1

Wstęp Witamy w świecie G-800 ! Dziękujemy za wybór Rolanda G-800. Wśród inteligentnych instrumentów klawiszowych nazwa "Roland" zawsze kojarzy się z najlepszym brzmieniem. G-800 jest urządzeniem będącym profesjonalną kontynuacją serii automatycznych aranżerów Rolanda, przeznaczonym dla początkujących artystów i zaawansowanych amatorów - do użytku na scenie, w studio lub w domu. Podręczniki Do instrumentu dołączono dwa podręczniki. Przewodnik użytkownika wyjaśnia podstawowe zasady obsługi instrumentu. Podręcznik dla zaawansowanych wyjaśnia detale dotyczące wielu parametrów i funkcji dostępnych w G-800. Podstawowe parametry G-800 * 128 profesjonalnych i różnorodnych styli muzycznych (typów automatycznej aranżacji). Każdy styl zawiera cztery wersje, dwa rodzaje wstępu, dwa zakończenia oraz wiele innych elementów pozwalających na dalsze zróżnicowanie akompaniamentu. * 8 styli programowanych. W pamięci RAM można umieścić swoje własne style lub 8 styli z biblioteki MSA, MSD lub MSE, umieszczonych na specjalnych dyskietkach. Programowanie stylu może polegać na tworzeniu własnego stylu od podstaw lub modyfikowaniu istniejącego już akompaniamentu. Własne style można zapisać następnie na dyskietce. * 192 ustawienia "Performance". W pamięci instrumentu można zapisać 192 różne ustawienia parametrów wykonawczych. W razie konieczności zawartość pamięci "Performance" można zapisać na dyskietce (zwalniając pamięć instrumentu) i załadować ją w dowolnym momencie. Jeżeli nie chcesz zajmować się programowaniem stylów, możesz zindywidualizować istniejące style zmieniając przyporządkowanie instrumentów (barw) w poszczególnych partiach aranżacji (bas, perkusja, akordy itp.), a następnie zapisać te zmiany pod jedną ze 192 pozycji pamięci "Performance".

2

* Prawdziwa "inteligencja" G-800 pozwala na właściwe adaptowanie stylu do granych akordów. Poprzednie modele nie radziły sobie ze zmianą akordów w rytmie synkopowanym; G-800 pozwala na zmiany akordów nawet na każdą ósemkę, gwarantując właściwą realizację rytmu i profesjonalne brzmienie aranżacji. Instrument wyposażono także w funkcję "Chord Intelligence", pozwalającą na realizację akordów przez uderzenie w jeden, dwa lub trzy klawisze. * Zastosowany system rozpoznawania akordów nie stawia żadnych ograniczeń, dzięki czemu aranżer G-800 może zagrać każdy złożony akord - z dodanymi składnikami lub dźwiękami alterowanymi. * Trzy tryby rozpoznawania akordów ułatwiają dostosowanie instrumentu do potrzeb i upodobań. W trybie Standard instrument pracuje w sposób typowy dla inteligentnych aranżerów, w trybie Intelligent używa się uproszczonego systemu grania akordów, tryb Piano jest natomiast przeznaczony dla muzyków z przygotowaniem pianistycznym. * Tryb Dynamic Arranger pozwala na odwzorowanie w realizowanym stylu dynamiki gry na klawiaturze. Dzięki funkcjom programowania stylu można uzyskać efekt włączania lub wyłączania poszczególnych partii w zależności od "siły gry" (velocity) na klawiaturze. * Wysoka rozdzielczość stylów muzycznych (120 impulsów na ćwierćnutę) oraz zapisane w nich komunikaty Modulation i Pitch Bend czynią aranżacje zbliżonymi do "żywej" muzyki. * 689 barw (w tym 35 barw z instrumentów serii JV) zapewniają profesjonalne brzmienie i duży wybór przy realizacji każdego stylu. * Edycja (programowanie) barw umożliwia zmianę wielu ich parametrów; zmiany te mogą być następnie zapisane w pamięci Performance, wraz z innymi parametrami aranżacji. * Dźwignia BENDER/MODULATION może być użyta dodatkowo jako kontroler wybranych parametrów dźwięku (TVF, amplituda, wysokość) w czasie realnym. * G-800 wyposażono w trzy typy efektów (pogłos, chorus i programowalne echo) oraz dwupasmowy korektor barwy. * 64-głosowa polifonia z dynamicznym przyporządkowaniem głosów daje muzyczną swobodę w pracy. Jako moduł brzmieniowy G-800 może wykorzystać 32 partie "multi", pozwalając na "gęstą" orkiestrację. * Instrument wyposażono w wyważoną klawiaturę syntezatorową (76 klawiszy), wygodną w użyciu.

3

* Klawiaturę można podzielić na trzy strefy plus niezależną strefę dla sekcji aranżera. Zakres stref można programować dowolnie, z możliwością ich nakładania się. * Pięć partii "realtime" (Upper 1/2, Lower, M.bass, M.Drums) może być użytych jednocześnie z partiami automatycznego akompaniamentu. Można z nich korzystać także przy odtwarzaniu komercyjnych sekwencji (SMF, Roland ism), dodając własne partie muzyczne. * Łatwość obsługi zapewnia duży (240 x 64 pkt.) wyświetlacz oraz umieszczone pod nim pięć pokręteł, które w zależności od menu służą do ustawiania wartości różnych parametrów. * G-800 może wykonywać kilka czynności jednocześnie; odtwarzając styl lub programując można np. jednocześnie zapisywać dane na dyskietkę lub ją formatować. * "Sekwencer akordów" umożliwia zapisanie następstwa akordów przed zagraniem utworu. Pozwala to na użycie lewej ręki do operowania kontrolerami (modulation, Pitch Bend) podczas realizacji aranżacji. Sekwencer ten umożliwia także zapisanie wszelkich zmian związanych z wyborem ustawieniami stylów oraz wyborem trybu rozpoznawania akordów. * G-800 może pełnić rolę odtwarzacza i rekordera sekwencji MIDI File. Cały materiał grany przez aranżer może być zapisany jako Standard MIDI File, a następnie odtworzony na dowolnym urządzeniu kompatybilnym z SMF, wykorzystując instrumenty zgodne ze standardem GM/GS. Rozpakowując G-800 sprawdź zawartość kartonu, w którym oprócz instrumentu powinny się znajdować: - dyskietka ze stylami i DEMO, - metalowy pulpit, - kabel zasilający.

4

Akcesoria i osprzęt dodatkowy (sprzedawane oddzielnie). * Kontroler nożny FC-7. Może on służyć do przełączania nogą rozmaitych funkcji (np. start/stop, fill in itp.). Podłącz go do gniazda FC-7 z tyłu instrumentu (nie należy go podłączać do gniazda MIDI!). * Pedał głośności (expression) EV-5. * Przełączniki nożne DP-2, DP-6 lub FS-5U. Jednocześnie można korzystać z dwóch takich przełączników. Jeden z nich może pracować jako pedał przytrzymania dźwięku (Hold), drugi jako przełącznik rozmaitych funkcji. Przyporządkowanie funkcji kontrolerom nożnym można zapisać w pamięci Performance - razem z innymi parametrami. * Dyskietki ze stylami (serie MSA, MSD i MSE). Zawierają one style muzyczne, które możesz załadować do pamięci instrumentu. Seria MSE zawiera nowe style, specjalnie przeznaczone do wykorzystania w G-800 (nie można ich odczytywać w starszych instrumentach serii E lub RA). G-800 natomiast bez problemu odczytuje dyskietki serii MSD i MSC. * Wzmacniacz i głośniki. W przypadku poważniejszych zastosowań (oprócz koniecznego zewnętrznego systemu nagłośnienia) warto skorzystać z innych urządzeń, jak np. konsolety mikserskiej, procesora efektów itp.

5

Uwagi i zasady bezpieczeństwa Zasilanie * Przed połączeniem G-800 z innymi urządzeniami wyłącz ich zasilanie, aby zabezpieczyć je przed uszkodzeniem lub nieprawidłowym działaniem. * Nie zasilaj instrumentu z tej samej fazy, co urządzenia generujące zakłócenia sieciowe (np. silniki lub systemy zmiennego oświetlenia). Umiejscowienie instrumentu * Nie umieszczaj instrumentu blisko wzmacniacza mocy lub innych urządzeń zawierających transformatory dużej mocy. Może to prowadzić do powstawania przydźwięku sieci. * G-800 może zakłócać pracę radioodbiornika lub telewizora, jeżeli umiejscowione są one w bliskości instrumentu. * Nie umieszczaj instrumentu w miejscach narażonych na działanie wysokiej temperatury (np. bezpośrednie promienie słoneczne w samochodzie, grzejniki itp.) Czyszczenie * Codziennego odkurzania można dokonywać za pomocą suchej lub lekko zwilżonej wodą, miękkiej szmatki. Do usunięcia zabrudzeń używaj łagodnych detergentów. Po ich zastosowaniu zawsze wytrzyj instrument suchą i miękką szmatką. * Nigdy nie używaj do czyszczenia benzyny, alkoholu i rozpuszczalników ! Dodatkowe uwagi * Chroń instrument przed uderzeniami i wstrząsami. * Nigdy nie uderzaj i nie naciskaj silnie na wyświetlacz. * Przed używaniem G-800 w innym kraju, skonsultuj ze specjalistą sprawy związane z zasilaniem (napięcie w sieci). * Podczas używania instrumentu może być słyszalny ciche brzęczenie wyświetlacza. Jest to zjawisko normalne. Zabezpieczenie pamięci * G-800 ma baterię podtrzymującą pamięć instrumentu po jego wyłączeniu. Żywotność tej baterii to minimum 5 lat. Aby jednak uchronić się przed nieprzewidywaną utratą danych, zalecana jest wymiana baterii przed upływem tego okresu. Żywotność baterii jest uzależniona m-in. od warunków zewnętrznych, a szczególnie temperatury otoczenia. Wymiany baterii należy dokonać w punkcie serwisowym. * Pamiętaj, że zawartość pamięci w niektórych sytuacjach może być utracona (np. podczas naprawy w serwisie). Ważne dane powinny być więc zapisywane na dyskietkach.

6

Spis treści

Wstęp .................................................................................................................1

Uwagi i zasady bezpieczeństwa ......................................................................5

Spis treści .........................................................................................................6

Rozdział 1. Instalacja i Demo .........................................................................10 1.1 Połączenia ..................................................................................................10 1.2 Demo ..........................................................................................................10

Rozdział 2. Opis przycisków i gniazd ...........................................................12 2.1 Płyta wierzchnia .........................................................................................12 2.2 Płyta tylna ..................................................................................................15

Rozdział 3. Komunikacja z instrumentem ...................................................17 3.1 [F5] Exit .....................................................................................................17 3.2 Główne menu (master page) .....................................................................17 3.3 Posługiwanie się menu wyświetlacza.........................................................19 3.4 Wskazania wyświetlacza w czasie rzeczywistym ......................................22

Rozdział 4. Partie nieautomatyczne..............................................................23 4.1 Co to są "partie"?........................................................................................23 4.2 Wybieranie do grania partii nieautomatycznych.........................................23 4.3 Wybieranie barw dla partii nieautomatycznych..........................................28

4.4 Wybieranie zestawu perkusyjnego dla partii M.Drums ..............................31 4.5 Automatyczna zmiana barw .......................................................................31 4.6 Podstawowe uwagi .....................................................................................32 4.7 Funkcje obsługi partii czasu rzeczywistego (nieautomatycznych) ..............33

Rozdział 5. Granie z automatycznym akompaniamentem. Aranżer ...........37 5.1 Style muzyczne ...........................................................................................37

7

5.2 Określanie strefy rozpoznawania akordów ..................................................39 5.3 Tryby realizacji akordów ..............................................................................40 5.4 Funkcje Inversion i Hold ..............................................................................41 5.5 Funkcje obsługi stylu muzycznego ..............................................................41 5.6 Wybieranie stylu muzycznego .....................................................................47 5.7 Tempo stylu .................................................................................................50 5.8 Modyfikowanie stylu muzycznego ................................................................52 5.9 Zestawy stylów User ....................................................................................53

Rozdział 6. Programy PERFORMANCE. Zapisywanie i wczytywanie

registracji .........................................................................................................56 6.1 Zapisywanie ustawienia parametrów w programie Performance .................56 6.2 Wybieranie programu Performance ..........................................................58

Rozdział 7. Sekwencer akordów ....................................................................62 7.1 Nagrywanie akompaniamentu utworu ..........................................................62 7.2 Dwa tryby pracy sekwencera akordów .........................................................62 7.3 Nagrywanie i odtwarzanie sekwencji w trakcie gry .......................................63 7.4 Odtwarzanie sekwencji akordów ..................................................................64

Rozdział 8. Rekorder (tryb GM/GS) .................................................................65 8.1 Nagrywanie utworu (Songu) .........................................................................65 8.2 Czynności przed nagrywaniem "songu" ........................................................66 8.3 Nagrywanie ...................................................................................................66 8.4 Odtwarzanie utworu (songu) .........................................................................67 8.5 Dodatkowe funkcje związane z odtwarzaniem utworów ................................69 8.6 Gra z podkładem sekwencji SMF (Minus One) .............................................70

Rozdział 9. Łatwa edycja (zmiana parametrów) .............................................76 9.1 Głośność partii (Volume) ...............................................................................76

8

9.2 Efekty i korektor barwy (Equalizer) ................................................................79 9.3 Menu "Source": wybór między własnymi ustawieniami parametrów, a ustawieniami aranżera/songu ..............................................................................82

Rozdział 10. Edytowanie partii .........................................................................85 10.1 Wybór parametru i zmiana jego wartości .....................................................85 10.2 Przełączniki źródła zmian parametrów dźwięku (Source Tone Edit) ............88 10.3 Ustawianie parametrów partii Upper2 ..........................................................89

Rozdział 11. Programowanie dla zaawansowanych ......................................91 11.1 Parametry odnoszące się do partii aranżera ................................................91 11.2 Parametry odnoszące się do partii nieautomatycznych ................................95 11.3 Przełączniki "Source" ..................................................................................100 11.4 Metronom ....................................................................................................100 11.5 Zestawy utworów (Song Sets) .....................................................................100

Rozdział 12. Programowanie własnych stylów muzycznych (USER) ...........102 12.1 Koncepcje programowania stylu ..................................................................102 12.2 Programowanie stylu User od podstaw ........................................................105 12.3 Kopiowanie istniejących stylów ....................................................................116 12.4 Edytowanie stylu User ..................................................................................120 12.5 Programowanie stylu User przez MIDI .........................................................124 12.6 Funkcje edycji stylu User ..............................................................................127 12.7 Przykład: Nagrywanie metodą "Step by Step"(krok po kroku) ......................131 12.8 Usuwanie stylu User z pamięci User ............................................................134

Rozdział 13. MIDI ................................................................................................136 13.1 Podstawowe cechy standardu MIDI .............................................................136 13.2 Połączenia MIDI ...........................................................................................139 13.3 Odbiór informacji MIDI ..................................................................................140

9

13.4 Kanały i przełączniki transmisji (TX) .............................................................142 13.5 Inne ustawienia MIDI ....................................................................................143 13.6 Pozostałe parametry związane z MIDI .........................................................147 13.7 Synchronizacja przez MIDI ..........................................................................148

Rozdział 14. Bezpieczeństwo danych ..............................................................151 14.1 Uwagi ogólne ...............................................................................................151 14.2 Kopiowanie dyskietki (kopia bezpieczeństwa) .............................................151 14.3 Zmiana nazwy pliku na dyskietce ................................................................153 14.4 Wymazywanie plików z dyskietki .................................................................154 14.5 Inicjalizowanie instrumentu ..........................................................................154 14.6 Kompatybilność danych ...............................................................................155

Rozdział 15. Tabele barw ...................................................................................159

10

1. Instalacja i Demo 1.1 Połączenia Połącz G-800 z innymi urządzeniami wg. rysunku (str. 10). Uwaga: Gniazdo metronomu (z regulacją głośności) jest przeznaczone np. dla perkusistów - można do niego podłączyć słuchawki stereofoniczne. Należy pamiętać, że ustawienie głośności metronomu na maksimum spowoduje generowanie bardzo głośnego dźwięku. Dlatego przed podłączeniem słuchawek należy ustawić głośność na minimum i następnie stopniowo ją zwiększać do uzyskania odpowiedniego poziomu.

MIDI G-800 może pracować w trybie 32 partii multi, podczas gdy standardowo MIDI operuje jedynie 16 kanałami. Dlatego G-800 ma dwa gniazda MIDI IN (2 x 16 kanałów). Aby w pełni wykorzystać 32 partie G-800 należy zastosować zewnętrzny sekwencer umożliwiający sterowanie 32 kanałami MIDI, jak np. Roland MC-50MkII. 1.2 DEMO Na dyskietce dołączonej do G-800 zapisano 4 utwory demonstracyjne (Demo). Aby móc je odsłuchać należy: (1) Podłączyć G-800 do zewnętrznego systemu nagłaśniającego lub włączyć słuchawki do gniazda PHONES, następnie włączyć instrument. (2) Jednocześnie nacisnąć oba przyciski CANCEL, aby wybrać "Free Panl Performance Memory" (da to pewność, że odtwarzane utwory zabrzmią w odpowiedni sposób).

11

(3) Włożyć dyskietkę do stacji dysków (rys. str. 11). (4) Poczekaj chwilę, aby G-800 zlokalizował dane na dysku. Początkowo żadna informacja na wyświetlaczu nie wskazuje na obecność dyskietki w stacji. (5) Ustaw suwak VOLUME na minimum. (6) Aby odtworzyć wszystkie utwory naciśnij PLAY w sekcji RECORDER. (7) Ustaw odpowiedni poziom głośności (VOLUME). W trybie "* All Song *" (rys. str. 11) wszystkie utwory demonstracyjne będą odtwarzane kolejno. Aby zatrzymać odtwarzanie należy nacisnąć STOP (demonstracja nie zatrzyma się automatycznie).

Utwory demonstracyjne zostały wyprodukowane przez Roland Europe przy współpracy z Luigi Bruti i Roberto Lanciotti. Wszystkie prawa zastrzeżone.

Jeśli chcesz posłuchać wybranego utworu demonstracyjnego, zobacz paragraf "Odtwarzanie wybranych utworów z dyskietki" na stronie 68. Nazwa wybranego utworu pojawi się zarówno w dolnej linii jak i w prawym rogu wyświetlacza ("1st Demosong"). Po uaktywnieniu odtwarzania lub po wybraniu następnego utworu (przyciskiem Song Select NEXT), G-800 automatycznie włącza tryb GM/GS. Na wyświetlaczu pojawi się tempo i metrum utworu (rys. str. 11). (8) Aby zatrzymać odtwarzanie "Demo" - naciśnij STOP. Uwaga: Utwory Demo są oparte na "fabrycznych" stylach muzycznych i barwach, są jednak zapisane w standardzie MIDI File. Jeżeli posiadasz jakieś dyskietki z zapisanymi sekwencjami SMF, możesz je odtworzyć w ten sam sposób (począwszy od pkt. 3).

12

2.Opis przycisków i gniazd 2.1 Płyta wierzchnia (rys. str. 12) (1) Suwak głośności Kontroluje on globalną głośność G-800, czyli poziom sygnału w gniazdach STEREO OUT R, L/MONO oraz w gnieździe słuchawek. (2) Sekcja RECORDER (rekorder) Przyciski te służą do operowania wbudowanym rekorderem/odtwarzaczem sekwencji SMF (zob. str. 65). (3) Sekcja ARRANGER CHORD (akordy aranżera) Przyciskami tymi wybiera się tryb rozpoznawania akordów (zob. str. 40). (4) Sekcja CHORD SEQUENCER (sekwencer akordów) Przyciski służą do sterowania sekwencerem akordów, umożliwiającym nagrywanie i odtwarzanie następstw harmonicznych (zob. str. 62). (5) Sekcja MUSIC STYLE (style muzyczne) Przyciski te służą do wyboru stylów muzycznych (str. 47). Gdy dioda STYLE świeci się, osiem ponumerowanych przycisków pozwalają na wybranie dowolnego stylu USER (str. 48). Gdy świeci się dioda MIDI SET, przyciski te służą do wyboru ustawień MIDI (str. 48).

13

(6) Wyświetlacz i przyciski "nawigacji" (rys. str. 12) Wyświetlacz przedstawia informacje potrzebne w różnych sytuacjach. Przyciski funkcyjne po jego prawej stronie służą do wyboru jednej z pięciu pokazanych opcji menu. Pokrętła są przyporządkowane funkcjom pokazanym w dolnej linii wyświetlacza i pozwalają na zmianę wartości odpowiednich parametrów. Umieszczone poniżej wyświetlacza przyciski M.DRUMS, M.BASS, LOWER, UPPER2 i UPPER1 umożliwiają selekcję partii nieautomatycznych, dla których wybierana będzie barwa, ale także służą do akceptacji rozmaitych funkcji. (7) Sekcja TEMPO (rys. str. 13) Kółko tempo służy do ustawiania tempa stylu lub odtwarzanej sekwencji. Przyciski AUTO i LOCK umożliwiają zastąpienie preprogramowanego tempa stylu (zob. str. 51). Przyciski RIT i ACC pozwalają na uzyskanie efektu stopniowego zwolnienia i przyspieszenia tempa (zob. str. 51). (8) Sekcja KEYBOARD MODE (tryby klawiatury) Przyciskami tymi wybiera się partie nieautomatyczne wykorzystywane w grze (str. 23). (9) Sekcja TONE (barwy) Przyciski te służą do wyboru barw dla partii nieautomatycznej (wybranej uprzednio przyciskami Part Select poniżej wyświetlacza). Pamiętaj, że przyciski TONE są aktywne w każdej sytuacji. (10) Sekcja PERFORMANCE MEMORY (pamięć "Performance") Przyciski te służą do wyboru jednej ze 192 pozycji w pamięci - tzw. "Performance" (zob. str. 56). Performance zawierają wszystkie ustawienia parametrów, które można zaprogramować za pomocą przycisków panelu sterowniczego (tryby klawiatury, ustawienia aranżera, wybór stylu, tempa, głośności, miksera i innych parametrów. Ustawienia MIDI są zapisywane jako "MIDI Set".

14

(11) Przycisk GM/GS MODE (tryb GM/GS)(rys. str. 14) Służy on do włączania (dioda świeci się) i wyłączania trybu GM/GS. Tryb GM/GS włącza się automatycznie, gdy odtwarzany jest utwór za pomocą rekordera. Nie można używać automatycznego aranżera, gdy włączony jest tryb GM/GS. (12) Sekcja PERFORMANCE MEMORY HOLD Przyciskami tymi określa się dane, które powinny być wczytane po załadowaniu pamięci "Performance" (zob. str. 61). (13) Przyciski TRANSPOSE (transpozycja), OCTAVE UP/DOWN Przyciski te umożliwiają podczas gry transpozycję do innej tonacji (Transpose) lub przeniesienie oktawowe (w dół/w górę) (zob. str. 33). (14) Przycisk MEMORY INTELLIGENCE Po naciśnięciu przycisku (dioda świeci się) do granej melodii dodawana jest automatycznie melodia uzupełniająca (drugi i trzeci głos). (15) Przycisk TAP TEMPO wielokrotne naciskanie tego przycisku w określonym tempie pozwala ustalić tempo realizacji stylu (aranżer) lub odtwarzanego utworu (rekorder). (16) Sekcja kontrolująca aranżer (rys. str. 14) Przyciski te służą do wyboru odpowiednich fragmentów stylu muzycznego (wstęp, zakończenie, przejścia rytm. itp.). Przyciski te umieszczono tuż nad klawiaturą, ponieważ zazwyczaj są one używane podczas gry (w czasie rzeczywistym). (17) Dźwignia BENDER/MODULATION Za pomocą tej dźwigni można podwyższać/obniżać wysokość dźwięku oraz dodawać efekt "vibrato" - w czasie gry partii nieautomatycznych (zob. str. 33). (18) Stacja dysków elastycznych stacja dysków służy do zapisywania i odtwarzania utworów za pomocą rekordera, a także do zapisu i odczytu stylów muzycznych, programów "Performance", ustawień MIDI oraz sekwencji akordów. Można używać dyskietek typu 2DD (720 KB) oraz 2HD (1.4 MB).

15

(19) Gniazdo słuchawkowe Służy ono do podłączenia słuchawek (stereo). Przez te gniazdo wysyłany jest ten sam sygnał audio, co przez gniazda STEREO OUTPUT. Włożenie wtyku do gniazda słuchawkowego nie powoduje odłączenia gniazd audio (STEREO OUTPUT). 2.2 Płyta tylna (rys. str. 15) (20) Włącznik zasilania (POWER) Przyciskiem tym włącza się lub wyłącza zasilanie instrumentu. Uwaga: Style muzyczne USER nie są podtrzymywane w pamięci po wyłączeniu instrumentu. Dotyczy to wszystkich parametrów, które nie zostały uprzednio zapisane w programie "Performance" lub programie "MIDI Set". (21) Gniazdo kabla zasilającego Służy do podłączenia kabla zasilającego. (22) Gniazda audio (STEREO OUTPUT R.L/MONO) Gniazda te łączy się kablami z wejściem wzmacniacza (stereo) bądź miksera. Jeżeli pragniesz używać G-800 w trybie "mono", użyj gniazda L/MONO. (23) Gniazdo METRONOM OUT i pokrętło głośności (LEVEL) Do gniazda METRONOME OUT można podłączyć słuchawki (stereo), w których (w zależności od ustawienia parametrów metronomu) można słyszeć sygnał metronomu. Może być to przydatne do synchronizacji G-800 z muzykiem grającym na innym instrumencie (np. perkusja). Pokrętło METRONOM LEVEL służy do ustawienia odpowiedniej głośności sygnału metronomu. (24) Gniazdo pedału FC-7 Do tego gniazda można podłączyć pedał FC-7, umożliwiający kontrolowanie nogą funkcji Start, Stop i włączanie elementów aranżacji. (25) Pokrętło regulacji kontrastu wyświetlacza Służy ono do dostosowania kontrastu wyświetlacza do warunków oświetlenia. Przekręcenie pokrętła w prawo czyni znaki ciemniejszymi, w lewo - jaśniejszymi. (26) Gniazdo pedału SUSTAIN Służy do podłączenia pedału DP-2 lub DP-6, co umożliwia przetrzymywanie dźwięków po zwolnieniu klawiszy, podczas gry partii nieautomatycznych (na zasadzie prawego pedału fortepianu). (27) Gniazdo przełącznika nożnego (FOOTSWITCH) Służy do podłączenia pedału DP-2 lub DP-6, co pozwala na kontrolowanie nogą wybranych funkcji (np. start/stop aranżera lub rekordera)(zob. str. 35).

16

(28) Gniazdo pedału EXPRESSION Po podłączeniu do tego gniazda pedału EV-5 można kontrolować nogą głośność jednej lub wielu partii instrumentalnych (zob. str. 35). (29) Gniazda MIDI A i MIDI B Gniazda te umożliwiają połączenie G-800 z innymi instrumentami lub urządzeniami MIDI (zob. str. 136).

17

3. Komunikacja z instrumentem Aby ułatwić i przyspieszyć operowanie instrumentem, wiele operacji dokonuje się za pomocą funkcji odwołujących się do wyświetlacza. 3.1 [F5] Exit Funkcja Exit (wyjście z procedury) jest zazwyczaj przyporządkowana klawiszowi funkcyjnemu [F5]. Naciskając F5 raz lub dwa razy, zawsze powróci się do głównego menu wyświetlacza. 3.2 Główne menu (Master Page)(rys. str. 17) Główne menu (Master Page) pojawia się na wyświetlaczu po włączeniu instrumentu. Menu (wybór dostępnych funkcji) ma swój "tytuł" (nagłówek) pokazany w górnej - prawej części wyświetlacza. W tym przypadku, główne menu określone jest jako "MASTER". (1) Adres i nazwa programu "Performance" Widać tu adres (grupa/bank/numer) i nazwę aktualnie wybranego programu "Performance" (zob. str. 56). (2) Okno tempa Pokazana jest tu wartość metronomiczna tempa realizowanego stylu (zob. str. 47) lub odtwarzanej sekwencji SMF. Wyświetlone tempo może być oczywiście zmienione (przyciskami i pokrętłem sekcji TEMPO). (3) Adres i nazwa stylu muzycznego lub utworu Widać tu adres (grupa/bank/numer) i nazwę aktualnie wybranego stylu muzycznego (zob. str. 47) lub utworu (song). (4) Menu (nagłówek i przyciski funkcyjne) Pokazane jest tu, jakie funkcje są przyporządkowane pięciu przyciskom funkcyjnym (F1 - F5). Główne menu (MASTER) pozwala wybrać jeden z pięciu trybów obsługi G-800 (Mixer, Param, MIDI, UsrStl, Disk). Naciśnięcie odpowiedniego przycisku funkcyjnego wprowadza odpowiedni tryb obsługi (nowe menu); przyciski funkcyjne służą teraz do wybierania różnych opcji, dostępnych w aktualnie wybranym menu.

18

Tryby obsługi G-800: Mixer (Mixer) - pozwala na modyfikowanie głośności, nasycenia efektów i wielu innych parametrów odpowiadających działaniu miksera. Parameter (Param) - służy do edycji podstawowych parametrów, parametrów efektów i wielu innych funkcji. MIDI (Midi) - służy do modyfikacji parametrów związanych z MIDI (np. ustawianie kanałów MIDI). User Style (UsrStl) - pozwala na programowanie własnych styli muzycznych. Disk (Disk) - służy do operacji dyskowych (zapisywanie i wczytywanie danych, formatowanie dyskietek). Dwa pozostałe tryby obsługi są wywoływane za pomocą specjalnych przycisków: Tone (barwy) - przycisk TONE przy lewym dolnym rogu wyświetlacza. Volume (głośność) - przycisk VOLUME obok przycisku TONE. (5) Listwa przewijania (scroll bar) Dwie strzałki są graficzną reprezentacją przycisków PAGE. Ponieważ na wyświetlaczu mogą być pokazywane tylko trzy linie w jednym czasie, aby zobaczyć pozostałe, niewidoczne informacje, trzeba "przewijać" obraz za pomocą przycisków PAGE. Uwaga: Kursor (podświetlony na czarno element) pokazuje aktywną partię (wybraną do zmiany barwy). Jest możliwe "przewinięcie obrazu tak, aby zobaczyć parametry innych partii, bez konieczności ich selekcji. Aby uaktywnić partię, należy użyć pokręteł poniżej wyświetlacza lub odpowiednich przycisków. (6) Okno informacji o partiach Przedstawione tu są informacje o barwach, które są przyporządkowane poszczególnym partiom instrumentalnym. Kolejne znaki przedstawiają: partię (trzy znaki), grupę barw (litera), bank (cyfra), numer barwy (cyfra), ew. wariant barwy (mała cyfra), nazwę barwy (max. 12 znaków) (rys. str. 18). Numer wariantu nie jest wyświetlany, gdy wybrana barwa należy do grupy barw podstawowych (Capital). Wariant jest najczęściej modyfikacją barwy podstawowej (np. inny rodzaj pianina elektrycznego). (7) Okno graficznego przedstawiania naciskanych klawiszy W oknie tym widać, które klawisze w sekcji klawiatury odpowiadającej automatycznemu aranżerowi są naciskane. Informacje te są wykorzystywane do sterowania aranżerem (zob. str. 39). (8) Okno symboli akordów Pokazywane są tu symbole akordów granych w sekcji aranżera, realizowane przez automatyczny aranżer. Informacje te mogą być pomocne muzykom grającym na innych instrumentach w zespole (np. gitarzystom).

19

Uwaga: Podczas improwizowania niekiedy trudno jest zapamiętać zagrane akordy. Dlatego sugerujemy, aby przed rozpoczęciem improwizacji włączać sekwencer akordów (zob. str. 62). Symbole akordów będą pokazywane wraz z odtwarzaną sekwencją akordów. (19) Okno informacji o stylu / utworze Pokazywane są tu informacje o aktualnym metrum i części aranżacji lub takt, miara i metrum utworu (songu) aktualnie odtwarzanego przez rekorder. (10) Okno programu ustawień MIDI Pokazuje on numer wybranego programu ustawień parametrów MIDI. 3.3 Posługiwanie się menu wyświetlacza

Przyciski funkcyjne i przycisk SHIFT Każdy przycisk funkcyjny jest przyporządkowany odpowiedniej linii w menu wyświetlacza. Funkcje zależą aktualnego menu, lecz naciśnięcie np. F2 zawsze powoduje wybranie opcji 2. W niektórych przypadkach ilość opcji jest większa niż 5. W takim przypadku uwidocznione jest to na wyświetlaczu (okno menu wygląda jak dwie kartki, jedna z zagiętym rogiem). Aby "przełączyć" menu na drugą stronę, należy: (1) nacisnąć i przytrzymać SHIFT (2) przytrzymując SHIFT nacisnąć przycisk funkcyjny odpowiadający wybranej opcji. (3) Naciśnięcie F5 (Exit) spowoduje powrót do głównego menu (master).

20

Pokrętła, przyciski TONE i VOLUME (rys. str. 20) Jak wspomniano wcześniej, G-800 ma siedem trybów obsługi (edycji). Pięć z nich włącza się przyciskami funkcyjnymi, dwa pozostałe - osobnymi przyciskami. Naciskając TONE - włączamy tryb wyboru barw. Pokrętłami można wtedy wybierać: partię instrumentalną, grupę barw (A-D), bank (1- 8), numer barwy (1-8) i jej wariant. Wyjście z trybu edycji TONE następuje po ponownym przyciśnięciu TONE lub po naciśnięciu F5 (Exit). Naciskając VOLUME włączamy tryb ustawiania głośności dla poszczególnych partii (aranżera i nieautomatycznych). Pamiętaj, że tylko partie nieautomatyczne mogą być wybierane bezpośrednio - za pomocą odpowiednich przycisków poniżej wyświetlacza. Pokrętła zawsze odpowiadają umieszczonym nad nimi na wyświetlaczu ikonom (od lewej strony do prawej). Uwaga: Jeżeli uprzednio nie została wybrana żadna specjalna funkcja i nie został naciśnięty przycisk TONE, użycie jednego z pokręteł spowoduje przejście do trybu edycji głośności (Volume)(rys. str. 20). Obracanie tym lub innymi pokrętłami spowoduje zmianę ustawień głośności odpowiadających tym pokrętłom partii. * Pokrętła są wrażliwe na szybkość obrotu. Powolne obracanie powoduje mały zakres zmian, obracanie szybkie powoduje szybszą zmianę wartości.

