punim diplome - edukimi.uni-gjk.org morina.pdf · një interpretim të tillë grafik të...
TRANSCRIPT
Universiteti i Gjakovës ”Fehmi Agani”
Fakulteti i Edukimit-Gjakovë
PUNIM DIPLOME
Programi Fillor
TEMA: Bashkësitë –Veprimet me bashkësi
Mentori: Kandidatja:Prof.Dr.Neki Dervishi Lindita Morina
Gjakovë, 2017
2
© [2017] - [Lindita Morina]
Të gjitha të drejtat të rezervuara.
3
FALËNDERIM
Përfundimi i këtij punimi është mundësuar falë ndihmës profesionale të mentorit
Prof.Dr.Neki Dervishi, ligjërues në lëndën “Metodologji e nocioneve matematikore” i cili me
ndihmën, përkrahjen dhe këshillat ndihmojë që më lehtë të punojë rreth saj. Falënderoj edhe
kolegët të cilët më përkrahen me sygjerimet e tyre në hulumtimin e materialeve, në mënyrë
që sa më lehtë të sigurojë materialet dhe literaturën për punimin e temës së diplomës.
Nuk mund të përshkruhet të gjitha ato që kanë ndodhur që kur fillova studimet pranë këtij
fakulteti “Univerziteti i Gjakovës” program fillor .
Falëminderit professor!
Falenderoj miqët e mi për mbështetjen që kanë dhënë në çdo qast .
Dëshiroj,në fund, të shpreh një mirënjohje të thellë për familjen time së cilës i detyrohemshumë për fillimin dhe finalizimin me sukses të këtij udhëtimi, sa të vështirë aq edhe tëbukur.
Falënderoj të gjithë !
4
PËRMBAJTJA
FALËNDERIM .....................................................................................................................................3
PËRMBAJTJA......................................................................................................................................4
ABSTRAKTI .........................................................................................................................................5
HYRJE ...................................................................................................................................................6
KAPITULLI I........................................................................................................................................7
BASHKËSITË DHE ELEMENTET E SAJ .......................................................................................7
BASHKËSIA BOSHE ........................................................................................................................11
NËNBASHKËSIA...............................................................................................................................12
KAPITULLI II ...................................................................................................................................14
BARAZIMI I BASHKËSIVE ............................................................................................................14
KAPITULLI III ..................................................................................................................................16
VEPRIMET ME BASHKËSI ..........................................................................................................16
UNIONI (BASHKIMI) I DY BASHKËSIVE ...............................................................................19
DIFERENCA E BASHKËSIVE ....................................................................................................21
A \B ={x: ëx ∈ A dhe xB}.................................................................................................................21
PRODHIMI KARTEZIAN I DY BASHKËSIVE.......................................................................22
PËRFUNDIM ......................................................................................................................................24
AUTOBIOGRAFIA ..................................................................................................................................25
BURIMET DHE LITERATURA..................................................................................................................26
Bibliografia: ......................................................................................................................................26
5
ABSTRAKTI
Bashkësitë janë një tërësi e rëndësishme në matematikë. Bashkësitë kuptohen me anë
të shembujve të ndryshëm lidhur me kuptime matematike apo shembuj të tjerë.
Vërejmë me kujdes se në secilin shembull kemi të bëjmë me objekte të cilat mund të
shpjegohen edhe të kuptohen si tërësi.
Çdo shembull i objekteve që kanë veti të veqanta (të përbashkëta) paraqet një bashkësi.
Për të treguar që një objekt i përket një bashkësie, atëherë bëjmë përdorimin e shenjes .
Thuhet se bashkësia B është nënbashkësi e bashkësisë A dhe atë fjalë e shënojmë BA.
Bashkësia e zbrazët është ajo bashkësi që nuk ka asnjë element.
Bashkësit janë të barabarta nëse të gjitha elmentet i kanë të njejta.
Veprimet me bashkësi janë prerja, unioni dhe diferenca e dy bashkësive .
Me anë të dyshes së rënditur formojnë prodhimin kartezian të dy bashkësive.
Fjalët kyçe: Bashkësia, nënbashkësia, barazim i bashkësive, union, prerje, diferenca,bashkësia boshe (zbrazët), prodhimi kartezian, etj.
