Wielkopolski Urząd WojewódzkiWydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego

OCENA STANU ZABEZPIECZENIAPRZECIWPOWODZIOWEGO

WOJEWÓDZTWAWIELKOPOLSKIEGO

według stanu na wrzesień 2010

WOJEWODA WIELKOPOLSKI

Poznań 2010

Spis treści

CZĘŚĆ I …..............................................................................................................................….....3

Wstęp..........................................................................................................................................….3

CZĘŚĆ II Ocena technicznych środków zabezpieczenia przeciwpowodziowego …............................…....4

1. Wały przeciwpowodziowe ....................................................................................................…..4

2. Zbiorniki i poldery retencyjne................................................................................................….8

3. Ocena stanu rzek i kanałów.......................................................................................................11

4. Ocena stanu zapór......................................................................................................................11

CZĘŚĆ III Ocena administracyjnych i ekonomicznych środków zabezpieczeniaprzeciwpowodziowego....................................................................................................................12

1. Ocena właściwej polityki planowania przestrzennego realizowanej na poziomiesamorządu.................................................................................................................................12

2. Ocena działań z zakresu wykupu nieruchomości i przesiedlenia mieszkańców związanej z tworzeniem zbiorników retencyjnych i polderów zalewowych.............................................12

3. Ocena ilości ubezpieczeń nieruchomości i upraw na terenach zagroŜonych powodzią............13

4. Ocena działalności informacyjno – ostrzegawczej adresowanej do mieszkańców zagroŜonychterenów......................................................................................................................................13

5. Ocena moŜliwości realizacji ewakuacji w sytuacji zagroŜenia powodziowego........................13

6. Ocena przygotowania planów działań przeciwpowodziowych.................................................14

7. Ocena przewidywanej sytuacji prawnej, związanej z zagroŜeniem powodziowym.................14

8. Ocena skuteczności działania systemu ostrzegania, alarmowania i informowania mieszkańcówobszarów dotkniętych powodzią...............................................................................................15

9. Ocena skuteczności działania systemu obiegu informacji między słuŜbami i podmiotamibiorącymi udział w działaniach.................................................................................................15

10. Ocena prawnego aspektu ogłaszania i odwoływania stanu pogotowia i alarmuprzeciwpowodziowego.............................................................................................................15

11. Ocena moŜliwości wsparcia działań prowadzonych przez podmioty KSRG podczas powodzi.....................................................................................................................................16

12. Stan rezerwy magazynowej na wypadek powodzi..................................................................16

13. Osłona meteorologiczna i osłona hydrologiczna.....................................................................17

Część IVWnioski...........................................................................................................................................19

2

CZĘŚĆ I

Wstęp

Podstawą prawną opracowania „Oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowegowojewództwa wielkopolskiego” jest art 22 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodziei administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206). Przedmiotowa regulacja prawnastanowi, Ŝe Wojewoda dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa,opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarmprzeciwpowodziowy.

„Ocena” ta oparta jest na „Ocenie stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowegowojewództwa wielkopolskiego z 2007 r.” z uwzględnieniem skutków i doświadczeń z wezbraniapowodziowego rzek na obszarze województwa w maju/czerwca 2010 r.

„Ocena” ma na celu określenie obszarów problematycznych w razie wystąpieniazagroŜenia powodziowego – w skali strategicznej, nie jest bowiem moŜliwe przy obecnym stanieinstrumentarium danych i systemów ich przetwarzania zdefiniowanie zagroŜenia dlaposzczególnego budynku lub obiektu znajdującego się w pobliŜu rzeki.

Niniejszy dokument jest podstawą opracowywania planu operacyjnego ochrony przedpowodzią województwa wielkopolskiego oraz zintegrowanego z nim planu zarządzaniakryzysowego województwa wielkopolskiego.

3

CZĘŚĆ II Ocena technicznych środków zabezpieczenia przeciwpowodziowego.

1. Wały przeciwpowodziowe.

Wpływ na stan techniczny wałów przeciwpowodziowych ma ich wieloletniaeksploatacja, a takŜe zniszczenia spowodowane ostatnim wezbraniem z maja/czerwca 2010 r.Według WZMiUW, aŜ 374 km wałów przeciwpowodziowych wymaga podjęcia pracmodernizacyjnych. Jednocześnie instytucja ta szacuje, Ŝe koszty takich działań doraźnychzabezpieczających wały i budowle wałowe wyniosą 27,9 mln złotych.

Według danych z „Oceny” z roku 2007 stan wałów pogorszył się znacznie albowiem:– we wrześniu 2007 - 27% (141 km) wałów przeciwpowodziowych wymagało modernizacji,– we wrześniu 2010 - 72% (374 km) wałów przeciwpowodziowych wymaga modernizacji. Tak duŜy zakres potrzebnych inwestycji wskazuje na bardzo zły stan tego typu zabezpieczeńprzeciwpowodziowych pogorszony znacznie poprzez skutki wezbrania majowo-czerwcowegoz roku 2010.

Ze strony technicznej podstawową przyczyną złego stanu wałów jest niedostatecznezagęszczenie gruntu wału i podłoŜa. NaleŜy podkreślić, Ŝe większość obwałowań została wykonanaw okresie międzywojennym z zastosowaniem technologii i materiałów nie gwarantującychuzyskania odpowiedniego do obecnych wymagań zagęszczenia gruntu w wale jak i przygotowaniapodłoŜa. Ponadto w okresie kilkudziesięcioletniej eksploatacji, po kaŜdym wezbraniupowodziowym obwałowania ulegały systematycznemu osłabieniu. Kolejną przyczyną pogarszaniastanu obwałowań jest brak corocznych dwukrotnych wykoszeń wałów, powoduje to występowaniesuchych traw, trzcin i lokalnych zakrzewień, co z kolei stwarza sprzyjające warunki do gnieŜdŜeniasię bobrów, piŜmaków, lisów i innych zwierząt. W konsekwencji brak konserwacji wałów prowadzido przyspieszonej dekapitalizacji tych urządzeń.

W roku 2010 ze środków budŜetu państwa z rezerwy celowej związanej z usuwaniemskutków powodzi w roku 2010 przyznano na rzecz WZMiUW 3,295 mln złotych za które zostanąwykonane prace na 0,87 km wałów w tym w najbardziej newralgicznych odcinkach wałówprzeciwpowodziowych uszkodzonych podczas powodzi tj.:– Warta – przewał Kraśnica 0,2 km;– Warta – przekop przy A2 0,05 km;

Reasumując powyŜsze fakty naleŜy załoŜyć, Ŝe ilość km wałów o ocenie technicznejniezadowalającej będzie rosła, a determinującym czynnikiem pod tym względem będzie wielkośćśrodków finansowych moŜliwych do pozyskania i racjonalnego wydatkowania z przeznaczeniem namodernizację obwałowań. Jednocześnie naleŜy pamiętać o konieczności konserwacji bieŜącejwałów, co równieŜ jest kosztowne.

