qgj3033. modul sukan sepanjang hayat & rekreasi 18.2.pdf

SUKAN SEPANJANG

HAYAT & REKREASI

MD AMIN MD TAFF

JAFFRY ZAKARIA

MAZUKI MOHD YASIM

QGJ 3033: Sukan Sepanjang Hayat dan Rekreasi

ii

ISI KANDUNGAN

ISI KANDUNGAN .................................................................................................... ii

SENARAI RAJAH .................................................................................................. vii

SENARAI GAMBARAJAH .................................................................................... viii

UNIT 1 .................................................................................................................... 1

PENGENALAN KEPADA SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI ........... 1

HASIL PEMBELAJARAN ........................................................................................ 1

PENGENALAN ....................................................................................................... 1

DEFINISI SUKAN ................................................................................................... 2

MATLAMAT SUKAN ............................................................................................... 3

Medium pembangunan sosial masyarakat ...................................................... 4

Penjanaan ekonomi ......................................................................................... 4

Psikologi .......................................................................................................... 5

Psikomotor ....................................................................................................... 6

CABANG SUKAN ................................................................................................ 7

Sukan Prestasi Tinggi ...................................................................................... 7

Sukan Sepanjang Hayat ................................................................................ 11

Faedah Sukan Massa .................................................................................... 13

RUMUSAN ........................................................................................................ 14

UNIT 2 .................................................................................................................. 15

SEJARAH AKTIVITI SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI ................. 15

HASIL PEMBELAJARAN .................................................................................. 15

PENGENALAN .................................................................................................. 15

SEJARAH AWAL ............................................................................................... 15

PERKEMBANGAN SUKAN DALAM DUNIA MODEN ....................................... 19

PERKEMBANGAN SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI DI MALAYSIA ........................................................................................................ 23

PERKEMBANGAN DI ERA MODEN ................................................................. 25

RUMUSAN ........................................................................................................ 30

UNIT 3 .................................................................................................................. 32

SPEKTRUM KESENGGANGAN INDIVIDU .......................................................... 32


PENGENALAN .................................................................................................. 32

SPEKTRUM KESENGGANGAN INDIVIDU (Bammel & Bammel, 1996) .......... 32

Pemuliharaan diri ........................................................................................... 33

Kecergasan fizikal .......................................................................................... 36


iii

Berehat .......................................................................................................... 37

Sosialisasi ...................................................................................................... 38

Kesihatan ....................................................................................................... 39

Khidmat masyarakat ...................................................................................... 40

Refleksi .......................................................................................................... 41

RUMUSAN ........................................................................................................ 42

UNIT 4 .................................................................................................................. 44

SENI DAN KEBUDAYAAN ................................................................................... 44


PENGENALAN .................................................................................................. 44

DEFINISI ........................................................................................................... 44

FUNGSI SENI DAN KEBUDAYAAN ................................................................. 45

KATEGORI AKTIVITI SENI DAN KEBUDAYAAN ............................................. 47

Seni Suara ..................................................................................................... 48

Seni Gerak ..................................................................................................... 49

Seni Tari ............................................................................................................... 49

Seni Drama ........................................................................................................... 50

Seni Rupa ...................................................................................................... 51

Seni Ukir ............................................................................................................... 51

Seni Kraftangan .................................................................................................... 52

Seni Tembikar ....................................................................................................... 52

Seni Fabrik ............................................................................................................ 53

Seni Tembaga....................................................................................................... 54

Seni Bina .............................................................................................................. 54

PERMAINAN RAKYAT ...................................................................................... 55

Sepak Raga .......................................................................................................... 55

Permainan Gasing ................................................................................................ 56

Permainan Layang-Layang Atau Wau .................................................................. 57

Permainan Congkak ............................................................................................. 57

Menyabung Ayam ................................................................................................. 58

RUMUSAN ........................................................................................................ 58

UNIT 5 .................................................................................................................. 60

KECERGASAN DAN KESIHATAN FIZIKAL ......................................................... 60


PENGENALAN .................................................................................................. 60

DEFINISI ........................................................................................................... 60

KOMPONEN KECERGASAN............................................................................ 61


iv

Kecergasan Berlandaskan Kesihatan ............................................................ 62

Komposisi Lemak Badan ...................................................................................... 62

Daya Tahan Kardiovaskular .................................................................................. 63

Fleksibiliti .............................................................................................................. 63

Kekuatan Otot ....................................................................................................... 64

Daya Tahan Otot................................................................................................... 65

Kercergasan Berlandaskan Prestasi .............................................................. 65

Kelajuan ................................................................................................................ 66

Ketangkasan ......................................................................................................... 67

Kuasa .................................................................................................................... 67

Imbangan .............................................................................................................. 68

Masa Reaksi ......................................................................................................... 68

Kordinasi ............................................................................................................... 69

RUMUSAN ........................................................................................................ 69

UNIT 6 .................................................................................................................. 71

REKREASI LUAR ................................................................................................. 71


PENGENALAN .................................................................................................. 71

DEFINISI DAN FALSAFAH ............................................................................... 71

FAEDAH AKTIVITI REKREASI LUAR ............................................................... 73

CABANG AKTIVITI REKREASI LUAR .............................................................. 73

DEBAT KATEGORI AKTIVITI REKREASI LUAR .............................................. 73

PERKHEMAHAN IMPAK RENDAH (MINIMAL IMPACT CAMPING, MIC) ....... 74

REKREASI DARAT ........................................................................................... 75

REKREASI AIR ................................................................................................. 76

REKREASI UDARA ........................................................................................... 77

AKTIVITI REKREASI LUAR YANG SESUAI DI LAKSANAKAN DI SEKOLAH RENDAH ........................................................................................................... 78

PERKHEMAHAN ............................................................................................... 78

Jadual 1: Matlamat dan Contoh Aktiviti Rekreasi Luar .......................................... 80

Pelaksana Program Perkhemahan Di Malaysia............................................. 81

RUMUSAN ........................................................................................................ 84

UNIT 7 .................................................................................................................. 86

SUKAN DAN PERMAINAN ................................................................................... 86


PENGENALAN .................................................................................................. 86

DEFINISI SUKAN DAN PERMAINAN ............................................................... 86


v

AKTIVITI SUKAN DAN PERMAINAN YANG BOLEH DITERAPKAN DI SEKOLAH ......................................................................................................... 89

Sukan Berfokuskan Fizikal............................................................................. 90

Sukan Berfokuskan Minda ............................................................................. 91

Sukan Bermotor ............................................................................................. 92

Sukan Berfokuskan Kordinasi ........................................................................ 92

Sukan Berfokuskan Haiwan ........................................................................... 93

Sukan Berfokuskan Rekreasi......................................................................... 94

RUMUSAN ........................................................................................................ 95

UNIT 8 .................................................................................................................. 96

OUTDOOR EXTREME RECREATION (OER) ...................................................... 96


PENGENALAN .................................................................................................. 96

SEJARAH DAN PERKEMBANGAN OER ......................................................... 97

MATLAMAT OBJEKTIF OER ............................................................................ 98

Medium Ekspresi ........................................................................................... 98

Pembentukan kelompok sub budaya ............................................................. 99

Escapism ..................................................................................................... 100

Ekonomi ....................................................................................................... 100

Kecergasan.................................................................................................. 101

CIRI-CIRI OER ................................................................................................ 101

Jenis penggiat .............................................................................................. 101

Tahap aktiviti ................................................................................................ 102

Teknologi ..................................................................................................... 102

Hebahan dan penyebaran ........................................................................... 103

Individu dan berkumpulan ............................................................................ 104

Sub budaya tersendiri .................................................................................. 104

Cabaran dan kepuasan kendiri .................................................................... 104

CIRI-CIRI PENGGIAT OER ............................................................................ 105

JENIS AKTIVITI OER ...................................................................................... 106

OER DI MALAYSIA ......................................................................................... 106

RUMUSAN ...................................................................................................... 108

UNIT 9 ................................................................................................................ 109

PENGURUSAN AKTIVITI KESENGGANGAN DAN REKREASI ........................ 109

HASIL PEMBELAJARAN ................................................................................ 109

PENGENALAN ................................................................................................ 109

PEMBUDAYAAN ............................................................................................. 110


vi

PROMOSI ....................................................................................................... 112

Manusia ....................................................................................................... 114

Media ........................................................................................................... 115

Aktiviti .......................................................................................................... 117

Peneguhan .................................................................................................. 118

PENGURUSAN AKTIVITI ............................................................................... 118

Kemahiran Konseptual ................................................................................ 119

Kemahiran Menangani Isu Dan Cabaran ..................................................... 120

Kemahiran Teknikal ..................................................................................... 122

Kemahiran Komunikasi ................................................................................ 124

Aliran Komunikasi ............................................................................................... 126

