punim diplome - edukimi.uni-gjk.org shehu.pdf · zbatimi i kurrikulës së re për qëllim ka një...

1

Universiteti i Gjakovës “Fehmi Agani”

Fakulteti i Edukimit

Program Fillor

PUNIM DIPLOME

Kurrikula e re e Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve

të arsimit fillor në komunën e Gjakovës

Mentori: Studentja:

Prof.Ass. Dr. Shemsi Morina Elda Shehu

Gjakovë

Korrik 2018

2

FALENDERIME

Shkrimi i këtij punimi për titullin "bachelor" është një eksperiencë e re.

Për një periudhë kohe kam qenë e angazhuar në këtë studim. Ky punim nuk do të ishte i mundur

të finalizohet me sukses pa inkurajimin, mbështetjen dhe ndihmën e disa personave ndaj të

cilëve unë dua të shpreh mirënjohjen time të thellë.

Fillimisht, dua të falënderoj dhe shpreh mirënjohjen time të sinqertë, për mentorin tim

Prof.Ass.Dr. Shemsi Morina, për mbështetjen, sugjerimet, inkurajimin dhe gatishmërinë e

vazhdueshme për të bashkëpunuar, në çdo etapë të punimit tim.

Një falënderim i veçantë është për familjen time të cilës i detyrohem shumë për fillimin dhe

finalizimin me sukses të këtij rrugëtimi sa te vështirë po aq dhe të bukur.

3

Përmbajtja

FALENDERIME .................................................................................................................................... 2

- Abstrakt ........................................................................................................................................... 5

1. Hyrje ............................................................................................................................................... 6

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT ........................................................................................... 7

2.1 Objekti i hulumtimit ...................................................................................................................... 7

2.2 Qëllimi i hulumtimit .................................................................................................................... 7

2.3 Detyrat e hulumtimit ..................................................................................................................... 7

2.4 Hipotezat ....................................................................................................................................... 8

2.5 Metodologjia e hulumtimit shkencor ............................................................................................ 8

2.5.1 Metodat .................................................................................................................................. 8

2.6 Instrumentet për hulumtim ............................................................................................................ 8

2.7 Grupi reprezentativ ....................................................................................................................... 8

2.8 Organizimi i hulumtimit................................................................................................................ 9

3. Shqyrtimi i literaturës ................................................................................................................... 10

3.1 Korniza e Kurrikulës së Kosovës ................................................................................................ 10

Çka është kurrikula e Kosovës? .................................................................................................... 10

3.2 Parimet e Kornizës së Kurrikulës për Arsimin Parauniversitar – parime të punës së shkollës ... 11

3.2.1 Gjithëpërfshirja ........................................................................................................................ 11

3.2.2 Zhvillimi i kompetencave ........................................................................................................ 11

3.2.3 Mësimdhënia dhe të nxënit e integruar ................................................................................. 11

3.2.4 Autonomia dhe fleksibiliteti në nivel shkolle - ........................................................................ 11

3.2.5 Përgjegjësia dhe llogaridhënia ............................................................................................... 11

3.3 Shkallët Kryesore të Kurrikulës .................................................................................................. 12

3.4 Kompetencat kryesore të të nxënit .............................................................................................. 13

3.4.1 Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit (Komunikues efektiv) .................................. 14

3.4.2 Kompetenca e të menduarit (Mendimtar kreativ dhe kritik) .................................................... 14

3.4.3 Kompetenca e të mësuarit (Nxënës të suksesshëm) ................................................................. 14

3.4.4 Kompetenca për jetë, për punë dhe për mjedis (Kontribues produktiv për Kosovën dhe shoqëritë

dhe kombet tjera) .............................................................................................................................. 15

3.4.5 Kompetenca personale (Individ të shëndoshë të cilët bëjnë zgjedhje duke u bazuar ne mençuri)

.......................................................................................................................................................... 15

3.4.6 Kompetenca qytetare (Qytetar i përgjegjshëm, aktiv dhe pjesëmarrës .................................... 15

3.5 Fushat e Kurrikulës - funksioni dhe organizmi i tyre ................................................................ 15

3.6 Roli i ri i shkollës, sigurimi i një mjedisi mundësues për zhvillimin e kompetencave .............. 16

4

3.7 Roli i mësimdhënësit të shkollës ................................................................................................. 17

3.8 Aftësimi i mësimdhënësve .......................................................................................................... 18

4. Analiza dhe interpretimi i rezultateve ........................................................................................... 19

4.1 Diskutimi i rezultateve ................................................................................................................ 31

5. Përfundime dhe rekomandime ...................................................................................................... 32

5.1 Përfundime .................................................................................................................................. 32

5.2 Rekomandime ............................................................................................................................. 32

SHTOJCA ............................................................................................................................................. 33

Bibliografia ....................................................................................................................................... 35

Webliografia ..................................................................................................................................... 35

5

- Abstrakt

Interesimi për të studiuar Kurrikulën e re të Kosovës, vjen si prirje kureshtare për të hulumtuar

se si është pranuar nga perspektiva e mësimdhënësve. Zbatimi i kurrikulës së re për qëllim ka

një qasje të re metodologjike ndaj mësimdhënies. Ajo nuk është studiuar sa duhet dhe pikërisht

për këtë mund të themi se është një problem që kërkon të ndriçohet më shumë.

Zbatueshmëria e kësaj kurrikule në mësim paraqet diçka komplekse dhe po gjen zbatim të

vështirë në praktikë për disa mësimdhënës në shkollat fillore, gjegjësisht në ciklin e ulët të

shkollave fillore. Për këtë u përcaktova të hulumtojë disa nga qëndrimet e mësimdhënësve

lidhur me këtë problematikë.

Shumë nga fusha e arsimit konsiderojnë se Kurrikula e re paraqet më shumë një ndryshim

sipërfaqësor që nuk mund të ketë efekt real në ngritjen e cilësisë në arsim. Për t’u njohur më

afër me këtë çështje natyra e studimit kërkon shfrytëzimin e llojeve të ndryshme të materialeve

dhe përdorimin e metodologjisë më të begatshme në mënyre që të kemi një efikasitet më të

lartë të natyrës së hulumtimit.

Fjalët kyçe: Kurrikulë, mësimdhënës, zbatim, komplekse, shkollë fillore etj.

- The abstract

The interes to study the new Curriculum of Kosovo, comes like a curiosity trend to research

how it is accepted by the teachers perspective. The implementation of new Curriculum is the

purpose for teachers that allows them to have a new methodological access at teaching.

The Curriculum is not studied enough and excatly for this we can say that this is a problem that

requires to be lighten more.

The viability of this Curriculum in education represents something very complex and it’s

finding hard application in practice for some teachers in elementary school, respectively in the

lower cycle of the elementary school. Because of this I determined to investigate the attitudes

of our teachers for this problem.

A lot from the education branch consider that the new Curriculum presents more a surface

change that cannot have the real effect to increase the education in higher level. To recognize

better this issue the nature of study requires to use different types of literature (materials) and

the use of the methodology in more delight way so we can achieve a higher efficiency of the

nature of this research (investigation).

Key words: Curriculum, teacher, implementation, complex, elementary school etc.

6

1. Hyrje

Njohuritë e mësimdhënësve për mësimdhënie dhe për të mësuar janë rritur jashtëzakonisht

shumë gjatë mijëvjeçarit të kaluar që nga ditët e filozofëve grekë deri tek filozofët arsimor

modern.

Sot, dimë lidhur me atë se si ta avancojmë mësimdhënien dhe procesin e të nxënit më shumë

se kurrë në histori dhe hulumtimet vazhdojnë të zgjerojnë të kuptuarit tonë në mënyrë të

jashtëzakonshme. Ata që zgjedhin të bëjnë karrierë në arsim e kuptojnë se të ofrosh shërbimin

cilësor më të mirë kërkon nxënie të vazhdueshme në gjerësinë dhe thellësinë e këtij profesioni

të zgjedhur.

