ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

23
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu 1 1 Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia limity i zabezpieczenia

Upload: hua

Post on 03-Feb-2016

53 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia. można się przed nim zabezpieczać stosując umowne, prawne formy zabezpieczeń odprowadzając rezerwy celowe na niespłacone należności stosując ubezpieczenia namawiając klienta do skorzystania z usług Funduszy Poręczeń Kredytowych (gminy) - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

11

Ryzyko kredytoweRyzyko kredytowelimity i zabezpieczenia limity i zabezpieczenia

Page 2: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

22Ryzyko Ryzyko kredytowekredytowe można: można:

można się przed nim można się przed nim zabezpieczać zabezpieczać

stosując umowne, prawne stosując umowne, prawne formy zabezpieczeńformy zabezpieczeń

odprowadzając odprowadzając rezerwy rezerwy celowe na niespłacone celowe na niespłacone należnościnależności

stosując stosując ubezpieczeniaubezpieczenia namawiając klienta do namawiając klienta do

skorzystania z skorzystania z usług Funduszy usług Funduszy Poręczeń KredytowychPoręczeń Kredytowych (gminy) (gminy)

stosując tzw. stosując tzw. samoubezpieczenie samoubezpieczenie w postaci w postaci funduszu rezerw na ogólne funduszu rezerw na ogólne ryzyko bankowe ryzyko bankowe

ograniczaćograniczać poprzez stosowanie limitów poprzez stosowanie limitów

tzw. tzw. koncentracji wierzytelnościkoncentracji wierzytelności oraz poprzez stosowanie oraz poprzez stosowanie

limitów czy nakazów limitów czy nakazów dywersyfikacji portfeladywersyfikacji portfela pod pod względami: geograficznym, względami: geograficznym, branżowym, podmiotowym (wg branżowym, podmiotowym (wg formy osobowości prawnej, wg formy osobowości prawnej, wg wielkości firmy, rodzaju wielkości firmy, rodzaju produkcji, etc.) produkcji, etc.)

organizowanie organizowanie konsorcjów konsorcjów kredytowych kredytowych

zbieranie tzw. zbieranie tzw. składki na składki na ryzykoryzyko ukrytej w prowizji i ukrytej w prowizji i służącej stworzeniu służącej stworzeniu funduszu funduszu rekompensacyjnegorekompensacyjnego

Page 3: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

33Ryzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelnościRyzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelności

LIMIT I (art. 71, Ustawy Pr. bankowe)LIMIT I (art. 71, Ustawy Pr. bankowe) Suma wierzytelności banku oraz udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie nie może przekroczyć (z zastrzeżeniem art. 128 ust. 4) limitu koncentracji wierzytelności, który wynosi:

1) 20% funduszy własnych banku w przypadku gdy którykolwiek z tych podmiotów jest w stosunku do banku podmiotem dominującym lub zależnym albo jest podmiotem zależnym od podmiotu dominującego wobec banku (z zastrzeżeniem art. 79 ust. 3),

2) 25% funduszy własnych banku w przypadku gdy podmioty te nie są podmiotami powiązanymi z bankiem, (w sposób określony w pkt 1.)

Page 4: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

44

1) stroną zobowiązaną wobec banku jest: Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, Europejski Bank Centralny, rządy lub banki centralne państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat,

2) stroną zobowiązaną wobec banku jest bank mający siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat,

3) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone gwarancją lub poręczeniem udzielonym przez podmioty wymienione w pkt 1 do wysokości zabezpieczenia,

4) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone zastawem na prawach wynikających z papierów wartościowych, których emitentami są podmioty wymienione w pkt 1 do wysokości zabezpieczenia,

5) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone kwotą pieniężną, która została przeniesiona na własność i na rachunek banku do wysokości tej kwoty.