PENGURUSAN RISIKO .................................................................................. 127

RUMUSAN ...................................................................................................... 130

RUJUKAN ....................................................................................................... 131

LAMPIRAN ...................................................................................................... 133


vii

SENARAI RAJAH RAJAH KETERANGAN MUKASURAT

1 Matlamat utama sukan

3

2 Cabang Sukan

7

3 Cabang Sukan Berprestasi Tinggi 9

4 Fokus Sukan Sepanjang Hayat 11

5 Spektrum Kesenggangan Individu (Bammel & Bammel, 1996)

33

6 Fungsi Seni dan Kebudayaan dalam Masyarakat Malaysia

46

7 Kategori Aktiviti Seni dan Kebudayaan

47

8 Kategori Seni Rupa 51

9 Komponen Kecergasan 61

10 Kecergasan berlandaskan kesihatan 62

11 Komponen Kecergasan Berlandaskan Prestasi 66

12 Kategori Aktiviti Rekreasi Luar 73

13 Ciri-Ciri Minimal Impact Camping (MIC) 75

14 Perkaitan Antara Main, Permainan Dan Sukan 89

15 Kepelbagaian Aktiviti Sukan 90

16 Matlamat Aktiviti OER

98

17 Jenis Aktiviti OER

106

18 Elemen Promosi Aktiviti Kesenggangan dan Rekreasi 114

19 Elemen Utama Pengurusan Aktiviti Kesenggangan dan Rekreasi

119

20 Elemen Kemahiran Menangani Isu dan Cabaran 121

21 Proses Komunikasi 124


viii

SENARAI GAMBARAJAH GAMBARAJAH KETERANGAN MS

1 Logo Malaysia Cergas 1

2 Pelbagai Aktiviti Sukan Yang Popular Di Malaysia

2

3 Sukan Berperanan Sebagai Medium Sosialisasi

4

4 Atlit Sukan Antarabangsa Mempunyai Pendapatan Yang Lumayan 5

5 Kejayaan Usain Bolt Telah Menjulang Nama Jamaica

6

6 Sukan Berperanan Meningkatkan Kemahiran Psikomotor Individu

7

7 Ragbi Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Berprestasi Tinggi 8

8 Novak Djokovic Kini Menjadi Superstar Dalam Sukan Tennis 10

9 Skandal Doping Amstrong Telah Menggegar Sukan Antarabangsa

10

10 Senamrobik Merupakan Salah Satu Cabang Sukan SepanjangHayat Yang Popular Di Malaysia

12

11 Aktiviti Mountain Bike Semakin Meningkat Popular Di Malaysia 12

12 Keterlibatan Aktif Dalam Sukan Massa Telah Mendorong Penjanaan Industri Sukan Di Seluruh Dunia

13

13 Aktiviti Memanah Dan Menunggang Kuda Merupakan Sebahagian Dari Aktiviti Sukan Masyarakat Tradisional

16

14 Mata Anak Panah Yang Ditemui Di Gua Sibudu 16

15 Lukisan Gua Tentang Aktiviti Memburu 17

16 Ukiran Batu Tentang Aktiviti Berkuda

18

17 Sukan Pada Zaman Medieval Dianjurkan Pada Masa Keramaian 18

18 Colloseum Pernah Diteorikan Sebagai Medan Sukan Olimpik Kuno

19

19 Revolusi Perindustrian Telah Menambahkan Masa Senggang Masyarakat

20

20 Bola Sepak Diteorikan Berasal Dari Negeri China

21

21 Penganjuran Konferens Dan Seminar Sukan Telah Mempelbagaikan Lagi Aktiviti Sukan Masakini

22

22 Penganjuran Sukan Olimpik 2012 Telah Menarik Penyertaan Lebih 23


ix

180 Buah Negara 23 Sepak Raga Merupakan Permainan Tradisional Yang Popular Di

Malaysia 24

24 Pertandingan Silat Kerap Dianjurkan Oleh Golongan Bangsawan

24

25 Aktiviti Mendulang Bijih Timah Tradisional

25

26 Aktiviti Laga Ayam Diharamkan Penjajah Inggeris Kerana Mempunyai Unsur Perjudian

26

27 Ragbi Telah Dipopularkan Oleh Penjajah Inggeris Di Malaysia

26

28 Sultan Idris Training College Telah Memainkan Peranan Penting Dalam Perkembangan Pendidikan Jasmani Di Malaysia

27

29 Kontinjen Malaysia Di Sukan Olimpik Melbourne 28

30 SUKOM KL 1998 Telah Menarik Penyertaan Lebih 140 Negara 29

31 Penubuhan Sekolah Sukan Bukit Jalil Telah Melahirkan Lebih Ramai Atlit Negara Yang Cemerlang

29

32 Majlis Olimpik Malaysia dan Majlis Paralimpik Malaysia Adalah Badan Induk Sukan Berprestasi Tinggi Di Malaysia

30

33 Merokok Semakin Mejadi Penyakit Masyarakat Masakini 34

34 Kesibukan Hidup Seharian Semakin Menghimpit Kehidupan Masyarakat

35

35 Bilangan Remaja Obes Semakin Meningkat Di Seluruh Dunia 36

36 Latihan Bebanan Dapat Meningkatkan Kecergasan Fizikal

36

37 Sukan Golf Sebagai Medium Untuk Berehat 37

38 Kelab Ultras Malaya Menjadi Agen Sosialisasi Dalam Kalangan Peminat Bolasepak Negara

38

39 Sukan Kini Menjadi Medium Memupuk Kesedaran Kesihatan

39

40 Sukarelawan Sukan Di Malaysia 41

41 Yoga Kini Meningkat Popular Sebagai Aktiviti Refleksi Yang Berkesan

42

42 Rakyat Malaysia Sememangnya Terkenal Dengan Pelbagai Aktiviti Seni Dan Kebudayaan

45

43 Amalan Marhaban Dalam Masyarakat Melayu 48

44 Seni Muzik Ghazal Amat Popular Di Johor

49

45 Tarian Ngajat Amat Popular di Sarawak 50

46 Seni Drama Kanak-Kanak 50

47 Seni Ukir Masyarakat Melayu 52


x

48 Seni Kraftangan Tradisional 52

49 Labu Sayong Amat Popular Di Malaysia

53

50 Proses Menenun Songket Secara Tradisional 53

51 Seni Tembaga Amat Popular di Terengganu 54

52 Seni Bina Masyarakat Melayu 54

53 Permainan Sepak Raga Bulatan

56

54 Permainan Gasing Tradisional

56

55 Permainan Wau Amat Popular Di Pantai Timur 57

56 Permainan Congkak Digemari Oleh Golongan Wanita 57

57 Aktiviti Sabung Ayam 58

58 Kadar Peratusan Lemak Badan Lelaki

63

59 Ujian Vo2 Max 63

60 Fleksibiliti Yang Baik Amat Penting Bagi Atlit Gimnastik 64

61 Kekuatan Otot Boleh Dibina Melalui Latihan Bebanan 64

62 Latihan Litar Dapat Membina Daya Tahan Otot Yang Baik 65

63 Kelajuan Amat Penting Bagi Atlet Olahraga 66

64 Ketangkasan Dapat Dibina Dengan Ladder Exercise 67

65 Latihan Bebanan Eksplosif Dapat Membina Kuasa 67

66 Latihan Imbangan Menggunakan Exercise Ball

68

67 Ujian Pembaris Dapat Mengukur Masa Reaksi Individu 68

68 Kordinasi Yang Baik Dapat Meningkatkan Prestasi Sukan

69

69 Perkhemahan Merupakan Aktiviti Rekreasi Yang Popular Di Malaysia

72

70 Matlamat Utama MIC Ialah Untuk Memulihara Kawasan Perkhemahan

74

71 Aktiviti Mendaki Gunung Adalah Aktiviti Rekreasi Darat Yang Popular Di Malaysia

76


xi

72 Aktiviti Luncur Air Semakin Meningkat Popular Di Malaysia

77

73 Aktiviti Para Motor 78

74 Aktiviti Perkhemahan Kerap Dilaksanakan Di Padang Sekolah 79

75 Pengakap Merupakan Katalis Aktiviti Perkhemahan Di Malaysia

80

76 Pusat Kokurikulum Mempunyai Infrastruktur Yang Lengkap Untuk Pelbagai Aktiviti Rekreasi Luar

82

77 Persatuan Kembara Negara Telah Berjaya Menganjurkan Ekspedisi Everest 2012

83

78 Outward Bound Malaysia Lumut Adalah Outward Bound Kedua Tertua Di Malaysia

83

79 Main Merupakan Sebahagian Dari Amalan Harian Kanak-Kanak 87

80 Permainan Tidak Mempunyai Undang-Undang Yang Khusus 87

81 Sukan Mempunyai Undang-Undang Yang Khusus 88

82 Bolasepak Adalah Sukan Yang Berfokuskan Fizikal 91

83 Scrabble Adalah Sukan Yang Berfokuskan Minda

91

84 Go Kart Adalah Sukan Bermotor Yang Sesuai Untuk Pelajar Sekolah

92

85 Sukan Petanque Memerlukan Kordinasi Mata Tangan Yang Tinggi 93

86 Ekuestrian Semakin Meningkat Popular Di Malaysia

94

87 Basikal Lasak Kini Menjadi Sukan Rekreasi Kegemaran Rakyat Malaysia

94

88 BMX Tergolong Dalam Sukan OER 95

89 Teknologi Moden Telah Menggalakkan Perkembangan OER 97

90 OER Menjadi Medium Ekspresi Remaja Masakini 99 91 Keterlibatan Dalam OER Membentuk Sub Budaya

Tersendiri 99

92 Tekanan Hidup Moden Merupakan Antara Pendorong Keterlibatan Dalam Aktiviti OER

100

93 OER Mendapat Tajaan Lumayan Dari Syarikat Swasta 101

94 Lagak Ekstrem Atlit Profesional OER 102

95 Teknologi Moden Telah Mempercepatkan Perkembangan OER 103

96 Laman Internet Seperti Vimeo dan You Tube Telah Mempercepatkan Penyebaran Aktiviti OER Ke Seluruh Dunia

103


xii

97 Aktiviti OER Telah Membentuk Sub Budaya Tersendiri 104

98 Go Pro Merupakan Penaja Utama Aktiviti OER 105

99 Inline Skating Adalah Antara Aktiviti OER Yang Popular Di Malaysia

107

100 Pembinaan Gelanggang OER Sedang Giat Dilaksanakan Di Seluruh Negara

107

101 Jawatankuasa Kabinet Mengenai Pembangunan Sukan Dipengerusikan Sendiri Oleh YAB Timbalan Perdana Menteri

110

102 Program 1 Murid 1 Sukan Diwujudkan Bagi Menggalakkan Pembudayaan Sukan Dalam Kalangan Pelajar Sekolah

111

103 Strategi Promosi Yang Menarik Dapat Menarik Penyertaan Ramai

113

104 Laman Twitter Membolehkan Pelajar Mengikuti Perkembangan Aktiviti Sukan Sepanjang Hayat Yang Dilaksanakan Oleh Guru

116

105 Laman Facebook Membolehkan Pelajar Berkongsi Pengalaman Aktiviti Sukan Sepanjang Hayat mereka Dengan Rakan-Rakan

116

106 Aktiviti Bersama Keluarga Dapat Memperkukuhkan Lagi Amalan Sukan Sepanjang Hayat Dan Rekreasi