Sposób przedstawienia wartości parametrów: pozytyw/negatyw W zależności od sytuacji, wartość parametru jest przedstawiana jako pozytyw (niebieskie znaki na białym tle) lub negatyw (białe znaki na niebieskim tle): Pozytyw oznacza, że w danej partii użyte są ustawienia właściwe dla stylu muzycznego lub zapisane wraz z utworem (songiem). Negatyw oznacza, że w danej partii użyto własnych ustawień lub ustawień zapisanych w aktywnym programie Performance.

21

W ten sposób łatwo można się zorientować, czy w danej partii użyto właściwych ustawień.

Przyciski PAGE i przyciski wyboru partii W głównym menu, przyciski PAGE służą do "przemieszczania się" w oknie pokazującym partie. W ten sposób można szybko sprawdzić, jakie barwy są przyporządkowane poszczególnym partiom nieautomatycznym. Przeglądanie takie nie jest równoznaczne z aktywizacją partii znajdującej się na samej górze okna. Dlatego czarny kursor i strzałka nie zawsze są widoczne w oknie wyświetlacza. Tylko jedna partia jest oznaczona kursorem. Partia ta jest "aktywna", tzn. można dla niej wybierać barwy lub zmieniać inne parametry. Zauważ, że świeci się dioda odpowiadająca przyciskowi aktywnej partii (jest to zgodne z sygnalizacją kursora na wyświetlaczu)(rys. str. 21). Naciśnięcie innego przycisku wyboru partii spowoduje: - zapalenie się diody na tym przycisku - oznaczenie wybranej partii kursorem i strzałką na wyświetlaczu - umiejscowienie wybranej partii w najwyższej linii w oknie wyświetlacza. W trybie edycji miksera (mixer), przyciski pod pokrętłami działają jako włączniki. W sytuacji przedstawionej na rysunku (str. 21) przycisk UPPER1 służy jako wyłącznik korektora barwy (EQ -OFF/ON). Jeżeli przycisk wyboru partii działa w trybie wyłącznika (On/Off), nie może on być użyty do wyboru (aktywizacji) partii. W takim przypadku selekcji partii dokonuje się przyciskami PAGE (na listwie przewijania zawartości okna znajduje się nazwa aktywnej partii).

22

Uwaga: W głównym menu (Master) można jednocześnie przycisnąć UPPER1 i UPPER2, uaktywniając obie partie. Przyciskami wyboru barwy (TONE) ustawia się wtedy barwę dla obu partii "Upper". Inne parametry obu partii (np. Detune, Panorama itp.) pozostają niezmienione. Pozwala to na szybkie ustawienie tej samej barwy dla obu partii (Upper1 i Upper2), bez inicjalizowania innych niż barwa parametrów. Bezpośrednio po jednoczesnym naciśnięciu UPPER1 i UPPER2, dla partii Upper2 automatycznie ustawiona będzie barwa, która jest aktualnie wybrana dla partii Upper 1. 3.4 Wskazania wyświetlacza w czasie rzeczywistym Większość wskaźników na wyświetlaczu (suwaki, przyciski) reaguje w czasie rzeczywistym na zmiany odpowiadających im parametrów, podczas odtwarzania sekwencji SMF, bądź podczas realizacji automatycznej aranżacji. Przykładowo, pozycja suwaka Volume zależy od głośności partii w danym momencie utworu.

23

4. Partie nieautomatyczne (Realtime) 4.1 Co to są "partie"? G-800 jest instrumentem "multitimbral", co oznacza, że można grać na nim wiele partii instrumentalnych jednocześnie. Partie te dzielą się na dwie zasadnicze grupy (sekcje): partie automatyczne (sekcja aranżera) oraz partie nieautomatyczne, przeznaczone do grania w czasie rzeczywistym (Realtime). * Partie nieautomatyczne Sekcja ta zawiera partie, które można grać samodzielnie (np. głos solowy, kontrmelodia). G-800 umożliwia wykorzystanie następujących partii nieautomatycznych: Upper1 - Jest niewielka tylko różnica pomiędzy Upper1 i Upper2. Zazwyczaj Upper1 jest podstawową partią solową. Wybierz tą partię do grania melodii, solówek lub improwizacji. Upper2 - Partia ta może być użyta jako druga partia solowa lub jako dodatkowa barwa, dwojąca partię Upper1. Upper2 może być także wykorzystana przez aranżer do dodawania automatycznej kontrmelodii (funkcja Melody Intelligence). Lower - Partia ta umożliwia granie akordów lewą ręką. Można jej użyć jako akompaniamentu (typu strings) - niezależnie od melodii granej prawą ręką. Manual Bass (M.Bass) - Partia ta umożliwia samodzielne granie linii basu (bas nieautomatyczny). Manual Drums (M.Drums) - Partia ta istotnie różni się od pozostałych partii. Umożliwia ona bowiem granie na "zestawie instrumentów perkusyjnych". G-800 umożliwia przyporządkowanie każdej partii innej, niezależnej barwy. Pamiętaj jednak, że partii M.Drums można przyporządkować jedynie "zestaw perkusyjny" (nie zaś normalną barwę). Analogicznie; zestawu perkusyjnego nie można wybrać dla innej partii nieautomatycznej (Upper1/2, Lower, M.Bass). * Partie automatyczne (sekcja aranżera) są grane automatycznie przez G-800 (zob. str. 37). 4.2 Wybieranie do grania partii nieautomatycznych Po włączeniu G-800, partia Upper1 jest automatycznie przyporządkowana do prawej połowy klawiatury. Barwa ustawiona dla Upper1 to "A11 Piano1". naciśnięcia klawisza w lewej części klawiatury spowoduje uruchomienie automatycznego aranżera; aby go zatrzymać, naciśnij START/STOP.

24

Dioda na przycisku UPPER1 świeci się (rys. str. 24). Naciskając UPPER1 możesz wyłączyć partię Upper1 (dioda zgaśnie). Ponieważ żadna partia automatyczna nie jest włączona, granie w prawej części klawiatury nie da żadnego efektu. Włącz partię Upper1 ponownie.

Włączanie Upper2 Naciśnij UPPER2 w sekcji KEYBOARD MODE; partia Upper2 została włączona. Nie powoduje to zmiany stanu włączenia partii Upper1, tak więc barwy obu partii (Upper1 i Upper2) nakładają się na siebie (Layer). Barwa przyporządkowana partii Upper2 to "A162 St.FM EP". Jeśli chcesz posłuchać tylko barwy Upper2, wyłącz partię Upper1 (przycisk UPPER1).

Włączanie partii Lower i M.Bass Przyciski oznaczone "ASSIGN" służą do ustalania zakresu klawiatury dla partii nieautomatycznych. * WHOLE RIGHT Wybranie tego trybu oznacza, że barwy Upper1 i (lub) Upper2 są przyporządkowane całej klawiaturze. Przed wypróbowaniem tej opcji naciśnij przycisk SYNCHRO (START), aby dioda zgasła. * WHOLE LEFT Wybranie tego trybu oznacza, że na całej klawiaturze można grać barwami Lower i (lub) M.Bass. Po naciśnięciu przycisku WHOLE LEFT i zagraniu kilku dźwięków przekonasz się, że nic nie słychać. Dzieje się tak dlatego, że żadna z tych partii (Lower, M.Bass) nie jest włączona. Diody aktywnych partii (lub jednej partii) Upper pulsują, co oznacza, że partie te (lub jedna) są włączone, lecz ich nie słychać, ponieważ jest wybrany tryb klawiatury "Whole Left" (rys. str. 24). Aby móc usłyszeć partię Lower, należy przycisnąć LOWER (dioda zaświeci się). Można łatwo włączyć poprzednie ustawienie partii Upper, naciskając WHOLE RIGHT; w tym przypadku dioda LOWER zacznie pulsować, a doda UPPER1 (ew. UPPER2) będzie się świecić ciągle.

25

Naciśnij ponownie WHOLE LEFT, a następnie M.BASS - została włączona partia Manual Bass. Nie powoduje to wyłączania partii Lower, tak więc grając na klawiaturze usłyszymy barwy obu partii jednocześnie (string i bas). Uwaga: Jeżeli obie partie - Lower i M.Bass - są włączone, to partia manual Bass jest monofoniczna (jednogłosowa). W takim przypadku tylko pryma akordu będzie grana barwą M.Bass. Włączając funkcję INVERSION w sekcji ARRANGER CHORD sprawimy, że barwą M.Bass będzie grany najniższy dźwięk w uderzonym akordzie. Jeżeli aktywna jest wyłącznie barwa Manual Bass, to jest ona polifoniczna (wielogłosowa).

Podział klawiatury Przycisk SPLIT (rys. str. 25) pozwala podzielić klawiaturę tak, że jej lewa część przyporządkowana jest partiom Lower (M.Bass), a prawa część - partiom Upper1/2. Naciśnij SPLIT (dioda zaświeci się) i graj obiema rękoma na klawiaturze. Punkt podziału klawiatury jest w tym momencie ustalony na "środkowe" C (C4). Jest to najniższy dźwięk partii Upper1/2. Ustawianie punktu podziału przy pomocy klawiatury Najprostszy sposób zmiany punktu podziału klawiatury jest taki: Przytrzymując wciśnięty przycisk SPLIT poczekaj, aż dioda zacznie pulsować; naciśnij klawisz na klawiaturze i zwolnij SPLIT. Dźwięk, którego klawisz został naciśnięty, jest teraz najniższym dźwiękiem partii prawej ręki. Punkt podziału klawiatury można ustalić dowolnie pomiędzy C2 a C6.

26

* Podział klawiatury partii Upper G-800 umożliwia ustalenie drugiego punktu podziału klawiatury - pomiędzy partiami Upper1 a Upper2. Aby to zrobić, naciśnij UP2SPLIT. Automatycznie ustawi się punkt podziału klawiatury na klawisz G4; jest to najniższy dźwięk partii Upper1 (rys. str. 26). W efekcie można klawiaturę G-800 podzielić na trzy niezależne strefy z trzema innymi barwami. ponadto można określić strefę rozpoznawania akordów przez automatyczny aranżer. Ustawianie punktu podziału między partiami Upper odbywa się podobnie, jak poprzednio: Trzymając wciśnięty przycisk UP2SPLIT (aż dioda zacznie pulsować), naciśnij klawisz na klawiaturze, a następnie zwolnij UP2SPLIT. Uwaga: Po naciśnięciu UP2SPLIT, dioda UPPER2 zgaśnie, nie oznacza to jednak wyłączenia partii Funkcja podziału klawiatury Upper działa tylko wtedy, gdy włączona jest partia UPPER1. Jeżeli partia ta jest wyłączona, nie będzie słyszalna ani barwa ustawiona dla Upper1, ani Upper2. Dlatego dioda UP2SPILT zacznie pulsować natychmiast po wyłączeniu partii Upper1, gdy jednocześnie jest aktywna funkcja UP2SPLIT. Ustawianie punktu podziału przy pomocy funkcji wyświetlacza (1) W głównym menu (Master) naciśnij F2, aby wybrać menu "Param". (2) Na wszelki wypadek naciśnij F1 (G-800 ma pamięć ustawień menu), choć może się to okazać zbędne (odpowiednie menu "Glbl" będzie prawdopodobnie aktywne). (3) Naciśnij dolny przycisk PAGE, aby wybrać drugie menu Global (rys. str. 26). (4) Pokrętłem DRUMS/PART ustal główny punkt podziału klawiatury (pomiędzy partiami prawej i lewej ręki). Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustal punkt podziału między partiami Upper. (5) Naciśnij F5, aby powrócić do głównego menu (Master). Ustawione punkty podziału klawiatury można zapisać w programie Performance (zob. str. 56).

27

* Funkcja HOLD (rys. str. 27) Włączenie funkcji HOLD (dioda świeci się) powoduje, że po oderwaniu lewej ręki od klawiatury, uprzednio uderzone dźwięki (Lower + akompaniament) brzmią nadal - są one przytrzymywane aż do momentu uderzenia następnego akordu. Umożliwia to wykonywanie rozmaitych operacji lewą ręką (np. przełączanie sekcji stylu) bez przerywania gry. Funkcja HOLD działa w odniesieniu do partii Lower i M.Bass (także jednocześnie).

Włączanie partii Manual Drums Naciśnięcie przycisku M.DRUMS powoduje przejście do trybu Manual Drums, w którym dostępny jest zestaw instrumentów perkusyjnych, przyporządkowanych poszczególnym klawiszom. Jednocześnie zostają wyłączone wszystkie inne partie nieautomatyczne (Upper1/2, Lower, M.Bass). Pulsujące diody odpowiednich przycisków wskazują, które partie były uprzednio włączone. W trybie Manual Drums, uderzenie w różne klawisze generuje różne barwy instrumentów perkusyjnych (rys. str. 27). * Funkcja ROLL Funkcja ta umożliwia wykonanie perfekcyjnego tremola perkusyjnego. Efekt ten uzyskuje się po naciśnięciu ROLL a następnie uderzeniu i przytrzymaniu klawisza odpowiadającego jakiemuś instrumentowi w zestawie perkusyjnym. Szybkość tremolo może być regulowana (funkcja ROLL str. 96). Szybkość tremolo jest zawsze adekwatna do ustawionego tempa (obracając kółko TEMPO zmieniamy szybkość tremolo). Odchylając dźwignię MODULATION "od siebie", zmieniamy głośność dźwięku efektu tremolo.

28

4.3 Wybieranie barw dla partii nieautomatycznych G-800 daje do wyboru 689 barw (TONES). Są one podzielone kilkustopniowo: Grupy (A-D). Każda grupa dzieli się na: Banki (1-8). Są to "rodziny instrumentów" (np. dęte blaszane, melodyczne perkusyjne). Każdy bank zawiera: Numery (1-8). Są to pojedyncze barwy (instrumenty) z danej rodziny (np. trąbka, puzon w banku Brass). Numery (barwy podstawowe) mają swoje: Warianty (1-...) Są to zwykle odmiany barw podstawowych (np. trąbka z tłumikiem). Uwaga: Grupy A/B zawierają barwy oryginalne G-800, zaś grypy C/D zawierają barwy instrumentów SC-55, MT-32/CM-64. Każda barwa ma więc praktycznie dwie wersje: starą (SC-55, C/D) i nową (G-800, A/B).

Wybieranie barw przyciskami TONE (rys. str. 28) Spróbujmy wybrać inną barwę dla partii Upper1: (1) Naciśnij UPPER1, aby przygotować partię Upper1 do wyboru barwy (2) Naciśnij GROUP B (wybranie grupy barw "B") Zauważ, że nazwa barwy za "B1*" jest jeszcze niezmieniona. (3) Naciśnij BANK w sekcji TONE (dioda przy tym przycisku zaświecisię).

29

Zauważ, że adres barwy wygląda teraz: "B**" (brak cyfry banku i numeru)(rys. str. 29). Nazwy banków są uwidocznione w oknie wyświetlacza, tak więc nie ma konieczności spoglądania na opisy przycisków TONE. Na listwie przewijania, na czarnym tle wyświetlona jest litera "B", co oznacza, że grupa B nie jest jeszcze aktywna (zatwierdzona); pozwala to na wstępne wybranie grupy i banku - barwa zostanie "włączona" dopiero po wybraniu numeru - w odpowiednim dla grającego momencie. Naciśnięcie górnego przycisku PAGE spowoduje wyświetlenie listy banków grupy A. (4) Naciśnij przycisk [5] w sekcji TONE, aby wybrać bank SYNTH FX. Bank 5 jest już aktywny, ale nadal słychać poprzednią barwę. (5) Naciśnij przycisk (2), aby wybrać barwę Soundtrack. W rzeczywistości nie została wybrana barwa Soundtrack, ale jej wariant - Ancestal. Dzieje się tak dlatego, że w procedurze wyboru barwy G-800 proponuje najlepszą barwę z spośród zapisanych pod określonym numerem. Dlatego biała cyfra "2" jest wyświetlona na niebieskim tle, pokazując, że wybrana jest nie barwa podstawowa (Soundtrack), ale jej wariant. Po wybraniu numeru barwy, na wyświetlaczu pojawia się główne menu, a wskaźnik TONE po lewej dolnej stronie wyświetlacza zgaśnie. Jeżeli chcesz wybrać jednak barwę podstawową (Soundtrack), a nie jej wariant, naciśnij górny przycisk VARIATION (rys. str. 29). Na wyświetlaczu pokaże się nazwa wybranej barwy. Kwadracik oznacza, że barwa Soundtrack jest podstawową barwą tej rodziny.

30

* Wybieranie barw dla innych partii nieautomatycznych Aby wybrać barwę dla innej partii (Upper2, Lower, M.Bass), najpierw przyciśnij odpowiedni przycisk selekcji partii, a następnie wykonaj opisaną wyżej procedurę od pkt. (2). Jeżeli grając na klawiaturze słyszysz nadal barwę partii Upper1, sprawdź stan włączenia partii (str. 23). Uwaga: Aby wybrać inny bank z tej samej grupy, naciśnij BANK, następnie numer banku i numer barwy. Selekcja grupy jest konieczna tylko w przypadku, gdy poszukiwana barwa znajduje się w innej grupie. Aby wybrać inną barwę z tego samego banku, naciśnij po prostu numer tej barwy. * Znaczenie symboli na wyświetlaczu (wg. tabelki na str. 30):

(kwadracik) oznacza, że barwa ma kilka wariantów. W oknie edycji wariantów symbol ten oznacza, że jest to podstawowa barwa grupy.

(u) oznacza, że jest to barwa wzięta z SC-55 (dotyczy tylko banku C/D).

(+) oznacza, że jest to próbka barwy MT-32 lub CM-64 (dotyczy tylko banku C/D),

Wybieranie barw za pomocą pokręteł (1) Naciśnij TONE (dioda zaświeci się) (2) Określ partię, dla której chcesz wybrać barwę. Możesz to uczynić za pomocą przycisków pod wyświetlaczem, lub pokrętła DRUMS/PART. W drugim przypadku bądź ostrożny, aby nie wybrać partii należącej do sekcji aranżera (ADR, ABS, AC1~AC6). (3) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz grupę. Uwaga: W tym przypadku zmiana grupy powoduje natychmiastową zmianę barwy (ten sam bank, numer, lecz inna grupa). Pamiętamy, że przy wybieraniu barwy przyciskami sekcji TONE, G-800 czekał ze zmianą barwy do momentu określenia numeru. (4) Pokrętłem BASS/BANK wybierz pożądany bank (5) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz numer barwy Uwaga: Wybierając barwę pokrętłem, zawsze ustawiamy barwę podstawową (nie wariant). (6) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz wariant barwy. (7) Naciśnij TONE ponownie, aby powrócić do głównego menu. Uwaga: Wybierając barwę można korzystać z kombinacji dwóch metod (przyciski TONE i pokrętła).

31

4.4 Wybieranie zestawu perkusyjnego dla partii M.Drums (rys. str. 31) (1) Naciśnij przycisk M.DRUMS w sekcji KEYBOARD MODE. (2) Naciśnij przycisk M.DRUMS (pod wyświetlaczem) przygotowując partię M.Drums do edycji. (3) Naciśnij jeden z przycisków GROUP (A~D). Grupy A i B zawierają zestawy perk. G-800, grupy C i D - zestawy SC-55/MT-32/CM-64. (4) Naciśnij BANK (dioda zaświeci się). (5) Naciśnij jeden z przycisków oznaczonych numerami (np. "2"). (6) Jak widać, w banku dostępny jest tylko jeden zestaw. Naciśnij więc odpowiadający mu przycisk "1". Uwaga: G-800 ignoruje błędny wybór; nawet naciśnięcie przycisku "8" spowoduje wybranie jedynego zestawu w banku (Room Set). Wybór barw i zestawów perkusyjnych może być zapisany w programie Performance (zob. str. 56). 4.5 Automatyczna zmiana barw Zmiana barwy może nastąpić po otrzymaniu informacji: - zapisanej w sekwencji, przy odtwarzaniu utworu z rekordera, - zapisanej w stylu muzycznym, podczas gry z użyciem automatycznego akompaniamentu, - zapisanej w programie Performance, po jego wybraniu.

32

Automatyczne ustawienie barw dla poszczególnych partii nie zawsze jest pożądane. Aby temu zapobiec, należy funkcję Tone Change (zmiana barwy) ustawić w pozycji "Prf". W takiej sytuacji zmiana barwy może nastąpić tylko w wyniku opisanych wcześniej procedur (ustawianie ręczne), bądź po przełączeniu programu Performance. Pozostawienie przełącznika Tone Change w pozycji Sng powoduje, że wszelkie zmiany barw zapisane w sekwencji (na dyskietce) będą realizowane. Uwaga: Przełącznik Tone Change dotyczy tylko relacji wewnętrznych. Rozkazy Program Change przyjmowane przez gniazdo MIDI A lub B są wykonywane zawsze, bez względu na stan włącznika Tone Change. Ustawianie parametru Tone Change: (1) Naciśnij TONE, aby wybrać tryb "Tone". (2) Przytrzymując wciśnięty przycisk SHIFT naciśnij F1 (Rtime), aby wybrać partie nieautomatyczne. (3) Przyciskami PAGE wybierz partię, dla której ma być zmieniony parametr Tone Change. Nazwa wybranej partii pokazana jest na listwie przewijania (rys. str. 32). (4) Pokrętłem DRUM/PART ustaw przełącznik w pozycji "Prf" lub "Sng". (5) Naciśnij F5 (Exit), aby powrócić do głównego menu. 4.6 Podstawowe uwagi Przed przystąpieniem do omawiania funkcji obsługi partii nieautomatycznych (Realtime), zwróć uwagę na trzy sprawy: * Wybór barw przyciskami TONE jest możliwy w każdym momencie, niezależnie od menu pokazanego aktualnie na wyświetlaczu. * Wybór stylu muzycznego jest możliwy w każdym momencie, niezależnie od menu pokazanego aktualnie na wyświetlaczu. * Wybór programów performance jest możliwy w każdym momencie, z wyjątkiem trybu "User Style" (zob. str. 102).

33

4.7 Funkcje obsługi partii czasu rzeczywistego (nieautomatycznych)

Pitch Bend i Modulation (rys. str. 33) Przesunięcie dźwigni BENDER/MODULATION w prawo podwyższa grane dźwięki, przesunięcie w lewo - obniża je. Zwolnienie dźwigni automatycznie przesuwa ją w położenie centralne (dźwięk powraca do standardowej wysokości). Przesunięcie dźwigni "od siebie" powoduje dodanie "vibrato", zwolnienie dźwigni niweluje ten efekt.

Dodatkowe funkcje Bender Zastosowana dźwignia BENDER (nowego rodzaju) umożliwia modyfikowanie innych parametrów dźwięku w czasie realnym (podobnie, jak Aftertouch w innych instrumentach). Aby osiągnąć ten efekt należy przesunąć dźwignię całkowicie w prawo lub lewo (wysokość dźwięku się zmieni), a następnie docisnąć go w tym samym kierunku, grając jednocześnie na klawiaturze. Wybrany parametr dźwięku ulegnie zmianie (np. głośność, jasność barwy). Uwaga: Efekt ten może być niezauważalny. W takim wypadku należy wejść do trybu edycji dodatkowych funkcji Bendera (zob. str. 98), aby określić parametr podlegający modulacji i ustawić zakres zmian, albo wybrać fabryczny program Performance (A11~A18)(zob. str. 58). Parametry dźwięku, które mogą być modulowane przez dźwignię BENDER to: wysokość, punkt odcięcia filtra (jasność barwy), amplituda (głośność) oraz parametry LFO 1 i LFO 2 (częstotliwość, zmiana wysokości, amplitudy, punktu odcięcia filtra).

Transpozycja i przeniesienie oktawowe * Transpozycja Funkcja transpozycji umożliwia granie w wygodnej dla siebie tonacji, podczas gdy utwór brzmieć będzie w innej. Transpozycja dotyczy wszystkich partii, oprócz partii perkusyjnych (MDR i ADR). (a) Ustawianie interwału transpozycji w czasie rzeczywistym Aby przetransponować grany materiał podczas gry, przytrzymaj wciśnięty przycisk TRANSPOSE (zaświeci się dioda) i jednocześnie naciskaj przycisk OCTAVE UP (aby podwyższyć dźwięk) lub OCTAVE DOWN (aby go obniżyć). Każde naciśnięcie odpowiada zmianie wysokości o pół tonu. Aby przetransponować np. z C-dur do tonacji G-dur, trzymając TRANSPOSE należy nacisnąć OCTAVE UP sześć razy, lub OCTAVE DOWN pięć razy. Jesteś zapewne ciekawy, dlaczego aby uzyskać transpozycję o kwintę czystą do góry należy nacisnąć przycisk UP sześć, a nie siedem razy. Dzieje się tak dlatego, że wyjściowe ustawienie interwału transpozycji to "+1" (nie ma wartości "0"). Transponując w dół, z wartości "1" następuje przeskok na "-1", dlatego transpozycja o kwartę czystą w dół wymaga tylko pięciokrotnego naciśnięcia DOWN.

34

Przyciskiem TRANSPOSE można przełączać pomiędzy nową tonacją (dioda świeci się), a strojem normalnym (dioda nie świeci się). (b) Ustawianie interwału transpozycji przy pomocy wyświetlacza (1) W głównym menu (Master) naciśnij F2 (Param), wybierając tryb Parameter. (2) naciśnij F2 (Tune) (3) Jeżeli jest to konieczne, przyciskami PAGE wybierz pierwszą "stronę" menu Param/Tune (rys. str. 34). (4) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw pożądany interwał transpozycji (-11~11). Uwaga: nie można ustawić wartości "0". Aby wyłączyć transpozycję należy nacisnąć przycisk TRANSPOSE, aby dioda nie świeciła się. Pokrętłem BASS/BANK można wybrać różne tryby transpozycji: "Int" - gdy świeci się dioda TRANSPOSE, transponowane są partie automatyczne i nieautomatyczne, "Song" - transponowane są tylko partie w utworach odtwarzanych z rekordera, "MIDI" - gdy świeci się dioda TRANSPOSE, transponowane są tylko partie sterowane przez MIDI (działanie podobne, jak funkcji Rx Shift w edycji parametrów MIDI), "Int+Song" - gdy świeci się dioda TRANSPOSE, transponowane są partie automatyczne i nieautomatyczne oraz partie w utworach odtwarzanych z rekordera, "Int+MIDI" - gdy świeci się dioda TRANSPOSE, transponowane są partie automatyczne i nieautomatyczne oraz partie sterowane przez MIDI, "Song+MIDI" - gdy świeci się dioda TRANSPOSE, transponowane są tylko partie w utworach odtwarzanych z rekordera oraz partie sterowane przez MIDI, "All" - wszystkie partie (sterowane z wewnątrz i przez MIDI) są transponowane. Tryb "Int" może być przydatny, gdy do odtwarzanego z rekordera utworu na żywo dogrywamy partię solową, grając w wygodnej dla siebie tonacji - bez zmiany rzeczywistej wysokości materiału muzycznego rekordera. Uwaga: partie perkusyjne nie są nigdy transponowane, ponieważ nie ma to sensu; transpozycja tych partii oznaczałaby w praktyce zmianę instrumentów (barw) perkusyjnych, które są przyporządkowane kolejnym klawiszom. (5) Naciśnij F5 (Exit), aby powrócić do głównego menu.

35

Przeniesienie oktawowe (rys. str. 35) Przyciski OCTAVE UP i DOWN umożliwiają szybkie przetransponowanie wybranych partii nieautomatycznych o oktawę w górę lub w dół. Aby, przykładowo, przetransponować partię Lower o oktawę w dół, najpierw trzeba wybrać tę partię przyciskiem LOWER (dioda zaświeci się), a następnie nacisnąć OCTAVE DOWN (dioda zaświeci się). Można następnie wybrać inną partię i ustawić dla niej przeniesienie oktawowe (w dół lub w górę). Uaktywnienie innej partii nie likwiduje przeniesienia oktawowego ustawionego poprzednio. Uwaga: Partia M.Drum nie może być przeniesiona o oktawę. Przeniesienie oktawowe dla danej partii pozostaje nawet po wybraniu dla niej innej barwy.

Pedał Sustain (Hold) Działanie pedału przytrzymania dźwięku (Sustain/Hold) może być przyporządkowane pojedynczym partiom nieautomatycznym (Upper1, Upper2, Lower, M.Bass) lub ich kombinacjom - w zależności od trybu podziału klawiatury (WHOLE LEFT, WHOLE RIGHT). W trybie SPLIT funkcja Hold pedału Sustain działa tylko w stosunku do partii prawej ręki. Jeżeli partie Upper1 i 2 są nałożone na siebie (Layer), to efekt przytrzymania dźwięku pedałem dotyczy obu partii. Przy włączonym trybie podziału klawiatury UP2SPLIT, efekt dotyczy tylko partii Upper1.

Programowany przełącznik nożny Oddzielnie można kupić przełącznik DP-2, DP-6 lub Boss FS-5U, którym po podłączeniu do gniazda FOOTSWITCH można sterować rozmaitymi funkcjami. Jeżeli fabryczne ustawienie nie zostało zmienione, to przełącznikiem tym można uruchamiać i zatrzymywać automatyczny aranżer (Start/Stop).

Pedał Expression Kupiony oddzielnie pedał EV-5 lub EV-10, po podłączeniu do gniazda EXPRESSION PEDAL umożliwia kontrolowanie nogą głośności wszystkich partii. Kierunek działania pedału można odwrócić, można także wyłączyć efekt działania pedału dla wybranych partii (zob. str. 98).

Metronom G-800 jest wyposażony w dwie funkcje metronomu. Pierwsza z nich pozwala na wyprowadzenie sygnału metronomu do specjalnego gniazda METRONOM OUT, do którego można podłączyć słuchawki (np. dla synchronizacji perkusisty). Zauważ, że sygnał metronomu nie musi przesyłany do gniazd audio (OUTPUT), dzięki czemu odbiór muzyki nie jest zakłócony. Sygnał metronomu może być także wysyłany do gniazd audio i gniazda słuchawkowego, co bywa przydatne podczas programowania stylu muzycznego lub pracy z rekorderem (funkcje metronomu, zob. str. 100).

36

Strojenie globalne Funkcja Master Tune pozwala na dostrojenie G-800 do instrumentów akustycznych. (1) W głównym menu (Master) naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F2 (Tune). (3) Przyciskami PAGE wybierz pierwszą stronę menu Param/Tune (rys. str. 36). (4) Pokrętłem DRUM/PART można teraz dostroić G-800 do innego instrumentu. Wartość 440.0 (Hz) jest standardowym strojem dźwięku A4 (a razkreślne). (5) Naciśnij F5, aby powrócić do głównego menu. Uwaga: Parametr ten może być zapisany w programie Performance, tak więc instrument może "zapamiętać" strój dostosowany np. do używanego w jakimś utworze fletu prostego.

37

5. Granie z automatycznym akompaniamentem - aranżer. 5.1 Style muzyczne "Styl muzyczny" pełni rolę aranżacji wykonywanej przez akompaniującą orkiestrę. Rola grającego przypomina trochę lidera zespołu, który decyduje o tym, co członkowie orkiestry mają grać. Ilustracja (str. 37) pokazuje strukturę takiej aranżacji. Każdy styl składa się z szeregu sekcji - wariantów (na rysunku przedstawione są one jako prostokąty). Jak widać, styl muzyczny daje grającemu do dyspozycji dwa typy akompaniamentu: podstawowy (Basic) i zaawansowany (Advanced); każdy z nich zawiera dwie wersje: oryginalną (Original) i wariacyjną (Variation). "Basic" określa typową dla stylu aranżację, "Advanced" stanowi inny wariant aranżacji (często bardziej wyrafinowany). Z kolei różnica pomiędzy sekcją Original a Variation polega zazwyczaj na dodaniu (w tym drugim przypadku) dodatkowych partii akompaniujących lub zmianie barw.

38

Na ilustracji na str. 38 pokazano przykłady typowej struktury formalnej utworu (piosenki), wraz z pokazaniem przycisków, których należy użyć, aby włączyć kolejne sekcje (części) aranżacji (zob. str. 41).

Partie automatycznego aranżera Każdy automatyczny akompaniament (styl muzyczny) może zawierać do ośmiu partii instrumentalnych: A.Drums (perkusja akompaniamentu) - zawiera materiał muzyczny grany przez instrumenty perkusyjne (przyporządkowany jej zestaw perkusyjny). A.Bass (bas akompaniamentu) - typowa partia basu. AC1~AC6 - melodyczne i harmoniczne partie akompaniujące (np. fortepian, gitara, organy, instr. melodyczne). Ilość i dobór instrumentów (barw) zależy od wybranego stylu. Materiał realizowany przez partie A.Bass i AC zależy od akordów grany w części klawiatury przeznaczonej dla automatycznego aranżera (którą określić można przyciskami Assign LEFT i RIGHT). Włączenie aranżera bez zagrania akordu w jego strefie klawiatury spowoduje odtworzenie tylko schematu rytmicznego (partii perkusji) wybranego stylu. W przypadku jednak, gdy G-800 "zapamiętał" już jakiś akord, słychać będzie pełny akompaniament.

39

5.2 Określanie strefy rozpoznawania akordów Interaktywny automatyczny aranżer G-800 działa dzięki procesorowi, który rozpoznaje akordy grane w określonej strefie klawiatury i na ich podstawie odtwarza zapisane w pamięci schematy aranżacyjne. Akompaniament grany jest więc zawsze zgodnie z funkcją harmoniczną aktualnie graną przez muzyka (rys. str. 39). Należy zatem określić, która część klawiatury będzie użyta przez G-800 do rozpoznawania akordów. Określa się to przyciskami ASSIGN: LEFT oznacza wybranie lewej części klawiatury, RIGHT - prawej. Można także uaktywnić obie części (prawą i lewą) jednocześnie, co oznacza, że akordy będą rozpoznawane na całej klawiaturze (rys. str. 39).