Tani, Kosova synon të ngrihet në nivelin e standardeve evropiane dhe rrjedhimisht, ka

azhurnuar kurrikulat më përmbajtje të reja, metoda e materiale mësimore dhe metoda të reja të

vlerësimit që kanë të bëjnë me arritjen e standardeve arsimore.

Drejtorët dhe mësimdhënësit janë në qendër të zbatimit të kurrikulave të reja, veçanërisht

përmes aftësimit profesional të stafit me bazë shkolle. Ekziston nevoja urgjente për të ndërtuar

mbi përvojat më të mira në Kosovë për të zhvilluar një qasje me konsistente dhe të unifikuar

sa i përket kurrikulës dhe procesit të të nxënit nëpër të gjitha klasat.

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) me dokumentet e kurrikulës,

Kornizën e Kurrikulës së Arsimit Parauniversitar dhe Kurrikulat Bërthamë ka përcaktuar një

shkallë më të lartë të autonomisë dhe përgjegjësisë së shkollës në planifikimin dhe

zbatimin e kurrikulës së re të bazuar në kompetenca1.

Mbi bazën e dokumenteve të kurrikulës dhe Planit Strategjik të Arsimit në Kosovë, MASHT-i

ka filluar procesin e pilotimit të kurrikulës së re. Fillimi i zbatimit të kurrikulës së re në shkollat

pilotë, tregon për një nismë shumë serioze dhe me ndikim të rëndësishëm në të gjitha aspektet

e punës së shkollës.

Sot Kurrikula e re është jetësuar në të gjitha shkollat dhe meqenëse mësimdhënësit janë agjentët

kryesorë të zbatimit të filozofisë së KKK-së ky hulumtim ka për qëllim të trajtoj këtë çështje

shikuar nga prespektiva e tyre.

1 Instituti pedagogjik i Kosovës, Udhëzues për udhëheqjen e zbatimit të Kurrikulës në shkollë.

7

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

Punimi ka për qëllim të shtron si problem çështjen zbatimit të Kurrikulës së re të Kosovës në

komunës e Gjakovës dhe problemet dhe vështirësitë që hasin mësimdhënësit gjatë zbatimit të

saj në praktikë.

Arsimi parauniversitar duhet të mundësojë që nxënësit tanë të ndërtojnë kompetencën për të

nxënë gjatë gjithë jetës. Nga ana tjetër, reforma arsimore duhet të përafrojë sa më mirë që të

jetë e mundur kushtet e të nxënit në institucionet arsimore parauniversitare. Përparësi e saj

duhet të jetë një sistem arsimor i njësuar dhe i krahasueshëm me sistemet arsimore rajonale dhe

ato evropiane.

2.1 Objekti i hulumtimit

Objekti i hulumtimit Kurrikula e re e Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve të

arsimit fillor të komunës së Gjakovës është si më poshtë:

- Perceptimet e çdo mësuesi në mënyrë individuale mbi cilësinë e implementimit të reformës

në arsim;

- prezantimi i rezultateve për secilën nga pyetjet e parashtruara për mësimdhënësit duke u

bazuar në vitet e eksperiencës dhe në bazë të rajonit dhe

- prezantimi i rekomandimeve duke u bazuar në gjetjet e këtij procesi.

2.2 Qëllimi i hulumtimit

Qëllimi i këtij studimi është të vërehet se si po gjen zbatim Kurrikula e re e Kosovës në disa

nga shkollat e komunës së Gjakovës. Veçanërisht studimi është fokusuar për të parë se a janë

të qartë mësimdhënësit për pritshmëritë dhe mundësitë që ofron Kurrikula e re. Qëllim studimi

gjithashtu është që të vërehen dallimet e zbatimit të Kurrikules në mes të shkollave në zonat

rurale dhe urbane të komunës së Gjakovës e poashtu edhe në bazë të përvojës së punës të

mësimdhënësve.

2.3 Detyrat e hulumtimit

- Shqyrtimi i pyetjes së hulumtimit

- Përkufizimi i populacionit dhe monstrës

- Zgjedhja e përshtatshme e monstrës

- Identifikimi dhe formulimi i problemit të hulumtimit duke shfrytëzuar shqyrtimin e

literaturës si burim i informacionit

- Përgaditja e pyetësorëve

- Nxjerrja e të dhënave

- Përpunimi dhe interpretimi i rezultateve të këtij hulumtimi empirik

8

2.4 Hipotezat

Hulumtimi bazuar në studim ka për qëllim të tentojë të vërtetojë hipotezën themelore.

H1: Kurrikula e re e Kosovës e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më funksional.

2.5 Metodologjia e hulumtimit shkencor

2.5.1 Metodat

Në formulimin e këtij studimi kam përdorur metodën përshkruese. Metodologjia e kërkimit ka

përfshirë gjetjen dhe studimin e literaturës nga autorë të ndryshëm me qëllim të studimit të

temës së Kurrikulës së re. Tutje, është vazhduar me hulumtimin, i planifikuar të zhvillohet

përmes pyetësorëve. Popullata e përzgjedhur kanë qenë mësimdhënësit e katër shkollave, dy

në fshat dhe dy në qytet.

Analiza e të dhënave të mbledhura nga pyetësorët e aplikuar tek mësimdhënësit është

përpunuar me programin kompjuterik Exel të paketës Microsoft Office. Paraqitja e të dhënave

u bë me anë të grafikëve, vlerave mesatare, tabelave përshkruese dhe përqindjeve.

Metoda krahasuese është gjithashtu pjesë përfshirëse e këtij punimi sepse hasim në krahasimin

e kurrikulës paraprake me kurrikulen që është në zbatim.

2.6 Instrumentet për hulumtim

Për realizimin e studimit është përdorur pyetësori i cili është i ndërtuar nga 11 variabla të cilat

masin ndryshimin që ka sjellë fryma e re e Kurrikulës. Ky pyetësor është aplikuar tek të gjithë

mësuesit të cilët janë pjesë e zbatimit të KKK. Ky instrument ka për synim që të marrë sa më

shumë informacion mbi zbatueshmërinë e Kurrikulës së re. Gjatë aplikimit të pyetësorëve u

morën parasysh çështjet etike duke siguruar ruajtjen e anonimitetit.

2.7 Grupi reprezentativ

Meqë zbatimi i Kurrikulës së re për qëllim ka një qasje të re metodologjike ndaj mësimdhënies,

ajo nuk është studiuar sa duhet dhe pikërisht për këtë është një problem që kërkon të ndriçohet

më shumë.

Mostra e studimit është planifikuar të përfshijë 50 mësimdhënës nga gjithsej katër shkolla në

komunën e Gjakovës në këto lokacione:

Shkolla e mesme e ultë “Zekeria Rexha” – Gjakovë

Shkolla e mesme e ultë “Kelmend Rizvanolli”- Gjakovë

Shkolla e mesme e ultë “Selman Riza”- Piskotë (Gjakovë)

Shkolla e mesme e ultë “Ukshin Miftari” – Skivjan (Gjakovë)

9

2.8 Organizimi i hulumtimit

Hulumtimi do të organizohet në Komunën e Gjakovës, në gjithsej katër shkolla fillore. Do të

përgatis disa pyetësorë për mësimdhënësit të cilët tashmë janë duke e zbatuar Kurrikulën e re.

Do të analizohen rezultatet përmes metodës statistikore, gjithashtu do të jepet një përfundim

rreth të dhënave dhe rezultateve.

10

3. Shqyrtimi i literaturës

3.1 Korniza e Kurrikulës së Kosovës

Çka është kurrikula e Kosovës?

