Głosem kobiet- raport z działań

Teksty: Ewa Kozdraj, Magdalena Kawa Skład: Natalia Jarosz Zdjęcia: Stowarzyszenie „Dla Ziemi” Publikacja jest podsumowaniem działań realizowanych w ramach projektu „Głosem kobiet”. Projekt realizowany był od lutego 2014 roku do stycznia 2016 roku przez Stowarzyszenie „Dla Ziemi” przy współpracy z Norwegian People's Aid.

Projekt „Głosem kobiet” realizowany jest w ramach programu „Obywatele dla Demokracji” finansowany z Funduszy EOG.

Wprowadzenie

„Głosem kobiet” to kontynuacja działań Stowarzyszenia „Dla Ziemi” w obszarze edukacji i integracji uchodźców. Zdobyte doświadczenie i wiedza zaowocowały przygotowaniem projektu, poprzez który chcieliśmy oddać głos kobietom - uchodźczyniom i migrantkom. Długo zastanawialiśmy się w jaki sposób najskuteczniej przekazać ich głos, historie i wiedzę na temat sytuacji uchodźców w Polsce. Nasze pomysły konfrontowałyśmy wśród zespołu projektowego i z organizacją partnerską. W rezultacie podjęte działania koncentrowały się wokół edukacji, wspólnych spotkań i kampanii informacyjnej. Inicjatywy z obszaru edukacji skierowane były do szkół na każdym etapie kształcenia, pracę rozpoczęliśmy z kadrą pedagogiczną - dla niej przygotowaliśmy dwa szkolenia z przeciwdziałania mowie nienawiści i dyskryminacji. W maju 2014 roku odbyła się konferencja poświęcona problematyce mowy nienawiści i roli edukacji międzykulturowej. W tym samym czasie, nasza organizacja partnerska Norwegian People's Aid, przeprowadziła trening dla kobiet „Women can do it", w którym wzięło udział 17 cudzoziemek - uchodźczyń i migrantek z Lubelszczyzny.

Z najmłodszymi dziećmi (szkoła podstawowa) przygotowaliśmy spektakle teatralne poruszające tematykę wielokulturowości i poszanowania różnorodności. W gimnazjum omawialiśmy te same tematy, ale wybraliśmy inną formę ich przedstawienia. Na ścianach trzech szkół pojawiły się kolorowe murale. Ich koncepcję opracowaliśmy wspólnie, a potem - za pomocą farb i sprayów - przenieśliśmy na ściany. Najwięcej czasu spędzaliśmy w liceach. Pracę z młodzieżą rozpoczęliśmy od warsztatów z edukacji globalnej i międzykulturowej. Kolejnym etapem były warsztaty w formie „żywej biblioteki", w których brały udział zaproszone przez nas cudzoziemki, większość z nich przeszła w Polsce przez procedurę uchodźczą. Równolegle, w trakcie warsztatów młodzież zbierała informacje poszerzające ich wiedzę z poruszanej na zajęciach tematyki i umieszczała je na przygotowanej specjalnie dla niej platformie edukacyjnej. Po warsztatach przyszedł czas na kolejne działania. Tym razem uczniowie wspólnie opracowali i wykonali makietę "osady pokoju", w której mogliby mieszkać przedstawiciele różnych kultur i religii.

Innym ważnym elementem naszego projektu były spotkania. Dzięki nawiązanej współpracy ze Stowarzyszeniem Równych Szans „Bona Fides”, udało nam się dotrzeć do Klubów Kobiet Aktywnych działających na Lubelszczyźnie. Na spotkania zapraszałyśmy uchodźczynie, które mogły poznać się z aktywnymi kobietami oraz miły możliwość opowiedzenia o sobie, swoich rodzinach i sytuacji w Polsce. Dla większości Pań skupionych w Klubach Kobiet była to pierwsza okazja do bezpośredniego spotkania z uchodźczynią. W miejscowościach, w których nie działają Kluby Kobiet Aktywnych szukałyśmy środowisk kobiecych skupionych wokół innych organizacji lub działających nieformalnie. Podsumowaniem cyklu spotkań było wydarzenie zorganizowane w jednym z Klubów Kobiet w miejscowości Łaziska.

Trzecim elementem projektu była kampania informacyjna, na którą składał się film zrealizowany wspólnie z TVP Lublin, utwór muzyczny wykonany przez Lydie Kotliński i Tomasza Kozdraja, viral oraz historie mówione nagrane przez dziennikarkę radiową Czesławę Borowik. Wszystkie elementy kampanii są dostępne online, co umożliwia nam dotarcie do odbiorców na długo po zakończeniu projektu.

Na kolejnych stronach publikacji znajdą Państwo szczegółowe opisy poszczególnych działań. Zapraszamy do lektury.