40

Zakres lewej i prawej części klawiatury (punkt podziału) może być ustawiony wg. procedury opisanej na str. 25. Inaczej mówiąc, punkt podziału klawiatury ustalony dla partii nieautomatycznych (Upper/Lower) określa także granicę pomiędzy prawą a lewą strefą rozpoznawania akordów przez aranżer. 5.3 Tryby realizacji akordów

Tryb STANDARD Naciśnięcie przycisku STANDARD (dioda zaświeci się) powoduje włączenie standardowego trybu realizacji akordów. W trybie tym, partie akompaniujące realizują akord dokładnie w takiej postaci, w jakiej grany jest on w części klawiatury aranżera. Jeśli zagrasz tylko jeden dźwięk, to partie melodyczne będą grać też tylko ten jeden dźwięk. Tryb Standard umożliwia pominięcie w akordzie niepożądanych składników (np. tercji, kwinty). zagranie pełnego akordu (dur, moll) wymaga uderzenia trzech klawiszy; aby zagrać bardziej złożone akordy, trzeba uderzyć więcej klawiszy.

Tryb PIANO STYLE Naciskając przycisk PIANO STYLE (dioda zaświeci się) włączymi inny sposób realizacji akordów. Tryb Piano pozwala na granie na klawiaturze w sposób typowy dla faktury fortepianowej. W trybie tym wskazane jest włączenie tylko jednej partii nieautomatycznej (np.Upper1) dla całego zakresu klawiatury (Whole Right). W trybie Piano aranżer rozpoznaje akordy grane w dowolnej części klawiatury i w dowolnym układzie, pod warunkiem jednak, że zagrane zostaną minimum trzy dźwięki tworzące akord (dolny rys. str. 40). Zagranie np. tylko dwóch składników akordu (rys. górny) nie spowoduje zmiany akordu w akompaniamencie.

41

Tryb INTELLIGENT Przycisk INTELLIGENT (dioda świeci się) powoduje włączenie specjalnego, inteligentnego trybu rozpoznawania akordów. W trybie tym aranżer dodaje brakujące składniki do niepełnych akordów, granych wg. określonego systemu (zob. podręcznik dodatkowy), pozwalającego na granie akordów przez naciskanie tylko jednego lub dwóch klawiszy. 5.4 Funkcje Inversion i Hold

Inversion Jeżeli dioda INVERSION nie świeci się, partia basu (A.Bass) zawsze realizuje prymę granego akordu, zaś partie akompaniamentu (A1~6) są prowadzone tak, aby uniknąć występowania interwału sekundy małej (półtonu) pomiędzy składnikami. Naciśnięcie przycisku INVERSION (dioda świeci się) powoduje, że w partii basu brzmi ten składnik, który jest zagrany na klawiaturze (akordy realizowane są w przewrotach).

Hold Jeżeli dioda HOLD nie świeci się, głosy melodyczne automatycznego akompaniamentu przestają grać w momencie zwolnienia klawiszy w strefie klawiatury aranżera. Naciśnięcie przycisku HOLD (dioda świeci się) spowoduje, że akompaniament melodyczny będzie brzmieć mimo zwolnienia klawiszy. Uderzony poprzednio akord będzie grany tak długo, dopóki nie zostanie uderzony następny. 5.5 Funkcje obsługi stylu muzycznego

Włączanie automatycznego akompaniamentu Uruchomienie stylu muzycznego może odbywać się na kilka sposobów: (1) naciśnij START/STOP (dioda zaświeci się) - aranżer wystartuje natychmiast, lub: (2) zatrzymaj aranżer (zob. poniżej i naciśnij INTRO (dioda zaświeci się) - realizacja stylu rozpocznie się od wstępu muzycznego. Długość wstępu zależy od wybranego stylu muzycznego. Po zakończeniu wstępu aranżer przechodzi do realizacji tej sekcji stylu, która została wybrana podczas grania wstępu (np. Basic Original), lub: (3) Naciśnij SYNCHRO START (dioda zacznie pulsować). Aranżer wystartuje natychmiast po zagraniu akordu lub dźwięku w części klawiatury aranżera.

42

Uwaga: Nie należy raczej grać akordów podczas trwania wstępu. Inaczej niż inne sekcje stylu (Basic, Advanced, Original, Variation) - wstęp (Intro) ma na stałe zaprogramowane zmiany akordów. Grając akordy na klawiaturze możemy spowodować "przeskakiwanie" z tonacji do tonacji podczas odtwarzania wstępu. Jeszcze jednym sposobem rozpoczęcia akompaniamentu jest użycie funkcji FADE IN (zob. str. 46).

Zatrzymywanie automatycznego akompaniamentu Zatrzymanie stylu muzycznego może odbywać się na kilka sposobów: (1) naciśnij START/STOP (dioda zaświeci się) - aranżer zatrzyma się natychmiast, lub: (2) naciśnij ENDING (dioda zacznie pulsować) - od początku następnego taktu rozpocznie się realizacja zakończenia. Długość wstępu zależy od wybranego stylu muzycznego. Po zakończeniu wstępu aranżer przechodzi do realizacji tej sekcji stylu, która została wybrana podczas grania wstępu (np. Basic Original), Uwaga: Nie należy raczej grać akordów podczas trwania zakończenia. Inaczej niż inne sekcje stylu (Basic, Advanced, Original, Variation) - zakończenie (Ending) ma na stałe zaprogramowane zmiany akordów. Grając akordy na klawiaturze możemy spowodować "przeskakiwanie" z tonacji do tonacji podczas odtwarzania zakończenia. lub: (3) Naciśnij SYNCHRO STOP. Aranżer zatrzyma się natychmiast po zwolnieniu klawiszy w części klawiatury aranżera. Innym sposobem rozpoczęcia akompaniamentu jest użycie funkcji FADE OUT (zob. str. 46).

Włączanie różnych sekcji (wariantów) aranżacji * Basic i Advanced (rys. str. 42) Naciśnięcie przycisku BASIC powoduje włączenie podstawowego wariantu stylu; naciśnięcie ADVANCED włącza wariant zaawansowany tego stylu. Uwaga: Włączenie jednego wariantu wyłącza automatycznie drugi. Przyciski ORIGINAL i VARIATION przełączają pomiędzy dwoma sposobami aranżacji sekcji Basic lub Advanced. Basic/Original jest oczywiście najprostszym wariantem aranżacji. Mamy więc cztery warianty aranżacji w stylu: Basic/Original, Basic Variation, Advanced/Original i Advanced/Variation. * Rodzaje akordów (dur, moll, dom.7) Wariant aranżacji zależy także od rodzaju akordu granego w części klawiatury aranżera. Najlepiej zauważyć to na przykładzie wstępu lub zakończenia (Intro, Ending), których aranżacja zależy od zagranego akordu.

43

Są trzy typy rozpoznawanych przez G-800 akordów: Major (M) - akord dur Minor (m) - akord moll Seventh (7) - akord dominant septymowy W ten sposób liczba wariantów akompaniamentu (4) jest w praktyce pomnożona przez 3 (razem 12). Aby usłyszeć różnice w akompaniamencie najlepiej, wybierz styl B45 "Musette". (naciśnij Music Style BANK B, Numer 4, Numer 5). Włącz następnie INTRO, Synchro START i Synchro STOP (odpowiednie diody powinny się świecić). Uwaga: Odpowiednia funkcja (zob. str. 92) pozwala przyporządkować dowolny rodzaj akordu (np. zmniejszony) do jednego z trzech rozpoznawanych przez G-800 typów. * Przejścia (do sekcji Original i Variation) (rys. str. 43) Przyciskami Fill In TO ORIGINAL oraz Fill In TO VARIATION włącza się tzw. "przejścia rytmiczne", które zazwyczaj występują na zakończenie frazy (zwrotki, refrenu, chorusu itp.). Po przejściu "To Original" aranżer realizuje sekcję Original, po przejściu "To Variation" - sekcję Variation. Oba przejścia mają odmienną aranżację i generalnie wypełniają jeden takt. Można jednak uzyskać krótsze przejście, przyciskając Fill In (TO ORIGINAL lub TO VARIATION) wcześniej, niż na ostatnią miarę taktu. Przejście będzie zagrane począwszy od danej miary (np. 2 miary w metrum 3/4) do końca bieżącego taktu. Naciśnięcie któregoś z przycisków Fill In na ostatnią miarę taktu spowoduje, że przejście rozpocznie się od początku taktu następnego i wypełni go w całości. Uwaga: Można rozpocząć realizację stylu także od przejścia, przyciskając Fill In TO ORIGINAL lub TO VARIATION.

44

* Uzupełniające funkcje Fill In: Half Bar i Rit Niektóre utwory muzyki "pop" w metrum 4/4 zawierają takty zawierające tylko dwie miary (zwykle na zakończenie zwrotki, chorusu, refrenu). Naciśnięcie klawisza Fill In HALF BAR (dioda świeci się) spowoduje, że kiedy zostanie włączone "przejście", wypełni ono takt o połowę krótszy niż wynika to z metrum (rys. str. 44). Naciśnięcie RIT (dioda świeci się) spowoduje, że włączenie "przejścia" spowoduje jednoczesne zwolnienie (ritardando) podczas jego realizacji. po zakończeniu przejścia tempo powróci do poprzedniej wartości (podczas wypróbowywania funkcji Rit spójrz na oznaczenie tempa na wyświetlaczu). * Intro i Ending Przy zatrzymanym aranżerze włącz INTRO (dioda zaświeci się), a następnie uruchom styl muzyczny. Utwór rozpocznie się wstępem (2, 4 lub 8 taktów - w zależności od wybranego stylu). Podczas grania wstępu, pulsować będzie dioda ORIGINAL lub VARIATION, pokazując, który wariant aranżacji będzie realizowany po zakończeniu wstępu. Można to zmienić, naciskając podczas wstępu jeden z dwóch przycisków (ORIGINAL lub VARIATION). Uwaga: Można także włączyć INTRO w środku utworu. W takim przypadku dioda INTRO zacznie pulsować i od następnego taktu rozpocznie się odtwarzanie wstępu. Przycisk INTRO można także nacisnąć podczas odtwarzania wstępu, co spowoduje ponowne rozpoczęcie wstępu przed jego zakończeniem. Naciśnięcie ENDING podczas realizacji stylu spowoduje pulsowanie diody (do końca bieżącego taktu) a następnie rozpoczęcie muzycznego zakończenia (kody), sygnalizowanego stałym świeceniem się diody. Po zagraniu zakończenia aranżer zatrzyma się automatycznie. Uwaga: Zakończenie (ENDING) może być także użyte jako "przejście". Oczywiście można także rozpocząć utwór od zakończenia, a zakończyć wstępem.

45

Zmiany w partii perkusji podczas realizacji akompaniamentu (rys. str. 45) G-800 pozwala także na modyfikowanie partii perkusji podczas gry. Przyciski DRUM VARIATION (1, 2, 3, 4) włączają kolejne warianty schematów perkusyjnych. (1) oznacza wariant najprostszy; każdy następny przycisk powoduje dodanie kolejnych instrumentów - wariant (4) jest najbardziej zagęszczony.

Inne funkcje związane z realizacją stylu * Funkcja ONE TOUCH Program (rys. str. 45) Funkcja One Touch jest bardzo użyteczna, ponieważ automatyzuje dobór wielu parametrów: * włącza tryb STANDARD i HOLD * ustawia właściwe dla stylu tempo * włącza Synchro START * włącza barwy dla partii Upper1/2 - odpowiednie dla wybranego stylu * włącza tryb SPLIT (podział klawiatury) * ustawia odpowiednie parametry efektów (pogłos, chorus, echo) dla partii Upper1/2. Funkcję ONE TOUCH włącza się naciskając jednocześnie przyciski RIT i ACC. Na wyświetlaczu za nazwą stylu pojawi się strzałka. Trzymając przyciski przyciśnięte przez około 1 sek. można włączyć/ wyłączyć funkcję ONE TOUCH. Uwaga: Funkcja ONE TOUCH jest automatycznie wyłączana w momencie wybrania programu Performance.

46

* Break Mute (rys. str. 46) Naciśnięcie przycisku BREAK MUTE spowoduje chwilowe wyłączenie akompaniamentu (break), czyli ciszę: - na 1 takt, gdy przycisk został naciśnięty na ostatnią miarę poprzedniego taktu; - do końca bieżącego taktu, gdy przycisk został naciśnięty przed ostatnią miarą taktu. Uwaga: Funkcja BREAK nie może być użyta łącznie z funkcją HALF BAR (okres ciszy nie może być skrócony o połowę). * MELODY INTELLIGENCE Włączenie MELODY INTELLIGENCE (dioda świeci się) powoduje automatyczne włączenie partii Upper2 (mimo iż dioda Upper2 nie świeci się) i dodanie dodatkowej melodii (kontrapunktu) do melodii granej barwą Upper1. Ta towarzysząca melodia jest oparta o funkcje harmoniczne realizowane w automatycznym akompaniamencie. Oczywiście można wybrać dowolną barwę dla partii Upper2 realizującej tę melodię. * FADE IN i FADE OUT (rys. str. 46) Po naciśnięcie FADE IN (dioda zacznie pulsować) głośność globalna (wszystkich partii) jest automatycznie ustawiana na "0", a następnie stopniowo rośnie, aż do osiągnięcia maksymalnego poziomu, określonego położeniem suwaka VOLUME (dioda wtedy zgaśnie).

47

Naciśnięcie FADE OUT (dioda zacznie pulsować) powoduje stopniowe wyciszanie głośności wszystkich partii - aż do całkowitej ciszy (dioda świeci się ciągle). Automatyczny akompaniament zostanie zatrzymany po zakończeniu wyciszania. Aby przywrócić poprzednie ustawienie głośności naciśnij FADE OUT raz jeszcze. Uwaga: FADE OUT można włączyć podczas wykonywania funkcji FADE IN (i odwrotnie). * Reset Naciśnięcie RESET podczas realizacji stylu powoduje natychmiastowy re-start akompaniamentu od pierwszej miary taktu. Funkcja RESET może być przydatna np. w sytuacji "rozejścia się" z wokalistą (utrata synchronu). * Dynamic Arranger Włączenie funkcji DYNAMIC ARRANGER powoduje, że głośność partii automatycznych uzależniona będzie od "siły" gry na klawiaturze (velocity) w strefie aranżera. Czułość poszczególnych partii na prędkość uderzenia klawisza może być regulowana (zob. str. 93). Uwaga: Czułość na velocity może być tak zaprogramowana, że w zależności od "siły" uderzenia w klawisze jedne partie są włączane, podczas gdy inne są wyłączane. 5.6 Wybieranie stylu muzycznego (rys. str. 47 i 48) Style G-800 są podzielone na dwie grupy: A i B. Każda grupa zawiera 8 banków, z których każdy zawiera 8 stylów. Po włączeniu instrumentu automatycznie wybierany jest styl A37 "Contemp 1". Aby wybrać inny styl: (1) Naciśnij jeden z przycisków GROUP w sekcji Music Style (np. GROUP B). Na wyświetlaczu ukaże się lista banków grupy B. Wartości kontrolerów CC i PC odpowiadają adresom umożliwiającym wybranie stylu przez MIDI, przez kanał ustalany funkcją Style Select Change (zob. str. 142). Kontrolery CC określają styl, zaś numer Program Change (PC) - sekcję aranżacji (np. Intro, Ending itp.)

48

(2) Naciśnij przycisk BANK (dioda zaświeci się). (3) Naciśnij jeden z przycisków numerycznych (np. 8), aby wybrać numer banku. (4) Naciśnij ponownie jeden z przycisków numerycznych (np. 5). W naszym przykładzie wybrany został styl B85 "C'Boogie". Na wyświetlaczu pojawi się teraz główne menu, pojawi się też numer i nazwa wybranego stylu oraz właściwe mu oznaczenie tempa. Aby wybrać inny styl z tego samego banku, wystarczy nacisnąć jeden z przycisków numerycznych. Uwaga: Aby wybrać styl należący do innej grupy lub innego banku, należy przeprowadzić całą powyżej przedstawioną procedurę. Wybór stylu może być zapisany także w programie Performance; włączenie takiego programu spowoduje automatyczne ustawienie tego stylu.

Wybieranie stylów zapisanych w pamięci zewnętrznej (USER) Oprócz stylów zapisanych w wewnętrznej pamięci (ROM) dostępne są style zapisane na dyskietkach (np. tych dołączonych do instrumentu). Dyskietki ze stylami (MSA, MSD, MSE) są dostępne w punktach sprzedaży Rolanda. Można także zaprogramować własne style (zob. str. 102). Wszystkie style wczytywane z dyskietki będziemy określać jako style "USER" (użytkownika). W buforze pamięci wewnętrznej G-800 można przetrzymywać do ośmiu stylów User w jednym czasie. Style te są załadowywane z dyskietki i umieszczane w specjalnym obszarze pamięci RAM. Pamięć ta nie jest podtrzymywana po wyłączeniu instrumentu, co oznacza, że wyłączenie G-800 powoduje wymazanie stylów User z pamięci. * Automatyczne ładowanie stylów Jeżeli dołączoną dyskietkę Demo/Style włożysz do stacji dysków przed włączeniem G-800, spowoduje to automatyczne załadowanie ośmiu stylów zapisanych w zestawie "Autoload Style Set" na tej dyskietce. W ten sam sposób funkcja automatycznego ładowania może być wykorzystana w przypadku innych dyskietek i własnych zestawień stylów, zapisanych uprzednio pod nazwą "Autoload".

49

* Wczytywanie stylów User (rys. str. 49) (1) Włóż dołączoną dyskietkę Demo/Style do kieszeni stacji dysków. (2) W głównym menu wyświetlacza naciśnij F5 (Disk). (3) Jeżeli opcja 1 (Load) nie jest podświetlona, naciśnij F1 (Load). Na listwie przewijania po prawej stronie powinno pojawić się "USR STL". Jeżeli tak nie jest... (4) ...przyciskami PAGE ustaw napis "USR STL". (5) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz opcję "Dsk" w oknie Source. Jeżeli pozostawisz "Int", to do pamięci RAM będzie kopiowany styl z pamięci ROM. Sytuacja taka ma sens wtedy, gdy edytuje się (zmienia) styl wewnętrzny. W oknie wyświetlacza pojawi się lista stylów zapisanych na dyskietce. Ostatnia pozycja określa wielkość wolnej pamięci dostępną do wczytania stylów User. (6) Pokrętłem ACCOMP/GROUP można wybrać styl, który ma być wczytany. Podświetlona nazwa (białe litery na niebieskim tle) określa styl wybrany do załadowania. (7) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybrać można teraz sekcje stylu, które mają być załadowane (np. Original, Basic, Ending). Wybierz opcję "All", gdy chcesz załadować wszystkie elementy stylu. (8) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz pozycję w pamięci, pod którą ma być wczytany styl z dyskietki (np. 1). Uwaga: Należy uważać, aby nie wczytać przypadkowo stylu pod pozycję już zajętą; spowoduje to wymazanie z pamięci poprzedniego stylu bez żadnego ostrzeżenia. (9) Naciśnij UPPER1 (Execute) aby potwierdzić wczytanie wybranego stylu; na wyświetlaczu pojawi się napis "LOADING...". (10) Naciśnij F5 (Exit), aby przywrócić główne menu. Został zatem załadowany jeden styl muzyczny User pod wybraną pozycję w pamięci RAM. Następnym krokiem jest więc wybranie stylu User do gry.

50

* Wybieranie stylu User (rys. str. 50) (1) Naciśnij USER (dioda zaświeci się). (2) Naciśnij przycisk oznaczony numerem odpowiadającym pozycji w pamięci RAM, pod którą został wczytany styl User. Uwaga: Przyciski GROUP i BANK służą tylko do wyboru stylów wewnętrznych 5.7 Tempo stylu Kółko i wskaźniki tempa (rys. str. 50) Każdy styl muzyczny ma zaprogramowane tempo, które można zmienić kółkiem TEMPO. Inne ustawienie tempa może być zapisane w programie Performance. Diody TEMPO pulsują w rytm kolejnych miar taktu - zgodnie z ustawionym tempem. W przypadku metrum np. 6/8, ostatnia dioda błyska wielokrotnie, uzupełniając brakujące miary do pełnego taktu. Uwaga: Każdy styl ma swoje zaprogramowane tempo, które jest ustawiane każdorazowo po wybraniu tego stylu, chyba że włączony został program Performance, w którym inne tempo zostało zapisane wraz z tym stylem.

51

Funkcja Tap Tempo (rys. str. 51) Funkcja ta pozwala na ustalenie tempa przez "nabicie" kolejnych miar - uderzając rytmicznie w przycisk TAP TEMPO. Już po drugim uderzeniu na wyświetlaczu pojawi się nowa wartość tempa, każde następne uderzenie może zmienić tą wartość. Uwaga: Przyciskiem TAP TEMPO można zmieniać tempo także podczas odtwarzania stylu.

Funkcje Auto Tempo i Tempo Lock Przyciskami AUTO i LOCK (obok kółka TEMPO) można określić sposób zmiany tempa po wybraniu innego stylu: * Jeżeli dioda AUTO świeci się, dioda LOCK nie świeci się, aranżer jest zatrzymany: - po wybraniu nowego stylu ustawione będzie tempo zaprogramowane dla tego stylu. * Jeżeli dioda AUTO świeci się, dioda LOCK nie świeci się, aranżer odtwarza styl: - po wybraniu nowego stylu pozostawione będzie tempo poprzedniego stylu. * Jeżeli dioda AUTO nie świeci się, dioda LOCK świeci się, aranżer jest zatrzymany: - tempo nowego stylu nie będzie ustawione. * Jeżeli dioda AUTO nie świeci się, dioda LOCK świeci się, aranżer jest w ruchu: - po wybraniu nowego stylu pozostawione będzie tempo poprzedniego stylu. * Jeżeli obie diody (AUTO, LOCK) nie świecą się, aranżer jest zatrzymany: - po wybraniu nowego stylu ustawione będzie tempo zaprogramowane dla tego stylu. * Jeżeli obie diody (AUTO, LOCK) nie świecą się, aranżer jest w ruchu: - po wybraniu nowego stylu tempo zmieni się na takie, które zaprogramowane jest dla tego stylu.

Tempo RIT i Tempo ACC Naciśnięcie przycisku Tempo RIT (dioda zacznie pulsować) spowoduje stopniowe zwolnienie tempa (ritardando), aż do osiągnięcia zaprogramowanej wartości (dioda zgaśnie). Naciśnięcie przycisku Tempo ACC (dioda zacznie pulsować) spowoduje stopniowe przyspieszenie tempa (accelerando), aż do osiągnięcia zaprogramowanej wartości. Użycie funkcji Tempo RIT po Tempo ACC (lub odwrotnie) powoduje powrót do oryginalnego tempa stylu muzycznego.

52

Uwaga: Wielkość zwolnienia (RIT) i przyspieszenia (ACC) jest programowalna (zob. str. 91). 5.8 Modyfikowanie stylu muzycznego

Wybieranie innych barw dla partii akompaniamentu Dla każdego stylu muzycznego można wybrać inne (niż zaprogramowane) barwy partii akompaniamentu, a także inny zestaw perkusyjny. Pozwala to na modyfikowanie brzmienia i dostosowanie aranżacji do własnych potrzeb. Wybieranie barw dla partii automatycznych odbywa się tak samo, jak w przypadku ustawiania barw dla partii nieautomatycznych za pomocą pokręteł (zob. str. 30). Nie można w tym przypadku skorzystać z przycisków poniżej wyświetlacza; partię, dla której zmieniana będzie barwa wybiera się pokrętłem DRUMS/PART.

Funkcja zmiany barw (Tone Change) Wraz ze stylem muzycznym zapisane są ustawienia barw dla każdej partii. Dlatego po ustawieniu ręcznym barw może okazać się, że za chwilę przywrócone zostaną oryginalne barwy danego stylu. Automatyczne ustawianie barw dla poszczególnych partii nie zawsze jest pożądane. Aby temu zapobiec, należy funkcję Tone Change (zmiana barwy) ustawić w pozycji "Prf". W takiej sytuacji zmiana barwy może nastąpić tylko w wyniku procedury ustawiania ręcznego, bądź po przełączeniu programu Performance. Pozostawienie przełącznika Tone Change w pozycji Arr powoduje, że wszelkie zmiany barw zapisane w stylu będą realizowane. Uwaga: Przełącznik Tone Change dotyczy tylko relacji wewnętrznych. Rozkazy Program Change przyjmowane przez gniazdo MIDI A lub B są wykonywane zawsze, bez względu na stan włącznika Tone Change. Aby zmienić parametr Tone Change: (1) Naciśnij TONE, aby wybrać tryb "Tone". (2) Przytrzymując wciśnięty przycisk SHIFT naciśnij F2 (Arrng), aby wybrać partie automatycznego akompaniamentu.

53

(3) Przyciskami PAGE wybierz partię, dla której ma być zmieniony parametr Tone Change. Nazwa wybranej partii pokazana jest na listwie przewijania (rys. str. 53). (4) Pokrętłem DRUM/PART ustaw przełącznik w pozycji "Prf" lub "Arr". (5) Naciśnij F5 (Exit), aby powrócić do głównego menu. Uwaga: Wybór barw i zestawów perkusyjnych może być zapisany w programie Performance (zob. str. 56). 5.9 Zestawy stylów User

Przygotowanie i zapisywanie na dyskietce stylu User i zestawu stylów User Przygotowanie zestawu stylów User może zabrać trochę czasu, ale pozwala na załadowanie ośmiu wybranych stylów (np. pochodzących pierwotnie z różnych dyskietek) za pomocą jednej procedury ładowania. Najpierw jednak trzeba załadować te style, a następnie zapisać je wszystkie na jednej dyskietce, by móc potem układać je w zestawy (Set). (1) Załaduj z dyskietek osiem stylów - pod osiem różnych pozycji w pamięci USER (wykonaj pkt. (2)-(9) na str. 49 i powtórz pkt. (5)-(9) - aż wszystkie pozycje pamięci User Style zostaną wypełnione. Uwaga: Po załadowaniu 8 stylów nie naciskaj F5 (Exit). * Procedura zapisania stylu User (2) Włóż do stacji dysków nową dyskietkę 2DD lub 2HD. Jeżeli nie jest ona sformatowana, należy to uczynić. Jeżeli jest ona sformatowana (format IBM PC), można wykonać procedurę zapisu. (3) Naciśnij F2 (Save) (4) Przyciskami PAGE wybierz menu USR STL (jak na rysunku na dole str. 53). (5) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz pozycję USER STL1. (6) Pokrętłem LOWER/NUMBER można przesuwać kursor po kolejnych znakach nazwy stylu, pokrętłem UPPER/VARIATION można zmieniać znaki w pozycji kursora. Jeżeli nie chcesz zmienić nazwy, opuść ten punkt.

54

(7) Naciśnij M.BASS (Execute), aby zapisać styl na dysku (rys. str. 54). (8) Powtórz pkt. (5) do (7), aby zapisać pozostałe siedem stylów. Oczywiście w punkcie (5) należy wybierać za każdym razem kolejny, jeszcze nie zapisany styl. * Zapisywanie zestawu stylów Teraz, mając na jednej dyskietce osiem stylów, można ułożyć je w zestaw (Set). Oczywiście na jednej dyskietce można zapisać więcej niż 8 stylów i układać je w następne zestawy. (9) Zakładając, że nadal jesteś w trybie operacji dyskowych, trzymając wciśnięty SHIFT naciśnij F1 (StlSt). (10) naciśnij M.DRUMS (New), aby utworzyć nowy zestaw stylów. (11) Pokrętłem BASS/BANK wybierz tzw. "pozycję". Liczba ta wskazuje, pod jaką pozycję w pamięci User (1-8) zostanie wpisany określony styl - podczas procedury ładowania zestawu stylów. (12) Pokrętłem LOWER/NUMBER określ styl, któremu przyporządkowana będzie ustawiona pozycja. W oknie Disk Style uwidocznione są wszystkie style zapisane na dysku. (13) Powtórz pkt. (11) i (12) kompletując zestaw ośmiu stylów. Uwaga: Pod wybraną pozycję można zamiast stylu wybrać opcję "***". W takim wypadku, po załadowaniu tego zestawu, styl zapisany już pod tym numerem w pamięci User nie zostanie wymazany. (14) Naciśnij Upper1 (Save). Na wyświetlaczu pojawią się informacje dotyczące wolnego miejsca na dyskietce (w bajtach) oraz wielkości zapisywanego pliku (rys. str. 54 na dole). Nazwa zestawu może być zmieniona przed zapisaniem. Pokrętłem LOWER/NUMBER można przesuwać kursor po kolejnych znakach nazwy stylu, pokrętłem UPPER/VARIATION można zmieniać znaki w pozycji kursora. Jeżeli nazwa została wprowadzona... (15) ... naciśnij M.BASS (Execute) aby potwierdzić procedurę zapisu. Na wyświetlaczu pojawi się napis "SAVING" (rys. str. 55). Ponieważ G-800 może wykonywać wiele czynności jednocześnie, możesz nacisnąć F5 (Exit) i zacząć robić coś innego, podczas gdy zestaw będzie zapisywany.

55

Ładowanie zestawu stylów z dyskietki Zamiast ładować z dyskietki pojedyncze style User, można wczytać cały zestaw 8 stylów. Nie tylko oszczędza to czas, ale także pozwala przygotować sobie zestawy potrzebne w różnych sytuacjach. Aby załadować zestaw stylów muzycznych: (1) Włóż do stacji dysków dyskietkę z zapisanym uprzednio zestawem stylów. (2) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (3) Jeżeli opcja 1(Load) nie jest podświetlona, naciśnij F1 (Load) lub SHIFT+F1. Na listwie przewijania po prawej stronie powinno pojawić się "STL SET". Jeżeli tak nie jest... (4) ...przyciskami PAGE ustaw napis "STL SET" (rys. str. 55). (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz zestaw spośród ukazanych w oknie wyświetlacza. Po prawej stronie nazwy zestawu jest informacja, które pozycje w pamięci User zostaną zastąpione przez nowe style. Kreska (-) oznacza, że dany zestaw nie ma zapisanego stylu pod określonym numerem, więc styl znajdujący się ewentualnie w pamięci RAM pod tym numerem nie zostanie wymazany. (6) Naciśnij UPPER1 (Execute), aby załadować zestaw. (7) Naciśnij F5 (Exit), aby powrócić do głównego menu. Podczas operacji wczytywania, w górnym, prawym rogu wyświetlacza widnieje napis "LOADING" (rys. str. 55 na dole).

56

6. Programy PERFORMANCE. Zapisywanie i wczytywanie

registracji. G-800 wyposażono w pamięć pozwalającą zapisać 192 programy - tzw. "Performance Memories", w których zawrzeć można ustawienia większości parametrów istotnych dla wykonania utworu. Uwaga: Wszystkie parametry odnoszące się do MIDI nie mogą być zapisywane w programach Performance. Zapisać je można w programach "MIDI Set". Należy zwrócić uwagę, że program Performance może odnosić się do nazwy stylu User. Jeżeli taki styl, którego nazwa została zapisana w programie Performance nie jest wczytany do obszaru wewnętrznej pamięci User, to na wyświetlaczu pojawi się odpowiednie ostrzeżenie (rys. str. 56). 6.1 Zapisywanie ustawienia parametrów w programie Performance Dobrym pomysłem jest sukcesywne zapisywanie parametrów w programie Performance, nawet jeżeli czeka nas jeszcze praca z ustawieniem innych parametrów. W wypadku nieprzewidzianych okoliczności pozwala to powrócić do punktu, w którym część parametrów jest już zaprogramowana, bez konieczności wykonywania całej pracy od początku. Programowanie można sobie na przykład podzielić na etapy: - dobór barw dla partii nieautomatycznych, - wybór stylu, sekcji rozpoczynającej aranż oraz ustawienie tempa, - dobór barw dla partii akompaniujących, - ustawienia głośności i parametrów efektów, - programowanie źródła dźwięku (barwy). Po każdym z tych etapów warto zapisać efekt pracy w programie Performance.

Zabezpieczenie pamięci Funkcja zabezpieczenia pamięci aktywna jest zawsze po włączeniu instrumentu. jej zadaniem jest zabezpieczenie programów Performance i programów MIDI Set przed przypadkowym wymazaniem.

57

Przed zapisaniem programu Performance należy zatem wyłączyć funkcję zabezpieczenia pamięci. Jeżeli pamięć nie jest "odbezpieczona", próba zapisania programu spowoduje ukazanie się ostrzeżenia na wyświetlaczu (rys. str. 57 na górze). Naciśnięcie UPPER1 (Yes) wyłączy zabezpieczenie pamięci, naciśnięcie M.DRUMS (No) spowoduje wycofanie się z procedury zapisu. Po włączeniu instrumentu można także wykonać procedurę wyłączenia zabezpieczenia pamięci: (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz pierwszą strone menu Global (rys. str. 57). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wyłącz zabezpieczenie pamięci. (5) Naciśnij F5 (powrót do głównego menu). Oczywiście w ten sam sposób można potem ponownie zabezpieczać pamięć G-800.

Nazwa programu Performance Jednym z ostatnich kroków przed zapisaniem programu Performance jest nadanie mu nazwy. Oczywiście nazwę wystarczy wprowadzić tylko raz; dokonywane następnym razem modyfikacje programu nie wymagają ponownego wprowadzania nazwy. Można także nadać nazwę programowi już po zapisaniu go w pamięci. Procedura nadawania nazwy: (1) Wybierz menu Parameter/Global/Memory Resume (zob. pkt.(1)-(3) powyżej). (2) Pokrętłem LOWER/NUMBER można przesuwać kursor po kolejnych znakach nazwy programu, pokrętłem UPPER/VARIATION można zmieniać znaki w pozycji kursora. (3) Powtarzaj pkt. (2) aż uzyskasz kompletną nazwę. (4) Naciśnij F5 (Exit), aby wrócić do głównego menu.

