PSYCHOKARTOGRAFIAPSYCHOKARTOGRAFIA

w praktycew praktyce

Adam Folandadam@napieraj.pl

(adam@engram.psych.uw.edu.pl)

Poznajmy się

Czy specjalizacja 312 ...

Ile osób z sali znasz ...

Co wiesz o psychokartografii ...

Czemu te zajęcia ...

Oczekiwania ...

A co poza ty porabiasz ...

Mapy PoznawczeMapy Poznawcze

Mapy poznawcze - historia

Pierwsze badania nad uczeniem się przestrzeni fizycznej:

–Tnowbridge (1913)–Peterson (1920)

–Thorndike (1935)

Pierwsze użycie terminu Mapa Poznawcza (Cognitive Map):

–Tolman (1948) – badania na szczurach odnajdujących obejście drogi w labiryncie

Mapa poznawcza – próba definicji

– Percepcyjna reprezentacja przestrzeni (Tolman, 1948)

– Wyobrażenie przestrzeni (np. miejskiej) (Lynch, 1960)

– Umysłowa reprezentacja otoczenia, zakodowana u wmyśle jednostki (Bańka, 2002)

– Osobiste reprezentacje znanego człowiekowi środowiska (Bell i inni, 2004)

Kewin Lynch – obraz miastaPrzełom w badaniach – praca

The Image of the City (1960)

5 elementów występujących na mapach poznawczych:

• punkty orientacyjne (landmarks)

• węzły (nodes)

• ścieżki (paths)

• krawędzie (edges)

• regiony (districts)

Kewin Lynch – obraz miasta

5 elementów występujących na mapach poznawczych(Bell i inni, 2004)

Mapy szkicowe

Mapy znanych badanym przestrzeni rysowane (szkicowanie) na prośbę badacza

Mapa szkicowa (Bańka, 2002)

Mapy szkicowe

Błędy w mapach szkicowych:

• Niekompletność (pomijanie istniejących elementów)

• Zniekształcanie (np. złe odległości, kąty)

• Wzbogacanie (dodawanie nieistniejących elementów) Mapa szkicowa (Bańka, 2002)

Mapy szkicowe

+ Dużo danych o tym jak ludzie knstruują swoje mapy

+ Łatwość prowadzenia badań

– wpływ zdolności plastycznych

– “brak” możliwości porównywania ludzi

Mapa szkicowa (Bańka, 2002)

Inne metody badania Map Poznawczych

• Rozpoznawanie

– Rozpoznawanie obiektów i miejsc na zdjęciach

• Ocena odległości

– Odległość euklidesowa

– Odległość funkcjonalna

– Odległość poznawcza

Mapy Goulda – nowa jakość

Poprzednie metody:

Mapowanie przestrzeni fizycznej (układ przestrzenny, komunikacja)

Mapy Goulda:

Mapowanie cech i ocen przestrzeni fizycznej (np.: atrakcyjność, stopień znajomości)

(Gould i White, 1986)

Podejście geograficzne

Mapa Co prezentuje Jak ją zmierzyć

Fizyczna Przestrzeń fizyczną Centymetrem, kątomierzem

Temperatur Cechę przestrzeni Termometrem

Preferencji Cechę przestrzeni Zapytać ludzi

Metoda konstrukcji map z użyciem mapy (wektorowej)

• Obszar mapy podzielony na mniejsze obszary

• Badani wskazują obszary

• Interpolacja

Mapa preferencji mieszkańców Liverpoolu (Gould i White,

1986).

Metoda konstrukcji map na podstawie wskaźników

werbalnych

• Badani wymieniają różne miejsca (np. znane) z określonego obszaru (np. państwa)

• interpolacja

Znajomość Szwecji przez 7-, 9- i 11-latków z Jonkoping (Gould i White, 1986).