Kurrikula e Kosovës përkufizohet si sistemi i tërësishëm i dokumenteve të kurrikulës që

specifikojnë llojin dhe nivelin e rezultateve të pritura në lidhje me atë që do të mësohet në

shkolla dhe përshkruajnë çka, kur, si (në aspekte të përgjithshme pedagogjike) do të ndodhin

ato. Kurrikula e Kosovës rregullon procesin e përgjithshëm të mësimnxënies në arsimin e

obliguar në Kosovë.

Kurrikula e Kosovës strukturoret në dy komponentë kryesor:

• Komponenti Konceptual (që është zhvilluar tashmë) – i përfaqësuar nga Korniza e

Kurrikulës së Kosovës (KKK)

• KKK merr parasysh shumë ndryshime në sistemin arsimor që nga viti 2001 kur u zhvillua

kurrikula, e poashtu edhe sfidat e reja të identifikuara gjatë periudhës 2001 – 2008. Këto sfida

kërkojnë që të rinjtë të zhvillojnë aftësi për të përdorur njohuritë, shkathtësitë dhe qëndrimet

në kontekstin e zgjidhjes së problemeve të botës reale dhe kështu të arrijnë kompetencat e

dëshiruara siç është shprehur në KKK.

• Komponenti Operacional (aktualisht në zhvillim e sipër) – i përfaqësuar nga

• Kurrikula Bërthamë e Kosovës (KBK) për nivelet formale të arsimit (nivelin fillor, të mesëm

të ulët, të mesëm të lartë)

• Silabuset lëndore për Klasët 1-12 (që do të zhvillohen gjatë fazës pilotuese të zbatimit të

kurrikulës)

• Dokumentet përkrahëse, pasi të zhvillohet Kurrikula e Kosovës do të përfshijë dokumentet

përkrahëse duke përfshirë tekstet shkollore, materialet për mësimdhënie e mësimnxënie,

udhëzues për mësimdhënës, CD dhe programe kompjuterike, Materiale për Vlerësim dhe

Provime dhe Veglat për Monitorim dhe Vlerësim të sigurisë së cilësisë.

11

3.2 Parimet e Kornizës së Kurrikulës për Arsimin Parauniversitar – parime

të punës së shkollës

Me Kornizën e Kurrikulës për Arsimin Parauniversitar (KKAP), MASHT-i është përcaktuar

për një qasje të bazuar në kompetenca, respektivisht qasje të orijentuar kah rezultatet e pritura

që duhet të arrihen nga të gjithë nxënësit në periudha të ndryshme të shkollimit.

Për të siguruar koherencën dhe konsistencën e procesit të zbatimit të kësaj qasje, KKAP vendos

pesë parime themelore2:

3.2.1 Gjithëpërfshirja - i referohet të drejtës së secilit fëmijë dhe të ri për përfshirje të

barabartë në arsim cilësor. E udhëhequr nga ky parim shkolla mundëson qasje dhe përfshirje

të barabartë të secilit nxënës, duke kontribuuar në realizimin e plotë të potencialit individual

të secilit fëmijë/të ri2. Ky parim duhet të udhëheqë qasjen e shkollës ndaj komunitetit të

shkollës dhe jashtë saj dhe veçanërisht ndaj fëmijëve që janë brenda e jashtë procesit

mësimor. Performanca e shkollës nuk vlerësohet vetëm në bazë të nivelit të arritshmërisë

së nxënësve të cilët e vijojnë shkollën por edhe në bazë të shkallës së përfshirjes së fëmijëve të

lokalitetit në të cilin vepron.

3.2.2 Zhvillimi i kompetencave - nënkupton arritjen e matshme të dijeve, shkathtësive,

qëndrimeve dhe vlerave, të cilat shoqëria i konsideron të domosdoshme për të gjithë

qytetarët e Republikës së Kosovës. Në sistemin e kurrikulës kompetencat kryesore zbërthehen

nëpërmjet rezultateve të të nxënit, që duhet të arrihen në mënyrë progresive dhe të

vazhdueshme nga të gjithë nxënësit gjatë arsimit para-universitar, respektivisht deri me rastin

e përfundimit të klasës së 12-të. Ky parim duhet të udhëheqë gjithë procesin e planifikimit,

realizimit dhe vlerësimit të punës së shkollës.

3.2.3 Mësimdhënia dhe të nxënit e integruar - për të siguruar të nxënit e plotë që

reflekton ndërlidhjet dhe ndërvarësitë e natyrës dhe të botës së krijuar nga njeriu, me dijen dhe

informacionin që kemi për to.

3.2.4 Autonomia dhe fleksibiliteti në nivel shkolle - i mundëson shkollës të ndërtojë profilin

e vet në interesin më të mirë të nxënësve të saj dhe të lokalitetit në të cilin vepron, në përputhje

me kushtet specifike të kuadrit mësimor dhe infrastrukturës së saj dhe brenda kuadrit rregullativ

të vendosur nga MASHT-i. Kjo do të thotë se qasja e bazuar në kompetenca nënkupton mundësi

të barabarta dhe jo barazim të mundësive, prandaj, Korniza e Kurrikulës dhe Kurrikulat

Bërthamë kanë rritur autonominë e shkollës në organizim dhe zbatim të proceseve mësimore.

3.2.5 Përgjegjësia dhe llogaridhënia - nënkupton se procesi i decentralizimit të

shërbimeve arsimore dhe rritja e autonomisë së shkollës, duhet të shoqërohet nga një

mekanizëm funksional për sigurim të cilësisë dhe llogaridhënies për tërë hierarkinë e

sistemit të arsimit. Sigurimi i cilësisë në arsim arrihet vetëm duke zhvilluar një kulturë të

(vet) vlerësimit dhe përmirësimit të vazhdueshëm të shkollës drejt ngritjes së nivelit të

arritjeve të nxënësve.

2 Instituti pedagogjik i Kosovës, Udhëzues për udhëheqjen e zbatimit të Kurrikulës në shkollë

12

.

Fig.1 Parimet e KKAP-së duhet të shërbejnë si fondament dhe pika reference gjatë planifikimit,

realizimit dhe vlerësimit të iniciativave që ndërmerren në nivel shkolle për zbatimin e

kurrikulës së re shtetërore, kjo nënkupton që të gjitha iniciativat dhe masat që planifikohen

dhe realizohen në nivel shkolle duhet të jenë në përputhje me parimet kryesore të KKAP-së.

3.3 Shkallët Kryesore të Kurrikulës

Kompetencat e nxënësve

Gjithëpërfshirja

Mësimi i integruar

Autonomia dhe fleksibiliteti

Përgjegjësia dhe

llogaridhënja

13

Korniza e Kurrikulës së Kosovës është strukturuar në shkallët kryesore të kurrikulës të cilat

janë harmonizuar me strukturën arsimore të arsimit parauniversitar në Kosovë.

Shkallët janë periudha prej 1-3 vjet. Shkallët e kurrikulës paraqesin kërkesat e kurrikulës dhe

qasjet e mësimdhënies e mësimnxënies.

Deri në fund të Shkallës së Kurrikulës, Kurrikula Bërthamë do të përcaktojë një bashkësi të:

Kompetencave kryesore që do të arrihen;

Kërkesat e kalimit në shkallën tjetër;

Strukturën për të organizuar mësimdhënien e mësimnxënien;

Qasjet e vlerësimit dhe kriteret e vlerësimit.

