rozwijanie kompetencji społcznych i obywatelskich w projektach współracy europejskie

Przykłady dobrej Praktyki w Programie

„Uczenie się Przez całe życie”

rozwIJanie komPetencji sPołecznycH i obywateLskicH

w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiej

warszawa 2011

Przykłady dobrej Praktyki w Programie „Uczenie się Przez całe życie”

rozwIJanie komPetencji sPołecznycHi obywateLskicH

w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiej

warszawa 2011

koncePcja i redakcjaEwa Kolasińska

wybÓr PrzykładÓw dobrej PraktykiProgram „Uczenie się przez całe życie” Comenius Julia Płachecka Erasmus Renata Smolarczyk Leonardo da Vinci Anna Kowalczyk Grundtvig Michał Chodniewicz Wizyty Studyjne Anna Dębska eTwinning Gracjana Więckowska European Language Label Małgorzata Janaszek

sPorządzenie oPisÓw ProjektÓw Program „Uczenie się przez całe życie” Polscy koordynatorzy projektówErasmus Katarzyna Żochowska/Renata Smolarczyk

wsPÓłPraca wydawniczaKonrad Romaniuk

oPracowanie graficzne i Projekt okładkiMichał Gołaś

skład i łamanieMichał Gołaś

korektaAgnieszka Pawłowiec

drUkOFICYNA DRUKARSKAJacek Chmielewskihttp://www.oficyna-drukarska.pl/

wydawcaFundacja Rozwoju Systemu EdukacjiNarodowa Agencja Programu„Uczenie się przez całe życie”ul. Mokotowska 4300-551 Warszawawww.frse.org.plwww.llp.org.pl

isbn 978-83-62634-29-3

Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu ,,Uczenie się przez całe życie”.Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść umieszczoną w publikacji.

W opracowaniu wykorzystano zdjęcia nadesłane przez beneficjentów programu, dokumentujące działania pro-wadzone w projektach, spotkania uczestników oraz wytworzone produkty końcowe.

PUbLikacja bezPłatna

Program comenius

Przykłady dobrej praktyki2

Szanowni Państwo

Zeszyt ten został przygotowany na konferencję zatytułowaną Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich, organizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji i Ośrodek Rozwoju Edukacji 25 maja 2011 r. w Warszawie. Konfe-rencja wspiera cele Europejskiego Roku Wolontariatu 2011. Przedstawiamy kolejny zeszyt tematyczny, który stawia sobie za zadanie upowszechnianie przykładów war-tościowych projektów realizowanych w ramach europejskiego programu edukacyj-nego „Uczenie się przez całe życie”, w określonym tematem obszarze działań. Temat niniejszego, jak i poprzednich kilku zeszytów i konferencji, powiąza-ny jest z kompetencjami kluczowymi, wskazanymi przez Parlament Europejski i Radę (Zalecenie z 18 grudnia 2006 r.) jako niezbędne w procesie uczenia się przez całe ży-cie. Kompetencje społeczne i obywatelskie znalazły się wśród ośmiu kompetencji kluczowych, łączących niezbędną wiedzę, umiejętności i postawy potrzebne do sa-morealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecz-nej i odnalezienia się na rynku pracy w społeczeństwie opartym na wiedzy. Przyto-czone w tym zeszycie przykłady dobrej praktyki w zakresie rozwijania kompetencji społecznych i obywatelskich zostały ocenione przez program ,,Uczenie się przez całe życie” jako bardzo dobre pod względem tematyki, celów, działań i osiąganych rezul-tatów. Prezentujemy wybrane przez nas projekty, realizowane w programach sekto-rowych Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci i Grundtvig, w programie między-sektorowym Wizyty Studyjne oraz w programach eTwinning i European Language Label, w zależności oczywiście od ich specyfiki i grupy odbiorców. Dokument Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie – Europej-skie Ramy Odniesienia – DG Edukacja i Kultura w następujący sposób definiuje kom-petencje, do których nawiązują prezentowane tu projekty: ,,kompetencje społeczne i obywatelskie są to kompetencje osobowe, interpersonalne i międzykulturowe obej-mujące pełny zakres zachowań przygotowujących osoby do skutecznego i konstruk-tywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, szczególnie w społeczeń-stwach charakteryzujących się coraz większą różnorodnością, a także rozwiązywa-nia konfliktów w razie potrzeby. Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim w oparciu o znajomość pojęć i struk-tur społecznych i politycznych oraz poczuwanie się do aktywnego i demokratyczne-go uczestnictwa”. W niniejszym zeszycie staraliśmy się ukazać, jak poprzez realizację nowa-torskich i twórczych projektów program „Uczenie się przez całe życie” stwarza moż-liwości kształtowania postaw prospołecznych, kształcenia umiejętności niezbędnych do aktywnego udziału w życiu publicznym i zawodowym oraz podnoszenia wiedzy i świadomości służących budowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

Redakcja

wProwadzenie

Przykłady dobrej praktyki 3

SocialErasmus 18

Analyzing the European Local Development Agent – E.L.D.A 20

Euroanimator. Nowoczesne kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki 22

Poprawa jakości usług pracowników socjalnych na polu opieki nad osobami starszymi 24

Disability Awareness – a new challenge for employees 2 DARE 2 26

Doświadczenia ponad granicami – gdyńsko-helsingborskie partnerstwo na rzecz osób niepełnosprawnych 28

Aktywny uczeń dzisiaj – aktywny obywatel jutro 6

W kierunku europejskiego obywatelstwa 8

Amazing Europe European Citizenship 10

Helping me – helping you 12

Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie 14

Wsparcie rówieśnicze jako sposób przeciwdziałania zastraszaniu i przemocy w szkołach 16

Program erasmus

Program Leonardo da Vinci


Program comenius

sPis treści

Active Citizenship 42

Program wizyty studyjne

Freiwiligenarbeit in Europa: Lebenslanges, Lernen durch interkulturelle, intergenerationale und Internet gestutze Zusammenarbeit. Wolontariat w Europie. Uczenie się przez całe życie poprzez interkulturalną oraz międzypokoleniową współpracę, popartą Internetem 30

La Paix est-elle possible sur la terre?/Czy Pokój jest możliwy na ziemi 32

Na spotkanie sąsiadom. Asystentura w czeskiej organizacji LOS 34

Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy 36

Niepełnosprawni w Teatrze i Muzyce 40

What matters in your life? Co liczy się w Twoim życiu? 44

A window to Africa 46

Program grundtvig

Program etwinning

Program european Language Label

Razem w Europie 48

Dla Janka i Isabell 50

Glueckskekse- ciasteczko edukacyjne 52

Hippocampus Academy – docendco discimus 54


Przykłady dobrej Praktyki

spotkanie w ratuszu z panią wiceburmistrz bayreuth beate kuhn

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Uczniowie i nauczyciele zapoznawali się z dokumentami regulującymi funk-cjonowanie szkół w każdym z krajów uczestniczących w projekcie. Wymie-niali się regulaminami, statutami, prze-pisami oświatowymi obowiązującymi w danej szkole. Dzielili się informacja-mi i refleksjami dotyczącymi sposobu działania swoich placówek. Porówny-wali możliwości udziału uczniów i ro-dziców w życiu szkoły. Zastanawiali się nad propozycją przygotowania jedno-litej regulacji oświatowej mającej na celu zapewnienie demokratycznego uczestnictwa w życiu szkoły. Pracowa-

li w projekcie formami aktywnymi: na spotkaniach warsztatowych, podczas wyjazdów studyjnych. Prowadzili ko-respondencję e-mailową oraz kontak-towali się telefonicznie.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:1. projekt Jednolitej Regulacji Oświa-

towej, 2. logo projektu, 3. projekt plakatu.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:• artykuły w prasie lokalnej, • spotkania z przedstawicielami samo-

rządu uczniowskiego i dyrekcją szkół, • spotkania z przedstawicielami orga-

nów samorządowych, odpowiedzial-nymi za sprawy oświaty,

• materiały przygotowane na stronę internetową szkoły www.zso10.gli-wice.pl

• konferencja zaplanowana na zakoń-czenie projektu, podsumowująca przebieg i rezultaty projektu.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Jednolita Regulacja Oświatowa jest pró-bą ujednolicenia różnorodnych przepi-sów oświatowych krajów Unii Europej-skiej na przykładzie Niemiec, Włoch i Polski. Wychodzi ona naprze-ciw oczekiwaniom uczniów i rodzi-ców, którzy pragnęliby, aby absolwen-ci szkół średnich mieli równe szan-se przy ubieganiu się o miejsce na uczelniach europejskich, aby szko-

w trakcie prac nad projektem w gliwicach

ceLe ProjektU:• poznanie przepisów i sposobu dzia-

łania szkół w trzech różnych syste-mach edukacyjnych, ich dokumen-tów, statutów i obowiązujących wy-tycznych,

• porównanie możliwości uczestni-czenia uczniów i ich rodzin w ży-ciu szkół,

• propozycja jednolitej regulacji sys-temu oświaty w celu demokratycz-nego uczestnictwa w życiu szkoły, która to regulacja, mimo uwarunko-wań lokalnych, może być wykorzy-stana we wszystkich szkołach part-nerskich, a wdrożona przez uczniów biorących udział w projekcie.

aktywny Uczeń dziś – aktywny obywateL jUtro

wielostronny Partnerski Projekt szkół


Program comenius

Uczestnicy projektu przy sztolni czarnego Pstrąga w tarnowskich górach

nUmer ProjektU:2009-1-it2-com06-06201 3

obszar tematyczny ProjektU: aktywne obywatelstwo, metodyka nauczania języków obcych PoLski Partner ProjektU: zespół szkół ogólnokształcących nr 10 w gliwicachul. zimnej wody 844-100 gliwicetel.: +48 32 231 47 32e-mail: [email protected] strony internetowej:www.zso10.gliwice.pl

koordynator szkoLny ProjektU: krzysztof cybule-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU: www.comenius.ieslasegarra.com

koordynator ProjektU:istitUto di istrUzione sUPeriore stataLe „agostino fossati – manfredo da Passano”, La spezia, Liguria, włochy

Partner ProjektU: richard wagner gymnasium sprachliches, sozial und wirtschaftswissenschaftliches gymnasium,bayreuth, górna frankonia, niemcy

okres reaLizacji ProjektU: wrzesień 2009 – czerwiec 2011

język ProjektU: niemiecki (język roboczy), angielski

Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 15.000 euro

ły były placówkami przyjaznymi wo-bec uczniów, nowoczesnymi i demo-kratycznymi. Projekt Jednolitej Regu-lacji Oświatowej będzie również pro-pozycją pewnych rozwiązań prawnych mogących podnieść jakość nauczania w szkołach europejskich. Efekty swej pracy uczniowie przed-stawią na konferencji podsumowują-cej projekt.Użyteczność i trwałość rezultatów pro-jektu zostanie zapewniona przez prze-słanie Jednolitej Regulacji Oświatowej do szkół średnich w regionach szkół

partnerskich oraz do władz oświato-wych. Zapewnienie dostępności efektów projektu będzie możliwe dzięki umiesz-czeniu tekstu Regulacji na stronach in-ternetowych szkół biorących udział w projekcie. Rezultaty pracy w projekcie są wyko-rzystywane na bieżąco przez uczniów w trakcie rozmów na forum samorzą-du szkolnego i dyrekcji szkół. Wyko-rzystując wnioski z dyskusji i postulaty uczniów, na terenie szkół dokonywane są zmiany mające na celu podniesienie jakości ich pracy.

w trakcie prac nad projektem w gliwicach


Program comenius

Logo projektu comenius

cych europejską kartę praw i obo-wiązków ucznia, przygotowaną wspólnie przez szkoły;

• poszerzenie badania o społeczeń-stwie np. o zagadnienia dotyczące przepisów krajowych odnośnie ku-powania alkoholu, wyrabiania pra-wa jazdy, osiągania pełnoletniości;

• zachęcanie uczniów do refleksji i komentarzy na temat podobieństw i różnic między krajami jako dro-gi do identyfikowania narodowej tożsamości („Co czyni nas Polaka-mi, Litwinami, Brytyjczykami…?”);

• analizowanie odpowiedzi, skupienie się na podobieństwach jako bodźcu do badań nad nierównościami oraz przyczynami, dla których niektórzy emigranci traktowani są jako oby-watele drugiej kategorii;

• badanie zagadnień takich jak język, tradycje, stroje narodowe, wierze-nia, dotyczące tego, czego powin-niśmy oczekiwać od imigranta wybierającego życie w innym kraju i czego on oczekuje w zamian,

• sporządzenie Karty Praw i Obo-wiązków Obywatela Europy;

• promocja projektu w społeczności szkolnej i lokalnej.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Produkty końcowe projektu:1. Logo COMTEC,2. Strona internetowa

http://woodlandsworldwide.wetpaint.com/page/Come-nius+2008-2010,

3. School rules – szkolne zasady,4. Vocabulary – słowniczek,5. National laws – prawa narodowe,6. Migrations – prezentacje o migra-

cjach, 7. European Charter – Karta Praw

i Obowiązków Obywatela Europy.Ewaluacja projektu dotycząca jego wpływu na uczniów, nauczycieli i spo-łeczność szkolną oraz lokalną służyła dokonaniu oceny osiągniętych rezulta-tów. Największa grupa (95 procent ba-danych uczniów i 90 procent nauczy-cieli) wykazała pozytywny wpływ na poszerzenie wiedzy na temat krajów partnerskich, 85 procent na kształto-wanie postaw zrozumienia i toleran-cji dla odmiennych kultur i stylu ży-cia (co było jednym z celów projek-tu). Zadeklarowano także zwiększenie się otwartości i szacunku dla innych (60 procent), jak również świadomo-ści własnych praw i obowiązków (60 procent). Uczniowie zauważyli u sie-bie też większą umiejętność współpra-cy z innymi (70 procent). Ponadto pro-

w kierUnkU eUroPejskiego obywateLstwa


ceLe ProjektU:przygotowanie europejskiej karty praw i obowiązków ucznia,stworzenie i opublikowanie Karty Praw i Obowiązków Obywatela Eu-ropy, która promuje szacunek i zro-zumienie między ludźmi i społeczeń-stwami.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:• zaprojektowanie i wybór wspólne-

go logo,• debaty, pogadanki, dyskusje, pre-

zentacje, głosowanie, ankiety, scen-ki, prace artystyczne i filmy doku-mentalne dotyczące działań w pro-jekcie, takich jak:

• zebranie zasad szkolnych panują-cych w szkołach partnerskich oraz przedyskutowanie podobieństw i różnic między nimi;

• stworzenie zbiorowego plakatu oraz prezentacji scenicznej, zaprojekto-wanej przez partnerów do publicz-nego wystawienia, przedstawiają-

Produkt końcowy: prawa narodowe w krajach partnerów projektu


Program comenius

Produkt końcowy: karta Praw i obowiązków obywatela europy

jekt zmotywował zarówno uczniów, jak i nauczycieli do działania i większe-go angażowania się (odpowiednio 70 i 54 procent). Zwiększenie umiejętno-ści komunikowania się w języku projek-tu potwierdziło 60 procent badanych, a w innych językach 65 procent. Wzrost umiejętności TIK zauważy-ło u siebie tylko 15 procent badanych.Projekt wpłynął pozytywnie na zwięk-szenie zaangażowania rodziców w życie szkoły. Szczególnie dała się zauważyć ich pomoc przy organizacji wizyty partnerów w szkole i przed wyjazdami młodzieży za granicę. Ponadto lokalne przedsiębior-stwa wspomogły szkołę, zwłaszcza przy organizacji wizyty partnerów. Pozytyw-nie oceniane jest wsparcie ze strony in-stytucji lokalnych, udzielone działaniom związanym z promocją szkoły, projektu i regionu.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Projekt programu Comenius był ak-tywnie promowany w szkołach part-nerskich i otoczeniu placówki. Infor-macje na temat projektu i jego rezul-taty były przez szkołę systematycz-nie podawane do wiadomości spo-łeczności lokalnej. Umieszczane były na stronie internetowej szkoły, stro-nie internetowej projektu http://wo-odlandsworldwide.wetpaint.com/page/Comenius+2008-2010 ,stronie staro-stwa powiatowego, w prasie i innych mediach lokalnych (Radio Zachód,

Radio Elka). Utworzono w szkole ga-zetkę, na której bieżąco informowano o działaniach projektu, a w bibliotece powstał kącik, gdzie eksponowano ma-teriały projektowe (produkty końco-we, pamiątki przesyłane przez szkoły partnerskie). Wyniki prac nad projek-tem (plakaty, prezentacje, scenki, dra-my) były prezentowane w auli szkoły dla uczniów, rodziców oraz gości za-proszonych z instytucji wspierających. Działania projektu programu Come-nius były rozpowszechniane podczas spotkań z uczniami w Gimnazjum nr 1 i 2 we Wschowie oraz w Gim-nazjum w Sławie. W trakcie Drzwi Otwartych w szkole została przygoto-wana wystawa prac związanych z pro-jektem oraz prezentacja mobilności. Promocja produktu końcowego pro-jektu, czyli Karty Praw i Obowiązków Obywateli Europy, odbyła się podczas Mistrzostw Świata w Motocrosie Side-car oraz Mistrzostw Europy Quadów.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Produkty końcowe są wykorzystywa-ne do promocji działań kolejnego pro-jektu programu Comenius, podejmo-wanego przez szkołę. Wzbogaciły one materiały dydaktyczne szkoły i są wy-korzystywane w programie nauczania różnych przedmiotów.

nUmer ProjektU:2008-1-gb1-com06-00702 8

obszar tematyczny ProjektU:aktywne obywatelstwo, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, walka z rasizmem i ksenofobią.

PoLski Partner ProjektU:i Liceum ogólnokształcące z oddziałami dwujęzycznymi im. tomasza zana we wschowieul. matejki 167-400 wschowatel./faks: +48 65 540 29 34e-mail: [email protected] strony internetowej:www.liceum.eu.org

koordynator szkoLny ProjektU:anna krzywickae-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU:http://woodlandsworldwide.wetpaint.com/page/comenius+2008-2010

koordynator ProjektU:woodlands school takely end, basildon, wielka brytania

Partnerzy ProjektU:• norwich High school for girls, norwich,

wielka brytania• Liceo classico europeo “Umberto i”

annesso al conVitto nazionaLe, torino, włochy

• escola secundária de caldas das taipas, caldas das taipas, Portugalia

• Ligatne secondary school, Ligatne, łotwa• kaunas everyday services and business

school, kaunas, Litwa• narva Humanitaargümnaasium, narva,

estonia

okres reaLizacji ProjektU:2008-2010

język ProjektU:angielski

Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP:24 000 euro


Program comenius

jako jednej z moralnych i społecznych wartości, dzięki której państwa europej-skie będą mogły czuć się zjednoczone. Praca w projekcie służyła propagowaniu znaczenia lokalnych kultur, różnorodno-ści na europejskim kontynencie oraz bu-dowała jedność, świadomość obywatelską poprzez wskazywanie wartości obywatel-skich i zapobiegała rasizmowi, ksenofo-bii i innym uprzedzeniom. Projekt popu-laryzował także integrację i uczestnictwo uczniów ze specjalnymi potrzebami edu-kacyjnymi. Jednym z celów przedsięwzię-cia było stworzenie strony internetowej, na której język angielski współistniałby z językami narodowymi, i która stanowi-łaby podstawę dla nauki języków obcych.

działania (metody) zastosowane w Projekcie: Ze względu na dużą liczbę partnerów w projekcie część działań dotyczyła wszystkich uczestników, a część realizo-wały szkoły wraz z wyznaczonymi na każ-dy rok bilateralnymi partnerami. Ostat-

ni element stanowiły indywidualne pro-jekty szkół. Wszystkie szkoły uczestni-czyły w czterech spotkaniach ogólnych oraz w czterech spotkaniach bilateral-nych, w których brali udział uczniowie i nauczyciele. Wszyscy byli twórcami stro-ny internetowej, która stała się platformą komunikacji. Spośród propozycji z każ-dej szkoły wyłoniono w drodze konkur-su logo projektu. Na stronie internetowej zamieszczane były artykuły, zdjęcia, wier-sze, filmy. Komunikowano się za pomocą czatów, poczty elektronicznej i tradycyj-nej. Uczestnicy projektu stali się twórca-mi słownika obrazkowego zawierającego języki wszystkich krajów uczestniczących. W szkołach powstały maskotki projektu. Dzielono się informacjami na temat hi-storii, tradycji, zwyczajów i folkloru. Pro-jekt indywidualny w polskiej szkole nosił tytuł „Miasto czterech kultur” i był zwią-zany z Łodzią. Uczniowie zbierali infor-macje na temat miasta i regionu. Szko-ła organizowała wycieczki, przedstawie-nia, festiwale, wystawy, konkursy i spo-tkania z ciekawymi ludźmi. Współpra-cowała z organizacjami działającymi na rzecz miasta i jego obywateli.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe: Podczas wszystkich działań uczniowie i nauczyciele poszerzali wiedzę o krajach partnerskich i ich kulturach oraz o wła-snym państwie i regionie, co niewątpliwie stanowi najbardziej widoczny efekt reali-zacji projektu. Poprzez udział w przed-sięwzięciu „Amazing Europe” wszyscy jego uczestnicy doskonalili umiejętność posługiwania się językiem angielskim w mowie i piśmie. Wiele z zadań projektu miało na celu pracę zespołową, podczas

amazing eUroPe eUroPean citizensHiP


Logo ProjektU

Prezentacja w czechach, czerwiec 2009

ceLe ProjektU: Projekt „Amazing Europe” miał na celu propagowanie współpracy w ramach eu-ropejskiej przestrzeni, która jest tyglem kulturowym i językowym, a także pro-mowanie postawy szacunku dla innych kultur oraz społecznej, religijnej i kul-turowej tolerancji. Uczestnicy dążyli do propagowania europejskiej świadomości obywatelskiej oraz idei dzielenia się wła-sną kulturą, sztuką i tradycją poprzez wy-korzystanie najnowszych technologii ko-munikacyjnych. Służyło to budowaniu ducha europejskości opierającego się na współpracy szkół, uczniów, nauczycieli i społeczności. Celem projektu było także uświadomienie dzieciom, że różni ludzie mogą nas wzbogacić i że projekty powsta-ją w wyniku wspólnej pracy wielu osób, w tym przypadku w wyniku ścisłej współ-pracy uczniów, szkół i społeczności z róż-nych państw. Wspólnie z partnerami pro-jektu dążono do propagowania rozwoju europejskiej świadomości obywatelskiej