PsychokartografiaPsychokartografia

Psychokartografia

Metoda badawcza pozwalająca na pomiar

psychologicznych własności przestrzeni

Psychokartografia a Mapy Goulda

Podobieństwa:

+ Mapowanie cech i ocen przestrzeni fizycznej

Różnice:

- Inny sposób uzyskiwania i przetwarzania danych

- brak założenia o przestrzennej ciągłości zjawisk psychologicznych

Metody konstrukcji Mapy - porównanie

Kogo z klasy lubisz:

• Dziewczynki • Chłopców

Mapy Goulda Psychokartografia

Wypisz osoby z klasy, które lubisz.

Kogo z klasy lubisz:

●Kasię

●Asię

●Michała

●Tomka

(pełna lista osób)

Jak wygląda badanie?Jak wygląda badanie?

Mapa

– papierowa

– czytelna (najlepiej specjalnie przygotowana)

– w dowolnej skali (od mapy świata do planu jednego pokoju)

– zwykle arkusz A4 – A3 (ograniczenie sprzętowe)

Pytania

wszystko co można zaznaczyć na mapie:

– wszelkie oceny i preferencje (np. lubię - nie lubię, chciałbym mieszkać - nie...)

– znajomość (np. dobrze znam - słabo znam - nie znam)

– aktywność przestrzenną (np. codzienne ścieżki)

– poczucie bezpieczeństwa

– terytorialność (np. moje – nie moje)

Przetwarzanie danych

Mapy do komputera

– za pomocą tabletu

Przetwarzanie map – za pomocą programu PsiMap(K. Ziach, A. Foland)

programu komputerowego z rodziny GIS (Geograficzne Systemy Informacji)

Program zajęć

www.psychokartografia.foland.pl

Praca indywidualna

40% oceny końcowej to ocena pracy indywidualnej

Zaliczenie indywidualne:

- kolokwium

Praca zespołowa

Grupy 3-4 osobowe

Zespół wybiera rzecznika do kontaktów ze mną

60% oceny końcowej to ocena pracy zespołu

Zaliczenie zespołowe:

- mapa (20 %)

- raport w formie prezentacji (40 %)

Mapa

Pytania wszystko co można zaznaczyć na mapie:

• wszelkie oceny i preferencje (np. lubię - nie lubię, chciałbym mieszkać - nie...)

• znajomość (np. dobrze znam - słabo znam - nie znam)

• aktywność przestrzenną (np. codzienne ścieżki)

• poczucie bezpieczeństwa• terytorialność (np. moje – nie moje)

„Zaznacz, obwodząc kolorem czerwonym obszary...”

Metoda

Wyniki

Tablet PsiMap

Wyniki• Powierzchnie obszarów

Dane liczbowe do porównań statystycznych

Wyniki jakościowe - mapyWyniki jakościowe - mapyPsychologiczne obrazy przestrzeni

Mapy wskazań jednej zmiennej(mapy obszarów lubianych, mapy obszarów nielubianych)

Mapa obszarów lubianych i mapa obszarów nielubianych w Warszawie

(N=323)

MapyMapyMapy różnic lub sum zmiennychmapy ewaluatywne [lubiane – nielubiane]mapy wskazań (obszarów znaczących) [lubiane + nielubiane]

Ewaluatywna mapa Warszawy (N=323)

Mapa obszarów znaczących w Warszawie (N=323)

MapyMapyMapy dla grup(np. Ze względu na miejsce zamieszkania)

Ewaluatywna mapa Warszawy dla mieszkańców : Centrum (N=108), Bemowa (N=125), Pragi Pn. (N=90)

Ukraina Zachodnia

Ukraina Wschodnia

Grupy Eksperymentalne

Pobudzona tożsamośćEuropejczyka (n=41)

Pobudzona tożsamość Polaka (n=41)

Mapy dla grup

Mapy dla grup

Pierwsze

Trzecie

Mapa istotnych różnic między grupami

Mapa istotnych różnic między grupami