58

Zapisywanie programu Performance (1) Przytrzymaj wciśnięty przycisk WRITE. Na wyświetlaczu pojawi się żądanie potwierdzenia procedury (rys. str. 58). Zwolnienie przycisku WRITE powoduje wycofanie się z operacji; kontynuowanie procedury wymaga ciągłego przytrzymywania przycisku WRITE. Rozwiązanie takie zabezpiecza przed przypadkowym uruchomieniem procedury zapisu, co mogłoby się wiązać z utratą danych. (2) Naciśnij jeden z przycisków Performance Memory GROUP - A, B lub C (odpowiednia dioda zaświeci się). (3) Naciśnij Performance Memory BANK (dioda zaświeci się). (4) Naciśnij jeden z przycisków numerycznych (1~8), określając numer banku (dioda BANK zgaśnie). (5) Naciśnij ponownie któryś z przycisków numerycznych (1~8). Na wyświetlaczu pojawi się natychmiast potwierdzenie zapisu danych (rys. str. 58). (6) Zwolnij przycisk WRITE Ponieważ przywołanie programu Performance jest dużo szybsze, niż zmiana parametrów w menu wyświetlacza, warto przygotować sobie nawet kilka takich programów do jednego utworu. 6.2 Wybieranie programu Performance

Program 00 FreePanl G-800 ma wpisany na stałe (tylko do odczytywania) program Performance 00 "FreePanl". Zawiera on fabryczne ustawienia tych wszystkich parametrów, które mogą być zmienione i zapisane w programie Performance. Przywołanie programu 00 "FreePanl" zabezpieczy przed nieprzewidzianymi efektami - zwłaszcza w przypadku odtwarzania sekwencji SMF przez rekorder. Aby przywołać fabryczne ustawienie parametrów (program Performance 00 FreePanl) należy jednocześnie nacisnąć oba kursory PERFORMANCE MEMORY (CANCEL)

59

Funkcja Resume Korzystając z funkcji Resume można określić zakres parametrów programu 00 FreePanl, który będzie załadowany do pamięci. Inaczej mówiąc, wybieramy te parametry dla których zostaną przywrócone wartości fabryczne. mamy do wyboru pięć opcji: Tone - przywrócone zostaną wartości fabryczne dotyczące ustawienia barw i parametru Source Tone Change (zob. str. 52). Mixer - przywrócone zostaną wartości fabryczne parametrów miksera (zob. str. 76, 78). Dynamic Arranger - przywrócone zostaną wartości fabryczne parametrów Dynamic Arranger (zob. str. 47, 93). Param - przywrócone zostaną wartości fabryczne parametrów trybu Parameter (zob. str. 91). All - przywrócone zostaną wartości fabryczne wszystkich parametrów programu 00 FreePanl. Procedura załadowania programu 00 przy pomocy funkcji Resume: (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal) (3) Przyciskami PAGE wybierz 1 stronę menu Global (rys. str. 59). (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz zakres parametrów do załadowania. (5) Naciśnij M.BASS (Execute), aby wykonać operację. (6) Naciśnij F5 (Exit), aby wrócić do głównego menu. Uwaga: Ustawienie fabryczne (00 FreePanl) jest przywoływane także, gdy wyłączysz G-800 i włączysz go ponownie.

Wybieranie programu Performance (Grupa/Bank/Numer)(rys. str. 59) (1) Naciśnij jeden z przycisków Performance Memory GROUP - A, B lub C (odpowiednia dioda zaświeci się). (2) Naciśnij Performance Memory BANK (dioda zaświeci się). (3) Naciśnij jeden z przycisków numerycznych (1~8), określając numer banku (dioda BANK zgaśnie).

60

(4) Naciśnij ponownie któryś z przycisków numerycznych (1~8). Przywołane zostaną ustawienia parametrów zapisane w programie. Uwaga: Zmieniając program Performance podczas gry - pkt.(1)-(3) można wykonać wcześniej, natomiast pkt.(4) dokładnie w momencie, w którym mają być zmienione parametry. Uwaga: Istnieje możliwość wybrania zakresu parametrów ładowanych wraz z programem Performance (zob. str. 61). * Automatyczny dostęp do stylu User Należy zwrócić uwagę, że wczytywany program Performance może odnosić się do nazwy stylu User. Jeżeli taki styl, którego nazwa została zapisana w programie Performance nie jest wczytany do obszaru wewnętrznej pamięci User, to na wyświetlaczu pojawi się odpowiednie ostrzeżenie (rys. str. 60). Naciśnięcie UPPER2 (Exit) spowoduje zignorowanie informacji i rezygnację z załadowania brakującego stylu. W takim przypadku można jednak uruchomić procedurę szybkiego wczytania brakującego stylu: Naciśnij M.DRUMS (Load). Jeżeli brakujący styl znajduje się na dyskietce włożonej do stacji, zostanie natychmiast załadowany w odpowiednie miejsce pamięci User. Jeżeli nie, na wyświetlaczu pojawi się informacja - prośba o włożenie właściwej dyskietki (rys. str. 60). W tym momencie po włożeniu dyskietki z poszukiwanym stylem naciśnij M.DRUMS (Retry). Naciśnięcie UPPER2 (Exit) powoduje wycofanie się z operacji.

Wybieranie programów Performance przyciskami kursora metoda ta jest szczególnie przydatna w sytuacji, gdy kilka programów Performance zapisano w pamięci w takiej kolejności, w jakiej powinny być przywoływane podczas grania utworu lub następstwa utworów. Naciśnięcie któregokolwiek kursora powoduje natychmiastowe przywołanie programu poprzedniego (<) lub następnego (>) w kolejności. Uwaga: Naciśnięcie (>) po wybraniu programu A88 spowoduje przywołanie programu B11 (podobnie naciśnięcie (<) po wybraniu programu B11 spowoduje przywołanie programu A88). Uwaga: Programy Performence mogą być również przywoływane przełącznikiem nożnym, który pełnić może funkcję prawego kursora (>)(zob. str. 94).

61

Określanie zakresu parametrów przywoływanych z programem Performance

(rys. 61) Funkcja Performance Memory Hold działa podobnie do opisanej poprzednio funkcji Resume, dotyczy jednak zwykłych programów Performance. Pozwala ona na zachowanie niektórych grup parametrów z poprzednio aktywnego programu. Umożliwia to np. szybkie wybranie nowych barw dla partii automatycznych i (lub) nieautomatycznych, bez załadowywania parametrów stylu, itp. zakres danych, które nie będą załadowane wraz z nowym programem określa się przez naciśnięcie odpowiednich przycisków PERFORMANCE MEMORY HOLD (sygnalizowane diodami): STYLE (dioda świeci się) - wczytane będą wszystkie parametry oprócz tych, które dotyczą aranżera (styl, sekcje stylu). TONES (dioda świeci się) - wczytane będą wszystkie parametry oprócz tych, które dotyczą wyboru barw dla partii nieautomatycznych, akompaniujących i partii rekordera. KBD MODE (dioda świeci się) - wczytane będą wszystkie parametry oprócz tych, które dotyczą trybów klawiatury (Assign, Split itp.) i trybów rozpoznawania akordów (Standard, Piano itp.). Oczywiście włączenie funkcji Performance Memory Hold bez wybrania nowego programu nie da żadnego efektu. Dopiero selekcja programu Performance powoduje, że określone przyciskami Perf.Mem.HOLD dane zostaną wyfiltrowane. Aby załadować wszystkie dane zapisane w programie Performance, wszystkie diody Performance memory Hold powinny być zgaszone.

62

7. Sekwencer akordów Wbudowany w G-800 sekwencer umożliwia zapisanie tzw. "sekwencji akordów", która jest w istocie serią instrukcji dla automatycznego aranżera, mówiących mu kiedy i jakie akordy mają być grane. Odtwarzanie akordów z sekwencera umożliwia skoncentrowanie się na głosach melodycznych i łatwiejsze przygotowanie utworu do zapisania w rekorderze. 7.1 Nagrywanie akompaniamentu utworu Sekwencer akordów w istocie umożliwia nagranie akompaniamentu danego utworu - od początku do końca. (1) Wybierz styl, jego sekcję i poziom akompaniamentu (np.Original/Advanced) (zob. str. 42), lub program Performance (zob. str. 58). (2) Ustaw tempo (jeżeli nie chcesz pozostawić tempa oryginalnego). Wartość tempa jest zapisywana wraz z sekwencją akordów (zob. także funkcje Auto Tempo i Tempo Lock na str. 51). (3) Włącz ewentualnie funkcję Sync Start. (4) Naciśnij Chord Sequencer REC (dioda zacznie pulsować). (5) Zacznij grać (jeżeli włączona jest funkcja Sync Start) lub naciśnij START/STOP. Rób wszystko tak, jak przy normalnym graniu utworu. (6) Naciśnij START/STOP po zakończeniu utworu. Można także zakończyć utwór naciskając ENDING lub FADE OUT. (7) Naciśnij Chord Sequencer PLAY (dioda zacznie pulsować). (8) Odtworzenie nagranej sekwencji może być rozpoczęte tak samo, jak uruchomienie stylu muzycznego (zob. str. 41). 7.2 Dwa tryby pracy sekwencera akordów G-800 wyposażono w funkcję Style Change, która określa jakie informacje są nagrywane w sekwencji akordów.

63

Funkcja Style Change (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal) (3) Przyciskami PAGE wybierz 3 stronę menu Global (rys. str. 63) (4) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw w okienku Stl Change "On" lub "Off". Jeśli ustawiłeś "On": - Wszystkie działania sterujące aranżerem, dokonywane podczas nagrywania będą zapisane w sekwencji akordów, w tym: - zmiany stylów - zmiany sekcji stylu - ustawienia i zmiany tempa - głośność partii akompaniujących kontrolowana dynamiczną klawiaturą - wszystkie ustawienia programu Performance odnoszące się do aranżera - dźwięki sterujące aranżerem. Jeśli ustawiłeś "Off": W sekwencji akordów zapisane będą tylko dźwięki sterujące aranżerem (NTA). W takim wypadku, przed odtworzeniem sekwencji można np. ustawić inny styl, który będzie sterowany nagranymi dźwiękami. (5) Naciśnij F5 (Exit), by wrócić do głównego menu. * Kilka słów wyjaśnienia terminu "dźwięki sterujące aranżerem" (Note To Arranger - NTA): Dźwięki, które służą automatycznemu aranżerowi do rozpoznawania (a więc zmiany) akordów określa się jako "Note To Arranger" (NTA). System NTA pozwala zapisywać na ścieżce sekwencera (wewnętrznego lub zewnętrznego) te właśnie dźwięki. Zapisana tak sekwencja służy następnie do sterowania aranżerem pracującym w tym systemie. System NTA pozwala na duże zaoszczędzenie pamięci, bowiem w sekwencerze nie są zapisywane wszystkie dźwięki "produkowane" przez aranżer, a tylko te, które służą do jego bezpośredniego sterowania. Wybierając przy odtwarzaniu danej sekwencji każdorazowo ten sam styl, mamy gwarancję takiego samego brzmienia utworu. 7.3 Nagrywanie i odtwarzanie sekwencji w trakcie gry Jest możliwe nagrywanie i odtwarzanie sekwencji w trakcie gry (podczas realizacji stylu), wymaga to jednak ustawienia parametru Stl Change na "Off" (zob. wyżej): (1) Rozpocznij grę (uruchom aranżer)

64

(2) Podczas gry naciśnij Chord Sequencer REC, w momencie wyprzedzającym (o jedną - dwie miary) takt, od którego ma być rozpoczęte nagrywanie. Dioda REC będzie pulsować do najbliższej pierwszej miary taktu, po czym zacznie świecić ciągle - sygnalizując rozpoczęcie nagrywania. (3) Kończąc nagrywanie pętli naciśnij Chord Sequencer PLAY. Począwszy od następnego taktu, nagrana sekwencja będzie odtwarzana od początku do końca (w pętli), dopóki nie naciśniesz Chord Sequence STOP. Przycisk Chord Sequence STOP można też nacisnąć zamiast Ch.Seq.PLAY (3) - jeżeli nie chcesz natychmiast odtwarzać nagranej sekwencji. Uwaga: Ostatnia sekwencja nagrana przed wyłączeniem instrumentu z sieci pozostaje w pamięci, aż do momentu nagrania następnej. Przed nagraniem nowej sekwencji, poprzednią można zapisać na dyskietce i wczytać ją w dowolnym momencie. 7.4 Odtwarzanie sekwencji akordów Aby odtworzyć sekwencję, naciśnij Chord Sequence PLAY (dioda zaświeci się) i rozpocznij grę jednym z możliwych sposobów (zob. str. 41). Aby zatrzymać odtwarzanie sekwencji naciśnij Chord Sequence STOP. Nie powoduje to jednoczesnego zatrzymania aranżera (jak zatrzymać aranżer zob. na str. 42).

65

8. Rekorder (tryb GM/GS) Rekorder G-800 jest zdolny zapisywać i odtwarzać sekwencje Standard MIDI File (SMF format 0). Utwory są zapisywane bezpośrednio na dyskietkę - na jedną ścieżkę. Rekorder umożliwia szybkie odtwarzanie sekwencji SMF, bez konieczności ich uprzedniego ładowania do pamięci urządzenia. Rekorder G-800 czyta sekwencje SMF zgodne z formatem GM/GS oraz standardu ism. Utwór (Song) zawsze jest zapisywany przez rekorder jako sekwencja Standard MIDI File zgodna ze standardem GM/GS. 8.1 Nagrywanie utworu (Songu) Przed użyciem rekordera należy przygotować dyskietkę 3,5" 2DD lub 2HD. Jeżeli dyskietka jest już sformatowana dla komputera zgodnego z IBM PC, nie ma potrzeby jej formatowania, chociaż dostęp do danych jest szybszy w przypadku dyskietek sformatowanych na G-800. (1) Włóż dyskietkę do stacji dysków. jeżeli nie jest ona sformatowana lub ma format inny niż G-800 (lub IBM PC) na wyświetlaczu pojawi się informacja (rys. str. 65): UNFORMATED Disk (niesformatowana dyskietka) lub UNKNOWN Disk Format (nie znany format dyskietki) W pierwszym przypadku masz dwa wyjścia: - naciśnięcie M.DRUMS (Format) spowoduje rozpoczęcie formatowania, - naciśnięcie przycisku pod (Exit) spowoduje wycofanie się z procedury W drugim przypadku (nie znany format) można jedynie wyjść z opcji (Exit). Należy wyjąć dyskietkę z kieszeni i włożyć inną. Jeżeli jednak jesteś pewny, że dyskietka ta nie zawiera istotnych danych, możesz ją sformatować za pomocą funkcji Format: naciśnij F5 (Midi) w głównym menu, następnie trzymając HOLD naciśnij F4 (Format) i postępuj dalej zgodnie z instrukcjami na wyświetlaczu.

66

Zakładamy jednak, że dyskietka jest niesformatowana: (2) Naciśnij M.DRUMS. Rozpocznie się formatowanie, a na wyświetlaczu pojawi się informacja o przebiegu procedury (rys. str. 66). Naciskając F5 (Exit) można opuścić powyższe menu - bez zakłócania procedury formatowania, i rozpocząć wykonywanie innych czynności. Odbywające się w tle formatowanie sygnalizowane jest napisem "FORMATTING" w prawym rogu wyświetlacza. 8.2 Czynności przed nagrywaniem "songu" Rekorder może oczywiście nagrywać materiał bez użycia aranżera, jednak jego zaletą jest możliwość nagrywania pełnego aranżu. Przed rozpoczęciem właściwego nagrywania (na dyskietkę) można wykonać szereg pomocnych czynności: (1) Można najpierw nagrać sekwencję akordów (całego utworu), aby nie zajmować się potem sterowaniem aranżera (zob. str. 62). (2) Zatrzymaj aranżer (3) Przyporządkuj odpowiednie barwy tym partiom nieautomatycznym, które chcesz nagrać. (4) Wybierz odpowiedni tryb klawiatury (zob. str. 24-25). (5) Wybierz tryb rozpoznawania akordów (zob. str. 40). Uwaga: pkt.(4) i (5) są konieczne w przypadku zrezygnowania z wykorzystania sekwencji akordów. (6) Wybierz styl, sekcję stylu lub naciśnij Chord Sequence PLAY (dioda zacznie pulsować). (7) Naciśnij SYNCHRO START (zaświeci się dioda). Uwaga: Większość ustawień można przywołać przez wybranie przygotowanego uprzednio programu Performance. 8.3 Nagrywanie (8) Naciśnij REC w sekcji RECORDER. (9) Naciśnij START/STOP lub zacznij grać w części klawiatury aranżera (jeżeli włączona jest funkcja SYNCHRO START). (10) Kontynuuj grę (11) Po zakończeniu utworu naciśnij START/STOP.

67

Na wyświetlaczu pojawi się proponowana nazwa utworu (pliku)(rys. str. 67). Uwaga: Jeżeli nie jesteś zadowolony z nagrania, naciskając UPPER1 (Exit) spowodujesz, że song nie zostanie zapisany na dysku. (12) Jeżeli akceptujesz nagranie, należy nadać nazwę plikowi, który zapisany będzie na dyskietce. * Nadawanie nazwy plikowi (songowi) Jeżeli chcesz nadać plikowi nazwę inną niż proponowana (SONG 001): (13) Użyj pokrętła ACCOMP/GROUP do przesuwania kursora. (14) Użyj pokrętła BASS/BANK do ustawiania znaków w pozycji kursora. (15) Przesuń kursor do następnej pozycji, ustaw znak itd. Tylko osiem pierwszych znaków będzie zapisanych na dyskietce. Nie można także użyć tej samej nazwy dwa razy na tej samej dyskietce. (16) Naciśnij M.DRUMS (Save). Rozpocznie się zapisywanie na dyskietce (rys. str. 67). Naciskając F5 (Exit) można opuścić powyższe menu - bez zakłócania procedury zapisu, i rozpocząć wykonywanie innych czynności. Odbywające się w tle zapisywanie sygnalizowane jest napisem "SAVING" w prawym rogu wyświetlacza. 8.4 Odtwarzanie utworu (songu) Aby odtworzyć song z rekordera, trzeba oczywiście do stacji dysków włożyć dyskietkę zawierającą sekwencję SMF. Na czas odtwarzania sekwencji z rekordera, G-800 pełni rolę typowego modułu GM/GS. Tryb GM/GS jest włączany automatycznie przy odtwarzaniu sekwencji z rekordera (PLAY), lub ręcznie - przyciskiem GM/GS. W trybie GM/GS partie aranżera nie są dostępne, można jednak korzystać z partii nieautomatycznych. (1) Naciskając jednocześnie oba przyciski CANCEL wybierz program FreePanl.

68

* Odtwarzanie wszystkich utworów z dyskietki (2) Naciśnij PLAY. Dioda GM/GS zaświeci się i rozpocznie się odtwarzanie kolejno wszystkich utworów zapisanych na dyskietce, ponieważ pozostawiony został tryb All Song (rys. str. 68). (3) Aby zatrzymać odtwarzanie naciśnij Recorder STOP. (4) Naciśnij przycisk GM/GS, aby wyjść z trybu GM/GS. * Odtwarzanie wybranego utworu Naciśnij przycisk GM/GS, aby dioda zaświeciła się. (2) Przyciskami Song Select PREVIOUS i NEXT wybierz utwór z listy, która jest dostępna w dolnej części wyświetlacza. (3) Naciśnij PLAY. Odtwarzanie utworu przed jego końcem może być zatrzymane przyciskiem STOP. (4) Wybierz następny utwór lub naciśnij GM/GS aby włączyć tryb aranżera.

69

8.5 Dodatkowe funkcje związane z odtwarzaniem utworów

Słowa piosenki (Lyrics) Po włączeniu trybu GM/GS, czwarta opcja menu (F4) zmienia się z UsrSt na Lyrics. Włączenie tej opcji spowoduje, że na wyświetlaczu pojawią się słowa odtwarzanej piosenki, o ile sekwencja SMF ma takowe zapisane (rodzaj efektu karaoke). Aby wrócić do głównego menu naciśnij F5 (Exit).

Przewijanie i Reset Naciśnij STOP. Przyciskiem FF możesz przesuwać aktualną pozycję do przodu, a przyciskiem REV - do tyłu. Jednokrotne naciśnięcie któregoś z tych przycisków powoduje przesunięcie o jeden takt, dłuższe przytrzymanie przyśpiesza proces przewijania. Na wyświetlaczu możesz odczytać aktualną pozycję w utworze (rys. str. 69). Naciskając RESET spowodujesz przesunięcie pozycji songu do początku utworu lub do znacznika A (zob. poniżej). Uwaga: Przyciski FF, REV i RESET działają tylko w trybie GM/GS.

Znaczniki i pętle * Znacznik A Po oznaczeniu taktu znacznikiem A, naciśnięcie RESET powoduje przeskoczenie pozycji songu do tego taktu. Naciśnij przycisk A w określonej pozycji songu (przy zatrzymanym lub uruchomionym rekorderze). Diody tempa błysną nagle, informując o zapamiętaniu znacznika. Jako znacznik zapamiętywana jest najbliższa (następna) pierwsza miara taktu (naciśnięcie A w momencie 8.3 spowoduje zaznaczenie początku taktu 9).

70

Przed ustaleniem znacznika (A) można precyzyjnie ustawić pozycję songu przyciskami FF i REV. Uwaga: Aby ustawić song w pozycji znacznika, zatrzymaj odtwarzanie w miejscu leżącym za znacznikiem i naciśnij RESET. Naciśnięcie RESET przed pozycją znacznika spowoduje ustawienie songu na początek. Uwaga: Można określić tylko jeden znacznik A. Zaprogramowanie nowego miejsca znacznika automatycznie kasuje poprzedni znacznik. * Odtwarzanie w pętli (rys. str. 70) Programowanie początku i końca pętli może odbywać się zarówno podczas odtwarzania sekwencji jak i przy zatrzymanym rekorderze. (1) Naciśnij B-C w miejscu początku pętli (dioda zacznie pulsować). (2) Przewiń song do taktu, w którym ma być koniec pętli i naciśnij B-C ponownie. (3) Aby odtworzyć zaprogramowaną pętlę, trzymając wciśnięty przycisk recorder STOP naciśnij PLAY. Osiągając koniec pętli rekorder natychmiast przeskoczy do jej początku. (4) Aby zatrzymać odtwarzanie naciśnij Recorder STOP. 8.6 Gra z podkładem sekwencji SMF (Minus One) Podczas odtwarzania sekwencji można wyłączyć jedną lub więcej partii rekordera i zastąpić je własną grą. Wszystkie partie nieautomatyczne są dostępne w trybie pracy rekordera (GM/GS); można je włączać w takich samych kombinacjach, jak w trybie aranżera.

71

Uwaga: Każdorazowo, kiedy rozpoczniesz odtwarzanie nowego songu lub przesuniesz pozycję songu do początku używając przycisku RESET, wszystkie partie nieautomatyczne z wyjątkiem UPPER1 zostaną wyłączone i zostanie ustawiony tryb klawiatury Whole Right. Uwaga: Aby w pełni kontrolować wybór barw i tryb klawiatury, warto zapisać te parametry w programie Performance, który można potem przywołać w razie konieczności.

Zmiana tempa utworu Zaprogramowane z utworem tempo można zmienić kółkiem TEMPO. Jednak każdorazowe użycie RESET (ustawienie pozycji na początku) spowoduje przywrócenie pierwotnego tempa. Przyciski AUTO i LOCK (rys. str. 71) mogą być użyte w sposób podobny, jak w trybie aranżera: * Dioda AUTO świeci się, dioda LOCK nie świeci się: - rekorder nie ustawia zaprogramowanego tempa przy odtwarzaniu utworu od początku. Zmiany tempa są respektowane relatywnie - w odniesieniu do ustawionego ręcznie tempa. * Dioda AUTO nie świeci się, dioda LOCK świeci się: - rekorder nie ustawia zaprogramowanego tempa przy odtwarzaniu utworu. Zmiany tempa nie są respektowane. * Dioda AUTO nie świeci się, dioda LOCK nie świeci się: - jest to ustawienie typowe dla trybu GM/GS. Rekorder ustawia zaprogramowane tempo przy odtwarzaniu utworu od początku i w przypadku ustawienia pozycji na początku za pomocą funkcji RESET. Wszystkie zmiany tempa są respektowane.

72

Wyłączanie partii rekordera Przed wyłączeniem którejkolwiek partii należy sprawdzić, jakim kanałem MIDI jest ona przesyłana. Znalezienie partii, którą chcesz wyłączyć nie zawsze jest proste. Najczęściej spotykany w sekwencjach SMF przydział kanałów MIDI (i partii nieautomatycznych G-800) poszczególnym partiom zapisanym w utworze wygląda mniej więcej tak: Perkusja - kanał 10 - (Manual Drums) Piano - kanał 1 - (-----) Bass - kanał 2 - (Manual Bass) Podkład akordowy - kanał 3 - (Lower) Solo/melodia - kanał 4 - (Upper1) Kontrmelodia - kanał 6 - (Upper2) W praktyce jednak istnieje dużo odstępstw od tego wzorca; niektóre sekwencje zawierają także materiał na wszystkich 16 kanałach. Funkcja SOLO Funkcja solo pozwala określić, jaki kanał MIDI jest przyporządkowany poszczególnym partiom sekwencji. Funkcja ta wyłącza wszystkie partie - poza jedną, wybraną: (1) W głównym menu naciśnij F1 (Mixer). Rekorder musi być przy tym zatrzymany. (2) Naciśnij F3 (Song)(rys. str. 72). (3) Naciśnij UPPER1, aby wyłączyć wszystkie partie poza pierwszą. Jeżeli po odtworzeniu całego utworu nic nie było słychać, partia te nie jest używana (jest "pusta"). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię 2 (5) Ponownie użyj funkcji SOLO (UPPER1), aby wyłączyć tą partię (6) Włącz SOLO dla kolejnych partii: Przesłuchując w ten sposób wszystkie partie, dowiesz się, co jest w każdej z nich nagrane i które są puste. Po włączeniu funkcji Solo dla wszystkich partii, można pokrętłem DRUMS/PART szybko przełączać pomiędzy nimi. Uwaga: Powrót do głównego menu nie wyłącza automatycznie funkcji Solo (słyszana będzie partia wybrana ostatnio). Nie jest możliwe wybranie funkcją Solo dwóch lub więcej partii jednocześnie.

73

(7) Naciśnij F5, aby wrócić do głównego menu. * Wyłączanie partii (Status) (1) Wybierz menu Mixer/Song (jw.). (2) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię, którą chcesz wyłączyć. (3) Pokrętłem UPPER/VARIATION wyłącz partię (Status = Off). Uwaga: Funkcja Solo jest nadrzędna względem "Status". Aby wyłączyć daną partię, nie może być dla niej aktywna funkcja Solo. (4) Naciskając F5 powróć do głównego menu.

Przeglądanie ustawień songu W menu Mixer/Song można ustawić jeszcze dwa inne parametry poszczególnych partii. Wyboru partii, jak poprzednio, dokonuje się pokrętłem DRUMS/PART. * Głośność partii (Volume) Parametr ten reguluje relatywną głośność partii, pozwalając na jej zwiększenie (wartości dodatnie), bądź zmniejszenie (wartości ujemne) - względem wartości oryginalnej (kontrolowanej przez CC7). Obracając pokrętło BASS/BANK w lewo zmniejszysz głośność, obracając w prawo - zwiększysz głośność wybranej partii. * Głośność globalna Jeżeli ustawienie maksymalnej głośności (127) jakiejś partii nie daje wystarczającego efektu, można zredukować głośność wszystkich pozostałych partii funkcją SNG Volume: (1) W głównym menu (w trybie GM/GS) wybierz VOLUME. (2) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw wartość ujemną, redukując głośność wszystkich partii.

74

(3) naciśnij F5 (powrót do głównego menu). * Funkcja Tone Change (Old i New) Pokrętłem LOWER/NUMBER w menu Mixer/Song można ustawić parametr ToneChng: "New" oznacza, że w przypadku odebrania zapisanego w sekwencji komunikatu zmiany barwy, wybierana będzie ona z banków A/B (barwy G-800). "Old" oznacza, że w przypadku odebrania zapisanego w sekwencji komunikatu zmiany barwy, wybierana będzie ona z banków C/D (barwy SC-55).

Funkcja Link (rys. str. 74) Parametr Link decyduje o tym, czy dana partia nieuatomatyczna (Upper1/2, Lower, M.Bass, M.Drums) przyjmie te same ustawienia, co odpowiadająca jej partia zapisana w sekwencji. (1) Wybierz menu Mixer/Song (zob. str. 72). (2) Pokrętłem DRUMS/PART "przewijaj" wszystkie 16 partii i obserwuj okienko Link.

75

(3) Przyciskiem M.BASS zmień parametr Link na "On" lub "Off". Uwaga: Przyporządkowanie partii nieautomatycznych kolejnym partiom sekwencji nie może być zmienione. Funkcja Link działa podobnie jak przełącznik Source/Song; dotyczy głośności, nasycenia efektu itp. (zob. str. 82). Uwaga: Funkcja Link działa także dla partii wyłączonych (Status = Off). Pozwala to na zastąpienie materiału dźwiękowego zapisanego w sekwencji przez grany samodzielnie, z wykorzystaniem jednak innych parametrów (np. zmiany barw) zawartych w SMF.

76

9. Łatwa edycja (zmiana parametrów) Ustawienia parametrów opisanych w tym rozdziale mogą być zapisane w programie Performance (zob. str. 56). 9.1 Głośność partii (Volume) Przed przystąpieniem do ustawiania głośności poszczególnych partii powinno się dobrać właściwe barwy. Wybranie nowej barwy może spowodować konieczność ponownego ustawiania głośności partii. Aby wejść do menu Volume należy: Nacisnąć przycisk funkcyjny Volume, lub W głównym menu poruszyć dowolnym pokrętłem pod wyświetlaczem. W tym przypadku, po kilku sekundach nieporuszania pokrętłami nastąpi włączenie głównego menu.

Wirtualne potencjometry suwakowe W menu Volume na wyświetlaczu widać wirtualny mikser ośmiokanałowy. Liczba "suwaków" jest większa niż liczba partii nieautomatycznych, ale mniejsza niż wszystkich partii (aranżer + partie nieautomatyczne). Dlatego suwak ACC obejmuje grupę partii akompaniujących (ACC1~ACC6), kontrolując głośność ich wszystkich. Uwaga: W przypadku kontrolowania wielu partii przez jeden regulator, wskazywana zawsze jest największa wartość spośród objętych grupą partii. (1) Obracając pokrętłem UPPER/VARIATION obserwuj wyświetlacz.

77

Zauważ, że jednym pokrętłem zmieniana jest głośność zarówno partii Upper1, jak i Upper2 - o tą samą wartość. Dzieje się tak, ponieważ obie partie są ujęte w grupę (rys. str. 77). Podobnie połączone są w grupy partie: Manual Drums (MDR) z Accompaniment Drums (ADR), a także Manual Bass (MBS) z Accompaniment Bass (ABS). Obracaj pokrętłami DRUMS/PART lub BASS/BANK aby to sprawdzić. Suwak Lower (lwr) kontroluje głośność tylko jednej partii. Uwaga: W momencie osiągnięcia przez jeden suwak grupy wartości 127 lub 0, dalsze obracanie pokrętła w tym samym kierunku powoduje zmianę głośności tylko jednej partii. Aby zmieniać głośność tylko jednej partii w grupie: Naciśnij F2, aby uaktywnić tylko prawe suwaki w każdej grupie (rys. str. 77 w środku). Obracanie pokrętłami pod wyświetlaczem powoduje zmianę wartości tylko partii UP1, abs i ADR. Lewe suwaki w każdej grupie są "szare". Naciśnij F3, aby uaktywnić tylko lewe suwaki w każdej grupie (rys. str. 77 na dole). Obracanie pokrętłami pod wyświetlaczem powoduje zmianę wartości tylko partii UP2, MBS i MDR. Prawe suwaki w każdej grupie są "szare".

78

* Regulacja głośności całych sekcji (aranżera i partii nieautomatycznych) (1) Wróć do głównego menu (F5). (2) Naciśnij VOLUME koło lewego, dolnego rogu wyświetlacza (dioda zaświeci się). (3) Naciśnij F4 (Glbal)(rys. str. 78) (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP można teraz zmieniać głośność wszystkich partii aranżera (łącznie). Pokrętłem LOWER/NUMBER można regulować głośność wszystkich partii nieautomatycznych (Rtime). Uwaga: W momencie osiągnięcia dla jednej z partii grupy wartości 127 lub 0, dalsze obracanie pokrętła w tym samym kierunku powoduje zmianę wzajemnej głośności (balansu) pomiędzy partiami.

Zmienianie głośności poszczególnych partii automatycznego akompaniamentu

(ACC) Ponieważ partie ACC (1~6) są ujęte w grupę (zob. str. 76), aby regulować głośność osobno dla każdej z nich, trzeba wejść do menu "Mixer/Arrng": (1) W głównym menu naciśnij F1 (Mixer). (2) Naciśnij F2 (Arrng)(rys. str. 78 na dole). (3) Przyciskami PAGE wybierz jedną z partii ACC (1~6). Nazwa partii powinna się ukazać na listwie przewijania po lewej stronie. (4) Pokrętłem DRUMS/PART reguluj głośność partii.

Wyłączanie partii (1) W głównym menu naciśnij F1 (Mixer). (2) Naciśnij F2 (Arrng) lub F2 (RTime), w zależności od tego, czy chcesz wyłączyć partię akompaniamentu (ACC), czy partię nieautomatyczną (RTime).

79

(3) Przyciskami PAGE wybierz partię, którą chcesz wyłączyć. Nazwa partii powinna się ukazać na listwie przewijania po lewej stronie. (4) Naciśnij M.DRUMS. Na wyświetlaczu "ON" zamieni się na "Off", a nazwa partii wyświetlona będzie małymi literami. (5) Naciśnij F5 (Exit).