117

107 Guru Seharusnya Mahir Dalam Aktiviti Yang Ingin Dianjurkan

123

108 Aktiviti Sukan Sepanjang Hayat Dan Rekreasi Terdedah Kepada Pelbagai Risiko Yang Tidak Dijangka

127

UNIT 1

PENGENALAN KEPADA SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI

HASIL PEMBELAJARAN

1. Pelajar dapat menjelaskan definisi dan falsafah sukan sepanjang hayat

2. Pelajar dapat me

3. Pelajar dapat menghubung kait fungsi antara sukan sepanjang hayat

dan rekreasi

4. Pelajar dapat meneroka tentang pelbagai cabang aktiviti sukan

sepanjang hayat dan rekreasi

PENGENALAN

Sukan merupakan sebahagian da

moden hari ini. Ia bukan sahaja berfungsi sebagai medium riadah malahan

menjadi simbol perpaduan, sumber ekonomi dan wadah

Seawal tahun 1983, Kerajaan Malaysia telah menegaskan tentang kepentinga

sukan dan rekreasi kepada semua golongan rakyat. Mesej ini diterjemahkan

melalui perlaksanaan program Malaysia Cergas yang bertujuan untuk

menggalakkan penglibatan seluruh rakyat Malaysia dalam pelbagai program sukan

dan rekreasi. Pelancaran program ini

Malaysia yang cergas, tahan lasak dan terhindar dari penyakit sedentari seperti

diabetes dan masalah koronari. Kini, kesedaran tentang peri pentingnya

kecergasan semakin meningkat dalam kalangan rakyat Malaysia.

Gambarajah 1: Logo Malaysia Cergas

PENGENALAN KEPADA SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN

HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar dapat menjelaskan definisi dan falsafah sukan sepanjang hayat

Pelajar dapat memahami tentang definisi dan falsafah rekreasi

Pelajar dapat menghubung kait fungsi antara sukan sepanjang hayat

Pelajar dapat meneroka tentang pelbagai cabang aktiviti sukan


Sukan merupakan sebahagian dari elemen penting dalam hidup masyarakat

bukan sahaja berfungsi sebagai medium riadah malahan

menjadi simbol perpaduan, sumber ekonomi dan wadah keakraban keluarga.

, Kerajaan Malaysia telah menegaskan tentang kepentinga




dan rekreasi. Pelancaran program ini mensasarkan untuk melahirkan masyarakat



semakin meningkat dalam kalangan rakyat Malaysia.

Malaysia Cergas

PENGENALAN KEPADA SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN

Pelajar dapat menjelaskan definisi dan falsafah sukan sepanjang hayat

mahami tentang definisi dan falsafah rekreasi

Pelajar dapat menghubung kait fungsi antara sukan sepanjang hayat

Pelajar dapat meneroka tentang pelbagai cabang aktiviti sukan

ri elemen penting dalam hidup masyarakat

bukan sahaja berfungsi sebagai medium riadah malahan

keakraban keluarga.

, Kerajaan Malaysia telah menegaskan tentang kepentingan




mensasarkan untuk melahirkan masyarakat



semakin meningkat dalam kalangan rakyat Malaysia.


2

Sukan sepanjang hayat dan rekreasi merupakan suatu cabang yang sama namun

mempunyai pendekatan yang berbeza. Sehubungan itu, bahagian seterusnya

akan membincangkan secara terperinci tentang definisi dan falsafah setiap cabang

ini.

DEFINISI SUKAN

Sukan berasal dari aktiviti kesenggangan (leisure) yang dilaksanakan pada waktu

lapang. Matlamat asalnya ialah untuk mengisi masa lapang, bersosial,

meningkatkan kecergasan diri dan menghayati keindahan alam. Seiring dengan

perkembangan semasa, aktiviti sukan telah berkembang dari medium

kesenggangan kepada medium permainan yang tersusun dan mempunyai

undang-undangnya tersendiri.

Gambarajah 2: Pelbagai Aktiviti Sukan Yang Popular Di Malaysia

Hasilnya, Hanlon (2009) mendefinisikan sukan sebagai sebarang bentuk aktiviti

fizikal yang berbentuk pertandingan dan dianjurkan secara teratur dengan undang-

undang permainannya yang tersendiri. Sport Accord pula memberikan ciri-ciri

sukan yang lebih spesifik agar ianya boleh dibezakan dengan aktiviti

kesenggangan. Menurut organisasi ini, sukan mempunyai ciri-cirinya yang

tersendiri iaitu:

1. Mengandungi elemen pertandingan

2. Mempunyai undang

3. Tidak membahayakan pemain mahu pun penonton

4. Melibatkan penggunaan peralatan yang spesifik

5. Tidak bergantung kepada nasib semata

Melalui penyenaraian ciri

definisi sukan berbanding aktiviti kesenggangan.

MATLAMAT SUKAN

Matlamat masyarakat bersuk

untuk meningkatkan kecergasan, mencegah penyakit sedentari, medium

pendidikan, menjana ekonomi, medium pelepasan tekanan, elemen hiburan dan

juga simbol perpaduan

matlamat utama sukan ialah sebaga

masyarakat, (2) penjanaan ekonomi, (3) pengukuhan psikologi, dan (4)

pemantapan psikomotor (Rajah

Rajah 1: Matlamat utama sukan


3

Mengandungi elemen pertandingan

Mempunyai undang-undang dan peraturan yang spefisik serta tersendiri

Tidak membahayakan pemain mahu pun penonton

ibatkan penggunaan peralatan yang spesifik

Tidak bergantung kepada nasib semata-mata

n ciri-ciri ini, Sport Accord telah dengan jelas

definisi sukan berbanding aktiviti kesenggangan.

Matlamat masyarakat bersukan didorong oleh pelbagai sebab.



juga simbol perpaduan. David (2003) menegaskan bahawa secara umumn

matlamat utama sukan ialah sebagai medium: (1) pembangunan sosial


pemantapan psikomotor (Rajah 1).

Rajah 1: Matlamat utama sukan

Sosial Ekonomi

Psikologi Psikomotor


undang dan peraturan yang spefisik serta tersendiri

ciri ini, Sport Accord telah dengan jelas membezakan

an didorong oleh pelbagai sebab. Antaranya ialah



menegaskan bahawa secara umumnya

medium: (1) pembangunan sosial



4

Medium pembangunan sosial masyarakat

Melalui matlamat ini, sukan berfungsi sebagai simbol penyatuan dan perpaduan

dalam kalangan masyarakat dunia yang berbilang bangsa. Sebagai contoh,

penganjuran Sukan Olimpik telah berjaya menyatukan masyarakat seluruh dunia

untuk sama-sama terlibat samada sebagai peserta, sukarelawan mahu pun

penonton untuk menjayakan temasya tersebut. Dalam temasya ini semangat

perpaduan dapat dilihat jelas melalui keterlibatan seluruh masyarakat dunia yang

merentasi agama, warna kulit, bangsa mahu pun jantina.

Gambarajah 3: Sukan Berperanan Sebagai Medium Sosialisasi

Selain itu, sukan juga berfungsi untuk membentuk disiplin masyarakat. Pelbagai

syarat dan peraturan sukan yang diperkenalkan mampu meningkatkan disiplin atlit,

membina budaya hidup yang terancang dan berwawasan. Sukan juga berperanan

membina budaya hidup sihat melalui gaya hidup dan amalan pemakanan yang

seimbang serta sihat. Gaya hidup atlit berjaya dijadikan role model seterusnya

mempengaruhi gaya hidup masyarakat masa kini.

Penjanaan ekonomi

Berbanding dahulu, sukan kini bukan sahaja menjadi aktiviti riadah dan mengisi

masa lapang malah telah menjadi suatu sumber ekonomi dunia yang amat

berpengaruh. Di negara-negara maju, janaan pendapatan melalui pelbagai


5

program sukan telah mendatangkan pulangan yang amat lumayan. Sebagai

contoh, industri pembuatan alatan sukan, teknologi sukan, penganjuran sukan dan

khidmat sokongan sukan telah menyediakan pelbagai peluang pekerjaan berkaitan

sukan kepada seluruh masyarakat dunia. Atlit ternama dunia pula hidup mewah

melalui pendapatan sukan mereka yang mencecah ratusan juta ringgit setiap

tahun. Pendapatan utama mereka dijana oleh duit kemenangan, penajaan dan

pengiklanan. Antara sukan yang menjanjikan pulangan pendapatan yang lumayan

kepada atlitnya ialah tenis, bola sepak dan Formula 1.

Gambarajah 4: Atlit Sukan Antarabangsa Mempunyai Pendapatan Yang Lumayan

Psikologi

Keterlibatan dalam sukan juga dapat meningkatkan prestasi psikologi penggiatnya.

Kajian yang dilaksanakan oleh Bull, Shambrook, James, & Brooks (2005)

mendapati bahawa majoriti atlit ternama dunia memiliki kekuatan dan kestabilan

mental yang tinggi. Tahap psikologi yang tinggi dan stabil adalah amat penting

dalam dunia kehidupan hari ini yang sememangnya mencabar. Jika tiada

penguasaan ini, individu mungkin akan mengalami masalah psikologi seperti

kemurungan dan tekanan perasaan.

Selain itu, sukan juga berperanan membentuk imej positif dalam kalangan

masyarakat. Ini sekaligus akan mendoktrin amalan seharian masyarakat yang

positif dan sihat. Secara psikologi juga, sukan dapat membina rasa bangga rakyat


6

terhadap sesebuah negara. Contohnya kebangkitan Jamaica dalam acara lumba

lari di peringkat antarabangsa telah melonjakkan nama negara tersebut ke mata

dunia. Akibatnya negara yang suatu masa dahulu agak ketinggalan dan tersisih

dari arus pembangunan dunia semakin dikenali dan menjadi tumpuan dunia.