LIMIT I LIMIT I (nie stosuje się go gdy)(nie stosuje się go gdy):

Page 5: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

55Podmioty powiązane ze sobą organizacyjnie lub Podmioty powiązane ze sobą organizacyjnie lub

kapitałowo (kiedyś definiowano):kapitałowo (kiedyś definiowano):

dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, względem których można wykazać, że są ze prawnej, względem których można wykazać, że są ze sobą powiązane, gdyż ponoszą wspólne ryzyko sobą powiązane, gdyż ponoszą wspólne ryzyko gospodarcze, ponieważ jedna z nich bezpośrednio lub gospodarcze, ponieważ jedna z nich bezpośrednio lub pośrednio kontroluje pozostałepośrednio kontroluje pozostałe, albo, albo

dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, między którymi nie zachodzą okoliczności prawnej, między którymi nie zachodzą okoliczności określone w pkt 1, ale w stosunku do których można określone w pkt 1, ale w stosunku do których można przyjąć, że przyjąć, że ponoszą jedno ryzyko gospodarcze, ponoszą jedno ryzyko gospodarcze, ponieważ są powiązane w taki sposób, że kondycja ponieważ są powiązane w taki sposób, że kondycja finansowa jednej z nich może mieć wpływ na kondycję finansowa jednej z nich może mieć wpływ na kondycję finansową pozostałychfinansową pozostałych. .

Page 6: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

66Ryzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelnościRyzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelności

LIMIT II (art. 71, ust. 2) LIMIT II (art. 71, ust. 2)

Suma wierzytelności banku oraz udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych, przekraczających 10% funduszy własnych banku w stosunku do podmiotów, o których mowa w ust. 1, nie może być wyższa niż 800% tych funduszy.

Page 7: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

77Ryzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelnościRyzyko kredytowe – limity koncentracji wierzytelności

LIMIT III (w praktyce, art. 71, ust. 5)LIMIT III (w praktyce, art. 71, ust. 5)

Zarząd banku jest obowiązany niezwłocznie zgłosić do Komisji Nadzoru Bankowego każdorazowe przekroczenie granicy 10% funduszy własnych banku w odniesieniu do wierzytelności banku lub udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie.

Page 8: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

88Limit IV choć tylko dla pracowników bankuLimit IV choć tylko dla pracowników banku

Suma kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń udzielonych członkom organów i osobom zajmującym kierownicze stanowiska w banku nie może przekroczyć 10% sumy funduszy podstawowych banku, a w banku spółdzielczym 25% sumy funduszy podstawowych banku (art. 79, ust. 3)

Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej i poręczenia członkowi organu banku, osobie zajmującej stanowisko kierownicze w banku, akcjonariuszowi banku i członkowi banku spółdzielczego oraz podmiotowi powiązanemu z nimi kapitałowo lub organizacyjnie, jeżeli w pojedynczym przypadku przekracza równowartość 30 000 EURO obliczoną w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, podlega zgłoszeniu do Komisji Nadzoru

Bankowego. (art. 79, ust. 6)

Page 9: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

99Limit IV choć tylko dla pracowników bankuLimit IV choć tylko dla pracowników banku

Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia:

członkowi organu banku w kwocie przekraczającej równowartość 5 000 EURO obliczonej w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, łącznego zobowiązania wymaga wspólnej uchwały zarządu i rady nadzorczej, podjętej w głosowaniu tajnym większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy członków obu organów, bez udziału zainteresowanej osoby,

członkowi organu banku w kwocie nie przekraczającej równowartości 5 000 EURO, obliczonej w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, łącznego zobowiązania określa regulamin uchwalony przez radę banku (walne zgromadzenie), (art. 79, ust. 2, p.1 i 2)

Page 10: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1010Tworzenie rezerw celowych (Uchwała KNB Tworzenie rezerw celowych (Uchwała KNB nr nr

8/99 z dnia 22 grudnia 1999 8/99 z dnia 22 grudnia 1999 ) )

TYP NALEŻNOŚCI Podstawa zaliczenia Stopa rezerw

należności w postaci kredytów udzielonych osobom fizycznych (poza kredytami mieszkaniowymi) w sytuacji normalnej

brak opóźnień w spłacie odsetek i rat kapitału, bądź zaległości nie przekraczają 1 miesiąca

1% od 31 marca do 31 grudnia 2000r.,

1,5% od 1 stycznia 2001 r.

należności i udzielone zobowiązania pozabilansowe zaklasyfikowane do kategorii pod obserwacją

brak opóźnień w spłacie odsetek i rat kapitału, bądź zaległości nie przekraczają 1 miesiąca

1% od 31 marca do 31 grudnia 2000r.,

1,5% od 1 stycznia 2001 r.

należności poniżej standardu opóźnienie w spłacie wynosi powyżej miesiąca i mniej niż trzy miesiące