Program comenius

której uczniowie rozwijali swoje umiejęt-ności społeczne. Nabywając i prezentu-jąc swoje wiadomości, uczniowie zwięk-szyli pewność siebie, co wpłynęło na ich funkcjonowanie w środowisku szkolnym. Poprzez dialog międzykulturowy i współ-pracę pozbyli się uprzedzeń i skonfron-towali stereotypy z rzeczywistością. Po-sługiwanie się komputerem i Internetem podczas wykonywania zadań projektu było niezbędne, dlatego też uczniowie musieli korzystać z technologii komu-nikacyjnych, przygotowując prezenta-cje multimedialne, korzystając z forum i czatów internetowych oraz zamieszcza-jąc czy uzyskując informacje ze strony in-ternetowej. Produktem końcowym pro-jektu była przede wszystkim strona inter-netowa, ale także własnoręcznie zrobione maskotki, słownik obrazkowy, kalenda-rze, kuferki „Amazing box”, które zawie-rały przedmioty związane z tradycją da-nego kraju, własne logo, kartki świątecz-ne otrzymane od partnerów, prezentacje multimedialne i broszury.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Rezultaty projektu były upowszechniane w formie artykułów w prasie i w Interne-cie. W szkole w głównym holu stworzo-na została tablica informacyjna, na któ-rej na bieżąco prezentowane były infor-macje na temat podejmowanych działań i spotkań. Zdjęcia i informacje zamiesz-czane były także w kronice projektu. Na organizowane w ramach projektu świę-ta i uroczystości zapraszano rodziców,

przedstawicieli okolicznych placówek i organizacji oraz reprezentantów władz miasta. Wszystkie działania pokazywane były szerokiemu ogółowi odbiorców na stronie internetowej. Informacje o pro-jekcie pojawiały się na licznych konfe-rencjach i zjazdach.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU? Strona internetowa jest bazą informa-cji na temat krajów, które brały udział w projekcie. Można tam znaleźć szcze-góły dotyczące tradycji, kultury, zwy-czajów i historii danego kraju. Powstałe forum daje możliwość kontynuowania kontaktów nawiązanych przez uczniów i kadrę, a przez to rozwijania umiejętno-ści w zakresie języka angielskiego, który był językiem roboczym projektu. Przy-gotowany słownik obrazkowy może sta-nowić pomoc dydaktyczną podczas za-jęć z języków obcych. Kuferki „Amazing box” oraz wszelkie otrzymane materia-ły promocyjne stanowią pomoc dydak-tyczną podczas lekcji dotyczących kra-jów europejskich. Współpraca nawią-zana z różnymi organizacjami na po-trzeby projektu będzie kontynuowana w następnych latach. Zdobyte materia-ły promocyjne i reklamowe dotyczące miasta i regionu w ramach indywidual-nego projektu szkolnego „Miasto czte-rech kultur” będą wykorzystywane na lekcjach dotyczących tego tematu oraz na potrzeby Koła Regionalnego działa-jącego w szkole.

to była naprawdę duża grupa, anglia, maj 2009

nUmer ProjektU:2008-1-Pt1-com06-00052 6

obszar tematyczny ProjektU: aktywne obywatelstwo, dziedzictwo kulturowe, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, kształcenie międzykulturowe, walka z rasizmem i ksenofobią PoLski Partner ProjektU: zespół szkół integracyjnych nr 1 – integracyjna szkoła Podstawowa nr 67ul. maratońska 47b 94-102 łódź tel./faks: +48 42 258 48 84 e-mail: [email protected]

koordynator szkoLny ProjektU: julita skulimowska-wilk e-mail : [email protected]

adres strony internetowej ProjektU: www.comenius.ieslasegarra.com

koordynator ProjektU:agrupamento de escolas nr.º 1 de Portalegre, Portalegre, Portugalia

Partner ProjektU: slough grammar school, slough, wielka brytaniaPrimo circolo didattico g. Verga, scordia, włochy wellantcollege, gorichem, Holandia zakladni skola radslavice, okres Prerov, prispevkova organizace, radslavice, republika czeskasukromne gymnazium t. smaragd Levice, Levice, słowacja gimnazija kranj, kranj, słowenia École élémentaire antoine Pizon, Huriel, francja colegiul national mihai eminescu, botosani, rumunia klaipeda zaliakalnio gimnazija, klaipeda, Litwa ies La segarra, cervera, Hiszpania Lieporiu Vidurine mokykla, siauliai, Litwa

okres reaLizacji ProjektU: 2008-2010

język ProjektU: angielski

Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 24 000 euro


Program comenius

partnerskich lub oglądając filmy wi-deo, które powstały podczas realiza-cji przedsięwzięcia. W szkole funkcjo-nuje „Dyskusyjny Klub Przyjaciół Co-meniusa”, na którego spotkania przy-chodzili uczniowie, ich rodzice oraz zainteresowani nauczyciele. W czasie spotkań uczestnicy dzielili się wiedzą na temat krajów partnerskich, uzyska-ną między innymi na podstawie ma-teriałów i filmów przygotowanych po wizytach roboczych, a także albumów przygotowanych przez uczniów. Podczas wizyt placówek partnerskich w szkole, polscy uczniowie mieli żywy kontakt z językiem angielskim i nie-mieckim, m.in. na lekcjach współpro-wadzonych przez gości. Przyswajali sobie też podstawowe zwroty w języku francuskim, portugalskim czy wło-skim. Największym przedsięwzięciem było zorganizowanie akcji pomaga-nia Helping day w ramach „Tygodnia dobrych uczynków”. W akcję zaan-gażowana była społeczność szkolna oraz instytucje, których celem jest pomaganie (w szerokim tego słowa znaczeniu).

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:• filmy wideo z wywiadami w języ-

kach narodowych z napisami w ję-zyku angielskim na temat pomaga-nia w szkole, w domu; bohaterami są uczniowie, rodzice i nauczyciele,

• zbiór prac plastycznych nt. “Helping day – my action” oraz “No helping day- my feelings”,

HeLPing me – HeLPing yoU


Piramida pomocy przywieziona z francji. Uczniowie z marsylii pomagają sobie stosując piramidę

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Zorganizowane w ramach projektu wizyty robocze pozwoliły na wymia-nę informacji o placówkach, syste-mach edukacji, kulturze i stylach ży-cia w krajach partnerskich. W szko-łach przyjmujących uczniowie i na-uczyciele mogli bezpośrednio obser-wować pracę nad projektem i przejąć dobre przykłady pomocy (na przykład z Francji „piramidę pomocy”, która wykorzystywana jest w polskiej szko-le). Koordynator i wszyscy uczestni-czący w programie utrzymywali ze sobą stały kontakt e-mailowy lub za pomocą komunikatora Skype. Ucznio-wie aktywnie działający w projekcie mieli również okazje wykorzystywać swoje umiejętności językowe, komu-nikując się z rówieśnikami ze szkół

ceLe ProjektU: • dowiedzenie się, jak pomagają sobie

wzajemnie dzieci, rodzice, społeczność i jak tę pomoc można ulepszyć,

• poruszenie problemu egoizmu i pomocy,• poszukiwanie aspektów pomocy w re-

lacjach uczniów,• uczenie się od innych i z innymi dobrych

przykładów pomagania w obszarach: ro-dzina, szkoła, społeczność lokalna w po-szczególnych krajach,

• sprawdzenie i przejęcie dobrych przy-kładów pomocy: od małej indywidual-nej pomocy po dobrze zorganizowany system pomagania; wspólne przećwi-czenie funkcjonowania takiej pomocy,

• podniesienie motywacji nie tylko do na-uki języków obcych i korzystania z tech-nologii informacyjnych, lecz również do podejmowania wyzwań i nowych obo-wiązków.

Pakowanie zebranych darów do przekazania dla domu dziecka


Program comenius

• materiały o roślinach i zwierzętach występujących na terenie Polski, za-grożonych wyginięciem, przygoto-wane do wystawy w szkole niemiec-kiej,

• zbiór wierszy w języku polskim, angielskim i niemieckim do tema-tu Helping me,

• wykonane przez uczniów albumy o krajach i szkołach partnerskich,

• wspólna akcja pomagania „Hel-ping day”, przeprowadzona w szkole w ramach „Tygodnia dobrych uczyn-ków”,

• zebranie zabawek, słodyczy, książek dla wychowanków domu dziecka,

• organizacja loterii fantowej, z któ-rej dochód przekazano na leczenie chorej uczennicy,

• prezentacja multimedialna projektu Helping me – helping you,

• szkolna strona internetowa Come-niusa: www.sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage.php?page_id=13.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:O przebiegu prac nad realizacją projek-tu społeczność szkolna była na bieżąco informowana. Na spotkaniach rady pe-dagogicznej przedstawiano sprawozda-nia z kolejnych wizyt roboczych, prze-kazywano spostrzeżenia, nowe pomy-sły na ciekawe zajęcia z uczniami. Or-ganizowane były konkursy i wystawy prac uczniów. W szkole wisi tablica Co-

meniusa z informacjami na temat re-alizowanego projektu. Wszystkie in-formacje i produkty końcowe są do-stępne na stronie internetowej projektu www.sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage.php?page_id=13 oraz w czytelni szkol-nej. Były one prezentowane uczniom, nauczycielom, rodzicom i członkom instytucji partnerskich podczas festy-nów rodzinnych, Dni Otwartych Szko-ły, uroczystości szkolnych, zebrań z ro-dzicami, posiedzeń rady pedagogicznej. W prasie lokalnej ukazywały się not-ki i artykuły na temat realizowanego projektu i wydarzeń z nim związanych.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Nauczyciele i uczniowie doskonali-li umiejętności w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz posługiwania się językami obcymi (an-gielski, niemiecki). Materiały, które po-wstały w czasie realizacji projektu, mogą być wykorzystane na lekcjach języka niemieckiego, angielskiego i godzinach wychowawczych. Przyjaźnie nawiązane dzięki realizacji przedsięwzięcia mogą rozwijać się przez długie lata, już te-raz owocują wymianami uczniowski-mi. Praca nad projektem zintegrowała środowisko szkolne, uczniów, nauczy-cieli i rodziców, motywując ich do ak-tywnego włączenia się w życie szkoły.

Lekcja z wykorzystaniem komputera dla uczniów z niemiec o powstaniu Państwa polskiego

nUmer ProjektU:2008-1-de3-com06-00044-3

obszar tematyczny ProjektU:aktywne obywatelstwo, kształcenie międzykulturowe, metody podnoszenia motywacji uczniów.

PoLski Partner ProjektU:szkoła Podstawowa nr 8 im. kpt. ż.w. konstantego maciejewiczaul. bogusława X 2278-100 kołobrzegtel. : +48 94 352 46 24e-mail: [email protected]”[email protected] strony internetowej: www.sp8kol2.internetdsl.pl koordynator szkoLny ProjektU:jolanta łabińskae-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU: HyPerLink „http://www.sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage.php?page_id=13” http://www.sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage.php?page_id=13

koordynator ProjektU:ernst-reuter-schule, d-37249 neu-eichenberg, niemcy

Partnerzy ProjektU:École application de la corderie, marseille, francjaescola básica do 1. ciclo n. 4 de cascais, PortugaliaPontybrenin Primary school glyn rhosyn, swansea,wielka brytaniascuola aristide gabelli, Pordenone, włochy


języki ProjektU: angielski, niemiecki

Przyznane dofinansowanie z bUdżetU LLP: 16 000 euro


Program comenius

Polska grupa po przylocie do turcji

Szczegółowe:• znalezienie zarówno wewnątrz, jak i na

zewnątrz każdej uczestniczącej szkole partnerskiej grupy młodych ludzi, któ-rzy potrzebują pomocy (np. młodych ludzi mających problemy z nauką, mło-dzieży sprawiającej problemy wycho-wawcze, młodych ludzi pochodzących z rodzin patologicznych, mniejszości narodowych, imigrantów i uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),

• znalezienie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym osób lub grupy osób (uczniów, nauczycieli, instytucji, władz lokalnych, lokalnych firm, przedsiębior-ców, szerzej rozumianych społeczno-ści), które mogą pomóc wyżej wymie-nionym osobom,

• angażowanie uczniów o specjalnych po-trzebach edukacyjnych,

• znalezienie partnerów (instytucji, lo-kalnych firm, szerzej rozumianych spo-łeczności, stowarzyszeń mieszkańców), którzy będą ze sobą współpracować nie tylko na czas trwania projektu, ale tak-że w przyszłości. Jest to istotna długo-falowa część projektu.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Pierwszy rok realizacji projektu: • informowanie siebie nawzajem

o szkołach, systemie edukacji, pro-gramie nauczania, mieście, kraju,

• praca na terenie szkoły i miasta (głównie dla uczniów) w celu zna-lezienia wszystkich grup młodych ludzi potrzebujących pomocy,

• zbieranie informacji i analizowanie sytuacji grup potrzebujących po-mocy,

• robienie zdjęć i nagrywanie filmów DVD (uczniowie),

• praca na terenie szkoły i miasta (głównie dla uczniów) w celu zna-lezienia wszystkich grup młodych ludzi, które mogą pomóc wskaza-nym osobom,

• zbieranie informacji i analizowanie sytuacji grup, które mogą im pomóc (nauczyciele, uczniowie),

• robienie zdjęć i nagrywanie filmów (uczniowie).

Drugi rok realizacji projektu: • odwiedzanie wszystkich zaintere-

sowanych stron (władze lokalne, firmy lokalne, instytucje edukacyjne),

• znajdowanie możliwości bliższej współpracy pomiędzy osobami, któ-re potrzebują pomocy a tymi, któ-rzy mogą jej udzielić (nauczyciele - i uczniowie),

• próba nawiązania długotrwałej współpracy pomiędzy szkołami i partnerami,

• umieszczenie projektu dotyczące-go współpracy w szkolnym progra-mie zajęć.

Logo projektu

ceLe ProjektU:Ogólne:• dzielenie się informacjami na temat

szkół partnerskich, • dzielenie się informacjami na temat sys-

temów edukacji w krajach partnerskich,• wymiana informacji na temat progra-

mów nauczania,• zdobywanie wiedzy o sytuacjach umoż-

liwiających integrację i społeczne za-angażowanie w szkołach partnerskich,

• zaangażowanie uczniów, nauczycie-li i społeczności w projekt międzyna-rodowy,

• doskonalenie umiejętności stosowania nowoczesnych technik komputerowych w pracy nauczycieli i uczniów poprzez: stosowanie technik multimedialnych, programów graficznych, przetwarza-czy słów, kalkulatorów, programów do tworzenia filmów, zdjęć potrzebnych do zaprezentowania prac i raportów,

• wymiana informacji na temat zwycza-jów i tradycji w krajach europejskich,

• rozwijanie umiejętności językowych podczas pracy nad projektem.

PrawdziwycH PrzyjaciÓł Poznaje się w biedzie



Program comenius

warsztaty kamieniarskie w Hiszpanii

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:1. strona internetowa o projekcie – htt-

p://a-friend-in-need-is-a-friend-indeed.eu,

2. paraolimpijskie gry – zawody, zdję-cia, film DVD,

3. broszurka szkolna opisująca szkoły partnerskie,

4. broszurka opisująca miejsca zamiesz-kania uczestników projektu,

5. analiza grup osób, które potrzebują pomocy,

6. analiza grup osób, które mogą udzie-lić pomocy,

7. konkurs wideo, 8. film DVD ilustrujący działania podej-

mowane w projekcie,9. broszurka jako końcowy produkt pro-

jektu, 10. nawiązanie współpracy po-

między dwiema grupami osób pro-jektu: tymi, które potrzebują pomocy, i tymi, które mogą jej udzielić.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:• organizowanie wydarzeń szkol-

nych (np. Dzień Języków Obcych, Dzień Kuchni Międzynarodowej) dla uczniów, nauczycieli, rodziców i spo-łeczności lokalnych,

• uczestniczenie w wydarzeniach, które mają miejsce w mieście i w ogólnokra-jowych przedsięwzięciach dotyczących problematyki projektu,

nUmer ProjektU:2008-1-cz1-com06-00076 3

obszar tematyczny ProjektU: określanie grup docelowych o specjalnych potrzebach, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, uczenie się o krajach europejskich PoLski Partner ProjektU: gimnazjum nr 3 im. Henryka sienkiewicza w starachowicach ul. Leśna 227-206 starachowicetel.: +48 41 274 17 37 faks: +48 41 275 60 31e-mail: [email protected] strony internetowej: http://www.gimnazjumnr3.pl

koordynator szkoLny ProjektU: elżbieta gruszeckae-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU: http://www.gimnazjumnr3.pl/projekty1.html

koordynator ProjektU:zakladni skola odry, Prispevkova organizace, odry, czechy

Partnerzy ProjektU: sivas Lisesi (anadolu bolumu), sivas, turcjaies josep mª Quadrado, ciutadella, Hiszpania

okres reaLizacji ProjektU: 2008-2010

język ProjektU: angielski


• umieszczanie informacji o projekcie w Internecie i na tablicach informa-cyjnych w szkołach,

• zamieszczanie w prasie lokalnej arty-kułów związanych z projektem,

• przekazywanie raportów do władz lo-kalnych i oświatowych,

• wymiana dokumentów, prac arty-stycznych uczniów – wystaw, zdjęć, nagrań DVD i wideo, raportów po-między szkołami drogą pocztową lub elektroniczną.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?W wyniku pracy nad projektem powsta-ło wiele produktów końcowych, które mogą być wykorzystywane w czasie za-jęć szkolnych i pozaszkolnych. Wizyty robocze przyczyniły się do nawiązania dobrych kontaktów między szkołami, uczniami oraz społecznościami lokal-nymi. Uczniowie chętnie pracowali nad projektem, doskonalili swoje umiejęt-ności językowe podczas rozmów z ró-wieśnikami z innych krajów. Obecnie Gimnazjum nr 3 przygotowuje wraz z innymi szkołami partnerskimi kolejny Wielostronny Partnerski Projekt, któ-ry zostanie zgłoszony do Narodowej Agencji w 2011 r. Praca nad projektem przyczyniła się do rozwoju szkoły i pro-mocji szkoły w środowisku lokalnym.


Program comenius

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Podejmowane przez nauczycieli i uczniów działania:• warsztaty, debata, nauczanie poprzez

pracę zespołową i inne kooperatywne metody pracy,

• konferencja i kampania mające na celu wzrost świadomości społecznej, upo-wszechnianie poprzez media(nagra-nie dla TVN),

• seminarium, upowszechnianie we-wnątrz własnej organizacji,

• uczenie się od rówieśników/kolegów,• wydarzenia kulturalne (przedstawienie

teatralne w języku angielskim),• doskonalenie umiejętności rozumie-

nia i wypowiadania się w języku ob-cym, materiały dydaktyczne (m.in. pakiet edukacyjny na temat mediacji i public relations w języku angielskim),

• dialog międzykulturowy i współpra-ca między partnerami,

• międzynarodowa wymiana doświad-czeń i przykładów najlepszej prakty-ki, upowszechnianie idei projektu wraz z pozostałymi lokalnymi szkołami i organizacjami,

• wykłady, system certyfikacji, me-todologia (ewaluacja za pomo-cą wystandaryzowanego narzędzia tzw. Checkpoints),

• broszury informujące o projekcie, • prezentacja rezultatów (multimedial-

na, zdjęciowa).

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:W ramach partnerskiej współpracy wy-pracowano:• broszurę dobrej praktyki we współpracy

rówieśniczej w państwach partnerskich,

• międzynarodowy dokument Europej-ska Karta Opiekunów Rówieśniczych,

• przewodnik po metodach wyboru opiekunów rówieśniczych,

• certyfikat potwierdzający nadanie ty-tułu międzynarodowego opiekuna ró-wieśniczego,

• logo projektu,• DVD ze zdjęciami z całego projektu, • scenariusz Europejskiego Dnia Prze-

ciwko Przemocy.Ponadto polski partner zrealizował: • nagranie filmu edukacyjnego w języ-

ku angielskim Case Study – media-cje rówieśnicze w praktyce (wraz ze specjalistycznym komentarzem psy-chologicznym),

• opracowanie ulotki na temat rozwią-zywania konfliktów przez mediacje,

• apel przeciwko przemocy, • konkurs: rzeźba klasy – idea tole-

rancji,• lekcję pokazową nt. Mediator w ak-

cji; polska szkoła jest również twór-cą idei tzw. medihospitacji.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Uczestnicy projektu podjęli wszech-stronną kampanię informacyjną i pro-mocyjną. Projektem zainteresowały się media ogólnopolskie: stacja TVN (publikacja programu strona interne-towa stacji). Regularnie publikowane były artykuły dotyczące etapów reali-zacji projektu na stronie internetowej szkoły, miasta, powiatu będzińskiego oraz w prasie lokalnej (,,Głos Wojko-wic”, ,,Ziemia Będzińska”). W materia-łach informacyjnych o szkole zamiesz-czano informacje o realizacji projektu.W szkole wyeksponowano gazetki

wielostronny Partnerski Projekt szkół idea toLerancji

ceLe ProjektU :• zbudowanie systemu wsparcia ró-

wieśniczego poprzez wymianę do-świadczeń w tym zakresie w pań-stwach partnerskich projektu,

• zdobywanie wiedzy na temat podo-bieństw i różnic kulturowych,

• rozwijanie umiejętności językowych uczniów i nauczycieli,

• wymiana doświadczeń w zakresie budowania systemu zapewnienia bezpieczeństwa w szkole,

• zdobywanie wiedzy o innowacyj-nych i interaktywnych metodach odnoszących się do zapobiegania przemocy w szkole,

• wspieranie uczniów wykluczo-nych i stwarzających ryzyko w celu uczynienia szkół bezpieczniejszy-mi i spokojniejszymi miejscami dla wszystkich,

• zwiększanie świadomości uczniów co do wpływu ich zachowania na innych uczniów,

• doskonalenie umiejętności posługi-wania się technologią komputerową.

wsParcie rÓwieśnicze jako sPosÓbPrzeciwdziałania zastraszaniU i Przemocy

w szkołacH

Pożegnalny wieczór w Polsce


Program comenius

na temat krajów partnerów projektu oraz tablicę na temat systemu mediacji w szkole – na wszystkich ekspozycjach zamieszczone były informacje o pro-jekcie. Do udziału w programie podczas wizy-ty partnerów w Polsce szkoła zaprosiła przedstawicieli okolicznych gimna-zjów, którzy uczestniczyli w zajęciach interkulturowych w języku angielskim.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Uczniowie i nauczyciele mieli okazję dzielić się przykładami dobrej prakty-ki dotyczącymi stosowania wsparcia rówieśniczego w różnych państwach. Poznali podobieństwa i różnice kul-turowe między krajami, a także mieli szansę rozwijania i umacniania swoich umiejętności językowych. Swoją wie-dzą i doświadczeniem zdobytym w ra-mach realizacji projektu mogą się po-dzielić z innymi szkołami. Mogą także:• wypowiedzieć się na temat modelu sys-

temu wsparcia rówieśniczego w pol-skiej szkole w kontekście funkcjonowa-nia mediacji w szkołach europejskich;

• przekazać wypracowane materiały na temat wyborów mediatorów i stosowa-nej procedury;

• podzielić się programem szkolenia dla mediatorów (Kodeks Etyki Mediatora);

• przekazać zasady prowadzenia Gru-py Wsparcia, medihospitacji, dyżurów mediatorów, funkcjonowania Pokoju Mediatorów.