NaleŜy takŜe zdać sobie sprawę z faktu, Ŝe obwałowania są praktycznie jedynymelementem ochrony przeciwpowodziowej chroniącym tereny przed powodzią, co spowodowane jestz kolei niedoborem odpowiedniej retencji zbiornikowej i polderowej.

Z działań przeciwpowodziowych koordynowanych przez Wojewodę w maju/czerwcu2010 wynika takŜe, Ŝe podmioty odpowiedzialne za obwałowania muszą planować pracemodernizacyjne obwałowań w niewielkich odcinkach oraz w okresach niskiego stanu wód i brakuzagroŜenia powodziowego, a nie jak to miało miejscu w maju 2010 gdzie powódź zastała 6 kmodcinek wału rzeki Prosny przy ujściu do Warty częściowo obniŜony w trakcie remontu.

Doświadczenia z wezbrania z 2010 r. wykazały, Ŝe koniecznym było celowe przerwaniawału na odcinku 50 m przy A2 – celem odprowadzenia wody za obwałowanie oparte o nasypautostrady do międzywala.

4

Zdjęcie nr 1 – rozkopany fragment wału przeciwpowodziowego przy A2

MoŜna załoŜyć, Ŝe brak utworzenia polderu Golina – jako urządzeniahydrotechnicznego, będzie powodem podjęcia przerywania wałów ponownie, w przypadku zalania”polderu” i w aktualnym stanie faktycznym realnie zagraŜać moŜe funkcjonowaniu A2 (nasyp A2stanowi naturalne obwałowanie obszaru zwanego „polderem Golina”. JednakŜe zbyt niskawysokość nasypu powoduje, Ŝe woda zbliŜa się niebezpiecznie do wysokości korony drogi,a w praktyce podczas wezbrania spowodowała niewielkie zapadnięcie pasu rozdziału jezdni.

PowyŜszy problem będzie więc obszarem zainteresowania Wojewody i WZZK,

5

w trakcie działań operacyjnych podczas potencjalnej powodzi, co nie zmienia faktu iŜ najbardziejkorzystnym byłoby znalezienie rozwiązania docelowego np. jakiegoś konkretnego rozwiązaniatechniczno-budowlanego eliminującego to zagroŜenie. Na marginesie pojawia się takŜe problemprzepustu technologicznego pod A2 na wysokości m. Sługocin

Zdjęcia Nr 2 i 3 – przepust technologiczny w m. Sługocin (A2)

Przepust technologiczny jest bowiem naturalnym ujściem wody z „polderu Golina”.Obrona tego przepustu była samoistną lokalną interakcją mieszkańców podczas wezbraniamajowego 2010 r. Jak przedstawiają zdjęcia powyŜej mieszkańcy samoistnie układali zaporę zworków na przepuście aby obronić miejscowość Ratyń.

Tak zdefiniowany lokalny obiekt (przepust technologiczny) ma jednak znaczenie

6

strategiczne, gdyŜ zablokowanie tego przepustu powoduje zminimalizowanie zagroŜenia dlaobszarów powyŜej – zapewne więc Wojewoda i WZZK winien przewidzieć i zaplanować działaniana tym obiekcie w przypadku zalania obszaru umownie zwanego „polderem Golina”.

Zdjęcia Nr 4 i 5 – przewał w Kraśnicy

Wezbranie z maja/czerwca 2010 udowodniło, Ŝe przy występującym w tym okresiewysokim poziomie Warty następuje automatyczne przelanie się wody przez przewał w Kraśnicy i samoistne zatopienie obszaru „polderu Golina”. Aktualnie ten fragment obwałowania tj. przewałw Kraśnicy jest częściowo zniszczony w wyniku ostatniej powodzi – a WZMiUW dokona naprawytego odcinka najprawdopodobniej jeszcze w roku 2010 – środki na ten cel zostały zabezpieczone z rezerwy celowej budŜetu państwa.

7

2. Zbiorniki i poldery retencyjne.

Doświadczenia wezbrania powodziowego z maja/czerwca 2010 r. potwierdzają, Ŝedolina konińsko-pyzderska stanowi potencjalnie kluczowy element ochrony przeciwpowodziowejdla miejscowości i obszarów połoŜonych poniŜej w tym dla miasta Poznania. MoŜliwościwykorzystania retencji suchych polderów są realną szansą ograniczenia skutków wezbrania Wartydeterminujących zrzut wody ze zbiornika Jeziorsko, który w połączeniu z wysokimi poziomamidopływów stwarza zagroŜenie powodziowe. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe w chwili obecnej nie istniejejednak formalnie Ŝaden polder stanowiący urządzenie hydrotechniczne w rozumieniu prawa, moŜnawięc stwierdzić, Ŝe przedmiotowe dywagacje dotyczą obszaru terenu umownie zwanego „polderemGolina”. „Polder Golina” został zabudowany w najmniejszym stopniu w stosunku do pozostałychobszarów doliny, które umownie moŜna byłoby nazwać równieŜ umownymi polderami.

Podczas wezbrania majowego doszło do zatopienia „polderu Golina”, gdzie utworzyłosię rozlewisko o róŜnej głębokości zaleŜnej od ukształtowania terenu. Przedmiotowe zdarzenieudowodniło konieczność zmiany filozofii w podejściu do naturalnych obszarów polderowychi winno być przyczynkiem do utworzenia polderu o charakterze formalnym, który będzie miałznaczenie strategiczne w dłuŜszej perspektywie czasowej.

Wobec faktycznego braku polderów jako urządzeń hydrotechnicznych jedynymkluczowym obiektem przeciwpowodziowym na rzece Warcie jest zbiornik Jeziorsko. Realnywpływ zbiornika Jeziorsko nie eliminuje całkowicie zagroŜenia powodziowego, niemniej jednakma zasadniczy wpływ na przebieg fali kulminacyjnej rzeki Warty co najmniej do m. Konin. Z pewnym marginesem błędu moŜna załoŜyć, Ŝe zrzut ze zbiornika do granicy 120/140 m3/s niestwarza moŜliwości wystąpienia lokalnych podtopień poniŜej; natomiast zrzut 320-360 m3/sspowoduje skutki takie jak podczas wezbrania majowo - czerwcowego 2010 r. HipotetyczniemoŜna jednak wyobrazić sobie sytuację, Ŝe zrzut będzie wymuszony nawet powyŜej 400 m3/s cospowoduje realne zagroŜenie dla m. Koło i m. Konin.