Gambarajah 5: Kejayaan Usain Bolt Telah Menjulang Nama Jamaica

Psikomotor

Sukan berperanan penting dalam mempertingkatkan elemen psikomotor

masyarakat. Melalui sukan, masyarakat dapat mempertingkatkan tahap

kecergasan mereka sekaligus menghindari penyakit-penyakit sedentari seperti

diabetes dan penyakit kroronari. Sukan juga dapat mempertingkatkan kemahiran

psikomotor individu seperti berlari, melompat dan menangkap. Kemahiran-

kemahiran psikomotor ini penting dalam melahirkan masyarakat pekerja yang

cergas, aktif dan cekap. Penguasaan kemahiran ini pastinya dapat meningkatkan

tahap produktiviti sesebuah negara tersebut. Peningkatan kemahiran psikomotor

juga membolehkan individu bertindak balas dengan pantas dan tepat. Keupayaan

ini pastinya akan mewujudkan suatu budaya masyarakat yang aktif dan progresif.


7

Gambarajah 6: Sukan Berperanan Meningkatkan Kemahiran Psikomotor Individu

CABANG SUKAN

Secara umumnya sukan terbahagi kepada dua bahagian utama iaitu sukan

berprestasi tinggi dan sukan sepanjang hayat yang popular dikenali sebagai sukan

massa. Rajah 2 memperincikan tentang cabang utama dalam dunia sukan hari ini.

Rajah 2: Cabang Sukan

Sukan Prestasi Tinggi

Sukan prestasi tinggi adalah cabang sukan yang berlandaskan pertandingan dan

dilingkungi dengan syarat dan undang-undang permainan yang amat spesifik.

Prestasi

tinggi

Sukan

Massa

Matlamat utamanya ialah untuk menentukan pemenang terbaik dari semua

pasukan yang bertanding. Bag

memberikan penekanan yang serius terhadap

aplikasi sains sukan, penggunaan teknologi terkini dan khidmat sokongan

yang jitu. Salah satu contoh kejohanan sukan prestasi ting

Sukan Asia dan Sukan SEA. Di

demi memastikan prestasi

memberikan impak yang positif terhadap nama negara malahan

disanjung sebagai wira negara.

Gambarajah 7: Ragbi Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Berprestasi Tinggi

Secara umumnya, sukan berprestasi tinggi masakini terbahagi kepada enam

kategori utama iaitu: (1) sukan berfokuskan fizikal, (2) sukan berfokuskan m

(3) sukan bermotor, (4) sukan berfokuskan koordinasi, (5)

haiwan, dan (6) sukan berfokuskan rekreasi luar (Rajah 3).


8


pasukan yang bertanding. Bagi mencapai matlamat ini, sukan prestasi tinggi

memberikan penekanan yang serius terhadap aspek latihan yang sistematik,

aplikasi sains sukan, penggunaan teknologi terkini dan khidmat sokongan

Salah satu contoh kejohanan sukan prestasi tinggi ialah Sukan Olimpik,

Sukan Asia dan Sukan SEA. Di kejohanan ini, semua negara berbelanja besar

demi memastikan prestasi atlit mereka berada di tahap terbaik. Kemenangan akan

memberikan impak yang positif terhadap nama negara malahan

anjung sebagai wira negara.

: Ragbi Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Berprestasi Tinggi


kategori utama iaitu: (1) sukan berfokuskan fizikal, (2) sukan berfokuskan m

(3) sukan bermotor, (4) sukan berfokuskan koordinasi, (5) sukan berfokuskan

haiwan, dan (6) sukan berfokuskan rekreasi luar (Rajah 3).



i mencapai matlamat ini, sukan prestasi tinggi

aspek latihan yang sistematik,

aplikasi sains sukan, penggunaan teknologi terkini dan khidmat sokongan atlit

ialah Sukan Olimpik,

kejohanan ini, semua negara berbelanja besar

mereka berada di tahap terbaik. Kemenangan akan

memberikan impak yang positif terhadap nama negara malahan atlit tadi akan

: Ragbi Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Berprestasi Tinggi


kategori utama iaitu: (1) sukan berfokuskan fizikal, (2) sukan berfokuskan minda,

sukan berfokuskan


9

Rajah 3: Cabang Sukan Berprestasi Tinggi

Dalam sukan prestasi tinggi, rekod pencapaian adalah amat diutamakan. Malahan

badan seperti Majlis Olimpik Antarabangsa senantiasa mengemaskini dan

menghebahkan tentang pencapaian rekod-rekod terbaharu. Rekod ini kelak

menjadi sasaran atlit terbaik dunia untuk memecahkannya dalam pelbagai

kejohanan sukan prestasi tinggi.

Sukan prestasi tinggi kini merupakan suatu karier yang lumayan. Atlit sukan

prestasi tinggi ternama dunia kini mengecapi pendapatan tahunan yang amat

lumayan hingga ratusan juta ringgit. Malah ramai atlit sukan prestasi tinggi kini

bergelar superstar dan menjadi pujaan ramai peminat. Hasilnya, syarikat swasta

Sukan berfokuskan fizikal

Sukan berfokuskan minda

Sukan bermotor

Sukan berfokuskan koordinasi

Sukan berfokuskan haiwan

Sukan berfokuskan rekreasi


10

semakin berminat untuk menaja atlit tersebut khusus untuk mempromosikan

produk mereka.

Gambarajah 8: Novak Djokovic Kini Menjadi Superstar Dalam Sukan Tennis

Namun begitu, sukan prestasi tinggi juga tidak dapat lari dari pelbagai isu yang

mencemarkan nama baik cabang sukan ini. Akibat terlalu taksub dengan

kemenangan sesetengah atlit sanggup mengenepikan semangat kesukanan

dengan mengaplikasikan pelbagai kaedah yang tidak seharusnya dilaksanakan.

Antaranya ialah dengan mengambil dadah sintetik bagi meningkatkan prestasi,

menukar jantina, melaksanakan pelbagai taktik kotor dalam permainan, mengatur

perlawanan (perjudian) dan juga rusuhan antara penonton.

Gambarajah 9: Skandal Doping Amstrong Telah Menggegar Sukan Antarabangsa


11

Insiden di atas sedikit sebanyak telah mencemarkan nama baik sukan prestasi

tinggi malahan tersasar jauh dari matlamat sukan sebenar. Sehubungan itu,

pelbagai langkah telah diambil oleh pelbagai badan induk sukan dunia seperti

Majlis Olimpik Antarabangsa (IOC) bagi menghindari pelbagai insiden yang tidak

diingini ini. Antaranya ialah dengan memperkenalkan ujian doping, jantina dan juga

memisahkan tempat duduk penyokong yang berlainan pasukan.

Sukan Sepanjang Hayat

Sukan sepanjang hayat juga dikenali sebagai sukan massa. Ianya tidak

berfokuskan pertandingan malahan dilaksanakan sebagai medium riadah dan

sosialisasi. Matlamat utamanya ialah untuk mengekalkan kecergasan,

mengelakkan risiko penyakit sedentari dan medium mengisi masa lapang. Antara

aktiviti ciri-ciri utama sukan sepanjang hayat ialah ia dilaksanakan pada masa

senggang, intensiti aktivitinya agak ringan dan bergantung kepada keupayaan

individu yang melaksanakannya, kurang berfokuskan pertandingan, boleh

dilaksanakan secara individu mahupun berkumpulan (Rajah 4).

.

Rajah 4: Fokus Sukan Sepanjang Hayat

SSH

Masa

senggang

Intensiti

ringan

Keupayaan

individu

Fokus

riadah

Tiada

peraturan

khusus

Gambarajah 10: Senamrobik Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Sepanjang

Hayat Yang Popular Di Malaysia

Gambarajah 11: Aktiviti

Kerajaan Malaysia telah memperkenalkan konsep sukan sepanjang hayat mulai

tahun 1983 melalui pelancanan program Malaysia Cergas. Melalui program ini,

pihak kerajaan telah menyalurkan sejumlah besar peruntukan kewangan keada

jabatan kerajaan dan badan bukan kerajaan (NGO) untuk melaksanakan pelbagai

aktiviti sukan massa seperti aktiviti kecergasan fizikal, sukan

aktiviti rekreasi dan riadah.


12

: Senamrobik Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Sepanjang

Hayat Yang Popular Di Malaysia

: Aktiviti Mountain Bike Semakin Meningkat Popular Di Malaysia




tan kerajaan dan badan bukan kerajaan (NGO) untuk melaksanakan pelbagai

aktiviti sukan massa seperti aktiviti kecergasan fizikal, sukan

aktiviti rekreasi dan riadah. Secara umumnya aktiviti sukan sepanjang hayat


: Senamrobik Merupakan Salah Satu Cabang Sukan Sepanjang

ingkat Popular Di Malaysia




tan kerajaan dan badan bukan kerajaan (NGO) untuk melaksanakan pelbagai

aktiviti sukan massa seperti aktiviti kecergasan fizikal, sukan-sukan baru dan

Secara umumnya aktiviti sukan sepanjang hayat


13

terbahagi kepada empat kategori iaitu: (1) sukan kecergasan (aerobik, jogging dan

sebagainya), (2) sukan rekreasi (mendaki gunung, berkayak dll), (3) sukan

dalaman (catur, karom dan sebagainya) dan (4) sukan riadah (memancing,

memerhati burung dan sebagainya).

Faedah Sukan Massa

Sukan massa merupakan suatu aktiviti sukan yang amat penting dalam kehidupan

masyarakat Malaysia. Selain menjadi aktiviti riadah, sukan massa merupakan

medium pembentukan kecergasan dan agen pemupukan gaya hidup sihat. Aktiviti

sukan massa juga dapat membentuk perpaduan dalam kalangan rakyat Malaysia

yang berbilang kaum. Kebelakangan ini, keterlibatan aktif masyarakat Malaysia

dalam sukan massa juga telah menggalakkan industri pembuatan alatan sukan

seperti pakaian, alatan sukan dan pengurusan program. Pasti di masa hadapan,

sukan massa akan menjadi sebahagian penting dalam proses kehidupan

masyarakat di Malaysia.

