PRZEDMIOTY DO WYBORU

Filologia polska

II stopień, 2 semestr

I ROK

WYBRANE ZAGADNIENIA LITERATURY POLSKIEJ PO 1918 ROKU

(15 wykładów + 30 ćwiczeń, 6 kursów do wyboru)

dr Marta Baron-Milian

Awangarda między autonomią a zaangażowaniem

Celem zajęć jest interdyscyplinarna i intermedialna analiza wybranych zjawisk

awangardowych i neoawangardowych przez pryzmat kategorii autonomii i zaangażowania

sztuki, z jednej strony problematyzująca związki estetyki i polityki, a z drugiej – ponawiająca

pytania o utopijność awangardowego projektu zniesienia granic pomiędzy życiem i sztuką oraz

o intencje awangardowych gestów. Podejmowane interpretacje podążą tropami pojęć

autonomii i zaangażowania sztuki oraz ich konceptualizacji i projektów, na jakie napotykamy

w awangardowej teorii i praktyce: zarówno w literaturze (prozie i poezji), jak i w manifestach

oraz innego typu wypowiedziach o charakterze metaartystycznym.

Podczas ćwiczeń w obszarze zainteresowania znajdą się zarówno historyczne ruchy

awangardowe, jak i neoawangarda, dla których kategorie autonomii i zaangażowania wyznaczą

pola konfrontacji projektów, programów i praktyk. Analizy będą koncentrowały się na różnych

dziedzinach artystycznej aktywności, przekraczając narodowe ramy refleksji i sytuując polskie

eksperymenty literackie na tle sztuki europejskiej, z którą pozostawały w pośrednim lub

bezpośrednim związku.

Przykładowa bibliografia

Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki. Wyb. H. Zaworska. Wrocław 1978.

A. Wat: Poezje; Bezrobotny Lucyfer; Publicystyka; Mój wiek

B. Jasieński: But w butonierce; Ziemia na lewo; Palę Paryż

T. Peiper: Tędy; Nowe usta; Myśli o poezji

A. Ważyk: Semafory; Dziwna historia awangardy

W. Wirpsza: Wiersze wybrane; Gra znaczeń; Przerób

M. Białoszewski: Obroty rzeczy, Oho

K. Miłobędzka: Zbierane

P. Bürger: Teoria awangardy. Kraków 2006.

Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej. Red. J.

Kornhauser, K. Siewior. Kraków 2015.

M. Shore: Kosmopolityzm, awangarda i utracona niewinność Europy Środkowej. W:

tejże: Nowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa 2012.

M. Shore: Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych

marksizmem. Warszawa 2009.

Awangarda i krytyka. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Red. J. Kornhauser, M.

Szumna, M. Kmiecik. Kraków 2016.

Awangarda Środkowej i Wschodniej Europy – innowacja czy naśladownictwo. Red. M.

Kmiecik, M. Szumna. Kraków 2015.

H. Foster: Powrót realnego. Awangarda u schyłku XX wieku. Kraków 2012.

R. Krauss: Oryginalność awangardy i inne modernistyczne mity. Gdańsk 2012.

J. Ranciere: Estetyka jako polityka. Warszawa 2007.

F. Jameson: Postmodernizm czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu. Kraków 2011.

A. Wójtowicz: Cogito i "sejsmograf podświadomości". Proza Pierwszej Awangardy.

Lublin 2010.

A. Wójtowicz: Nowa Sztuka. Początki (i końce). Kraków 2017.

J. Orska: Przełom awangardowy w dwudziestowiecznym modernizmie w Polsce. Kraków

2004.

T. Załuski: Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji. Kraków 2008.

A. Eysteinsson: Awangarda jako/czy modernizm. W: Odkrywanie modernizmu.

Red. R. Nycza. Kraków 1998.

dr hab. Beata Nowacka

Wielkie indywidualności polskiego reportażu Ćwiczenia: omówienie twórczości wybranych autorów (K. Nowak, K. Pruszyński, K. Wrzos,

M. Wańkowicz, R. Kapuściński, H. Krall, K. Kąkolewski, J. J. Szczepański, M. Szejnert, W.

Jagielski i inni).

Wykłady:

Periodyzacja polskiego reportażu.

Problematyka reportaży od XIX do XXI w.

Nowe kryteria wiarygodności reportażu.

Fotografia w reportażu.