Wprowadzenie

2

Wizyty studyjne

Partnerem naszego projektu była jedna z największych organizacji norweskich – Norsk Folkehjelp (Norwegian People’s Aid – NPA). Posiada ona wieloletnie doświadczenie w integracji uchodźców oraz aktywizacji migrantek i uchodźczyń. Jednym z ważniejszych działań prowadzonych przez organizację jest program treningowy adresowany do kobiet „Kjærringhjelp” („Women can do it”). Nawiązana współpraca umożliwiła nam wspólne dzielenie się doświadczeniem, ale także i poznanie metod i narzędzi stosowanych przez organizację. W trakcie realizacji projektu dwa razy udało nam się gościć w siedzibie NPA, a jej przedstawicielki dwukrotnie były z wizytą na Lubelszczyźnie.

Nasz pierwszy wyjazd do Oslo odbył się w marcu 2014 roku, oprócz zespołu projektowego (Magdalena Kawa, Ewa Kozdraj i Elżbieta Rojek) pojechała z nami Gertruda Banachowicz - nauczycielka, współpracująca także z Ośrodkiem dla Cudzoziemców w Bezwoli oraz Aysarat Ismailgadzieva – asystentka kulturowa w Szkole Podstawowej nr 31 w Lublinie. W trakcie tego wyjazdu skupiłyśmy się na poznaniu zespołu i działań prowadzonych przez NPA, po to aby móc ich doświadczenie i wiedzę przenieść na polski grunt w trakcie realizacji projektu „Głosem kobiet”.

Pierwszego dnia poznałyśmy dokładnie strukturę i działania organizacji partnerskiej oraz założenia programu „Women Can Do It”, a także spotkałyśmy się z przedstawicielką norweskich migrantek, aktywistką organizacji działającej na rzecz integracji hiszpańskojęzycznych cudzoziemców mieszkających w Norwegii. Wzięłyśmy udział w warsztacie edukacyjnym, zobrazował nam on metody za pomocą których NPA podejmuje działania edukacyjne. Tego dnia mieliśmy również okazję do poznania przedstawicieli z Norwegian Ais’s Solidarity Youth, zaangażowanych w kampanię przeciwko mowie nienawiści.

Drugiego dnia wizyty brałyśmy udział w „żywej bibliotece” z udziałem muzułmańskiej Marokanki mieszkającej w Oslo, która opowiadała nam o swojej drodze do integracji z norweskim społeczeństwem. W trakcie wizyty nie zabrakło też elementu „wiedzowego”, podczas którego przedstawiono nam sytuację w ośrodkach dla cudzoziemców, w szczególności tych prowadzonych przez NPA (w marcu 2014 roku było to 9 ośrodków). Ostatniego dnia w Oslo odwiedziłyśmy Center for Studies of Holocaust and Religious Miniorities, po obejrzeniu wystawy poświęconej problematyce polityki nazistowskiej w Norwegii zaprezentowano nam działania edukacyjne prowadzone w instytucji, których celem jest przeciwdziałanie dyskryminacji.

Druga wizyta odbyła się w lutym 2015 roku. W jej trakcie udało nam się odwiedzić także inne organizacje i instytucje działające w obszarze edukacji i integracji uchodźców. Oprócz Oslo odwiedziłyśmy też trzy inne miejscowości. W tym wyjeździe poza zespołem projektowym (Magdalena Kawa, Ewa Kozdraj i Elżbieta Rojek) udział wzięła Urszula Jędrzejczyk – nauczycielka w klasie międzykulturowej i mentorka międzykulturowa oraz Yakhita Arsoeva – asystentka kulturowa. Obie panie pracowały w Szkole Podstawowej nr 31 w Lublinie. Wizytę rozpoczęłyśmy od Urzędu Miasta w Bergen, gdzie udało nam się spotkać z pracownicami odpowiedzialnymi za integrację cudzoziemców, którzy uzyskali status uchodźcy. Gościłyśmy także w bergeńskim oddziale Norwegia People’s Aid. Kolejnym punktem na mapie naszej wizyty było Oslo. Tam spotkałyśmy się z prowadzącymi klub dla muzułmańskich chłopców.

Wizyty studyjne

3

Miejsce to było przestrzenią do spotkań, wspólnego spędzania czasu wolnego. Kolejną odwiedzoną przez nas organizacją była „Save the Children” działająca na rzecz dzieci uchodźczych. Po spotkaniu udałyśmy się do Dikermark, gdzie znajduje się jeden z ośrodków dla cudzoziemców prowadzonych przez NPA. Dzięki temu miałyśmy okazję obejrzeć w jakich warunkach mieszkają osoby starające się o nadanie statusu uchodźcy. Ostatni dzień w Oslo poświęciłyśmy na spotkanie ewaluacyjno-planujące w organizacji partnerskiej. Gościłyśmy także w Centrum Kryzysowym dla kobiet, z jego usług korzystają zarówno Norweżki jak i cudzoziemki, w tym uchodźczynie. Z Oslo udałyśmy się do Holmestrand, gdzie w miejscowej szkole opowiadałyśmy o działaniach podejmowanych również na rzecz integracji uchodźców w Szkole Podstawowej nr 31 w Lublinie.

