sam-evrópsk skoðanakönnun um starfsöryggi og-heilsu

Sam-evrópsk skoðanakönnun um starfsöryggi og-heilsuNiðurstöður fyrir alla Evrópu og Ísland - Maí 2013Dæmigerðar niðurstöður í 31 löndum Evrópu fyrir Vinnuverndarstofnun ESB(EU-OSHA)

Vinnuvernd er allra hagur. Fyrir þig og þinn vinnustað.

2

http://osha.europa.eu

Uppsetning skoðanakönnunar

Heimurinn:Starfsmenn í fullu starfi, hlutastarfi og með eigin rekstur, yfir 18 ára með venjulega búsetu í landinu og á viðeigandi tungumáli

Þýði:Dæmigert þýði í öllum 31 evrópsku þátttökulöndunum

Viðmið aðlögunar:Gögn aðlöguð til að sýna vinnandi fólk eftir aldri, kyni og svæði. Þar sem fjölþjóðleg gögn eru sýnd hafa þau verið aðlöguð til að sýna mannfjöldann í hverju landi

Aðferð við gagnasöfnun:

Símaviðtöl með aðstoð tölvu í 26 löndum. Í Búlgaríu, Tékklandi, Möltu, Rúmeníu og Slóvakíu voru viðtölin tekin beint og milliliðalaust

Stærð þýðis: 16.622 viðtöl í Evrópu (u.þ.b. 500 á hvert land nema í Lichtenstein þar sem 200 viðtöl voru tekin)

Stærð þýðis (Ísland) :600 viðtöl

Framkvæmdatímabil (Ísland):

Framkvæmdatímabil (Ísland): 5. til 17. desember 2012

Túlkun á gögnum:Þar sem hlutfallið nær ekki 100% eða samansöfnuðu skori (t.d. "mjög líklega" plús "nokkuð líklega"), gæti það stafað af tölvuhnikun

3


Heildarfjöldi starfsmanna, 18 ára og eldri 600 0-9 aðrir starfsmenn á vinnustað 175

Karl 307 10-49 aðrir starfsmenn á vinnustað 218

Kona293

50-249 aðrir starfsmenn á vinnustað 150

18-34 ára161

250 eða fleiri aðrir starfsmenn á vinnustað 48

35-54 ára 298 Fullt starf 389

55 ára og eldri 141 Hlutastarf 116

Starfsmenn ekki meðvitaðir um leiðir/stefnu á vinnustað sínum til stuðnings eldri starfsmönnum

507

Skekkjumörk(vegna þýðis starfsfólks sem rætt er við)

Heildarþýði ±0,5 - 0,8 prósent (í Evrópu)±2,4 - 4,0 prósent (þýði þjóðar)

Á milli undirhópa t.d. Karl / Kona ±4,8 - 8,0 prósent Fullt starf / Hlutastarf ±6,2 - 10,4 prósent

Stærðir þýða

Stærðir þýða í þessari skýrslu

4


Yfirlit spurningalista - 1

Hversu líklegt eða ólíklegt telur þú að árið 2020 muni hærra hlutfall fólks eldra en 60 ára vinna á þínum vinnustað ?

Í næstu spurningum er hugtakið "eldra starfsfólk" notað. Vinsamlega athugaðu að með "eldra starfsfólki" er átt við starfsfólk sem er eldra en 60 ára.

Að jafnaði, telur þú að eldra starfsfólk sé líklegra en annað starfsfólk til að ... ?

Finnst þér að það eigi að kynna til sögunnar á þínum vinnustað leiðir eða stefnu sem auðveldar starfsfólki að halda áfram að vinna upp að, eða fram yfir eftirlaunaaldur ef það kýs svo? Vinsamlegast láttu vita ef slíkar leiðir eða stefna er þegar til staðar á þínum vinnustað.

(Mjög líklegt | Frekar líklegt | Frekar ólíklegt | Mjög ólíklegt | Veit ekki | Enginn eldri en 60 ára vinnur á vinnustaðnum núna og á ekki von á neinum árið 2020)

(Já | Nei | Enginn munur | Veit ekki)

A. Vera meira frá vinnu vegna veikindaB. Lenda oftar í vinnuslysumC. Afkasta minna í vinnuD. Eiga erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað

E. Þjást meira af vinnutengdri streitu

(Já | Nei | Leiðir og stefna þegar til staðar á mínum vinnustað | Veit ekki)

5


Yfirlit spurningalista - 2

Hverjar, ef einhverjar, af eftirfarandi telur þú að séu algengustu ástæður vinnutengdrar streitu í dag?