Dizajnimi i kornizës së kurrikulës sipas shkallëve paraqet nevojën për:

Më shumë transparencë dhe qartësi në artikulimin e qëllimeve dhe detyrave arsimore;

Mundësinë e udhëzimeve konkrete për organizimin e aktiviteteve shkollore me theks mbi

metodat specifike, rezultatet/objektivat dhe mjetet e vlerësimit;

Pranim i karakteristikave të veçanta të fazave zhvillimore dhe të qëllimeve të veçanta të

secilës shkallë të kurrikulës; dhe

Nevoja për të rritur llogaridhënien e shkollës për cilësinë e arsimit që ofrohet në nivelin e

shkollës dhe progresin e nxënësit në zhvillimin e kompetencave kryesore.

Skica në vijim ofron një pasqyrë të gjerë të shkallëve kryesore të kurrikulës:

Standardi

Ndërkombëtar

i Klasifikimit të

Arsimit (SNKA)

Nivelet formale të

sistemit të arsimit

Fazat kyçe të kurrikulës

SNKA 3

Arsimi i mesëm i lartë

Klasa 12

Shkalla kryesore e kurrikulës 6:

Konsolidim dhe specializim

Arsimi i mesëm i lartë

Klasët 10-11


Zhvillim i përgjithshëm dhe

profesional

SNKA 2

Arsimi i mesëm i ulët

Klasët 8-9


Përforcim dhe orientim

Arsimi i mesëm i ulët

Klasët 6-7


Zhvillim i mëtejmë dhe orientim

SNKA 1

Arsimi fillor

Klasët 3-5


Përforcimi dhe zhvillimi

Arsimi fillor

Klasët 1-2

Shkalla kryesore e kurrikulës 1

Përvetësim themelore

SNKA 0

Klasa para-fillore

Mosha 0-5 Shkalla përgatitore e kurrikulës:

Edukimi në fëmijërinë e

hershme

3.4 Kompetencat kryesore të të nxënit

14

Kompetencat përfshijnë një sistem të integruar dhe koherent të njohurive, të shkathtësive dhe të

qëndrimeve të aplikueshme dhe të transferueshme, të cilat do t`u ndihmojnë nxënësve që të ballafaqohen

me sfdat e epokës digjitale, të ekonomisë së tregut të lirë dhe të bazuar në dije, në një botë të

marrëdhënieve të ndërvarura.

Kompetencat e parapara me kornizën kurrikulare rrjedhin nga qëllimet e përgjithshme të arsimit

parauniversitar dhe përcaktojnë rezultatet kryesore të të nxënit, të cilat duhet t’i arrijnë nxënësit në

mënyrë progresive dhe të qëndrueshme gjatë sistemit të arsimit parauniversitar. Këto kompetenca janë:

1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit

2. Kompetenca e të menduarit

3. Kompetenca e të mësuarit

4. Kompetenca për jetë, për punë dhe për mjedis

5. Kompetenca personale

6. Kompetenca qytetare

Kompetencat refektohen nëpërmjet rezultateve të të nxënit, të cilat janë të përgjithshme e të

cilat shprehin atë se çfarë duhet të arrijnë nxënësit në mënyrë progresive dhe të vazhdueshme

deri në fund të arsimit të detyrueshëm.

3.4.1 Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit (Komunikues efektiv)

Me qëllim që fëmijët dhe të rinjtë të zhvillohen si personalitete, të mësojnë dhe të marrin pjesë

aktive në shoqëri, është me rëndësi që t’i kuptojnë porositë që u drejtohen dhe të shprehen në

mënyrë adekuate nëpërmjet gjuhëve, simboleve, shenjave, kodeve dhe formave artistike. Për

të komunikuar në mënyrë efektive, nxënësit përkrahen që të shfrytëzojnë në mënyrë të pavarur,

kritike dhe kreative mjetet dhe mundësitë e komunikimit dhe të të shprehurit.

3.4.2 Kompetenca e të menduarit (Mendimtar kreativ dhe kritik)

Qasja në njohuri dhe përpunimi i tyre në mënyrë të pavarur, efektive dhe me përgjegjësi është

shumë e rëndësishme për të nxënë, për të marrë vendime dhe veprime për të zgjidhur probleme

në mënyrë të vetëdijshme për ndikimin dhe pasojat e tyre. Duke pasur parasysh kompleksitetin

e shoqërisë së sotme, nxënësit përveç aftësive përtë identifkuar dhe për t’iu qasur informatave/

burimeve të njohurive të caktuara, kanë nevojë të zhvillojnë edhe kapacitete për t’iu qasur atyre

në mënyrë kritike, kreative (krijuese) dhe ndërvepruese.

3.4.3 Kompetenca e të mësuarit (Nxënës të suksesshëm)

Në zhvillimet bashkëkohore në shoqëri, në shkencë, në teknologji e në ekonomi nuk mund të

kërkohet që të gjitha njohuritë, shkathtësitë dhe qëndrimet e nevojshme të arrihen nëpërmjet

shkollimit. Prandaj, shkolla u krijon nxënësve të gjitha kushtet dhe mundësitë për t’u arsimuar

dhe përgatitur për të nxënë gjatë gjithë jetës duke u kultivuar vazhdimisht kërshërinë edhe

interesimin për të nxënë, përkatësisht kompetencën e të mësuarit. Në funksion të kësaj

15

kompetence duhet të promovohet mësimdhënia dhe nxënia e bazuar në stilet dhe strategjitë

efektive mësimore.

3.4.4 Kompetenca për jetë, për punë dhe për mjedis (Kontribues produktiv për Kosovën

dhe shoqëritë dhe kombet tjera)

Shkolla angazhohet që nxënësi/ja të përgatitet të punojë në mënyrë të pavarur dhe të

vetëdijesohet për rolin dhe përgjegjësinë e tij në mbrojtjen dhe përmirësimin e mjedisit. Për të

zhvilluar këtë kompetencë nxënësi/ja përkrahet që të kuptojë në mënyrë të plotë ndërvarësinë

ndërmjet fenomeneve shoqërore dhe natyrore. Njëkohësisht, duke e pasur parasysh arsimin për

zhvillim të qëndrueshëm, ai/ajo përgatitet që të ballafaqohen me preokupime mjedisore,

ekonomike dhe sociale.

3.4.5 Kompetenca personale (Individ të shëndoshë të cilët bëjnë zgjedhje duke u bazuar

ne mençuri)

Për të zhvilluar kompetencën personale, shkolla përgatit nxënës, që në mënyrë efektive dhe

konstruktive të inkuadrohen në jetën familjare, shoqërore dhe të punës. Në këtë kontekst,

nxënësi përkrahet që të vetëdijesohet për veten dhe të ketë vetëbesim, por njëkohësisht të jetë

i hapur dhe të ketë besim për të tjerët dhe te të tjerët.

3.4.6 Kompetenca qytetare (Qytetar i përgjegjshëm, aktiv dhe pjesëmarrës)

Shkolla përgatit nxënësin/en për të jetuar së bashku me të tjerët dhe për të tejkaluar sfida

kryesore me të cilat ballafaqohet në jetën e përditshme. Kjo kompetencë siguron që nxënësi të

jetë në gjendje të veprojë si qytetar i përgjegjshëm, duke marrë parasysh kontekstin e ngushtë

dhe të gjerë të zhvillimeve në shoqëri.3

3.5 Fushat e Kurrikulës - funksioni dhe organizmi i tyre

Kurrikula e arsimit parauniversitar është e organizuar në shtatë fusha të kurrikulës.

Ato janë bazë e organizimit të procesit mësimor-edukativ në shkollë, për çdo nivel arsimor dhe

shkallët përkatëse të kurrikulës. Një fushë kurrikulare përfshin një ose më shumë lëndë

3 http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf

16

mësimore apo module. Lëndët dhe modulet bazohen në rezultatet e të nxënit, të përcaktuara

për çdo fushë. Disa lëndë të fushës mund të jenë pjesë e disa shkallëve kurrikulare.