W trakcie realizacji projektu, jego koordynatorka – Ewa Kozdraj, brała także udział w wizycie studyjnej w Norwegii zorganizowanej przez Zespół Programu „Obywatele dla Demokracji”.

Wszystkie wyjazdy dostarczyły nam dużą porcję wiedzy, ale również dały poczucie, że projekty Stowarzyszenia „Dla Ziemi” z obszaru edukacji i integracji uchodźców, realizowane są w sposób profesjonalny i z uwzględnieniem potrzeb osób na rzecz których działamy.

4

Szkolenia dla kadry pedagogicznej

Nasze działania edukacyjne realizowane w ramach projektu adresowane były także do kadry pedagogicznej. Szkolenia, w trakcie których rozmawialiśmy o przeciwdziałaniu mowie nienawiści w środowisku szkolnym prezentując jednocześnie scenariusze zajęć dla szkoły podstawowej i gimnazjalnej odbyły się w Wohyniu i Łukowie. W spotkaniu w Lublinie udział wzięli edukatorzy i edukatorki działający w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji. Łącznie w szkoleniach wzięło udział 85 osób, wszystkie zostały poprowadzone przez Magdalenę Kawę i Alicję Kawkę.

Analiza ankiet ewaluacyjnych zebranych po szkoleniu dla nauczycieli pozwala przypuszczać, że szkolenie było potrzebne i wartościowe (ciekawe zajęcia, program przedstawiony w sposób kompetentny, wyczerpujący, wiedza przydatna w codziennych sytuacjach, dużo materiałów praktycznych). W pojawiających się głosach krytycznych podkreślano, że takie zajęcia powinny być także zorganizowane dla młodzieży. Dla niektórych osób liczba zaproponowanych materiałów warsztatowych, które można wykorzystać w codziennej pracy była zbyt mała. Dla innych – zbyt dużo czasu poświęcono na kwestie definicyjne.

W ramach projektu odbyło się także szkolenie prowadzone przez Kari Eliassen, pracowniczki Norwegian People's Aid. Wzięło w nim udział 15 osób reprezentujących nie tylko szkoły, ale także i organizacje pozarządowe i uczelnie wyższe. Spotkanie poświęcone było tematyce przeciwdziałania dyskryminacji. Kari Eliassen przedstawiła metody stosowane przez NPA w pracy edukacyjnej, które także mogłyby być wykorzystywane w polskich szkołach.

Szkolenie było również szansą do bliższego poznania się środowiska szkolnego i pozarządowego zainteresowanego podejmowaniem działań na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji i mowy nienawiści, w szczególności w szkołach do których uczęszczają dzieci uchodźcze.

Szkolenie dla kadry pedagogicznej

5

„Women can do it”

Trening „Women can do it” jest jednym z ważniejszych działań prowadzonych przez naszą organizacją partnerską. Jego celem jest wzmacnianie i aktywizacja kobiet. Szkolenie było realizowane w ponad dwudziestu państwach na całym świecie. Jego adresatkami są kobiety wywodzące się z różnych kultur, religii. Pochodzą z różnych państw, mają różne oczekiwania. Opracowany program każdorazowo dostosowywany jest do aktualnych potrzeb jego uczestniczek.

Dzięki współpracy z NPA udało nam się zorganizować takie szkolenie w Lublinie, odbyło się ono w dniach 27-28 maja 2014 roku. Prowadziły je trenerki NPA – Camilla Peace Sundvoll oraz Asgerd Vetlejord. Łącznie wzięło w nim udział 17 kobiet, większość z nich to kobiety, które przeszły w Polsce przez procedurę uchodźczą lub były w jej trakcie. Uczestniczkami były także migrantki mieszkające na Lubelszczyźnie.

W trakcie szkolenia poruszano takie tematy jak – prawa kobiet, prawa człowieka, metody i techniki dominacji, rola i znaczenie komunikacji niewerbalnej, determinanty kulturowe i religijne. Nie zabrakło także elementów praktycznych – każda z pań musiała przygotować krótkie wystąpienie i przedstawić je przed innymi uczestniczkami. Dla wielu z nich była to pierwsza okazja do publicznego wystąpienia, a także możliwość do refleksji nad swoją rolą w rodzinie, społeczności lokalnej, w której się obecnie znajduje.

Z perspektywy zespołu projektowego było to jedno z ważniejszych działań w trakcie realizacji projektu. Dało nam ono świadomość jak mało – kobiety uchodźcze – mają przestrzeni i możliwości do wyartykułowania swoich potrzeb i jak bardzo są wykluczone z życia społecznego, kulturalnego, zawodowego. Dwudniowe szkolenie nie rozwiązało problemu słabej aktywności uchodźczyń w życiu publicznym. Jednak dało nam sygnał do tego, że powinnyśmy – jako Stowarzyszenie – bardziej starać się zachęcać ich do „bycia aktywną” i stwarzać ku temu warunki.