20 %

należności wątpliwe opóźnienie w spłacie kapitału wynosi powyżej trzech miesięcy i mniej niż sześć miesięcy,

50 %

należności stracone opóźnienie w spłacie powyżej 6 miesięcydotyczy dłużników postawionych w stan likwidacji,są kwestionowane przez dłużników w drodze postępowania sądowego,dotyczą dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane, dotyczą dłużników u których nastąpiło nieodwracalne pogorszenie sytuacji finansowej

100 %

Page 11: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1111

W szczególnie uzasadnionych przypadkach Komisja W szczególnie uzasadnionych przypadkach Komisja Nadzoru Bankowego, na Nadzoru Bankowego, na wniosek bankuwniosek banku, może , może zezwolić na inną klasyfikację ekspozycji kredytowych, zezwolić na inną klasyfikację ekspozycji kredytowych, w szczególności w oparciu o wewnętrzne systemy w szczególności w oparciu o wewnętrzne systemy ratingówratingów i i metody szacowania potencjalnych stratmetody szacowania potencjalnych strat, , zwane dalej "zwane dalej "modelami ryzyka kredytowegomodelami ryzyka kredytowego", ", informując Ministra Finansów o udzielonym informując Ministra Finansów o udzielonym zezwoleniu.zezwoleniu.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach Komisja W szczególnie uzasadnionych przypadkach Komisja Nadzoru Bankowego, na wniosek banku, może Nadzoru Bankowego, na wniosek banku, może zezwolić na utworzenie rezerw celowych w innej zezwolić na utworzenie rezerw celowych w innej wysokości niż określona w ust. 1 i 2, w szczególności w wysokości niż określona w ust. 1 i 2, w szczególności w oparciu o oparciu o modele ryzyka kredytowegomodele ryzyka kredytowego, informując , informując Ministra Finansów o udzielonym zezwoleniu.Ministra Finansów o udzielonym zezwoleniu.

Tworzenie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia Tworzenie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia z dnia 10 z dnia 10 grudnia 2001 r.grudnia 2001 r., , Dz.U.01.149.1672Dz.U.01.149.1672 i zm. i zm. Dz.U.02.31.288Dz.U.02.31.288))

Page 12: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1212

Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi:Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi:

– w przypadku ekspozycji kredytowych stanowiących w przypadku ekspozycji kredytowych stanowiących należności z tytułu skupionych przez bank należności z tytułu skupionych przez bank wierzytelności, weksli i czeków - kwota wierzytelności, weksli i czeków - kwota poniesionego przez bank wydatku, w wysokości poniesionego przez bank wydatku, w wysokości odpowiadającej niespłaconej części ekspozycji,odpowiadającej niespłaconej części ekspozycji,

– w przypadku pozostałych ekspozycji kredytowych - w przypadku pozostałych ekspozycji kredytowych - kwota niespłaconej części ekspozycji.kwota niespłaconej części ekspozycji.

Tworzenie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia Tworzenie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia z dnia 10 z dnia 10 grudnia 2001 r.grudnia 2001 r., , Dz.U.01.149.1672Dz.U.01.149.1672 i zm. i zm. Dz.U.02.31.288Dz.U.02.31.288))

Page 13: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1313

możliwe jest zmniejszenie wartości utworzonych rezerw w możliwe jest zmniejszenie wartości utworzonych rezerw w przypadku użycia określonych form prawnego zabezpieczenia przypadku użycia określonych form prawnego zabezpieczenia płatności (np..: płatności (np..: hipoteka – o 50%, hipoteka – o 50%, przeniesienia prawa własności przeniesienia prawa własności rzeczy ruchomej rzeczy ruchomej - do - do 50% wartości sprzedaży netto danej rzeczy 50% wartości sprzedaży netto danej rzeczy ruchomej i 50% pierwotnej wysokości zabezpieczanej kwotyruchomej i 50% pierwotnej wysokości zabezpieczanej kwoty),),

w przypadku zaakceptowania przez KNB przedstawionego w przypadku zaakceptowania przez KNB przedstawionego przez bank kompleksowego modelu oceny ryzyka kredytowego przez bank kompleksowego modelu oceny ryzyka kredytowego (Bank BRE) bank może uzyskać zgodę na stosowanie innego (Bank BRE) bank może uzyskać zgodę na stosowanie innego systemu odpisów na rezerwy celowesystemu odpisów na rezerwy celowe

wwymagany poziom rezerw celowych na ryzyko związane z ymagany poziom rezerw celowych na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi:ekspozycjami kredytowymi:– stanowiącymi należności z tytułu pożyczek i kredytów stanowiącymi należności z tytułu pożyczek i kredytów

konsumpcyjnych, zaklasyfikowanymi do kategorii "normalne" - konsumpcyjnych, zaklasyfikowanymi do kategorii "normalne" - pomniejsza się o kwotę równą pomniejsza się o kwotę równą 25%25% rezerwy na ryzyko ogólne, rezerwy na ryzyko ogólne,