6
HYRJE
Ne jetojmë në një kohë në të cilën ndeshemi dhe mbështetemi shpesh në koncepte
matematikore, atëherë niveli i formimit matematikor dhe aftësia për të zhvilluar problem
është rritur dukshëm në të gjitha profesionet.
Përfshirja e individëve në hapsira me kufiza të caktuara për qëllim grumbullimin dhe
numërimin e tyre si elemente është vështrim parimor në fillesat e trajtimit të një të
ashtëquajtur bashkësi.Ne jetojmë në një lagje, në një qytet, në një shtet, në një kontinent, në
një botë dhe ky është qëllimi i këtij punimi, duke treguar se çdo gjë i përket (i takon, është
pjesë) e një bashkësie të vogël ose edhe shumë të gjerë.
Për pjesën kryesore në këtë punim janë bashkësitë dhe veprimet me bashkësi të cilat janë
marrë si pjesë kryesore në këtë diplomë.
Në vazhdim është folur për prejardhjen e bashkësive duke filluar nga objektet tëndryshme që
të iu lehtësojë fëmijëve përgatitjet e tyre.
Duke pasur parasysh që mësimdhënja ka pasur ndryshime të mëdha në këtë kohë atëherë
edhe matematika ka pësuar ndryshime.
Ky punim ka për qëllim aftësimin e nxënësve që të dijnë më shumë për bashkësitë, prodhimin
kartezian.
7
KAPITULLI I
BASHKËSITË DHE ELEMENTET E SAJ
Bashkësia është kuptim themelor në matematikë, si e tillë nuk përkufizohet, por
shembuj bashkësish janë të mjaftueshme për të ndërtuar njohurit tona mbi bashkësinë1
Pa dashur të japim ndonjë përkufizim për bashkësinë do ta kuptojmë atë si grumbull
objektesh (ose sendesh).
Objektet i quajmë elemente të bashkësisë, bashkësitë i shënojmë me shkronja të mëdha
A,B,C...., kurse elementet i shënojmë me shkronja të vogla a,b,c….
Vërejmë me kujdes se në secilin shembull kemi të bëjmë me objekte, të cilat mund të
shqyrtohen dhe të kuptohen si tërësi.Pra çdo shembull i objekteve që kanë veti të njëjta (të
përbashkëta) paraqet një bashkësi.
Çdo objekt në një bashkësi quhet element i asaj bashkësie. Po e shqyrtojmë edhe këtë
shembull: bahkësinë e zanoreve të alfabetit të gjuhës shqipe (a,e,ë,i,o,u,y,). Këto shkronja
krijojnë një bashkësi të veçantë sepse paraqesin zëra (tinguj).
P.sh. a i përket kësaj bashkësie, kurse t nuk i përket
A A
.t
ose
1 Ramadan Zejnullahu,Rexhep Gjergji,Eda Vula,Sejdi Bilalli,Matematika, Shtëpia botuese “Dukagjini”, Pejë,2004,fq.7
.a .e .ë
.i .o
.y .u
.a
8
Një interpretim të tillë grafik të bashkësisë e quajmë diagram i Venit.
Mund të konstatojmë në mënyrë të përmbledhur bashkësia paraqet çdo bashkim objektesh të
përbashkëta aq mire sa që për çdo njërin nga ato objekte mund të konstatohet se është në atë
bashkësi, apo për objekte të tjera se nuk janë në atë bashkësi.
Për të emëruar bashkësinë elementet e saj i vëmë në kllapa të mëdha {,} dhe aty mandej e
shënojmë me një shkronjë të madhe.
Zakonisht elemente e bashkësive i shënojmë me shkronja të vogla 2p.sh.
A={1,2,3,4,5}, B={a,e, ë,i,o,u,y}
A është bashkësi që i ka elementet 1,2,3,4,5….
B është bashkësia me elementet a,e, ë,i,o,u,y
Për të treguar se një object i përket një bashkësie përdorim shenjen ∈ p.sh. i ∈ B kurse t nuk
është në bashkësin B, atëherë shënojmë t B
Siç pamë më sipër bashkësia është e përcaktuar plotësisht kur dihen elementet e saja.Mënyra
më e thjeshtë e paraqitjes së saj me atë rast është kur elementet e saj i rradhisim brenda
kllapave të mëdha, kur kjo është e mundur.