Women can do it

6

Warsztaty z edukacji globalnej i międzykulturowej

Na pytanie o to czym jest edukacja globalna i międzykulturowa odpowiadaliśmy w trzech szkołach średnich biorących udział w projekcie. Osiem godzin warsztatów miało za zadanie dostarczyć wiedzy teoretycznej, a także przygotować do działań warsztatowych w formie „żywej biblioteki” oraz projektowania i wykonania wielokulturowej „Osady Pokoju”.

W warsztatach wzięła udział młodzież ze szkół w Milanowie, Lublina i Łukowa. Zajęcia prowadziła Magdalena Kawa i Alicja Kawka. Ich scenariusz opierał się na takich zagadnieniach jak: współzależności globalne, kraje Globalnej Północy i Globalnego Południa, stereotypy, uprzedzenia, dyskryminacja, prawa człowieka, uchodźcy, strategie akulturacji. W części praktycznej młodzież wcielała się w rolę Derdian i specjalistów uczących „obcych” budowy mostów. Na podstawie historii uchodźców dyskutowaliśmy o ich sytuacji w Polsce.

Warsztaty pokazały, że pomimo bliskiej obecności ośrodka dla cudzoziemców wiele osób nie zna realiów życia w ośrodku oraz specyfiki procedury uchodźczej i systemu prawnego obowiązującego osoby starające się o nadanie statusu uchodźcy w Polsce. W trakcie zajęć staraliśmy się uzupełniać wiedzę, jednak dużo więcej młodzież mogła dowiedzieć się podczas bezpośrednich rozmów z uchodźczyniami biorącymi udział w warsztatach w formie „żywej biblioteki”.

Warsztaty z edukacji globalnej i międzykulturowej

7

Warsztaty edukacyjne „Głosem kobiet”

W ciągu kilku miesięcy w trzech miejscowościach: w Milanowie (gdzie opiekunką

młodzieży była nauczycielka Gertruda Banachowicz), Lublinie (z opiekunką Agnieszką Stadnicką-Chrzan) oraz w Łukowie (z opiekunem Michałem Mojskim) odbyła się seria warsztatów, składających się z dwóch części. Pierwszą były spotkania z kobietami, przedstawicielkami różnych kultur, które opowiadały młodzieży o swoim losie, przeżyciach, historiach, których były świadkami. Jako „żywe książki”, odpowiadały na pytania uczniów, tłumaczyły i wyjaśniły jakie różnice nas dzielą, a co mamy wspólnego. „Żywymi książkami” były: Anna z Rosji, zamężna z Gruzinem - ich rodzina nie była akceptowana ani w Rosji, ani w Gruzji; Lipa z Czeczenii oraz Oksana z Inguszetii - samotne matki wychowujące swoje dzieci w Białej Podlaskiej; Gedengqucuo – Tybetanka, która w Polsce szuka lepszego życia oraz Aysarat z Dagestanu, nasza była asystentka kulturowa, która wraz z rodziną próbuje znaleźć bezpieczne miejsce w Europie. Gościliśmy także Esilę i Elsiego z Czeczenii, studentów z Warszawy, którzy opowiadali – prawie swoim równolatkom - o swojej kulturze i obyczajach. Drugą częścią było budowanie makiet „Wiosek – Osad Pokoju”, czyli wspólna z prowadzącymi zajęcia: Natalią Jarosz i Kosmą Kozdrajem, praca nad wybudowaniem makiety miejsca, w którym pokojowo mogą wspólnie mieszkać przedstawiciele różnych kultur i wyznań. Powstały trzy, piękne makiety. Ich wygląd był konsultowany z kobietami - ekspertkami, które wspólnie z uczniami ustalały zasady funkcjonowania wielokulturowej społeczności. Nasze „Osady Pokoju” na makiecie wyglądały świetnie, ale co najważniejsze: zarówno my, jak i młodzież uczestnicząca w projekcie, jesteśmy przekonani, że mogą one powstać w realnym świecie! Wszystko zależy od nas!

Warsztaty edukacyjne „Głosem kobiet”

8

9

Murale

Dzięki projektowi udało nam się zrealizować trzy serie warsztatów muralu w szkołach znajdujących się w bliskiej odległości ośrodków dla cudzoziemców. W dwóch przypadkach (w Zespole Szkół im. Unitów Podlaskich w Wohyniu i Gimnazjum nr 3 Łukowie) wspomagał nas w tym działaniu Dariusz Paczkowski z Fundacji Klamra. W Gimnazjum nr 14 w Lublinie warsztaty prowadziły osoby związane ze Stowarzyszeniem. Naszym celem było wspólne – razem z chętną młodzieżą – wypracowanie koncepcji muralu, który został wykonany na ścianie każdej ze współpracującą z nami szkołą.