Wypracowane metody mogą – zda-niem uczestników projektu – stano-wić przykład dobrej praktyki przede wszystkim w zakresie demokratyzacji życia szkoły oraz zapewnienia w niej bezpieczeństwa.Opracowane materiały edukacyjne mogą być przykładem dokumentów wewnątrzszkolnych.Efektem projektu jest wprowadze-nie wypracowanego modelu systemu wsparcia rówieśniczego do Progra-mu Wychowawczego Szkoły. Model ten uwzględnia: przeprowadzenie wyborów mediatorów – według opra-cowanej procedury, regularne szko-lenia dla mediatorów (Kodeks Ety-ki Mediatora), prowadzenie Grupy Wsparcia, medihospitacje, dyżury mediatorów, funkcjonowanie Poko-ju Mediatorów. Rezultatem projektu jest także demokratyzacja życia szkoły: wybory mediatorów, wzrost postaw prospołecznych uczniów, utrwalenie postaw tolerancji, otwarcia na potrze-by innych, współtworzenie klimatu szkoły przez uczniów – rodziców – nauczycieli.Znaczącą sprawą jest wprowadzenie praktyki uzyskiwania informacji na te-mat poziomu bezpieczeństwa w szko-le od pracowników obsługi i admini-stracji. Zastosowane zostały również warsz-taty dla mediatorów w języku angiel-skim, obejmujące poszerzenie słownic-twa specjalistycznego z zakresu roz-wiązywania konfliktów, negocjacje, mediacje oraz komunikację interper-sonalną.

Pierwsze spotkanie uczniów ze swoimi partnerami w szwecji

nUmer ProjektU:2008-1-it2-com06-00177 2

obszar tematyczny ProjektU:aktywne obywatelstwo, kształcenie międzykulturowe, przemoc w szkole – edukacja na rzecz pokojowych zachowań

PoLski Partner ProjektU:zespół szkół – Liceum ogólnokształcące w wojkowicachul. Licealna 142-580 wojkowicetel./faks: +48 32 769 57 62 e-mail: [email protected] strony internetowej: www.lowojkowice.info

koordynator szkoLny ProjektU:anna augustyńskae-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU:http://www.lowojkowice.info/index2.php?id=socrates&kat=wsparcie

koordynator ProjektU:istituto magistrale statale „tommaso fiore”, terlizzi, włochy

Partnerzy ProjektU:apelgardsskolan, malmo, szwecjaespoonlahden koulu, espoo, finlandiaibni sina ilkögretim okulu, istanbul, turcjainstituto de educación secundaria eras de renueva, León, Hiszpania



Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP:24 000 euro


Program comenius

ceLe ProjektU: ”SocialErasmus” jest ogólnoeuropejską inicjatywą, mającą na celu zaangażowa-nie studentów uczestniczących w pro-gramie „Uczenie się przez całe życie” - Erasmus w działania na rzecz społecz-ności lokalnych oraz umożliwienie im poznania nie tylko środowiska uniwer-syteckiego, ale również integrację z in-nymi grupami społecznymi kraju, w któ-rym przebywają na wymianie.Szczegółowe cele projektu w Polsce:• spojrzenie na Europę i różnice kultu-

rowe oczyma polskich studentów wy-jeżdżających na wymiany zagraniczne oraz obcokrajowców przebywających na stypendium Erasmusa w Polsce,

• zaangażowanie studentów zagranicz-nych w działania na rzecz społeczno-ści lokalnych w Polsce,

• promowanie postaw ekologicznych wśród uczniów i studentów,

• kształtowanie u dzieci i młodzieży po-stawy tolerancji, zrozumienia i świa-domości życia w wielokulturowej Eu-ropie.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Najważniejsze działania w Polsce: 1. „Las Erasmusa” – ogólnokrajo-

wy projekt ekologiczny, którego otwarciem było zasadzenie w Ce-lestynowie pod Warszawą pierw-szego Lasu Erasmusa w Europie w październiku 2009 roku. W sa-dzeniu drzew uczestniczyli studenci z Francji, Hiszpanii, Polski, Ru-muni, Słowacji, Tajwanu, Turcji i Włoch. Druga edycja „Lasu Era-smusa” została przeprowadzo-na wiosną 2010 roku, w 8 nad-leśnictwach na terenie całej Pol-ski. Łącznie zasadzono około 10 000 nowych drzewek. „Las Era-

socialerasmus

Logo socialerasmus

smusa” to działanie trzyetapowe. Etap pierwszy obejmuje sadze-nie drzewek. Część druga to prze-prowadzenie przez Erasmusów lekcji z cyklu „Europa w szkole” o tematyce „Jak to się robi w waszym kraju, czyli ochrona środowiska na co dzień”. Etap ostatni to wydanie wspólnie z Lasami Państwowymi pu-blikacji promującej postawy ekolo-giczne wśród dzieci i młodzieży.

2. Lekcje europejskie pt. „Europa w szkole” – wizyty w szkołach pod-stawowych, gimnazjach i liceach, mające na celu przybliżenie kultury, zwyczajów i języków europejskich, zachęcenie uczniów do nauki języ-ków obcych i poznawania innych kultur oraz bycia mobilnym.

3. „Międzynarodowy Święty Miko-łaj” – akcja służąca wyrównywa-niu szans edukacyjnych dzieci w dostępie do nauki języków obcych. Na początku grudnia Erasmusi przebywający w Polsce – Mikołaje – wręczają dzieciom (zazwyczaj z domów dziecka) materiały do nauki języków obcych. Podczas spotkań stypendyści rozmawiają z dziećmi i organizują dla nich zabawy w ję-zykach obcych.

4. „Hol Erasmusa” – projekt malo-wania ścian w szpitalach – do tej pory przeprowadzony kilkakrotnie w Olsztynie. W malowaniu biorą udział stypendyści Erasmusa i dzie-ci przebywające w szpitalu.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Rezultaty:1. Promocja programu „Uczenie się

międzynarodowy święty mikołaj, fot.justyna olichwier


Program erasmus

nUmer ProjektU:Umowa dedykowana

obszar tematyczny ProjektU:integracja międzykulturowa, promowanie postaw proekologicznych i prospołecznych oraz postawy tolerancji

koordynator ProjektU:stowarzyszenie wspierania międzynarodowych wymian studenckich erasmus student network (esn) – Polskaul. rakowiecka 24, pok. 212a02-521 warszawamagdalena stanisławska – Przewodniczącatel. +48 889 300 700e-mail: [email protected] adres strony internetowej: www.esn.plesn Polska jest częścią ogólnoeuropejskiej organizacji studenckiej non profit, której zadaniem jest wspieranie i rozwój programów międzynarodowych wymian studenckich, szczególnie programu erasmus. sekcje esn Polska działają w 31 polskich uczelniach. stowarzyszenie zrzesza setki młodych ludzi, współpracuje ze społecznościami lokalnymi, nie tylko akademickimi.

koordynator ProjektU:karol ślusarski – esn Polskae-mail: [email protected]

strona internetowa ProjektU:www.socialerasmus.esn.org

Partnerzy ProjektU:sekcje esn Polska w: białymstoku, gdańsku, katowicach, krakowie, Lublinie, łodzi, olsztynie, Poznaniu, szczecinie, toruniu, warszawie, wrocławiupolskie uczelnie, szkoły, domy dziecka Lasy Państwowe centrum zdrowia dziecka

okres reaLizacji ProjektU:Projekt ”socialerasmus” jest prowadzony od maja 2008 roku

język ProjektU: języki wszystkich krajów uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie”

Przyznane dofinansowanie: w roku 2009 stowarzyszenie otrzymało na przeprowadzenie między innymi projektu ”socialerasmus” 63 953,50 PLn

• biuletyn podsumowujący projekt,• publikacje w mediach lokalnych,

studenckich i ogólnopolskich,• ogólnoeuropejską stronę interne-

tową projektu: www.socialerasmus.esn.org,

• patronaty honorowe i medialne.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Stowarzyszenie ESN Polska jako pierw-sze w Europie zainicjowało promowa-nie ekologicznych postaw wśród mło-dych ludzi. Pomysł spodobał się ESN International i od 2010 roku „SocialE-rasmus”, w tym akcja „Las Erasmusa”, ma status ogólnoeuropejski.Projekt ”SocialErasmus” daje studentom oraz społecznościom lokalnym krajów europejskich nie tylko możliwość po-znania innej kultury, języka czy systemu nauczania, ale również podejmowania wspólnych działań. ”SocialErasmus” w sposób unikalny kształtuje postawy tolerancji, zainteresowania otaczającym światem oraz ułatwia zrozumienie kul-turowej mozaiki Europy.

przez całe życie”- Erasmus w Polsce;2. Poszerzenie wiedzy przyszłych stu-

dentów o programie „Uczenie się przez całe życie” – Erasmus;

3. Poszerzenie wiedzy uczestników i beneficjentów działań oraz spo-łeczności lokalnych na temat róż-norodności krajów Europy.

Produkty:1. Dni Europejskie i lekcje językowe

z Erasmusami w szkołach;1. Kilka tysięcy zasadzonych drzew

(1000 drzew w roku 2009, 9000 drzew w 2010);

2. Materiały do nauki języków obcych dla dzieci, między innymi z domów dziecka w: Białymstoku, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Pozna-niu, Szczecinie, Warszawie i Wro-cławiu;

3. Publikacje propagujące postawy ekologiczne;

4. Artykuły informacyjne i promocyj-ne (plakaty, ulotki, długopisy, notat-niki, naklejki, smycze).

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Upowszechnianie rezultatów projektu odbywało się poprzez:• stronę internetową ESN Polska:

www.esn.pl, Las erasmusa 2010, fot.tomasz witt


Program erasmus

anaLyzing tHe eUroPean LocaL deVeLoPment agent – e.L.d.a

Projekt Partnerski

Prace nad portfolio dot. kwalifikacji lokalnego agenta rozwoju- spotkanie w reggio di calabria

nej SWR) mające na celu zdefiniowanie podstawowych umiejętności i kompe-tencji agentów rozwoju lokalnego, zde-cydowano się na łączenie różnych do-stępnych narzędzi i metod. Prócz odby-wających się wizyt partnerskich, które są okazją do przeprowadzania dyskusji na temat rozwoju lokalnego i regionalnego w poszczególnych krajach oraz stanowią przyczynek do poznania działalności lo-kalnych agencji rozwoju, zastosowano także: badania ankietowe, grupy focuso-we, warsztaty oraz wywiady pogłębione.W ramach badań ankietowych każdy z partnerów projektu przeprowadził ana-lizę postrzegania roli, jaką pełnią agencje rozwoju lokalnego i ich przedstawiciele/pracownicy w życiu społeczności lokal-nej oraz przeanalizował dostępne narzę-

dzia i metody ich pracy. Podczas grup fo-cusowych, w których wzięły udział oso-by na co dzień zajmujące się problema-tyką rozwoju lokalnego, a rekrutujące się z różnych sektorów, próbowano zna-leźć odpowiedzi na następujące pytania: Co to jest rozwój lokalny? Kim jest lider rozwoju lokalnego? Jaką rolę pełni ani-mator rozwoju lokalnego? Kto powinien być agentem rozwoju lokalnego? Jak lide-rzy, animatorzy wpływają na rozwój lo-kalny? Uzyskane w ten sposób rezultaty zaprezentowano na warsztatach, pod-czas których każdy z uczestników miał możliwość nie tylko zobaczyć, jak agen-ci rozwoju lokalnego działają w poszcze-gólnych krajach partnerskich, ale i wziąć udział w dyskusji dotyczącej zagadnień związanych z projektem E.L.D.A.

ceLe ProjektU:Celem projektu jest zidentyfikowanie podstawowych umiejętności i kompe-tencji, jakie powinien posiadać lokal-ny agent rozwoju, czyli osoba łącząca w sobie cechy lidera i animatora rozwo-ju lokalnego. Określenie tych kompe-tencji ma się przyczynić do prawidło-wego funkcjonowania lokalnych agen-cji rozwoju lokalnego (zarówno w aspek-cie indywidualnym – osób bezpośrednio odpowiadających za rozwój lokalny, jak i instytucjonalnym).

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Prowadząc działania projektowe reali-zowane przez trzy instytucje (łącznie ze Stowarzyszeniem Współpracy Regional-

Prace nad portfolio dot. kwalifikacji lokalnego agenta rozwoju- dyskusja ekspercka – spotkanie w reggio di calabria



osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Rezultatem projektu ma być zidenty-fikowanie podstawowych umiejętno-ści i kompetencji lokalnych agentów rozwoju oraz przedstawienie ich w for-mie raportu zawierającego: wyniki ba-dań ankietowych, opis definicji agenta rozwoju lokalnego, określenie umiejęt-ności i kompetencji agenta rozwoju lo-kalnego oraz rekomendacje dla insty-tucji zajmujących się rozwojem lokal-nym i regionalnym. Raport będzie za-wierał informacje dotyczące wszystkich trzech krajów partnerskich. Prócz wspomnianego wyżej raportu przygotowane zostanie także portfolio – w formie bardziej atrakcyjnej i przy-stępnej dla osób zainteresowanych roz-wojem lokalnym, zawierające opis klu-czowych kompetencji formalnych i nie-formalnych oraz umiejętności niezbęd-nych do prowadzenia lokalnych agen-cji rozwoju.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Zgodnie z założeniami projektu pełna wersja raportu zamieszczona będzie na stronie internetowej projektu, stronach poszczególnych partnerów oraz innych stronach podejmujących tematykę roz-woju lokalnego; natomiast portfolio – prócz zamieszczenia go na stronie internetowej w wersji elektronicznej, zostanie wydrukowane oraz rozesłane do organizacji/instytucji zajmujących

Poznawanie pracy Lda w praktyce – spotkanie w reggio di calabria

nUmer ProjektU:2009-7-it-Leo04-00176 3

obszar tematyczny ProjektU:rozwój społeczności lokalnych

PoLski Partner ProjektU:stowarzyszenie współpracy regionalnejaleja Harcerska 3c41- 500 chorzówtel.: +48 32 273 26 62, 32 376 75 65e-mail: [email protected]; adres strony internetowej: www.swr.pl

osoba kontaktowa:magdalena mikee-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU: http://lnx.pronexus.it/portale/index.php?option=com_content&task=view&id=84&itemid=1szczegóły dot. projektu e.L.d.a znaleźć można również na stronie www.swr.pl w działach Projekty oraz aktualności

koordynator ProjektU:associazione ProneXUs, reggio calabria, włochy

Partner ProjektU:alto fuste – consULtoria e gestÃo agrÁria, Vila real, Portugalia

okres reaLizacji ProjektU:1 sierpnia 2009 – 31 lipca 2011



się rozwojem lokalnym oraz udostęp-nione osobom zainteresowanym dzia-łalnością na rzecz rozwoju lokalnego. Na każdym etapie realizacji projektu prowadzone są działania upowszech-niające -– informacje dotyczące pro-jektu oraz jego rezultatów przekazy-wane są dziennikarzom lokalnym, a o wadze zagadnień związanych z pro-jektem E.L.D.A informowani są także znaczący aktorzy społeczni (współpra-ca z urzędami, instytucjami biznesowy-mi i trzecim sektorem stwarza możli-wość szerokiego upowszechniania re-zultatów projektu).

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Projekt E.L.D.A definiując kluczowe za-gadnienia związane z rozwojem lokal-nym i działalnością lokalnych agentów rozwoju, pozwoli na stworzenie narzę-dzi i metod, które mogą być wykorzy-stywane przez organizacje/instytucje działające na polu rozwoju lokalnego. Jego dużą zaletą jest nie tylko możli-wość odniesienia się do wzorców z kra-jów partnerskich, ale także sprawdzenie zaproponowanych rozwiązań w prakty-ce (jest to możliwe dzięki współpracy z lokalnymi i regionalnymi podmio-tami rekrutującymi się ze wszystkich sektorów – biznes, administracja oraz organizacje pozarządowe).



eUroanimator. nowoczesne komPetencje zawodowe

w zakresie animacji kULtUry i tUrystyki

staż zawodowy dla osób pracujących i poszukujących pracy (PLm)

Logo polskiego realizatora projektu

ceLe ProjektU: Głównym celem projektu było zorganizo-wanie oraz realizacja 20-tygodniowego sta-żu dla grupy 20 beneficjentów w ośrodkach szkoleniowo-edukacyjnych we Włoszech, funkcjonujących nie tylko na terenie wła-snego kraju, ale także działających w zakre-sie szerokiej współpracy międzynarodowej. Cele szczegółowe:• wyposażenie beneficjentów – obecnych,

jak i przyszłych animatorów kultury i turystyki – w wiedzę oraz praktycz-ne umiejętności, kwalifikacje zawodo-we w zakresie: przygotowywania, zarzą-dzania i sprzedaży usług kulturalno-tu-rystycznych; definiowania i świadomo-ści aspektu kulturowego w swojej pra-cy; zachodzących w Europie przeobra-żeń społeczno-kulturowych, które mają bezpośredni wpływ na rozwój nowocze-snego rynku turystyki, w tym na aspek-ty prawne oraz regulacje UE stosowa-ne w sektorze turystycznym; posługi-wania się nowoczesnymi technologia-mi w zarządzaniu turystyką (w tym in-formatycznymi); zarządzania nowocze-snym MSP turystycznym oraz tworze-nia kompleksowej oferty w zakresie ani-macji kultury i turystyki, proporcjonal-nie do rosnących potrzeb polskich kon-sumentów oraz w celu konkurowania na europejskim rynku usług turystycz-nych; znajomości zjawisk kulturowych w kontekście globalnej turystyki; pracy w środowisku międzynarodowym, za-poznania się z warunkami zróżnicowa-nymi kulturowo i społecznie oraz zdo-bycia umiejętności komunikowania się w środowisku zróżnicowanym kultu-rowo; działań animacyjnych skierowa-nych do różnych grup osób, zarówno Polaków, jak i obcokrajowców oraz za-

sad zarządzania i umiejętności obsługi klienta międzynarodowego; kompeten-cji językowej w zakresie profesjonalne-go słownictwa branżowego, co pozwoli uczestnikom na pewniejsze poruszanie się po europejskim rynku pracy;

• ułatwienie powrotu na rynek pracy oso-bom nieaktywnym zawodowo, wyposa-żonym w umiejętności przydatne przy zakładaniu własnej firmy oraz stworze-nie im możliwości konkurowania wśród pracowników już obecnych na rynku pracy;

• zaktywizowanie zawodowe osób aktu-alnie wyłączonych z rynku pracy, które posiadając mobilne nastawienie, chcą powrócić do aktywności zawodowej wzbogacone pod względem profesjo-nalnym o nowe umiejętności i kompe-tencje związane z zawodem animatora kultury i turystyki.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:1. przygotowanie kulturowe oraz językowe

uczestników staży (odbyło się w Polsce przed rozpoczęciem pobytu za granicą i miało charakter przygotowania kul-turowego oraz językowego (język wło-ski) w zakresie specjalistycznym). I etap z wykorzystaniem Internetu:

• Rozesłanie do uczestników e-mailem lub pocztą praktycznego przewodnika – materiałów dotyczących specyfiki kultu-rowej Włoch, podstawowych informacji o Włoszech (sytuacji politycznej, podzia-le administracyjnym i wynikających stąd różnicach pomiędzy regionami);

• 3-dniowy kurs, podczas którego spe-cjaliści przeprowadzili kurs przygoto-wania kulturowego z wykorzystaniem narzędzi multimedialnych. W ramach

tego kursu beneficjenci zapoznali się z pojęciem różnic kulturowych. II etap – przygotowanie językowe w dniach 16-30 października 2009 r.