Doświadczenie wezbrania z 2010 r. wskazują, Ŝe informacje przekazywane przezIMGW o dopływie wody do zbiornika oraz o opadach deszczu były wystarczające dla RZGW dopodjęcia uprzedniego przygotowania zbiornika do przyjęcia fali powodziowej. IMGWjednoznacznie jednak wskazywało na opóźnienie opróŜniania zbiornika i nieuzasadnionenadpiętrzenie (120,59) ponad rzędną normalnego piętrzenia (120,00 wg instrukcji i 120,50 wgpozwolenia wodno-prawnego) – tezy te znajdują uzasadnienie, wg danych będących w dyspozycjiWCZK. Doświadczenia te są niepokojące ale naleŜy mieć nadzieję, Ŝe RZGW na ich bazie zapewniwłaściwe przygotowywanie zbiornika w przyszłości do przyjęcia fali powodziowej znaczniewcześniej (co najmniej 2 do 3 dni).

Negatywnie naleŜy ocenić obowiązującą instrukcję eksploatacji zbiornika, która wrazz obowiązującym pozwoleniem wodnoprawnym określa, iŜ w okresie 15 maja do 20 czerwcazbiornik Jeziorsko powinien utrzymać stały poziom piętrzenia w zbiorniku osiągnięty w dniu 15maja ale nie wyŜszy niŜ rzędna 120,50 m. n. p. m. i pracować przepływowo. Konkludując zbiorniko pojemności łącznej 224,3 mln m3 do celów przeciwpowodziowych dysponuje pojemnościązaledwie 40,3 mln m3; natomiast gdyby ta wielkość była zwiększona o kolejne 40 mln m3 czylirzędna normalnego piętrzenia wynosiła 119,5 m. n. p. m. wówczas przy występującej faliwezbraniowej sterowanie zbiornikiem zmusiłoby do zwiększenia zrzutu zaledwie do 220/240 m/si to bez wykorzystania rezerwy forsownej, gdy przy obowiązujących parametrach zbiornikai sytuacji opisanej w pkt b) w rzeczywistości zrzut musiał osiągnąć 360 m/s i koniecznym byłowykorzystanie rezerwy forsownej.

8

Schemat Nr 1 – schemat obrazuje obszary umownie nazywane polderami w dolinie pyzdersko-konińskiej

9

Schemat Nr 2 – mapa zbiornika Jeziorsko

10

Schemat Nr 3- napełnienie zbiornika

Generalnie moŜna jednak zauwaŜyć, Ŝe zlewnia Warty nie posiada polderów i posiadabardzo niewiele zbiorników retencyjnych. Ewidentnie brakuje zabudowy zbiornikowej lubpolderów na głównych rzekach takich jak Warta i Prosna, jak równieŜ na ich dopływach. W świetlepowyŜszego jest szczególnie waŜne by kontynuować budowę zbiornika Wielowieś Klasztorna,który zabezpieczy przed powodzią miasto Kalisz oraz będzie stanowił element bezpieczeństwapowodziowego dla doliny Warty (mijanie się wezbrań na Warcie i Prośnie) oraz doprowadzić dopowstania polderu Golina jako urządzenia hydrotechnicznego.

3. Ocena stanu rzek i kanałów.

Według danych WZMiUW1 powódź z maja/czerwca 2010 r. spowodowała szkody na1296,36 km rzek i cieków województwa, a koszt ich usunięcia wyszacowano na 39 mln złotych.Straty te obejmują zwiększenie zamulenia cieków, a ich stan nie gwarantuje sprawności przepływuwód z urządzeń melioracji szczegółowych. Cieki te wymagają konserwacji gruntownej celempowstrzymania ich dalszej degradacji, zabezpieczenia spływu wód oraz ograniczenia do minimumpowierzchni podtapianych i zalewanych.

4. Ocena stanu zapór.

Główną zaporą wodną o największym znaczeniu dla województwa wielkopolskiego jestzapora zbiornika Jeziorsko. W roku 2009 IMGW wykonał „ocenę stanu technicznegoi bezpieczeństwa zapory czołowej Jeziorsko” gdzie w podsumowaniu stwierdzono, Ŝe stan zaporynie budzi zastrzeŜeń i obiekt moŜe być eksploatowany zgodnie z instrukcją. Prawdopodobieństwo hipotetycznej katastrofy budowlanej zapory jest pomijalnie małe lub niewystępuje (wniosek własny na podstawie oceny IMGW). Powiatami pozostającymi pod wpływemzbiornika są: powiat turecki, kolski, koniński, słupecki, wrzesiński, śremski, poznański.W wypadku awarii zapory pojawia się zagroŜenie dla miejscowości leŜących poniŜej. Zakłada się,

1 Pismo Pani Dyrektor WZMiUW z dnia 24.09.2010 r. nr EUM-624/72/2010

11

Ŝe w pierwszej fazie o głębokości od kilku do kilkunastu kilometrów w wyniku katastrofalnej falizniszczeniu ulegnie wszystko łącznie z ludźmi. Skuteczne zaalarmowanie i ucieczka ludnościbędzie prawie niemoŜliwe. W tej strefie straty wśród ludności wynieść mogą prawie 100%.W strefie drugiej o długości od kilkunastu do kilkudziesięciu km będzie moŜliwe zaalarmowanieludności i opuszczenie przez nią w sposób zorganizowany obszarów zagroŜonych. Straty wśródludności mogą sięgać od 10 do 30%. Straty materialne będą znaczne wyŜsze i mogą sięgać 90 do100%. W trzeciej strefie istnieje moŜliwość planowanej ewakuacji zagroŜonej ludności, zwierząti znacznej części dobytku. Straty wśród ludności mogą sięgać kilku procent.

Ocena stanu technicznego zapory czołowej Jeziorsko została dokonana awaryjnierównieŜ w roku 2010 przez specjalistów z IMGW – nie wykazała ona nieprawidłowości mogącychbyć przyczyną awarii. Przegląd z 2010 związany był z sytuacją powodziową i wypełnieniemforsownym zbiornika – zarówno ekspertyza jak i rzeczywistość potwierdziły, Ŝe zapora zdała tenegzamin praktyczny bez zarzutu.