Shembulli 1:
Bashkësia e muajve të vitit që fillojnë me shkronjen sh është :
M= {shkurti, shtatori}
Kështu veprohet te bashkësitë e fundme, ku janë të njohura të gjitha elementet e bashkësisë3.
Nëse një bashkësi A është e pafundme (ka pakufi shumë elemente), nuk është e mundur që
të gjitha elementet e saja të shkruhen brenda kllapave .
2 Po aty,fq.73 Po aty,fq.8
9
Në këtë rast bashkësia A përcaktohet duke ditur vetinë V të elementeve të saja.
Shkruajmë:
A={x:x e ka vetin V}
Marrim bashkësinë :
A={x:x është numër natyror më i madh se 7}
Më poshtë po e përshkruajmë se si lexojmë në këtë rast.
A= { x : x është numër natyror më i madh se 7 }.
Bashkësia A e dhënë më sipër në disa raste e shkruajmë duke e rënditur brenda kllapave
vetëm disa elemente të saja:
A={8,9,10,11,…}
Tri pika brenda kllapave tregojnë se pas numrit 11 ka pa kufi shumë elemente 4.
4 Po aty,fq.9
Bashkësia e të gjitha
Elementeve
Të tillë që
Përshkrimi i vetisë
10
Shembulli 2:
Le të jetë dhënë bashkësia A={1,2,3,4,5,6,} fjalitë5 :
a) Elementet 1 dhe 6 i takoin bashkësisë A
b) Elementet 7 dhe 9 nuk i takojin bashkësis A simbolikisht shkruhet kështu:
a) 1∈A dhe 6∈A
b) 7 ∈ A dhe 9∈ A
Shembull 3:
Le të jetë dhënë bashkësia:
A={x:x është numër natyrorë më i vogël se 1 }
Nuk ka fare elemente, sepse asnjë numër natyrorë nuk është më i vogël se 1.
Bashkësia që nuk ka asnjë element quhet bashkësi boshe dhe e shënojmë me simbolin Ø.
5 Po aty,fq.9
11
BASHKËSIA BOSHE
Bashkësia që nuk ka elemente , quhet bashkësi boshe6.
Shembull 1:
A={x|x∈N,3<x<4}=Ø
B={x|x-muaji i vitit me më shumë se 31 ditë}=Ø
A
Bashkësia boshe
Shembull 2:
X={x|x-nxënësi i klasës së V-të me më shumë se 20 jetë}= Ø
6 Dr.Ejup Hamiti,Dr.Emrush Gashi,Matematika VI, Shtëpia botuese “Libri shkollor”, Pejë, 2000,fq.230
12
NËNBASHKËSIA
Shpesh ndodh që të gjitha elementet e një bashkësie A bëjnë pjesë në një bashkësi
tjetër B. Në këtë rast thuhet se bashkësia A përfshihet në bashkësin B. Për të konkretizuar
kuptimin e përfshirjes së një bashkësie në një tjetër ose kuptimin e nënbashkësisë së një
bashkësie, po marrim disa shembuj7.
Themi se bashkësia B është nënbashkësi në A. Atë fakt e shënojmë: BA
Shembulli 1:
Le të jen dhënë bashkësit:
A={2,x,3,1,b,5,c} dhe B={b,1,3,x}
Vërejmë se çdo element i bashkësis B është edhe element i bashkësis A.
Këtë fakt simbolikisht e shënojmë B A dhe themi se bashkësia B është nën bashkësi e
bashkësisë A.
Thuhet se bashkësia B është nënbashkësi e bashkësis A, nëse gjdo element i bashkësis B
është element i bashkësis A.
Diagrami i Venit: A
BA
7 Dr.Ejup Hamiti, Dr.Emrush Gashi, Matematika VI, Shtëpia botuese “Libri shkollor”, Pejë, 2000,fq.231
B
13
Bashkësia boshe është nënbashkësi e çdo bashkësie.