Chcieliśmy, aby młodzież miała poczucie, że zaprojektowana i namalowana przez nich praca jest ich dziełem, z którym zechcą się utożsamiać i z którego będą dumne. Oczywiście w naszych działaniach nie zabrakło elementów przewijających się przez cały projekt. W trakcie warsztatów zastanawialiśmy się w jaki sposób opowiedzieć o takich tematach jak poszanowanie różnorodności, szacunek i akceptacja wobec innych. Dzięki temu warsztaty muralu to okazja nie tylko do zdobycia wiedzy na temat sztuki graffiti i tego jak używać szablonów oraz farb, ale dodatkowo nauczyłem się, że trzeba każdego szanować bez względu na jego wygląd, sposób bycia. Dla innych była to doskonała okazja do integracji klasy i danie możliwości do wspólnej rozmowy na tak ważne tematy jak akceptacja, szacunek, przeciwdziałanie dyskryminacji i mowie nienawiści.

W efekcie projektu kilka osób z Lublina zaangażowało się do namalowania kolejnego muralu na budynku w bliskiej odległości od ich szkoły.

MuraleMurale

10

11

Warsztaty teatralne

Podejmowane przez nas działania edukacyjne w szkołach podstawowych miały formę warsztatów teatralnych. W trzech miejscowościach – Wohyniu, Łukowie i Lublinie – dzieci pod opieką profesjonalnych aktorów, reżyserów i muzyków (Daniel Adamczyk, Elżbieta Rojek, Justyna Kazek, Małgorzata Krasowka oraz Barnaba Kozdraj) przygotowały przedstawienie poruszające tematykę wielokulturowości i poszanowania różnorodności w oparciu o legendy.

W każdej miejscowości w warsztatach brały udział dzieci cudzoziemskie uczące się w danej szkole (niestety w Wohyniu żadne z nich nie doczekało się występu, ponieważ wcześniej wraz z rodzicami opuścili Polskę). W Łukowie dzieci pracowały nad przedstawieniem opartym na motywach stworzenia świata zawartych w mitologiach słowiańskiej, greckiej czy czeczeńskiej. W Wohyniu zaprezentowano historię powstania państwa zamieszkałego przez Kartlów czyli Gruzinów. W Lublinie powstał spektakl pod tajemniczym tytułem „Takie coś”.

Wszystkie warsztaty były okazją do rozmowy o szacunku dla innych, a także – jak podkreślał prowadzący zajęcia w Łukowie i Wohyniu, Daniel Adamczyk -Najważniejsze w spektaklach jest spotkanie różnych kultur, które pokazuje jak wiele mają ze sobą wspólnego mimo z pozoru znacznych różnic.

Warsztaty teatralne

12

Konferencja „Edukacja międzykulturowa i przeciwdziałanie mowie nienawiści”

Konferencja odbyła się 27 maja 2014 roku w Lublinie. Podejmowała ona dwa główne tematy: rola edukacji międzykulturowej oraz przeciwdziałanie mowie nienawiści wobec uchodźców. Wydarzenie zorganizowane zostało w partnerstwie z organizacją Norwegian People's Aid. Wspólne spotkanie z udziałem osób zajmujących się tematyką poruszaną w czasie konferencji dało także możliwość do zaprezentowania cennego dorobku organizacji pozarządowych w tym obszarze.

Konferencja składała się z części wykładowej oraz prezentacyjnej. W części pierwszej wystąpiła Dominika Bychawska-Siniarska z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z wykładem „Mowa nienawiści – definicja problemu”.

Następnie Kinga Białek, reprezentująca Fundację Świat na Wyciągnięcie Ręki, w wystąpieniu „Edukacja międzykulturowa – próba podsumowania", starała się odpowiedzieć na pytanie o znaczenie edukacji międzykulturowej. W dalszej części konferencji Katarzyna Potoniec przedstawiła działania Fundacji Edukacji i Twórczości z Białegostoku w obszarze edukacji międzykulturowej.

Kolejna prezentacja dotyczyła działań Fundacji Ocalenie. Satsita Khumaidova i Larisa Suleymanova opowiedziały o prowadzonym przez Fundację punkcie konsultacyjnym dla cudzoziemców w Łomży, podzieliły się również swoimi odczuciami związanymi z negatywnymi incydentami na tle narodowościowym, kiedy to same odczuły skutki mowy nienawiści wskutek wpisów na forach internetowych. W końcowej części panelu poświęconego działaniom organizacji pozarządowych, głos zabrały Camilla Peace Sundvoll i Kari Eliassen, reprezentujące naszą organizację partnerską – Norwegian People's Aid.

W podsumowaniu konferencji dr Ewa Pogorzała z Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej – moderatorka konferencji – podkreśliła, że edukacja międzykulturowa jest niewątpliwie wyzwaniem dla państwa i społeczeństwa polskiego.