Nú koma nokkrar spurningar um allt starfsfólk óháð aldri þess.

Hversu algeng eða sjaldgæf eru tilvik vegna vinnutengdrar streitu á þínum vinnustað?

Hversu vel telur þú að brugðist sé við vinnutengdri streitu á þínum vinnustað, sé það gert yfir höfuð?

A. Fjöldi vinnustunda eða vinnuálagB. Takmörkuð tækifæri til að stjórna eigin vinnumynstriC. Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgðD. Að verða fyrir einelti eða áreiti á vinnustaðE. Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi

F. Skortur á stuðning frá samstarfsfólki eða yfirmönnum við að uppfylla eigið hlutverk

(Mjög algeng | Frekar algeng | Frekar sjaldgæf | Mjög sjaldgæf | Engin dæmi um vinnutengda streitu | Veit ekki)

(Mjög vel | Frekar vel | Ekki mjög vel | Alls ekki vel | Veit ekki)

6


Click to add text here

Tveggja stafa tákn fyrir lönd til notkunar á línuritum

Stafir Land Stafir Land Stafir Land

AT Austurríki FI Finnland NL Holland

BE Belgía FR Frakkland NO Noregur

BG Búlgaría HU Ungverjaland PL Pólland

CH Sviss IE Írland PT Portúgal

CY Kýpur IS Ísland RO Rúmenía

CZ Tékkland IT Ítalía SE Svíþjóð

DE Þýskaland LI Liechtenstein SI Slóvenía

DK Danmörk LT Litháen SK Slóvakía

EE Eistland LU Lúxemborg UK Bretland

EL Grikkland LV Lettland ALL Öll lönd

ES Spánn MT Malta

7


Click to add text here

Landshópar notaðir í þessari skýrslu

Hópur Lönd

EU27 Löndin 27 sem nú mynda Evrópusambandið

EU15 Löndin 15 sem mynduðu Evrópusambandið fram til 1. maí 2004

Austurríki, Belgía, Danmörk, Finnland, Frakkland, Þýskaland, Grikkland, Írland, Ítalía, Lúxemborg, Holland, Portúgal, Spánn, Svíþjóð, Bretland

NMS12 Löndin 12 sem gengu í Evrópusambandið á árunum 2004 til 2007

Búlgaría, Tékkland, Kýpur, Eistland, Ungverjaland, Lettland, Litháen, Malta, Pólland, Rúmenía, Slóvakía, Slóvenía

EFTA Noregur , Ísland, Liechtenstein, Sviss

Sam-evrópsk skoðanakönnun um starfsöryggi og -heilsu

Niðurstöður fyrir alla Evrópu og Ísland - Maí 2013

Hlutfall starfsmanna eldri en 60 ára árið 2020


9


Heimurinn: Starfsmenn 18 ára og eldri

Hlutfall starfsmanna eldri en 60 ára árið 2020 (Ísland)

Hversu líklegt eða ólíklegt telur þú að árið 2020 muni hærra hlutfall fólks eldra en 60 ára vinna á þínum vinnustað ? (%)

1

7

28

31

22

12 Mjög líklegt

Frekar líklegt

Frekar ólíklegt

Mjög ólíklegt

Veit ekki

Enginn eldri en 60 ára nú né þess vænst árið 2020

10


34

35

33

24

37

42

58

56

61

70

56

46

Líklegt (samantekið) Ólíklegt (samantekið)

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri



KYN

ALDUR

Frávik frá 100% vegna útilokunar á Veit ekki og Ekkert; Heimurinn: Starfsmenn 18 ára og eldri

11




STÆRÐ VINNUSTAÐAR

(FJÖLDI ANNARRA STARFSMANNA)

UNNIR TÍMAR


34

28

38

36

33

37

29

58

62

57

55

60

57

65

Líklegt (samantekið) Ólíklegt (samantekið)

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

12




UK CY EL IT DE DKALL

EU27 ES BE FR PT NO IE SE AT PLCH NL CZ LU MT FI

EE HU LI IS LV LT BG SISK RO

42 41 4032 31 27 26 26 24 23 23 23 22 22 19 19 19 17 16 16 15 15 14 13 13 12 12 12 12 12 12 9 9