Çdo bashkësi është nënbashkësi e vetvetes.
Shembulli 1:
Le ta shënojmë me A bashkësinë e qyteteve të Kosovës8 pra:
A={x:x është qyteti i Kosovës}.
Kurse me B bashkësinë:
B={Prishtina,Prizereni,Peja,Mitrovica}.
Është e qartë se BA.
Shembulli 2:
Disa nga nënbashkësit e bashkësisë A={1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,} janë:
B={2,4,6,8,10,} – numrat çiftë të bashkësisë A.
C={1,3,5,7,9,} – numrat tek të bashkësis A
D={2,3,5,7,} – numrat e thjeshtë të bashkësisë A.
Shembulli 3 : A
B
C
D
8 Po aty,fq.232
2 4
6 8
10
1 35 792 3
5 7
14
KAPITULLI II
BARAZIMI I BASHKËSIVE
Barazimi i bashkësive shenohet: A=B
Dy bashkësi A,B thuhet se janë të barabarta, nëse çdo element i bashkësisë A është element i
bashkësisë B dhe anasjeltas çdo element i bashkësisë B është element i bashkësisë A9. Do të
shenojmë :A =B
Me fjalë të tjera: Bashkësitë A dhe B janë të barabarta, nëse të gjitha elementet i kanë të
njëjta.
Shembulli 1:
Janë dhënë bashkësitë:
A={1,a,2,3,x,,y,z} B={2,x,z,y,3,1,a,}
Vërejmë se çdo element i bashkësisë A është element i bashkësisë B dhe çdo elemnt i
bashkësisë B është element i bashkësisë A. Prandaj sipsa përkufizimit të barazimit të
bashkësive përfundojmë se A=B.Pra :
{1,a,2,3,x,y,z}={2,x,z,y,3,1,a}
Shënim:
Nga barazimi i mësipërm vërejmë se radhitja e elementeve nënbashkësi nuk ka ndonjë rol.
9 Jovo Stefanofski,Naum Cellakoski, Matematika VI, Shkup, 2011,fq.8
15
Shembulli 2 :
Janë dhënë bashkësitë:
A={a,b,a,c,d,c,c} dhe B={a,b,c,d,}
Vërejmë se çdo element i bashkësisë A është element i bashkësis B dhe çdo element i
bashkësis B është element i bshkësis A.Prandaj sips përkufizimit të barazimit të bashkësive
përfundojnëse A=B.10Pra: {a,b,a,c,d,c,c,}={a,b,c,d,}
Shënim:
Elementet në bashkësi nuk përseriten.
=
Këto dy bashkësi janë me elemente të barabarta.
Shembull :
Bashkësitë A={a,b,x,c,d} dhe B={a,b,c,d} nuk janë të barabarta, sepse
bashkësia A ka një element (elementin), që nuk e ka bashkësia B.
Faktin se bashkësitë A dhe B nuk janë të barabarta simbolikisht e shënojm me A B .
10 Po aty,fq.12
1 2
4
3 9
9 23
1 4
16
Shembullin 3 :
B A mirpo A B.
Këto dy bashkësi nuk janë të barabarta
KAPITULLI III
VEPRIMET ME BASHKËSI
Konsiderojmë bashkësitë:
A={5,7,a,b,x,z,u} dhe B={3,4,5,a,b,c,x,y}.
Vërejmë se elementeve të përbashkëta të bashkësive A dhe B janë: {5,a,b,x}. Bashkësinë eelementeve të përbashkëta të dy bashkësive A dhe B e shënojmë me A∩B dhe e quajmëprerje të bashkësive A dhe B 11. Në rastin tonë A∩B = {5,a,b,x}.
Prerja A∩B
Prerje e bashkësive A dhe B quhet bashkësia e të gjitha elementeve të përbashkëta të tyre.Simbolikisht shënohet:
11 Dr.Ejup Hamiti, Dr.Emrush Gashi,Matematika VI, Shtëpia botuese “Libri shkollor”, Pejë, 2000,fq.231
1 4
32
3
4
17
A∩B={ x : x ∈ A dhe x ∈ B }.