CZĘŚĆ III Ocena administracyjnych i ekonomicznych środków zabezpieczenia przeciwpowodziowego.

1. Ocena właściwej polityki planowania przestrzennego realizowanej na poziomie samorządu.

Dotychczas prowadzona polityka przestrzenna nie doprowadziła do utworzeniapolderów w dolinie konińsko-pyzderskiej. RównieŜ uwzględnianie zagospodarowania dolinrzecznych pozostawia wiele do Ŝyczenia. Samorządy gminne i powiatowe w przewaŜającejwiększości nie uwzględniają zagroŜenia powodziowego według prawdopodobieństwa wystąpieniawody 1% i moŜe dojść do sytuacji wydawania decyzji pozwolenia na budowę na takich obszarach.Obszary potencjalnego zagroŜenia przeciwpowodziowego winny być ujęte w studium ochronyprzeciwpowodziowej, o którym mowa w art. 79 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawa Wodnego(Dz. U. Z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 i Nr 267, poz. 2255). Elementem skutecznie zabezpieczającymutworzenie polderu pod względem prawnym jest wydanie rozporządzenia Dyrektora RZGWw Poznaniu w sprawie wprowadzenia robót oraz czynności na obszarze potencjalnego zagroŜeniapowodzią – Polderze Golina z mocy art. 83 ust. 2 ustawy Prawo Wodne. Niestety obszarpotencjalnego zagroŜenia powodziowego dla gminy Golina ujęty w studium ochronyprzeciwpowodziowej jest nieobowiązujący ze względu na fakt, Ŝe nie zostały wprowadzone zakazyw drodze aktu prawa miejscowego, poniewaŜ konsekwencją tego byłaby konieczność zapewnieniaśrodków finansowych na wykupienie gruntów będących w zasięgu strefy2. Z aktualnych danychuzyskanych z RZGW w Poznaniu wynika, Ŝe podmiot ten rozpoczął działania zmierzające doopracowania projektu polderu Golina a w dalszej konsekwencji jego utworzenia.

Samorządy lokalne nie wprowadziły obszarów o szczególnym znaczeniu społecznym,gospodarczym lub kulturowym zgodnie z interpretacją Ministra Środowiska do miejscowychplanów zagospodarowania przestrzennego, co spowodowało w konsekwencji, Ŝe RZGW nie ujmujetych obszarów w studium ochrony przeciwpowodziowej. Reasumują w tym zakresie panuje chaosorganizacyjny utrudniający prowadzenie racjonalnej polityki planowania przestrzennego.

2. Ocena działań z zakresu wykupu nieruchomości i przesiedlenia mieszkańców związanego z tworzeniem zbiorników retencyjnych i polderów zalewowych.

W tym względzie nie zaistniała jakakolwiek zmiana w stosunku do oceny z roku 2007.RZGW od wielu lat stara się podjąć działania w zakresie wykupu gruntów pod polder Golina,podobnie postępuje WZMiUW w zakresie wykupu gruntów pod zbiornik Wielowieś Klasztorna. Zewzględu na brak środków finansowych RZGW nie wykupiło Ŝadnych gruntów w planowanym

2 OKI-522/II/73/2006 z dnia 06.02.2007 r.

12

polderze Golina. WZMiUW równieŜ nie zrealizował wszystkich wykupów gruntówi nieruchomości na obszarze planowanego zbiornika.

3. Ocena ilości ubezpieczeń nieruchomości i upraw na terenach zagroŜonych powodzią.

Ubezpieczają się głównie mieszkańcy miast, natomiast mieszkańcy małychmiejscowości i wsi traktują tę formę zabezpieczenia jedynie w aspekcie obowiązku (dotyczącegokonkretnych nieruchomości i upraw). Reasumując największe obciąŜenie dla budŜetu państwamoŜe spowodować powstanie znacznych strat wśród osób, które nie muszą się ubezpieczać, a ichdobytek i mienie ulegnie całkowitemu zniszczeniu. Problem ten dotyczy głównie wsi i małychmiasteczek. NaleŜy podkreślić, iŜ brak ubezpieczenia nieruchomości wynika z przeświadczeniaspołecznego, Ŝe naleŜy się odszkodowanie od państwa. Jest to jednak groźne zjawiskosocjologiczne, gdyŜ ogranicza „instynkt samozachowawczy” i narusza podstawowe zasadyrówności wobec prawa.

4. Ocena działalności informacyjno – ostrzegawczej adresowanej do mieszkańców zagroŜonych terenów.

Aktualnie działania wyprzedzające, przed powodzią, które mają na celu informowaniejak zachować się podczas powodzi są sporadyczne i nie docierają do większości mieszkańcówzagroŜonych obszarów. Samorządy lokalne podejmują w tym zakresie niewielkie lub Ŝadnedziałania, Wydział Zarządzania Kryzysowego Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiegow Poznaniu opracował ulotkę „Powódź! Czy wiesz jak się zachować?”, która była kolportowanawśród dzieci szkolnych i przekazana samorządom zagroŜonych gmin. Skutek takich ulotekpozostaje jednak znikomy i szybko przestaje być zauwaŜalny. NaleŜy podkreślić, Ŝe w szkołachbrakuje systematyczności szkolenia w zakresie przygotowania na zagroŜenia, w tym zagroŜeniapowodziowego. MoŜna więc podsumować, iŜ społeczeństwo nie jest poinformowane jak zachowaćsię podczas powodzi.

5. Ocena moŜliwości realizacji ewakuacji w sytuacji zagroŜenia powodziowego.

Aktualna sytuacja prawna związana z działaniami w sytuacji powodzi wskazuje, Ŝenajwiększe trudności mogą dotyczyć skutecznej ewakuacji. Przepisy nie określają jednoznacznychzasad ewakuacji w takich przypadkach ograniczając się jedynie do stwierdzenia faktu, Ŝe takiedziałanie moŜe zostać wprowadzone w stanie klęski Ŝywiołowej – gdyŜ ewakuacja jestjednoznaczna z nakazem opuszczenia własności prywatnej, którą stanowi określona nieruchomość– czyli ograniczenie praw wolności i obywatela. Inną ewentualnością jest ewakuacja dokonywanaprzez słuŜby ratownicze w sytuacji bezpośredniego zagroŜenia Ŝycia i zdrowia. Reasumującadministracyjne wprowadzenie nakazu ewakuacji będzie moŜliwe jedynie w sytuacji wprowadzeniaprzez Radę Ministrów stanu klęski Ŝywiołowej, co w rzeczywistości uniemoŜliwia ewakuację przedwystąpieniem zagroŜenia. NaleŜy więc załoŜyć, Ŝe dla dobra mieszkańców władze będą podawaćkomunikaty o sugestii samoewakuacji z danego obszaru, mając w domyśle rozsądek obywateli.Ewakuacja bowiem wyłącznie przy pomocy sił i środków administracyjnie wyznaczonych jestniemoŜliwa. W sytuacjach szczególnych moŜliwe będzie ewakuowanie pojedynczych osób, którepozostały na terenach zalanych – czego nie moŜna wykluczyć uwzględniając mentalnośćspołeczeństwa i obawę przed szabrownikami.