26 29

14 3427 31

26 26 28 25 24 2036

23 34 2922 24 31

2433

2133 31

2232

22 22 22 22 18 25 19

13 15

19

1520 21

22 2129

21 1734

22

17

2628

30 3128

26

27

25

2724

28

39

31 30 27 21

9

29

23

16 1323

15 18 16 21 2116

24 3120 16

3815 20 25 24 19 31 19

30

2124 36

13

28 32 35

2449

26

30

Mjög líklegt Frekar líklegt Frekar ólíklegt Mjög ólíklegt


13


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

26 26 2914 18

26 26 27

2229

22 21 20

26

28

21 21 20

28

21

Mjög líklegt Frekar líklegt Frekar ólíklegt Mjög ólíklegt






Mat eldri starfsmanna


15


Mat eldri starfsmanna (Ísland)

Vera meira frá vinnu vegna veikinda

Lenda oftar í vinnuslysum

Afkasta minna í vinnu

Eiga erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað

Þjást meira af vinnutengdri streitu

Að jafnaði, telur þú að eldra starfsfólk sé líklegra en annað starfsfólk til að ... ? (%)

15

10

17

67

30

81

84

76

25

63

2

2

3

3

2

2

4

4

5

6

Já Nei Enginn munur Veit ekki


16


67

67

66

75

64

59

25

25

25

20

29

26

3

3

3

3

2

4

5

4

6

2

4

11


Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri

Mat eldri starfsmanna - Erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað (Ísland)

Að jafnaði, telur þú að eldra starfsfólk sé líklegra en annað starfsfólk til að eiga erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað ? (%)

KYN

ALDUR


17


67

64

69

67

58

66

68

25

27

24

22

35

25

25

3

2

3

4

4

3

2

5

7

3

7

4

5

4


Mat eldri starfsmanna - Erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað (Ísland)




UNNIR TÍMAR


Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

18


Mat eldri starfsmanna - Erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað



SI

EL LT PL

NO LV IT CH

MT IS EE

SE IE CZ

ES LU NL

HU PT

EU

27

ALL DK

SK

BE FI BG LI FR AT

DE

RO

UK

CY

83 81 78 75 71 70 69 69 68 67 66 66 66 66 66 65 64 63 63 60 60 60 60 59 56 56 55 54 54 52 51 50 43

Já

19


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

60 60 58 66 70

Já

Mat eldri starfsmanna - Erfiðara með að aðlaga sig að breytingum á vinnustað



20


30

29

31

44

23

21

63

63

62

51

68

70

2

2

2

3

2

1

6

6

5

2

7

8


Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri

Mat eldri starfsmanna - Þjást meira af vinnutengdri streitu (Ísland)

Að jafnaði, telur þú að eldra starfsfólk sé líklegra en annað starfsfólk til að Þjást meira af vinnutengdri streitu ? (%)

KYN

ALDUR


21


30

31

33

25

28

26

41

63

60

62

65

68

68

48

2

3

1

2

2

3

6

6

4

8

4

5

8


Mat eldri starfsmanna - Þjást meira af vinnutengdri streitu (Ísland)




UNNIR TÍMAR


Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

22


Mat eldri starfsmanna - Þjást meira af vinnutengdri streitu



SI

EL

HU LT IT CZ PL

PT

RO AT

MT LV BE

DE

SK LU FR

EU

27 BG

ALL LI

CH NL

EE IE ES IS CY

SE FI UK

NO

DK

70 56 56 55 54 54 51 50 49 48 47 47 46 45 45 44 43 42 42 42 40 38 34 33 33 33 30 27 27 26 25 22

11

Já

23


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

42 42 40 5032

Já

Mat eldri starfsmanna - Þjást meira af vinnutengdri streitu





Leiðir og stefna til styðja við lengri starfsævi


25



Vinsamlegast láttu vita ef að á þínum vinnustað eru þegar til staðar leiðir og stefnur sem auðveldar starfsmönnum að halda áfram að vinna upp að, eða fram yfir eftirlaunaaldur. (%)


CH

DK

UK NL

SE FI FR NO

ALL

EU

27 ES LU PL

AT

BE

SK

EE

HU IE CZ

DE IS LI MT

PT

RO LV LT SI

BG IT CY EL

24 23 23

16 15 14 14 14 12 12 12 12 12 11 11 11 9 9 9 8 8 8 8 8 8 7 6 5 5 4 4 3 1

Er þegar til staðar

26


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

12 12 12 920

Er þegar til sta...