• Przygotowanie oparto o sprawdzone programy nauczania języka w zakresie specjalistycznym, opracowane przez do-świadczoną w tym zakresie organizację przyjmującą. Kurs odbył się z wykorzy-staniem metod e-learningowych i obej-mował następujące elementy kształce-nia językowego:

• specjalistyczne słownictwo turystyczne,• symulację zdarzeń: klient – animator

kultury i turystyki,• słownictwo związane z przewodnikami

turystycznymi,• włoskie oznakowania, symbole, klasy-

fikacje dotyczące usług turystycznych.Kurs został zakończony testem spraw-dzającym, w którym ocenie podlega-ła faktyczna znajomość języka włoskiego w zakresie zrealizowanego materiału (ele-ment ewaluacji projektu).2. 20-tygodniowy staż dla grupy 20 benefi-

cjentów w ośrodkach szkoleniowo-edu-kacyjnych we Włoszech. Każda z czte-rech organizacji przyjmujących zrealizo-wała jeden z czterech modułów szkole-niowych (trwających po 5 tygodni) dla każdej z 4 grup stażowych, liczących po 5 osób.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Projekt EUROANIMATOR odpowiedział na potrzeby podnoszenia kwalifikacji za-wodowych polskich pracowników MSP w zakresie innowacyjnych kompetencji związanych z zawodem animatora kultury i turystyki. Jego realizacja pozwoliła na za-spokojenie potrzeb rozwoju i dostosowanie



umiejętności zawodowych pracowników do standardu europejskiego rynku pracy, co obecnie powinno umożliwić przeszko-lonej kadrze konkurowanie na europejskim rynku pracy. Mobilność wpłynęła nie tylko na rozwój zawodowy uczestników, ale także na rozwój osobisty poprzez kontakt z od-mienną kulturą, językiem i ludźmi. Projekt wpłynął również na profesjonali-zację zawodu animatora kultury i turystyki na zasadach funkcjonujących w UE, gdzie ten zawód realizuje oczekiwania masowe-go rynku usług w zakresie animacji kultu-ry i turystyki.Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe projektu to:• uzyskanie kompetencji zawodowych

umożliwiających uczestnikom podję-cie pracy w środowisku międzynaro-dowym w zawodzie animatora kultu-ry i turystyki,

• uzyskanie kompetencji w zakresie za-rządzania MSP turystycznym, przydat-nych przy zakładaniu lub samodzielnym prowadzeniu i rozwijaniu własnej firmy,

• uzyskanie kompetencji w zakresie no-woczesnego marketingu, sprzedaży oferty i usług turystycznych na rynku europejskim,

• uzyskanie świadomości znaczenia różnic kulturowych w trakcie realiza-cji oferty animacji kultury i turystyki z grupami międzynarodowymi,

• uzyskanie wiedzy w zakresie prawa i przepisów dotyczących bezpieczeń-stwa, obowiązujących podczas realiza-cji usług turystycznych,

• rozwinięcie kompetencji językowych o znajomość specjalistycznego słow-nictwa branżowego w języku włoskim oraz praktyczne zapoznanie się z syste-mami rezerwacji w języku angielskim,

• wypracowanie i realizacja programu szkoleniowego, który może być wyko-rzystywany w procesie nauczania po-zaformalnego w instytucjach szkole-niowych,

• wypracowanie programu dydaktycz-nego do przygotowania kulturowego i językowego,

• wypracowanie pakietu szkoleniowe-go w zakresie kompetencji zawodo-wych w obszarze animacji kultury i turystyki,

• nawiązanie i kontynuacja współpracy z włoskimi instytucjami edukacyjno-szkoleniowymi, partnerami wspierają-cymi europejski rynek pracy.

nUmer ProjektU:PL/09/LLP-LdV/PLm/140074

obszar tematyczny ProjektU:rozwijanie kompetencji zawodowych w środowisku międzykulturowym

PoLski Partner ProjektU:fundacja cracovitaliaul. nowohucka 3/2731-580 krakówtel.: +48 12 394 59 88faks: +48 12 397 31 93e-mail: [email protected] strony internetowej: www.cracovitalia.org

koordynator ProjektU:dr joanna zająctel.: +48 78 765 65 01e-mail: [email protected]

koordynator ProjektU:fundacja cracovitalia, kraków, Polska

Partnerzy ProjektU:istituto europeo per il turismo, mediolan, włochyUniversità degli studi roma iii, master in Linguaggi del tursimo e comunicazione interculturale, rzym, włochyassociazione wid, Udine, włochycentro italiano di studi superiori sul turismo e sulla Promozione turistica, asyż, włochy

okres reaLizacji ProjektU:10 września 2009 – 15 maja 2010

język ProjektU: polski, włoski, angielski

Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 117 420,00 euro

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:W celu upowszechnienia narzędzi i do-brych praktyk został zrealizowany wspólny dla całej grupy partnerskiej plan działania:• przygotowane materiały informacyjne

dotyczące projektu zostały rozdystry-buowane wśród MSP turystycznych,

• opracowany Pakiet szkoleniowy – kom-petencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki został przekazany zainteresowanym instytucjom,

• na poziomie międzynarodowym upo-wszechniono informacje o rezultatach stażu w całej grupie partnerskiej oraz przeprowadzono promocję współpra-cy pomiędzy organizacjami wspierają-cymi rynek pracy w sektorze turystyki.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?• Uczestnicy stażu będą dalej przeka-

zywać nabytą wiedzę i umiejętności w swoim środowisku pracy, powodując tym samym jego integrację wokół dzia-łań w zakresie praktycznego rozwoju koncepcji animatora kultury i turystyki.

• Dzięki realizacji projektu umożliwiono reprezentantom polskiego rynku tury-stycznego integrację z rynkiem włoskim i szerzej – europejskim, a także trans-formację krajowych produktów tury-stycznych i dostosowanie ich do stan-dardów europejskich.

• Dzięki uczestnictwu w projekcie i na-byciu konkretnych kompetencji benefi-cjenci mają szansę stworzenia własnych firm w regionach, z których pochodzą, i tym samym wpłynięcie na integrację regionalnych rynków pracy z rynkiem europejskim.

Ponadto realizatorzy i beneficjenci pro-jektu mieli możliwość zaznajomienia się z innowacyjnymi metodami (również w zakresie know-how dotyczących wy-korzystania nowoczesnych systemów in-formacyjno-komunikacyjnych w branży turystycznej) i dobrymi praktykami w zakresie kształcenia oraz szkolenia ani-matorów kultury i turystyki, stosowany-mi przez instytucje edukacyjno-szkole-niowe we Włoszech. Przybliżeniu oraz upowszechnieniu tych praktyk posłużyło także opracowanie Pakietu szkoleniowe-go – kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki.



PoPrawa jakości UsłUg PracownikÓw socjaLnycH na PoLU oPieki

nad osobami starszymi

Projekt wymiany doświadczeń (VetPro)

wizyta studyjna we francji

ceLe ProjektU:Celem projektu była profesjonalizacja działań osób odpowiedzialnych za kształ-cenie i przygotowanie kadry pracującej z osobami starszymi. Poprzez projekt oso-by te miały uzyskać nową wiedzę, obejmu-jącą innowacyjne metody i treści kształ-cenia w obszarze pomocy społecznej, w szczególności w zakresie pracy z oso-bami starszymi.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:• kurs języka angielskiego lub francu-

skiego – do wyboru jeden kurs dla każ-dego z uczestników. Kurs pozwolił na przybliżenie słownictwa z zakresu po-mocy społecznej i edukacji oraz umoż-liwił efektywne porozumiewania się podczas wizyty studyjnej we Francji,

• przygotowanie kulturowe odbyło się w postaci serii miniwykładów poświę-conych prawnym i kulturowym uwa-runkowaniom systemu pomocy spo-łecznej i edukacji w krajach Unii Eu-ropejskiej, ze szczególnym uwzględ-nieniem Francji,

• wizyta studyjna we Francji. Tygo-dniowy pobyt 10-osobowej grupy z Polski obejmował wizyty w: organi-zacji świadczącej usługi na rzecz osób starszych (poznanie zakresu usług oraz standardów jakości obowiązu-jących w tego typu instytucjach); in-stytucji szkoleniowej (poznanie me-tod kształcenia zawodowego w zakre-sie pracy z osobą starszą); placówce publicznej działającej na polu pomo-cy osobom starszym (poznanie form pomocy osobom starszym, świadczo-nym przez publiczne i niepubliczne instytucje); instytucji pomocy spo-

łecznej i spotkanie z osobą odpowie-dzialną za szkolenia pracownicze (po-znanie systemu zarządzania perso-nelem, tworzenia strategii kadrowej, możliwości podnoszenia kwalifika-cji), siedzibie organizacji goszczącej (zapoznanie się z metodami oceny i ewaluacji efektów kształcenia i szko-lenia zawodowego).

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Uczestnicy projektu dzięki udziałowi w wizycie studyjnej:1. uzyskali wiedzę, która przyczyni się

do ich rozwoju zawodowego,2. poszerzyli swoje horyzonty i spoj-

rzenie na kwestie, w których się spe-cjalizują z ogólniejszej perspektywy,

3. wzbogacili swoją wiedzę w zakresie prowadzonych szkoleń oraz uzyskali narzędzia do skuteczniejszej motywa-cji uczestników tych szkoleń,

4. mieli możliwość skonfrontowania swojej pracy z pracą kolegów z Fran-cji, co dało im możliwość poznania oraz wdrożenia nowych metod pra-cy poznanych podczas wizyty.

Założone cele projektu, na poziomie uczestników wymiany, zostały w ten spo-sób osiągnięte. Uczestnicy nabyli nową wiedzę i umiejętności, co przyczyniło się do ich rozwoju zawodowego i profesjo-nalizacji działań.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Upowszechnianie rezultatów nastąpi-ło dwutorowo:1. konferencja upowszechniająca –

upowszechnienie rezultatów projektu przedstawicielom organizacji i in-stytucji pomocy społecznej z terenu województwa śląskiego. Uczestnicy

wizyty w instytucjach francuskich pomocy osobom starszym



wizyty w organizacjach francuskich na rzecz osób starszych

wizyty, w krótkich wystąpieniach, przedstawili szerszej publiczności najciekawsze rozwiązania z zakresu pomocy społecznej i edukacji funk-cjonujące we Francji;

2. multiplikowanie rezultatów w śro-dowisku pracy – uczestnicy wizy-ty po powrocie przygotowali krótką prezentację, po to, by przedstawić współpracownikom sposób funkcjo-nowania placówek francuskich, ma-jąc nadzieję, że również i dla nich wi-zyta ta stanie się inspiracją do po-dejmowania innowacyjnych rozwią-zań oraz dążenia do współpracy eu-ropejskiej.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?W wyniku realizacji projektu korzy-ści odnieśli nie tylko jego bezpośred-ni uczestnicy, ale także organizacje, w których pracują, oraz współpracowni-cy. Oddziaływanie projektu będzie więc długofalowe.Wszyscy uczestnicy podkreślali, że udział w projekcie będzie miał wpływ na ich środowisko pracy, gdyż: • informacje na temat poznanych roz-

wiązań francuskich zostaną przeka-zane współpracownikom

• wdrożą oni bardziej efektywne ele-menty kierowania, wprowadzą proce-dury usprawniające funkcjonowanie

wizyty w placówkach pomocy społecznej we francji

organizacji oraz szkolenia dla pra-cowników i wolontariuszy

• pomysły, które się pojawiły, będą mo-gły być wykorzystane przy pisaniu, wdrażaniu i realizowaniu nowych projektów

• tworzone będą nowe programy z wy-korzystaniem metody Valoris

• wizyta zainspirowała do tworzenia zupełnie nowych rozwiązań i narzę-dzi w obecnie wykonywanej pracy

• udało się nawiązać liczne kontakty, co powinno w najbliższym czasie za-owocować bilateralną współpracą.

nUmer ProjektU:09-LdV/m09/k/06620/VetPro/395

obszar tematyczny ProjektU:pomoc społeczna

PoLski Partner ProjektU:fundacja rozwoju ekonomii społecznejpl. filaka 4a/1440-750 katowiceadres strony internetowej:www.ekonomiaspoleczna.org.pl

koordynator ProjektU:zofia kastelik-krzyżowskae-mail: [email protected]

koordynator ProjektU:fundacja rozwoju ekonomii społecznej, katowice, Polska

Partnerzy ProjektU:comite europeen pour le developpment de l’integration sociale (c.e.d.i.s.), foulayronnes, francja

okres reaLizacji ProjektU:1 stycznia 2010 – 31 lipca 2010

język ProjektU:polski, angielski




materiały szkoleniowe wypracowane w ramach projektu dare

disabiLity awareness – a new cHaLLenge for emPLoyees 2 dare 2

Projekt transferu innowacji (toi)

ceLe ProjektU:Głównym celem projektu DARE 2 jest podniesienie kwalifikacji zawodowych nauczycieli akademickich i menedże-rów SME w zakresie niepełnosprawno-ści i obecności osób niepełnosprawnych w głównym nurcie edukacji, szkoleń i na otwartym rynku pracy.Celami szczegółowymi są:• dostarczenie nauczycielom akademic-

kim i menedżerom SME kompetent-nej wiedzy na temat niepełnospraw-ności, jej typów, fizjologicznych i psy-chologicznych konsekwencji, barier, na jakie napotykają osoby niepełno-sprawne w dostępie do edukacji i ryn-ku pracy, oraz metod eliminacji tych barier,

• przebudowa wśród nauczycieli akade-mickich sposobu myślenia o niepeł-nosprawności – od podejścia do tego zagadnienia jako tematu specjalnego do myślenia o osobach niepełno-sprawnych jako studentach ze spe-

cyficznymi potrzebami edukacyjnymi,• wytworzenie u nauczycieli akademic-

kich aktywnej postawy wspierającej osoby niepełnosprawne w dostępie do wiedzy,

• przebudowa świadomości menedże-rów SME – od myślenia o nieużytecz-nych osobach niepełnosprawnych do poszukiwania potencjału w osobach wykształconych na równi z innymi,

• wytworzenie u menedżerów SME ak-tywnej postawy wspierającej osoby niepełnosprawne w miejscu pracy,

• wyposażenie obu grup docelowych w umiejętności prawidłowego i efek-tywnego kontaktu z osobami niepeł-nosprawnymi,

• wyeliminowanie schematów w myśle-niu o niepełnosprawności, stereoty-pów i postaw wycofujących,

• budowa kultury różnorodności w in-stytucjach edukacyjnych oraz przed-siębiorstwach SME dzięki wiedzy na-bytej podczas szkoleń.

Uczestnicy konferencji „świadomość niepełno-sprawności – nowe wyzwania dla edukacji” w auli collegium novum Uj, 22-23 października 2009 r.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:W przygotowywaniu programów szkoleń dla nauczycieli i menedżerów brane są pod uwagę następujące metody: • asymilacji wiedzy (miniwykład, dysku-

sja, pogadanka, opis)• problemowa (case study, giełda pomy-

słów, metoda sytuacyjna, gry dydak-tyczne: mind shower)

• waloryzacyjna (ekspresyjna)• praktyczne (ćwiczebna, realizacji za-

dań).Formy: indywidualna, grupowa, w parach.Materiały dydaktyczne: multimedialne (filmy instruktażowe i poglądowe, nagra-nia dźwiękowe, prezentacje ppt), papie-rowe (podręcznik dla trenera i uczestni-ków szkolenia).Cele główne i cele szczegółowe ćwiczeń odpowiadające na potrzeby uczestników szkoleń.Budowanie powiązań między szkoleniem, a praktyką zawodową.Użycie Assistive Technologies.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:1. program szkolenia „disability awareness”

dla nauczycieli akademickich (podręcz-nik dla trenera + materiały dla uczest-nika),

2. program szkolenia „disability awareness” dla menedżerów SME (podręcznik dla trenera + materiały dla uczestnika),

3. materiały promocyjne,4. strona internetowa projektu:

www.DareProject.eu.



nUmer ProjektU:2009-1-PL1-Leo05-05037

obszar tematyczny ProjektU:pogłębianie wiedzy wśród nauczycieli akademickich i menedżerów sme dotyczącej problematyki niepełnosprawności

PoLski Partner ProjektU:Uniwersytet jagiellońskibiuro ds. osób niepełnosprawnychul. retoryka 1/21031-008 kraków

koordynator ProjektU:ireneusz białeke-mail: [email protected]

adres strony internetowej:www.dareproject.eu

koordynator ProjektU: Uniwersytet jagielloński, kraków, Polska

Partnerzy ProjektU:Uniwersytet islandzki, reykjavik, islandiacypryjskie stowarzyszenie edukacji osób dorosłych, nicosia, cypr

okres reaLizacji ProjektU:listopada 2009 – października 2011

język ProjektU:angielski, polski, grecki, islandzki

Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 293 850,00 euro

członkowie grupy zarządzania jakością projektu dare 2 podczas spotkania na Uniwersytecie jagiellońskim w krakowie w lipcu 2010 r.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Partnerzy upowszechniają informacje o projekcie za pomocą strony internetowej www.dareproject.eu, która stała się swo-istym portalem tematycznym opisującym nowoczesne podejście do niepełnospraw-ności, zwłaszcza w kontekście dostępu do wykształcenia i rynku pracy. Poza tym partnerzy aktywnie uczestniczą w seminariach, konferencjach i spotka-niach tematycznych dotyczących obsza-ru oddziaływania projektu i poprzez kon-takt z interesariuszami odbywa się bardzo skuteczne upowszechnianie zarówno idei projektu, jak i jego rezultatów.Działania te uzupełniają bogate materiały informacyjne w formie drukowanej oraz elektronicznej, które sukcesywnie otrzymu-ją zainteresowani beneficjenci, tj. nauczy-ciele akademiccy i menedżerowie SME.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Na Uniwersytecie Jagiellońskim wdra-żane są obecnie szkolenia wypracowane w ramach pierwszej edycji projektu DARE. Cały proces przebiega zgodnie z wcześniej-szymi założeniami, a wysokie oceny ewalu-acyjne (dokumenty do wglądu w siedzibie promotora), świadczą o zgodności założeń z przewidywanymi praktycznymi rezulta-tami. Dzięki realizacji projektu DARE. UJ jest jedyną polską uczelnią wyższą wdra-żającą szkolenia w zakresie świadomości niepełnosprawności dla kadry akademic-

kiej i pracowników administracji publicz-nej. Szkolenia dedykowane są głównie mło-dym pracownikom naukowym i rekruta-cja uczestników odbywa się we współpracy z Towarzystwem Doktorantów UJ. Trwają też rozmowy na temat opracowania syste-mu punktów, które mogłyby być przyzna-wane za uczestnictwo w tych szkoleniach. W ten sposób, zgodnie z założeniami, szko-lenia te zaczynają być dostrzegane w uczel-ni jako bardzo pomagające w zwiększe-niu kwalifikacji zawodowych, bo kształce-nie osób niepełnosprawnych w ogólnodo-stępnej uczelni takich właśnie umiejętno-ści wymaga. Szkolenia DARE znakomicie wypełniają tąę lukę.Z kolei szkolenia dla kadry menedżer-skiej są szansą na zbliżenie środowiska akademickiego ze środowiskiem przed-siębiorców. Zbliżenie to może nastąpić wokół bardzo użytecznego społecznie za-gadnienia, jakim jest dostęp osób niepeł-nosprawnych do wykształcenia uniwer-syteckiego i otwartego rynku pracy. Pro-gram szkoleniowy może więc być oka-zją do planowania długofalowej polityki uczelni i przedsiębiorstw w tym obszarze.Kontakt z Business Centre Club pokazu-je, jak bardzo potrzebna jest to wiedza i jak owocne dla przedsiębiorców mogą być to szkolenia.Uniwersytet Jagielloński będzie ponow-nie jedyną instytucją oferującą przed-siębiorcom tak kompleksowe szkolenie i jednocześnie tworzącą pozytywny kli-mat wokół zagadnienia odpowiedzialno-ści społecznej instytucji edukacji i ryn-ku pracy.



doświadczenia Ponad granicami – gdyńsko-HeLsingborskie Partnerstwo

na rzecz osÓb niePełnosPrawnycH

staż zawodowy dla osób pracujących i poszukujących pracy (PLm) na stażu w szwecji

ceLe ProjektU: Celem projektu jest wzrost wiedzy, umie-jętności i kwalifikacji zawodowych pra-cowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (MOPS), ułatwiający rozwój osobisty z zakresu wsparcia osób niepeł-nosprawnych. Cele szczegółowe:• wzrost kompetencji grupy 16 pra-

cowników z zakresu budowania sieci oparcia społecznego dla osób niepeł-nosprawnych i metod pracy środowi-ska zawodowego,

• wzrost motywacji do dzielenia się wie-dzą i doświadczeniem tej grupy pra-cowników oraz aktywne włączanie się w proces poszukiwania nowych roz-wiązań,

• wzrost kompetencji językowych i kul-turowych pracowników.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Projekt zakładał zorganizowanie i prze-prowadzenie czterech staży dla pracow-ników pomocy społecznej, pracujących w pionie wsparcia seniorów i osób nie-pełnosprawnych oraz będących w trakcie specjalizowania się w pracy z tymi osoba-mi. Staże, które odbywały się w szwedz-kich jednostkach pomocy społecznej, miały na celu doskonalenie warsztatu pra-cy pracowników pomocy społecznej, na-bycie praktycznego doświadczenia, poszu-kiwanie dobrych praktyk oraz wypraco-wanie udoskonalonych rozwiązań, które mogą zostać wykorzystane w środowisku zawodowym – umiejętność budowania sieci oparcia społecznego dla osób star-szych i niepełnosprawnych metodą orga-nizowania społeczności lokalnej. Projekt zakładał również przekazywanie przez uczestników, którzy ukończyli staż, zdo-bytej wiedzy i doświadczenia uczestni-kom kolejnego stażu.Każda z grup stażowych odbyła cykl przy-gotowawczy: • merytoryka (zajęcia dotyczące gdyń-

skiego systemu pomocy społecznej)• kultura (wizyta w Konsulacie Szwedz-

kim, pokaz filmu „Elling”), • język (kurs języka angielskiego, kom-

plet słowników językowych).

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Rezultaty:1. wzrost wiedzy, umiejętności i kwalifi-

kacji zawodowych z zakresu wsparcia osób niepełnosprawnych, budowania

sieci oparcia społecznego, metod pra-cy środowiska zawodowego w Szwe-cji u grupy 16 osób,

2. wzrost w tej grupie motywacji do dzielenia się wiedzą i doświadcze-niem,

3. zwiększenie kompetencji językowych i kulturowych.

Produkty: 1. cztery kursy języka angielskiego,2. cztery spotkania przygotowujące do

staży z elementami wiedzy o kultu-rze, obyczajach szwedzkich,

3. cztery dwutygodniowe staże zawodo-we w Szwecji dla 16 osób w zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych,

4. cztery warsztaty dla 16 osób, zorgani-zowane pomiędzy stażami, z zakresu budowania systemu oparcia społecz-nego dla osób niepełnosprawnych,

5. kompendium wiedzy i doświadczeń na temat wsparcia osób niepełno-sprawnych,

6. metoda usystematyzowanego prze-kazywania wiedzy i umiejętności po-między pracownikami instytucji po-mocy społecznej,

7. przeprowadzona kampania upo-wszechniająca rezultaty projektu,

8. foldery informacyjne,9. strona internetowa projektu

www.doswiadczeniaponadgranicami.pl,10. konferencja kończąca projekt.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Kompendium wiedzy i doświadczeń rozpowszechniane jest wśród profesjo-nalistów w MOPS oraz innych instytu-cjach i organizacjach pomocy społecznej w regionie. Upowszechnianiu służy stro-na internetowa www.doswiadczeniapo-

Logo experience across borders



Helsingborg – stażyści po pracy

nadgranicami.pl, mailing oraz spotkania informacyjne. Doskonałym działaniem upowszechnia-jącym rezultaty i produkty projektu jest zorganizowanie konferencji kończącej; uczestnikami: przedstawiciele kluczo-wych instytucji, organizacji. Poprzez stronę www.doswiadczenia-ponadgranicami.pl – aktywna po za-kończeniu projektu – upowszechniana jest większość rezultatów i produktów projektu. W codziennych kontaktach z koalicjanta-mi MOPS przekazywane będą elementy pozyskanej wiedzy z zakresu budowania i utrzymywania sieci oparcia społecznego.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Absolwenci staży w przyszłości będą pracować na rzecz wzmacniania gdyń-

nUmer ProjektU:PL/09/LLP-LdV/PLm/140500

obszar tematyczny ProjektU:pomoc społeczna – wsparcie osób niepełnosprawnych

PoLski Partner ProjektU:miejski ośrodek Pomocy społecznejul. grabowo 2 81-265 gdynia tel./faks +48 58 782 01 20, +48 58 625 93 30, +48 58 625 93 37 e-mail: [email protected] strony internetowej: www.mopsgdynia.pl

adres strony internetowej:www.doswiadczeniaponadgranicami.pl

koordynator:Piotr Harhaj tel. : +48 58 782 01 20 w. 43 e-mail: [email protected]

koordynator ProjektU:miejski ośrodek Pomocy społecznej zespół ds. wsparcia seniorów i osób niepełnosprawnych (sin), gdynia, Polska

Partner ProjektU:Vård- och omsorgsförvaltningen (Vof), Helsingborg, szwecja

okres reaLizacji ProjektU:17 sierpnia 2009 – 31 grudnia 2010

języki ProjektU:polski, angielski


skiej sieci oparcia społecznego dla osób niepełnosprawych poprzez pracę w te-matycznych grupach problemowych, wypracowujących konkretne rozwią-zania.Kompendium wiedzy i doświadczeń poprzez systematyczne uzupełnianie o kolejne woluminy będzie żywą, sta-le aktualizowaną publikacją używaną w pracy pracowników pomocy spo-łecznej. Wypracowana i wdrożona metoda usys-tematyzowanego przekazywania wiedzy i umiejętności stanowić będzie po za-kończeniu projektu podstawowy stan-dard mechanizmu rozpowszechniania i upowszechniania wiedzy i doświad-czeń w MOPS.Wypracowane i umieszczone w kom-pendium wiedzy opisy realizacji wy-mian stażowych zostaną wykorzysta-ne przy przeprowadzaniu w przyszło-ści inicjatyw tego typu.

stażyści w trakcie praktyk w Home care Unit



freiwiLigenarbeit in eUroPa: LebensLanges, Lernen dUrcH interkULtUreLLe,

intergenerationaLe Und internet gestUtze zUsammenarbeit. woLontariat w eUroPie.