Ustawianie panoramy G-800 pozwala na ustawienie panoramy (położenia na linii między prawym a lewym głośnikiem) niezależnie dla każdej partii: (1) W głównym menu naciśnij F1 (Mixer). (2) Naciśnij F2 (Arrng) lub F2 (RTime), w zależności od tego, czy chcesz ustawiać panoramę dla partii akompaniamentu (ACC), czy partii nieautomatycznej (RTime). (3) Przyciskami PAGE wybierz jedną z partii. Nazwa partii powinna się ukazać na listwie przewijania po lewej stronie. (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw panoramę partii. Wartości mniejsze od 64 przesuwają źródło dźwięku w lewo, wartości większe od 64 - w prawo. Maksymalne obrócenie pokrętła w lewo powoduje ustawienie wartości Rond (Random), co oznacza, że położenie kolejnych dźwięków będzie zmieniać się w przypadkowy sposób. (5) Nie wychodź na razie z menu Mixer... 9.2 Efekty i korektor barwy (Equalizer) G-800 wyposażono w trzy programowalne efekty: Reverb (pogłos), Chorus i Delay (Echo) oraz w dwupasmowy parametryczny korektor barwy. Uwaga: Wszystkie zmiany parametrów danego efektu dotyczą wszystkich partii. Dla każdej partii oddzielnie można ustawić jedynie nasycenie (głębokość działania) danego efektu.

80

Ustawianie nasycenia efektów poszczególnych partii (1) W menu Mixer (zob. wyżej pkt. 1-2), przyciskami PAGE wybierz jedną z partii. Nazwa partii powinna się ukazać na listwie przewijania po lewej stronie. Ustawienie nasycenia efektu danej partii decyduje o poziomie sygnału, który przesyłany jest do procesora efektów, oddzielnie dla każdego efektu (Reverb/Chorus/Delay). Im większa wartość liczbowa, tym silniej jest słyszane działanie efektu (rys. str. 80). (2) Pokrętłem BASS/BANK ustaw nasycenie pogłosu (Reverb) dla partii. (3) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw nasycenie chorusa (Chorus) dla partii. (4) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw nasycenie echa (DELAY) dla partii.

Parametry efektów Efekty są programowalne, w razie potrzeby można więc zmienić ich parametry: (1) W głównym menu naciśnij F1 (Mixer). (2) Naciśnij F4 (Effct). na wyświetlaczu ukaże się 1 strona menu "Mixer/Effct" (rys. str. 80).

81

(3) Przyciskami PAGE wybierz efekt, którego parametry chcesz zmieniać. Kolejność "stron" menu jest następująca: 1 - Reverb 2 - Chorus 3 - Delay 4 - Equalizer W trzech pierwszych przypadkach (Reverb, Chorus, Delay) lewe pokrętło (DRUMS/PART) pozwala wybrać typ efektu. Każdy efekt daje do wyboru inne typy (np. w grupie Chorus znajdziemy efekt "Flanger"). Pokrętłem BASS/BANK wybiera się konkretny parametr danego efektu, zaś pokrętłem UPPER/VARIATION ustawia się jego wartość. (4) Pokrętłem DRUM/PART wybierz typ efektu. Uwaga: Każda zmiana typu efektu powoduje ustawienie fabrycznych wartości jego parametrów. (5) Pokrętłem BASS/BANK wybierz parametr... (6) ...pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw jego wartość.

Korektor barwy Korektor barwy działa na podobnej zasadzie, jak regulatory niskich i wysokich tonów we wzmacniaczu. (1) Przyciskiem PAGE wybierz 4 stronę menu Mixer/Effct (rys. str. 81). (2) Pokrętłem DRUM/PART ustaw częstotliwość dolnego pasma (L- Freq), która ma być podbita lub wytłumiona. (3) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw wartość (L-Gain) dla dolnego pasma: ujemną (obcinanie) lub dodatnią (podbijanie). (4) Powtórz to samo dla górnego pasma (BASS/BANK - H.Freq, LOWER/NUMBER - H-Gain).

82

* Włączanie korektora dla poszczególnych partii Po włączeniu instrumentu, działanie korektora barwy jest włączone dla wszystkich partii, można więc użyć go regulacji brzmienia całego instrumentu. Możliwe jest jednak wyłączenie korekcji barwy dla poszczególnych partii, dzięki czemu jego wykorzystanie może być bardziej efektywne. (1) W głównym menu wybierz "Mixer" (F1). (2) Naciśnij F1 (RTime). (3) Przyciskami PAGE wybierz jedną z partii. Nazwa partii powinna się ukazać na listwie przewijania po lewej stronie (rys. str. 82). (4) Naciśnij UPPER1 wyłączając (EQ-Off) lub włączając (EQ-On) działanie korektora dla tej partii. (5) Wróć do pkt.(3), ustawiając parametr EQ dla innych partii. (6) Naciśnij F5 (Exit). 9.3 Menu "Source": wybór między własnymi ustawieniami parametrów a ustawieniami aranżera/songu Parametr "Source" (źródło) określa, czy dokonane własnoręczne ustawienia parametrów będą respektowane, czy nie. (1) W głównym menu wybierz "Mixer" (F5). (2) trzymając wciśnięty przycisk HOLD, naciśnij F1 (RTime, F2 (Arrng) lub F4 (Effct)(rys. str. 82).

83

* Jeśli wybrałeś RTime, masz do wyboru opcje "Prf" i "Sng": Ustawienie Prf dla wybranego parametru oznacza, że jego wartość może być zmieniona tylko "ręcznie", lub na skutek zmiany programu Performance. Ustawienie Sng dla wybranego parametru oznacza, że jego wartość może być zmieniona także po otrzymaniu odpowiedniego komunikatu zapisanego w sekwencji (przy odtwarzaniu SMF z rekordera). Uwaga: Wybranie Prf nie oznacza, że wartość danego parametru automatycznie zostanie zapisana w aktywnym programie Performance (należy do tego użyć funkcji "Write", zob. str. 58). Uwaga: Parametr Source/Delay nie jest dostępny dla partii MDR. Pokrętłami pod wyświetlaczem ustaw przełączniki Prf/Sng dla poszczególnych partii nieautomatycznych. * Jeśli wybrałeś Arrng, masz do wyboru opcje "Prf" i "Arr": Styl muzyczny składa się z fragmentów (sekcji), na początku których są zapisane komunikaty ustawiające automatycznie wartości różnych parametrów (np., zmiana barwy, panorama, głośność itp.) Ustawienie Prf dla wybranego parametru oznacza, że jego wartość może być zmieniona tylko "ręcznie", lub na skutek zmiany programu Performance. Ustawienie Arr dla wybranego parametru oznacza, że jego wartość ustawiona ręcznie lub przez wybór programu Performance będzie zmieniona przez komunikaty zawarte w sekcjach stylu muzycznego (w wypadku uruchomienia aranżera).

84

* Jeśli wybrałeś Effct, masz do wyboru opcje "Prf" i "Sng": Ustawienie Prf dla wybranego efektu oznacza, że jego parametry mogą być zmienione tylko "ręcznie", lub na skutek zmiany programu Performance. Ustawienie Sng dla wybranego efektu oznacza, że jego parametry mogą być zmienione także po otrzymaniu odpowiednich komunikatów zapisanych w sekwencji (przy odtwarzaniu SMF z rekordera). Uwaga: Stan włączników Source nie ma znaczenia w przypadku komunikatów przyjmowanych przez jedno z gniazd MIDI. Inaczej mówiąc, wszystkie rozkazy przychodzące przez MIDI z urządzeń zewnętrznych są wykonywane, mimo ustawienia parametrów Source na Prf.

85

10. Edytowanie partii G-800 umożliwia edytowanie (programowanie) różnych parametrów partii, które wpływają na brzmienie przyporządkowanej jej barwy. Zmiana parametrów opisanych w tym rozdziale dotyczy zawsze partii (np. Upper1, Lower itp.), a nie wybranej barwy. Wybranie dla danej partii innej barwy nie powoduje zmiany ustawionych wcześniej parametrów edycji (rys. str. 85). Uwaga: Wartości ustawiane dla parametrów edycji partii są "relatywne", tzn. ich wielkość jest dodawana lub odejmowana od wielkości zaprogramowanej na stałe wraz z określoną barwą.

10.1 Wybór parametru i zmiana jego wartości (1) W głównym menu naciśnij przycisk TONE (po lewej - dolnej stronie wyświetlacza).

86

(2) Naciśnij F4 (Edit), aby wybrać menu edycji barwy (rys. str. 86). (3) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię, której parametry chcesz zmieniać (Można edytować następujące partie nieautomatyczne: Upper1, Upper2, Lower, Manual Bass). (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz parametr, którego wartość chcesz zmienić (zob. poniżej). (5) Pokrętłem pod napisem "VALUE" ustaw wartość wybranego parametru. (6) W podobny sposób edytuj parametry dla innych partii (od pkt. 3). Parametry edycji partii:

Vibrato Vibrato to efekt polegający na modulowaniu wysokości dźwięku (wibracja głosu). * Vibrato Rate (-64~+63) - parametr ten reguluje częstotliwość (szybkość) modulacji. Wartości dodatnie oznaczają większą, a ujemne - mniejszą częstotliwość. * Vibrato Depth (-64~+63) - parametr ten reguluje głębokość (intensywność) modulacji. Wartości dodatnie oznaczają większe, a ujemne - mniejsze odchylenia wysokości dźwięku. * Vibrato Delay (-64~+63) - parametr ten reguluje czas, po którym zaczyna się efekt vibrato. Wartości dodatnie oznaczają dłuższy, a ujemne - krótszy czas opóźnienia efektu.

Filtr Ustawienie parametrów filtra decyduje o brzmieniu (jasności) dźwięku. G-800 wyposażono w filtr dolnoprzepustowy, który może tłumić składowe (harmoniczne i nieharmoniczne) powyżej pewnej częstotliwości, określanej jako "częstotliwość odcięcia" (Cutoff Frequency). Modyfikując częstotliwość odcięcia wpływamy na jasność barwy. Częstotliwość ta może zmieniać się w czasie, sterowana przez tzw. "obwiednię". Ustawiając parametry filtra i jego obwiednię można uzyskać zatem dźwięk, którego barwa zmienia się w czasie.

87

* Częstotliwość odcięcia (Cutoff) [-63 ~ +63] Wartości dodatnie powodują przepuszczanie większej ilości składowych, co oznacza jaśniejszą barwę dźwięku. Wartości ujemne powodują filtrowanie wyższych składowych, co powoduje, że barwa dźwięku jest ciemniejsza (rys. str. 87). Uwaga: W przypadku niektórych barw ustawienie wartości dodatnich częstotliwości odcięcia nie powoduje słyszalnych zmian w brzmieniu, ponieważ zaprogramowana fabrycznie wartość jest już ustawiona na maksimum. * Rezonans filtru (Resonance) [-64 ~ +63] Jest to parametr związany z syntezą elektroniczną dźwięku. Dodatnie wartości powodują wzmocnienie (podbicie) składowych w okolicach częstotliwości odcięcia filtru. W ten sposób dźwięk uzyskuje specyficzny, szklisty i "syntetyczny" charakter (rys. str. 87). Uwaga: Parametr Resonance może być użyty do redukcji niskich częstotliwości w dźwięku (na zasadzie korektora tonów niskich we wzmacniaczu). należy w takim przypadku ustawić częstotliwość odcięcia relatywnie wysoko, a rezonans w granicach +1 ~ +15. Uwaga: W przypadku niektórych barw ustawienie wartości ujemnych rezonansu nie powoduje słyszalnych zmian w brzmieniu.

Obwiednia Głośność dźwięku może zmieniać się w czasie. Zmiany te mogą być przedstawione graficznie w postaci wykresu (rys. str. 88) zwanego obwiednią (Envelope). Kształt obwiedni głośności jest inny dla każdego instrumentu i decyduje w dużym stopniu o postrzeganiu jego barwy. Zależy on także od artykulacji stosowanej w grze na danym instrumencie (np. na trąbce można grać "ostro" - dźwięk jest atakowany szybko, lub "miękko" - atak dźwięku jest wolniejszy). Ustawiając parametry obwiedni można symulować artykulację różnych instrumentów. Parametry obwiedni w G-800 ustawiane są wspólnie dla głośności (amplitudy) i filtru. Częstotliwości odcięcia filtru będzie się więc zmieniać według kształtu obwiedni.

88

* Env Attack (atak) [-64 ~ +63] - określa czas nabrzmiewania dźwięku (wartości ujemne oznaczają krótszy czas). * Env Decay [-64 ~ +63] - określa czas stabilizacji dźwięku (czas po jakim głośność opadnie z poziomu maksymalnego do poziomu naturalnego wybrzmienia). Uwaga: Dźwięki perkusyjne mają poziom wybrzmienia "0". Dźwięk fortepianu i gitary należy także do tej kategorii, dlatego jego głośność spadnie samoistnie do zera podczas dłuższego przytrzymywania klawisza. * Env Release [-64 ~ +63] - określa czas wybrzmienia dźwięku (aż do całkowitego wyciszenia) po zwolnieniu klawisza. 10.2 Przełączniki źródła zmian parametrów dźwięku (Source Tone Edit) Przełączniki Tone Edit pozwalają zabezpieczyć parametry partii nieautomatycznych przed nieprzewidzianymi zmianami, po otrzymaniu komunikatów NRPN zawartych w sekwencji SMF. Podobnie, jak dla innych przełączników (zob. str. 31), można wybrać dwie opcje: Prf - ustawienia parametrów partii pozostają niezmienione - aż do czasu wybrania innego programu Performance. Sng - ustawienia parametrów partii mogą się zmienić podczas odtwarzania sekwencji Standard MIDI File, jeżeli zawiera ona komunikaty zmieniające ustawienie partii. Dla przypomnienia przedstawiamy wykaz wszystkich typów przełączników "Source" umożliwiających filtrowanie komunikatów zmieniających ustawienia parametrów partii: * Tone Change (zob. str. 31 i 52) * Volume, Panpot, Reverb, Chorus, Delay - dla partii nieautomatycznych (str. 83); Panpot, Reverb, Chorus - dla partii aranżera (str. 83) * Effekt settings (ustawienia efektu) (str. 84) * Master Tune, Upper2 Tune (str. 90), Scale, Upper1/2 Portamento * Extra Bender, Pitch Bender Range

89

Ustawianie przełącznika Tone Edit: (1) Naciśnij TONE. (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F4 (Edit) aby wybrać menu Source/Edit. (3) Przyciskami PAGE wybierz partię, dla której chcesz zmienić stan przełącznika (rys. str. 89). Nazwa partii pojawi się na listwie przewijania. (4) Pokrętłem pierwszym od lewej ustaw parametr na "Prf" lub "Sng" (Arr). (5) Dwukrotnie naciśnij F5 (Exit), aby powrócić do głównego menu. 10.3 Ustawianie parametrów partii Upper2

Transpozycja i dostrojenie partii Upper2 Partia Upper2 może realizować niezależny głos solowy, automatyczną "kontrmelodię" lub może ona dwoić partię Upper1. W tym ostatnim przypadku, naciśnięcie klawisza w prawej części klawiatury (Split Mode) lub w dowolnej jej części (Whole Right Mode - zob. str. 25) powoduje granie tego samego dźwięku zarówno barwą Upper1, jak i Upper2. Ustawienie odpowiednich parametrów pozwala na transpozycję lub "odstrojenie" partii Upper2 - względem partii Upper1. Parametr "Coarse" (transpozycja) umożliwia np. ustawienie interwału kwinty czystej pomiędzy obiema partiami Upper, co bywa szczególnie przydatne w przypadku akordów (np. Brass lub gitara elektr.). Należy pamiętać, aby w tym przypadku obie partie Upper były włączone! Zmiana parametru Fine (strojenie) jest przydatna szczególnie w przypadku wybrania podobnych barw dla obu partii Upper; otrzymujemy wtedy efekt naturalnego chorusu, który możemy wzmocnić przez przeciwstawne ustawienie panoramy obu partii. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) naciśnij F2 (Tune) (3) Przyciskami PAGE wybierz drugą stronę menu (rys. str. 89). (4) Pokrętłem DRUMS/PART ustaw interwał transpozycji Upper2.

90

(5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw strojenie partii Upper2. (6) Aby powrócić do głównego menu, naciśnij F5 (Exit). * Przełącznik Tune Source partii Upper2 Aby zabezpieczyć dokonane dla partii Upper2 ustawienia transpozycji i strojenia przed zmianami na skutek otrzymania komunikatów MIDI podczas odtwarzania sekwencji SMF: (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (Tune)(rys. str. 90). (3) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz "Prf" lub "Sng". Ustawienie "Prf" filtruje komunikaty zapisane w sekwencji, mogące inaczej zmienić parametry transpozycji i strojenia partii Upper2. (4) Naciśnij F5 (Exit).

Włączenie drugiej inteligentnej kontrmelodii dla partii Upper2 Jak już opisywaliśmy (str. 46), partia Upper2 może być użyta jako automatyczna kontrmelodia (drugi głos), dodawana do melodii granej barwą Upper1. Odpowiedni parametr pozwala ustalić, czy do melodii głównej będzie dodana tylko jeden głos, czy też dwa głosy (dwie kontrmelodie): (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz drugą stronę menu Cntrl.(rys. str. 90). (4) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw liczbę głosów (1 lub 2), które będą dodawane automatycznie po włączeniu funkcji Melody Intelligence. (5) Naciśnij F5 (Exit). Uwaga: Funkcja Intelligence Melody (automatyczna kontrmelodia) działa tylko w trybie pracy aranżera (nie można jej użyć w trybie GM/GS).

91

11. Programowanie dla zaawansowanych Rozdział ten opisuje parametry i funkcje, które być może będziesz chciał programować po nabyciu pewnego doświadczenia w pracy z G- 800. Ustawienia tych parametrów mogą być zapisane w programach Performance (zob. str. 56) i w razie potrzeby przywołane. 11.1 Parametry odnoszące się do partii aranżera

Wartość Fill Rit Parametr ten związany jest z funkcją Fill Rit (zob. str. 44). Pozwala on ustalić stopień zwolnienia podczas gry "przejścia" (Fill In) Wartość Fill Rit jest respektowana tylko wtedy, gdy dioda Fill Rit świeci się. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz drugą stronę menu Param/Glbal. (4) Pokrętłem BASS/BANK ustaw wartość Fill Rit (większe wartości oznaczają większy stopień zwolnienia). (5) Naciśnij F5 (Exit).

Wartości Tempo Change (Rit/Acc) Parametry Tempo Change określają stopień i prędkość zmiany tempa - dla funkcji RIT (ritardando) i ACC (accelerando). (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz drugą stronę menu Param/Glbal. (4) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw wartość (Ratio) zmiany tempa Rit/Acc (większe wartości oznaczają większy stopień zwolnienia/przyspieszenia). (5) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw prędkość zmiany tempa Rit/Acc Aby osiągnąć efekt stopniowego zwalniania tempa należy ustawić dużą wartość CPT.

92

Termin CPT (Clock Pulse Time) związany jest z rozdzielczością zegara sekwencera/aranżera, określając ilość impulsów na jednostkę miary (ćwierćnutę). Rozdzielczość G-800 wynosi 120 CPT. Aby zmiana tempa przebiegała na przestrzeni jednego taktu 4/4, należy ustawić wartość CPT na 480 (4 X 120); w następnym takcie tempo ustabilizuje się. (6) Naciśnij F5 (Exit).

Przyporządkowanie do grup akordów, funkcja "Alteratn" Na stronie 42 wyjaśniliśmy, że każdy styl może zawierać trzy niezależne sekcje (typy) aranżacji: dla akordów durowych (maj), dla akordów molowych (min) i dla akordów dominant-septymowych (7). Funkcja "Chord Family Assign" umożliwia określenie, który typ aranżacji (maj, min czy 7) będzie użyty dla akordu danego typu. Przykładowo, można przyporządkować aranżację typu "minor" dla akordów maj6 (np. Cmaj6). (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz 4. stronę menu Param/Glbal (rys. str. 92). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z ośmiu dostępnych pozycji pamięci akordów. Jeżeli nie programowałeś jeszcze żadnych akordów, ustawiona będzie pozycja "1". Jeżeli wszystkie pozycje w pamięci są zajęte (co jest sygnalizowane nazwą akordu po prawej stronie numeru), można wymazać wybraną pozycję przez naciśnięcie przycisku Part Select M.DRUMS (Cancel). (5) Zagraj akord, który chcesz przyporządkować do określonej grupy akordów (typu aranżacji). Nazwa tego akordu ukaże się po prawej stronie numeru. (6) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz grupę akordów - major (M), minor (m) lub (7), do której przyporządkowany będzie zagrany akord. Przypuśćmy, że akord C4 przyporządkowaliśmy do grupy "maj". Zauważymy, że wstęp (Intro) i zakończenie (Ending) zmienią się, jeżeli utwór zaczniemy od tego akordu. Do następstwa harmonicznego wprowadzone zostaną pewne zmiany, które nie zawsze są pożądane. Ustawienie parametru Alteration (zmiany) na "off" spowoduje, że akord przyporządkowany do danej grupy nie będzie zmieniał następstwa harmonicznego zaprogramowanego dla wstępu (Intro) i zakończenia (Ending).

93

(7) Pokrętłem UPPER/VARIATION włącz (On) lub wyłącz (Off) funkcję Alteratn. (8) Naciśnij F5 (Exit).

Funkcja "ACC WRAP" Funkcja "Wrap" określa, czy partie automatycznego akompaniamentu (także automatycznego basu) będą grane z uwzględnieniem naturalnej skali poszczególnych instrumentów, czy nie. W przypadku ustawienia parametru w pozycji "Natural", wszystkie dźwięki akompaniamentu, które przekraczają naturalną skalę danego instrumentu będą transponowane o oktawę w dół lub w górę. Dźwięki określające rozpiętość naturalnej skali są zaprogramowane dla każdej barwy (instrumentu) na stałe i nie mogą być zmieniane. W większości przypadków opcja "Natural" jest bardziej przydatna, bowiem zapobiega nienaturalnemu brzmieniu niektórych barw instrumentalnych. Opcja "Full" może okazać się przydatna w przypadku nagrywania utworu z użyciem samodzielnie programowanych stylów (User). Zaprogramowane następstwo dźwięków nie będzie wtedy zmieniane, mimo przekroczenia naturalnej skali instrumentu. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz 5. stronę menu Param/Glbal (rys. str. 93). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii akompaniamentu (ABS, Acc1 - Acc6), dla której chcesz zmienić parametr "Wrap". (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw parametr (Natural lub Full). (6) Naciśnij F5 (Exit).

Ustawienie czułości partii akompaniujących na prędkość uderzenia klawisza

(DYNAMIC ARRANGER). Funkcja Dynamic Arranger umożliwia określenie stopnia uzależnienia głośności partii akompaniujących od prędkości uderzania w klawisze (velocity).

94

(1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 2. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 94). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii akompaniamentu, dla której chcesz zmienić czułość na velocity. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw parametr (liczbę) określającą czułość. Wartości dodatnie oznaczają wprost proporcjonalną zależność głośności dźwięku od prędkości uderzenia w klawisze (szybsze uderzenie wywołuje głośniejsze dźwięki). Wartości ujemne oznaczają zależność odwrotnie proporcjonalną (im mniejsza prędkość uderzenia, tym głośniejsze dźwięki). Przykład: Dla dwóch różnych partii można ustawić skrajnie odmienne wartości (+127 i -127), dzięki czemu w praktyce będą one przełączane poprzez "siłę" gry. Jedna z nich będzie słyszalna tylko wtedy, gdy uderzenie w klawisze będzie silne, druga tylko wtedy - gdy będzie ono słabe. Dla partii, których głośność nie powinna zależeć od velocity (siły gry), wartość parametru należy ustawić na "0". (6) Naciśnij F5 (Exit).

Funkcje przełącznika nożnego (FOOT SWITCH) Podłączenie do gniazda FOOT SWITCH (na tylnej ściance) przełącznika nożnego (DP-2, DP-6 lub FS-5U) umożliwi sterowanie za pomocą nogi jedną z możliwych funkcji (wykaz funkcji, które mogą być przełączane pedałem przedstawiono na str. 35 podręcznika "Reference manual"). Większość z tych funkcji dotyczy obsługi aranżera (najczęściej Start/Stop). (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 3. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 94). (4) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz jedną z funkcji dla przełącznika nożnego. (5) Naciśnij F5 (Exit). Uwaga: Można zaprogramować funkcję tak, aby pedał przełączał programy Performance. Jednak przyporządkowanie funkcji dla przełącznika nożnego może być także zapisane w programie Performance. W przypadku, gdy włączony pedałem program Performance ma zaprogramowaną inną funkcję dla przełącznika nożnego, nie jest możliwe włączenie następnego programu Performance za pomocą pedału. Przełącznikowi można przypisać tylko jedną funkcję.

95

11.2 Parametry odnoszące się do partii nieautomatycznych

Czułość velocity i strefy velocity Parametry te dotyczą tylko partii nieautomatycznych (Upper1/2, Lower, M.Bass, M.Drums). Określają one zależność głośności partii od prędkości uderzania klawiszy oraz tzw. strefy velocity. * Czułość velocity (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 1. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 95). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii nieautomatycznych, dla której chcesz ustawić czułość. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw czułość dla partii: - High (czułość duża) - nawet mała różnica w prędkości uderzenia w klawisz powoduje wyraźną różnicę w głośności dźwięku (jest to ustawienie fabryczne). - Medium (czułość średnia) - głośność zależy od velocity w mniejszym stopniu. - Low (czułość minimalna) - głośność w minimalnym stopniu zależy od prędkości uderzenia w klawisz (przydatne dla barw typu organy/klawesyn). * Strefa velocity (Min / Max) (6) Pokrętłami LOWER/NUMBER i UPPER/VARIATION ustaw minimalną (min) i maksymalną (max) wartość velocity, z jaką uderzony musi być klawisz, aby dźwięk się odezwał. Zmiana tych parametrów ma sens głównie wtedy, gdy dwie partie (Upper1 i Upper2) mają się uzupełniać na zasadzie przełączania sterowanego "siłą gry". Przykład: dla Upper1 (Mute Trumpet) ustaw: min=1, max= 85; dla Upper2 (Trumpet) ustaw: min=86, max=127. Obie partie powinny być włączone. W powyższym przykładzie - granie słabe (velocity pomiędzy 1 - 85) włącza barwę Mute Trumpet (trąbka z tłumikiem), granie silne (velocity pomiędzy 86 -127) włącza barwę Trumpet (trąbka). Uwaga: Dla obu partii (Upper1 i 2) można wybrać tą samą barwę, a jedynie zróżnicować parametry dźwięku (np. filtru - zob. str. 87). Po odpowiednim ustawieniu stref velocity, w zależności od prędkości uderzenia w klawisz dźwięk będzie jaśniejszy lub ciemniejszy. (7) Naciśnij F5 (Exit).

96

Wartość tremola (ROLL) Parametr Roll określa wartość rytmiczną, z jaką realizowana będzie funkcja automatycznego tremola (str. 27) partii Manual Drums. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F1 (Glbal). (3) Przyciskami PAGE wybierz 3. stronę menu Param/Glbal (rys. str. 96). (4) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz wartość rytmiczną dla efektu tremolo. Uwaga: Prędkość tremolo zależy też od tempa uwidocznionego w oknie "Tempo". Dlatego np. 1/32 może być zbyt małą wartością dla szybkiego tempa. (5) Naciśnij F5 (Exit).

Mono/Poly, Portamento * Mono/Poly Można włączyć tryb jednogłosowy dla partii Upper1 lub (i) Upper2. W trybie tym (Mono) w określonym momencie może brzmieć tylko jeden dźwięk partii (nie można grać dwudźwiękami lub akordami). Tryb Mono warto czasami włączyć dla barw instrumentów jednogłosowych (np. instrumenty dęte), aby wyeliminować możliwość nienaturalnego nakładania się dźwięków. Tryb Poly oznacza możliwość gry wielogłosowej. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F2 (Tune). (3) Przyciskami PAGE wybierz 3. stronę menu Param/Tune (rys. str. 96). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz tryb (Mono/Poly) dla partii Upper1, pokrętłem BASS/BANK - dla partii Upper2.

97

* Czas Portamento Portamento jest efektem używanym podczas gry, dzięki któremu płynnie zmienia się wysokość między dwoma zagranymi dźwiękami (rys. str. 97). Efekt portamento jest zauważalny, gdy wartość czasu portamento (Time) jest większa od "0". Im większa jest wartość "Time", tym dłuższe jest przechodzenie z jednej wysokości na drugą. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw czas portamento dla partii Upper1, pokrętłem LOWER/NUMBER - dla partii Upper2. (6) Naciśnij F5 (Exit).

Interwał Pitch Bend Interwał manipulatora Pitch Bend może być ustawiony indywidualnie dla każdej partii nieautomatycznej. W większości przypadków najwygodniejsze jest ustawienie parametru na dwa półtony (ustawienie fabryczne), jednak niekiedy przydatne może być inne (np. przy ustawieniu "1" łatwiej można symulować fluktuacje wysokości dźwięku na gitarze basowej bezprogowej. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 3. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 97). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii nieautomatycznych, dla której chcesz ustawić interwał Pitch Bend. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw interwał (Range) dla wybranej partii: Wartość jest podawana w ilości półtonów (np. 7=kwinta czysta, 12=oktawa). Ustawiony interwał dotyczy całkowitego wychylenia Pitch bend w górę i w dół (obniżenia i podwyższenia). Uwaga: Jeśli chcesz skorzystać z funkcji Extra Bender (zob. dalej), bez jednoczesnego odchylania wysokości dźwięku, ustaw wartość (Range) na "0". (6) Naciśnij F5 (Exit).

98

Funkcja Extra Bender Funkcja kontrolna Extra Bender spełnia podobną rolę, co "After Touch". Dzięki temu dźwignią Pitch Bend można kontrolować podczas gry różne, uprzednio wybrane parametry dźwięku. Dla każdej partii nieautomatycznej, niezależnie można wybrać inny parametr, który będzie kontrolowany przez manipulator Pitch Bend (np. wysokość dźwięku, głośność, jasność barwy, częstotliwość modulacji). Pamiętaj, że sterowanie za pomocą dźwigni punktem odcięcia filtru lub amplitudą jest możliwe wtedy, gdy wartość tych parametrów nie jest ustawiona na maksimum (zob. str. 87, 76). (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 5. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 98). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii nieautomatycznych, dla której chcesz włączyć funkcję Extra Bender. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz parametr, który ma być kontrolowany dźwignią. (6) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw maksymalny zakres zmian parametru, dla maksymalnego wychylenia dźwigni w lewo lub w prawo. Liczby dodatnie oznaczają, że wartość parametru może być zwiększana przez ruch dźwigni; wartości ujemne - że może być zmniejszana. (7) Naciśnij F5 (Exit). Uwaga: Możesz użyć funkcji "Resume" (zob. str. 59), aby ustawić wyjściowe wartości wszystkich parametrów.

Pedał "Expression" Po podłączeniu pedału (EV-5 lub EV-10) do gniazda EXPRESSION PEDAL, można nim zmieniać głośność wybranych partii (Status=On). W fabrycznym ustawieniu, wszystkie partie reagują na położenie podłączonego pedału. Pedał expression można także użyć do płynnej zamiany jednej barwy na drugą. Jeżeli odwrócone zostanie działanie pedału dla jednej partii (np. Up1) przy jednoczesnym pozostawieniu normalnego ustawienia dla drugiej (Up2), to w jednym skrajnym położeniu pedału brzmieć będzie barwa Up1, a w drugim - Up2. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F3 (Cntrl). (3) Przyciskami PAGE wybierz 4. stronę menu Param/Cntrl (rys. str. 98).

99

(4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz jedną z partii, dla której chcesz ustawić parametry pedału expression. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw stan włączenia (Status) pedału dla partii. (6) Pokrętłami LOWER/NUMBER i UPPER/VARIATION ustaw poziom głośności dla pedału w położeniu dolnym (Down) i położeniu górnym (Up). Nie ma potrzeby ustawiania wartości "0" dla parametru Up, bowiem wartość ta określa maksymalną głośność partii. Uwaga: Wartości Up i Down reprezentują wartość kontrolera MIDI Expression (CC11). (7) Naciśnij F5 (Exit).

Keyboard Scale. Wykorzystanie innych skal. Parametr KBD SCALE pozwala na zmianę stroju partii Up1/2 lub wszystkich partii na inny, niż równomiernie temperowany. (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Naciśnij F2 (Tune). (3) Przyciskami PAGE wybierz 2. stronę menu Param/Tune.(rys. str. 99). (4) Pokrętłem BASS/BANK ustaw parametr Assign określający, które partie będą respektować zaprogramowany strój ("All" - wszystkie partie, "UP1-2" - tylko partie Upper1 i Upper 2, "Off" - nowy strój wyłączony). (5) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz nazwę dźwięku, którego strój chcesz zmienić. Reprezentuje ona wszystkie dźwięki na całej klawiaturze - oznaczone tym samym symbolem (np. wszystkie dźwięki C: C1, C2, C3 itd.). (6) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw wartość odstrojenia wysokości. Wartość "0" oznacza strój normalny (równomiernie temperowany). Wartości ujemne obniżają, a wartości dodatnie - podwyższają wysokość dźwięku względem stroju równomiernie temperowanego. Zakres wartości (-127 ~ +127 centów) oznacza, że dźwięk można obniżyć lub podwyższyć o nieco więcej, niż pół tonu (100 centów = pół tonu). (7) Powtórz pkt. (5) i (6), aby zmienić strój innych dźwięków (np. C#, D, D# itd.). (8) Naciśnij F5 (Exit).