Vinsamlegast láttu vita ef að á þínum vinnustað eru þegar til staðar leiðir og stefnur sem auðveldar starfsmönnum að halda áfram að vinna upp að, eða fram yfir eftirlaunaaldur. (%)


27


Já - kynna ætti leiðir og stefnur

Nei - ekki ætti að kynna leiðir og stefnur

78

22

Leiðir og stefna til styðja við lengri starfsævi (Ísland)

Finnst þér að það eigi að kynna til sögunnar á þínum vinnustað leiðir eða stefnu sem auðveldar starfsfólki að halda áfram að vinna upp að, eða fram yfir eftirlaunaaldur ef það kýs svo? (%)

Útilokar Veit ekki; Heimurinn: Starfsmenn ekki meðvitaðir um leiðir/stefnu á vinnustað sínum

28


78

76

80

79

77

77

22

24

20

21

23

23

Já Nei

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri



KYN

ALDUR


29






UNNIR TÍMAR


78

81

77

74

75

74

82

22

19

23

26

25

26

18

Já Nei

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

30





NO IE IS MT UK SIEL DE IT BE RO FR LT LU

EU27 ALL AT FILV BG PT CZ ES EE DK NL PL LI HU CH CY SE SK

86 78 78 74 74

67 64 64 64 63 63 63 62 61 61 61 61 60 58 58 57 56 56 55 53 50 49 47 45 45 44 43 42

1422 22 26 26

33 36 36 36 37 37 37 38 39 39 39 39 40 42 42 43 44 44 45 47 50 51 53 55 55 56 57 58

Já Nei

31


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

61 61 6354

62

39 39 3746

38

Já Nei






Algengar ástæður vinnutengdrar streitu


33


Fjöldi vinnustunda eða vinnuálag

Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi

Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgð

Að verða fyrir einelti eða áreiti á vinnustað

Skortur á stuðning frá samstarfsfólki eða yfirmönnum við að uppfylla eigið hlutverk

Takmörkuð tækifæri til að stjórna eigin vinnumynstri

55

48

31

29

29

27

Algengar ástæður vinnutengdrar streitu (Ísland)

Hverjar, ef einhverjar, af eftirfarandi telur þú að séu algengustu ástæður vinnutengdrar streitu í dag? (%)


34


55

47

63

0

62

57

39


Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Fjöldi vinnustunda eða vinnuálag (Ísland)

KYN

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri

ALDUR


Fjöldi vinnustunda eða vinnuálag

35


55

48

59

54

56

56

54

Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Fjöldi vinnustunda eða vinnuálag (Ísland)

Hverjar, ef einhverjar, af eftirfarandi telur þú að séu algengustu ástæður vinnutengdrar streitu í dag? (%)Fjöldi vinnustunda eða vinnuálag



UNNIR TÍMAR

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf


36


48

51

44

48

50

42


Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi (Ísland)

KYN

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri

ALDUR


Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi

37


48

44

48

49

55

48

44

Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi (Ísland)

Hverjar, ef einhverjar, af eftirfarandi telur þú að séu algengustu ástæður vinnutengdrar streitu í dag? (%)Skipulagsbreytingar á vinnustað eða atvinnuóöryggi



UNNIR TÍMAR

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf


38


31

30

31

27

34

30


Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgð (Ísland)

KYN

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri

ALDUR


Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgð

39


31

28

35

29

26

31

30

Algengar ástæður vinnutengdrar streitu - Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgð (Ísland)

Hverjar, ef einhverjar, af eftirfarandi telur þú að séu algengustu ástæður vinnutengdrar streitu í dag? (%)Skortur á skýrleika varðandi hlutverk og ábyrgð



UNNIR TÍMAR

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf




Dæmi um vinnutengda streitu


41


12

35

34

15

1

4

Dæmi um vinnutengda streitu (Ísland)

Hversu algeng eða sjaldgæf eru tilvik vegna vinnutengdrar streitu á þínum vinnustað? (%)

Mjög algeng

Frekar algeng

Frekar sjaldgæf

Mjög sjaldgæf

Engin dæmi um vinnutengda streitu

Veit ekki


42


47

41

53

47

54

31

49

55

42

48

43

62

Algeng (samansafnað) Sjaldgæf (samansafnað)

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri



KYN

ALDUR


43






UNNIR TÍMAR


47

33

46

59

66

52

42

49

64

49

37

31

44

53

Algeng (samansafnað) Sjaldgæf (samansafnað)

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

44





CY EL SIPT MT SK CZ BG PL IT DE

EU27 ALL RO SE ES FR BE HU LV NL IE IS UK CH NO LU EE AT LT LI FIDK

51 46

28 28 25 18 18 18 18 17 17 16 16 16 15 15 15 15 14 14 13 13 12 11 11 10 10 10 8 8 7 6 5