Ja-Inny. Reprezentacje Innego w reportażach

dr Katarzyna Niesporek

Śląsk jako miejsce poezjotwórcze Zdzisław Hierowski pisał o podziale literatury na Śląsku na dwa okresy: 1922–1929 i 1929–

1939. Wyznaczona przez badacza cezura roku 1929 wiąże się z głośnym debiutem Gustawa

Morcinka, którego „żywiołowy talent i płodność wysunęły od razu na czoło nie tylko literatury

regionalnej, lecz zyskały mu uznanie i poczytność także poza Śląskiem, gdzie zdobywał je

przede wszystkim dzięki nowemu, trochę egzotycznemu tematowi, jakim był dla czytelnika

polskiego i krytyki górniczy Śląsk”. „Czarny kraj”, w którego centrum znajdują się kopalnie,

hałdy i familoki zarówno przeraża i zachwyca pisarzy. O śląskim krajobrazie pisali poeci

rodzimi, jak również niezwiązani z regionem, którym dopiero tematy śląskie przyniosły

upragniony rozgłos. Zainteresowanie regionem powracało w różnych okresach życia

literackiego. Szczególnie zintensyfikowało się po wojnie, jak i po 1989 roku.

Wykłady i ćwiczenia poświęcone zostaną m.in.:

- twórczości poetyckiej pisarzy-przybyszy, niezwiązanych z regionem (m.in. Emil

Zegadłowicz, Julian Przyboś, Włodzimierz Żelechowski, Tadeusz Różewicz),

- twórczości poetyckiej pisarzy rodzimych (Wilhelm Szewczyk, Bolesław Lubosz, Stanisław

Horak, Tadeusz Kijonka, Stanisław Krawczyk, Feliks Netz),

-twórczości poetyckiej pisarzy związanych z grupami działającymi na Śląsku (poeci

„Kontekstu”, „Na Dziko”, „Estakady”),

- poezji kobiet tworzonej na Śląsku (Genowefa Jakubowska-Fijałkowska, Katarzyna

Młynarczyk, Barbara Gruszka-Zych, Marta Podgórnik),

- elementom śląskiej ikonografii w poezji (hałda, kopalnia, familok)

prof. dr hab. Elżbieta Dutka

Góry jako „przestrzeń” i „miejsce” w literaturze współczesnej Podczas zajęć zostaną przybliżone utwory literackie i piśmiennictwo tematycznie związane z

górami, zarówno bardziej „klasyczne” (np. M. Zaruskiego, M. Karłowicza, J. Kurka, W.

Żuławskiego, J.A. Szczepańskiego, J. Harasymowicza, M. Kaloty-Szymańskiej, R.E.

Rogowskiego), jak i najnowsze (J. Szubera, M. Jagiełły, W. Kurtyki, J. Hugo-Badera, N.

Goerke, Ł. Supergana). Podjęte zostaną m.in. takie zagadnienia jak „kulturotwórcza rola gór”

(fenomen Tatr w kulturze polskiej, Karpat i Alp w kulturze europejskiej); dyskursy

tożsamościowe związane z przestrzenią górską; specyfika doświadczenia „górskiego” (aspekty

sensualne, topografie emotywne, graniczność, ekstremalność, eskapizm); dyskusje na temat

alpinizmu (między sportem, wyczynem, a twórczością artystyczną); topiczne i atopiczne

wyobrażenia gór; metaforyka spacjalna i tropy topograficzne, problem wyrażalności i

niewyrażalności (topos „gór milczących” i „wołanie gór”). Przyjęcie perspektywy

metodologicznej wyznaczanej przez geopoetykę pozwoli zaprezentować wyodrębniony

fragment literatury współczesnej w powiązaniu z innymi obszarami wiedzy: z geografią,

socjologią, antropologią.

Propozycje (głównie) z zakresu bibliografii przedmiotowej:

Góry wołają. Wędrówka z obiektywem od Olzy po Czeremosz. Opracowanie redakcyjne A.K.

Zieliński, wstęp literacki R. Malczewski. Rzeszów 2011 (reprint wydania z 1939 roku).

Heska-Kwaśniewicz K.: „Miłość jak przepaść”. Julian Przyboś i góry. Katowice 1998.

Kalus E.: Skalne olśnienia. Współczesna poezja tatrzańsko-podhalańska. Kraków 2016.

Kolbuszewski J.: Literatura i Tatry. Studia i szkice. Zakopane 2016.

Kolbuszewski J.: Tatry. Literacka tradycja motywu gór. Kraków 1995.

Macfarlane R.: Góry stan umysłu. Przeł. J. Konieczny. Poznań 2018.

Majda J.: Tatrzańskim szlakiem literatury. Szkice literackie. Kraków 1982.

Tatry i górale w literaturze polskiej. Antologia. Oprac. J. Kolbuszewski. Wrocław-Warszawa-

Kraków 1992 (BN).

Tatry i poeci. Antologia wierszy. Wybrał i oprac. M. Jagiełło. Warszawa 2007.

Woźniakowski J.: Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach

nowożytnej kultury europejskiej. W: Idem: Pisma wybrane. T. 2. Góry niewzruszone i pisma

rozmaite o Tatrach. Wybór, wstęp i oprac. N. Cieślińska-Lobkowicz. Kraków 2011.