Uczenie się Przez całe życie PoPrzez interkULtUraLną oraz międzyPokoLeniową

wsPÓłPracę, PoPartą internetem

Projekt wolontariatu seniorów

spotkanie wolontariuszki z młodzieżą

ceLe ProjektU:• uczenie starszych ludzi i wsparcie ich

w intelektualnym, artystycznym, języ-kowym i psychofizycznym rozwoju,

• podkreślenie ważności pracy wolon-tariuszy,

• europejska tożsamość i mobilność gru-py 50+,

• wzmocnienie współpracy z organizacja-mi o podobnych formach działalności.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Projekt jest realizowany przez or-ganizacje przygotowujące wyjazd wolontariuszy do partnera za gra-nicą i pobyt u siebie wolontariuszy z zagranicy. W przypadku polskiego partnera jest to Uniwersytet Trzecie-go Wieku i wolontariuszami są jego słuchacze. Projekt polega na aktywnej pracy wolontariuszy. Wolontariusze uczestnicy z Polski świadczą wolon-tariat na rzecz organizacji i społecz-ności niemieckiej, a wolontariusze z Niemiec podczas pobytu w Polsce wy-konują pracę na rzecz polskiego Uni-wersytetu Trzeciego Wieku i lokalnej społeczności. Charakter działań po-lega na wymianie międzykulturowej i poznawaniu kraju partnera poprzez wymianę wolontariuszy, którzy prze-kazują nawzajem swoją wiedzę. Wolontariusze wspomagają bieżącą działalność organizacji partnera, świad-cząc pomoc innym.Działalność wolontariuszy:Pierwsza dwuosobowa grupa polska na wymianie wolontariackiej w Niemczech:

1. udział w wykładach i dyskusjach Związku Organizacji Seniorów dla dalszego kształcenia,

2. udział w zajęciach w szkole Elly-Heuss Realschule w Ulm,

3. przygotowanie tekstów i tłumaczenie na zajęciach warsztatowych Grund-tviga,

4. praca dla organizacji partnerskiej – przygotowanie materiałów do Aka-demiewoche ( ponad 600 uczestni-ków),

5. spotkania seniorek z różnych grup narodowościowych,

6. udział w spotkaniach i tłumaczenie wykładów na tematy popularnonau-kowe: medycyna paliatywna, bez-pieczeństwao nanocząsteczek czy transplantacja organów.

Druga dwuosobowa grupa polska na wymianie wolontariackiej w Niem-czech:1. przygotowywanie materiałów na je-

sienne spotkania Akademiewoche,2. nauka tworzenia i obsługi blogu3. spotkania z pisarzami Wernerem To-

porskim i Utą Poss,4. pomoc w obsłudze Mittwochsange-

bot, przedstawienie dziejów „Dzie-ci Zamojszczyzny” (jedna z wolon-tariuszek jest dzieckiem Zamojsz-czyzny),

5. udział w kursie nauki języka nie-mieckiego jako języka obcego,

6. opisywanie na blogu każdego dnia wizyty.

Pierwsza dwuosobowa grupa niemiecka na wymianie wolontariackiej w Polsce:1. zajęcia w Gimnazjum nr 43 (gimna-

zjum dwujęzyczne z zajęciami w języ-ku niemieckim)

2. zajęcia w podobnym gimnazjum w Piątkowisku pod Łodzią. Jest to gim-nazjum dla dzieci z okolicznych wsi, dowożonych i odwożonych po lekcjach busami szkolnymi,

3. spotkania i zajęcia ze studentami w Katedrze Germanistyki Uniwersy-tetu Łódzkiego,

4. spotkania i zajęcia z młodzieżą z Li-ceum nr 8 w Łodzi z językiem wy-kładowym niemieckim.

Druga dwuosobowa grupa niemiecka na wymianie wolontariackiej w Polsce:zajęcia podobne jak w grupie pierw-szej, ponadto prowadzenie zajęć z pa-pieroplastyki w dwóch domach pobytu dziennego w Łodzi, spotkania z Kołem Gospodyń Wiejskich, gdzie omawiano sytuację w rolnictwie niemieckim i pol-skim, problematykę rozwoju wsi i szkol-nictwa wiejskiego.Obu niemieckim grupom strona polska zapewniła zwiedzanie muzeów (nie-spotykane gdzie indziej muzeum włó-kiennictwa i muzeum kinematografii), muzeum miasta Łodzi, wizytę na najwięk-szym w Europie cmentarzu żydowskim, a także w filharmonię i operę łódzką.W czasie trwania projektu utrzymywane są stałe kontakty pomiędzy organizacja-mi partnerskimi – rozmowy na SKYPie, wymiana e-maili czy rozmowy telefo-niczne. Konieczna też jest znajomość języka partnera i tu raczej strona polska wykazała się lepszą znajomością języka niemieckiego niż strona niemiecka ję-zyka polskiego.


Program grundtvig

wywiad z wolontariuszką

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Wolontariusze z uczestnictwa w pro-jekcie wynieśli wymierne korzyści. Za-poznali się z zakresem pracy i organi-zacją partnerską, brali aktywny udział w jej pracy wolontariackiej, uczestni-czyli w zaproponowanych zajęciach, po-znawali ludzi, ćwiczyli język.Partnerzy niemieccy poznali szkolnic-two polskie, mieli kontakt ze szkoła-mi specjalizującymi się w języku nie-mieckim, poznawali polską wieś po-przez kontakt z organizacją gospodyń wiejskich, brali udział w spotkaniach z seniorami.Dla potrzeb projektu została utworzona strona internetowa http://www.svp-project.eu/.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU: Wszystkie spotkania i raporty z prze-biegu wymiany i osiągniętych rezulta-tów zostały opisane w Internecie na spe-cjalnie stworzonej stronie http://www.svp-project.eu/. Wiele opisów popar-tych jest zdjęciami.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Ponieważ żadna ze stron projektu nie miała wcześniej do czynienia z tego ro-dzaju działalnością, wymiana ta ukaza-ła, jak korzystne mogą być takie spotka-nia, ile można się nauczyć i jak potem przekazać te wiadomości innym. Dzięki pracy w projekcie uczestnicy pozna-wali na zasadzie wzajemności kulturę, oświatę, język, zagadnienia gospodar-cze i społeczne krajów partnerskich. Wymiana poglądów i żarliwe dyskusje, prowadzone w czasie spotkań, dawały bardzo dobre rezultaty we wzajemnym poznawaniu. Dobry przebieg wymiany wolontariackiej, praca na rzecz innych pozwalają na dalszą współpracę i umoż-liwią w przyszłości powtarzanie tego typu wymian przedsięwzięć. Zebrane w czasie wymiany wolontariuszy doświad-czenia na płaszczyźnie organizacji będą wykorzystane w dalszych projektach, realizowanych w przyszłości przez or-ganizacje partnerskie.

nUmer ProjektU:2009-1-de2-grU14-02568 2

obszar tematyczny ProjektU:wolontariat seniorów, uczenie się przez całe życie

PoLski Partner ProjektU:łódzki Uniwersytet trzeciego wieku im. Heleny kretzul. traugutta 1890-113 łódźtel.: +48 42 632 11 93 faks.: +48 42 632 11 93

osoba kontaktowa:dr mirosław marcinkowskitel.: +48 42 686 28 10 e-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU:http://www.svp-project.eu/

koordynator ProjektU:„Virtuelles und reales Lern – und kompetenz-netzwerk älterer erwachsener” – ViLe przy Uniwersytecie Ulm, Ulm, niemcy

okres reaLizacji ProjektU:1 sierpnia 2009 -– 31 lipca 2011

język ProjektU:niemiecki i polski



Program grundtvig

La PaiX est-eLLe PossibLe sUr La terre? czy PokÓj jest możLiwy na ziemi?

warsztaty grundtvigaw naszej sali warsztatowej, pierwsze zajęcia 14.06.2010

ceLe warsztatU:• poznać i zrozumieć różnorodność kul-

turową i religijną, aby lepiej żyć i roz-wijać się w klimacie zaufania,

• poznać różnorodność tradycji krajów reprezentowanych i rozwinąć siebie dzięki tym różnicom,

• odszukać i przyjąć to, co łączy ludzi w tej różnorodności,

• zastanowić się nad najważniejszymi wartościami, które należy promować w swoim miejscu pracy i środowisku,

• poznać prawdę o Oświęcimiu,• przyjąć wagę przebaczenia i pojed-

nania,• uczyć się żyć i działać w różnorodno-

ści, aby budować pokój,• wymienić się doświadczeniem udane-

go życia w różnorodności kulturowej i religijnej, aby wzrastało nasze czło-wieczeństwo,

• zaspokoić indywidualne potrzeby uczenia się przez całe życie

metody zastosowane Podczas reaLizacji warsztatU i PrzeProwadzone działania:Metody pracy podczas zajęć:• krótkie wykłady wprowadzające

w omawianą tematykę,• świadectwa życia,• praca w grupach w formie warszta-

towej,• dyskusje, dzielenie się doświadcze-

niem,• prezentacje filmów związanych z te-

matyką warsztatów.Ważnym elementem w realizacji warsz-tatów było zwiedzanie najpiękniejszych zabytków Warszawy, Krakowa, Żelazowej Woli, uczestnictwo w koncertach muzyki Chopina, zwiedzanie Muzeum w Oświę-

cimiu, pobyt w Centrum Dialogu i Mo-dlitwy w Oświęcimiu.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:W warsztatach uczestniczyły osoby repre-zentujące osiem krajów Europy oraz je-denaście narodowości (w tym syryjską, niemiecka, arabską), trzy pokolenia (naj-młodszy uczestnik miał 21 lat, a najstar-szy 78) oraz różne religie i wyznania (ka-tolicy, koptowie, prawosławni, muzuł-manie), a także niewierzący. Tak ogrom-na różnorodność uczestników pozwo-liła od samego początku na rozwijanie i wypracowywanie kompetencji osobo-wych, interpersonalnych i kulturowych. Już po dwóch dniach warsztatów można było zauważyć w grupie solidarność, zaintereso-wanie drugim człowiekiem, jego potrzeba-mi, oczekiwaniami; ujawniła się wzajemna pomoc, szczególnie młodych w stosunku do ludzi starszych podczas długich spa-cerów przy zwiedzaniu. Czas dzielenia się doświadczeniem życia, rozmowy młodych z ludźmi doświadczonymi przeciągały się do późnych godzin nocnych. Bezpośred-nim owocem współpracy na rzecz pokoju i pojednania był koncert muzyki poważ-nej (baryton, sopran, fortepian), przygoto-wany przez trzech uczestników. Powstały również projekty dalszej współpracy na rzecz pokoju i pojednania, realizowane na początku 2011 roku (Dania – Francja, Francja – Polska). Większość uczestników pozostaje w stałym kontakcie e-mailo-wym i na bieżąco dzieli się doświadcze-niem wprowadzania pokoju i pojednania w swoich środowiskach. Młodzi uczestni-cy z kolei podejmują aktywne działania, aby w pełni uczestniczyć w życiu obywa-telskim swojego kraju i Europy.

UPowszecHnianie rezULtatÓw warsztatU:Za granicą:• 3 słuchaczy, członków europejskiego

stowarzyszenia GERFEC, działające-go na rzecz dialogu między kulturami i religiami, szczegółowo przedstawi-ło przebieg i efekty warsztatów na do-rocznej konferencji (Paryż, paździer-nik 2010), w której reprezentowanych było 10 krajów,

• jedna z uczestniczek, pisarka z Rumu-nii, opisała warsztaty w rumuńskiej pra-sie literackiej,

• Dunka przedstawiła szczegółowo rezul-taty warsztatów na spotkaniu nauczy-cieli w Kopenhadze,

• Francuzka upowszechnia wypracowa-ne rezultaty w stowarzyszeniu CHAMS, działającym na rzecz pokoju we Fran-cji, na Bliskim Wschodzie i w Afryce.

W Polsce:• Centrum Edukacji EDUZ zorganizowa-

ło w marcu 2011 warsztaty dla nauczy-

Poranne zajęcia w naszej sali warsztatowej 18.06.2010


Program grundtvig

w dniu przyjazdu, w niedzielę 13.06.2010 po koncercie muzyki chopina w łazienkach, większość uczestników przyjechała rano, aby zdążyć na koncert.

cieli z całej Polski w celu upowszech-nienia idei projektu oraz wypracowa-nych wspólnie ze słuchaczami z Euro-py rezultatów,

• lektorzy dzielą się zdobytym doświad-czeniem ze słuchaczami kursów języ-ków obcych.

wartość, Użyteczność warsztatU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty warsztatU?Wartość i użyteczność warsztatów dla Centrum Edukacji EDUZ:• rozszerzenie współpracy międzyna-

rodowej oraz zdobycie doświadcze-nia w organizacji spotkań międzyna-rodowych

• podniesienie kompetencji osobo-wych, interpersonalnych, między-kulturowych wszystkich pracowników i współpracowników.

Trwałość tych rezultatów już przekłada się na organizowanie dalszych szkoleń i spotkań dla słuchaczy z Polski i z za-granicy z uwzględnieniem zdobytego doświadczenia. Zauważa się również co-raz większe zainteresowanie działalno-ścią Centrum wśród słuchaczy z Europy.Rezultaty już wykorzystywane:• poprzez rozwijanie kompetencji oso-

bowych, interpersonalnych, między-kulturowych i obywatelskich na kur-sach języków obcych prowadzonych w Centrum, w celu przygotowania słuchaczy do uczestnictwa w różnych formach pobytu za granicą, czy to w edukacyjnych projektach międzyna-rodowych, czy w ramach pracy za-wodowej,

• podczas form doskonalenia zawodo-wego prowadzonych dla nauczycieli z całej Polski,

• do przygotowania nowych projek-tów współpracy międzynarodowej.

nUmer Umowy:2009-1-PL1-grU13-05084

obszar tematyczny warsztatU:edukacja europejska, edukacja międzykulturowa

dane organizacji:centrum edukacji edUzul. dobra 15/1500-384 warszawae-mail: [email protected] adres strony internetowej: www.eduz.pl

koordynator warsztatU::alicja żmudzka tel.: +48 22 627 03 64 e-mail: [email protected] kraje UczestnikÓw warsztatU oraz Liczba UczestnikÓw z danego krajU:belgia – 1; dania – 2; Hiszpania – 1; francja – 3; węgry – 4; Portugalia – 3; rumunia – 3; szwecja – 2

data warsztatU:13-20 czerwca 2010

język warsztatU:francuski


Uczestnicy warsztatów i organizatorzy w żelazowej woli przed dworkiem chopina po koncercie – wtorek 15.06.2010


Program grundtvig

współpraca z miejską biblioteką w Libercu

na sPotkanie sąsiadom. asystentUra w czeskiej organizacji Los

asystentura grundtvigaanimacje językowe

ceLe wyjazdU:(cele założone przez organizację goszczą-cą oraz cele wyznaczone przez uczestnika/organizację macierzystą)• prowadzenie zajęć edukacyjnych w za-

kresie edukacji obywatelskiej oraz edu-kacji międzykulturowej podczas pro-jektów o charakterze lokalnym oraz międzynarodowym, realizowanych przez organizację goszczącą,

• doradztwo związane z edukacją osób dorosłych, dotyczące budowania indy-widualnej ścieżki rozwoju oraz moż-liwości wykorzystywania technolo-gii open space i World cafe w eduka-cji dorosłych,

• badanie aspektów edukacji osób do-rosłych w kraju goszczącym, poprzez kontakt z pracownikami Uniwersytetu Technicznego w Libercu oraz współ-pracę z miejską biblioteką,

• badanie i dzielenie się doświadczenia-mi w zakresie aspektów systemu (po-lityki) edukacji dorosłych, w obszarze budowania narodowej strategii edu-kacji dla zrównoważonego rozwoju,

• poznanie narzędzi związanych z za-rządzaniem organizacją oraz zarzą-dzaniem projektem, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystywania no-woczesnych technologii (blog, Twit-ter, YouTube, Dropbox, inne narzę-dzia online),

• organizacja spotkań międzykulturo-wych skoncentrowanych na anima-cjach językowych dla osób dorosłych pracujących w bibliotekach, centrach kultury oraz centrach młodzieżowych w obszarach przygranicznych.

działania (metody) zastosowane Podczas wyjazdU:• prowadzenie warsztatów w ramach

szkoleń z zakresu edukacji obywa-telskiej i międzykulturowej w języ-ku angielskim,

• prowadzenie warsztatów z zakresu edukacji międzykulturowej w języ-ku czeskim,

• polsko-czeskie animacje językowe,• konsultacje z zakresu zarządzania

organizacją, wykorzystywania no-woczesnych technologii informacyj-no–komunikacyjnych w zarządzaniu organizacją pozarządową, technologii open space oraz metody Word cafe,

• badania literatury (wizyty w biblio-tekach, materiały online) dotyczą-ce systemu kształcenia osób doro-słych oraz koncepcji uczenia się przez całe życie,

• wizyty studyjne w organizacjach, in-stytucjach, uniwersytetach zajmują-cych się edukacją obywatelską i mię-dzykulturową w regionie. Odwiedzone organizacje były często bezpośredni-mi partnerami organizacji goszczącej,

• przełamywanie podczas bezpośred-niego spotkania stereotypów na te-mat Polaków.

osiągnięte rezULtaty i korzyści dLa Uczestnika oraz organizacji macierzystej i organizacji goszczącej:1. wzrost wiedzy uczestnika asystentury

na temat czeskiej perspektywy spoj-rzenia na wyzwania i problemy Eu-roregionu Nysa, który jest przedmio-tem zainteresowań zarówno organiza-cji macierzystej, jak i organizacji gosz-czącej,

2. zdobycie przez uczestnika asystentu-ry umiejętności rozumienia i posługi-wania się w stopniu średniozaawanso-wanym językiem czeskim, którą wy-korzysta w realizowanych w przyszło-ści projektach,

3. nawiązanie kontaktów z organizacjami z czeskiego pogranicza, zdobycie tym samym cennych partnerów do reali-zacji projektów dla Euroregionu Nysa, realizowanych w organizacji macierzy-stej – Centrum UNESCO,


Program grundtvig

międzynarodowe world cafe w klubie w Libercu

4. zdobycie podczas asystentury nowych umiejętności z zakresu szerszego sto-sowania technologii informacyjno-ko-munikacyjnych (tworzenie stron inter-netowych, Dropbox, Facebook, Twit-ter, Blogger, YouTube), ważnych dla rozwoju zawodowego uczestnika asy-stentury i wykorzystywanych przy re-alizacji projektów w Centrum UNE-SCO,

5. w pracy dydaktycznej w organizacji macierzystej uczestnika asystentu-ry bardzo użyteczne jest również do-świadczenie mieszkania przez dłuż-szy okres za granicą, bowiem prowa-dząc zajęcia z zakresu międzykulturo-wości, może on bezpośrednio odwo-ływać się do własnych doświadczeń a nie jedynie teoretycznych konceptów,

6. korzyści uzyskane przez organizację goszczącą dotyczyły: know how w za-kresie organizacji biura, zarządzania wolontariuszami oraz zarządzania pro-jektem, a także metod pracy z duży-mi grupami: open space i Word cafe. Pracownicy i wolontariusze organi-zacji goszczącej cenili sobie też moż-liwość komunikacji w języku polskim bądź angielskim, oba języki wykorzy-stują bowiem w realizowanych przez organizację projektach.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU: • kontynuowanie badań w zakresie

postaw wobec sąsiadów w ramach polsko-czesko-niemieckiego pogra-nicza,

• publikacja wyników tych badań.