Diagrami i Venit për prerjen e dy bashkësive A dhe B është dhënë me figurën.
A B
Pra A ∩ B është prerja e dy bashkësive12.
Shembull 1.
Janë dhënë bashkësitë: A={ 1, 2, 3 }, B={ 2, 3, 4, 5 } dhe C={ 4, 5 }.
Gjeni bashkësitë:
1) A∩B 2) B∩C 3) A∩C
Kemi:
1) A∩B={ 1, 2, 3 } ∩ { 2, 3, 4, 5 }={ 2, 3 }.
Ngjajshëm sikur:
1),gjejmë se :
2) B∩C={ 2, 3, 4, 5}∩{ 4, 5,}={ 4, 5}3) A∩C={ 1, 2, 3,}∩{ 4, 5 }=∅
Vërejmë se bashkësitë A dhe C nuk kanë elemente të përbashkëta d.m.th. prerja e tyre është
bashkësi boshe. Bashkësitë të cilat nuk kanë elemente të përbashkëta i quajmë BASHKËSI
DISJUNKTE
12 Dr.Ejup Hamiti, Dr.Emrush Gashi,Matematika VI, Shtëpia botuese “Libri shkollor”, Pejë, 2000,fq.231
A ∩ B
18
Shembulli 2:
Le të jenë dhënë bashkësitë A={ 1, 2, 3, 4, 5, 6} dhe B={ 4, 5, 6, 7, 8, 9 }. Diagrami i Venit
për prerjen e bashkësive13 A dhe B është dhënë me figurën:
A B
A
C= A ∩ B = { 4, 5, 6 }
Shembull 3:
Janë dhënë bashkësitë A={ 1, 2, 3, 4 } dhe B={ 3, 4, 5, 6,7}, caktoni bashkësitë A∩B dhe
B∩A.
Kemi:
A∩B={ 1, 2, 3, 4}∩{ 3, 4, 5, 6, 7}={ 3, 4 }
B∩A={ 3, 4, 5, 6,7}∩{ 1, 2, 3, 4}={ 3, 4}
Nga ky shembull vërejmë se A∩B=B∩A.
13 Ramadan Zejnullahu,Rexhep Gjergji,Eda Vula,Sejdi Bilalli,Matematika, Shtëpia botuese “Dukagjini”, Pejë,2004,fq.11
.2
.3
.1
.9
.7
.8
.5
.4
.6
19
UNIONI (BASHKIMI) I DY BASHKËSIVE
Konsiderojmë A={ u, v, x, a, 0, z} dhe B={ a, b, u, c, z,}.
Duke ditur se elementet në bashkësi nuk përsëriten, si dhe rënditja e elementeve brenda
bashkësisë nuk ka rëndësi, bëjmë bashkimin e elementeve të bashësis A dhe bashkësis B. Pra
merret bashkësia { u, v, x, a, 0, z, b, c,} të cilën e quajmë union të bashkësive14 A dhe B e
shënojmë me simbolin A∪B
A∪B={ u, v, x, a, 0, z, b, c,}.
Unioni i bashkësive A dhe B quhet bashkësia që përbëhet nga të gjitha elementet ebashkësisë A dhe të gjitha elementet e bashkësië B.
Simbolikisht:
A∪B={ x:x∈A ose xϵB}.
Diagrami i Venit për Unionin e Bashkësive është dhënë ne figurë.
A B
A ∪ B
14 Po aty,fq.16
20
Shembull 1:
Janë dhënë bashkësitë15 A={ 3, 4, 5, 6} dhe B={ 5, 6, 7, 8 }.Gjeni bashkësitë A ∪ B dhe B∪ A.
Kemi:
A∪ B ={ 3, 4, 5, 6} ∪{ 5, 6, 7, 8}={ 3, 4, 5, 6, 7, 8}
B∪A ={ 5, 6, 7, 8} ∪ { 3, 4, 5, 6}={ 5, 6, 7, 8, 3, 4}
Duke ditur se renditja e elementeve në bashkësi nuk lunan rol, vërejmë se bashkësitë A∪Bkanë elemente të njejta .Prandaj
A∪B= B ∪ A
Shënim:
Unioni i bashkësive e plotëson ligjin e ndërrimit të vendeve . Pra, për çdo dy bashkësi A dheB vlen barazimi A∪B=B∪A.