Fushat e Kurrikulës janë:

1. Gjuhët dhe komunikimi

2. Artet

3. Matematika

4. Shkencat e natyrës

5. Shoqëria dhe mjedisi

6. Edukata fizike, sportet dhe shëndeti

7. Jeta dhe puna

Për secilën fushë kurrikulare janë përcaktuar rezultatet e të nxënit, të cilat e orientojnë procesin

e mësimdhënies dhe të nxënit në zhvillimin e kompetencave kryesore. Rezultatet e të nxënit

për fusha kurrikulare sigurojnë:

- Zhvillimin e kompetencave përmes një tërësie të përbashkët përvojash mësimore të

ndërlidhura.

- Lidhjen/koherencën ndërmjet lëndëve dhe veprimtarive mësimore, që realizohen në kuadër

të një fushe të kurrikulës, me synim integrimin e njohurive, shkathtësive dhe qëndrimeve që

mundësojnë këto lëndë.

- Zbatimin e praktikave të reja të mësimdhënies në nivel klase/shkolle. Secila nga fushat e

kurrikulës, nga pikëpamja e organizimit të materialit, paraqitet sipas formatit të mëposhtëm:

Hyrje

Qëllimi

Konceptet e përgjithshme dhe përshkrimi i tyre

Rezultatet e të nxënit

Udhëzime metodologjike

Udhëzime për vlerësim

Materialet dhe burimet mësimore4

3.6 Roli i ri i shkollës, sigurimi i një mjedisi mundësues për zhvillimin e

kompetencave

MASHT është tërësisht përgjegjës për Kurrikulën Bërthamë, ndërsa Kurrikula me Bazë

Shkolle i takon autonomisë së shkollës brenda decentralizimit. Është paraparë që të jetë

fleksibil, duke i mundësuar shkollës ta krijojë profilin e vet në interesin më të mirë të nxënësve

në hapësirën ku funksionon.

4 http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf

17

Kjo është njëra nga gjërat me ngazëlluese lidhur me Kornizën e Kurrikulës së Kosovës pasi që

do të jetë një mundësi për shkollat që të zhvillojë një pjesë të kurrikulës. Kjo do të jetë mundësi

e madhe që ta bëj kurrikulën më të mirë dhe më të larmishme.

Stafi mësimdhënës mund të ndërmarrin, në bashkëpunim me prindërit dhe akterët tjerë,

shfrytëzim inovativ dhe fleksibil të kohës për të krijuar programe me bazë shkolle për të

plotësuar nevojat, kontekstet dhe interesat e nxënësve.

Sipas Kornizës për sigurim të cilësisë së performancës së shkollës detyrë thelbësore e çdo

shkolle në Republikën e Kosovës është të sigurojë zotërimin e kompetencave kryesore

të përcaktuara me kurrikulën shtetërore nga të gjithë nxënësit, në një mjedis të sigurt,

përfshirës, miqësor dhe inkurajues për gjithë komunitetin shkollor.

Nga ana tjetër, autonomia dhe fleksibiliteti në nivel shkolle i mundësojnë shkollës të

ndërtojë profilin e vet në interesin më të mirë të nxënësve të saj dhe të lokalitetit në të cilin

vepron. Kjo nënkupton se çdo shkollë ka mundësi që organizimin e proceseve mësimore

ta përshtatë me veçoritë e nxënësve të saj dhe të komunitetit në të cilin vepron.5

Prandaj, për të përmbushur funksionin e saj themelor nga njëra anë, dhe nga ana tjetër për të

qenë në shërbim të nxënësve të saj dhe komunitetit në të cilin vepron, çdo shkollë duhet të

vendosë:

mekanizëm efektiv të vetëvlerësimit në raport me kriteret e cilësisë së

performancës së shkollës, të përcaktuara nga MASHT-i dhe në raport me vizionin e

saj;

mekanizëm dhe procedura të qarta të planifikimit zhvillimor me pjesëmarrje të gjerë;

agjendë të qartë dhe përkushtim për zhvillim të vazhdueshëm të praktikave të saj, në

të mirë të përkrahjes së nxënësve drejt zotërimit të kompetencave kryesore të

përcaktuara me kurrikulën shtetërore dhe drejt zhvillimit të potencialit të tyre.

3.7 Roli i mësimdhënësit të shkollës

- Përdor një gamë të gjerë të metodave që iu përshtaten situatës dhe nevojës së nxënësve në

kontekstin e pedagogjive ndërvepruese

- Përforcon lidhjet mes Fushave të Kurrikulës dhe lëndëve dhe promovon mësimin e

integruar

- Është në gjendje të integrojë çështjet ndërkurrikulare, siç janë të drejtat e njeriut dhe arsimi

për qytetari demokratike; edukimi për paqe; edukimi për zhvillim të qëndrueshëm; barazia

gjinore; të kuptuarit ndër-kulturor; shkathtësitë jetësore; edukimi shëndetësor; arsimi

ekonomik dhe ndërmarrës; arsimi për mediat; TIK dhe mësimi elektronik

5 L.Susanne, P.Katarina, W.Jesco, Curriculum Globale.

18

- Interesohet dhe është në gjendje të marrë pjesë në zhvillimin e kurrikulave dhe materialeve

mësimore të personalizuara, e poashtu edhe themelimin e planeve fleksibile individuale të

studimit në pajtim me parimin e autonomisë së shkollës

- Posedon kapacitete për të identifikuar problemet/vështirësitë në të nxënë dhe ofron

përkrahjen adekuate

- Është i interesuar në vlerësimin formativ dhe të progresit me synim që të ofrojë udhëzime,

këshillime, motivime dhe përkrahje për nxënësit

- Komunikon mirë me nxënësit, prindërit dhe palët tjera të interesit

- Lehtëson mësimnxënien për nxënësit dhe i angazhon ata në aktivitete kuptimplote

- Është i interesuar dhe në gjendje që të angazhohet në punë ekipore dhe të marrë pjesë në

komunitetet e praktikës

3.8 Aftësimi i mësimdhënësve

Një bazë e fuqishme për nxitjen e të mësuarit të vazhdueshëm të mësimdhënësve është

angazhimi i tyre që ta dinë se mësimnxënia avancon kapacitetet dhe kompetencat e tyre, rrit

përgjegjësinë dhe autonominë profesionale të tyre dhe iu ofron atyre një bazë më të drejtë për

të cilën ata do të mbahen përgjegjës.

Fullan dhe Stiegelbauer (1991) argumentojnë se pse mësimdhënësit poashtu duhet të jenë

edhe nxënës:

“Ndryshimi i rëndësishëm arsimor përbëhet nga ndryshimet në besime, stilin e mësimdhënies,

dhe materialet të cilat mund të vijnë vetëm përmes një procesi të zhvillimit personal në një

kontekst shoqëror”.6

Bazuar në studimin e MASHT-it, mësimdhënësit do të motivohen për të mësuar kur:

1. Ajo që duhet të mësohet plotëson nevojat e tyre ashtu si ata i kuptojnë ato;

2. Ajo që duhet të mësohet zgjedh një problem;

3. Ajo që duhet të mësohet është praktike, mund të aplikohet në klasë me nxënës;

4. Ajo që duhet të mësohet lidhet me atë që ata e dinë dhe bëjnë aktualisht, më atë se çka

parashihet që ata të dinë dhe të bëjnë, përvoja e tyre vlerësohet dhe potenciali i tyre zgjerohet;

5. Ajo që duhet të mësohet kur të vendoset në praktikë do të rrit suksesin e nxënësve;

6. Ekzistojnë mundësi që mësimi të bëhet i vet-drejtuar.

7. Si përmbledhje, të nxënit është relevant për nxënësit (mësimdhënësit). Të nxënit mbahet afër

praktikës.