Gambarajah 12: Keterlibatan Aktif Dalam Sukan Massa Telah Mendorong

Penjanaan Industri Sukan Di Seluruh Dunia


14

RUMUSAN

Kesimpulannya, Unit ini telah menerangkan tentang definisi dan falsafah sukan.

Unit ini juga telah menerangkan dengan jelas tentang matlamat sukan dalam

kehidupan seharian masyarakat Malaysia. Secara umumnya, aktiviti sukan di

Malaysia terbahagi kepada dua kategori utama iaitu sukan berprestasi tinggi dan

sukan sepanjang hayat (sukan massa). Di Malaysia, kedua-dua kategori sukan ini

dipantau oleh dua badan kerajaan yang khusus iaitu Majlis Sukan Negara (sukan

berprestasi tinggi) dan Kementerian Belia dan Sukan (sukan massa). Semoga

keterlibatan aktif masyarakat Malaysia dalam kedua-dua kategori sukan ini akan

melahirkan warga yang aktif, cergas dan bebas dari penyakit sedentari.

1. Apakah yang dimaksudkan dengan sukan?

2. Senaraikan sekurang-kurangnya tiga matlamat aktiviti sukan masakini.

3. Nyatakan secara terperinci tentang cabang sukan masakini dan bagaimana

ianya dapat membina masyarakat Malaysia yang cergas?

4. Bahaskan isu dan cabaran pengurusan aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi di Malaysia.


15

UNIT 2

SEJARAH AKTIVITI SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI

HASIL PEMBELAJARAN

1. Pelajar dapat menyelusuri susurmasa perkembangan sukan di dunia

2. Pelajar dapat menghayati tentang sejarah perkembangan sukan di

Malaysia

3. Pelajar dapat menghubung kait fungsi antara sejarah perkembangan

sukan di dunia dan di Malaysia

4. Pelajar dapat menjelaskan tentang kronologi sejarah sukan di Malaysia

PENGENALAN

Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi sebenarnya telah bermula seawal

tamaddun manusia. Aktiviti yang dahulunya diamalkan untuk tujuan peperangan

(menunggang kuda, memanah dan berlawan pedang), mengisi masa senggang

(sepak takraw, memancing dan berenang) dan kehidupan seharian (berkhemah,

mendaki dan berenang) kini telah diadaptasikan dalam dunia moden sebagai

aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang popular. Melalui unit ini, penulis

akan memperincikan sejarah perkembangan aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi yang telah berlangsung di dunia dan di Malaysia.

SEJARAH AWAL

Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi telah lama berakar umbi dalam

senario kehidupan seluruh masyarakat dunia. Telahan ini dapat dibuktikan dengan

jelas melalui pelbagai catatan dalam teks lama seperti Kitab Zabur, Taurat, Injil

dan Al-Quran. Kitab-kitab ini telah menggambarkan dengan jelas tentang cara

hidup masyarakat masa dahulu yang lasak dan mencabar. Aktiviti seperti

mengembara, menunggang kuda, berlayar, berkhemah, memburu dan memanah


16

sememangnya dikuasai dengan baik oleh masyarakat masa itu (Crego, 2003).

Keperluan survival merupakan teras utama penguasaan pelbagai kemahiran

tersebut. Ini kerana masyarakat pada masa itu tidak mempunyai teknologi canggih

untuk memudahkan proses kehidupan. Selain itu, mereka juga terdedah dengan

ancaman peperangan dan penaklukan dari negara berdekatan.

Gambarajah 13: Aktiviti Memanah Dan Menunggang Kuda Merupakan

Sebahagian Dari Aktiviti Sukan Masyarakat Tradisional

Selain itu, bukti tentang kewujudan aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi

telah juga dibukikan melalui penemuan beberapa artifak purba. Antara artifak yang

popular ialah penemuan getah pokok yang digunakan untuk melekatkan busur

panah di Gua Sibudu, Afrika Selatan. Penemuan ini memperkukuhkan teori

bahawa aktiviti memburu (sebahagian dari aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi) telah diamalkan semenjak 64 ribu tahun lampau.

Gambarajah 14: Mata Anak Panah Yang Ditemui Di Gua Sibudu


17

Selain itu, lukisan di dinding gua juga membuktikan bahawa aktiviti sukan

sepanjang hayat dan rekreasi telah diamalkan sejak berkurun lamannya. Lukisan

sukan gusti kuno telah ditemui di gua Lascaux, Perancis, manakala dikebanyakan

gua yang bersejarah di seluruh dunia, pengkaji telah menemui pelbagai lukisan

dinding yang menggambarkan tentang amalan memburu masyarakat masa itu.

Penemuan-penemuan lukisan gua ini telah memperkukuhkan teori bahawa aktiviti

sukan sepanjang hayat dan rekreasi sememangnya merupakan sebahagian

amalan yang penting dalam kehidupan masyarakat masa dahulu (Hamblin, 2006).

Gambarajah 15: Lukisan Gua Tentang Aktiviti Memburu

Ukiran batu, gangsa, tembikar dan emas juga telah menjadi bukti kukuh tentang

amalan sukan sepanjang hayat dan rekreasi dalam kalangan masyarakat

terdahulu. Pelbagai artifak yang ditemui dalam tamaddun Sumeria, Mesir, Greek,

dan Tanah Melayu (Malaysia) telah menjadi bukti kukuh tentang kewujudan aktiviti

sukan sepanjang hayat dan rekreasi dalam kesemua tamaddun umat manusia.

Artifak sukan yang amat popular ialah penemuan lukisan pelbagai aktiviti sukan

seperti gusti, angkat berat, lompat jauh, berenang, mendayung, olahraga dan

memanah yang telah ditemui di kawasan permakaman Firaun di Bani Hasan (Rice,

2001). Lukisan ini merupakan bukti kukuh bahawa sukan moden yang diamalkan

pada masakini sebenarnya telah lama diamalkan dalam kehidupan masyarakat

kuno.


18

Gambarajah 16: Ukiran Batu Tentang Aktiviti Berkuda

Amalan sukan di masa lampau kerap dipertandingkan dalam majlis umum

masyarakat seperti sambutan hari keputeraan, sambutan keagamaan, pesta

menuai mahu pun sewaktu upacara pengebumian. Upacara pertandingan sukan

kuno ini dilaksanakan khusus sebagai persembahan kepada dewa-dewa,

menghormati simati mahu pun sebagai suatu proses pemilihan pahlawan yang

akan berkhidmat kepada sesebuah kerajaan. Acap kali pemenang kejohanan ini

akan dianugerahkan dengan pelbagai kemewahan mahu pun kedudukan yang

tinggi dalam masyarakat.

Gambarajah 17: Sukan Pada Zaman Medieval Dianjurkan Pada Masa Keramaian


19

Menurut kajian, Sukan Olimpik kuno yang pertama telah berlangsung pada 776BC

di Olympia, Greece (Raschke, 1988). Kejohanan ini telah diiktiraf sebagai

kejohanan sukan kuno terancang yang pertama di dunia. Ini kerana kejohanan ini

telah menggariskan beberapa syarat dan peraturan rasmi yang perlu dipatuhi oleh

semua yang bertanding. Kebanyakan acara yang dipertandingkan dalam Sukan

Olimpik kuno ini ialah yang berkait rapat dengan kemahiran ketenteraan seperti

lumba lari, merejam lembing, lumba kereta kuda dan lontar peluru. Syarat dan

peraturan kejohanan yang seragam ini telah diamalkan sehingga 393AD.

Gambarajah 18: Colloseum Pernah Diteorikan Sebagai Medan Sukan Olimpik

Kuno

PERKEMBANGAN SUKAN DALAM DUNIA MODEN

Ramai pengkaji berpendapat bahawa perkembangan sukan sepanjang hayat dan

rekreasi di era moden berpusat di Eropah, namun idea tersebut disanggah hebat

oleh beberapa pengkaji lain. Perkembangan dan pembangunan sukan moden juga

telah bermula di Asia, Oceania dan serata benua di dunia ini. Sehubungan itu,

penulis berpendapat adalah tidak wajar untuk menyatakan bahawa sukan moden

hanya dipopularkan oleh masyarakat Eropah sahaja.

Perkembangan sukan sepanjang hayat dan rekreasi dalam dunia moden bermula

seawal Revolusi Perindustrian. Pada zaman tersebut, mesin dan teknologi mulai


20

mendominasi dunia pembuatan, perkilangan dan kehidupan seharian. Akibatnya

masyarakat memiliki lebihan masa senggang berbanding sebelumnya. Jika

sebelumnya aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi didominasi oleh golongan

elit, kini masyarakat umum juga memiliki masa senggang yang banyak untuk

terlibat aktif dalam pelbagai aktiviti (Polley, 2007).

Gambarajah 19: Revolusi Perindustrian Telah Menambahkan Masa Senggang

Masyarakat

Akibatnya, sukan yang berorientasikan penonton seperti bola sepak, kriket dan

ragbi mula mendapat sambutan ramai. Golongan masyarakat mula berani

berbelanja untuk membeli tiket kejohanan akibat taraf hidup yang semakin

meningkat hasil dari revolusi perindustrian. Semakin banyak aktiviti sukan dan

permainan diperkenalkan dan dimainkan di seluruh dunia. Seterusnya, ledakan

teknologi maklumat telah mempengaruhi lebih ramai masyarakat dunia untuk

terlibat sebagai atlit mahu pun peminat aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi. Melalui revolusi maklumat ini, semua keputusan sukan, peraturan

terbaru, senarai perlawanan dan lain-lain lagi dapat diakses dengan begitu mudah.

Ini membolehkan masyarakat umum mengikuti perkembangan setiap acara dan

sukan yang mereka gemari dengan cepat dan terperinci. Hasilnya sukan mula

mendominasi gaya hidup masakini.