13

Konferencja „Edukacja miedzykulturowai przeciwdziałanie mowie nienawiści”

Spotkania uchodźczyń i kobiet z Polski

W ramach projektu od marca do listopada 2015 roku odbyło się dziewięć spotkań uchodźczyń/migrantek z kobietami z polskiego społeczeństwa przyjmującego. O pomoc w ich organizacji zwróciłyśmy się do Stowarzyszenia Równych Szans „Bona Fides” z Lublina. Były to spotkania w Klubach Kobiet w Cycowie i w Łaziskach (4 spotkania), w Bochotnicy z grupą kobiet z gminy Kamionka, z grupami kobiecymi w Ostrówce, Branicy Suchowolskiej z okolicy Wohynia i w Rakowiskach koło Białej Podlaskiej (dzięki niezwykłemu kontaktowi z dyrektorką Gminnego Ośrodka Kultury w Białej Podlaskiej, panią Bożenną Pawliną Maksymiuk). Wspólnie wzięłyśmy też udział w dorocznym Forum Kobiet Aktywnych Lubelszczyzny, które odbyło się w lipcu 2015 roku w Józefowie nad Wisłą (były tam koncerty, występy, porady, kabarety, stoiska i niespodzianka - nasza koleżanka - Ewa Kozdraj, znalazła się wśród laureatek nagrody dla Kobiety Aktywnej Lubelszczyzny). W trakcie spotkań panie wspólnie gotowały, śpiewały, rozmawiały o wszystkim, co jest ważne dla każdej kobiety. Polki miały okazję do bezpośredniego kontaktu (często po raz pierwszy w życiu), z kobietami, przedstawicielkami innych kultur i religii. Każde z tych spotkań to były wielkie emocje, łzy wzruszenia, opowiedziane historie, których nikt z nas nie chciałby przeżyć. Ale też wielka dawka optymizmu, że zmiana jest możliwa, wtedy, gdy przyjmiemy uchodźców z należytym zrozumieniem i empatią. Poza tym panie z Klubów Kobiet podzieliły się z nami swoją wiedzą i doświadczeniem w takich obszarach jak: skąd czerpią pomysły na spotkania/działania? czy posiadają jakąś strukturę/jaką? czy jest to w jakiś sposób sformalizowane/jak to wygląda w praktyce? jakie umiejętności można zdobyć w trakcie szkoleń w Klubach Kobiet? Dodatkowym elementem, w który udało nam się włączyć panie z Klubów Kobiet było zorganizowanie dwóch dwudniowych wycieczek integracyjnych, w których uczestniczyły, wraz z naszymi uchodźczyniami. Panie z Cycowa pojechały z uchodźczyniami mieszkającymi w Łukowie i Białej Podlaskiej do Janowa Podlaskiego i do Białowieży. Panie z Łazisk wraz z uchodźczyniami mieszkającymi w Lublinie odwiedziły Sandomierz, Krzyżtopór i Kurozwęki.

Spotkanie uchodzczyń i kobiet z Polski

14

15

Kampania “Jestem kobietą. Mieszkam w Polsce” https://web.facebook.com/kampaniajestemkobieta/?ref=bookmarks W ramach naszych działań prowadzimy kampanię informacyjną z udziałem migrantek i uchodźczyń mieszkających na Lubelszczyźnie. Nasze bohaterki opowiadają jak wygląda ich życie w Polsce, na jakie napotykają problemy, o czym marzą. Każda historia jest inna, ale bardzo wiele je łączy. Kobiety chcą pokoju i bezpieczeństwa, chcą się rozwijać i wierzyć, że ich marzenia mają szansę się spełnić. Chcą być uznawane za część społeczeństwa, w którym przyszło im rozpocząć życie na nowo. Są naszymi nowymi sąsiadkami. Ich historie pokazują, że nie warto dzielić ludzi na „swoich” i „obcych”. Warto natomiast spotykać się i poznawać wzajemnie. Na kampanię składają się: Utwór muzyczny „Khawuleza” https://www.youtube.com/watch?v=k0xTUFQir6o W piosence usłyszymy słowa: Gdy mężczyźni idą na wojny albo opuszczają domy z powodów ekonomicznych, to właśnie kobiety walczą o przetrwanie rodzin. Słowa te są rzeczywistością dla wielu uchodźczyń i migrantek mieszkających nie tylko na Lubelszczyźnie. Reżyserką video jest Maria Porzyc. Wykonanie utworu: Lydie Kotliński (śpiew), Tomasz „Bozdek” Kozdraj (narracja w języku polskim, ukulele, gitara, bębny, kalimba, instrumenty perkusyjne, opracowanie i aranżacja utworu), Cezary Socha (gitara basowa, gitara, kalimba, kije deszczowe, aranżacja i realizacja dźwięku). Reportaż telewizyjny przygotowany we współpracy z Telewizją Lublin, emitowany na antenie TVP Lublin oraz dystrybuowany własnymi kanałami przez Stowarzyszenie „Dla Ziemi”, opowiadający o losie trzech kobiet - uchodźczyń, mieszkających w Białej Podlaskiej. https://www.youtube.com/watch?v=7Hg0tRNETXU Historie mówione kobiet - uchodźczyń, przygotowane przez dziennikarkę radiową - Czesławę Borowik. Są to historie kobiet z Czeczenii, Inguszetii, Dagestanu, Ukrainy, Mołdawii oraz Tybetu. Przykładowe historie: Gedengqucuo z Tybetu: https://www.youtube.com/watch?v=WX0Qt9giJ70 Ina, Olga i Anna z Ukrainy: https://www.youtube.com/watch?v=I54oOylde9I Zarina z Czeczenii: https://www.youtube.com/watch?v=WxyhBgoxV-M Viral o tematyce projektu dostępny pod adresem https://www.youtube.com/watch?v=paoti2nDDaQ