Wyniki badań będą też stanowiły pod-stawę do planowanych projektów, któ-rych grupą docelową są mieszkańcy Euroregionu Nysa.

wartość, Użyteczność, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty wyjazdU na rzecz organizacji macierzystej, sPołeczności LokaLnej i organizacji goszczącej?Zarówno nowo nabyte podczas asy-stentury kompetencje, które zostaną wykorzystane w ramach projektów re-alizowanych na pograniczu, jak i nowe partnerstwa nawiązane w ramach Eu-roregionu Nysa będą stanowiły fun-dament pod długofalową współpra-cę i długofalowe projekty dla miesz-kańców polsko-czesko-niemieckiego pogranicza.Już w ramach kontynuacji działań Cen-trum Inicjatyw UNESCO zorganizowa-ło wraz z czeską organizacją pozarzą-dową LOS spotkanie z niemiecką or-ganizacją Augen Auf z Zittau, poświę-cone planowaniu wspólnych inicjatyw w dłuższej perspektywie, które odpo-wiadałyby na wyzwania stojące przed pograniczem: ucieczka do większych miast (w szczególności ucieczka ludzi młodych), problem ksenofobii i nieto-lerancji. Prowadzone przez wszystkich trzech partnerów badania w obszarze pogranicza pomogą partnerskim orga-nizacjom coraz lepiej poznawać potrze-by regionu, by skuteczniej na nie odpo-wiadać poprzez realizowane projekty.

nUmer Umowy finansowej:2009–1–PL1–grU11-05446

obszar tematyczny ProjektU:edukacja obywatelska, edukacja międzykulturowa, uczenie się przez całe życie

Uczestnik wyjazdU:katarzyna szajdacentrum inicjatyw Unescoul. nowowiejska 3850-315 wrocław, Polskatel.: +48 608 634 054e-mail: [email protected]

adres strony internetowej:www.unescocentre.pl

miejsce wyjazdU/organizacja goszcząca:Los – Liberecká občanská společnostna pískovně 669, Liberecrepublika czeskaorganizacja pozarządowa realizująca projekty edukacyjne w zakresie edukacji pozaformalnej, której głównymi obszarami działań są edukacja obywatelska i międzykulturowa. organizacja koncentruje się na współpracy w euroregionie nysa (polsko-czesko-niemieckie pogranicze)

termin wyjazdU:1 grudnia 2009 – 31 lipca 2010

okres reaLizacji ProjektU:1 sierpnia 2009 -– 31 lipca 2011

języki Używanae Podczas wyjazdU:czeski, polski, angielski



Program grundtvig

eUroPejskie bibLioteki jako centra edUkacji dLa dorosłycH słUcHaczy

Projekt Partnerski grundtviga

Logo

ceLe ProjektU:Cel główny:wymiana doświadczeń i najlepszych prak-tyk, podzielenie się wiedzą i umiejętno-ściami w zakresie rozwoju programów nauczania dorosłych słuchaczy oraz po-szerzenie oferty edukacyjnej organizacji uczestniczących w projekcie.Cele szczegółowe: • przygotowanie, wdrożenie oraz upo-

wszechnienie nowej oferty edukacyjnej dla dorosłych słuchaczy w postaci 10 programów szkoleń, z których każ-dy składa się z programu nauczania i materiałów dydaktycznych,

• przygotowanie przez poszczególne organizacje partnerskie 5 indywidu-alnych programów szkoleń z zakresu wykorzystania nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji osób dorosłych oraz nauka umiejętności cyfrowych. Programy dostosowane są do potrzeb dorosłych słuchaczy,

• stworzenie 5 programów szkolenio-wych dotyczących zagadnień związa-nych z innymi obszarami tematyczny-mi programu Grundtvig: uczenie się języków obcych oraz przedsiębior-czość (dwie z kluczowych kompeten-cji), współpraca międzypokoleniowa, rozbudzanie kreatywności seniorów; wykorzystanie wartości edukacyjnych literatury jako narzędzia do indywidu-alnego rozwoju,

• rozwój metodologii pracy edukacyjnej organizacji uczestniczących w Projek-cie Partnerskim. Podniesienie skutecz-ności działań w wykorzystaniu nowych sposobów pracy i sposobów dotarcia do nowych odbiorców oferty eduka-cyjnej,

• stworzenie i promowanie wizerunku instytucji partnerskich jako instytucji odpowiadających na potrzeby społecz-ności, w której działają,

• podniesienie jakości pracy instytucji zajmujących się działalnością eduka-cyjną, kulturalną i informacyjną,

• wspólna praca instytucji edukacyjnych z różnych krajów Europy – wzajemna pomoc i wymiana doświadczeń.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Działania lokalne:• praca zespołów roboczych w poszcze-

gólnych krajach partnerskich, składa-jących się z pracowników organiza-cji partnerskich, dorosłych słuchaczy i wolontariuszy,

• przygotowanie 10 programów szko-leniowych dla dorosłych słuchaczy, w tym 5 programów dotyczących szero-ko rozumianego tematu podstaw ob-sługi komputera i Internetu oraz wy-korzystania nowych technologii infor-macyjno-komunikacyjnych w edukacji dorosłych. Kolejne 5 programów doty-

czyło nauki przedsiębiorczości, języ-ka angielskiego, współpracy między-pokoleniowej, biblioterapii, wykorzy-stania literatury jako narzędzia edu-kacji i terapii,

• współpraca z dorosłymi słuchaczami reprezentującymi różne grupy odbior-ców projektu, osobami o utrudnionym dostępie do oferty edukacyjnej – kon-sultacje, dyskusje, zaproszenie do prac zespołów roboczych,

• przygotowania organizacyjne i me-rytoryczne do spotkań partnerskich,

• uczestnictwo w 4 spotkaniach part-nerów, podczas których nastąpiła wy-miana informacji i doświadczeń w za-kresie pracy nad programami szkoleń, w zakresie całokształtu pracy eduka-cyjnej prowadzonej przez partnera goszczącego i przekazanie sobie re-zultatów projektu,

• stworzenie samodzielnej strony inter-netowej projektu i jej aktualizacja,

• testowanie wszystkich programów szkoleń przez poszczególnych auto-rów programów (wszyscy partnerzy przeprowadzili pilotażowe szkolenia

do drukowanej publikacji z programami wbPicak dołączony jest zestaw dwóch dysków dVd z elektroniczną wersją książki oraz narzędziami dydaktycznymi


Program grundtvig

w Wielkopolsce, akcja promocyjna wśród organizacji pozarządowych i innych ośrodków edukujących do-rosłych – materiały otrzymały nieod-płatnie wszystkie zgłaszające się or-ganizacje,

• w trakcie realizacji projektu WBPiCAK zaangażowała do współpracy dwóch wolontariuszy (podpisano z nimi po-rozumienia). Pierwszym z nich był tłu-macz języka angielskiego – zajmował się tłumaczeniami pisemnymi i ust-nymi w zakresie języka angielskiego, wziął udział w spotkaniach partner-skich – był członkiem zespołu robo-czego; drugi był informatykiem – przy-gotowywał zawartość oraz narzędzia dydaktyczne związane z programem szkolenia komputerowego, a także stworzył stronę projektu, na bieżąco nią administrował, przygotowywał od strony graficznej broszurę o projek-cie oraz publikacje książkowe. Oby-dwaj wolontariusze współpracowa-li z WBPiCAK przez cały okres reali-zacji projektu.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Rezultaty i produkty:1. program szkoleniowy WBPiCAK

w Poznaniu: „Wykorzystanie nowo-czesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji dorosłych i nauka umiejętności infor-matycznych – przeciwdziałanie cyfro-wemu wykluczeniu”

nUmer ProjektU:2008-1-PL1-grU06-00849 1

obszar tematyczny ProjektU:niezawodowa edukacja osób dorosłych,ułatwienie dostępu do edukacji osobom starszym, niepełnosprawnym, obsługa komputera i internetu, przedsiębiorczość,biblioterapia, nauka języka angielskiego

PoLski Partner ProjektU:wojewódzka biblioteka Publiczna i centrum animacji kultury w Poznaniu (wbPicak),ul. b. Prusa 360-819 Poznańtel.: +48 61 664 08 50; faks: +48 61 662 73 66e-mail: [email protected] strony internetowej: www.wbp.poznan.pl

adres strony internetowej:www.edukacjawbibliotekach.pl

koordynator:justyna stoltmann-Prędkatel.: +48 61 664 08 61e-mail: [email protected]

koordynator ProjektU:wojewódzka biblioteka Publiczna i centrum animacji kultury w Poznaniu, Poznań, Polska

Partnerzy ProjektU:• Umeå stadsbibliotek – biblioteka miejska,

Umeå, szwecja• biblioteca comunale di amalfi –

biblioteka miejska, amalfi, włochy• associazone culturale per l’educazione

permanente „scarabeUs” – stowarzyszenie kulturalne na rzecz edukacji ustawicznej „scarabeUs”, Livorno, włochy

• telšiu rajono savivaldybes karolinos Praniauskaites viesoji biblioteka – biblioteka regionalna, telšiai, Litwa

okres reaLizacji ProjektU:sierpień 2008 – lipiec 2010


Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP:18.000 euro

w celu udoskonalenia treści progra-mów i narzędzi dydaktycznych),

• przygotowanie zajęć międzykulturo-wych przez poszczególnych partne-rów (element spotkań partnerskich),

• działania promocyjne – współpraca z mediami, artykuły w Internecie, pra-sie lokalnej, broszura i publikacje,

• działania ewaluacyjne: ankiety dla uczestników szkoleń oraz inne kwe-stionariusze, dyskusje bezpośrednie pomiędzy dorosłymi słuchaczami a realizatorami projektu,

• rozliczanie przebiegu projektu – wspólna praca nad raportem postę-pów, raportem końcowym

• przygotowanie drukowanych publi-kacji zawierających programy szko-leniowe – w języku angielskim i pol-skim (350 egz. nakładu),

• przygotowanie polskiej i angielskiej broszury o projekcie, rozpowszech-nianej w wersji drukowanej (1000 egz.) i w wersji elektronicznej,

• przygotowanie i rozpowszechnienie materiałów multimedialnych z pro-gramami szkoleniowymi i narzędzia-mi dydaktycznymi – m.in. filmem o budowie komputera (750 sztuk),

• przygotowanie i prowadzenie konfe-rencji podsumowującej projekt, Po-znań, 24 maja 2010 roku,

• rozpowszechnianie programów szko-leniowych (nieodpłatnie) – każdy partner we własnym zakresie; w Pol-sce – bezpłatna wysyłka programów do wszystkich bibliotek publicznych

testowe szkolenia komputerowe


Program grundtvig

2. program szkoleniowy WBPiCAK w Poznaniu: „Przewietrz swoje ży-cie! Literatura jako narzędzie wspie-rające rozwój i zmianę postaw życio-wych osób dorosłych”. (W powsta-nie powyższych programów duży wkład wnieśli wolontariusze, czte-rej dorośli słuchacze i partner sto-warzyszony. Dzięki uczestniczeniu w pracach zespołów roboczych, czy też szkoleniach pilotażowych podnie-śli oni swoje kwalifikacje w zakresie tematyki programów, stali się osoba-mi bardziej aktywnymi, zaczęli my-śleć w kategoriach poprawy edukacji w społeczeństwie. Uczestnictwo w projekcie było dla nich nowym wy-zwaniem, okazją do intelektualnej aktywizacji.)

3. program szkoleniowy Biblioteki z Umea (Szwecja): „Digital com-petence and new Information and Communication Technologies”

4. program dotyczący nauki przedsię-biorczości, Umea (Szwecja): “Cour-se in entrepreneurship and starting a company for the Umeå commune inhabitants”

5. program komputerowy Biblioteki Miejskiej, Amalfi, Włochy: „ICT in adult education and the improve-ment of digital competence among adults”

6. kurs językowy Biblioteki Miejskiej, Amalfi, Włochy: „Communication in foreign language: English: English co-urses for adult learners: The first course: Learning English with songs and dra-ma; The second course: English for be-ginners; Learning English with drama (intermediate)”

7. program komputerowy Stowarzysze-nia “Scarabeus”, Livorno, Włochy: „A Computer in communicating”

8. program zajęć Stowarzyszenia “Scara-beus”, Livorno, Włochy: „Literature as a tool in education and personal deve-lopment”

9. program Biblioteki Regionalnej, Tel-siai, Litwa: „Digital competence and new Information and Communication Technologies (ICT) in adult education – preventing digital exclusion”

10. program Biblioteki Regionalnej, Tel-siai, Litwa: „The cross-generation cooperation – fostering of seniors creativity. L.I.T.T.E.R.A. (Literacy, Involvement, Technologies, Teaching,

Encouragement, Relations, Adults)”11. pięć zajęć międzykulturowych przygo-

towanych przez poszczególnych part-nerów w celu wzbogacenia oferty edu-kacyjnej

12. szkolenia z zakresu nowych techno-logii informacyjno-komunikacyjnych i kompetencji cyfrowych, przeprowa-dzone przez każdą organizację part-nerską (minimum 1 szkolenie prze-prowadzone przez każdą organizację)

13. szkolenia dla dorosłych słuchaczy związane z poszczególnym tematem indywidualnym instytucji partnerskiej – przeprowadzone przez każdego part-nera ( minimum 1 szkolenie przepro-wadzone przez każdą organizację)

14. broszura informacyjna o projekcie: „Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy”

15. www.edukacjawbibliotekach.pl – sa-modzielna strona internetowa projek-tu „Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy”

16. Grundtvig Learning Partnership: European libraries as education cen-tres for adult learners. Final publica-tion with abstracts of all training pro-grammes: Amalfi, Livorno, Poznan, Telsiai, Umea. Publikacja końcowa z abstraktami wszystkich programów szkoleniowych

17. konferencja podsumowująca projekt „Europejskie biblioteki…”, 24 maja 2010 r. Poznań

Korzyści odniesione przez wolonta-riuszy:Wolontariusz tłumacz: rozwinął swoje umiejętności językowe i tłumaczeniowe w zakresie słownictwa dotyczącego pro-jektów unijnych i zagadnień pracy bi-bliotek, nawiązał nowe kontakty. Uczest-niczył w 4 spotkaniach partnerskich, w tym w 3 zagranicznych – gdzie po-znał pracę instytucji partnerskich oraz zapoznał się ze specyfiką odwiedzanych miast i regionów.Wolontariusz informatyk: podniósł kompetencje w zakresie programowa-nia stron internetowych oraz przygoto-wania graficzno-technicznego publika-cji drukowanych. Informacja o odbyciu wolontariatu w projekcie europejskim zamieszczona w zawodowym życiorysie wpłynęła dodatnio na znalezienie lep-szej pracy, bowiem przyszli pracodawcy byli zainteresowani tym faktem. Wolon-tariat stanowił dodatkowy punkt przy ocenie przyszłego pracownika. Dobra współpraca z WBPiCAK zaowo-cowała zaproszeniem do współpracy w następnym projekcie – tym razem nie w charakterze wolontariusza.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Informacje o projekcie przekazywane były:• przez polskich realizatorów podczas

spotkań w środowisku bibliotekar-

testowe szkolenia komputerowe


Program grundtvig

skim, na: konferencjach, naradach, szkoleniach, wyjazdach służbowych;

• poprzez stronę internetową projek-tu www.edukacjawbibliotekach.pl;

• poprzez publikacje – broszury, pu-blikacje końcowe – polską i angloję-zyczną, materiały multimedialne na płytach DVD, CD.

Przez 2 lata realizacji projektu prowa-dzona była intensywna promocja dzia-łań w projekcie. Odbywały się spotka-nia z lokalnymi mediami (2 konferen-cje prasowe w siedzibie WBPiCAK), udzielano wywiadów radiowych i te-lewizyjnych, pisano artykuły do pra-sy, zamieszczano informacje na porta-lach internetowych innych organizacji.W „Panoramie Wielkopolskiej Kultury”, czasopiśmie wydawanym przez WBPi-CAK, ukazało się 6 artykułów dotyczą-cych realizacji projektu.Szczegóły tych działań znajdują się na stronie internetowej projektu w zakład-ce: Promocja: http://www.edukacjaw-bibliotekach.pl/html/zasoby/promo-cja.html.Pracownicy WBPiCAK byli informo-wani o przebiegu projektu podczas spo-tkań pracowniczych.Projekt był również prezentowany jako przykład dobrej praktyki podczas kon-ferencji z okazji obchodów 10-lecia programu Grundtvig w Warszawie, 10 grudnia 2010 roku.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?„Programy szkoleniowe opracowane przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Pozna-niu w ramach realizacji Projektu Part-nerskiego Grundtviga ‘Europejskie bi-blioteki jako centra edukacji dla doro-słych słuchaczy 2008-2010’:1. Wykorzystanie nowoczesnych techno-

logii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji dorosłych i nauka umiejętności informatycznych – prze-ciwdziałanie cyfrowemu wykluczeniu

2. Przewietrz swoje życie! Literatura jako narzędzie wspierające rozwój osób dorosłych i zmianę ich postaw życio-wych (materiały do prowadzenia za-jęć edukacyjnych)”.

Powyższa publikacja, będąca rezultatem

projektu, trafiła do bibliotek publicznych. Realizatorzy projektu mają nadzieję, że podręcznik ten będzie wykorzystywa-ny do prowadzenia zajęć z dorosłymi użytkownikami bibliotek. Zakładają, że w role instruktorów wcielą się sami bi-bliotekarze lub przekazany podręcznik przyda się innym edukatorom – osobom zajmującym się kształceniem dorosłych. Liczą na informację zwrotną z instytucji, które otrzymały programy szkoleniowe, dotyczącą częstotliwości i sposobu ich wykorzystania.Publikacje książkowe, broszura i mate-riały dydaktyczne na dyskach CD/DVD będą wykorzystywane w dalszej działal-ności edukacyjnej WBPiCAK.Wykorzystanie programów wszyst-kich instytucji partnerskich:Partnerzy projektu włączyli opracowane programy do swej oferty szkoleniowej.

W Internecie udostępniona została pu-blikacja końcowa zawierająca szczegó-łową charakterystykę 10 programów szkoleniowych powstałych w projek-cie. Realizatorzy liczą, że publikacja ta zainteresuje organizacje z całej Europy, które zajmują się edukacją dorosłych, i zwrócą się one do partnerów projektu z prośbą o wykorzystanie programów we własnych działaniach.W Internecie znajduje się rónież scena-riusz zajęć: „Wirtualny spacer po Pozna-niu” – jest to zadanie międzykulturowe przygotowane na podstawie literatury i regionalnych stron internetowych (po-siadających wersję angielskojęzyczną). Scenariusz w wersji polskiej i angiel-skiej został udostępniony do wykorzy-stania przez wszystkie osoby poszuku-jące informacji o Poznaniu.

broszura

Publikacja końcowa


Program grundtvig

festiwal ,,akcept” – występy teatralne

niePełnosPrawni w teatrze i mUzyce

Projekt Partnerski grundtviga

festiwal ,,akcept” – teatr i muzyka

ceLe ProjektU:• wymiana doświadczeń teatralnych i mu-

zycznych jako narzędzie usamodziel-niania osób z niepełnosprawnością in-telektualną,

• stworzenie nowych sposobów pracy z osobami niepełnosprawnymi intelek-tualnie,

• stworzenie możliwości nauki uczestni-kom z niepełnosprawnością, aby mogli uczyć się od siebie nawzajem,

• integracja, włączenie osób z niepełno-sprawnością intelektualną do społeczno-ści europejskich poprzez teatr i muzykę,

• budowanie pozytywnego obrazu peł-nowartościowej sztuki niepełnospraw-nych słuchaczy,

• usamodzielnienie i uniezależnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną dzięki warsztatom artystycznym i po-dróżom po krajach Europy,

• wolontariat jako forma pracy w pro-jekcie.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Działania w projekcie oparte były na pracy wolontariuszy. Projekt polegał przede wszystkim na działaniach arty-stycznych poprzez warsztaty teatralne oraz muzyczne. Na terenie Słowacji odbyły się warsztaty teatralne, podczas których uczestnicy projektu dyskutowali o idei spektaklu, wymieniali doświad-czenia i wspólnie eksperymentowali. Następnie odbyły się warsztaty mu-zyczne w Szkocji, których celem była wymiana doświadczeń w zakresie Trash Music. Ostatnim spotkaniem były tygo-dniowe warsztaty teatralno-muzyczne, które odbyły się w Gdańsku. W ich wy-niku powstał spektakl pod tytułem „Za-praszamy na Show”, w którym aktorami byli wolontariusze z Polski i Słowacji. Za oprawę muzyczną odpowiedzial-ne były grupy wolontariuszy z Polski i Szkocji. Co warto podkreślić, w projek-

cie wolontariuszami były osoby niepeł-nosprawne oraz zdrowe, w tym uczest-nicy projektu „Wolontariat Europejski”. Wolontariusze pomagali zarówno pod-czas warsztatów teatralnych, jak i mu-zycznych, byli odpowiedzialni za wspar-cie osób niepełnosprawnych, ale także uczestniczyli w procesie tworzenia. W wyniku projektu powstał Festiwal „Akcept”, prezentujący sztukę zmargi-nalizowaną. Wolontariusze również po-magali w przygotowaniach tego festi-walu (promocja, przygotowanie plaka-tu, uczestniczenie w spektaklach, przy-gotowanie wernisaży).

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Rezultaty:1. Festiwal „Akcept” – promowanie

sztuki niezależnej, w tym także sztuki osób z niepełnosprawnością,

2. Jasi Dielnia – międzynarodowy festi-wal nastawiony na prezentację twór-czości osób niepełnosprawnych oraz integrację społeczną,

3. spektakl „Zapraszamy na Show”, stworzony z udziałem wszystkich organizacji partnerskich. Problem poruszony w prezentacji dotyczy za-gadnienia akceptacji w społeczeń-stwie,

4. warsztaty teatralne oraz muzyczne dla wszystkich uczestników projek-tu, w tym wolontariuszy.

Poprzez realizację projektu wolontariu-sze wzmocnili swoje kompetencje spo-łeczne oraz osobiste, umocnili i zwięk-szyli wiarę w możliwości niezależne-


Program grundtvig

festiwal ,,akcept” – doświadczeniateatralne i muzyczne

nUmer ProjektU:2008-1-PL1-grU06-00858 1

obszar tematyczny ProjektU:niepełnosprawność, integracja poprzez sztukę,wolontariat

PoLski Partner ProjektU:Polskie stowarzyszenie na rzecz osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w gdańskuul tysiąclecia 13 a 80 – 351 gdańsk adres strony internetowej:www.psouu.gda.pl

koordynator:jarosław marciszewski tel. : +48 51 142 71 61 e-mail: [email protected]

koordynator ProjektU:Polskie stowarzyszenie na rzecz osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w gdańsku, gdańsk, Polska

Partnerzy ProjektU:• Land of Harmony foundation, zylina,

słowacja • t.j. arts, melrose, wielka brytania

okres reaLizacji ProjektU:1 września 2009 – 31 lipca 2010



go funkcjonowania w społeczeństwie, zwiększyli samoocenę, nabyli nowe umiejętności w zakresie teatru oraz muzyki, a także wymienili doświad-czenia poprzez europejskie podróże.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU: 1. Informacje o projekcie jeszcze przed

jego rozpoczęciem były przekazywane pracownikom stowarzyszenia oraz wolontariuszom. Podopieczni koła również mieli przedstawioną ideę i założenia projektu w taki sposób, iż wiedzieli, jak są określone zadania. Także rodzice podopiecznych wie-dzieli o celach projektu oraz sposobie jego realizacji.

2. Informacje o projekcie były umiesz-czone na stronie internetowej sto-warzyszenia www.psouu.gda.pl oraz na Facebooku, stworzono również specjalną stronę dotyczącą Festiwalu „Akcept”, gdzie zamieszczono infor-mację o programie Grundtvig.