Ne e dimë se mësimdhënësit mësojnë nga përvoja, praktika e qëllimshme dhe bashkëpunimi

me kolegë. Ata mësojnë nga reflektimi kritik dhe angazhimi i kolegëve duke adresuar probleme

të ndërlikuara. Bashkëpunimi është bazë themelore për të ndryshuar, është vazhdimësi e

praktikave të reja në arsim dhe duhet të bëhet veçori themelore e secilës shkollë. Është mjet i

fuqishëm t’i angazhoni mësimdhënësit që t’i identifikojnë njohuritë dhe praktikat e tyre

6 Fullan, Michael me Stiegelbauer, Suzanne (1991) Kuptimi i ri i ndryshimit arsimore; OISE Press; Toronto f. 132

19

aktuale, riformulojnë, testojnë dhe zgjerojnë supozimet e tyre lidhur me mësimdhënien dhe

nxënien.

Lieberman (1995) është mjaft mirëkuptues për atë se çka duhet të bëjnë sistemet shkollore për

të funksionalizuar mësimin e mësimdhënësve:

...mësimdhënësit duhet të kenë mundësi të flasin, mendojnë, provojnë, avancojnë praktika të

reja, që nënkupton se ato duhet të jenë të përfshirë në mësim, zhvillim,

dhe përdorim të ideve të reja me nxënës. Kjo mund të ndodh në mënyra

të ndryshme: krijimi i marrëdhënieve të reja (p.sh. mentorimi i kolegëve

nga kolegët, kryerja e hulumtimeve në veprim etj.); krijimi i strukturave

të reja (p.sh. grupe për zgjidhjen e problemeve, ekipe për vendim marrje

me bazë shkolle, rishikim përshkrues); puna në detyra të reja (p.sh.

shkrimi i revistave dhe propozimeve, mësimnxënia për vlerësimin, krijimi

i standardeve, analizimi dhe shkrimi i studimeve të rastit të praktikës,

komunikimi përmes internetit për tema të caktuara)…

4. Analiza dhe interpretimi i rezultateve 1. Sa jeni të informuar për mundësitë dhe kërkesat e reja të Kurrikulës?

Mëso

duke

bërë

20

Në pyetjen e parë 1. Sa jeni të informuar për mundësitë dhe kërkesat e reja të Kurrikulës?

Mësimdhënësit dhanë këto përgjigje:

Graf.nr. 1

Në bazë të përgjigjeve në anketë është vërejtur se pjesa më e madhe e mësimdhënësve janë të

informuar për mundësitë dhe kërkesat që ofron Kurrikula e re e Kosovës, gjë kjo e cila vërehet

edhe duke dhënë përgjigje pozitive.

Graf. nr. 1.1

Për të njëjtën pyetje gjithashtu i kam seleksionuar përgjigjet e mësimdhënësve në bazë të viteve

eksperiencë të punës. Nga paraqitja e rezultateve vijmë në përfundim që kryesisht

mësimdhënësit janë përgjigjur mesatarisht.

2. A mendoni që KKK e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më funksional?

Në pyetjen e dytë kam marrë këto përgjigje si më poshtë:

DERI NË 3VITE

EKSPERIENCË

4-6 VITEEKSPERIENCË



MBI 16 VITEEKSPERIENCË

ASPAK 0% 0% 0% 0% 0%

PAK 33% 0% 0% 0% 3%

MESATARISHT 33% 17% 100% 22% 10%

MIRË 33% 50% 0% 44% 40%

SHUMË 0% 33% 0% 33% 47%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ

ASPAK 0% 0% 0% 0%

PAK 4% 4% 5% 0%

MESATARISHT 12% 24% 20% 0%

MIRË 40% 40% 39% 50%

SHUMË 44% 32% 36% 50%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

21

Graf.nr. 2

Këto rezultate tregojnë se 88% e mësimdhënësve mendojnë që KKK e bazuar në kompetenca

e bën të nxënit më funksional. Përgjigje negative kanë dhënë 12% e tyre. Në këtë mënyrë

kuptojmë që pjesa më e madhe e mësimdhënësve kanë një qasje të mirë ndaj Kurrikulës së re.

Graf.nr. 2.1

Sa i përket viteve të eksperiencë në pyetjen e dytë: “A mendoni që KKK e bazuar në

kompetenca e bën të nxënit më funksional?” vërejmë që mësimdhënësit me përvojë pune 7-11

vite janë përgjigjur me 50% ndërsa pjesa tjetër pajtohen.

3. A ndihmojnë materialet mësimore në zhvillimin e kompetencave?


PO 88% 88% 86% 100%

JO 12% 12% 14% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DERI NË 3 VITEEKSPERIENCË





PO 100% 100% 50% 78% 90%

JO 0% 0% 50% 22% 10%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

22

Në pyetjen e radhës kam marrë këto përgjigje:

Graf.nr. 3

Nga përqindja e prezantuar në grafikun 3, vërejmë që vlerat e mesatares kanë një dallim të

madh nga qyteti në fshat. Pyetjes “A ndihmojnë materialet mësimore në zhvillimin e

kompetencave?” 68% e mësimdhënësve në qytet janë përgjigjur PO kurse një pjesë e

konsiderueshme në fshat prej 80% janë përgjigjur JO.

Graf.nr. 3.1

Pyetjes: “A ndihmojnë materialet mësimore në zhvillimin e kompetencave?” Mësimdhënësit

me përvojë pune 7-11 vite i janë përgjigjur negativisht, ndërkaq pjesa tjetër mendojnë që

materialet mësimore janë një ndihmë e madhe në zhvillimin e kompetencave.


PO 68% 20% 70% 100%

JO 32% 80% 30% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%






PO 100% 83% 0% 78% 73%

JO 0% 17% 100% 22% 27%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

23

4. Ulja e normës mësimore dhe reduktimi i nxënësve në klasa a e lehtëson punën e

mësuesit dhe procesin e të nxënit?

Pyetjes nr.4 mësimdhënësit në zbatim të Kurrikulës së re i janë përgjigjur kështu:

Graf.nr. 4

Informacioni i treguar në paraqitjen grafike 4 na jep këto rezulltate: më shumë se gjysma e

mësimdhënësve të anketuar në qytet janë përgjigjur pozitivisht sa i përket lehtësimit të punës

së tyre me uljen e normës mësimore dhe reduktimit të nxënësve në klasa. Gjithashtu edhe në

fshat shohim një pajtueshmëri thuajse të plotë lidhur me këtë çështje. Nga ky rezulltat nuk

vërejmë ndonjë dallim të madh mes femrave dhe meshkujve.

Graf.nr. 4.1

Të njëjtën pyetje mund ta shohim edhe sipas ndarjes së mësimdhënësve në bazë të eksperiencës

së punës, ku përgjigjja pozitive merr përqindje(%) më të lartë.


PO 60% 92% 75% 83%

JO 40% 8% 25% 17%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DERI NË 3 VITEVITE

EKSPERIENCË





PO 100% 83% 100% 78% 70%

JO 0% 17% 0% 22% 30%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

24

5. A janë të qarta për ju implikimet e Kurrikulës së re në praktikat shkollore?

Nga pyetja e mësipërme kam marr këto rezultate:

Graf.nr. 5

Nga kjo pyetje arrijmë në përfundim që në të gjitha shkollat e anketuara nga 20% e

mësimdhënësve nuk janë mjaft të qartë sa i përket KKK. Mendoj që mësimdhënësit duhen të

jenë më shumë bashkëpunues me kolegët tjerë lidhur me këtë çështje.

Graf.nr. 5.1

Në këtë pyetje shohim që mësimdhënësit me vite eksperiencë më shumë, i kanë më të qarta

implikimet e Kurrikulës së re.