Prej nga vërejmë se :
Unioni i bashkësive e plotëson ligjin e shoqërimit. Pra, për çdo tri bashkësi A, B dhe C, vlebbarazimi ( A∪B)∪C = C∪(A∪B)
15 Po aty,fq.17
21
DIFERENCA E BASHKËSIVE
Diferencë e dy bashkësive16 A dhe B quhet bashkësia që merret nga bashkësia A, kur nga ajo
i largojm elementet e bashkësisë B.
Pjesa e hijezuar në diagram të Venit të dhënë në figurë paraqet diferencën A \ B
Simbolikisht shënohet:
A \B ={x: ëx ∈ A dhe xB}
Shembull 1:
Le të jetë dhënë A bashkësia e të gjithë nxënësve të klasës sonë dhe B bashkësia e
nxënësve të klasës sonë, të cilët në klasën e V-të kishin notën 5 nga matematika.
Konsiderojmë tani se bashkësinë e nxënësve të klasës sonë, të cilët në klasën e V-të nuk
kishin notën 5 nga matematika. Kjo bashkësi formohet kur nga elementi i bashkësisë A i
largojmë elementin e bashkësisë B.
Shembull 2:
Janë dhënë bashkësitë A= {1, 2, 4, 6, 8,11} dhe B={2, 5,8,10}.
Formo bashkësinë C me elementet e bashkësisë A, që nuk janë në B.
C=A\B={1,2,4,6,8,11}\{2,5,8,10}={1,4,6,11}
Shënim:
Diferenca e bashkësive nuk e plotëson ligjin e ndërrimit të vendeve.
16 Jovo Stefanofski,Naum Cellakoski, Matematika VI, Shkup, 2011,fq.17
A\B
22
PRODHIMI KARTEZIAN I DY BASHKËSIVE
Konsiderojmë bashkësinë me dy elemente {x,y}.Më parë mësuam se renditja e elementeve
në një bashkësi nuk luan rol,pra, mund të shkruajmë:
{x,y}={y,x}
Nëse në bashkësinë {x,y} përcaktomë renditjen, dmth dihet se elementi x është në vend të
parë, kurse elementi y në vend të dytë,në vend të{x,y} shkruajmë (x,y).
Bashkësinë(x,y) e quajmë dyshe të renditur të elementeve x,y.
Me shembullin e mëposhtëm janë emërtuar pjesët e një dysheje të renditur të numrave17.
(2,1)
Në bazë të përkufizimit të dyshes së renditurmund të shkruajë:
(x,y) (y,x),x y.
(x,y)=(y,x) atëherë dhe vetëm atëherë kurx=y
(x,y)=(3,5) atëherë dhe vetëm atëherë kur x=3 dhe y=5
17 Ramadan Zejnullahu,Rexhep Gjergji,Eda Vula,Sejdi Bilalli,Matematika, Shtëpia botuese “Dukagjini”, Pejë,2004,fq.19
Komponentja e parë Komponetja e dytë
Dyshja e rënditur
23
Shembulli 1:
Janë dhënë bashkësitë:A={a,b,c,d} dhe B={1,2,3}. Të formojnë të gjitha dyshet e renditura,
ku komponentja e parë është nga bashkësia A, kurse komponentja e dytë nga bashkësia B.
Kemi:
Dyshet ku komponentja e parë është a janë (a,1),(a,2),(a,3)
Dyshet ku komponentja e parë është b janë (b,1),(b,2),(b,3)
Dyshet ku komponetja e parë është c janë (c,1),(c,2),(c,3)
Dyshet ku komponentja e parë është d janë (d,1),(d,2),(d,3)
Unionin e të gjitha këtyre dysheve të renditura e shënojmë AxB dhe e quajmë prodhim
kartezian të bashkësive A dhe B18.
AxB={(a,1),(a,2),(a,3),(b,1),(b,2),(b,3),(c,1),(c,2),(c,3),(d,1),(d,2),(d,3)}
Vërejme se bashkesia AxB ka 12 elemente.