3. Informacje o realizacji projektu zo-stały przekazane organizacjom, z któ-rymi współpracuje stowarzyszenie, czyli Gdańskiemu Archipelagowi Kul-tury oraz Klubowi Winda.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Działania mające na celu zmianę w spo-łeczeństwie wizerunku osób niepełno-sprawnych intelektualnie oraz wzmac-nianie ich poczucia wartości mają bardzo duże znaczenie dla społeczeństw europejskich. Większość działań re-alizowanych przez stowarzyszenie ma charakter długofalowy. Taki też charak-ter nosi działalność Teatru Razem oraz Zespołu Remont Pomp. Spektakl „Za-praszamy na Show”, wypracowany wraz z zagranicznymi partnerami, został na stałe włączony do repertuaru teatru i zespołu. Pokazywany był też pod-czas międzynarodowego Festiwalu w Elblągu oraz dwukrotnie w Gdańsku. Umiejętności nabyte podczas wymiany doświadczeń w zakresie teatru i muzyki są wykorzystywane w bieżącej pracy i na pewno udoskonalą dalszą dzia-łalność Teatru oraz Zespołu Remont Pomp.

działania artystyczne – festiwal ,,akcept”


Program grundtvig

actiVe citizensHiP

warsztaty

ceLe ProjektU:• wymiana doświadczeń oraz przy-

kładów dobrej praktyki (projektów, programów oraz inicjatyw) między uczestnikami spotkania w zakresie tematyki wizyty studyjnej, tj. aktyw-nego obywatelstwa europejskiego,

• pobudzenie świadomości uczest-ników w zakresie znaczenia tema-tyki aktywnego obywatelstwa dla rozwoju społeczeństw europej-skich poprzez zapewnienie aktyw-nego uczestnictwa w społeczeństwie wszystkim jego członkom, w tym przedstawicielom mniejszości et-nicznych, religijnych, językowych, grup społecznie nieuprzywilejowa-nych (ze względów ekonomicznych, politycznych bądź innych), ze szcze-gólnym uwzględnieniem znaczenia aktywnego obywatelstwa w dzie-dzinie edukacji i kultury (istotnego zwłaszcza w państwach i regionach o dużym zróżnicowaniu społecznym i etnicznym, czego doskonałym przykładem jest zamieszkany przez ponad 100 narodowości Rotterdam),

• wspieranie działań (bezpośred-nio przez uczestników wizyty stu-dyjnej oraz pośrednio – poprzez upowszechnienie informacji i wy-tworów powstałych podczas wi-zyty – przez szersze społeczności w krajach uczestników spotkania) na rzecz promowania wartości de-mokratycznych, opartych na tole-rancji, szacunku dla innych kultur, narodowości, religii, a prowadzą-cych do stworzenia warunków dla rozwoju aktywnego obywatelstwa wśród społeczeństw oraz tworzących je społeczności.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:• wymiana informacji i doświadczeń

przez uczestników spotkania w zakre-sie tematyki wizyty oraz szerszej tema-tyki programu „Uczenie się przez całe życie”, umożliwiająca porównanie po-dejścia i działań w ramach zagadnie-nia aktywnego obywatelstwa w krajach uczestników wizyty,

• wskazanie trudności i wyzwań we wdra-żaniu ww. działań w poszczególnych krajach oraz wskazanie innowacyjnych rozwiązań stosowanych do skuteczne-go przeciwdziałania tym trudnościom, możliwych do zastosowania przez inne kraje podczas: dyskusji grupowych, pre-zentacji indywidualnych projektów i in-nych działań zawodowych nawiązują-cych do celów programu „Uczenie się przez całe życie” prowadzonych przez uczestników spotkania oraz zaproszo-nych gości, prezentacji systemów edu-kacji w państwach reprezentowanych podczas wizyty przez uczestników spo-tkania, wizyt w szkołach i instytucjach o charakterze edukacyjno-wychowaw-czym oraz na targach edukacyjnych w Rotterdamie.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:1. zapoznanie się przez uczestników spo-

tkania z przykładami dobrej praktyki w zakresie tematyki aktywnego obywa-telstwa, jak również z pokrewnymi pro-jektami realizowanymi przez uczestni-ków, w tym:

• działalnością Sieci Aktywnych Obywa-teli Europejskich NEAC www.neac2.eu, wspierającej działania w ramach progra-mu „Uczenie się przez całe życie” oraz

promującej aktywne obywatelstwo eu-ropejskie w realizowanych przez sie-bie projektach

• projektami szkoły Cosmicus College z Rotterdamu, skupiającej uczniów wie-lu narodowości, oferującej w ramach programu nauczania lekcje na temat światowego obywatelstwa

• projektami Comenius koordynowany-mi przez polskiego uczestnika wizyty Adama Kuberę, w szczególności projek-tem ”Eco Citizens of Common Europe” http://ecoeurope.neac2.eu dla 16 szkół z 14 państw Europy, promującym idee aktywnego obywatelstwa poprzez re-alizację celów programu „Uczenie się przez całe życie”, w tym między innymi poprzez wspólne działania dużej grupy szkół w zakresie ekologii i ochrony śro-dowiska (w które włączeni są wszyscy przedstawiciele szkolnych społeczności bez względu na przynależność etnicz-ną, materialną, społeczną czy religij-ną), umożliwiające poznawanie kultur krajów partnerskich, uczące tolerancji i szacunku dla wszystkich, skierowane na rozwój kompetencji językowych oraz informacyjno-komunikacyjnych jego uczestników,

2. zapoznanie się z polityką w zakresie te-matyki aktywnego obywatelstwa w po-szczególnych krajach uczestniczących w spotkaniu oraz działaniami prowadzo-nymi w jej ramach, między innymi w:

• Holandii (polityka równego traktowa-nia wszystkich członków społeczeństwa, w tym prawa do edukacji oraz wyboru szkoły średniej o najwłaściwszym pro-filu dla dalszego rozwoju ucznia)

• Rumunii (polityka zmierzająca do in-tegracji społeczności romskich i zwią-zane z nią problemy)



nUmer wizyty:65

obszar tematyczny wizyty:edukacja obywatelska

PoLski Uczestnik:adam kuberae-mail: [email protected]ła Podstawowa nr 113 im. adolfa dygasińskiego w łodziul. Unicka 6 93-010 łódźtel.:+48 42 684 61 59

organizator wizyty:robert roks, Lmc eenheid zorg, rotterdam, HolandiaHenk andeweg, network of european active citizens netherlands, rotterdam, Holandiaeuropees Platform – internationaliseren in onderwijs, Haarlem, Holandia

Uczestnicy wizyty:julia dobreva oU „zachary stoyanov” Varna, bułgaria; anne moilanen oulun kaupunki, opetustoimi department of education city of oulu oulu, finlandia; reinhard trummer reiffenstuel-realschule traunstein, niemcy; efthymia goti regional department of education Veria, grecja;maria Vittoria marini bettolo marconi ministero dellistruzione Università e ricerca roma, włochy;carmina daniela trambitas national centre of staff training in Pre-University education – regional centre braşov bucharest, rumunia; nataša ondrušková faculty of education – comenius University ethic & civic education department bratislava, słowacja; cevdet kirpik erciyes University – faculty of education kayseri, turcja; steven brand essex county council – school improvement and early years chelmsford, wielka brytania; tania marie sanders sheffield city council – the Learning and achievement service sheffield, wielka brytania.

czas trwania wizyty:18-22 stycznia 2010


Przyznane dofinansowanie:Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 1650 euro

wizyta w szkoLe

• Finlandii (darmowy dostęp do studiów wyższych dla wszystkich)

• Polsce (promowanie uczestnictwa szkół w programie „Uczenie się przez całe ży-cie” nastawione na zwiększenie skutecz-ności edukacji).

Ważnym rezultatem wizyty był wniosek kończący jedną z dyskusji grupowych, że warunkiem niezbędnym do efektywnego wdrażania działań promujących aktyw-ne obywatelstwo w poszczególnych kra-jach – szczególnie tam, gdzie nadal brakuje skutecznych mechanizmów prawno-oby-czajowych ułatwiających aktywne uczest-nictwo w społeczeństwie – jest podjęcie indywidualnych działań przez każdego z uczestników wizyty w swoich społeczno-ściach, zgodnie z zasadą, że zapewnienie skutecznej pomocy szerszym społeczno-ściom musi się rozpocząć od pomocy dla pojedynczych osób. Podkreślono jednocze-śnie fakt różnego rozumienia pojęcia „toż-samości europejskich” w różnych krajach (szczególnie widoczne w państwach przyj-mujących dużą liczbę imigrantów, przeno-szących swe własne tradycje, kulturę, język, religie, co wpływa na ewolucję dotychcza-sowej „tożsamości” państw i społeczeństw ich przyjmujących).

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Rezultaty wizyty zostały upowszechnio-ne dzięki: • wspólnemu opracowaniu Raportu koń-

cowego z wizyty oraz przedstawieniu go Narodowym Agencjom uczestników i jego publikacji na stronie CEDEFOP http://studyvisits.cedefop.europa.eu/as-sets/upload/participants/End_Visit_Re-port/ 200910_EVR_065_NL_Jan10.pdf,

• przedstawieniu sprawozdań z wizyty przez wszystkich uczestników w ich in-stytucjach oraz społecznościach lokal-

nych poprzez prezentacje, dyskusje, po-kazy zdjęć,

• przedstawieniu sprawozdania z wizyty przez polskiego uczestnika Adama Ku-berę podczas spotkań 16 szkół partner-skich w ramach koordynowanego przez niego projektu „Eco-Citizens of Com-mon Europe”.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Rezultaty wizyty mogą zostać wykorzy-stane w: • tworzeniu zespołów szkół/instytucji za-

angażowanych we wspólne międzyna-rodowe projekty edukacyjne w ramach programu „Uczenie się przez całe ży-cie” oraz innych programów uwzględ-niających tematykę wizyty,

• opracowywaniu programów naucza-nia zawierających elementy edukacji europejskiej (w tym zagadnień doty-czących aktywnego obywatelstwa) na poziomie szkół podstawowych i śred-nich, w których tematyka ta nie jest ujęta w wystarczającym stopniu w pol-skim systemie edukacji,

• promowaniu uczestnictwa w Wizytach Studyjnych (opisywana tu wizyta była dobrym przykładem odpowiednio zor-ganizowanego spotkania, zapewniają-cego możliwość wszechstronnej dys-kusji nad tematem wizyty oraz wielo-ma pokrewnymi zagadnieniami – wi-zyta udana zdaniem wszystkim uczest-ników),

• promowaniu uczestnictwa osób zwią-zanych z edukacją i kulturą w organi-zacjach i sieciach tematycznych pro-gramu „Uczenie się przez całe życie” (np. w Sieci Aktywnych Obywateli Eu-ropy NEAC).



wHat matters in yoUr Life?

co Liczy się w twoim życiU?

świąteczna kartka od włochów

ceLe ProjektU:• pogłębiać swoją wrażliwość,• poszerzać horyzonty myślowe, • nauczyć się myśleć globalnie,• doskonalić umiejętności językowe

i komputerowe,• doskonalić kompetencje kluczowe,

w tym szczególnie społeczne, obywa-telskie, komputerowe i językowe,

• ustalić hierarchię wartości młodych lu-dzi we współczesnym świecie.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Projekt obejmował trzy kręgi zagad-nień nawiązujące bezpośrednio do te-matu. Współpracę rozpoczęło odniesie-nie się do wartości ważnych dla każde-go ucznia. Uczestnicy na forum stwier-dzili, iż sprawami, które odgrywają zna-czącą rolę w ich życiu, są przyjaźń, mi-łość, rodzina, hobby. Następnie posze-rzono krąg wspólnych zainteresowań

i dyskutowano o problemach istotnych dla społeczności lokalnej lub danego kra-ju. Ostatnim etapem były zagadnienia uniwersalne (tolerancja, pokój, współpra-ca). Zadanie, którego celem było poznanie się, polegało na wymianie pytań i przy-gotowaniu odpowiedzi w formie filmów lub prezentacji. Fora i blogi były ważną częścią przedsięwzięcia. To tutaj uczest-nicy projektu dyskutowali o wartościach istotnych dla młodego pokolenia, planach na przyszłość i bieżących sprawach pro-jektu. Pracowali nad stworzeniem czte-rojęzycznego słownika, który cyklicznie był uzupełniany o hasła związane z tema-tyką projektu. Następnie próbowali zna-leźć materiały multimedialne ilustrujące dane zagadnienia (piosenki, filmy doku-mentalne, prezentacje, komiksy). Do czę-ści z nich udało się stworzyć tłumaczenia w językach narodowych. Poruszając te-matykę globalną, przeprowadzono wy-wiad z Glennem Pattersonem, światowej

sławy pisarzem z Belfastu. Nawiązując do wartości, które powinny odgrywać waż-ną rolę w przyszłości, przeprowadzono debatę dla młodzieży miasta pt. „Szko-ła przyszłości”. Podsumowaniem pracy był koncert, na który zaproszona została cała społeczność szkolna.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Dzięki udziałowi w projekcie młodzież z partnerskich szkół uświadomiła sobie, iż miejsce zamieszkania nie ma żadnego wpływu na jej przekonania, a wartość przy-jaźni, rodziny, miłości, pokoju i współpra-cy jest doceniana na całym świecie. Nie bez znaczenia są także kontakty i przyjaź-nie zainicjowane podczas wspólnej pracy. Poprzez kolejne zadania uczniowie do-skonalili swoje umiejętności kluczowe, w tym szczególnie umiejętności społecz-ne, obywatelskie, interpersonalne, kom-puterowe i językowe. Strona internetowa projektu jest nie tylko pamiętnikiem o przeprowadzonych dzia-łaniach, ale również atrakcyjnym środkiem dydaktycznym wykorzystywanym przez nauczycieli. Z kolei wywiad z Glennem Pattersonem pozostanie dla kolejnych po-koleń młodzieży ostrzeżeniem przed woj-ną i stosowaniem przemocy w relacjach z innymi. Zbiory słownika Wiki znacząco wzbogaciły edukacyjne zasoby medialne szkół uczestniczących w projekcie.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Rezultaty wspólnego projektu zostały za-prezentowane całej społeczności szkol-nej w szkołach partnerskich. W przypad-ku placówki włoskiej była to prezentacja w auli szkolnej, a szkoły polskiej – koncert spotkania w projekcie


Program etwinning

podstawowej w wersji uproszczonej, zaś w gimnazjum i liceum pomysły mogą być rozbudowywane). Ze względu na uniwersalność tematyki podobne przed-sięwzięcie może być przeprowadzone w kolejnych latach. Wypracowane ma-teriały (dyskusje na forach, wywiady, zestawy pojęć wartości zgromadzone w słowniku Wiki oraz biblioteka zaso-bów medialnych) wykorzystywane są regularnie jako narzędzia do stymulo-wania debat na lekcjach i uatrakcyjnia-nia zajęć. Również struktura projektu (od problematyki wartości osobistych do coraz bardziej ogólnych, ale ciągle nawiązujących do poziomu jednostko-wego) posłużyła do przeprowadzenia kolejnego projektu o tematyce społecz-nej – ,,Czy historia może być nauczy-cielką życia?”. Wypracowana struktura projektu może być również osnową dla kolejnych przedsięwzięć.

słowno-muzyczny informujący o współ-pracy, przeplatany piosenkami wykorzy-stanymi w projekcie. Dwie lokalne ga-zety i miejskie radio przekazały lokal-nej społeczności informacje o przedsię-wzięciu. Projekt ,,What matters in your life?” zaprezentowany został również jako przykład dobrej praktyki na spotkaniach eTwinning w Tarnobrzegu i Jaśle, a na arenie międzynarodowej podczas warsz-tatów British Council w Budapeszcie oraz konferencji eTwinning w Sewilli i Paryżu. Film o projekcie pokazano podczas kon-ferencji eTwinning dla nauczycieli histo-rii i wiedzy o społeczeństwie, która od-była się w Rydze.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Idea projektu wykorzystana może być na każdym etapie kształcenia (w szkole

obszar tematyczny ProjektU:rozwijanie kompetencji kluczowych – szczególnie społecznych i obywatelskich,historia, filozofia, literatura, geografia, muzyka, sztuka.

PoLski Partner ProjektU:Liceum ogólnokształcące im. m. kopernikaul. jachowicza 1339-400 tarnobrzegtel./faks: +48 15 822 16 04adres strony internetowej: http://zso.tbg.net.pl/#/nowosci/index

koordynator ProjektU:Liceum ogólnokształcące im. m. kopernika w tarnobrzegu, Polskaadam stępińskie-mail: [email protected]

strona głÓwna ProjektU:http://italypoland.ning.com/

Partnerzy ProjektU:• istituto tecnico commerciale statale

„maria Lazzari”, dolo (Venice), włochy• gymnasium 1, woroneż, federacja

rosyjska

okres reaLizacji ProjektU:1 września 2008 – 20 czerwca 2009


zajęcia projektowe

wywiad z glennem Pattersonem


Program etwinning

klub europejski

a window to africa

Uczniowie przygotowali logo projektu z mapą afryki

ceLe ProjektU:Mieszkając w Europie, zamożnej, nowo-czesnej i szybko się rozwijającej, łatwo za-pomnieć, że nie cały świat jest w tak do-brej kondycji ekonomicznej. Wielka część powierzchni Ziemi to obszary biedy i go-spodarczego zacofania. Zatem ogólny cel projektu to zaangażowanie szkół euro-pejskich w redukcję ubóstwa i zachęce-nie do współpracy ze szkołami w rozwi-jających się krajach Afryki. Ideą projektu jest przekonanie, że społeczność uczniow-ska może mieć pozytywny wkład w zrów-noważony rozwój w kontekście lokalnym i globalnym, a zmianę świata zaczynać będzie od siebie, na przykład od dokrę-conego kranu.Cele projektu to:• nauczanie o współzależnościach mię-

dzy krajami bogatymi i rozwijający-mi się,

• zdobycie lub poszerzenie wiedzy na te-mat zagadnień globalnych takich jak: prawa człowieka, dostęp do edukacji, sprawiedliwy handel, ochrona środo-wiska, pomoc humanitarna i rozwojo-wa, konflikty zbrojne, ubóstwo,

• pokazanie uczniom, że matematyka jest narzędziem do rozwiązywania pro-blemów i daje możliwość odpowie-dzi na wiele pytań (pytania Fermiego),

• rozwijanie u uczniów umiejętności twórczego myślenia, stawiania pytań, dobierania odpowiednich metod do rozwiązywania problemu,

• poznawanie odległych kultur i poko-nywanie uprzedzeń i stereotypów.

Udział w projekcie ma także na celu zwrócenie uwagi uczniów na to, że każdy z nich jest obywatelem nie tylko swego kraju czy też obywatelem zjednoczonej Europy, ale jest równocześnie odpowie-dzialny za cały świat, w którym żyjemy.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Działania podjęte w ramach projektu an-gażują uczniów w pracę opartą na trzech krokach: nauka, badanie, akcja. Krok pierwszy: uczniowie poznają zagadnie-nia o skali globalnej oraz ich wagę, od-krywają zależności między codziennym życiem w krajach europejskich a egzy-stencją ludzi w krajach rozwijających się. Krok drugi: uczniowie sprawdzają, w ja-kim stopniu ich szkoła odnosi się do sy-tuacji na świecie, np. problematyki bar-dziej sprawiedliwego handlu, poszano-wania praw dziecka czy ochrony środo-wiska. Trzeci krok to analiza wyników, pozwalająca uczniom podjąć decyzję o najbardziej potrzebnej akcji, zaplano-waniu jej i przeprowadzeniu. Innowa-cyjnym aspektem projektu jest wyko-rzystanie do realizacji założonych celów matematycznej metody pytań Fermiego oraz nawiązanie konkretnej współpracy ze szkołami w Tanzanii, łącznie ze zor-ganizowaniem w polskiej szkole spotka-nia z tanzańskim nauczycielem.Na lekcjach historii i wiedzy o społe-czeństwie uczniowie omawiali mecha-nizmy zjawiska globalizacji we współ-czesnym świecie. Wymyślali pytania Fermiego nawiązujące tematyką do glo-balnych problemów dotyczących Mil-lenijnych Celów Rozwoju. Zastanawia-li się, jak przeciwdziałać narastającym w świecie różnicom cywilizacyjnym i co sami mogą zrobić, aby poprawić tę sytuację. Młodzież organizowała akcje informacyjne, konferencje i debaty (np. „Oszczędzaj wodę”, „Prawa człowieka”), a także przygotowywała plakaty, gazet-ki, organizowała koncerty i aukcje cha-rytatywne.


Program etwinning

Uczestnicy projektu prezentują koszulki z mapą afryki

obszar tematyczny ProjektU:nauki społeczne, matematyka,wiedza o kulturze

PoLski Partner ProjektU:V Liceum ogólnokształcące im. roberta schumana ul. gwiezdna 241-200 sosnowiec tel.: + 48 32 263 50 74 e-mail: [email protected] adres strony internetowej :www.lo5.sosnowiec.pl

adres strony internetowej:http://africanproject.edu.prv.pl

koordynator ProjektU:V Liceum ogólnokształcące im. roberta schumana, sosnowiec, Polskakoordynator: jolanta grzywnowicz,tel.: +48 507 303 309e-mail: [email protected]

Partnerzy ProjektU:• istituto “e.fermi”, castellanza, włochy

(koordinator: Liliana rossetti)• kauno jono jablonskio gimnazija, kaunas,

Litwa (koordinator: jolanta zalubiene)

okres reaLizacji ProjektU:trwa od 2008


osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Można wyróżnić dwa rodzaje wyni-ków pracy w ramach realizacji projek-tu. Pierwszym jest produkt, który przed-stawia widoczne efekty i może być wy-korzystywany przez innych. Są to mate-riały cyfrowe takie jak: prezentacje mul-timedialne, zbiór pytań Fermiego, foto-grafie, artykuły, plakaty, gazetki, publi-kowane na stronie internetowej projek-tu. Drugi rodzaj wyników określa pro-ces uczenia się i wzajemnej współpracy. Realizacja projektu przyczyniła się bo-wiem do rozwoju edukacji humanitar-nej. Uczniowie biorący udział w projek-cie potrafią: ocenić postępy i perspekty-wy demokracji na świecie, wyjaśnić, jak postęp ekonomiczny i naukowy wpływa na rozwój demokracji na świecie, rozwa-żyć niebezpieczeństwo grożące światu w przypadku pozostawienia rozwoju na-uki poza kontrolą społeczeństwa demo-kratycznego, wymienić globalne proble-my współczesnego świata i zapropono-wać swoją wizję ich rozwiązania.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Rezultaty projektu są dostępne na stro-nie internetowej projektu http://african-project.edu.prv.pl, a wypracowane mate-riały cyfrowe mogą być wykorzystywane

przez innych. W akcjach organizowanych w szkołach uczestniczyli również rodzi-ce, uczniowie innych szkół oraz władze administracyjne i edukacyjne w środo-wiskach lokalnych.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Projekt może być realizowany w każdej szkole i na różnych poziomach naucza-nia. Publikacja jego rezultatów przyczy-nia się do bardziej aktywnego partner-stwa europejskich szkół i organizacji pozarządowych, a także szkół w krajach rozwijających się oraz zwiększenia licz-by placówek doceniających zagadnienia globalne i włączających je do swojego programu. Metody realizacji wykorzy-stane w projekcie kształtują w uczniach samodzielność i uczą posługiwania się wiedzą zdobytą na podstawie własnych doświadczeń życiowych. Zajęcia można przekształcać i dopasowywać do zainte-resowań uczniów, a także do zaintere-sowań nauczyciela i możliwości szkoły.Szkoły podejmują działania na rzecz zrównoważonego rozwoju świata, na przykład: świadomej konsumpcji, zmniejszenia zużycia energii, zmniej-szenia marnotrawstwa i zanieczysz-czenia.