PO 80% 80% 80% 83%

JO 20% 20% 20% 17%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


4-6 VITE VITEEKSPERIENCË




PO 67% 67% 0% 89% 87%

JO 33% 33% 100% 11% 13%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

25

6. A jeni të vetëdijshëm për përgjegjësitë në arritjen e qëllimeve të KKK?

Në këtë pyetje mësimdhënësit janë përgjigjur si mëposhtë:

Graf.nr. 6

Nga kjo paraqitje grafike vërejmë që thuajse të gjithë mësimdhënësit në zbatim të Kurrikulës

janë të vetëdijshëm për përgjegjësitë në arritjen e qëllimeve të KKK.

Graf.nr. 6.1

Të njëjtën pyetje e kam pasqyruar edhe sipas ndarjes së viteve eksperiencë të punës, ku mund

të shohim rezultatet e fituara.


PO 96% 100% 98% 100%

JO 4% 0% 2% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%






PO 100% 100% 100% 100% 97%

JO 0% 0% 0% 0% 3%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

26

7. Sa jeni të njoftuar lidhur me aktivitetet përgatitore të shkollës?

Përgjigjet e marra nga kjo pyetje janë pasqyruar në grafikun më poshtë:

Graf.nr.7

Vërejmë që pyetjes “Sa jeni të njoftuar lidhur me aktivitetet përgatitore të shkollës?” 68% e

mësimdhënësve në qytet u janë përgjigjur mirë, kurse në fshat 48%, duke u lënë vend edhe

opsioneve tjera në nivele më të ulëta. Nga kjo mund të kuptojmë që mësimdhënësit nuk janë

edhe aq të kënaqur sa i përket informimit të tyre lidhur me aktivitetet e ndryshme.

Graf.nr. 7.1

Po e njëjta pyetje është pasqyruar edhe në bazë të përvojës së mësimdhënësve ku vërejmë që

përgjigjet mesatarisht dhe mirë, kanë marrë përqindje(%) më të larta.


ASPAK 4% 0% 5% 0%

PAK 8% 8% 9% 0%


MIRË 68% 48% 70% 50%

SHUMË 8% 28% 5% 33%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

DERI NË 3VITE

EKSPERIENCË





ASPAK 0% 0% 0% 0% 3%

PAK 0% 0% 50% 11% 3%

MESATARISHT 67% 17% 50% 22% 10%

MIRË 33% 67% 0% 56% 60%

SHUMË 0% 17% 0% 11% 23%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

27

8. A e keni kuptuar ndryshimin që sjellë fryma e re e Kurrikulës dhe ndikimin e saj në

punën e përgjithshme të shkollës?

Në pyetjen nr.8 mësimdhënësit e shkollave fillore janë përgjigjur si vijon:

Graf.nr. 8

Vërejmë që thuajse të gjithë mësimdhënësit me përjashtim të një përqindjeje të vogël e kanë

kuptuar ndryshimin që sjellë fryma e re e Kurrikulës.

Graf.nr. 8.1

Këtë mund ta shohim edhe sipas ndarjes së mësimdhënësve në bazë të përvojës së punës.


PO 96% 100% 98% 100%

JO 4% 0% 2% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%






PO 100% 100% 100% 100% 97%

JO 0% 0% 0% 0% 3%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

28

9. Në zhvillimin e Kurrikulës roli i mësimdhënësve është qenësor, sa jeni të qartë për

pritshmëritë e reja dhe mundësitë që ofron Kurrikula e re?

Pyetjes së radhës mësimdhënësit u janë përgjigjur në këtë mënyrë:

Graf.nr. 9

Rezultatet në grafikun nr.9 tregojnë që shumica e mësimdhënësve të anketuar janë përgjigjur

pozitivisht por ka edhe disa prej tyre që janë përgjigjur në nivele më të ulëta si p.sh. Pak.

Graf.nr 9.1

Pyetjen 9. “Në zhvillimin e Kurrikulës roli i mësimdhënësve është qenësor, sa jeni të qartë për

pritshmëritë e reja dhe mundësitë që ofron Kurrikula e re?” e kam pasqyruar edhe në bazë të

viteve eksperiencë të mësimdhënësve, ku shihen qartë rezultatet.


ASPAK 0% 0% 0% 0%

PAK 4% 12% 5% 0%


MIRË 48% 48% 34% 50%

SHUMË 16% 16% 14% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

DERI NË 3VITE

EKSPERIENCË





ASPAK 0% 0% 0% 0% 0%

PAK 0% 0% 0% 22% 7%

MESATARISHT 67% 17% 100% 22% 23%

MIRË 33% 67% 0% 33% 57%

SHUMË 0% 17% 0% 22% 13%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

29

10. A keni vijuar ndonjë trajnim për zhvillimin profesional për zbatimin e Kurrikulës së

re në punën tuaj të përditshme?

Kësaj pyetje mësimdhënësit u janë përgjigjur në këtë mënyrë:

Graf. nr. 10

Nga ky rezultat mund të shohim që mësimdhënësit kanë ndjekur trajnime për zhvillimin

profesional në zbatimin e Kurrikulës, por janë edhe një përqindje e vogël që janë përgjigjur jo,

e që besoj duhet të fillojnë ta bëjnë një gjë të tillë në mënyrë që të mos kenë ngecje gjatë

zbatimit të saj në praktikë.

Graf.nr. 10.1

Nga përqindjet e paraqitura në grafikun nr.10.1 vërejmë që një masë e konsiderueshme e

mësimdhënësve kanë ndjekur trajnime përfshirë këtu edhe mësimdhënësit me më shumë vite

përvojë gjë e cila tregon sukses.


PO 96% 84% 89% 100%

JO 4% 16% 11% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%






PO 33% 83% 100% 89% 97%

JO 67% 17% 0% 11% 3%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

30

11. Sa janë të informuar nxënësit dhe prindërit për mundësitë dhe kërkesat e Kurrikulës

së re?

Kësaj pyetje mësimdhënësit u janë përgjigjur si vijon:

Graf.nr. 11

QYTET: Aspak 0%; Pak 4%; Mesatarisht 60%; Mirë 28 %; Shumë 8%

FSHAT: Aspak 0%; Pak 4%; Mesatarisht 36%; Mirë 44%; Shumë 16%

Graf.nr. 11.1

Përgjigjet e pyetjes nr.11 të pasqyruara edhe sipas ndarjes së mësimdhënësëve në bazë të

përvojës së punës.


ASPAK 0% 0% 0% 0%

PAK 4% 4% 5% 0%


MIRË 28% 44% 34% 50%

SHUMË 8% 16% 14% 0%

TOTALI 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

DERI NË 3VITE

EKSPERIENCË





ASPAK 0% 0% 0% 0% 0%

PAK 33% 0% 0% 11% 0%

MESATARISHT 33% 50% 100% 33% 53%

MIRË 33% 33% 0% 44% 33%

SHUMË 0% 17% 0% 11% 13%

TOTALI 100% 100% 100% 100% 100%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

31

4.1 Diskutimi i rezultateve

Këtu paraqiten gjetjet kryesore të studimit të ndërthurura me analizën e literaturës, teoritë dhe studimet

mbi fushën e studimit.

Ndryshimi në arsim për çdo vend në botë është proces i vështirë dhe kërkon kohë, vëmendje dhe

angazhim maksimal për të filluar ciklin e lëvizjeve të reja. Faktor kryesor në mbarëvajtjen e

ndryshimeve në sistemin e arsimit luan mënyra e planifikimit dhe përcaktimi i strategjisë së zbatimit.

Sipas Fullanit (Fullan 1991) “Dështimi për të kuptuar se si njerëzit i përjetojnë ndryshimet, për dallim

me mënyrën se si ato ishin të planifikuara të ndodhnin, është thelbi i mungesës së suksesit në reformat

sociale” (James Nolan Jr. & Denise G. Meiste, 2000).