100

11.3 Przełączniki "Source" Po ustawieniu parametrów opisanych w tym rozdziale, możesz pragnąć zmienić stan przełączników źródła zmian parametrów (Source) (zob. str. 88). Aby zmienić stan przełączników "Source" dla parametrów strojenia (Tune): (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Przytrzymując wciśnięty SHIFT naciśnij F2 (Tune). (3) Ustaw stan przełączników odpowiadającymi im pokrętłami. (rys. str. 100) (strojenie globalne - zob. str. 36). Aby zmienić stan przełączników "Source" dla parametrów kontrolnych (Cntrl): (1) W głównym menu naciśnij F2 (Param). (2) Przytrzymując wciśnięty SHIFT naciśnij F3 (Cntrl). (3) Ustaw stan przełączników odpowiadającymi im pokrętłami (rys. str. 100). (4) naciśnij F5 (Exit). 11.4 Metronom Wbudowany w instrument metronom może pomóc w programowaniu stylu, w synchronizacji z muzykiem grającym na innym instrumencie (przez słuchawki) lub po prostu w ćwiczeniu. Fabryczne ustawienie parametrów metronomu można zmienić wybierając uprzednio 3. Stronę menu Param/Glbal (rys. str. 100).

101

11.5 Zestawy utworów (Song Sets) Zestaw utworów (songów) określa kolejność, w jakiej będą odtwarzane utwory (SMF) z dyskietki. Można w nim zaprogramować odtwarzanie do 99 utworów - w sposób ciągły (Auto) lub tak, że rekorder po każdym songu zatrzymuje się - odtworzenie następnego utworu wymaga wtedy ręcznego uruchomienia. Sposób odtwarzania zestawu ustawia się na 5. stronie menu Param/Glbal (rys. str. 101). Parametr "Pause" określa czas przerwy pomiędzy dwoma utworami.

Programowanie zestawu songów (1) Włóż do stacji dysków dyskietkę zawierającą songi, które chcesz ułożyć w zestaw. Uwaga: Nie używaj do tego celu komercyjnych dyskietek z utworami. Prawdopodobnie warto skorzystać z funkcji kopiowania songów lub kopiowania dyskietki (zob. str. 151). (2) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (3) Przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (SngSt)(rys. str. 101). W oknie SongSet uwidocznione są numery zestawów songów zapisanych już na dyskietce. Okno Position pozwala zaprogramować kolejność, w jakiej mają być odtwarzane poszczególne utwory. (4) Naciśnij przycisk part Select M.DRUMS, aby utworzyć nowy zestaw. (5) Pokrętłem BASS/BANK wybierz utwór (song) z dyskietki, który ma być odtworzony jako pierwszy w zestawie (Position = 1). (6) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw parametr Position na "2". (7) Pokrętłem BASS/BANK wybierz utwór (song) z dyskietki, który ma być odtworzony jako drugi. (8) Powtórz pkt. (6) i (7) aż do skompletowania zestawu. (9) Naciśnij Part Select UPPER1, aby zapisać zestaw na dyskietce. Zostanie on zapisany pod pierwszym wolnym numerem. Zestawowi nie można przyporządkować żadnej nazwy. (10) Zaczekaj do chwili, aż pojawi się napis "OK. Save Complete"; naciśnij wtedy F5 (Exit).

Odtwarzanie zestawu utworów Aby odtworzyć zestaw songów, włóż do stacji odpowiednią dyskietkę, przyciskiem Song Select PREVIOUS wybierz zestaw (SngSet 01 ~ SngSet XX). Naciśnij PLAY; rozpocznie się odtwarzanie wybranego zestawu.

102

12. Programowanie własnych stylów muzycznych (USER) Uwaga: Przed przystąpieniem do nauki programowania stylów wyłącz G-800 i włącz go ponownie. G-800 umożliwia programowanie własnych stylów muzycznych. Ponieważ nie są on fabrycznie zapisane na stałe w pamięci ROM, nazywamy je stylami użytkownika (Style User). Własne style muzyczne pozwalają uzupełnić możliwości aranżacyjne zapisane w stylach wewnętrznych (ROM) oraz dostępnych na komercyjnych dyskietkach serii MSA, MSD i MSE. 12.1 Koncepcje programowania stylu. Styl User można zaprogramować wybierając jeden z dwóch sposobów: * programując nowy styl od podstaw (str. 105) * modyfikując istniejący już styl, kopiując go wcześniej do bufora pamięci RAM (str. 116). Druga opcja jest łatwiejsza i szybsza, jednak tworzenie stylu od podstaw jest szybsze niż myślisz, dzięki wielu funkcjom pozwalającym ograniczyć czas programowania do minimum.

"Patterny" Wszystkie style składają się z krótkich sekwencji muzycznych (schematów rytmiczno-melodycznych), zazwyczaj cztero-, czasami ośmiotaktowych. Sekwencję taką określamy jako "Pattern". Jeżeli pracowałeś kiedyś z automatem perkusyjnym (np. Roland R-8 MkII), idea patternu (rytmicznego) powinna być Ci znana. Pattern programuje się tylko raz, ale używa się go wielokrotnie w dowolnym momencie gry. Akompaniament oparty na patternach zazwyczaj zawiera następujące elementy: * schemat rytmiczny (groove) będący podstawą utworu; * kilka odmian podstawowego schematu rytmicznego, które czynią aranżacje bardziej interesującą i pozwalają na rozwinięcie formy; * tzw. "przejścia" (Fill In) wprowadzające nowe części utwory (zwrotkę, refren); * Wstęp i zakończenie. Zazwyczaj zaprogramowanie 4 - 8 patternów rytmicznych jest wystarczające dla utworu mającego trwać ok. 3 minut. G-800 pozwala na zaprogramowanie do 36 różnych schematów (patternów) dla jednego stylu. Niektóre z nich są wybierane za pomocą odpowiednich przycisków (BASIC, ORIGINAL, VARIATION, ADVANCED), inne odpowiadają rodzajom akordów granych na klawiaturze (major, minor, 7).

Ścieżki Styl muzyczny oprócz patternów rytmicznych zawiera także schematy melodyczne, składające się z dwóch trzech partii instrumentalnych (np. fortepian, bas, smyczki). Dlatego można powiedzieć, że poszczególne sekcje aranżacji zapisane są na kilku "ścieżkach" - maksymalnie do ośmiu:

103

1. ADR - automatyczna perkusja; 2. ABS - automatyczny bas; 3. ACC1 - pierwsza linia melodyczna automatycznego akompaniamentu; ::: 8. ACC8 - szósta linia melodyczna automatycznego akompaniamentu. Przyporządkowanie partii instrumentalnych ścieżkom jest stałe; nie można zatem na przykład przyporządkować partii ADR ścieżce nr 6. Ponieważ większość muzyków rozpoczyna aranżowanie od sekcji rytmicznej, partie ADR i ABS (perkusja i bas) są przyporządkowane ścieżkom 1 i 2. Uwaga: Mimo iż jest sześć ścieżek melodycznych, większość stylów zawiera zaledwie dwie/trzy linie akompaniujące. Więcej nie zawsze znaczy - lepiej... Zbyt wiele linii akompaniujących może powodować nieczytelność i aranżacyjny bałagan. Ważne jest zagranie odpowiednich dźwięków w odpowiednim momencie.

Patterny zapętlone (Looped) i pojedyncze (One-shot) Patterny rytmiczne i melodyczne (schematy) odtwarzane jednocześnie określimy jako "sekcję" stylu. Występują tu dwa rodzaje sekcji: zapętlone i pojedyncze (rys. str. 103).

104

* Sekcje zapętlone Sekcja (schemat) zapętlony jest odtwarzany tak długo, aż nie zostanie wybrana inna sekcja lub nie zostanie zatrzymany aranżer (STOP). G-800 daje nam do dyspozycji cztery typy sekcji zapętlonych, każda z nich może zawierać trzy warianty odpowiadające trzem rodzajom akordów: Basic-Original (Major / Minor / 7) - najprostsza wersja akompaniamentu Basic-Variation (Major / Minor / 7) - druga wersja akompaniamentu Basic Advanced-Original (Major / Minor / 7) - zaawansowana wersja akompaniamentu (np. inaczej zaaranżowana) Advanced-Variation (Major / Minor / 7) - druga wersja akompaniamentu Advanced Zapętlona sekcja po zakończeniu nie powoduje włączenia innej sekcji; jest odtwarzana od początku - aż do momentu ręcznej zmiany (lub przy pomocy pedału FC-7) lub zatrzymania aranżera. * Sekcje pojedyncze Sekcja pojedyncza jest odtwarzana tylko raz; po jej zakończeniu automatycznie wybierana jest inna sekcja lub zatrzymany aranżer: Intro (Basic/Advanced) (Major / Minor / 7) - wstęp, po zakończeniu którego automatycznie wybierana jest sekcja Original (Basic lub Advanced) Ending (Basic/Advanced) (Major / Minor / 7) - zakończenie, po którym aranżer jest zatrzymany Fill In To Original (Major / Minor / 7) - przejście rytmiczne, po którym automatycznie wybierana jest sekcja Original (Basic lub Advanced) Fill In To Variation (Major / Minor / 7) - przejście rytmiczne, po którym automatycznie wybierana jest sekcja Variation (Basic lub Advanced)

105

Rodzaj sekcji (zapętlona lub pojedyncza) określa sposób, w jaki poszczególne ścieżki są odtwarzane (zob. rys. na str. 105: u góry - sekcje pojedyncze; na dole - sekcje zapętlone). W sekcji pojedynczej, aranżer automatycznie doda odpowiednią liczbę pauz na koniec schematu, który jest krótszy od innych (zaprogramowanych na innych ścieżkach). W sekcji zapętlonej, w przypadku gdy jakiś schemat jest krótszy od innego, będzie on powtarzany, aż do zakończenia najdłuższej ścieżki sekcji. Dlatego, jeżeli jakaś ścieżka sekcji zapętlonej ma zawierać w sobie powtarzającą się frazę motyw (mniejsze pętle), wystarczy nagrać ją jeden raz. Na przykład: schemat partii basu ma dwa takty, a schemat perkusji tylko dwa (na jedną pętlę basu przypadają więc dwie pętle perkusji). 12.2 Programowanie stylu User od podstaw

Włączenie trybu programowania stylu User (1) Przy włączonym trybie Arranger, w głównym menu naciśnij F4 (UsrSt) (2) Naciśnij F1 (Rec.).

106

(3) Przyciskami Page wybierz 1. stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 106).

Wybieranie partii (ścieżki), sekcji i trybu akordu (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię (ścieżkę) do nagrywania, np. 1ADR (perkusja). (5) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz sekcję, np. Or (Original). * Funkcja klonowania W opisywanym menu można skorzystać z funkcji klonowania, dzięki której nagrywany Pattern może być automatycznie skopiowany do innych trybów (akordów), sekcji i ich odmian: Dla parametru MODE (rodzaj akordu): M - nagrywanie patternu tylko dla akordu durowego; M=m - nagrywanie patternu dla akordu durowego i skopiowanie go do akordu molowego; M=m=7 - nagrywanie tylko dla akordu durowego i skopiowanie go do akordu molowego i dominant-septymowego; Inne możliwości: m, m=M, m=M=7, 7, 7=M, 7=m, 7=M=m Dla parametru TYPE (odmiana aranżacji): Bsc - nagrywanie tylko dla odmiany podstawowej (Basic); Adv - nagrywanie tylko dla odmiany zaawansowanej (Advanced); B=A - nagrywanie dla odmiany zaawansowanej i kopiowanie do odmiany podstawowej; A=B - nagrywanie dla odmiany podstawowej i kopiowanie do odmiany zaawansowanej;

107

Dla parametru DIVISION (sekcja): Or - nagrywanie tylko dla sekcji Original; Va - nagrywanie tylko dla sekcji Variation; Fo - nagrywanie tylko dla sekcji Fill To Original; Fv - nagrywanie tylko dla sekcji Fill In To Variation; In - nagrywanie tylko dla sekcji Intro (wstęp); Ed - nagrywanie tylko dla sekcji Ending (zakończenie); Inne możliwości: Or=Va, Va=Or, Fo=Fv, Fv=Fo, In=Ed, Ed=In (6) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz tryb akordu (Mode); pokrętłem BASS/BANK wybierz odmianę aranżacji (Type) do nagrywania. Jeżeli w menu ustawimy poszczególne parametry jak na rysunku na str. 106 (M=m=7, B=A, Or=Va), to nagrywając jeden Pattern uzyskamy 12 identycznych patternów (3 X 2 X 2).

Tryby nagrywania (7) Przyciskiem PAGE ustaw drugą stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 107). Parametr "Mode" pozwala wybrać tryb nagrywania (Erase lub Merge); w zależności od wyboru - po naciśnięciu przycisku nagrywania (REC.) - pierwsza strona menu Rec. będzie opatrzona napisem: "RECORD ERASE" lub "RECORD MERGE" (rys. str. 107). Tryb "ERASE" oznacza, że włączenie nagrywania powoduje jednocześnie kasowanie uprzednio nagranego na danej ścieżce materiału muzycznego. Tryb ten jest automatycznie ustawiony w przypadku nagrywania na pustą ścieżkę. Jeśli do nagrywania wybierzesz ścieżkę już nagraną, automatycznie ustawi się tryb "Merge". W trybie "MERGE" nagrywane dźwięki dodawane są do nagranego uprzednio materiału (bez jego kasowania).

108

(8) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz tryb Erase lub Merge.

Tonacja nagrywania Jeśli chcesz nagrywać Pattern w tonacji innej niż C-dur/c-moll (np. w tonacji D-dur), należy określić tę tonację, aby aranżer prawidłowo odtwarzał sekcję podczas realizacji stylu. W przeciwnym razie, po uderzeniu akordu C-dur na klawiaturze (w części aranżera), brzmieć będzie inny akord, niż C-dur (w naszym przykładzie D-dur). Można więc nagrywać w ulubionej (lub oryginalnej) tonacji, pamiętając o wcześniejszym ustawieniu parametru "Key" - zgodnie z tonacją nagrywania. (9) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw tonację nagrywania. Jeśli chcesz nagrywać w tonacji Fis-dur, ustaw "F#". Uwaga: Dla partii ADR (perkusja) nie ma potrzeby ustawiania tego parametru.

Kwantyzacja Kwantyzacja jest funkcją wyrównującą drobne odchylenia (niedokładności) czasowe. Ustawia się dla niej rozdzielczość, tzn. najdrobniejszą wartość, do której zostaną wyrównane wszystkie nagrywane dźwięki. Jeżeli jakiś dźwięk nie jest zagrany dokładnie, zostanie on przesunięty do najbliższego punktu, zgodnego z ustawioną wcześniej wartością kwantyzacji. Możliwe do wyboru wartości rozdzielczości kwantyzacji to: 1/16 (szesnastka), 1/16T (triola szesnastkowa), 1/32, 1/32T, 1/64, Off (kwantyzacja wyłączona). Należy zawsze ustawiać rozdzielczość kwantyzacji zgodnie z najdrobniejszą wartością rytmiczną występującą w aranżacji.

109

Aby ustawić wartość kwantyzacji (rys. str. 109): (10) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw rozdzielczość kwantyzacji. Wartość ustawiona fabrycznie - "1/16" - jest wystarczająca w większości sytuacji. Aby wyłączyć kwantyzację podczas nagrywania, ustaw "Off". Uwaga: Kwantyzować można także materiał już po jego nagraniu (zob. str. 130). Strona 3. menu USRSTL/Rec zawiera funkcje wyłączania partii już nagranych (zob. str. 114).

Wybór barw (11) Przyciskiem PAGE ustaw 4. stronę menu USRSTL/Rec.(rys. str. 109). Właściwy wybór barwy (zestawu perkusyjnego) jest bardzo ważny, ponieważ odpowiednie komunikaty wyboru barwy (grupa, bank, numer, wariant) są nagrywane na początku każdego patternu. Wyboru barwy (zestawu perk.) można dokonać na dwa sposoby: - przyciskami TONE (wybór zestawów perk dla partii ADR) - pokrętłem UPPER/VARIATION Przed rozpoczęciem nagrywania warto sprawdzić, która barwa (zestaw perk.) jest najbardziej odpowiednia dla danego patternu. Uwaga: Pozostałe parametry dostępne w tym menu opisane są na str. 123.

Metrum Przed rozpoczęciem nagrywania należy ustawić właściwe dla stylu metrum (np. 3/4 dla walca, 2/4 dla polki itd.). G-800 umożliwia także aranżowanie w metrum nietypowym (np. 5/4) i wykorzystanie polirytmii sukcesywnej (zmiennego metrum). (12) Naciśnij F3 (TSign).

110

(13) Naciśnij F2 (Change) (rys. str. 110). W lewym górnym rogu wyświetlacza uwidocznione jest metrum (4/4). Zmiany metrum na inne można dokonać pokrętłem DRUMS/PART. (14) Pokrętłami BASS/BANK i ACCOMP/GROUP można ustawić właściwą sekcję stylu. W wypadku, gdy nagrywany Pattern ma być skopiowany 11 razy (do innych sekcji i wszystkich typów akordów), ustaw Bsc/Adv i Or/Va, aby ustawić jednakowe metrum dla czterech sekcji zapętlonych. W tym menu pokrętło LOWER/NUMBER pozwala wybrać inną pozycję w pamięci stylów User. (15) Naciskając przycisk Part Select UPPER1 (Execute) potwierdź ustawienie tempa.

Określanie długości patternu Styl muzyczny zawiera Patterny, z których niektóre są powtarzane w pętli podczas gry. Każdy Pattern ma swoją określoną długość. Dla utworu, który powinien mieć czterotaktowy wstęp, ustalenie długości sekcji "Intro" na 5 taktów nie jest właściwe... Aranżer może sam dodać pauzy na końcu ścieżki, jeżeli nagrywanie zatrzymamy odrobinę później, niż kończy się nagrany materiał. Tak więc nagrywanie należy zatrzymać podczas trwania ostatniego taktu schematu. Naciśnięcie przycisku STOP w następnym takcie (mimo, że nie nagrałeś w nim żadnego dźwięku) spowoduje dodanie na zakończenie patternu całego pustego taktu (rys. str. 110). Dlatego ustalenie długości patternu przed nagrywaniem może zapobiec takim niespodziankom. Ponadto w trybie nagrywania stylu wszystkie sekcje (Patterny) są zapętlone (ich odtwarzanie zatrzymać można przyciskiem START/STOP).

111

(16) Naciśnij F2 (Lenght). Aby wybrać menu LENGTH z innej pozycji, przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (wyświetlacz powinien wskazywać obraz jak na rysunku na str. 111). Dla każdej ścieżki sekcji można oczywiście ustalić inną długość patternu. W przypadku sekcji zapętlonych (Original i Variation) krótsze schematy będą powtarzane aż do zakończenia się schematu najdłuższego. Uwaga: W trybie nagrywania stylu wszystkie sekcje (Patterny) są zapętlone, także Intro, Ending i Fill In. (17) Przyciskami PAGE wybierz stronę menu LENGTH, odpowiadającą sekcji, dla której chcesz ustawić długość poszczególnych ścieżek/patternów. Druga strona menu LENGHT umożliwia ustawienie długości patternów sekcji Intro i Ending, trzecia - sekcji Fill In. Inne opcje dostępne w tym menu to Share (F1) i Singl (F2). Pierwsza z nich umożliwia wyselekcjonowanie wszystkich patternów, które są lub mają być powiązane ze sobą podczas nagrywania (funkcja klonowania - zob. str. 106). Opcja Singl pozwala na traktowanie wszystkich sekcji jako niezależne Patterny - i selekcjonowanie tylko tych, których długość chcesz zmienić po ich nagraniu. (18) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz ścieżkę, dla której chcesz określić długość patternu (rys. str. 111). Obracając je całkowicie w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, wybierzesz "ALL" - wszystkie ścieżki (1-8). (19) Pokrętłem UPPER/VARIATION (All) wybierz wszystkie sekcje stylu. Wybranie "All" oznacza, że ustawienie długości patternu będzie dotyczyć wszystkich sekcji uwidocznionych na wyświetlaczu. Aby określić długość jednego tylko patternu, pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw kursor Select w pozycji wybranego patternu. Aby za jednym razem określić długość kilku wybranych patternów, wybierz je kolejno (jak wyżej) i każdorazowo naciśnij F3 (Mark). Wyselekcjonowane Patterny będą oznaczone gwiazdką (*). (20) Pokrętłem BASS/BANK (Bar) ustal ilość taktów dla wybranego patternu (lub patternów). Uwaga: Pokrętłem LOWER/NUMBER można ustawić wartość CPT (ćwierćnuta = 120 CPT), która będzie dodana do długości całych taktów. Jednak nietypowa długość patternu (np. 4 takty + 96 CPT) jest używana raczej rzadko. (21) Przyciskiem Part Select M.DRUMS (Execute) potwierdź ustawienie długości. Na wyświetlaczu pojawi się komunikat: "EXECUTING..."(rys. str. 111). Pojawienie się komunikatu "Funktion Complete" oznacza zakończenie procedury ustawiania długości patternu.

112

Nazwa ścieżki, dla której ustalona jest długość patternu, jest oznaczona teraz dużymi literami (np. 1ADR - poprzednio 1adr), ponieważ ścieżka zawiera już informacje. (22) Naciśnij F4, aby powrócić do poprzedniego menu.

Tempo (23) Jeżeli ustawione tempo (120) jest nieodpowiednie do nagrywania, zmień je kółkiem TEMPO. Ustawienie tempa będzie nagrane jako tempo wyjściowe dla stylu. Ponieważ jednak tempo może być nagrane w dowolnym momencie programowania stylu, ustaw je początkowo na wartość wygodną do nagrywania patternów.

Nagrywanie Nagrywanie jest możliwe z pozycji dowolnego menu programowania stylu. (24) Powróć do pierwszej strony menu USRSTL/Rec (rys. str. 112) i naciśnij przycisk REC. (dioda zaświeci się). (25) Naciśnij START/STOP (Arranger) lub PLAY (Recorder). Metronom nabije jeden pełny takt (4 uderzenia w metrum 4/4), nagrywanie rozpocznie się od następnego "raz" (pierwszej miary taktu). Uwaga: Nagrywanie można uruchomić także za pomocą pedału (zob. str. 94). Jeżeli została określona długość patternu (np. 4 takty), programując partię perkusji można zacząć od nagrywania jednego instrumentu (np. bębna basowego); po osiągnięciu końca patternu aranżer rozpocznie odtwarzanie nagranego już materiału od początku - można nagrywać wtedy następny instrument (np. werbel) itd. Oczywiście można także nagrywać kilka instrumentów perkusyjnych w jednym cyklu pętli. Nagrywając partie melodyczne (ABS, AC1 ~ AC6) możesz używać wszystkich kontrolerów, jak w trakcie normalnej gry (pedał Sustain, Pitch Bend, Modulation). Uwaga: Przy nagrywaniu można zauważyć niewielkie opóźnienie przy przechodzeniu z jednego cyklu pętli w drugi. Spowodowane jest to koniecznością zanalizowania zapamiętania nagranych informacji przez G-800. Przy późniejszym normalnym odtwarzaniu stylu pętla będzie jednak realizowana perfekcyjnie - bez opóźnienia. (26) Aby zatrzymać nagrywanie, naciśnij ponownie START/STOP. Uwaga: Jeżeli ustawione przed nagraniem parametry Mode, Type i Division nie obejmują wszystkich sekcji (patternów), które powinny być klonowane (zawierać ten sam materiał), ustaw te parametry odpowiednio jeszcze raz. Następnie włącz nagrywanie (REC. potem START/STOP lub PLAY) i zatrzymaj je po jednej - dwóch miarach (przeczekaj jeden takt nabicia tempa!). Czynność ta spowoduje skopiowanie materiału do odpowiednich patternów, bez wymazywania uprzednio nagranych.

113

Odtwarzanie. Wymazywanie patternu (1) Naciśnij START/STOP lub PLAY, aby przesłuchać ponownie nagrany Pattern (pierwsza strona menu USRSTL/Rec wygląda jak na górnym rysunku na str. 113). Jeżeli akceptujesz nagrany materiał, zapisz go na dyskietce, jeżeli nie, możesz go wymazać: (2) Naciśnij F4 (Edit) a następnie F1 (Erase)(rys. str. 113). Procedura wymazywania patternu nie powoduje usunięcia informacji o jego zaprogramowanej długości (zob. też str. 129). (3) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute), aby potwierdzić wymazanie patternu. (4) Naciśnij Part Select UPPER1, aby wybrać pierwszą strone menu USRSTL/Rec. (5) Aby ponownie nagrać Pattern, powróć do pkt. (25) ze str. 112.

Zapisywanie stylu na dyskietce Podczas programowania stylu powinien on być zapisywany na dyskietce możliwie często, po każdym etapie pracy. Uchroni to Ciebie przed przypadkową utratą dotychczas nagranego materiału. Zapis na dyskietce stanowi także kopię bezpieczeństwa, do której można wrócić w wypadku "popsucia" czegoś w programowanym stylu. * Nadawanie nazwy stylowi User (1) Przytrzymując SHIFT naciśnij F3 (Name) (rys. str. 113). Przed zapisaniem stylu na dyskietce należy nadać mu nazwę. Najlepiej jak określa ona jakieś cechy charakterystyczne stylu. Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw pozycję kursora, pokrętłem BASS/BANK wybierz odpowiednie znaki dla kolejnych pozycji.

114

* Zapisywanie stylu (2) Naciskając Part Select M.DRUMS wybierz menu DISK/Save (rys. str. 114). (3) Pokrętłem DRUMS/PART można wybrać styl User, który ma być zapisany. Nie ma potrzeby tego robić, jeżeli jego nazwa jest uwidoczniona. (4) Do stacji dysków włóż dyskietkę i naciśnij Part Select M.BASS (Execute). Po rozpoczęciu zapisu możesz już opuścić menu Save. (5) Naciskając Part Select LOWER wybierz ponownie tryb programowania stylu User. (6) Naciśnij SHIFT+F1, aby wybrać pierwszą stronę menu USRSTL/Rec.

Programowanie pozostałych patternów/sekcji Jeżeli zaprogramowałeś poprzednio partię perkusji, możesz przystąpić teraz do nagrywania następnej partii instrumentalnej (ścieżki), na przykład partii basu. Możesz zatem powtórzyć procedurę opisaną poprzednio (od str. 105). Nie zapomnij o ewentualnym ustawieniu tonacji nagrywania (str. 108). Możesz użyć także funkcji "klonowania", aby wypełnić kilka patternów za jednym razem. Nie zapomnij nagrać materiału dla wszystkich sekcji (Intro, Ending, Fill In), aby styl był kompletny. Uwaga: Partia ABS (Bass) jest jednogłosowa.

Wyłączanie odsłuchu partii podczas nagrywania innej ścieżki (Status) Zdarzają się sytuacje, w których nagrane brzmienie nagranych już partii utrudnia nagrywanie następnej. Funkcja Status umożliwia wyłączenie tych wszystkich partii (ścieżek), których nie chcesz słyszeć podczas nagrywania. Uwaga: Funkcja Status jest aktywna tylko w trybie programowania stylu (jako pomoc w nagrywaniu). W normalnym trybie korzystania z aranżera wszystkie zaprogramowane partie będą odtwarzane (wyłączenie partii w trybie aranżera - zob. str. 78). (1) Przyciskiem Page wybierz 3. stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 114). (2) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz ścieżkę, której odsłuch chcesz wyłączyć. (3) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw parametr Status na "On" (partia włączona) lub "Off" (wyłączona).

115

Porady praktyczne * Kolejność programowania sekcji Słuchając fabrycznych stylów możesz się przekonać, że najczęściej poszczególne sekcje są do siebie bardzo podobne. Różnica pomiędzy sekcją Original a Variation (lub Basic a Advanced) sprowadza się najczęściej do ilości partii instrumentalnych. Sekcje bardziej zaawansowane zawierają ich więcej, jednak podstawowe partie (np. bas, perkusja, organy) są często takie same, jak w sekcji Basic/Original. Pracę nad tworzeniem stylu można więc zaplanować tak, aby najpierw nagrać materiał sekcji najgęściej zaaranżowanej, korzystając jednocześnie z funkcji klonowania (kopiując materiał do pozostałych sekcji - zob. str. 106). Mając identyczny materiał we wszystkich sekcjach, można następnie wymazać niepotrzebne ścieżki (zob. str. 129) w tych sekcjach, które mają charakteryzować się prostszą aranżacją. * Metronom W trybie programowania stylu, podczas nagrywania słychać dźwięk metronomu. Jeżeli chcesz słyszeć metronom także podczas odsłuchiwania nagranego materiału, należy włączyć inny tryb jego pracy: (1) Wybierz drugą stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 115). (2) Pokrętłem BASS/BANK wybierz jedną z możliwości dla parametru Mode: Record - metronom słychać tylko podczas nagrywania; Play - metronom słychać tylko podczas odtwarzania - w trybie stylu User; Rec&Ply - metronom słychać zarówno podczas nagrywania, jak i podczas odtwarzania - w trybie stylu User; Always - metronom słychać zawsze, nawet gdy nie jest włączony styl User. * Puste ścieżki Po nagrywaniu patternów stylu, możesz czasami nie pamiętać, które ścieżki zawierają jakiś materiał, a które są puste. Bardzo łatwo to stwierdzić: ścieżki zawierające dane są oznaczone dużymi literami (np. 1ADR), natomiast ścieżki niezapisane - małymi (1adr). Ponadto, jeżeli ścieżka jest zapisana, po włączeniu nagrywania (REC.), tryb nagrywania automatycznie jest przełączany na "Merge" (zob. str. 112). * Odtwarzanie w trybie aranżera Korzystanie ze stylów User w trybie aranżera podlega takim samym regułom, jak w przypadku stylów fabrycznych. Jeżeli podczas odtwarzania stylu User aranżer nieoczekiwanie zatrzyma się, spróbuj zagrać akord innego rodzaju. Być może nie zaprogramowałeś patternów dla wszystkich trzech typów akordu.

116

W początkowej fazie nauki programowania stylu warto korzystać z funkcji klonowania (M=m=7). Programowany materiał jest wtedy kopiowany do patternów - dla wszystkich typów akordu; wprawdzie aranżacja, niezależnie od zagranego akordu, brzmi tak samo, jednak nie ma obawy, że aranżer zatrzyma się po zagraniu akordu określonego typu (np. septymowego). 12.3 Kopiowanie istniejących stylów Własny styl muzyczny można także programować kopiując sekcje partie stylów zapisanych w pamięci ROM instrumentu lub na dyskietkach komercyjnych. G-800 umożliwia: - kopiowanie całego stylu do pamięci User Style; - kopiowanie wybranej sekcji (wszystkich lub jednej tylko ścieżki) do pamięci User Style; - kopiowanie wybranych dźwięków danej partii do pamięci User Style; - kopiowanie ścieżek i sekwencji dźwięków w ramach sekcji opracowywanego stylu User; - tworzenie nowego stylu korzystając ze ścieżek różnych, istniejących już stylów (np. perkusja ze stylu B34, bas ze stylu A63 itd.). Uwaga: Nie można kopiować zawartości ścieżki perkusyjnej do ścieżki innego typu (ABS, ACC1 ~ ACC6); podobnie materiał ścieżki ABS (bas) może być kopiowany tylko na ścieżkę ABS. Zawartość ścieżek ACC 1~6 może być przenoszona dowolnie - w ramach ścieżek tego typu. Uwaga: Jeżeli pozycja pamięci stylu User, na którą chcesz skopiować dane jest już zajęta przez jakiś styl, zapisz go przed kopiowaniem na dyskietce (zob. str. 113).

Kopiowanie całej sekcji stylu za pomocą funkcji ładowania (Load) (1) Naciśnij F5 (Exit), aby wejść do głównego menu. (2) Naciśnij F5 (Disk). (3) Jeżeli opcja "1Load" nie jest podświetlona, naciśnij F1. (4) Przyciskami Page ustaw menu USR STL na listwie po lewej stronie wyświetlacza (rys. str. 116). (5) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz "Int" dla parametru Source. Umożliwi to wybranie dowolnego stylu z pamięci wewnętrznej (A11~B88) jak źródła informacji. Jeżeli chcesz kopiować sekcję ze stylu User, włóż do stacji odpowiednią dyskietkę i ustaw parametr na "Dsk". Na wyświetlaczu uwidoczniona będzie lista stylów wewnętrznych (Int) lub User (Dsk). W ostatniej linii znajduje się informacja o wolnej pamięci User (Free Area). (6) Pokrętłem ACCOMP/GROUP przewijaj listę dostępnych stylów. Załadowany będzie styl podświetlony (białe znaki na niebieskim tle). Należy teraz zdecydować, która sekcja stylu ma być załadowana (skopiowana).

117

(7) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz sekcję stylu do załadowania. Opcja "ALL" oznacza załadowanie wszystkich sekcji. (8) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz pozycję pamięci, pod którą ma być skopiowany styl (to User). (9) Naciśnij Part Select UPPER1 (Execute) akceptując ładowanie stylu (lub wybranej jego sekcji) (rys. str. 117). (10) Naciśnij F5 (Exit). (11) Naciśnij F4 (USRSTL).

Kopiowanie pojedynczych ścieżek stylu Menu "Track Copy" umożliwia kopiowanie pojedynczych ścieżek (patternów). (1) W menu USRSTL/Rec (1.strona), przytrzymując SHIFT naciśnij F1 (Copy)(rys. str. 117). (2) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz ścieżkę, która my być skopiowana. (3) Pokrętłami: ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER wybierz: typ akordów (Maj, Min, 7), odmianę sekcji (Bsc, Adv) i sekcję (Or, Va, Fo, Fv, In, Ed) do skopiowania. (4) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz styl, z którego ma być skopiowany wybrany Pattern. Do wybrania stylu można także użyć przycisków Music Style. Uwaga: Można kopiować ścieżki ze stylów User zapisanych na dyskietce; nie można przenosić patternów z jednej pozycji w pamięci User instrumentu - do drugiej. (5) Naciśnięcie Part Select M.DRUMS (Listen) umożliwi przesłuchanie ścieżki, która ma być skopiowana. (6) Przyciskiem Page wybierz drugą stronę menu USRSTL (rys. str. 117).