Prodhimi kartezian i dy bashkësive A dhe B quajmë bashkësinë e të gjitha dysheve të
renditura (a,b), ku a∈A dhe b∈B. Simbolikisht shënohet:
AxB={(a,b):a∈A dhe b ∈B}.
18 Dr.sc. Qamil Haxhibeqiri, Mr.sc. Melinda Mula, Mr.sc. Ramadan Limani Mbështetur nga Prof. Dr. Joachim
Schroeder - Matematika dhe mësimdhënia e matematikës Udhëzues për klasat 1 – 5.
24
PËRFUNDIM
Puna me bashkësi është bërë pothuajse e domosdoshme në çdo grup moshe. Andaj themi se
puna jonë si mësimdhënës është çelësi i suksesit të çdo individi që ka të bëjë me ngritjen e
nivelit të njohurive me bashkësi dhe veprimeve të tyre. Edhe bashkësitë janë veprime të
pandashme pothuajse poashtu sa edhe vet matematika.
Leonardo Da Vinçi ka thënë “Asnjë e arritur njerëzore nuk mund të quhet shkencë e vërtetë,
nëse matematikisht nuk mund të vërtetohet”. Pra, matematika është shkenca që ju paraprin
zhvillimeve në çdo shkencë tjetër. Si e tillë, s’ka se si të mos ketë një lidhje të fortë mes saj
dhe thyesave.
Gjatë punimit të temës, edhe unë si mësimdhënëse me dëshirë dhe vullnet pata rastin që t’i
njoh në mënyrë më të gjerë bashkësitë dhe veprimet me bashkësi, duke më ndihmuar në
ngritjen time të mëtutjeshme profesionale.
Këtë punim diplome do ta përmbyllja me frazën se:
Sido që të jetë, zotohem së pari para vetes, para mentorëve të mi, para nxënësve të mi, që
do të punoj me të gjitha format dhe teknikat e duhura dhe të nevojshme të punës mësimore,
për të arritur dhe ngritur në nivel sa më të lartë mësimdhënien, arsimimin, edukimin e
nxënësve të mi.
25
AUTOBIOGRAFIA
Unë quhem Lindita (Vokshi) Morina, e lindur më 21.05.1971 në Gjakovë ku edhe sot
jetoj dhe punoj. Rrjedh nga një familje arsimdashëse me një fëmijëri të lumtur.
Shkollimin fillor e kam kryer pranë shkollës fillore“Zekirja Rexha”,ish “Vojo
Llakiqeviq”. Më pas shkollën e mesme e kam vazhduar në gjimnazin “Hajdar Dushi” në
drejtimin Matematiko, ku gjatë shkollimit jam dalluar me rezultate të mira.
Pasioni im është arsimi-mësimdhënia për çka nuk e ndërroj me asnjë profesion. Nga
profesioni në fjalë kam shprehur dëshirën dhe interesimin për të arriturat e këtij profili në hap
me kohën për ta përkrahur arsimin si një nga shtyllat kryesore të shoqërisë në përgjithësi
duke ndjekur trajnime të shumta me qëllim avancimi dhe profesionalizimi të detyrës. Jam e
martuar, bashkëshorti im është Bashkim Morina dhe kemi tre fëmijë Shqipja, Albulena dhe
Besniku,që janë duke u shkolluar për së mbari, gjë që më bën të ndihem krenare për familjen
time dhe profesionin.
26
BURIMET DHE LITERATURA
Bibliografia:
1. Dr.sc. Qamil Haxhibeqiri, Mr.sc. Melinda Mula, Mr.sc. Ramadan Limani Mbështetur
nga Prof. Dr. Joachim Schroeder - Matematika dhe mësimdhënia e matematikës
Udhëzues për klasat 1 – 5.
2. Jovo Stefanofski,Naum Cellakoski, Matematika VI, Shkup, 2011
3. Ramadan Zejnullahu, Armend Shabani “Matematika” Detyra të zgjidhura për klasën
e VI të shkollës së mesme të ulët.
4. Ramadan Zejnullahu, Rexhep Gjergji, Eda Vula, Sejdi Bilalli “Matematika” për kl. VI
të shkollës së mesme të ulët.