Nga të dhënat e hulumtimit me mësimdhënës vërehet se shumica e mësimdhënësve kanë një qasje

pozitive ndaj KKK.

Pyetja 1: Rreth 44% e mësimdhënësve të anketuar në qytet ishin deklaruar se janë shumë të informuar

për kërkesat e reja të Kurrikulës. Ndërkaq, një përqindje më e vogël deklaruan që ishin më pak të

informuar për zbatimin e Kurrikulës në shkollë. Ngjashëm me deklaratat e mësimdhënësve nga shkollat

e qyteteve, edhe mësimdhënësit nga shkollat e fshatrave së bashku, rreth 76% deklaruan se ishin të

informuar për mundësitë dhe kërkesat e reja që sjellë Kurrikula e re.

“Mësuesit nuk mund të zhvillohen në mënyrë pasive. Është shumë e rëndësishme që ata të jenë

drejtëpërdrejt të përfshirë në vendimmarrje në lidhje me drejtimin dhe proceset e zhvillimit të tyre të

vazhdueshëm”(Day, 2002).

Pyetja 2: Një përqindje e madhe e mësimdhënësve të anketuar kanë arritur të përceptojnë lëvizjet që po

ndodhnin në sistemin e arsimit dhe 88% mendojnë se KKK e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më

funksional, e poashtu mbarëvajtjen e ndryshimit pozitiv në klasë, shkollë dhe tërë sistemin e arsimit.

Kurse 12% nuk e ndajnë të njejtin mendim.

Pyetja 10: Nga numri i përgjithshëm i respondentëve mësues, rreth 10% kishin deklaruar se nuk ishin

të trajnuar mjaftueshëm për të qenë më të përgatitur përpara procesit të ndryshimeve që po ndodhnin.

Këtë mendim nuk e ndajnë rreth 90% e mësimdhënësve të cilët deklarojnë se kanë vijuar trajnime për

zhvillim profesional për zbatimin e Kurrikulës së re dhe ndihen të përgaditur.

“Zhvillimi i suksesshëm i shkollës është i varur nga zhvillimi i suksesshëm i mësuesve” (Day, 2002)

32

5. Përfundime dhe rekomandime

5.1 Përfundime

Me anë të këtij hulumtimi kam synuar të paraqes rolin e mësimdhënësve në zbatimin e

Kurrikulës së re dhe pengesat që hasin gjatë këtij rrugëtimi.

Në bazë të hulumtimit mund të theksoj se një pjesë e konsiderueshme e mësimdhënësve kanë

qasje të mirë ndaj Kurrikulës së re, kjo falë organizimit të trajnimeve që kanë kryer, por ata

ende e shohin të nevojshme të mbajnë trajnime shtesë që të kenë një përformancë më të mirë.

Gjithashtu nuk mungon as bashkëpunimi i shkollës me mësimdhënësit, nxënësit, prindërit

dhe partnerët tjerë për të zhvilluar dhe formësuar një vizion të përbashkët.

Në bazë të rezultateve mund të themi që hipoteza e ngritur është e saktë: KKK e bazuar në

kompetenca e bën të nxënit më funksional.

5.2 Rekomandime

Nga analizat krahasuese dhe hulumtimet në teren, është vërejtur se pavarësisht qëllimit të mirë

për ndryshime në sistemin e arsimit, me qëllim të rritjes së cilësisë në arsim dhe më gjerë,

ekzistojnë një mori gjërash të cilat duhet të shqyrtohen me kujdes, me qëllim të arritjes së një

reforme cilësore, konstruktive dhe dobiprurëse, që do të ndihmonte në zhvillimin cilësor të

sistemit arsimor, e kështu do të kontribonte në zhvillimin tërësor të vendit.

• Sistemi i arsimit dështon, nëse të gjitha hallkat e sistemit nuk janë të harmonizuara midis tyre.

Për të arritur reforma të duhura në sistemin arsimor në vend nevojitet angazhim maksimal jo

vetëm i politikëbërësve, por edhe i mësuesve, personelit udhëheqës të shkollave, institucioneve

të ndryshme të cilat merren me promovimin dhe zhvillimin e arsimimit, prindërve si dhe

shoqërisë në përgjithësi.

Ministria e Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë të bëjë vlerësimin e vazhdueshëm të gjendjes

në të cilën ndodhet sistemi i arsimit në vend.

Në shkolla, udhëheqësit dhe mësuesit, të luajnë rol aktiv në politikat arsimore duke ofruar ide,

nisma dhe jo vetëm duke qenë bartës të ndryshimeve.

Të propozojnë ndryshimet dhe përshtatjet në lidhje me zbatimin më të lehtë të ndryshimeve në

arsim. Të jenë në kërkim të vazhdueshëm për zhvillim profesional. Të lobojnë mundësitë për

zgjerimin e dijeve rreth strategjive të mësimdhënies. T’i zbatojnë në praktikë kërkesat për

zhvillim profesional për organizimin e procesit të mësimdhënies dhe nxënies.

33

SHTOJCA

Pyetësor për mësimdhënës

Të nderuar mësimdhënës!

Ju falenderoj për kohën që do të ndani për t’u përgjigjur pyetjeve të parashtruara në këtë

pyetësor.

Pyetësori do të shërbejë ekskluzivisht për qëllime studimore, për temë diplome “Kurrikula e

re e Kosovës shikuar nga prespektiva e mësimdhënësve të arsimit fillor në komunën e

Gjakovës”.

Përgjigjja juaj do të përdoret vetëm për qëllime kërkimore dhe i gjithë informacioni i

mbledhur do të mbetet anonim.

* Ju lutem shënoni emrin e shkollës _____________________________

* Specifikoni gjininë

Mashkull Femër

* Specifikoni vitet eksperiencë të punës

deri në 3 4-6 7-11 12-16 mbi 16

1) Sa jeni të informuar për mundësitë dhe kërkesat e reja të Kurrikulës?

Aspak Pak Mesatarisht Mirë Shumë

2) A mendoni që KKK e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më funksional?

PO JO

3) A ndihmojnë materialet mësimore në zhvillimin e kompetencave?

PO JO

4) Ulja e normës mësimore dhe reduktimi i nxënësve në klasa a e lehtëson punën e

mësuesit dhe procesin e të nxënit?

PO JO

34

5) A janë të qarta për ju implikimet e Kurrikulës së re në praktikat shkollore?

PO JO

6) A jeni të vetëdijshëm për përgjegjësitë në arritjen e qëllimeve të KKK?

PO JO

7) Sa jeni të njoftuar lidhur me aktivitetet përgaditore të shkollës?


8) A e keni kuptuar ndryshimin që sjell fryma e re e Kurrikulës dhe ndikimin e saj në

punën e përgjithshme të shkollës?

PO JO

9) Në zbatimin e kurrikulës roli i mësimdhënësve është qenësor, sa jeni të qartë për

pritshmëritë e reja dhe mundësitë që ofron Kurrikula e re?


10) A keni vijuar ndonjë trajnim për zhvillimin profesional për zbatimin e Kurrikulës

së re në punën tuaj të përditshme?

PO JO

11) Sa janë të informuar nxënësit dhe prindërit për mundësitë dhe kërkesat e

Kurrikulës së re?


35

Bibliografia

Instituti pedagogjik i Kosovës, Udhëzues për udhëheqjen e zbatimit të Kurrikulës në shkollë.

L.Susanne, P.Katarina, W.Jesco, Curriculum Globale.

Webliografia

http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf

http://masht.rks-gov.net/korniza-e-kurrikules-e-arsimit-parauniversitar

https://www.giz.de/expertise/downloads/giz2013-alb-seminari-2.pdf

http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf

punim diplome - edukimi.uni-gjk.org shehu.pdf · zbatimi i kurrikulës së re për qëllim ka një...

Documents