– zaklasyfikowanymi do kategorii "pod obserwacją" - pomniejsza zaklasyfikowanymi do kategorii "pod obserwacją" - pomniejsza się o kwotę równą się o kwotę równą 25%25% rezerwy na ryzyko ogólne. rezerwy na ryzyko ogólne.

Zmniejszanie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia Zmniejszanie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia z dnia z dnia 10 grudnia 2001 r.10 grudnia 2001 r., , Dz.U.01.149.1672Dz.U.01.149.1672 i zm. i zm.

Dz.U.02.31.288Dz.U.02.31.288))

Page 14: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1414

RRezerwę celową zmniejsza się odpowiednio do:ezerwę celową zmniejsza się odpowiednio do:

–zmniejszenia się kwoty ekspozycji kredytowej,zmniejszenia się kwoty ekspozycji kredytowej,

–zmiany kategorii ekspozycji kredytowej na kategorię o zmiany kategorii ekspozycji kredytowej na kategorię o niższym stopniu ryzyka w wyniku dokonanej niższym stopniu ryzyka w wyniku dokonanej klasyfikacji,klasyfikacji,

–wzrostu wartości zabezpieczenia pomniejszającego wzrostu wartości zabezpieczenia pomniejszającego podstawę tworzenia rezerw celowych,podstawę tworzenia rezerw celowych,

–wzrostu wartości rezerwy na ryzyko ogólnewzrostu wartości rezerwy na ryzyko ogólne

Zmniejszanie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia Zmniejszanie rezerw celowych (Roz. MF, z dnia z dnia z dnia 10 grudnia 2001 r.10 grudnia 2001 r., , Dz.U.01.149.1672Dz.U.01.149.1672 i zm. i zm.

Dz.U.02.31.288Dz.U.02.31.288))

Page 15: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1515Wniosek o akceptację wewnętrznego modelu Wniosek o akceptację wewnętrznego modelu

ryzyka kredytowego zawierać musiryzyka kredytowego zawierać musi

szczegółowy opis modelu ryzyka kredytowego,szczegółowy opis modelu ryzyka kredytowego,specyfikację i weryfikację założeń modelu ryzyka specyfikację i weryfikację założeń modelu ryzyka kredytowego,kredytowego,opis źródeł i metod aktualizacji wykorzystywanych opis źródeł i metod aktualizacji wykorzystywanych danych,danych,założenia i opis przyjętych zasad weryfikacji założenia i opis przyjętych zasad weryfikacji historycznej,historycznej,procedury zarządzania ryzykiem kredytowym w banku,procedury zarządzania ryzykiem kredytowym w banku,procedury wewnętrznej kontroli w zarządzaniu procedury wewnętrznej kontroli w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,ryzykiem kredytowym,przykład zastosowania modelu ryzyka kredytowego do przykład zastosowania modelu ryzyka kredytowego do klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz wyznaczania klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz wyznaczania wymaganego poziomu rezerw celowych za okres wymaganego poziomu rezerw celowych za okres poprzedniego kwartałupoprzedniego kwartału

Page 16: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1616 Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, odpowiednio do jego statusu, powinna w szczególności odpowiednio do jego statusu, powinna w szczególności

uwzględniać:uwzględniać:1)1) mierniki ilościowe, do których zalicza się zwłaszcza:mierniki ilościowe, do których zalicza się zwłaszcza:– a)a) wskaźniki efektywności działania (np. rentowność, zyskowność wskaźniki efektywności działania (np. rentowność, zyskowność