Realia zagroŜenia powodziowego w naszym województwie wskazują, Ŝe moŜe dojść dokonieczności ewakuacji pojedynczych rodzin lub ewentualnie osad lub niewielkich wsi. Działaniate pozostają więc w moŜliwościach własnych gmin.

13

6. Ocena przygotowania planów działań przeciwpowodziowych.

NaleŜy stwierdzić, Ŝe stopień przygotowania do działań przeciwpowodziowych jestwprost proporcjonalny do jakości przygotowanych planów w tym zakresie. Rzeczywistość w tymzakresie wygląda jednak źle, gdyŜ wiele instytucji powinno mieć przygotowane plany, mapy itp.dokumentację, a z róŜnych przyczyn jest ona bardzo okrojona lub nie istnieje.Dla przykładu:a) Wojewoda winien opracować „plan operacyjny ochrony przed powodzią” w myśl przepisów

prawa wodnego, niestety nie wiadomo co powinien taki plan zawierać i do czego słuŜy, stąd teŜjego aktualna wersja jest tylko koncepcją autorską pracowników Wydziału ZarządzaniaKryzysowego WUW, plan ten jest szczegółowym rozwinięciem koncepcji działania Wojewodyw czasie powodzi i pozostaje zintegrowany z Planem Reagowania (Zarządzania) KryzysowegoWojewództwa;

b) dyrektor RZGW winien opracować „projekt planu ochrony przeciwpowodziowej rejonuwodnego” - jednakŜe nie został opracowany gdyŜ zdaniem RZGW nie ma jednolitychwytycznych odnośnie takiego opracowania;

c) nie istnieje takŜe plan ochrony przeciwpowodziowej kraju, gdyŜ nie został opracowany naszczeblu centralnym;

d) samorządy lokalne powinny być przygotowane do zabezpieczenia przed zalaniami wodamio prawdopodobieństwie wystąpienia p=0,5% (co najmniej raz na 200 lat), jednakŜe większośćz nich nie opracowuje planów działania w tym zakresie i nie zabezpiecza środków finansowychna te działania3.

7. Ocena przewidywanej sytuacji prawnej, związanej z zagroŜeniem powodziowym.

Ten aspekt jest niezwykle skomplikowany. MoŜna bowiem na podstawie doświadczeńzałoŜyć, Ŝe w początkowej fazie narastania zjawiska powodziowego stosowana będzie ustawaz dnia 5 czerwca 1998r o administracji rządowej w województwie (DZ.U z 2001 r., Nr 80 poz. 872art. 15 pkt 4a) w aspekcie wprowadzania pogotowia powodziowego lub alarmu powodziowego.Prawo wodne nie określa jednak co wiąŜe się z wprowadzeniem takich stanów. W dalszejkolejności naleŜy stwierdzić, Ŝe moŜliwym będzie stosowanie ustawy o zarządzaniu kryzysowym,lecz nie daje ona Ŝadnych dodatkowych narzędzi działania i ogranicza się realizacji planureagowania kryzysowego, w którym powódź moŜe być interpretowana jako sytuacja kryzysowai prowadzone działania wymagają wprowadzenia sił i środków dodatkowych, ale jeszcze niezwiązanych ze stanem nadzwyczajnym. W rzeczywistości takie działania mogą ograniczać się dowsparcia sił KSRG i Policji siłami wojska lub przekazaniem środków finansowych – jeŜeli Rządtakie środki zadysponuje. Nie sposób planować działań nie dysponując wiedzą o moŜliwychśrodkach finansowych. W sytuacjach bardziej katastroficznych istnieje moŜliwość prawnaskorzystania z przepisów o świadczeniach osobistych i rzeczowych z dekretu o świadczeniachw celu zwalczania klęsk Ŝywiołowcy z 23 kwietna 1953 roku Dz. U. Nr. 23 poz. 92 i 93 wrazz rozporządzeniami wykonawczymi, w myśl których moŜliwe jest nakazanie osobom fizycznymi prawnym (na określonych zasadach) działanie na rzecz przeciwdziałania skutkom powodzii zagroŜeniu powodziowemu. Realizacja takich działań jest jednak ostatecznością, gdyŜ wiąŜe sięz wydatkowaniem określonych środków finansowych, którymi Wojewoda w chwili obecnej niedysponuje.

Ostatecznym rozwiązaniem jest podejmowanie szeregu działań interwencyjnychokreślonych w przepisach o stanie klęski Ŝywiołowej lub stanie wyjątkowym. Działania te mogąjednak zostać wprowadzone w przypadku wyczerpania innych moŜliwości zaradzenia kryzysowi,co wydaje się praktycznie niemoŜliwe. To niskie prawdopodobieństwo wprowadzenia stanu klęskiŜywiołowej związanej z powodzią wynika z faktu, iŜ czas trwania zagroŜenia powodziowego

3 OKI-522/II/132/2007 z dnia 11.07.2007 r.

14

ogranicza długotrwałość fali powodziowej i trwałość skutków po jej przejściu, gdzienajwaŜniejszym jest podjęcie działań rekompensacyjnych – czyli potrzeba tylko pieniędzy.

8. Ocena skuteczności działania systemu ostrzegania, alarmowania i informowaniamieszkańców obszarów dotkniętych powodzią.