Kini, aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi bukan sahaja menjadi menjadi

medium mengisi masa lapang malah merupakan sebahagian dari kehidupan


21

masyarakat moden. Sukan berfungsi sebagai medium perpaduan, penjana

ekonomi, promosi negara, pembendung gejala negatif dan menggalakkan gaya

hidup sihat. Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang dahulunya

diamalkan oleh golongan elitis kini telah menjadi sebahagian penting dalam proses

kehidupan masyarakat masakini.

Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi moden diamalkan melalui pelbagai

medium samada secara kelompok mahu pun individu. Ini jauh berbeza dengan

aktiviti sukan di zaman kuno di mana ianya diamalkan secara kelompok. Faktor ini

didorong oleh kesibukan dan ketidakseragaman masa kerja masyarakat moden

lantas menghadkan peluang mereka untuk terlibat secara berkelompok.

Gambarajah 20: Bola Sepak Diteorikan Berasal Dari Negeri China

Kejohanan sukan di zaman moden berbentuk temasya yang berlangsung dalam

jangkamasa panjang dan melibatkan penyertaan dari seluruh dunia. Kejohanan

masakini bukan hanya melibatkan pertandingan acara sukan sepanjang hayat dan

rekreasi tetapi juga memasukkan elemen pendidikan, karnival, pameran,

penyelidikan dan juga seminar. Ini bertujuan untuk menyebarluaskan lagi konsep

sukan yang kini merentasi segenap lapisan masyarakat. Salah satu kejohanan

sukan moden yang berprestij ialah Sukan Olimpik. Sukan Olimpik ialah kejohanan

sukan tertinggi diperingkat antarabangsa. Dianjurkan setiap empat tahun sekali,


22

sukan ini menjadi tumpuan atlit untuk mencipta nama sekaligus menjamin karier

sukan yang gemilang.

Gambarajah 21: Penganjuran Konferens Dan Seminar Sukan Telah

Mempelbagaikan Lagi Aktiviti Sukan Masakini

Sukan Olimpik bermula seawal 1896 di Athens. Kejohanan ini diilhamkan oleh

Baron Pierre de Coubertin yang telah menubuhkan Jawatankuasa Olimpik

Antarabangsa (IOC) pada tahun 1890. Jika sebelumnya, kejohanan sukan olimpik

(tidak rasmi) hanya dianjurkan oleh sesetengah negara tertentu seperti Britain dan

Peranchis, Baron Pierre de Coubertin berhasrat untuk menganjurkan sebuah

kejohanan yang disertai oleh seluruh negara di dunia. Kejohanan Olimpik pertama

di Athens ini telah berjaya menarik penyertaan sebanyak 14 buah negara, 241

orang atlit yang telah bertanding dalam 43 acara yang dipertandingkan.

Kejayaan penganjuran Sukan Olimpik yang pertama ini merupakan katalis

terhadap pembangunan sukan moden masa kini. Akibatnya, banyak negara

berebut-berebut menawarkan diri untuk menjadi tuan rumah kejohanan. Ini

didorong oleh aspek penjanaan ekonomi yang lumayan dan pembangunan


23

infrastruktur yang lengkap selain membantu pembangunan sukan sesebuah

negara. Hari ini, Sukan Olimpik merupakan kemuncak temasya sukan di dunia,

disertai oleh lebih 180 negara daan dijalankan dalam dua edisi utama iaitu Olimpik

Musim Panas dan Olimpik Musim Sejuk.

Gambarajah 22: Penganjuran Sukan Olimpik 2012 Telah Menarik Penyertaan

Lebih 180 Buah Negara

PERKEMBANGAN SUKAN SEPANJANG HAYAT DAN REKREASI DI

MALAYSIA

Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi sememangnya telah lama berakar

umbi dalam pola kehidupan masyarakat Malaysia. Teks dalam buku Sejarah

Melayu dan lain-lain rujukan dengan jelas telah menggambarkan gaya hidup aktif

dalam kalangan masyarakat Tanah Melayu (Malaysia) pada masa itu (Iskandar &

Kaeh, 1978). Masyarakat ketika itu digambarkan sebagai golongan pembesar,

petani dan nelayan yang amat pakar dalam bidang masing-masing, mengamalkan

sikap mesra alam dan mengisi masa lapang dengan bersosialisasi.

Sukan merupkan salah satu medium sosialisasi yang utama pada ketika itu. Aktiviti

sukan sepanjang hayat dan rekreasi pada ketika itu boleh dibahagikan kepada tiga


24

elemen utama iaitu: (1) aktiviti keperwiraan (bertarung, memanah dan berlawan

keris), (2) aktiviti senaman tradisional (bersilat, mandi embun dan tarian

tradisional), dan (3) permainan masa senggang (sepak raga, wau, sabung ayam).

Gambarajah 23: Sepak Raga Merupakan Permainan Tradisional Yang Popular Di

Malaysia

Aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi bagi golongan bangsawan pula

berbeza dengan rakyat kelas bawahan. Pada masa senggang, golongan ini gemar

melakukan pelbagai aktiviti elit pada masa itu seperti mengembara, berlayar,

menunggang kuda dan menganjurkan pelbagai pertandingan sukan dan rekreasi

seperti pertandingan kekuatan, pertandingan bersilat dan lain-lain lagi.

Gambarajah 24: Pertandingan Silat Kerap Dianjurkan Oleh Golongan Bangsawan


25

Sehubungan itu, boleh disimpulkan bahawa aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi sememangnya telah lama diamalkan oleh masyarakat tradisional

Malaysia malahan menjadi sebahagian dari gaya hidup mereka. Dari aktiviti

berbentuk riadah ke pertandingan, kesemua aktiviti ini dilaksanakan bagi

melestarikan survival bangsa pada ketika itu. Kehadiran penjajah sedikit sebanyak

telah mengubah senario aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi di Malaysia

PERKEMBANGAN DI ERA MODEN

Kehadiran penjajah seawal kejatuhan Melaka pada tahun 1511 telah mengubah

lanskap aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang amat drastik di Malaysia.

Jika masyarakat dahulu mempunyai masa senggang yang panjang, kehadiran

penjajah telah meragut kekebasan ini. Majoriti masyarakat terpaksa bekerja dalam

masa yang panjang bagi membekalkan bahan mentah seperti rempah, bijih timah

dan lain-lain lagi untuk dibawa pulang ke negara penjajah. Akibatnya keterlibatan

masyarakat dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi semakin terbatas.

Sesetengah aktiviti pula seperti bersilat dan bermain senjata diharamkan kerana

dianggap menggugat keselamatan manakala aktiviti laga ayam diharamkan kerana

dianggap mempunyai unsur perjudian. Akibatnya, masyarakat zaman penjajahan

terus tertindas dan terhindar dari amalan sukan sepanjang hayat dan rekreasi.

Gambarajah 25: Aktiviti Mendulang Bijih Timah Tradisional


26

Gambarajah 26: Aktiviti Laga Ayam Diharamkan Penjajah Inggeris Kerana

Mempunyai Unsur Perjudian

Kehadiran Inggeris telah membawa sedikit perubahan dalam kehidupan

masyarakat zaman penjajahan di Tanah Melayu. Golongan elitis Inggeris amat

gemarkan sukan dan aktiviti rekreasi yang berkonsepkan tontonan. Maka, mereka

memperkenalkan pelbagai aktiviti permainan barat seperti badminton, ragbi, kriket

dan hoki kepada masyarakat Tanah Melayu pada ketika itu. Namun, diskriminasi

kaum tetap berlaku kerana penduduk Tanah Melayu tidak dibenarkan bermain

bersama pegawai Inggeris.

Gambarajah 27: Ragbi Telah Dipopularkan Oleh Penjajah Inggeris Di Malaysia


27

Bagi menghidupkan sukan tontonan yang digemari oleh penjajah Inggeris, mereka

telah memperkenalkan mata pelajaran pendidikan jasmani dan olahraga dalam

kurikulum sekolah seawal 1890an. Aktiviti perkelahan juga diperkenalkan oleh

sekolah bagi menggalakkan murid-murid sekiah terlibat dalam aktiviti kecergasan.

Pada tahun 1922, Sultan Idris Training College (SITC dan kini dikenali sebagai

Universiti Pendidikan Sultan Idris, UPSI) telah ditubuhkan dan kurikulum

pendidikan jasmani dan kesihatan diperkenalkan. Sejak itu, aktiviti pembelajaran

sukan sepanjang hayat dan rekreasi terus berkembang mekar dalam sistem

persekolahan dan menjadi sebahagian elemen penting dalam kehidupan

masyarakat Malaysia.

Gambarajah 28: Sultan Idris Training College Telah Memainkan Peranan Penting

Dalam Perkembangan Pendidikan Jasmani Di Malaysia

Selepas merdeka, aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi semakin meningkat

popular. Diskriminasi yang terlaksana sewaktu zaman penjajahan telah berjaya

dihapuskan dan semua rakyat Malaysia mempunyai hak yang sama untuk terlibat

aktif dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi. Pembangunan sukan

sepanjang hayat dan rekreasi di Malaysia telah diterajui oleh Kementerian Belia

dan Sukan Malaysia yang telah ditubuhkan seawal 1953 di bawah Jabatan

Kebajikan Masyarakat. Hasil penubuhan kementerian ini, Malaysia telah

menghantar kontinjen olimpiknya yang pertama di Olimpik Melbourne.


28

Gambarajah 29: Kontinjen Malaysia Di Sukan Olimpik Melbourne

Matlamat utama penubuhan kementerian ini ialah untuk menggalakkan budaya

hidup sihat sekaligus mengatasi masalah berkaitan kesihatan dan sosial dalam

kalangan masyarakat. Pada 15 Mei 1964, Kementerian Belia dan Sukan Malaysia

telah ditubuhkan secara rasminya bagi menyebar luas dan membangunkan sukan

di Malaysia.

Menyedari kepentingan sukan berprestasi tinggi dan kemampuan atlit Malaysia

untuk bertanding di peringkat antarabangsa, kerajaan Malaysia telah menubuhkan

Majlis Sukan Negara pada tahun 1971. Fokus utama Majlis Sukan Negara ialah

untuk membangunkan sukan berprestasi tinggi agar atlit Malaysia mampu

bersaing dan meraih kejuaraan di peringkat dunia. Selain itu, Majlis ini juga

berfungsi penting dalam melobi penganjuran pelbagai sukan antarabangsa yang

berprestij di Malaysia. Antaranya ialah Sukan Komanwel 1998 yang telah

dianjurkan di Kuala Lumpur dan disertai oleh lebih 140 negara.