118

Należy jeszcze określić, który fragment patternu ma być skopiowany: * "Od..." (7) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz opcję "From" (białe litery na niebieskim tle). Wartości obok (BAR, BEAT, CPT) określają pozycję (takt, miara, wartość CPT), od której będzie kopiowany materiał ścieżki. (8) Pokrętłami ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER ustaw odpowiednią pozycję (takt, miara, wartość CPT). Wartości początkowe to odpowiednio: 1, 1, 0, co odpowiada początkowi patternu. * "Do..." (9) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz opcję "To" (białe litery na niebieskim tle). Wartości obok (BAR, BEAT, CPT) określają pozycję (takt, miara, wartość CPT), do której będzie kopiowany materiał ścieżki. Wartości początkowe obejmują materiał całego patternu. (10) Pokrętłami ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER ustaw odpowiednią pozycję (takt, miara, wartość CPT). Przykładowo: aby skopiować cztery pełne takty, ustaw: "From" - 1-1-0 "To" - 5-1-0 (11) Naciśnięcie Part Select M.DRUMS (Listen) umożliwi przesłuchanie ścieżki lub fragmentu, który ma być skopiowany. * Tryby kopiowania Replace - w trybie tym kopiowany materiał zastępuje nagrany wcześniej. Tak więc na ścieżce docelowej wymazane zostaną wszystkie informacje, zawarte pomiędzy pozycją "From" a pozycją "To", ustawionymi dla ścieżki źródłowej. Mix - dane w określonym zakresie będą dodane do materiału zapisanego wcześniej na ścieżce docelowej. Uwaga: W niektórych przypadkach długość ścieżki docelowej może się zmienić (wydłużyć). (12) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz tryb "Replace" lub "Mix".

119

* Ścieżka docelowa (To 1) (13) Przyciskiem Page wybierz menu "To 1" (rys. str. 119). W tym menu określa się ścieżkę docelową, do której kopiowany będzie wybrany materiał dźwiękowy. (14) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz ścieżkę, na którą ma być skopiowany materiał. Uwaga: Nie można kopiować zawartości ścieżki perkusyjnej do ścieżki innego typu (ABS, ACC1 ~ ACC6); podobnie materiał ścieżki ABS (bas) może być kopiowany tylko na ścieżkę ABS. Zawartość ścieżek ACC 1~6 może być przenoszona dowolnie - w ramach ścieżek tego typu. (15) Pokrętłami: ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER wybierz: typ akordów (Maj, Min, 7), odmianę sekcji (Bsc, Adv) i sekcję (Or, Va, Fo, Fv, In, Ed), do której zostanie skopiowany materiał. Uwaga: Nie jest możliwe przenoszenie materiału pomiędzy sekcjami zapętlonymi i pojedynczymi (zob. str. 103). (16) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz styl User, do którego ma być skopiowany wybrany Pattern (można wybrać tylko pozycje pamięci User). (17) Naciśnięcie Part Select M.DRUMS (Listen) umożliwi przesłuchanie ścieżki, która ma być skopiowana. (18) Przyciskiem Page wybierz menu "To 2" (rys. str. 119). Wartości "Into" (BAR, BEAT, CPT) określają pozycję (takt, miara, wartość CPT), od której będzie "wklejony" skopiowany materiał. (19) Pokrętłami ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER ustaw odpowiednią pozycję (takt, miara, wartość CPT). Wartości: 1, 1, 0, odpowiadają początkowi ścieżki. (20) Naciśnięcie Part Select M.DRUMS (Listen) umożliwi ponowne przesłuchanie ścieżki, która ma być skopiowana. (21) Pokrętłem UPPER/VARIATION określ ilość kopii (ile razy skopiowany materiał ma być powtarzany). Przed potwierdzeniem kopiowania sprawdź jeszcze raz ustawienia wszystkich parametrów (użyj przycisków PAGE). (22) Naciśnij Part Select (Execute); kopiowanie zostanie wykonane. Na wyświetlaczu pojawi się komunikat: "EXECUTING..."(rys. str. 119).

120

Po skopiowaniu danych na wyświetlaczu pojawi się potwierdzenie: "OK!! FUNCTION COMPLETE"(rys. str. 120). 12.4 Edytowanie stylu User

Edytowanie podczas nagrywania * Dogrywanie dźwięków Aby dograć jakieś dźwięki do istniejącej już partii, wybierz opcję "Record Merge" (2. strona menu USRSTL) oraz wybierz tę partię. Włącz nagrywanie przyciskając REC, a następnie START/STOP lub PLAY. Podczas odtwarzania sekcji graj dźwięki, które chcesz dopisać do patternu. Uwaga: Wybierz właściwą sekcję, jej odmianę i typ akordu (zob. str. 106). * Dogrywanie komunikatów kontrolnych Aby dograć do istniejącej już partii komunikaty kontrolne (Modulation, Pitch Bend, pedały Hold i Expression), wybierz opcję "Record Merge" (2. strona menu USRSTL) oraz wybierz tę partię. Włącz nagrywanie przyciskając REC, a następnie START/STOP lub PLAY. Podczas odtwarzania sekcji operuj kontrolerami (dźwignie Pitch Bend, Modulation, pedały); odpowiadające ruchom manipulatorów informacje zostaną dograne do patternu. Uwaga: Wybierz właściwą sekcję, jej odmianę i typ akordu (zob. str. 106). * Dodawanie i zmiana ustawień parametrów nagranych uprzednio partii Operacja ta polega na nagrywaniu ustawień partii (ścieżki) w trybie "Record Merge" - bez użycia klawiatury lub manipulatorów kontrolnych. Na początku każdej ścieżki są umieszczone informacje o ustawieniu różnych parametrów (rys. str. 120). Jeżeli nie ma potrzeby nagrywania zmian parametru w czasie trwania patternu, nagrywanie można skończyć zaraz po pierwszej miarze pierwszego taktu (nie ma potrzeby nagrywania całego cyklu). (a) Wybór barwy zestawu perkusyjnego Jeżeli chcesz zmienić przyporządkowanie barwy (lub zestawu perkusyjnego) dla danej ścieżki:

121

(1) W menu USRSTL/Rec (1.strona) pokrętłem DRUM/PART wybierz ścieżkę, dla której chcesz zmienić barwę (lub zestaw perk.). (2) Wybierz Pattern, którego barwę chcesz zmienić (użyj ewentualnie funkcji klonowania - str. 106). (3) Przyciskiem PAGE ustaw 2. stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 121). (4) Pokrętłem DRUMS/PART ustaw tryb (MODE) "Merge". (5) Przyciskiem PAGE ustaw 4. stronę menu USRSTL/Rec (rys. str. 121). Przed zmianą barwy (Tone) lub zestawu perk. (Drum Set), zwróć uwagę na pozostałe parametry (Express, Panpot, Reverb, Chorus). Jeżeli odpowiadające im wartości przedstawione są białymi liczbami na niebieskim tle (przełącznik w pozycji REC), to zostaną one nagrane na początku ścieżki. W przeciwnym wypadku (pozycja PLAY) nie będą one nagrane. Na górze uwidoczniona jest nazwa ścieżki; duże litery oznaczają, że ścieżka zawiera już jakieś informacje (np. 3AC1), małe - że jest pusta (np. 1adr). (6) Przyciskami Part Select: M.DRUMS, M.BASS, LOWER i UPPER2 ustaw przełączniki REC/PLAY w odpowiedniej pozycji (ustaw PLAY dla parametrów, które nie mają być nagrane). (7) Przyciskiem Part Select UPPER1 (Tone) ustaw REC. (8) Pokrętłem UPPER/VARIATION lub przyciskami TONE ustaw odpowiednią barwę. (9) Naciśnij REC. (10) Naciśnij START/STOP lub PLAY. (11) Naciśnij START/STOP ponownie - na początku pierwszego taktu (odczekaj 1 takt nabijania tempa). Nowe ustawienie barwy zastąpi poprzednie.

122

(b) Modyfikowanie brzmienia zestawu perkusyjnego Funkcja ta umożliwia zmianę wysokości dźwięku instrumentów perkusyjnych wybranego zestawu. Poszczególne instrumenty przyporządkowane są różnym klawiszom, którym odpowiadają kolejne numery (zob. przykład na str. 122). (1) W menu USRSTL/Rec (1) wybierz partię 1ADR. (2) Wybierz sekcję, dla której chcesz dokonać zmian (ew. użyj funkcji klonowania - str. 106). (3) Przyciskiem PAGE ustaw 2. stronę menu (rys. str. 122). (4) Pokrętłem DRUMS/PART ustaw tryb (Mode) Merge. (5) Przyciskiem PAGE ustaw 5. stronę menu (rys. str. 122). (6) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz instrument perkusyjny, którego brzmienie chcesz zmienić. (7) Pokrętłem UPPER/VARIATION zmień wysokość dźwięku (-64~+63). Uderzając odpowiedni klawisz, sprawdź rezultat. (8) Przyciskiem Part Select UPPER1 ustaw przełącznik Play/Record na REC. (9) Naciśnij REC. (10) Naciśnij START/STOP lub PLAY. (11) Naciśnij START/STOP ponownie - na początku pierwszego taktu (odczekaj 1 takt nabijania tempa).

123

(c) Expression, Panpot, Reverb, Chorus Ustawianie parametrów kontrolnych dla ścieżki odbywa się podobnie, jak ustawianie nowej barwy (zob. str. 120). Parametry Reverb (pogłos) i Chorus reprezentują nasycenie efektu (Send) (zob. str. 79). Inne parametry efektu (typ, czas itp.) mogą być zapisane jedynie w programie Performance. Expression (CC#11.) jest substytutem kontrolera "Volume" (CC#7), który służy do kontrolowania głośności danej partii. Ustawienie wartości Expression na 127 powoduje, że o głośności decyduje wartość kontrolera "Volume". Mniejsza wartość Expression oznacza, że głośność partii będzie mniejsza, niż wynikałoby to z wartości "Volume" (rys. str. 123). Ustawienie któregokolwiek parametru (Expression lub Volume) na "0" oznacza, że partia nie będzie słyszalna. Wartości Volume dla partii aranżera ustawiane są w menu Mixer (zob. str. 78) lub Volume (str. 76). Możliwe jest zatem jednoczesne, współzależne korzystanie z obu kontrolerów: np. Volume może określać górny pułap głośności partii, podczas gdy Expression będzie kontrolować głośność w stosunku do maksimum (127=100%). Pokrętłami DRUMS/PART, ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER ustaw wartości kontrolerów, które mają być nagrane. Uwaga: Efekt ruchomej panoramy można uzyskać przez obracanie pokrętłem podczas nagrywania. (d) Ustawienie wyjściowej wartości tempa Wyjściowa wartość tempa jest ustawiana programem ONE TOUCH (zob. str. 45). Używając kółka TEMPO i przełączników AUTO/LOCK pozwala zmienić to tempo i zapisać jego wartość w programie Performance. Aby zmienić wartość wyjściową tempa, użyj kółka TEMPO, wybierz dowolną partię w menu USRSTL/Rec (1), ustaw tryb Merge i włącz nagrywanie.

124

12.5 Programowanie stylu User przez MIDI Możliwe jest programowanie stylu User z wykorzystaniem zewnętrznego sekwencera (lub komputera z odpowiednim oprogramowaniem), z którego informacje MIDI przesyłane są do G-800 w czasie rzeczywistym i nagrywane na ścieżki aranżera. Zalety takiego rozwiązania to: - łatwość nagrywania (w trybie "krok po kroku") w sekwencerze (komputerze); - możliwość wykorzystania istniejących już linii melodycznych (zaczerpniętych z sekwencji SMF lub twoich starych nagrań); - możliwość kopiowania stylów z innych aranżerów, nie wyposażonych w stację dysków. Uwaga: Jeżeli masz zamiar użyć jako podstawę stylu materiał z komercyjnych sekwencji SMF, pamiętaj, że objęte są one ochroną praw autorskich. Tak zaprogramowany ("zapożyczony") styl może być używany przez ciebie, jednak nie może być ani sprzedawany, ani dawany w prezencie osobom trzecim. Przed przesyłaniem danych sekwencji SMF do G-800, należy w sekwencji wymazać komunikaty: GM System On lub GS Reset, aby zapobiec automatycznemu przełączeniu G-800 na tryb GM/GS.

Rodzaje komunikatów nagrywane przez MIDI Na stronie 124 (w tabelce) przedstawiono rodzaje komunikatów kontrolnych, które (oprócz Note On/Off) mogą być nagrywane przez MIDI na ścieżkach aranżera. Uwaga: Wartość kontrolera Hold nie jest zapisywana, ale zamieniana na odpowiednią długość dźwięku (przesunięcie komunikatów Note Off).

125

Jeżeli sekwencja nie jest kompatybilna ze standardem GM/GS, warto wyfiltrować na wyjściu sekwencera wszystkie komunikaty kontrolne, z wyjątkiem Modulation (CC), Pitch Bend i Hold (CC64). Wartość innych kontrolerów ustaw ręcznie w G-800 (zob. edytowanie stylu na str. 120). W niektórych sytuacjach także informacje Bank Select i Program Change (barwy) muszą być ustawione ręcznie.

Połączenie i synchronizacja (1) Połącz gniazdo MIDI OUT sekwencera (komputera) z MIDI IN A G- 800. Należy teraz zsynchronizować G-800 z urządzeniem zewnętrznym. Urządzenie odtwarzające (sekwencer/komputer) musi wysyłać komunikaty MIDI Clock, które automatycznie dostosują tempo nagrywania w aranżerze G-800. (2) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (3) Przytrzymując HOLD naciśnij F4 (Sync). (4) Przyciskami PAGE ustaw menu RX (rys. str. 125). (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw parametr Style na "Auto". (6) Naciśnij F5 (Exit).

Przygotowanie sekwencji (w sekwencerze) (7) W sekwencerze: wyodrębnij odpowiedni odcinek sekwencji, który ma być przekopiowany do aranżera. Odcinek ten powinien być skopiowany na sam początek nowego songu. (8) Sprawdź przyporządkowanie ścieżek kanałom MIDI dla wszystkich partii w sekwencerze. W razie konieczności zmodyfikuj ustawienia kanałów tak, aby były one zgodne z ustawieniem aranżera G-800 (zob. tabelka na str. 125-126).

126

Przygotowanie G-800 (9) Naciśnij F4 (UsrStl). (10) Naciśnij F1 (Rec.). (11) Ustaw wszystkie niezbędne parametry wg. opisanych wcześniej procedur: - wybierz ścieżkę (str. 106) - wybierz sekcję (106) - ustaw tonację nagrywania (108) - ustaw kwantyzację na "Off" (108)(**) - wybierz barwę zestaw perk. (109)(*) - ustaw metrum (109) - ustaw długość patternu (110) (*) ustawienie barwy zestawu jest konieczne, gdy nie korzystasz z informacji wyboru barwy zapisanej w sekwencji (**) ponieważ informacje MIDI mogą być zapisane z małym opóźnieniem, być może zaistnieje potrzeba zastosowania funkcji "Shift" (str. 130) zamiast kwantyzacji; materiał nieskwantyzowany brzmi zazwyczaj bardziej naturalnie.

Nagrywanie (12) Wyodrębnij w sekwencerze ścieżkę, która ma być przegrana do aranżera jako pierwsza (wyłącz pozostałe ścieżki - użyj funkcji Solo lub Mute). (13) Naciśnij przycisk REC w G-800. (14) Włącz odtwarzanie w sekwencerze. (15) Zaczekaj, aż sekwencja się skończy i zatrzymaj sekwencer. (16) Powróć do pkt. (11), aby nagrać kolejną ścieżkę sekcji. (17) Aby nagrać inną sekcję aranżacji, powróć do pkt. (7). (18) Po zakończeniu nagrywania naciśnij F5 (Exit), następnie ustaw parametr Sync na "Auto" lub "Internal" (str. 125). Zapisz styl na dyskietce! (str. 113). Jeżeli styl wymaga jakiś poprawek, użyj procedury edycji (str. 120).

Nagrywanie z użyciem innych zewnętrznych kontrolerów Nagrywając styl przez MIDI można użyć różnych nietypowych, specjalistycznych kontrolerów MIDI, którymi czasami posługują się profesjonalni instrumentaliści (perkusiści, gitarzyści, wokaliści, instrumentaliści grający na różnych instrumentach melodycznych, jak skrzypce, instr. dęte). w ten sposób można skorzystać z umiejętności dobrego muzyka, wzbogacając aranżację o niekonwencjonalne przebiegi. Kontrolerem MIDI może być dowolne urządzenie wyposażone w konwerter MIDI, np. elektroniczna perkusja (TD-7, TD-5, SPD-11, PAD-80, Octapad II), syntezator gitarowy (GR-1, GR-09), konwerter Pitch-To-MIDI (GI-10). Pamiętać jednak trzeba o właściwym ustawieniu kanału MIDI w kontrolerze, zgodnym z ustawieniem aranżera (zob. tabelka na str. 127).

127

MIDI OUT kontrolera należy połączyć z MIDI IN A G-800, użyj procedury nagrywania stylu przez MIDI, z wyłączeniem synchronizacji. 12.6 Funkcje edycji stylu User

Tryb edycji stylu User Tryb edycji stylu User udostępnia osiem funkcji: Erase - wymazywanie (kasowanie) wybranych komunikatów, Delete - wymazywanie zawartości ścieżki lub jej części, Insert - wklejanie, rozszerzanie patternu, Quantize - kwantyzacja, Transpose - transpozycja, Change Velocity - zmiana velocity (zazwyczaj głośności) dźwięków, Change Gate Time - korekcja długości dźwięków, Track Shift - przesuwanie dźwięków w czasie. Aby wybrać tryb edycji stylu: (1) W głównym menu naciśnij F4 (UsrStl). (2) Naciśnij F4 (Edit). (3) Używając przycisków funkcyjnych (F1, F2, F3, F4) przycisku SHIFT wybierz odpowiednie funkcje - według tabelki na str. 127.

128

Naciśnięcie Part Select M.DRUMS (Execute) spowoduje wykonanie wybranej operacji. Wycofanie się z operacji nastąpi po naciśnięciu Part Select UPPER1 (Rec.) lub F5 (Exit). Kolejne strony menu EDIT można wybierać przyciskami PAGE. Prawidłowe posługiwanie się funkcjami EDIT wymaga trochę czasu, należy bowiem wykonać kilka istotnych operacji: * należy wybrać styl User, który ma być edytowany (1.strona menu USRSTL/Rec lub 1.strona menu Edit); * należy wybrać ścieżkę, która ma być poddana modyfikacji (1ADR, 2ABS, 3AC1~8AC6) lub wszystkie (ALL), określić Pattern: sekcję (Or, Va, In, Ed, Fo, Fv lub All), jej odmianę (B, A) i typ akordu (M, m, 7); * trzeba określić zakres patternu, na którym ma być wykonana operacja (From -takt-miara-CPT ~ To -takt-miara-CPT); * należy określić typ i sposób wykonania operacji; * na końcu potwierdzić wykonanie operacji naciśnięciem Part Select M.DRUMS (Execute). * Przykład: Wymazanie informacji o zmianie panoramy (Panpot): (1) W menu EDIT naciśnij F1 (Erase) lub SHIFT+F1, wybierając funkcję wymazywania (rys. str. 128). (2) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz ścieżkę, której dane chcesz wymazać. (3) Pokrętłami: ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER wybierz: typ akordów (Maj, Min, 7), odmianę sekcji (Bsc, Adv) i sekcję (Or, Va, Fo, Fv, In, Ed). Uwaga: Sekcja i jej odmiana może być wybrana także przy użyciu odpowiadających im przycisków obsługi aranżera. (4) Pokrętłem UPPER/VARIATION możesz wybrać odpowiedni styl do edycji. (5) Przyciskiem PAGE ustaw 2. stronę menu Edit/Erase. (6) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz opcję "From" (białe litery na niebieskim tle). Wartości obok (BAR, BEAT, CPT) określają pozycję (takt, miara, wartość CPT), od której będą wymazane dane na ścieżce. Pokrętłami ACCOMP/GROUP, BASS/BANK i LOWER/NUMBER ustaw odpowiednią pozycję (takt, miara, wartość CPT). Wartości: 1- 1- 0 oznaczają, że dane wymazane będą od początku patternu. (7) Pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz typ danych, które będą wymazane (w naszym przykładzie - "PanPt"). (8) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute) - komunikaty Panpot zostaną wymazane.

129

* Wymazywanie informacji ze ścieżki (F1) Funkcja Erase umożliwia wymazanie dźwięków (Note on/off) lub innych informacji MIDI (Modulation, Panpot, Expression, Reverb, Chorus, Prog.Change, Pitch Bend, NRPN) z wybranej ścieżki lub jej fragmentu (przykł. str. 129). Nie powoduje to wymazania skrócenia samej ścieżki. Funkcja Erase jest "selektywna", tzn. wymazaniu podlegają tylko komunikaty wybranego typu. Uwaga: Funkcja Erase jest duplikowana funkcją Micro/Erase. * Wymazywanie ścieżki lub jej fragmentu (F2) Funkcja Delete wymazuje wszystkie dane z oznaczonego zakresu ścieżki, wymazując jednocześnie ten fragment samej ścieżki (jest ona skrócona o wymazany fragment)(przykł. str. 129). Funkcja Delete może zastępować funkcję Lenght, określającą długość ścieżki (patternu). Delete umożliwia jednak skrócenie ścieżki także o fragment początkowy (np. wymazanie z trzytaktowego patternu taktów 1 i 2 powoduje, że takt 3 zostaje taktem pierwszym, a Pattern jest jednotaktowy). * Wklejanie, wydłużanie ścieżki (F3) Funkcja Insert umożliwia wydłużenie patternu, przez wklejenie pustego fragmentu (pauz) w oznaczonym miejscu. Dzięki temu powstaje dodatkowe miejsce na ścieżce (np. jeden pusty takt); Dane znajdujące się za punktem wklejenia zostaną przesunięte w czasie o odległość równą wklejanemu odcinkowi. Pusty odcinek może być następnie zapełniony z użyciem nagrywania w trybie Merge, kopiowania (str. 117) lub w trybie Microscope (zob. str. 130). Uwaga: W funkcji Insert nie określa się końcowego punktu wklejenia; zamiast tego konieczne jest ustalenie długości wklejanego odcinka (parametr "For"). Uwaga: Funkcja Insert jest duplikowana funkcją Micro/Insert. * Transpozycja ścieżki (F4) Funkcja Transpose umożliwia transponowanie nagranego materiału. Jej użycie może być przydatne dla sekcji odtwarzanych jednokrotnie (Intro, Ending).

130

* Zmiana velocity (SHIFT+F1) Funkcja Change Velocity służy do zwiększania lub zmniejszania velocity komunikatów Note On, co powoduje zwiększenie lub zmniejszenie głośności dźwięku w danym fragmencie. * Kwantyzacja (SHIFT+F2) Funkcja Quantize pozwala na kwantyzację (wyrównanie rytmiczne) nagranego już materiału. W odróżnieniu od kwantyzacji podczas nagrywania, funkcja ta umożliwia wyrównanie rytmiczne wybranych dźwięków (fragmentu ścieżki). * Korekcja długości dźwięków (SHIFT+F3) Funkcja Change Gate Time służy do korygowania długości dźwięków które mogą brzmieć za długo - szczególnie w przypadku korzystania z pedału Hold (kontroler Hold CC64 zmienia pozycję komunikatów Note Off - czyli długość dźwięku). Funkcja umożliwia wydłużanie lub skracanie nagranych na ścieżce dźwięków. * Przesuwanie dźwięków w czasie (SHIFT+F4) Funkcja Track Shift umożliwia przesuwanie nagranych dźwięków w obrębie patternu lub jego fragmentu. Przykładowo: umożliwia przesunięcie wszystkich dźwięków nieznacznie "do przodu", gdy słyszymy, że dana partia nieznacznie się "spóźnia". Uwaga: Funkcja ta jest duplikowana funkcją Micro/Move.

Edycja w trybie Micro Tryb edycji Micro jest podobny do trybu Microscope w sekwencerach Rolanda serii MC (edycja jest też podobna do edycji "Grid" (list) w programach sekwencerowych). Edycja Micro pozwala prześledzić (i ewentualnie zmienić) wszystkie komunikaty na ścieżce - metodą "krok po kroku". Okno edycji w trybie Micro zawiera kolejno: pozycję komunikatu (takt, miara, CPT), typ komunikatu (Status), wartość (velo) i czas trwania (Gate time) (rys. str. 130). Dźwięki odpowiadające komunikatom Note On są słyszane podczas przewijania zawartości okna przyciskami PAGE, lub po naciśnięciu odpowiedniego przycisku Part Select. Edycja w trybie Micro umożliwia większą dokładność niż opisane wyżej funkcje edycji, jednak zabiera zazwyczaj więcej czasu.

131

Aby włączyć tryb edycji Micro: (1) Naciśnij F4 (UsrStl). (2) W menu USRSTL/Rec przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (Micro) (rys. str. 131). (3) Wybierz do edycji ścieżkę i Pattern (sekcję, jej odmianę i typ akordu). (4) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Proceed), aby kontynuować procedurę (rys. str. 131) lub Part Select UPPER1 (Listen), aby przesłuchać wyselekcjonowany Pattern. (5) Wybierz funkcję edycji Micro klawiszami funkcyjnymi i klawiszem SHIFT - według tabelki na stronie 131. Uwaga: Każdorazowo, kiedy wychodzisz z menu Micro naciskając F5 (Exit), pojawia się komunikat informujący o zaakceptowaniu zmian (nie ma możliwości automatycznego odwołania zmian). W trybie edycji Micro naciśnięcie F4 (Micr) powoduje powrót do pierwszego menu Micro. 12.7 Przykład: Nagrywanie metodą "Step by Step" (krok po kroku) Funkcje Micro pozwalają także na nagrywanie metodą "krok po kroku". Spróbujmy nagrać Pattern perkusyjny, jak w przykładzie na str. 131.

132

Schemat ten zawiera dźwięki trzech różnych instrumentów perkusyjnych, reprezentowanych przez różne klawisze (numery nut MIDI): bęben basowy (C2 / 36), werbel (D2 / 38) i HiHat (F#2 / 41). Załóżmy, że pamięć User jest wolna (np. tuż po włączeniu G-800) i że wybrałeś już odpowiedni Pattern (ścieżka, sekcja, akord). W pierwszej kolejności należy teraz utworzyć jeden pusty takt (funkcja Length):

Określenie długości patternu (1) W głównym menu naciśnij F4 (UsrStl). (2) Naciśnij F2 (Length). (3) Przyciskiem Page wybierz menu Length In/Ed (rys. str. 132). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz All (wszystkie ścieżki) lub 1adr. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw kursor w linii M-B kolumny IN. (6) Pokrętłem BASS/BANK wprowadź wartość "1". (Pattern ma być jednotaktowy). (7) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute). Poczekaj, aż ukaże się komunikat "OK Function Complete". (8) Naciśnij F4 (powrót do pierwszej strony menu USRSTL/Rec).

Wprowadzanie danych (nagrywanie) (9) Przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (Micro) (rys. str. 132). (10) Wybierz ścieżkę 1ADR, ustaw parametry: Mode=Maj, Type=Bsc, Division=In. (11) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Proceed), aby wybrać następną stronę menu. (12) Naciśnij F3 (Insert). Funkcja Insert umożliwi wstawienie komunikatów Note On. (13) Pokrętłem DRUMS/PART ustaw takt (BAR=1). Wartości BEAT i CPT są już ustawione na "1".

133

(14) Naciśnij Part Select UPPER1 (Proceed) (rys. str. 133). Należy teraz zdefiniować typ wstawionego komunikatu: (15) Naciśnij klawisz C2 na klawiaturze instrumentu. Jeżeli usłyszałeś dźwięk bębna basowego, oznacza to, że uderzyłeś właściwy klawisz. Można także wprowadzić wysokość dźwięku (C2) pokrętłem BASS/BANK. (16) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw velocity (głośność) na 127. W przypadku wprowadzania dźwięku z klawiatury, wartość velocity będzie odpowiadać szybkości uderzenia klawisza. (17) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw długość dźwięku (pozycję Note Off) na "1". Ponieważ 120 CPT odpowiada czasowi trwania ćwierćnuty, wartość 1 jest ekstremalnie krótka (dla partii melodycznych zazwyczaj trzeba ustawiać wartości dłuższe (w tabelce na stronie 133 przedstawiono wartości CPT odpowiadające różnym wartościom rytmicznym). (18) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute). Wprowadzona zostanie informacja o dźwięku bębna basowego (na pierwszą miarę taktu). (19) Pokrętłami DRUMS/PART, ACCOMP/GROUP i BASS/BANK wprowadź odpowiednio wartości: BAR=1, BEAT=1, CPT=60. Określi to miejsce drugiego dźwięku bębna basowego (druga ósemka). (20) Naciśnij Part Select UPPER1 (Proceed). (21) Naciśnij klawisz C2 na klawiaturze instrumentu. (22) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw velocity (głośność) na 90. (23) Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw długość dźwięku (pozycję Note Off) na "1". (24) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute). Wprowadzona zostanie informacja o dźwięku bębna basowego (na drugą ósemkę w takcie). (25) W podobny sposób w prowadź pozostałe dźwięki patternu - według tabelki na str.133/134. Kolejne kolumny tabelki określają: instrument / pozycję / velocity / klawisz (numer Note On MIDI)

134

(26) Naciśnij F4 (Micro), aby wrócić do menu Micro Edit. (27) Naciśnij SHIFT+F1, aby wrócić do menu USRSTL/Rec. (28) Naciśnij START/STOP lub PLAY, aby posłuchać nagranego patternu. 12.8 Usuwanie stylu User z pamięci User Załadowanie stylu User pod określoną pozycję w pamięci User, zawsze powoduje usunięcie stylu zajmującego przedtem tę pozycję. Niemniej do usunięcia jednego lub kilku stylów User z pamięci RAM można wykorzystać funkcję Delete: (1) W trybie User Style, przytrzymując SHIFT naciśnij F4 (Dlete) lub F4, jeżeli funkcja "Dlete" znajduje się w menu (rys. str. 134). (2) Pokrętłem ACCOMP/GROUP umieść kursor w pozycji zajmowanej przez styl, który chcesz usunąć. Pokrętłem UPPER/VARIATION możesz wyselekcjonować pierwsze cztery, następne cztery lub wszystkie style. Aby usunąć z pamięci wybrane style (np. 1, 5 i 8), należy użyć funkcji "Mak*" (F3) - oznaczając wybrane style. (3) Po wyselekcjonowaniu stylu (stylów) naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute).

135

Na wyświetlaczu pojawi się komunikat: EXECUTING... Style zostaną usunięte i pojawi się komunikat: OK!! FUNCTION COMPLETE. Pojawi się pierwsza strona menu USRSTL/Rec.

136

13. MIDI MIDI (Musical Instrument Digital Interface) to skrót pierwotnie określający typ złącza stosowany w komunikacji między elektronicznymi urządzeniami muzycznymi. Kiedy grasz na klawiaturze G-800 lub używasz aranżera, przez jedno z gniazd MIDI OUT są wysyłane komunikaty MIDI. Jeżeli gniazdo to połączysz z gniazdem MIDI IN innego instrumentu, może on grać te same dźwięki, co G-800. MIDI oznacza także standard (język programowania), który używany jest do "tłumaczenia" różnych zdarzeń muzycznych na cyfrowy język zrozumiały przez urządzenia elektroniczne. Komunikaty MIDI mogą być następnie przesyłane odpowiednimi kablami, także między urządzeniami różnego typu (niezależnie od producenta). Dzięki MIDI można na przykład podłączyć G-800 do komputera. 13.1 Podstawowe cechy standardu MIDI

Warunki przesyłania komunikatów MIDI * Gniazda MIDI Komunikaty MIDI są wysyłane i przyjmowane przez gniazda MIDI trzech rodzajów (rys. str. 136) i przesyłane specjalnymi kablami MIDI. MIDI IN - gniazdo przyjmuje komunikaty z innych urządzeń; MIDI OUT - gniazdo wysyła komunikaty do innych urządzeń; MIDI THRU - gniazdo "retransmituje" komunikaty przychodzące do gniazda MIDI IN. * Kanały MIDI MIDI umożliwia przesyłanie informacji jednocześnie na 16 kanałach. Większość współczesnych instrumentów (określanych jako multitimbral) wykorzystuje tę właściwość. Także w G-800 wiele partii instrumentalnych może być kontrolowanych z zewnątrz - poprzez niezależne kanały MIDI. Jednak w przeciwieństwie do większości instrumentów, G-800 może korzystać aż z 32 kanałów MIDI, jest on bowiem wyposażony w dwa niezależne obiegi MIDI (także w dwa zestawy gniazd: A i B - rys. str. 137).

137

Dwa obiegi MIDI są całkowicie niezależne, tak więc można użyć 2 x 16 kanałów (=32). Innymi słowy, G-800 daje użytkownikowi do dyspozycji 32 partie instrumentalne. * Komunikaty MIDI Najważniejsze typy komunikatów MIDI to "Note On/ Note Off". Stanowią one informację, kiedy został uderzony/zwolniony klawisz, a więc kiedy dźwięk ma zabrzmieć i do kiedy trwać. Inną grupę stanowią tzw. komunikaty kontrolne, które pozwalają sterować różnymi parametrami dźwięku (np. vibroto, głośnością, panoramą itp.). Lista komunikatów kontrolnych odbieranych i transmitowanych przez G-800 jest przedstawiona w karcie implementacyjnej MIDI. Ważnymi komunikatami są te, które informują o zmianie barwy: Program Change i Bank Select. Pozwalają one zmieniać barwy w urządzeniu odbiorczym - z pozycji urządzenia nadawczego (np. z komputera zmieniać barwy w G-800). Inną, specjalną grupę komunikatów MIDI stanowią: RPN (umożliwiające zmiany niektórych parametrów typowych dla instrumentów GM/GS), NRPN (sterujące niektórymi parametrami instrumentów określonej rodziny - np. Sound Canvas) oraz System Exclusive (sterujące parametrami tylko dla określonego typu instrumentu).