Systemy alarmowania mieszkańców obszarów potencjalnie zagroŜonych powodziąskładają się z kilku środków: komunikatów przekazywanych przez media, dźwięku syren orazkomunikatów podawanych przez słuŜby ratownicze. Informacja uprzedzająca przy wykorzystaniudzisiejszych środków przekazu winna, więc dotrzeć do kaŜdego mieszkańca, chyba Ŝe nie korzystaz radia i telewizji oraz nie kontaktuje się z innymi ludźmi. Znajomość sygnałów alarmowychpodawanych przez syreny jest znikoma wśród społeczeństwa, więc ten środek ma charakterostateczny i jest potwierdzeniem zjawiska, o którym ludzie dowiedzą się z mediów. Reasumującwydaje się, Ŝe problemem moŜe być przekazywanie komunikatów na terenach dotkniętychpowodzią, gdzie moŜe przestać działać sieć elektryczna, komórkowa i telefoniczna. Wówczasosoby pozostałe na terenach zalanych będą musiały liczyć się ze skutkami swojej decyzji o nieewakuowaniu, a ich jedynym kontaktem ze światem mogą okazać się patrole lotnicze i wodnesłuŜby ratownicze. NiezaleŜnym systemem alarmowym dysponuje zbiornik Jeziorsko, gdzie alarmsygnalizowany poprzez włączenie syren zlokalizowanych wzdłuŜ koryta rzeki poniŜej zapory,a więc na terenie wielkopolski, musi być uruchomiony natychmiast po awarii zapory. System tenmoŜe być sterowany z dwóch miejsc: jednym jest zbiornik Jeziorsko i obsługuje go obsadazbiornika, a drugie miejsce to Centrum Zarządzania Kryzysowego Wojewody Łódzkiego, któregosłuŜba dyŜurna równieŜ ma moŜliwość uruchomienia syren tego systemu. Tak więc, mimo Ŝeewentualne skutki awarii zapory będą występować na terenie wielkopolski to system załączany jestpoza nim.

9. Ocena skuteczności działania systemu obiegu informacji między słuŜbami i podmiotamibiorącymi udział w działaniach.

Skuteczność systemu obiegu informacji moŜe ulec znacznemu pogorszeniu. Zapewnena terenach zagroŜonych powodzią władze wprowadzą całodobowe funkcjonowanie centrówzarządzania kryzysowego, ale mogą zaistnieć problemy w łączności i dostawach prądu, wówczasokaŜe się jak dany organ samorządu terenowego jest przygotowany do działania. W takichsytuacjach mogą przydać się zarówno urządzenia łączności radiowej jak i łączność CBi radioamatorska sieć KF. Kluczowym moŜe okazać się takŜe posiadanie własnych źródeł zasilania.Biorąc pod uwagę aktualny sposób przygotowanie gmin i powiatów do działań kryzysowych naleŜyzałoŜyć, Ŝe do wielu gmin i części powiatów w sytuacji katastrofalnej powodzi moŜe nie byćłączności telefonicznej, faksowej i e-mailowej. W takich sytuacjach kontakt zostanie wydłuŜonyi ograniczony do kurierów, co znacznie ograniczy skuteczność działań przeciwpowodziowych.

10. Ocena prawnego aspektu ogłaszania i odwoływania stanu pogotowia i alarmuprzeciwpowodziowego.

Informacje o wzroście stanów wody do osiągnięcia poziomu ostrzegawczego(alarmowego) z tendencją do dalszego podwyŜszania wywołuje konieczność ogłoszenia pogotowia(alarmu) przeciwpowodziowego. Są to stany podwyŜszonej gotowości działania wszystkich słuŜbuczestniczących w akcji przeciwpowodziowej. NaleŜy tu dodać, Ŝe nie zawsze przekroczeniestanów ostrzegawczych (alarmowych) na wodowskazach musi sugerować ogłoszenie stanupogotowia (alarmu) przeciwpowodziowego. Stan alarmu przeciwpowodziowego wprowadza sięw przypadku zagroŜenia Ŝycia, mienia większej liczby ludności lub zakłócenia w gospodarcenarodowej.

15

Wojewoda moŜe ogłosić pogotowie i alarm przeciwpowodziowy w kaŜdej innejsytuacji, jeŜeli uzna, Ŝe stanowi ona zagroŜenie dla danego obszaru w szczególności gdy moŜewystąpić naraŜenie Ŝycia i zdrowia lub utraty mienia duŜej ilości ludzi zamieszkałych na terenachpotencjalnie zagroŜonych. Ogłaszać oraz odwoływać pogotowie i alarm przeciwpowodziowy mogątakŜe właściwy wójt, burmistrz, prezydent miasta lub starosta.

Ogłoszenie zazwyczaj następuje po otrzymaniu ostrzeŜenia z Instytutu Meteorologiii Gospodarki Wodnej w Poznaniu o przekroczeniu stanów wód na rzekach województwawielkopolskiego powyŜej stanów ostrzegawczych (alarmowych) mogących spowodowaćwystąpienie wód z koryt rzek, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 sierpnia2007 r. w sprawie podmiotów, którym państwowa słuŜba hydrologiczno-meteorologicznai państwowa słuŜba hydrogeologiczna są obowiązane przekazywać ostrzeŜenia, prognozy,komunikaty i biuletyny oraz sposobu i częstotliwości ich przekazywania.

11. Ocena moŜliwości wsparcia działań prowadzonych przez podmioty KSRG podczaspowodzi.

Realne wsparcie działań KSRG w czasie powodzi stanowić mogą odwody tworzone napoziomie wojewódzkim i krajowym. Działania te mogą być wspierane siłami wojska lubosadzonymi z zakładów karnych.

12. Stan rezerwy magazynowej na wypadek powodzi.

Na podstawie ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski Ŝywiołowej (Dz. U.z 2002 r. Nr 62 poz. 558) oraz na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. osamorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 i z 2002 r. Nr 23, oraz art. 7 ust. 1pkt 14) i ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591i z 2002 r. Nr 23, poz. 220), zadania powiatu i gminy dotyczące ochrony przeciwpowodziowejzostały poszerzone o wyposaŜenie i utrzymanie magazynów przeciwpowodziowych. Z uwagi nabrak uregulowań, które określałyby warunki tworzenia oraz wyposaŜenia powiatowych i gminnychmagazynów przeciwpowodziowych WBiZK WUW wspólnie z WZMiUW w Poznaniu, opracowałw 2002r „Wytyczne dotyczące wyposaŜenia oraz lokalizacji powiatowych i gminnych magazynówprzeciwpowodziowych”4.