Gambarajah 30: SUKOM KL 1998 Telah Menarik Penyertaan Lebih 140 Negara

Bagi menggalakkan pembangunan sukan di peringkat akar umbi, pihak

Kementerian Pelajaran telah menubuhkan beberapa sekolah sukan di seluruh

negara. Antara sekolah terawal ialah Sekolah Sukan Bukit Jalil yang ditubuhkan

pada tahun 1996. Matlamat utama penubuhan sekolah

pendidikan sukan yang sistematik kepada bakal

membangunkan potensi

antarabangsa.

Gambarajah 31: Penubuhan Sekolah Sukan Bukit Jalil Telah Melahirkan Lebih

Ramai Atlit Negara Yang Cemerlang


29

: SUKOM KL 1998 Telah Menarik Penyertaan Lebih 140 Negara

akkan pembangunan sukan di peringkat akar umbi, pihak



pada tahun 1996. Matlamat utama penubuhan sekolah ini ialah untuk memberikan

pendidikan sukan yang sistematik kepada bakal atlit negara seterusnya

membangunkan potensi atlit mereka agar dapat menggegar di arena

: Penubuhan Sekolah Sukan Bukit Jalil Telah Melahirkan Lebih

mai Atlit Negara Yang Cemerlang


: SUKOM KL 1998 Telah Menarik Penyertaan Lebih 140 Negara

akkan pembangunan sukan di peringkat akar umbi, pihak



ini ialah untuk memberikan

negara seterusnya

mereka agar dapat menggegar di arena

: Penubuhan Sekolah Sukan Bukit Jalil Telah Melahirkan Lebih


30

Selain itu, penubuhan beberapa NGO sukan seperti Majlis Olimpik Malaysia

(MOM), Majlis Paralimpik Malaysia (MPM), Persatuan Bola Sepak Malaysia,

Persekutuan Hoki Malaysia dan Majlis Rekreasi Luar Malaysia telah memeriahkan

lagi pembangunan sukan sepanjang hayat dan rekreasi di Malaysia. NGO ini telah

berusaha keras dan bekerjasama erat dengan KBS dan MSN bagi melahirkan atlit

ternama Malaysia. Antaranya ialah Datuk Lee Chong Wei, Pandalela Rinong,

AzizulHasni, Safee Salee dan Shalin Zulkifli. Selain itu, NGO ini menggalakkan

pembangunan sukan sepanjang hayat dan rekreasi melalui penganjuran pelbagai

bengkel, kursus dan kejohanan massa samada diperingkat kebangsaan mahu pun

akar umbi.

Gambarajah 32: Majlis Olimpik Malaysia dan Majlis Paralimpik Malaysia Adalah

Badan Induk Sukan Berprestasi Tinggi Di Malaysia

RUMUSAN

Secara umumnya bab ini telah membincangkan dengan jelas tentang sejarah

perkembangan sukan di dunia dan di Malaysia. Dibahagikan kepada empat topik

utama, penulis telah mengupas tentang perkembangan sukan di peringkat

antarabangsa yang dibahagikan epada dua era iaitu era tradisional dan era

moden. Seterusnya penulis telah membincangkan tentang perkembangan sukan

sepanjang hayat dan rekreasi di Malaysia yang juga dibahagikan kepada dua topik

utama iaitu era tradisional dan moden. Memang tidak dapat disangkal bahawa

kedatangan penjajah telah membawa sama kepada pengenalan sukan moden di

Malaysia. Namun perlu diingat bahawa nenek moyang kita juga tidak pernah


31

ketandusan dengan pelbagai aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang

unik dan menarik. Sehubungan itu, suka penulis menegaskan disini bahawa aktiviti

sukan sepanjang hayat dan rekreasi sememangnya telah menjadi norma seharian

rakyat Malaysia dan kehadiran penjajah hanyalah mendedahkan kita kepada

beberapa aspek sukan moden yang dipertandingkan di arena Olimpik hari ini.

1. Senaraikan susurmasa perkembangan aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi di Malaysia.

2. Bagaimanakah aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi berkembang di

Malaysia?

3. Bahaskan tentang isu dan perkembangan sejarah sukan sepanjang hayat

dan rekreasi di Malaysia.


32

UNIT 3

SPEKTRUM KESENGGANGAN INDIVIDU

HASIL PEMBELAJARAN

1. Pelajar dapat memahami dengan jelas tentang kepelbagaian spektrum

kesenggangan individu

2. Pelajar dapat menjelaskan sekurang-kurangnya lima dari lapan elemen

spektrum kesenggangan individu

3. Pelajar dapat mengolah perkaitan antara setiap elemen spektrum

tersebut

4. Pelajar dapat meneroka tentang pelbagai cabang aktiviti sukan


PENGENALAN

Individu terlibat dalam aktiviviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi kerana

pelbagai motif. Ramai yang terlibat kerana ingin mengisi masa senggang

manakala yang lainnya terlibat kerana ingin bersosialisasi, meningkatkan

kecergasan, mahu pun untuk berbakti kepada masyarakat. Bab ini akan

membahaskan secara terperinci tentang motif keterlibatan masyarakat dalam

aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi berdasarkan teori Spektrum

Kesenggangan Individu yang telah dipopularkan oleh (Bammel & Bammel, 1996).

SPEKTRUM KESENGGANGAN INDIVIDU (Bammel & Bammel, 1996)

Kesenggangan boleh didefinisikan sebagai masa lapang individu yang bebas dari

tugasan seharian mahu pun keperluan fisiologi seperti tidur dan makan (O'Connell

& Cuthbertson, 2009). Masa senggang ini kerap digunakan oleh individu untuk

berehat, beriadah, berekreasi mahupun bersukan. Pelbagai kajian telah

dilaksanakan untuk mengkaji tentang aktiviti manusia sewaktu senggang (Barnett,

2006; Bull, 2009; Mowatt, 2009).


33

Spektrum

Kesenggangan

Pemuliharaan

Diri

Kecergasan

Fizikal

Berehat

Sosialisasi

Kesihatan

Khidmat

Masyarakat

Refleksi

Berdasarkan pelbagai kajian yang telah dilaksanakan di atas, Bammel dan

Bammel (1996) telah mencadangkan tujuh tema yang menjadi motif utama aktiviti

manusia sewaktu senggang iaitu: (1) aktiviti pemuliharaan diri, (2) aktiviti

kecergasan fizikal, (3) berehat, (4) sosialisasi, (5) aktiviti tumbesaran, (6) khidmat

masyarakat, dan (7) refleksi kendiri (Rajah 5).

Rajah 5: Spektrum Kesenggangan Individu (Bammel & Bammel, 1996)

Walau bagaimana pun, Bammel dan Bammel menegaskan bahawa teori ini

berbeza dapatan dan amalannya di antara budaya dan lokasi geografi kerana ia

dipengaruhi oleh amalan sosio budaya masyarakat, status ekonomi, komitmen

individu dan kemudahan kesenggangan awam yang terdapat dalam lingkungan

sosial individu terbabit. Sehubungan itu sebarang proses interpretasi terhadap

Teori Spektrum Kesenggangan Individu ini haruslah mengambilkira setiap elemen

sosial individu tersebut. Bahagian seterusnya akan memperincikan setiap elemen

dalam spektrum tersebut.

Pemuliharaan diri

Pemuliharaan diri boleh didefinisikan sebagai suatu proses merawat dan

menghindari diri dari penyakit sosial, mental dan fizikal. Segolongan masyarakat


34

bertanggapan bahawa aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi dapat

menghindarkan diri mereka dari gejala yang disebutkan tadi. Sehubungan itu

mereka terlibat aktif dalam aktiviti sukan dan rekreasi agar isu tersebut dapat di

atasi. Golongan ini berpendapat bahawa aktiviti sukan sepanjang hayat dapat

menghindari diri mereka dari aktiviti tidak berfaedah (penyakit sosial) seperti

melepak, berjudi, minuman keras dan lain-lain lagi. Umum telah mengetahui

bahawa gejala lepak, judi dan arak merupakan antara penyakit sosial yang

semakin parah mengancam keharmonian masyarakat.

Gambarajah 33: Merokok Semakin Mejadi Penyakit Masyarakat Masakini

Kesibukan hidup moden mula mendatangkan pelbagai masalah psikologi dan

mental terhadap penduduk dunia. Semakin ramai golongan masyarakat

menghadapi tekanan perasaan mahu pun kemurungan. Ini kerana mereka terlalu

sibuk dengan tugasan seharian dan tidak mempunyai medium pelepasan tekanan

yang sesuai. Sehubungan itu, keterlibatan aktif dalam aktiviti sukan dan rekreasi

dilihat mampu menjadi medium pelepasan tekanan dan pelarian dari kesibukan

hidup moden.


35

Gambarajah 34: Kesibukan Hidup Seharian Semakin Menghimpit Kehidupan

Masyarakat

Gaya hidup moden yang diselubungi dengan makanan segera, teknologi dan

pencemaran telah mengubah cara hidup masyarakat dengan drastik. Akibatnya

masyarakat masakini diancam gendan pelbagai penyakit yang kronik. Majoriti

golongan kanak-kanak dan remaja kini diancam masalah obesiti manakala

penyakit diabetes dan koronari semakin parah mengancam kehidupan

masyarakat. Kesemua penyakit ini berpunca dari gaya hidup sedentari yang wujud

akibat pengaruh pembangunan semasa. Keterlibatan dalam aktiviti sukan

sepanjang hayat dan rekreasi dapat meningkatkan tahap kecergasan dan

kesihatan masyarakat sekaligus meminimakan risiko penyakit sedentari ini.