Kampania „Jestem kobietą. Mieszkam w Polsce.”https://web.facebook.com/kampaniajestemkobieta

16

17

Spotkanie podsumowujące „Kobiety kobietom” Spotkania z kobietami skupionymi w Klubach Kobiet Aktywnych i w nieformalnych środowiskach kobiecych odbywały się na terenie całej Lubelszczyzny, a dwa z nich miały miejsce w Łaziskach dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Kobiet „Łaziszczanki”. Między innymi dlatego 8 grudnia 2015 roku w siedzibie Gminnej Biblioteki i Domu Kultury w Łaziskach odbyło się spotkanie podsumowujące działania prowadzone w ramach projektu „Głosem kobiet” oraz inicjatyw podejmowanych przez Stowarzyszenie Kobiet „Łaziszczanki”. Gośćmi spotkania były Asgerd Vetlejord oraz Camilla Peace Sundvoll z organizacji partnerskiej Norwegian People Aid, które zaprezentowały działania swojej organizacji i program „Women can do it” oraz nasze znajome uchodźczynie, które jeździły z nami na spotkania z kobietami. Były to Lilia z Mołdawii, Anna, Ola i Olga z Ukrainy, Anna z Rosji, Oksana z Inguszetii oraz Lipa z Czeczenii. Kobietom mieszkającym w Białej Podlaskiej towarzyszyła pani Ewa Stasiuk z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, która pomaga uchodźcom w codziennych, ważnych sprawach. W programie spotkania znalazł się film powstały w ramach kampanii społecznej „Jestem kobietą. Mieszkam w Polsce" oraz koncerty zespołu „Powiśle” i Lydie Kotliński (z zespołem „Carnet de voyage”), wykonawczyni utworu muzycznego „Khawuleza” także będącego elementem kampanii. Niezwykła atmosfera miejsca i przede wszystkim gościnność stowarzyszenia z Łazisk, a także osoba dyrektorki Gminnej Bibliotek, pani Karoliny Suski, sprawiły że uczestniczki i uczestnicy spotkania czuli się docenieni i ważni. Niezwykłe i pełne empatii było wystąpienie wójta Łazisk, pana Romana Radzikowskiego. Było pięknie i wzruszająco.

18

Spotkanie podsumowujące „Kobiety kobietom”

Stowarzyszenie „Dla Ziemi”

Stowarzyszenie "Dla Ziemi" powstało w 1995 roku i zrealizowało kilkadziesiąt projektów. Były to zarówno niewielkie projektu skierowane do społeczności lokalnej, poprawiające sytuację edukacyjną dzieci wiejskich, wymiany młodzieżowe, aktywizowanie młodzieży w kierunku działań wolontariackich i realizacji własnych projektów, jak i duże projekty, skierowane do najważniejszej grupy z którą współpracujemy, czyli do uchodźców/czyń i migrantów/tek.

Od 2009 roku organizacja prowadzi projekty i działania na rzecz integracji, edukacji i aktywizacji uchodźców. Realizujemy także działania skierowane do społeczeństwa przyjmującego, projekty edukacyjne w dużej mierze prowadzone są jednocześnie zarówno dla dzieci polskich, jak i cudzoziemskich.

Projekt „Obcy? Zbliżenia”

(http://www.dlaziemi.org/obcyzblizenia/) realizowany od lutego 2009 roku do czerwca 2014 roku, finansowany był z kilku źródeł: Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy, Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców oraz budżet państwa, Fundacja Orange, Urząd Miasta Lublin, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych i inne.

Prowadzone działania w zakresie aktywizacji zawodowej uchodźców (dorosłych osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy): zajęcia z języka polskiego i angielskiego dla osób dorosłych mieszkających w ośrodkach dla cudzoziemców w Łukowie, Leonowie i Lublinie oraz kursy zawodowe dla kobiet i mężczyzn mieszkających w ośrodkach dla cudzoziemców w Łukowie i Lublinie. Łącznie w ramach różnych kursów zawodowych wzięło udział: 58 kobiet i 50 mężczyzn.

Działania w zakresie aktywizacji dzieci uchodźców – wyrównywanie szans edukacyjnych: zajęcia z języka angielskiego, z języka polskiego, artystyczne, muzyczne, teatralne, wokalne, przygotowawcze dla dzieci, które rozpoczynały edukację szkolną, warsztaty edukacyjne, treningi piłki nożnej, warsztaty taneczne, zatrudnianie przez dwa lata asystentek kulturowych w dwóch szkołach – Szkole Podstawowej nr 31 w Lublinie oraz Szkole Podstawowej nr 5 w Łukowie.