Jednak z wieloletnich doświadczeń zebranych przez członków byłego WojewódzkiegoKomitetu Przeciwpowodziowego w Poznaniu wynika, Ŝe nie we wszystkich gminach województwawystępuje realne zagroŜenie powodziowe. Dlatego zaproponowano między innymi poprzezdywersyfikację magazynów i sprzętu przeciwpowodziowego tzn. na szczeblu gminy zlokalizowanybyłby sprzęt najbardziej dostępny i najprostszy w wykorzystaniu a jednocześnie najbardziejskuteczny w walce z Ŝywiołem w ilościach pozwalających na podjęcie skutecznych działań. Naszczeblu powiatu umiejscowiony byłby sprzęt bardziej zaawansowany technicznie, natomiast naszczeblu województwa, znajdowałby się sprzęt jednostkowy. W celu realizacji powyŜszych załoŜeńprzy minimalizacji kosztów, zaproponowano na szczeblu gminy wykorzystać istniejące magazynysprzętu Obrony Cywilnej.

Ze względu na realne zagroŜenie powodziowe na terenie województwa powstały trzywojewódzkie magazyny przeciwpowodziowe (w Śremie, Trzciance, Koninie) podległeMarszałkowi Województwa Wielkopolskiego, a administrowane przez WZMiUW w Poznaniu.

Na podstawie informacji zebranych przez WBiZK jedenaście powiatów na tereniewojewództwa wielkopolskiego posiada własne magazyny przeciwpowodziowe, które zostaływyposaŜane w podstawowy sprzęt przeznaczony do akcji przeciwpowodziowej dostosowany dorzeczywistego zagroŜenia powodziowego.Powiatowe magazyny przeciwpowodziowe:

4 Pismo WZK WUW ZK-I-5-6828-54-2002 z dnia 15.10.2002 r.

16

1. w Pile,2. w Lubrzu ,3. w Poznaniu,4. w Kaliszu,5. w Gołuchowie,6. w Pleszewie,7. w Kościanie,8. w Ostrzeszowie,9. w Wolsztynie,10. w Kole,11. w Rawiczu5.

Jedynie część (11 powiatów w skali 35) samorządów realizuje nałoŜony obowiązekw zakresie utrzymania i wyposaŜenia magazynów przeciwpowodziowych.

13. Osłona meteorologiczna i osłona hydrologiczna.

Osłona meteorologiczna składa się z sygnalizacji codziennej i powodziowej.Sygnalizacja codzienna (stała) oparta na niej sygnalizacja alarmowa nawiązuje do sieciposterunków organizacyjnych słuŜby hydrologiczno-meteorologicznej IMGW. Sieć obserwacyjno-sygnalizacyjna dla celów osłony przeciwpowodziowej, codziennego serwisu informacyjnego orazprognoz hydrologicznych stanowi wydzielą grupę posterunków, na które nałoŜone są dodatkowezadania z zakresu prowadzenia sygnalizacji.Sygnalizacja codzienna – ma na celu:

� uzyskanie danych o aktualnym (codziennym) przebiegu zjawisk hydrologicznychi metrologicznych w poszczególnych dorzeczach,

� informacja o wysokości opadu, wysokości pokrywy śnieŜnej, stanach wody na rzekachoraz zjawiskach lodowych,

� uzyskanie informacji o sytuacji przeciwpowodziowej i moŜliwości ogłaszaniawstępnych ostrzeŜeń,

� dostarczanie danych do opracowania krótkoterminowych prognoz metrologicznychmających wpływ na prognozy hydrologiczne.

Sygnalizacja alarmowa (powodziowa) uruchamiana jest, gdy stany wody szybko wzrastają – w obszarze działania IMGW w Poznaniu przyjmuje się 50 cm na dobę i osiągają miary uznane zagroźne tzw. stany alarmowe. Przekroczenie stanów alarmowych i prognoza hydrologicznazakładająca dalszy wzrost stanów wody w rzekach wywołany bądź to spływem wód roztopowychczy opadowych, bądź teŜ wywołane piętrzeniem lodowym (zatorami) lub wiatrowym, dajepodstawę ogłoszenia alarmu powodziowego. Sygnalizacja alarmowa – wprowadzona moŜe byćrównieŜ w czasie niebezpiecznego pochodu lodów zagraŜających budowlom wodnymi urządzeniom wodnym i komunalnym, w okresie niŜówkowym oraz w sytuacjach zagroŜeniaskaŜeniem wód powierzchniowych (rzek, jezior) i wód podziemnych.Osłona hydrologiczna to prowadzenie obserwacji wodowskazowych.W ujęciu czasowym:

� ciągłe – prowadzą odczyty za pomocą urządzeń samopiszących,� terminowe – prowadzą obserwatorzy.

W ujęciu sytuacyjnym:1) zwyczajne – prowadzone bez Ŝadnych przerw, codziennie rano o ustalonej godzinie (na

terenie obszaru województwa wielkopolskiego),� nadzwyczajne – prowadzenie obserwacji rozpoczyna się, gdy zbliŜa się wezbranie, stan

wody osiąga wysokość stanu alarmowego.

5 Pismo WZKWUW nr ZK.II-9-6828-6-2005 z dnia 16.03.2005 r.

17

Z chwilą wystąpienia zagroŜenia powodziowego Stacja Zbiorcza niezwłocznie przekazuje słuŜbieobserwacyjnej polecenie dyŜurnego synoptyka IMGW w zakresie wykonywania dodatkowychpomiarów i informowania o wysokościach opadów oraz stanach wód.Od momentu wprowadzenia stanu alarmowego aŜ do jego odwołania wszystkie wynikidodatkowych pomiarów są niezwłocznie przekazywane do Biura Prognoz HydrologicznychInstytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, które przekazuje do Wydziału Bezpieczeństwai Zarządzania Kryzysowego Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu ostrzeŜeniai komunikaty hydrologiczne opracowane przez dyŜurnego hydrologa IMGW. W okresie zimowymdo obowiązków Stacji Zbiorczej naleŜy codzienne odbieranie od obserwatorów wodowskazowychmeldunków o zjawiskach lodowych. NiezaleŜnie od powyŜszego równieŜ słuŜby RZGW przezOśrodek Koordynacyjno Informacyjny Ochrony Przeciwpowodziowej (OKI) w Poznaniu przesyłajądo IMiGW i WCZK informacje o zlodowaceniach na ciekach wodnych w obszarze województwawielkopolskiego będących w ich administracji. W okresie wezbrań po przekroczeniu ustalonego dla kaŜdego wodowskazu stanu ostrzegawczego,obserwator ma obowiązek bez specjalnego zarządzenia wykonywać i sygnalizować obserwację trzyrazy dziennie, a przy zbliŜaniu się do stanu alarmowego i po jego przekroczeniu, co trzy godzinyw ciągu doby. W przypadku sytuacji wyjątkowych obserwacje zagęszcza się do odczytów co jednągodzinę.