138

MIDI w G-800 * Kanały MIDI i partie RX Trzy partie G-800 są dostępne tylko poprzez MIDI. Nie można ich wybrać bezpośrednio do gry na klawiaturze instrumentu. Partie te, oznaczone jako RX, można wykorzystać jedynie używając zewnętrznego sekwencera, komputera albo klawiatury sterującej (np. Master keyboard A-30 lub A-80) - łącząc MIDI OUT urządzenia zewnętrznego z MIDI IN G-800. Fabryczne przyporządkowanie kanałów MIDI poszczególnym partiom G- 800 przedstawiono w tabelce na stronie 138. * Oznaczenia A i B określają obieg MIDI. Jeżeli chcesz przesłać informacje partii Upper1 do urządzenia zewnętrznego, połączyć musisz MIDI OUT A G-800 z MIDI IN tego urządzenia. ** Na kanale dziesiątym przyjmowane są komunikaty o zmianie stylu (wartość CC0 w tym przypadku jest zawsze różna od 0, podczas gdy dla zmiany zestawu jest ona równa 0). *** Basic channel określa kanał kontrolny transmisji/odbioru danych. Fabryczne przyporządkowanie kanałów jest takie same dla transmisji (TX) i odbioru (RX) danych. Zalecamy, aby bez wyraźnej potrzeby nie zmieniać tego ustawienia. Uwaga: Partie B1~B16 mogą być sterowane z zewnątrz (przez MIDI) w ten sam sposób, jak partie RX. Ponadto jednak, każdorazowo w trakcie odtwarzania sekwencji SMF z rekordera, informacje MIDI są wysyłane przez gniazdo OUT B.

139

13.2 Połączenia MIDI

Odbieranie informacji MIDI z zewnętrznych urządzeń W przypadku, gdy G-800 ma być sterowany zewnętrznym urządzeniem (komputerem/sekwencerem/klawiaturą), należy wykonać połączenie, jak na rysunku na stronie 139. Jeżeli partia G-800, która ma być sterowana z zewnątrz, oznaczona jest numerem kanału z literką A, zewnętrzne urządzenie należy podłączyć do gniazda MIDI IN A. Jeżeli partia G-800, która ma być sterowana, oznaczona jest numerem kanału z literką B, zewnętrzne urządzenie należy podłączyć do gniazda MIDI IN B. Uwaga: Partie rekordera (B1~B16) są także dostępne z zewnątrz w trybie aranżera. Tak więc G-800 może być użyty jako aranżer i 16 segmentowy moduł w jednym czasie! Uwaga: Jako sterownik zewnętrzny może być użyty jakikolwiek inny kontroler MIDI (zob. Programowanie stylu User przez MIDI str. 126).

Wysyłanie informacji MIDI do urządzeń zewnętrznych W przypadku nagrywania na zewnętrzny sekwencer lub sterowania zewnętrznym instrumentem za pomocą klawiatury G-800, należy wykonać połączenie, jak na rysunku na stronie 140.

140

Sprawdź tabelę przyporządkowania kanałów MIDI poszczególnym partiom G-800 (str. 138). Jeżeli chcesz przesłać informacje partii Upper1 do urządzenia zewnętrznego, połączyć musisz MIDI OUT A G-800 z MIDI IN tego urządzenia. Uwaga: W przypadku problemów z komunikacją pomiędzy urządzeniami, w pierwszej kolejności sprawdź prawidłowość połączenia kabli MIDI (OUT nadajnika z IN odbiornika). 13.3 Odbiór informacji MIDI W przypadku konieczności zmiany odbiorczych kanałów MIDI dla poszczególnych partii, nowe ustawienie może być zapisane jako tzw. "MIDI Set"(zob. str. 148) i w razie potrzeby wczytane. Zmiany dotyczące ustawienia kanałów MIDI nie są więc automatycznie zapamiętywane po wyłączeniu instrumentu; nie można ich też zapisać w programie Performance.

Zmiana kanału odbiorczego (RX) * Dla partii nieautomatycznych (RTime) (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi) (rys. str. 140). (2) Naciśnij F1 (RTime). Przyciskami PAGE wybierz menu RX (jeżeli nie jest ono już ustawione). (3) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię (np. UP1). (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw kanał odbiorczy (np. B1). Ustawienie "B1" oznacza, że partia Upper1 będzie odbierać komunikaty przychodzące przez gniazdo MIDI IN B na kanale 1.

141

(5) Naciśnij F5 (Exit). * Dla partii aranżera i rekordera Ustawianie kanałów odbiorczych dla partii automatycznych aranżera (ADR,ABS,AC1~AC6) i partii rekordera (B1~B16) odbywa się podobnie, jak w przypadku partii nieautomatycznych (zob. wyżej), z tym wyjątkiem, że w punkcie (2) należy nacisnąć F2 (Arrang) lub F3 (Song). Uwaga: W menu aranżera (Arrang) można także zmienić kanały przyporządkowane partiom RX 1~3. * Kanał NTA Idea NTA (Note To Arranger) opisana jest na stronie 62. Komunikaty sterujące NTA mogą być także odbierane przez MIDI. Komunikaty Note On muszą przychodzić z zewnątrz na kanale MIDI przyporządkowanym funkcji NTA. W rzeczywistości G-800 ma dwa kanały odbiorcze NTA. Dzięki temu możne on być użyty w czasie rzeczywistym jako aranżer, sterowany przez MIDI dwoma instrumentami, lub jednym - wysyłającym informacje na dwóch kanałach jednocześnie (np. akordeon MIDI wysyła osobnymi kanałami informacje o akordach i dźwiękach basowych). (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Naciśnij F4 (NTA)(rys. str. 141). W menu NTA nie ma strony TX (transmisja). Informacje NTA nie są bowiem transmitowane przez MIDI, ale bezpośrednio do partii aranżera. Przez MIDI są bowiem transmitowane wszystkie komunikaty realizowane przez aranżer na podstawie NTA. (3) Pokrętłem DRUMS/PART ustaw pierwszy kanał odbiorczy NTA (1'rx Ch), a pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw drugi kanał odbiorczy NTA (2'rx Ch). Sprawdź ustawienie kanałów nadawczych zewnętrznego kontrolera. (4) Naciśnij F5 (Exit). * Kanał kontrolny (Basic Channel) Kanał kontrolny (basic) służy do transmisji/odbioru informacji Program Change i Bank Select odpowiadających wyborowi programów Performance. Każdorazowo, kiedy dokonujesz wyboru programu Performance w G-800, przez gniazdo MIDI OUT jest wysyłana informacja o tym - na kanale ustawionym w menu Basic TX. Odwrotnie: jeżeli G-800 otrzyma z zewnątrz odpowiednie komunikaty - na kanale ustawionym w menu Basic RX - to wybrany zostanie określony program Performance. Podobnie jak w przypadku partii aranżera i rekordera, kanał transmisji (TX) i odbioru (RX) nie musi być taki sam (np. Basic TX=1, Basic RX=10).

142

(1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F1 (Basic)(rys. str. 142). Przyciskami PAGE wybierz menu RX dla kanału odbiorczego, lub menu TX - dla kanału nadawczego. (3) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw kanał odbiorczy (RX) lub nadawczy (TX). Sprawdź ustawienie kanału nadawczego/odbiorczego zewnętrznego urządzenia. (4) Naciśnij F5 (Exit). * Kanał wyboru stylu Kanał ten jest używany do transmisji lub odbioru informacji typu Program Change, decydujących o zmianie stylu muzycznego. Style User znajdujące się w pamięci instrumentu mogą być również wybrane przez MIDI. (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F2 (Style). (3) Przyciskami PAGE wybierz menu RX dla kanału odbiorczego, lub menu TX - dla kanału nadawczego (rys. str. 142). (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP ustaw kanał odbiorczy (RX) lub nadawczy (TX). Sprawdź ustawienie kanału nadawczego/odbiorczego zewnętrznego urządzenia. (5) Naciśnij F5 (Exit).

Rekorder i gniazda MIDI W trybie pracy aranżera, ścieżki rekordera są automatycznie połączone z gniazdem MIDI IN A, tak więc informacje przychodzące z zewnętrznego urządzenia będą nagrywane jednocześnie z partiami aranżera. Jednocześnie przez gniazdo MIDI IN B mogą być sterowane partie B1~B16, jednak materiał ten nie będzie nagrywany na rekorder. W trybie GM/GS, wszystkie partie zewnętrzne, które mają być nagrane wraz z partiami nieautomatycznymi G-800, powinny być przesyłane do gniazda MIDI IN B. 13.4 Kanały i przełączniki transmisji (TX) Informacje odpowiadające poszczególnym partiom G-800 są transmitowane na zewnątrz zgodnie z ustawieniem kanałów transmisji (TX). Sposób ich ustawienia jest podobny, jak w przypadku kanałów odbiorczych (zob. str. 140), trzeba jednak wybrać menu TX (zamiast RX) (rys. str. 143).

143

Przełącznik "Channel" umożliwia zablokowanie transmisji informacji wybranej partii (off). 13.5 Inne ustawienia MIDI

Blokowanie odbioru/transmisji informacji przez MIDI Przełączniki "Channel" umożliwiają blokowanie informacji MIDI dotyczących dowolnej partii - transmitowanych (TX) lub odbieranych (RX) przez gniazda MIDI. Aby zablokować przepływa informacji dla wybranej partii: (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Wybierz rodzaj partii odpowiednim przyciskiem: F1 (partie nieautomatyczne), F2 (partie aranżera) lub F3 (partie rekordera). (3) Przyciskami PAGE wybierz menu RX (dla kanału odbiorczego) lub menu TX (dla kanału nadawczego) (rys. str. 143). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię, dla której chcesz zablokować przepływ informacji. (5) Naciśnij Part Select M.BASS, ustawiając przełącznik na "Off". Transmisja lub odbiór informacji MIDI dla wybranej partii będzie zablokowany. (6) Naciśnij F5 (Exit).

Filtrowanie komunikatów MIDI określonego typu Funkcja Filter umożliwia zablokowanie przepływu informacji wybranego typu. Przykładowo, można wyfiltrować jedynie komunikaty Bank Select/Program Change (PChng) - przychodzące przez MIDI IN na określonym kanale, aby zabezpieczyć wybraną partię przed niepożądaną zmianą barwy. Pozostałe komunikaty (w tym o dźwiękach - Note On/Off) będą odbierane normalnie. Inne typy komunikatów, które mogą być wyfiltrowane to: Pitch Bend (PBend), Modulation (Modul), Volume (Volm), Panpot (Panpt), Expression (Expre), Hold (Hold), Sostenuto (Sost), Soft (Soft), Reverb (Revrb), Chorus (Chors), Delay (Delay), programowany kontroler (ACtr1), RPN, NRPN, CC32=0, System Exclusive (SysEx).

144

(1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Wybierz rodzaj partii odpowiednim przyciskiem: F1 (partie nieautomatyczne), F2 (partie aranżera) lub F3 (partie rekordera). (3) Przyciskami PAGE wybierz menu RX (dla odbioru) lub menu TX (dla transmisji) (rys. str. 144). (4) Pokrętłem DRUMS/PART wybierz partię, dla której chcesz zablokować przepływ informacji określonego typu. (5) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz rodzaj komunikatu, którego przepływ ma być wyfiltrowany. (6) Naciśnij Part Select UPPER2, ustawiając przełącznik na "Off". Transmisja (lub odbiór) informacji wybranego typu (dla wybranej partii) będzie zablokowany. Uwaga: Przełącznik "CC32=0" ma dwie opcje: Old i New. Określają one wybór barw z banków A/B (New) lub C/D (Old)(zob. str. 76). (7) Naciśnij F5 (Exit). * Transpozycja (Shift) i automatyczne przeniesienie oktawowe (Octave) Funkcja Shift umożliwia transpozycję informacji o dźwiękach (Note On/Off) odbieranych (RX) bądź transmitowanych (TX) przez G-800 (rys. str. 144). Parametr transpozycji określa się ilością półtonów (wartości dodatnie oznaczają transpozycję w górę, ujemne - w dół). Przykładowo: po ustawieniu TX Shift na "+7", uderzenie w klawisz D3 (na G-800) spowoduje wysłanie przez gniazdo MIDI informacji Note On odpowiadającej dźwiękowi A3. Uwaga: Ustawianie parametru Shift dla partii odbywa wg. procedury podobnej, jak w przypadku filtrów (zob. wyżej). W przypadku zrezygnowania z ustawionej wartości TX Shift lub RX Shift, zamiast ustawić "0", można wyłączyć (Off) funkcję przyciskiem pod wyświetlaczem. Uwaga: Jeżeli świeci się dioda TRANSPOSE, wszystkie partie są transponowane, niezależnie od przełączników Shift. Wartość Shift (jeżeli jest różna od 0) jest dodawana (odejmowana) dla partii, której dotyczy. Zmiana parametru Octave: (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi).

145

(2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F3 (Param) (rys. str. 145). Dla parametru txOctave można wybrać dwie opcje: Absolute i Relative. Parametr ten jest związany z wyborem barw. Niektóre barwy (np. basowe) wybrane dla partii Upper1 w trybie podziału klawiatury (Split) są automatycznie transponowane, tak, żeby w dostępnej części klawiatury mieściła się zasadnicza część skali instrumentu (barwy). Ustawienie txOctave na "Relative" powoduje, że przez MIDI wysyłana jest informacja o relatywnej wysokości dźwięku, uwzględniająca automatyczne przeniesienie oktawowe (np. uderzenie w klawisz C4 spowoduje wysłanie przez MIDI komunikatu C2, bowiem wybrana barwa jest automatycznie transponowana o dwie oktawy w dół). Ustawienie txOctave na "Absolute" spowoduje, że przez MIDI zawsze wysyłana jest informacja o wysokości dźwięku odpowiadającej uderzonemu klawiszowi - niezależnie od wybranej barwy. * Zakres odbieranych dźwięków (Limit Low/High) Menu RX wszystkich typów partii (nieautomatycznych, automatycznych, rekordera/MIDI RX, a także NTA) zawiera funkcję "Limit", umożliwiającą ograniczenie zakresu odbieranych komunikatów Note On/Off odbieranych przez MIDI. Limit High określa dźwięk, powyżej którego dana partia nie będzie brzmieć (reagować na komunikaty Note On powyżej tej granicy). Podobnie, Limit Low określa dźwięk, poniżej którego dana partia nie będzie brzmieć (reagować na komunikaty Note On poniżej tej granicy). Przyciskiem Part Select UPPER1 przełącza się pomiędzy parametrami Limit High i Low. Wartość parametru ustawia się pokrętłem UPPER/VARIATION. Funkcja Limit pozwala na sterowanie z zewnętrznej klawiatury różnymi partiami G-800 (barwami). Przykładowo: podłączając zewnętrzną klawiaturę MIDI (bez funkcji podziału klawiatury) możesz rozdzielić partie Upper1, Upper2 i Lower i przydzielić im określony zakres klawiatury: (1) Ustaw ten sam kanał MIDI dla partii Upper1, Upper2 i Lower (zob. str. 140).

146

(2) W menu MIDI/RTime/RX ustaw wartości wg. tabelki na str. 146. Masz teraz trzy strefy na klawiaturze! Możesz ustalić dalsze strefy, np. dla partii M.BASS lub NTA.

Funkcja Local Menu TX wszystkich typów partii (nieautomatycznych, automatycznych, rekordera/MIDI TX) zawiera funkcję "Local", umożliwiającą przerwanie wewnętrznego połączenia pomiędzy klawiaturą a generatorem G-800 (rys. str. 146). Fabryczne ustawienie (On) oznacza, że granie na klawiaturze G-800 powoduje generowanie odpowiednich dźwięków. Opcja "Off" powoduje, że informacje MIDI z klawiatury nie są przesyłane do generatorów G-800, a jedynie do odpowiedniego gniazda MIDI OUT. Pokrętłem UPPER/VARIATION ustaw parametr Local wybranej partii na Off, jeżeli komunikaty mają być przesyłane jedynie przez MIDI rys. str. 146). Podłączając do G-800 zewnętrzny moduł (np. sampler) i ustawiając parametr Local wybranej partii (lub kilku) na "Off", możesz zastąpić wewnętrzne źródło dźwięku innym instrumentem, który będzie realizował materiał wybranej partii.

147

13.6 Pozostałe parametry związane z MIDI

RX Velo, TX Velo Parametry te określają, czy wartość velocity komunikatów Note On transmitowanych (TX), bądź odbieranych (RX) przez MIDI ma być respektowana, czy zastąpiona ustawioną wartością stałą. (1) W głównym menu naciśnij F3 (Midi). (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F3 (Param)(rys. str. 147). (3) Przyciskami Part Select M.BASS i LOWER ustaw On lub Off dla parametrów rxVelo i txVelo. Ustawienie "Off" wymaga określenia wartości velocity, która będzie przyporządkowana wszystkim komunikatom Note On. (4) Pokrętłem ACCOMP/GROUP lub BASS/BANK ustaw wartość velocity dla komunikatów transmitowanych (tx), bądź odbieranych (rx).

Soft Thru Po ustawieniu parametru Soft Thru na "On", wszystkie komunikaty Note On odbierane na kanale przyporządkowanym NTA (zob. str. 141), a nie mieszczące się w zakresie określonym parametrem Limit High/Low, będą retransmitowane przez gniazdo MIDI OUT przyporządkowane NTA. Praktyczne zastosowanie parametru Soft Thru może zilustrować następujący przykład: Mamy do dyspozycji pianino cyfrowe, które nie ma możliwości podziału klawiatury (split). Ustawiamy parametr Limit dla NTA: Low=C2, High=C4. Wykonujemy następujące czynności: (1) Łączymy gniazdo MIDI OUT pianina cyfrowego z MIDI IN G-800, przyporządkowanym funkcji NTA. (2) Łączymy gniazdo MIDI OUT przyporządkowane NTA z gniazdem MIDI IN pianina. (3) W menu MIDI/Param pokrętłem UPPER/VARIATION ustawiamy parametr Soft Thru na "On". G-800 prześle teraz komunikat "Local Off" (CC122=0), co spowoduje, że przerwane zostanie wewnętrzne połączenie klawiatury pianina z jego generatorami. Granie na tej części klawiatury (C2-C4), która została określona parametrem Limit NTA powodować będzie sterowanie aranżerem G-800. Granie poza tym limitem klawiatury spowoduje, że komunikaty Note On powrócą do pianina (przechodząc przez MIDI IN i OUT G-800), powodując generowanie odpowiednich dźwięków w pianinie. Ustawienie parametru Soft Thru na "Off" spowoduje wysłanie przez MIDI komunikatu "Local On" (CC122=127), powodując włączenie funkcji Local w pianinie.

148

13.7 Synchronizacja przez MIDI Problem synchronizacji poruszony był już w rozdziale dotyczącym programowania stylu przez MIDI (str. 125). Menu MIDI Sync (rys. str. 148) określa sposób transmisji (TX) i odbioru (RX) komunikatów synchronizujących MIDI. W menu RX (odbiór) dostępne są następujące opcje dla parametru Style (synchronizacja aranżera) i Song (synchronizacja rekordera): Internal - aranżer (rekorder) nie reaguje na komunikaty synchronizacji odbierane przez MIDI; Auto - dopóki nie zostanie odebrany przez MIDI komunikat synchronizujący (MIDI Start/Stop, MIDI Clock), aranżer (rekorder) jest synchronizowany zegarem wewnętrznym i reaguje na wewnętrzne funkcje transportu (Start/Stop); MIDI - aranżer (rekorder) reaguje tylko na zewnętrzne komunikaty synchronizacji (Start/Stop, MIDI Clock); Remote - aranżer (rekorder) reaguje tylko na komunikaty MIDI Start/Stop, korzystając z wewnętrznego zegara (tempo). W menu TX (transmisja) dostępne są następujące opcje dla parametru Style (synchronizacja aranżera): Start/Stop - G-800 wysyła tylko komunikat Start/Stop (w przypadku użycia przycisku START/STOP); Clock - aranżer wysyła zarówno komunikaty Start/Stop, jak i MIDI Clock; W menu TX (transmisja) dostępne są następujące opcje dla parametru Song (synchronizacja rekordera): Start/Stop/Continue - rekorder transmituje tylko komunikaty typu Start/Stop i Continue (komunikat kontynuacji odtwarzania po zatrzymaniu); Clock - rekorder wysyła zarówno komunikaty Start/Stop, jak i MIDI Clock; Song Position Pointer - oprócz komunikatów jak wyżej, rekorder wysyła także komunikaty typu Song Position Pointer (określające aktualną pozycję w songu); Song Select - oprócz komunikatów Start/Stop/Continue i MIDI Clock, rekorder transmituje komunikat Song Select (wybór songu). Przełączniki A (On/Off) i B (On/Off) określają gniazda MIDI, przez które mogą być transmitowane, bądź przyjmowane komunikaty synchronizujące. Aby wybrać menu MIDI Sync (RX/TX): w głównym menu naciśnij F3 (Midi), następnie trzymając SHIFT naciśnij F4 (Sync); przyciskami PAGE wybierz menu RX (odbiór) lub TX (transmisja). 13.8 Program ustawień parametrów MIDI (MIDI Set) MIDI Set to program, w którym można zapisać wszelkie ustawienia parametrów związanych z MIDI. G-800 dysponuje ośmioma pozycjami w pamięci, w których można zapisać takie programy. MIDI Set może być także zapisany na dyskietce i w razie potrzeby wczytany do pamięci RAM.

Zapisywanie MIDI Set w pamięci RAM * Zabezpieczenie pamięci Funkcja zabezpieczenia pamięci aktywna jest zawsze po włączeniu instrumentu. Jej zadaniem jest zabezpieczenie programów Performance i programów MIDI Set przed przypadkowym wymazaniem (zob. str. 56). * Zapisywanie ustawień MIDI w programie MIDI Set (1) Naciśnij i przytrzymaj WRITE (zaświeci się dioda MIDI SET).

149

Na wyświetlaczu pojawi się komunikat (WRITE?), żądający potwierdzenia zapisu programu MIDI Set (rys. str. 149). Zwalniając przycisk spowodujesz wycofanie się z operacji. (2) Przytrzymując nadal WRITE, naciśnij jeden z przycisków Music Style (pod odpowiadającym mu numerem zapisane zostanie ustawienie parametrów MIDI). Na wyświetlacz pojawi się informacja (OK.!!) potwierdzająca zapisanie danych (rys. str. 149). (3) Zwolnij przycisk WRITE

Wybieranie programu MIDI Set (1) Naciśnij MIDI SET (dioda zaświeci się). (2) Naciśnij jeden z przycisków MUSIC STYLE, odpowiadający numerowi żądanego programu MIDI Set.

Zapisywanie programów MIDI Set na dyskietce Po zapisaniu wszystkich miejsc przeznaczonych na programy MIDI Set w pamięci G-800, można je zapisać na dyskietce, zwalniające ten sposób miejsce na następne programy. Ponadto ustawienia MIDI zapisane na dyskietce mogą stanowić kopię bezpieczeństwa. (1) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (2) Naciśnij F2 (Save). (3) Przyciskami PAGE wybierz menu Save/MIDI SET (rys. str. 149). Przed zapisaniem programu MIDI SET na dyskietce, trzeba nadać mu nazwę. Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz kolejne pozycje kursora, pokrętłem UPPER/VARIATION - odpowiednie dla nich znaki. (4) Do stacji dysków włóż sformatowaną dyskietkę i naciśnij Part Select M.BASS (Execute).

150

(5) Naciśnij F5 (Exit). Uwaga: Powyższa procedura powoduje zapisanie na dyskietce zestawu wszystkich ośmiu pozycji z pamięci RAM (ośmiu programów MIDI Set).

Wczytywanie programów MIDI Set zapisanych na dyskietce Procedura wczytywania programów MIDI Set umożliwia wybranie jednego programu z zapisanego zestawu. (1) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (2) Naciśnij F1 (Load). (3) Przyciskami Page ustaw menu Load/MDI SET (rys. str. 150). (4) Do stacji dysków włóż dyskietkę zawierającą zapisane programy MIDI Set. (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz zestaw programów MIDI Set (jeżeli na dyskietce jest ich więcej niż 1). (6) Pokrętłem LOWER/NUMBER wybierz program MIDI Set, który chcesz wczytać. Opcja All oznacza załadowanie zestawu ośmiu programów. (7) Jeżeli wybrałeś tylko jeden program, pokrętłem UPPER/VARIATION wybierz pozycję w pamięci RAM (1~8), pod którą ma być on załadowany. (8) Naciśnij Part Select UPPER1 (Execute); program zostanie wczytany. (9) Naciśnij F5 (Exit).

151

14. Bezpieczeństwo danych 14.1 Uwagi ogólne (a) Kopie bezpieczeństwa Wszystkie ważne dane powinny być kopiowane na osobne dyskietki, stanowiące tzw. kopie bezpieczeństwa. Dyskietka taka może być nigdy nie używana (oby!), ale może uchronić Cię przed utratą danych, która może być spowodowana na przykład fizycznym uszkodzeniem dyskietki roboczej. Stosowanie kopii bezpieczeństwa jest podstawowym wymogiem profesjonalnej pracy z urządzeniami, które zapisują informacje na dysku (komputery, instrumenty elektroniczne). Tak więc efekt twojej pracy (style User, Programy Performance, ustawienia MIDI, songi) powinien być zawsze zapisany na dwóch dyskietkach. W przypadku uszkodzenia jednej z nich, skopiuj natychmiast drugą. 14.2 Kopiowanie dyskietki (kopia bezpieczeństwa) Uwaga! Operacja kopiowania dyskietki wykorzystuje pamięć RAM przeznaczoną na style User, które w takim przypadku będą wymazane z wewnętrznej pamięci. Przed operacją kopiowania zapisz swoje style User na dyskietce (str. 113). Funkcja Copy kopiuje całą zawartość dyskietki (wszystkie znajdujące się na niej pliki). (1) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (2) Przytrzymując SHIFT naciśnij F3 (Copy). (3) Przyciskami PAGE wybierz menu DISK (rys. str. 151).

152

(4) Naciśnij Part Select UPPER2 (Proceed), menu zmieni się (rys. str. 152). Na wyświetlaczu ukaże się polecenie: "Insert SOURCE PROTECTED DISK" (Włóż dyskietkę źródłową, zabezpieczoną przed zapisem). (5) Włóż dyskietkę, której zawartość chcesz skopiować. (6) Naciśnij Part Select LOWER (Execute). Na wyświetlaczu pojawi się informacja, że wczytywany jest pierwszy blok danych (rys. str. 152). Po zakończeniu wczytywania danych do bufora pamięci, na wyświetlaczu pojawi się informacja: "Insert DESTINATION DISK" (Włóż dyskietkę docelową). (7) Wyjmij ze stacji dyskietkę źródłową i włóż dyskietkę, na którą mają być skopiowane dane. (8) Naciśnij Part Select LOWER (Execute). Na wyświetlaczu pojawi się informacja, że na dyskietce zapisywany jest pierwszy blok danych (rys. str. 152). Po zakończeniu zapisu danych, na wyświetlaczu może pojawić się ponownie informacja: "Insert SOURCE PROTECTED DISK" (Włóż dyskietkę źródłową, zabezpieczoną przed zapisem). (9) Wyjmij dyskietkę docelową i powtórz pkt. (5) do (8). Operację wymiany dyskietek należy powtarzać, aż pojawi się komunikat: "OK!! FUNCTION COMPLETE". Ilość tych powtórzeń zależy od ilości danych zapisanych na kopiowanej dyskietce.

153

(10) Naciśnij F5 (Exit). Uwaga: Podczas kopiowania można grać na G-800. 14.3 Zmiana nazwy pliku na dyskietce Funkcja "Rename" pozwala zmienić nazwę pliku zapisanego wcześniej na dyskietce (stylu User, zestawu stylów, zestawu programów MIDI Set, songu). (1) Do stacji dysków włóż dyskietkę zawierającą plik, którego nazwa ma być zmieniona (zamknij okienko zabezpieczające dyskietkę przed zapisem). (2) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (3) Naciśnij F3 (Rename). (4) Przyciskami PAGE wybierz typ pliku, którego nazwa ma być zmieniona (User Style, User Style Set, Performance Set, MIDI Set, Chord Sequence, Song lub Song Set). (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz plik, którego nazwa ma być zmieniona. Umieść kursor na nazwie, aby była ona przedstawiona białymi literami na niebieskim tle. Jeżeli wybrałeś styl muzyczny lub song, musisz nacisnąć Part Select (Proceed), aby móc zmienić nazwę. (6) Pokrętłem LOWER/NUMBER ustaw pozycję kursora, a pokrętłem UPPER/VARIATION - wybierz znak dla danej pozycji. W przypadku stylów User i songów można ustalić dwie nazwy: jedna z nich dotyczy nazwy stylu/songu (Style/Song Name), druga - nazwy pliku (File Name). Pierwsza z nich może być uwidoczniona na wyświetlaczu G-800 (w odpowiednim menu), druga może być widoczna np. po komendzie DIR w MS-DOS. Nazwa pliku ma większe znaczenie, bowiem wg. niej rozpoznawane są pliki na dysku; może ona jednak zawierać tylko 8 znaków. (7) Naciśnij Part Select M.DRUMS (Execute). Nazwa pliku zostanie zmieniona. Jeżeli pod wybraną nazwą zapisany jest już jakiś plik na dysku, na wyświetlaczu ukaże się ostrzeżenie: "SAME NAME on Disk" (rys. str. 153). Możesz pozostawić wybraną nazwę - naciśnij wtedy Part Select M.DRUMS (Replace). Oznacza to jednak, że poprzednio zapisany pod tą nazwą plik zostanie wymazany. Możesz wycofać się z operacji, naciskając Part Select UPPER2 (Exit) i nadać plikowi inną nazwę. Jeżeli na dyskietce nie ma pliku o tej samej nazwie, ukaże się komunikat "RENAMING...". (8) Naciśnij F5 (Exit).

154

14.4 Wymazywanie plików z dyskietki Wymazanie pliku z dyskietki oznacza definitywną jego utratę. Nie ma możliwości odwrócenia tej operacji! Jednak wymazanie niepotrzebnych plików może powiększyć ilość wolnego miejsca na dyskietce. (1) Do stacji dysków włóż dyskietkę zawierającą plik, który ma być wymazany (zamknij okienko zabezpieczające dyskietkę przed zapisem). (2) W głównym menu naciśnij F5 (Disk). (3) Naciśnij F4 (Dlete) (rys. str. 154) (4) Przyciskami PAGE wybierz typ pliku, którego nazwa ma być zmieniona (User Style, User Style Set, Performance Set, MIDI Set, Chord Sequence, Song lub Song Set). (5) Pokrętłem ACCOMP/GROUP wybierz plik, którego nazwa ma być zmieniona. Umieść kursor na nazwie, aby była ona przedstawiona białymi literami na niebieskim tle. (6) Naciśnij Part Select LOWER (Execute). Plik zostanie skasowany. Na wyświetlaczu ukaże się komunikat "DELETING..."(rys. str. 154). (7) Naciśnij F5 (Exit). 14.5 Inicjalizowanie instrumentu W pewnym momencie może się okazać, że przywrócenie fabrycznych ustawień parametrów G-800 jest najlepszym wyjściem ze skomplikowanej sytuacji. W wielu sytuacjach wystarczy użycie funkcji "00 FreePanl"(zob. str. 58). Jednak można użyć funkcji inicjalizującej instrument całkowicie, w tym: programy Performance, sekwencje akordów, ustawienia MIDI i ustawienia dla stylów User (pozycje w pamięci User będą jednak puste). (1) Wyłącz zasilanie G-800. (2) Przytrzymując wciśnięty przycisk WRITE, włącz instrument ponownie. na wyświetlaczu pojawi się informacja, że przywrócone zostały oryginalne ustawienia wszystkich parametrów (rys. str. 154).

155

14.6 Kompatybilność danych G-800 jest zaprojektowany tak, aby był kompatybilny z danymi przeznaczonymi na wcześniejsze modele instrumentów tego typu. Do G-800 można zatem wczytać style z dyskietek serii: MSA (seria Atelier i KR), MSD (E-86, E-66, RA-95) i MSE (G-800 i pochodne). Oprócz tego G-800 czyta sekwencje Standard Midi File format 0 i 1. Ponieważ G-800 zawiera także barwy nie zawarte w standardzie GM/GS, songi nagrane na tym instrumencie mogą czasami brzmieć trochę inaczej, gdy będą odtwarzane przez zewnętrzny sekwencer i moduł brzmieniowy (dotyczy to szczególnie partii aranżera). Oprócz typów danych opisanych wcześniej, G-800 może także czytać informacje zawierające tekst piosenki (Kareoke typ 0) oraz Harmony (do sterowania urządzeń typu Harmonizer). Zestawienie formatów danych, które mogą być czytane i zapisywane przez G-800 * Dane typu Song, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format songu: SMF/ISM Format SMF: 0/Lirycs/Harmony(kan.5) - ścieżki 1~16 Barwy(PG/Bnk/sct): GM, GS, E-86, E-66, RA-95, G-800 * Dane typu Song które mogą być zapisane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS Format songu: SMF Format SMF: 0 Barwy: GM, GS, G-800

156

* Zapisywanie sekwencji SMF z zachowaniem pełnej kompatybilności z GM/GS: Typ dyskietki: tylko DD Format: DOS Barwy: GM, GS, G-800 * Style User, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format stylu: MSA, MSD, MSE * Style zapisywane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS Format stylu: tylko MSE (G-800) * Programy Performance, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: E-86 User program, G-800 Performance mem.

157

* Programy Performance, które mogą być zapisane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: tylko G-800 Performance mem. * Programy MIDI Set, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: E-86 MIDI Set, G-800 MIDI Set * Programy MIDI Set, które mogą być zapisane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: tylko G-800 MIDI Set * Zestawy songów, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: E-86 Song Set, G-800 Song Set * Zestawy songów, które mogą być zapisane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS Format danych: tylko G-800 Song Set * Zestawy stylów, które mogą być czytane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS/Atari Format danych: E-86 Style Set, G-800 Style Set * Zestawy stylów, które mogą być zapisane: Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS Format danych: tylko G-800 Style Set

158

* Sekwencje akordów (odczyt/zapis) Typ dyskietki: DD/HD Format: DOS Format danych: tylko dane G-800

159

15. TABELE BARW 15.1 Tabela barw G-800 (banki A i B) - str. 159/160 15.2 Tabela barw wg. mapy SC-55 (banki C - D) - str. 161 15.3 Tabela barw wg. mapy SC-55 (barwy CM-64) - str. 162 15.4 Barwy General MIDI - str. 163 15.5 Barwy GS - str. 164