Zajęcia odbywały się w ośrodkach dla cudzoziemców w Łukowie i Leonowie, a po likwidacji ośrodka w Leonowie - w Lublinie oraz w szkołach, do których uczęszczają dzieci uchodźcze: Szkoła Podstawowa nr 5 w Łukowie, Szkoła Podstawowa nr 31 w Lublinie, Szkoła Podstawowa w Niemcach.

Działania te uzupełniane były kolejnymi projektami, m.in. takimi jak np.: „Obcy? Zbliżenia - czeczeńskie dzieciństwo”, „Nasz latawcowy zawrót głowy”.

Ważnym elementem działań aktywizujących dorosłych uchodźców było także zatrudnianie ich do działań realizowanych w ramach projektów, prowadzone przez nich zajęcia to: warsztaty wokalne i taneczne, praca na stanowisku asystentek kulturowych w dwóch szkołach na Lubelszczyźnie.

Byliśmy pierwszą, i do tej pory jedyną, organizacją na Lubelszczyźnie zatrudniającą

19

asystentki międzykulturowe. Dzięki naszym działaniom w tym zakresie Urząd Miasta Łuków oraz Urząd Miasta Lublin zdecydował się na samodzielne zatrudnienie asystentek kulturowych. W tym momencie taka osoba nadal pracuje w Szkole Podstawowej nr 5 w Łukowie, natomiast w Lublinie z uwagi na likwidację Ośrodka dla Cudzoziemców liczba dzieci cudzoziemskich w szkołach bardzo się zmniejszyła i nie ma tam asystentek.

Działania aktywizujące uchodźców prowadzone w ramach projektu „Chcemy mieszkać w Polsce” (http://dlaziemi.org/chcemymieszkacwpolsce/index.html)

Projekt realizowany był od lutego 2014 roku do czerwca 2015 roku, finansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich i skierowany był do osób, które w toku procedury uchodźczej otrzymały decyzję o zgodzie na pobyt tolerowany lub pobyt humanitarny na terenie Polski.

Działania prowadziliśmy w Lublinie, Łukowie, Bezwoli i Białej Podlaskiej. Dorośli mieli możliwość uczęszczania na zajęcia z języka polskiego, przygotowujące ich do uczestniczenia w kursach zawodowych. Łącznie w kursach zawodowych wzięło udział 14 osób.

Inne zajęcia prowadzone w ramach projektu, które zwiększały aktywizacje uchodźców, to warsztaty edukacyjne „Głosem kobiet”. Do ich współprowadzenia zaprosiłyśmy cudzoziemki z pobytem tolerowanym, które podczas spotkań z młodzieżą opowiadały im o sytuacji uchodźców w Polsce i dzieliły się informacjami na temat kultur, z których się wywodzą. Zaproszone przez nas panie pełniły również rolę ekspertek przy tworzeniu przez młodzież licealną makiet wielokulturowych wiosek pokoju. W ten sposób, co prawda w niewielkim stopniu, zdobywały doświadczenie zawodowe, które może być wykorzystywane w przyszłości.

Działania uzupełniające odbywały się w ramach takiego projektu jak: „Chcemy mieszkać w Polsce - letnia szkoła umiejętności”, współfinansowanego ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Muzyka łączy

W ramach naszych działań, by dotrzeć do jak największej liczby osób, nie związanych z ngo’s, nie będących osobami z okolic ośrodków dla cudzoziemców, nagraliśmy 6 utworów muzycznych, wraz z video-teledyskami, które można posłuchać na portalu Youtube. Wszystkie te utwory są nagrane na Wolnych Licencjach Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska i docierają do szerokiego grona odbiorców. Wykonawcami są polscy muzycy oraz uchodźcy lub migranci, zarówno dzieci i dorośli.

Linki do utworów:

- nagrane z udziałem kultowego muzyka polskiego – Juniora Stressa Wojny za miedzą: http://www.youtube.com/watch?v=dCL3omO-LZY Illi do mego dzieciństwa: http://www.youtube.com/watch?v=F1GQyyJwHRk - projekt integracyjny pomiędzy młodzieżą polską i uchodźczą: List do świata: https://www.youtube.com/watch?v=5XmB3_PyInw - fragment kampanii „Jestem kobietą. Mieszkam w Polsce”: Khawuleza: https://www.youtube.com/watch?v=k0xTUFQir6o - dwa utwory z muzyką czeczeńską Nana: https://www.youtube.com/watch?v=i5aRXE3UK4c Moja ukochana dziewczyna: https://www.youtube.com/watch?v=b-4WPNQ2ei0

20

Dla Ziemi

dlaziemi.org

Bratnik 5 21-132 Kamionkadlaziemi@dlaziemi.org