kapitału),kapitału),– b)b) wskaźniki płynności,wskaźniki płynności,– c)c) wskaźniki rotacji majątku obrotowego i zobowiązań bieżących,wskaźniki rotacji majątku obrotowego i zobowiązań bieżących,– d)d) wskaźniki struktury bilansu (np. wskaźniki zadłużenia i możliwości wskaźniki struktury bilansu (np. wskaźniki zadłużenia i możliwości

obsługi długu),obsługi długu),– e)e) współczynnik wypłacalności (w przypadku banków) i margines współczynnik wypłacalności (w przypadku banków) i margines

bezpieczeństwa (w przypadku ubezpieczycieli),bezpieczeństwa (w przypadku ubezpieczycieli),2)2) mierniki jakościowe, do których zalicza się zwłaszcza:mierniki jakościowe, do których zalicza się zwłaszcza:– a)a) jakość zarządzania (ocena kadry kierowniczej),jakość zarządzania (ocena kadry kierowniczej),– b)b) stopień zależności od rynku,stopień zależności od rynku,– c)c) stopień zależności od dotacji rządowych, zamówień rządowych, stopień zależności od dotacji rządowych, zamówień rządowych,

kilku dużych dostawców lub odbiorców,kilku dużych dostawców lub odbiorców,– d)d) stopień zależności od innych podmiotów grupy,stopień zależności od innych podmiotów grupy,

3)3) dostępne oceny uznanych agencji ratingowych, odnoszące się zarówno do dostępne oceny uznanych agencji ratingowych, odnoszące się zarówno do dłużnika, jak i kraju jego pochodzenia.dłużnika, jak i kraju jego pochodzenia.

Page 17: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1717Ocena sytuacji ekon-finans Ocena sytuacji ekon-finans

Oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej osoby Oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub gospodarstwa rolnego dokonuje się w oparciu o lub gospodarstwa rolnego dokonuje się w oparciu o zaświadczenie o pozostawaniu w stosunku pracy i zaświadczenie o pozostawaniu w stosunku pracy i wysokości osiąganych dochodów lub w oparciu o inny wysokości osiąganych dochodów lub w oparciu o inny dokument świadczący o możliwości dokonania dokument świadczący o możliwości dokonania terminowej spłaty zobowiązań wynikających z umowyterminowej spłaty zobowiązań wynikających z umowy

Page 18: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1818Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnegoOcena przedsięwzięcia inwestycyjnego

W przypadku projektów inwestycyjnych, W przypadku projektów inwestycyjnych, prowadzonych w ramach powołanych do tego celu prowadzonych w ramach powołanych do tego celu odrębnych spółek prawa handlowego, ocenę sytuacji odrębnych spółek prawa handlowego, ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika można zastąpić ekonomiczno-finansowej dłużnika można zastąpić oceną struktury prawno-finansowej projektu oceną struktury prawno-finansowej projektu inwestycyjnego, biorąc pod uwagę zawarte i inwestycyjnego, biorąc pod uwagę zawarte i obowiązujące umowy i wiążące oświadczenia obowiązujące umowy i wiążące oświadczenia minimalizujące poszczególne ryzyka projektu, ze minimalizujące poszczególne ryzyka projektu, ze szczególnym uwzględnieniem założeń finansowych szczególnym uwzględnieniem założeń finansowych projektu, które stanowiły podstawę udzielenia kredytuprojektu, które stanowiły podstawę udzielenia kredytu

Page 19: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1919W zakresie należności od Skarbu Państwa obowiązują W zakresie należności od Skarbu Państwa obowiązują

inne definicje kategorii:inne definicje kategorii:

Należności normalneNależności normalne – należności dla których opóźnienie – należności dla których opóźnienie w spłacie kapitału i odsetek nie przekracza 1 rokuw spłacie kapitału i odsetek nie przekracza 1 roku

Należności wątpliweNależności wątpliwe – opóźnienie w spłacie wynosi w – opóźnienie w spłacie wynosi w momencie powstania należności od 1 do 2 lat oraz momencie powstania należności od 1 do 2 lat oraz należności o nieokreślonym w umowie terminie należności o nieokreślonym w umowie terminie płatności, dla których okres od momentu podpisania płatności, dla których okres od momentu podpisania umowy do momentu klasyfikacji nie przekroczył 1 roku,umowy do momentu klasyfikacji nie przekroczył 1 roku,

Należności straconeNależności stracone - opóźnienie w spłacie wynosi w - opóźnienie w spłacie wynosi w momencie powstania należności przekracza 2 lata oraz momencie powstania należności przekracza 2 lata oraz należności o nieokreślonym w umowie terminie należności o nieokreślonym w umowie terminie płatności, dla których okres od momentu podpisania płatności, dla których okres od momentu podpisania umowy do momentu klasyfikacji przekroczył 1 rok, a umowy do momentu klasyfikacji przekroczył 1 rok, a także wszelkie należności sporne.także wszelkie należności sporne.