Obserwacje nadzwyczajne wykonywane są do momentu opadnięcia wód poniŜej stanówostrzegawczych lub odwołania alarmu powodziowego przez Wojewodę.

18

Część IVWnioski

Podsumowując ocenę stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwanaleŜy stwierdzić, Ŝe stan ten jest daleki od ideału. Zarówno elementy technicznego zabezpieczeniajak i administracyjno - ekonomiczne rozwiązania nie pozwalają stwierdzić, Ŝe województwo jestw pełni zabezpieczone przed powodzią.

Dokonując oceny elementów zabezpieczenia przeciwpowodziowego naleŜy stwierdzić,Ŝe stan elementów technicznego zabezpieczenia nie ulega radykalnym zmianom od wielu lat, cospowodowane jest niskimi nakładami finansowymi kierowanymi na naprawy i remonty wałówprzeciwpowodziowych, zapór, kanałów i innych elementów.

NaleŜy stwierdzić, Ŝe w wyniku zaniedbań w bieŜących pracach konserwacyjnychspowodowanych brakiem odpowiednich środków finansowych z budŜetu państwa (pokrywa ok.,10-15% potrzeb) stan urządzeń ulega systematycznemu pogorszeniu.

W kwestii działań organizacyjnych równieŜ występuje wiele niedociągnięć, wynikająone z nieuregulowania prawnego kwestii związanych z przygotowaniem planów operacyjnychochrony przed powodzią i planów ochrony przeciwpowodziowej rejonu wodnego. Brakuje takŜeskutecznych metod planistycznych związanych z przewidywaniem nagłych zjawiskhydrologicznych. Brakuje dostępu do danych geodezyjnych (lub ich w ogóle nie ma), które moŜnawykorzystać przy analizach posuwania się fali kulminacyjnej powodzi z wykorzystaniem modelunumerycznego terenu i aktualnych danych geodezyjnych wałów i koryt rzek. ReasumującmoŜliwości analityczne ograniczają się jedynie do stwierdzenia przekroczenia stanów wód nawodowskazach – bez realnego wspomagania się nowoczesnymi modelami informatycznymi.

Rzeczywiste działania przeciwpowodziowe (w wymiarze widocznym dlaposzkodowanych w takim zdarzeniu) będą w praktyce realizowane przez wójtów, burmistrzów,prezydentów miast oraz jednostki Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego. Działania te mogąbyć bardziej lub mniej wspierane siłami wojska lub osadzonymi z zakładów karnych.

Casus powodzi z 2010 r. wskazuje, Ŝe z budŜetu państwa będą lub mogą byćrefinansowane koszty działań przeciwpowodziowych ponoszone przez samorządy w tym kosztyekwiwalentów dla członków OSP biorących udział w działaniach.

Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast mogą kierować do działań podległe sobiesłuŜby (np. straŜ miejską, słuŜby socjalne), czy podmioty gospodarcze (np. MPK, słuŜbyoczyszczania miasta). Powiat moŜe wesprzeć działania siłami socjalnymi (np. PCPR).W działaniach mogą i będą brać udział siły i środki Policji, WOPR-u. W określonychekstremalnych sytuacjach Wojewoda moŜe wnioskować o wsparcie działań siłami wojska,dedykowanymi do działań w województwie wielkopolskim.

WaŜnym będzie równieŜ wykorzystanie rezerw zgromadzonych w magazynachprzeciwpowodziowych, jednakŜe ich stan pozostaje poza kontrolą zewnętrznych podmiotów,przepisy określają jedynie obowiązek tworzenia rezerw przez samorządy, bez moŜliwości kontroli iegzekwowania tych obowiązków. Kolejnym waŜnym elementem jest hipotetyczna moŜliwośćwykorzystania formacji obrony cywilnej. W praktyce formacje takie nie będą raczejwykorzystywane z kilku powodów:

� brakuje przepisów w zakresie organizowania i funkcjonowania formacji obronycywilnej, stąd decyzja o uŜyciu formacji OC będzie ogromnym ryzykiem dla decydentapodejmującego decyzje o ich uruchomieniu (raczej Ŝaden organ władzy nie zdecydujesię na takie ryzyko);

� słuŜba w obronie cywilnej nie funkcjonuje, stąd teŜ nie moŜna jej wykorzystaćw potencjalnych działaniach;

� członkowie formacji nie są przeszkoleni i nie dysponują Ŝadnymi specjalistycznymi

19

narzędziami (cięŜkim sprzętem) do działań przeciwpowodziowych - w efekcie ichwykorzystanie jest nieuzasadnione ekonomicznie i organizacyjnie;

� praktycznie na szczeblu wojewódzkim moŜna wykorzystać jedynie aerokluby domonitorowania rozprzestrzeniania zjawiska i pozyskiwania informacji o skutkachpowodzi, pozostaje jednak do rozwiązania kwestia refundowania kosztów takich działań– w sytuacji gdy deficytowym „towarem” w przypadku powodzi będzie pieniądz.

Ze względów na ograniczone środki finansowe biorąc pod uwagę doświadczeniaz wezbrania z 2010 r. nie planuje się na poziomie wojewódzkim wykorzystania do monitorowaniazagroŜenia powodziowego i prowadzonej akcji śmigłowca Policji. Koszty takich działańprzekraczają moŜliwości budŜetu Wojewody.

Kolejnym problemem będzie kierowanie działaniami, gdzie biorąc pod uwagę fakt, Ŝedzisiaj nie funkcjonują całodobowo praktycznie powiatowe centra zarządzania kryzysowego (takjak to określa ustawa o zarządzaniu kryzysowym) pojawi się problem przygotowanych do działaniaurzędników zapewniających właściwy merytoryczny poziom koordynacji działań na poziomiegminy i powiatu. Wydaje się, Ŝe szczególnie na poziomie gminy będzie to mało prawdopodobne.NaleŜy spodziewać się, Ŝe cięŜar działań i koordynacji będzie spoczywał na Wojewodzie i słuŜbachzespolonych w szczególności Państwowej StraŜy PoŜarnej i Policji wspartych specjalistami RZGW,IMGW i WZMiUW oraz WINB. NaleŜy mieć nadzieję, Ŝe szczebel powiatu będzie w stanierealnie i skutecznie wesprzeć działanie koordynacyjne Wojewody i w miarę moŜliwościpodejmować sprawne koordynowanie słuŜbami powiatowymi.

20

Spis treści

21