Program etwinning

razem w eUroPie

Logo projektu

ceLe ProjektU:• aktywizacja osób bezrobotnych i ich

integracja w społeczności lokalnej poprzez udział w kursach języko-wych prowadzonych przez uczniów Zespołu Szkół,

• doskonalenie przez uczniów Zespo-łu Szkół własnej znajomości języków obcych i obsługi komputera poprzez nauczanie osób dorosłych,

• wsparcie osób bezrobotnych w po-wrocie na rynek pracy poprzez zdo-bycie przez nich podstawowych umiejętności językowych,

• budowanie w młodych ludziach po-czucia własnej wartości, wiary we własne siły,

• poznanie przez młodzież specyfiki pracy nauczyciela,

• kształtowanie w młodych ludziach postaw przedsiębiorczości, odpo-

wiedzialności i empatii,• wsparcie uczniów w diagnozowaniu

własnych uzdolnień, zainteresowań i predyspozycji zawodowych,

• przełamywanie stereotypów i uprze-dzeń w kontaktach dwóch grup spo-łecznych (tj. nastolatków i dorosłych bezrobotnych).

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Praca nad projektem jest koordyno-wana przez trzy instytucje: Stowarzy-szenie na rzecz Zespołu Szkół, Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Po-licach (ZS) oraz Powiatowy Urząd Pra-cy (PUP). PUP ma za zadanie dokonać rekrutacji osób bezrobotnych zaintere-sowanych podjęciem nauki w celu po-szerzenia własnej wiedzy i zwiększenia szans na znalezienie zatrudnienia. Zwy-

kle są to zarejestrowane osoby w wieku 18-55 lat, głównie kobiety z podstawo-wym i średnim wykształceniem. PUP dokonuje także zakupu papieru do ko-piowania materiałów edukacyjnych i do drukowania certyfikatów. Stowarzyszenie koordynuje i monitoru-je projekt, pokrywa koszty kopiowania materiałów, drukowania certyfikatów oraz upominków dla uczestników pro-jektu. Ze strony ZS w projekcie uczest-niczy każdorazowo trzech nauczycie-li oraz odpowiednia liczba chętnych uczniów-wolontariuszy w wieku 16-19 lat. Zajęcia odbywają się w salach lek-cyjnych i pracowni komputerowej Ze-społu Szkół dwa razy w tygodniu po 90 minut w godzinach popołudniowych i są prowadzone przez dwóch uczniów równocześnie. Każdy kursant bierze udział w 50 godzinach zajęć.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Praca uczniów na rzecz osób bezro-botnych przyniosła namacalne efekty w postaci otrzymania (dzięki zdobytym umiejętnościom) zatrudnienia przez niektórych kursantów. Uczenie innych osób przyniosło też wymierne rezulta-ty dla wolontariuszy, takie jak wzrost kompetencji językowych uczniów pro-wadzących kursy oraz osiąganie przez nich lepszych wyników na egzaminach zewnętrznych, a także wzrost wiary we własne siły i umiejętności. Nastąpiło również wzmocnienie potencjału in-stytucji lokalnych poprzez ich wspól-

wolontariusze – młodzi lektorzy



ne działania w ramach partnerstwa na rzecz społeczności lokalnej. Projekt ma także oficjalne zakończenie, w trakcie którego kursanci otrzymują certyfika-ty uczestnictwa w kursach, uczniowie certyfikaty potwierdzające ich pracę, a inne zaangażowane osoby podzię-kowania.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:100 procent pozytywnych opinii wy-rażonych w ankietach na temat prze-prowadzonych zajęć, wypełnianych przez kończących kurs, przełożyło się na stałe zainteresowanie osób bezro-botnych nauką języków obcych i ob-sługi komputera, mimo że nie otrzy-mują oni żadnych dodatków szkole-niowych, tak jak w przypadku uczest- słuchacze

Uczestnicy warsztatów językowych

nUmer ProjektU12i/2010

obszar tematyczny ProjektU:edukacja językowa, aktywne obywatelstwo, praca na rzecz innych – wolontariat

instytUcja Prowadząca:zespół szkół im. ignacego łukasiewicza w Policach ul. siedlecka 672-010 Policetel. : +48 91 424 13 06e-mail: [email protected] strony internetowej:http://www.zspolice.pl/index.php?dir=nasza_szkola/z_zycia/2010_2011&id=european_language_label

koordynatorzy ProjektU:monika andrzejewskatel.: +48 91 424 13 06 wew. 114e-mail: [email protected]

okres reaLizacji ProjektU:cyklicznie od października 2006

język ProjektU:niemiecki, angielski

niczenia w innych szkoleniach organi-zowanych przez PUP.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Zdobycie konkretnych kwalifikacji za-wodowych nie jest dziś gwarantem za-trudnienia na całe życie, dlatego należy wskazywać młodym ludziom koniecz-ność ciągłego uczenia się i stałego pod-noszenia swoich kwalifikacji. Uwrażli-wienie uczniów na problemy osób bez-robotnych, wyzwolenie w nich chęci dzielenia się swoją wiedzą ułatwi im w przyszłości wejście na rynek pracy.



dLa janka i isabeLL

twórcy projektu z lektorką

ceLe ProjektU:• uczenie się języka poprzez działania spo-

łeczne na rzecz innych,• pomoc obcokrajowcom w poznaniu

miasta,• doskonalenie umiejętności językowych

uczestników projektu,• promowanie wizerunku miasta wśród

obcokrajowców,• zastosowanie znajomości języka nie-

mieckiego w praktyce,• zachęcanie innych młodych ludzi do

uczenia się języka niemieckiego.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Pomysł na projekt zrodził się z praktycznej potrzeby pomocy językowej dwóm wolon-tariuszom z Niemiec, którzy co roku odwie-dzają Siedlce. Działania projektowe opie-rały się na pracy kursantów-wolontariu-szy w prywatnej szkole języka niemieckie-go – uczniów w wieku gimnazjalnym i lice-alnym. W pierwszej kolejności uczniowie tej szkoły pod opieką grupy nauczycieli nawią-zali kontakt z wolontariuszami z Niemiec i stworzyli subiektywny słowniczek pol-sko-niemiecki z podstawowymi zwrotami w j. polskim i ich tłumaczeniem na j. niemiecki. W celu przygotowania prze-wodnika po restauracjach przeprowa-dzono ankietę wśród 200 osób (uczniów i znajomych) i wyselekcjonowano określoną liczbę lokali, a następnie dokonano tłuma-czenia na język niemiecki. Kursanci-wolon-tariusze sami stworzyli portal dla wolonta-riuszy przyjeżdżających z Niemiec.Na stronie internetowej na bieżąco pojawia-ły się aktualne informacje dotyczące wyda-rzeń kulturalnych w mieście. Ponadto, w ra-mach przewodnika opracowano w j. nie-mieckim bazę sklepów (adres, opis asorty-

mentu oraz godziny pracy), rozkład jazdy komunikacji miejskiej, informacje o sław-nych osobach mających związki z Siedlca-mi. Na forum powstał tzw. Dekalog prze-trwania w Siedlcach z poradami rodowitych mieszkańców na temat specyfiki miasta.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Efektem tak pomyślanego projektu jest nauczanie i uczenie się języka obcego po-przez aktywizację społeczną uczniów, któ-ra zaowocowała stworzeniem przez nich portalu w języku niemieckim. Uczestni-cy projektu, zbierając materiały do prze-wodnika po Siedlcach, nie tylko angażo-wali się w wyszukiwanie informacji i opis miejsc, ale zobowiązani byli do tłumaczenia pozyskanego materiału na język niemiec-ki, a także do komunikacji w tym języku z wolontariuszami niemieckimi. Uczestnic-two w procesie tworzenia materiału rozwi-jało ich sprawności komunikacyjne i języko-we w zależności od kontekstu sytuacyjnego.W ramach projektu przygotowano w ję-zyku niemieckim porady i sugestie do-tyczące podstawowego słownictwa co-dziennego, informacji o wydarzeniach kulturalnych, usługach, komunika-cji, a także lokalach gastronomicznych w Siedlcach.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Rezultaty projektu dostępne są na stronie internetowej projektu:http://dlajankaiisabell.de.tl/.Realizacja zadań w ramach projektu po-kazała, że z efektów jego pracy mogą ko-rzystać wszystkie osoby niemieckojęzycz-ne odwiedzające na krótszy lub dłuższy czas Siedlce.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Wartość projektu, jego nowatorstwo pole-ga na uczeniu się języka poprzez działanie społeczne. Zastosowana w projekcie me-toda uczenia się dzięki własnej aktywno-ści społecznej może być wykorzystana z po-wodzeniem w każdej sytuacji edukacyjnej. Przedstawiony sposób na uczenie się języ-ka obcego jest łatwy do powielenia przez uczniów każdego języka i poziomu zaawan-sowania. Inwencja twórcza jest nieograni-czona i może zaowocować interesującym zaangażowaniem młodych ludzi w życie społeczności lokalnej.

nUmer ProjektU3os/2010

obszar tematyczny ProjektU:edukacja językowa, aktywizacja społeczna

instytUcja Prowadząca:deutsche schule – ośrodek szkolenia języka niemieckiego w siedlcachul. Piłsudskiego 36/2 08-110 siedlcee-mail: [email protected] strony internetowej:http://deutscheschulesiedlce.de.tl

koordynatorzy ProjektU:karolina kościeszae-mail: [email protected]

adres strony internetowej ProjektU:http://dlajankaiisabell.de.tl/

okres reaLizacji ProjektU:październik 2009 – maj 2010

język ProjektU:niemiecki



Uczestnicy projektu, zbierając materiały do przewodnika po Siedlcach, nie tylko angażowali się w wyszukiwanie informacji i opis miejsc, ale zobowiązani byli do tłumaczenia pozyskanego

materiału na język niemiecki, a także do komunikacji w tym języku z wolontariuszami niemieckimi



gLUeckskekse – ciasteczko edUkacyjne

wypiek ciasteczek z wróżbami

ceLe ProjektU:• zwrócenie uwagi mieszkańców Siedlec

na możliwość i potrzebę nauki języka niemieckiego,

• zaangażowanie młodych przedstawicie-li lokalnego społeczeństwa, będących wzorem dla starszej generacji, w pogłę-bianie znajomości języka obcego,

• użycie nauczonych struktur i zwrotów w praktyce, jako podsumowanie starań

• zmotywowanie obu stron – kursantów i mieszkańców Siedlec – do nauki języka

• cedowanie na uczniów odpowiedzial-ności za własne postępy w nauczaniu

• integracja grupy • przeniesienie lekcji języka niemieckie-

go poza mury szkoły, uatrakcyjnienie metod i form nauczania.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:W ramach projektu przygotowano wróżby w języku niemieckim, które umieszczono

w bio-ciasteczkach, a następnie rozdawa-no na ulicach miasta w godzinach szczy-tu. W pierwszej kolejności przygotowano treść ”przepowiedni”. Wróżby zawiera-ły tryb rozkazujący, rekcję przymiotnika i czasownika, a jeśli to było możliwe również zwroty idiomatyczne. Celem tego zadania było powtórzenie i użycie w praktyce wprowadzonych wcześniej struktur gramatyczno-leksykalnych. W ramach projektu wykonane zostały także koszulki z flagą Niemiec, w któ-rych uczniowie rozdawali ciasteczka na ulicach miasta.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Akcja spotkała się z zainteresowaniem mieszkańców Siedlec. Działania społecz-ne podjęte przez uczniów zaowocowały wzrostem motywacji lokalnej społecz-ności do nauki języka obcego, równo-cześnie służąc pogłębieniu znajomości

gotowe ciasteczkaedukacyjne

języka wśród uczniów poprzez ich ak-tywizację społeczną. Uczniowie poma-gali przetłumaczyć wróżbę, odpowia-dali na pytania związane z nauką j. nie-mieckiego, od starszej generacji dowie-dzieli się wiele o stosunkach polsko-nie-mieckich w przeszłości. Poprzez reali-zację projektu pogłębiła się w tym za-kresie wiedza osób uczestniczących w przedsięwzięciu i budowane były pro-społeczne postawy uczniów.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:Pomysł uczenia się języka dzięki dzia-łaniom społecznym zyskał także uzna-nie w mediach – w Polskim Radiu po-jawiła się informacja o przeprowadzo-nej akcji. Zamknięciem projektu było omówienie wrażeń z akcji i stworzenie pamiątkowej kroniki.Prezentacja projektu miała miejsce podczas seminarium dla nauczycieli- -germanistów w marcu 2011 r. w Ośrod-ku Rozwoju Edukacji. W 2011 r. zapla-nowano także publikację poświęconą nagrodzonym projektom w konkursie ELL w roku 2010.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Projekt może być inspiracją dla nauczy-cieli języków obcych do nauczania ję-zyka poprzez działania społeczne. Jest to wartość podwójna – dla słuchaczy lektoratu oraz dla odbiorców ich ak-tywności.



nUmer ProjektU38n/2010

obszar tematyczny ProjektU:edukacja językowa, aktywizacja społeczna

instytUcja Prowadząca:deutsche schule – ośrodek szkolenia języka niemieckiego w siedlcachul. Piłsudskiego 36/2 08-110 siedlcee-mail: [email protected] strony internetowej:http://deutscheschulesiedlce.de.tl

koordynator ProjektU:anna kizewetertel.: +48 600 597 585e-mail: [email protected]

okres reaLizacji ProjektU:listopad 2009 – maj 2010

język ProjektU:niemiecki

ciasteczka

Uczenie języka poprzezdziałanie



HiPPocamPUs academy – docendo discimUs

ceLe ProjektU:• motywowanie do nauki języka obce-

go za pomocą metody nauczania LdL – Lernen durch Lehren (Uczenie się przez nauczanie), przy wykorzystaniu nowoczesnych środków dydaktycznych w nauczaniu języków obcych, platfor-my MOODLE, forum studenckiego i tworzenia dokumentów w Google Docs,

• wykorzystanie potencjału studentów i ich zdolności językowych w tworze-niu materiałów dydaktycznych,

• przybliżanie studentom języka specja-listycznego i uświadomienie znaczenia jego znajomości pod kątem przydatno-ści w późniejszej karierze zawodowej,

• wszechstronne przygotowanie stu-dentów do wykonywania zawodu na-uczyciela języka angielskiego poprzez wzbogacenie ich doświadczeń o wolon-tariat – pracę z grupami osób starszych.

działania (metody) zastosowane w Projekcie:Studenci II roku wydziału filologii angiel-skiej zostali zachęceni do prowadzenia za-jęć o charakterze wolontariatu dla słucha-czy Uniwersytetu Trzeciego Wieku, zało-żonego przez Fundację Kromka Chleba. Działania te pozwoliły studentom spró-bować swoich sił w roli nauczyciela i eg-zaminatora oraz umożliwiły aktywizację i integrację społeczności lokalnej z uczel-nią. Wolontariusze mieli także za zada-nie opracować słownik on-line i mate-riały ćwiczeniowe w oparciu o wybrane przez siebie artykuły o tematyce ekono-micznej i prawniczej, w celu utworzenia bazy tekstów specjalistycznych, jak rów-nież przygotować testy modułowe z za-kresu gramatyki i słownictwa.

osiągnięte rezULtaty i ProdUkty końcowe:Projekt przyczynił się do promowa-nia innowacyjnej i kreatywnej meto-dy nauczania „Learning by teaching” poprzez:• wykorzystanie potencjału studentów

do tworzenia materiałów ćwiczenio-wych, gdzie metody i materiały edu-kacyjne zastosowane w trakcie reali-zacji projektu zostały zużytkowane w sposób twórczy, aby motywować do uczenia się języków obcych,

• aktywizację osób starszych i matu-rzystów z miasta objętego projektem – dzięki temu studenci PWSZ w Tar-nowie poszerzyli swoje doświadcze-nie i umiejętności w nauczaniu języ-ka angielskiego – studenci pracując jako wolontariusze nabyli bogate doświadczenia zawodowe.

UPowszecHnianie rezULtatÓw ProjektU:W celu upowszechnienia rezultatów projektu wykorzystano:• przeprowadzenie ewaluacji sposobu

testowania, wygłoszenie prezenta-cji na Konferencji Polskiego Towa-rzystwa Diagnostyki Edukacyjnej w dniach 4-6 grudnia 2009 roku w Kielcach i opublikowanie artykułu pt. “Testy, które uczą, ewaluacja sposobu testowania” autorstwa Anny Stefano-wicz Kocoł i Sabiny Nowak,

• refleksje studentów PWSZ,• ankiety dla słuchaczy Tarnowskiego

Uniwersytetu Trzeciego Wieku,• monitorowanie aktywności na Fo-

rum gramatycznym,• testy sprawdzające opanowanie ję-

zyka specjalistycznego.

wartość, Użyteczność ProjektU, trwałość rezULtatÓw. w jaki sPosÓb są LUb mogą być wykorzystane rezULtaty ProjektU?Główną korzyścią tego działania jest to, że zakłada aktywizację studentów pierwszego roku w celu opracowywania trafnych i rze-telnych testów. Testy przygotowywane przez studentów nie tylko wywołują większe zain-teresowanie ze względu na związek ich te-matyki z mikrokontekstem danej grupy, ale również wpływają na wzrost motywacji ich twórców. W grupach o mieszanej sprawno-ści językowej studenci mogą nauczać się na-wzajem, co stwarza pewien rodzaj grupo-wej solidarności, dzięki której współpracu-ją, a nie współzawodniczą ze sobą.

nUmer ProjektU15i/2010

obszar tematyczny ProjektU:edukacja językowa, aktywne obywatelstwo, wolontariat

instytUcja Prowadząca:Państwowa wyższa szkoła zawodowaul. mickiewicza 833-100 tarnówtel.: +48 14 631 66 20 e-mail: [email protected]

koordynatorzy ProjektU:sabina nowake-mail: [email protected]

okres reaLizacji ProjektU:od października 2009 roku


Logo instytucji prowadzącej projekt



rozwÓj Przedsiębiorczości w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiejZeszyt tematyczny zawierający wybór przykładów dobrej praktyki w europejskim programie edukacyjnym „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja obejmuje tematykę rozwoju przedsiębiorczości, ujętą w projektach europejskich. Rozbudzanie ducha przedsiębiorczości poprzez edukację, zarówno edukację szkolną, szkolnictwo wyższe, jak i kształcenie ustawiczne, jest jednym z priorytetów strategii lizbońskiej.

diaLog międzykULtUrowy w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiejZeszyt poświęcony tematyce dialogu międzykulturowego, stanowiącego istotę współpracy w projektach realizowanych przez polskie placówki edukacyjne wspólnie z europejskimi partnerami. Praca z zagranicznymi partnerami umożliwia poznanie dru-giego człowieka, wywodzącego się z innej kultury, innego środowiska. W ślad za poznaniem idzie zrozumienie, a od zrozumienia „innego” jest już tylko krok do akceptacji różnorodności kulturowej. Bez akceptacji tej różnorodności praca w międzynaro-dowym środowisku kulturowym czy praca w zróżnicowanym kulturowo środowisku byłaby po prostu niemożliwa. Tego też uczą projekty programu „Uczenie się przez całe życie”. Uczą aktywnej tolerancji, dostrzegania wartości w innym człowieku, w innych grupach społeczno-kulturowych i w innych narodach.

naUczanie i Uczenie się językÓw w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiejZeszyt obejmuje tematykę uczenia się i nauczania języków obcych, ujętą w projektach europejskich. Wybór tej tematyki jak i poprzednich – rozwoju przedsiębiorczości i dialogu międzykulturowego – prezentowanych w zeszytach przygotowanych w ramach eurpejskiego programu edukacyjnego nie jest przypadkowy. Znajomość języka obcego, postawa przedsiębiorcza oraz interkulturowość to trzy z ośmiu kompetencji, określonych przez Komisję Europejską jako kluczowe w budowaniu wspólnej Europy z efektywną gospodarką opartą na wiedzy.

wykorzystywanie rezULtatÓw ProgramU „Uczenie się Przez całe życie”Publikacja waloryzacyjna promująca upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów osiąganych w projektach programu „Uczenie się przez całe życie”. Mamy nadzieję, że zachęcimy Państwa do zgłębienia tego, co wypracowują polskie instytucje edukacyjne w programach sektorowych tego programu i zainspirujemy do przenoszenia ich innowacyjnych rozwiązań do systemu edukacji na szerszą skalę.

Przykłady dobrej Praktyki w Programie „Uczenie się Przez całe życie” kreatywność i innowacjePublikacja prezentuje wybór przykładów dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie”, tym razem nie pod kątem wybranego tematu, lecz w kontekście Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009.

zwiększanie szans edUkacyjnycH PoPrzez reaLizację ProjektÓw wsPÓłPracy eUroPejskiejZeszyt tematyczny poświęcony zwiększaniu szans edukacyjnych prze-ciwdziałających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu poprzez realizację projektów w programach europejskich (realizowanych w programie „Uczenie się przez całe życie” i programie „Młodzież w działaniu”). Zeszyt przygotowany został na konferencję tematyczną, zorganizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji 25 maja 2010 r. w Warszawie, w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady ogłoszenia roku 2010 Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym).

rozwIJanie komPetencji matematycznycH i PodstawowycH komPetencji naUkowycH i tecHnicznycH w ProjektacH wsPÓłPracy eUroPejskiejZeszyt przygotowany został jako materiał na konferencję pod tym samym tytułem, zorganizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji i Ośrodek Rozwoju Edukacji, 14 grudnia 2010 r. w Warsza-wie. Jest to kolejny zeszyt tematyczny, który stawia sobie za zadanie upowszechnianie przykładów wartościowych projektów realizowanych w ramach europejskiego programu edukacyjnego Uczenie się przez całe życie, ukazując możliwości jakie niesie program dla rozwoju edukacji.

zachęcamy Państwa do zajrzenia na naszą stronę internetową http://waloryzacja.llp.org.plprowadzoną przez zespół Upowszechniania i wykorzystywania rezultatów programu „Uczenie się przez całe życie”.

Przykłady dobrej Praktyki w Programie „Uczenie się Przez całe życie”

notatki

isbn 978-83-62634-29-3

fundacja rozwoju systemu edukacji

narodowa agencja Programu

„Uczenie się przez całe życie”

ul. mokotowska 43

00-551 warszawa

www.frse.org.pl

rozwijanie kompetencji społcznych i obywatelskich w projektach współracy europejskie

Documents