Page 20: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

2020Podstawę naliczania rezerwy celowejPodstawę naliczania rezerwy celowej

stanowi wartość należności lub udzielonego zobowiązania stanowi wartość należności lub udzielonego zobowiązania pomniejszona o wartość zabezpieczeń w postaci, na przykład pomniejszona o wartość zabezpieczeń w postaci, na przykład (lista 17 pozycji):(lista 17 pozycji):

gwarancji lub poręczenia Skarbu Państwa, NBP lub BFGgwarancji lub poręczenia Skarbu Państwa, NBP lub BFG gwarancji lub poręczeń banku centralnego lub rządu państwa gwarancji lub poręczeń banku centralnego lub rządu państwa

należącego do OECDnależącego do OECD polisy ubezpieczeniowej Korporacji ubezpieczeń Kredytów polisy ubezpieczeniowej Korporacji ubezpieczeń Kredytów

Eksportowych SA – 100%Eksportowych SA – 100% poręczenia jednostek samorządu terytorialnego RP, poręczenia jednostek samorządu terytorialnego RP,

wynikającego z uchwały odpowiednich organów, do wysokości wynikającego z uchwały odpowiednich organów, do wysokości 80% zabezpieczanej kwoty80% zabezpieczanej kwoty

poręczenia podmiotu gospodarczego o dobrej sytuacji poręczenia podmiotu gospodarczego o dobrej sytuacji finansowej, do wysokości 15% kapitałów własnych poręczycielafinansowej, do wysokości 15% kapitałów własnych poręczyciela

Page 21: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

2121Ryzyko kredytowe banku – limity dywersyfikacji Ryzyko kredytowe banku – limity dywersyfikacji

portfela kredytowego - przykładportfela kredytowego - przykład

GRUPA A (niskie ryzyko)(pożądani kredytobiorcy)(udział w portfelu ok. 20%)wysoka dynamika popytudobre wyniki finansoweprzemysł rafineryjnytelekomunikacjaprodukcja wyrobów tytoniowychprodukcja koncentratów spożywczych

GRUPA B (przeciętne ryzyko)(utrzymanie zaangażowania banku)(udział portfelu ok. 50%)realny wzrost popytu, stabilne wyniki finansoweprodukcja farb i lakierówprodukcja opakowań szklanychsprzedaż hurtowa porcelany, środków czystości, farb produkcja aparatury pomiarowej i optycznejprzemysł piekarski

GRUPA C (podwyższone ryzyko)

(wzmożony monitoring i stopniowe wycofywanie się z branży)(udział w portfelu 20 %)spadający popyt, zróżnicowane wyniki finansowebudownictwo ogólne i inżynieria lądowa produkcja żeliw i stali, stopów żelaza i rur stalowychprzemysł mięsnyzarządzanie nieruchomościami

GRUPA D (wysokie ryzyko)(wycofywanie się z kredytowania branży (udział w portfelu ok. 10%)ujemne wyniki finansowe, brak perspektyw rozwojugórnictwo i wzbogacanie węgla kamiennegotransport kolejowypasażerski transport drogowyprodukcja maszyn dla gómictwa oraz maszyn budowlanychprzemysł cukrowniczy

Page 22: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

2222Rezerwy celowe na trudne kredyty utworzone przez Rezerwy celowe na trudne kredyty utworzone przez

banki komercyjne w latach 1999 - 2002banki komercyjne w latach 1999 - 2002

9,1

11,2

15,5

17,7

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

( w mld zł)

1999 2000 2001 IX2002

W.W. GrzegorczykGrzegorczyk., ., Rezerwy mogą być mniejszeRezerwy mogą być mniejsze, Rzplita, 2003, nr. 91, str. B7., Rzplita, 2003, nr. 91, str. B7.

Wzrost o 4,3 mld złWzrost o 4,3 mld zł

Page 23: Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

2323

KoniecKoniecdziękuję!!!dziękuję!!!