Sehubungan itu, faktor-faktor yang diterangkan di atas telah menjadi motif utama

untuk segolongan masyarakat dunia untuk terlibat secara aktif dalam aktiviti sukan

sepanjang hayat dan rekreasi.

Gambarajah 35: Bilangan Remaja Obes Semakin Meningkat Di Seluruh Dunia


36

Kecergasan fizikal

Kecergasan fizikal boleh didefinisikan sebagai keupayaan individu untuk

melakukan aktiviti seharian dan masa senggang dengan efisien dan tanpa penat

yang melampau (rujukan). Sejarah telah membuktikan bahawa kecergasan fizikal

merupakan sebahagian dari cara hidup masyarakat lampau. Gaya hidup

tradisional yang berteraskan nomad, pengembaraan, peperangan dan penaklukan

memerlukan masyarakat masa itu untuk kekal cergas dan aktif.

Namun gaya hidup moden yang berteraskan teknologi, penginapan setempat dan

pengangkutan bermotor telah mengikis tahap kecergasan yang diwarisi dari

masyarakat terdahulu. Sehubungan itu, ramai masyarakat dunia yang kurang

cergas dan diancam oleh pelbagai masalah produktiviti dan kesihatan.

Menyedari isu ini, segelintir golongan masyarakat melibatkan diri dalam aktiviti

sukan sepanjang hayat dan rekreasi untuk meningkatkan kecergasan fizikal

mereka. Golongan ini percaya bahawa penguasaan kecergasan fizikal yang baik

bukan sahaja dapat meningkatkan kesihatan malah juga produktiviti mereka.

Aktiviti seperti kecergasan berbasikal lasak, jogging dan latihan bebanan

merupakan aktiviti yang popular bagi golongan masyarakat yang mempunyai motif

ini.

Gambarajah 36: Latihan Bebanan Dapat Meningkatkan Kecergasan Fizikal


37

Berehat

Gaya hidup moden tidak dapat lari dari tekanan dalam proses kehidupan seharian.

Akibat arus globalisasi yang pesat dan mencabar, masyarakat hari ini terpaksa

bekerja keras bagi memastikan kecapaian objektif organisasi dan jabatan masing-

masing. Jika tidak, mereka akan ketinggalan dalam segenap aspek. Sehubungan

itu, setiap organisasi terutamanya pekerjaan menetapkan indeks pencapaian

matlamat yang amat tinggi. Senario ini sedikit sebanyak telah mewujudkan suatu

budaya hidup seharian yang amat meletihkan.

Di negara membangun, golongan pekerja terpaksa bekerja dalam jangkamasa

yang panjang akibat kekurangan sumber manusia mahu pun kewangan. Senario

ini sedikit sebanyak telah memberikan tekanan mental dan fizikal yang amat tinggi

dalam kehidupan seharian. Sehubungan itu, segelintir besar masyarakat memilih

untuk terlibat aktif dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi bagi

merehatkan mental dan fizikal mereka dari tekanan kerja seharian. Keterlibatan

aktif ini membolehkan mereka melupakan sebentar kesibukan seharian,

mengumpul tenaga dan semangat untuk terus berkhidmat kepada organisasi dan

meluangkan masa dengan keluarga tercinta. Mereka yang bermotifkan rehat

sering terlibat dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang tidak

berintensiti tinggi, melibatkan banyak aktiviti tontonan mahu pun sosialisasi dan

pelancongan. Antara aktiviti tersebut ialah mendengar muzik, melancong, bermain

golf dan menonton perlawanan sukan.

Gambarajah 37: Sukan Golf Sebagai Medium Untuk Berehat


38

Sosialisasi

Masyarakat hari ini mempunyai masa bersosialisasi yang amat pendek berbanding

masyarkaat sebelumnya. Seperti yang telah dibincangkan di atas, tekanan kerja

seharian dan matlamat organisasi yang tinggi telah mewujudkan suatu budaya

kerja yang sibuk. Akibat kesibukan seharian, mereka memilih aktiviti sukan

sepanjang hayat dan rekreasi sebagai medium sosialisasi. Golongan ini gemar

terlibat aktif dalam aktiviti berpersatuan dan melaksanakan aktiviti dalam kelompok

yang besar. Acapkali aktiviti sukan dan rekreasi yang dilaksanakan kurang

melibatkan elemen pertandingan sebaliknya menekankan terhadap elemen

penyatuan kumpulan.

Sosialisasi kini menjadi salah satu motif utama keterlibatan masyarakat dalam

aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi di Malaysia. Contohnya penubuhan

pasukan penyokong bola sepak Ultra Malaya telah menyediakan platform yang

unik buat semua pencinta sukan bolasepak tanah air untuk bersosial dan dalam

masa yang sama menyokong pasukan kegemaran mereka. Selain itu, terdapat

pelbagai kelab penyokong, sukan dan rekreasi yang ditubuhkan khusus untuk

membolehkan ahli-ahli mereka bersosialisasi antara satu sama lain.

Gambarajah 38: Kelab Ultras Malaya Menjadi Agen Sosialisasi Dalam Kalangan

Peminat Bolasepak Negara


39

Kesihatan

Kesihatan merupakan salah satu elemen yang amat penting dalam kehidupan

masyarakat. Masyarakat yang kurang sihat akan menjejaskan produktiviti,

ekonomi dan kestabilan negara. Akibatnya negara tersebut mungkin akan

terjerumus dalam kancah ketidakstabilan ekonomi dan politik. Sehubungan itu,

sukan sepanjang hayat dan rekreasi memainkan peranan yang penting dalam

pemuliharaan dan peningkatan taraf kesihatan masyarakat. Segolongan besar

masyarakat terlibat aktif dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi kerana

percaya bahawa aktiviti ini mampu meningkatkan kesihatan dan kecergasan

mereka.

Tanggapan ini disokong oleh pelbagai kajian saintifik (Simone, Mary & Cheryl,

1995) yang mendapati bahawa keterlibatan aktif dalam aktiviti sukan sepanjang

hayat dan rekreasi mampu meningkatkan kesihatan. Sehubungan itu, semakin

ramai golongan masyarakat terlibat dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi dengan motif untuk meningkatkan kesihatan.

Gambarajah 39: Sukan Kini Menjadi Medium Memupuk Kesedaran Kesihatan

Fenomena di atas telah mendatangkan pelbagai kesan yang positif terhadap

masyarakat dan negara. Peningkatan taraf kesihatan masyarkat telah

membolehkan mereka memiliki daya produktiviti yang tinggi. Selain itu, jangka

hayat yang panjang membolehkan mereka menyumbang tenaga dan bakti kepada

masyarakat dan negara. Negara pula dapat meningkatkan pulangan pendapatan


40

melalui peningkatan produktiviti di samping penjimatan dalam kos rawatan kerana

tahap kesihatan yang semakin baik. Antara aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi yang popular bagi golongan yang bermotifkan kesihatan ialah aktiviti

kecergasan dan rekreasi yang disulami dengan gaya hidup sihat.

Khidmat masyarakat

Amalan bekerjasama dan gotong-royong merupakan amalan seharian masyarakat

terdahulu. Sekiranya terdapat sebarang isu yang menimpa masyarakat seperti

banjir kilat, kebakaran mahu pun aktiviti keagamaan, golongan masyarakat akan

bekerjasama untuk membantu golongan yang memerlukan. Namun kesibukan

hidup moden telah membataskan amalan murni ini dalam kehidupan seharian

masyarakat hari ini.

Lantaran, segelintir masyarakat terlibat aktif dalam aktiviti sukan sepanjang hayat

dan rekreasi bagi menghidupkan semula budaya khidmat masyarakat dalam

amalan masa kini. Golongan ini percaya bahawa keterlibatan aktif mereka akan

memberikan sumbangan yang signifikan terhadap pembangunan masyarakat

samada dari aspek sosial, ekonomi mahu pun kerohanian.

Majoriti masyarakat yang terlibat dalam aktiviti sukan sepanjang hayat dan

rekreasi yang bermotifkan khidmat masyarakat akan terlibat aktif dalam aktiviti

kesukarelaan seperti menyertai NGO sukan, terlibat sebagai sukarelawan sukan,

memberikan sumbangan material dan tenaga kepada badan-badan sukan dan

rekreasi serta membantu promosi aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi.

Golongan ini percaya bahawa keterlibatan mereka dalam aktiviti sukan sepanjang

hayat dan rekreasi merupakan suatu usaha murni dalam sumbangan mereka

terhadap kemakmuran masyarakat.


41

Gambarajah 40: Sukarelawan Sukan Di Malaysia

Refleksi

Refleksi ataupun muhasabah diri merupakan suatu proses yang penting dalam

kehidupan insan. Proses refleksi kendiri boleh memberikan input yang berguna

terhadap diri individu. Refleksi kekurangan diri akan membolehkan individu

memperbaiki kekurangannya manakala refleksi kelebihan diri akan membolehkan

individu membangunkan kebolehannya. Hasilnya, individu tersebut akan

senantiasa memperbaiki diri sekaligus menjadi ahli masyarakat yang berguna.

Proses refleksi sememangnya telah terbukti berkesan dalam melahirkan golongan

masyarakat berhemah tinggi. James & Nicoll (2007) menegaskan bahawa individu

yang mengamalkan proses refleksi atau muhasabah kendiri dalam kehidupan

seharian akan menjadi individu yang bejaya dan disukai ramai.

Sehubungan itu, terdapat segolongan masyarakat yang melibatkan diri dalam

aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi bagi membangunkan potensi diri

mereka. Refleksi atau maklumbalas dari rakan-rakan akan dijadikan sebagai

panduan pembangunan diri manakala refleksi kendiri membolehkan individu

tersebut insaf dan sedar tentang tanggungjawabnya terhadap diri, keluarga,

negara dan agama. Antara aktiviti sukan sepanjang hayat dan rekreasi yang kerap

diamalkan oleh golongan yang memiliki motif ini ialah yoga, meditasi, kembara

solo dan majlis diskusi.


42

Ga

qgj3033. modul sukan sepanjang hayat & rekreasi 18.2.pdf

Documents