3736

4431 37

4437 34 33 38 35 35 35 35 42

34 34 31 3829

47

29 35 33 3243 42

31 3730 28

3833

612

19

28 26 2526

2230 24 32

28 2822

29

28 26 3028

29

27

3434

2840

32 33

3031

3852

41

35

5 5 6 11 9 10 15

18 17

14 13

17 17 17

11 17 21 20

18 24

11 21 15

24 13 13 11

19 21 21

11 8

20

Mjög algeng Frekar algeng Frekar sjaldgæf Mjög sjaldgæf

45


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

16 16 15 17 11

35 35 36 3536

28 28 28 27 37

17 17 17 17 13

Mjög algeng Frekar algeng Frekar sjaldgæf Mjög sjaldgæf






Meðhöndlun á vinnutengdri streitu


47


16

35

22

16

11


Meðhöndlun á vinnutengdri streitu (Ísland)

Mjög vel

Frekar vel

Ekki mjög vel

Alls ekki vel

Veit ekki

Hversu vel telur þú að brugðist sé við vinnutengdri streitu á þínum vinnustað, sé það gert yfir höfuð? (%)

48


51

50

51

54

48

51

38

38

39

39

39

34

Vel (samansafnað) Ekki vel (samansafnað)

Alls

Karl

Kona

18-34 ára

35-54 ára

55 ára og eldri



KYN

ALDUR

Frávik frá 100% vegna útilokunar á Veit ekki; Heimurinn: Starfsmenn 18 ára og eldri

49






UNNIR TÍMAR


51

55

55

39

51

48

54

38

26

36

54

42

43

36

Vel (samansafnað) Ekki vel (samansafnað)

Alls

0-9

10-49

50-249

Yfir 250

Fullt starf

Hlutastarf

50





IE DK UK EL BE MT CH IS NO CY EE FR ATALL

EU27 CZ RO NL LV SK LI IT SE DE PLHU PT FI

LU LT SIBG ES

28 25 24 19 18 18 17 16 15 15 14 14 14 13 13 13 13 12 12 11 11 11 11 11 10 10 10 9 9 9 9 9 5

38 44 4136

48 42 4735

57

3650

4233 41 40 38 36

52

30

55 54 4938 37 44

33

53 50 4837 35 32

24

20 15 21

18

16 2525

22

21

27

2124 36 26 26 29

26

28

21

24 28

2031 35 26

35

18 2926

2724 24

29

14 7 8

24 14 11 8

16

4 19 8 18 12 15 15 16

17

5

32

7 4

14 14 12 16 20 17 6 13

14 26 25

27

Mjög vel Frekar vel Ekki mjög vel Alls ekki vel

51


Öll

lönd

EU

27

EU

15

NM

S12

EFT

A

13 13 14 11 16

41 40 40 4050

26 26 26 27

2315 15 14 17

7

Mjög vel Frekar vel Ekki mjög vel Alls ekki vel




52


Vinnuverndarstofnun ESB (EU-OSHA)

Leggur sitt af mörkum til að gera Evrópu að öruggari, heilsusamlegri og afkastameiri vinnustað;Rannsakar, þróar og dreifir öruggum, yfirveguðum og óhlutdrægum öryggis- og heilsufarsupplýsingum;Skipuleggur sam-evrópskar vitundarvakningarherferðir;Stofnuð af Evrópusambandinu árið 1996 og er staðsett í Bilbao á Spáni;

• Færir saman fulltrúa frá framkvæmdastjórn Evrópusambandsins, ríkisstjórnum aðildarlandanna, samtökum starfsmanna og leiðandi sérfræðingum í hverju aðildarlandi Evrópusambandsins og víðar.

Frekari upplýsingar um EU-OSHA: http://osha.europa.eu

Frekari upplýsingar um sam-evrópskar skoðanakannanir á OSH: http://osha.europa.eu/en/safety-health-in-figures/

53


Þetta verk var framkvæmt af Ipsos MORI í samræmi við kröfur settar fram í ISO 20252

Trygging um gæði

Ipsos MORI á aðild að öllum helstu aðilum í markaðsrannsóknum

• Tryggir stöðug gæði í vinnu í samræmi við hæstu staðla á þessu sviði og reglulegar kannanir af hálfu óháðra matsmanna

sam-evrópsk skoðanakönnun um starfsöryggi og-heilsu

Documents