Dr Monika Glosowitz

Formy kobiecości. Literackie strategie emancypacji

Celem zajęć jest interdyscyplinarna analiza poetyckich języków kobiet, której centralnymi

kategoriami będą różnorako ujmowane maszynerie afektywne, blokujące lub umożliwiające

„uzyskanie” równości, a zatem proces weryfikacji równości, który nazywamy emancypacją. W

pierwszym etapie wypracowane zostaną narzędzia, które umożliwią nam tak ukierunkowaną

lekturę poezji, a także zarysowany zostanie historyczno-społeczny proces transformacji emocji,

które rozumiane są nie tylko jako „właściwości postawy i nastrojenia podmiotu”, ale jako

czynniki sprawcze przemian społecznych.

Metodologiczny rekonesans (teorii feministycznych, teorii afektywnych oraz dyskursów

krytycznoliterackich) pozwoli nam spojrzeć na poezję jako część wspólnej przestrzeni i

zrozumieć, że jej doświadczanie nie różni się strukturalnie od innych doświadczeń, a język

sztuki jest jednym z języków-urządzeń, które organizują nasze widzenie świata.

W wytyczeniu korpusu poezji kobiet (Anna Świrszczyńska, Urszula Kozioł, Miłobędzka,

Halina Poświatowska, Anna Piwkowska, Genowefa Fijałkowska-Jakubowska, Joanna Lech,

Marta Podgórnik, Kira Pietrek, Ilona Witkowska i inne) bardziej od argumentacji na rzecz

podobieństw w liryce tworzonej przez kobiety interesować mnie będzie uchwycenie dynamiki

maszynerii na różnych poziomach ją konstytuujących: ontologii podmiotu kobiecego, percepcji

i poznania dokonującego się przez tę podmiotową soczewkę, funkcjonalizowania aktywności

w ten sposób ustawionego podmiotu, wreszcie prób przekroczenia tak urządzonego horyzontu.

To założenie badawcze można by określić jako gest przesunięcia „od metafory do maszynerii”,

w którym to nie tematyczna alegoryzacja wyznacza płaszczyznę połączeń pomiędzy

poetykami, ale działania zachodzące w polu poezji. Dlatego też linia synchronii dominuje nad

diachronią, nie usuwając jednak z przestrzeni badań tradycji literackiej.

Tropić będziemy reprezentacje poetyckie, sprzężone z przemianami współczesnego podmiotu,

które funkcjonują na trzech poziomach: reprodukują normatywne wizje kobiecości w jej relacji

z otoczeniem, zaburzają je w krytycznym i często ironicznym przeformułowaniu albo stają się

postulatywnymi wariantami przemian. Dominanty semantyczne, które odnajdziemy w

najnowszej poezji kobiet, będące jednocześnie elementami szerzej rozumianego kapitału

symbolicznego kobiecości jako ujednoliconego konstruktu fundującego dyskursy społeczne,

dotyczą kategorii choroby, traumy i wstydu, pracy afektywnej, miłości i wspólnoty.

Materiały kursowe znajdują się na blogu: www.formykobiecosci.tumblr.com.

Literatura

Urszula Kozioł, wiersze wybrane.

Joanna Lech, wiersze wybrane.

Krystyna Miłobędzka, wiersze wybrane.

Kira Pietrek, wiersze wybrane.

Anna Piwkowska, wiersze wybrane.

Marta Podgórnik, wiersze wybrane.

Halina Poświatowska, wiersze wybrane.

Anna Świrszczyńska, wiersze wybrane.

Ilona Witkowska, wiersze wybrane.

Wybrane teksty krytyczne dotyczące poezji wybranych autorek.

Sara Ahmed, „Ekonomie afektywne”, przeł. M. Glosowitz, „Opcje” 2013, nr 1–2.

Joanna Bednarek, „Praca i miłość: ku społeczeństwu bez pracy (i bez miłości?)”, „Wakat” 2015,

nr 1–2, http://wakat.sdk.pl/praca-i-milosc-ku-spoleczenstwu-bez-pracy-i-bez-milosci/.

Silvia Bovenschen, „Czy istnieje estetyka kobieca?, w: Zmierzch estetyki — rzekomy czy

autentyczny?”, t. I, red. Stefan Morawski, Czytelnik, Warszawa 1987.

Marta Bucholc, „Rodzina światowa jako laboratorium powściągliwości”, „Kultura

Współczesna” 2012, nr 3.

Ewa Charkiewicz, „Czy Matka Polka może być uboga?”, „Recykling Idei” 2008, nr 11,

http://recyklingidei.pl/charkiewicz-czy-matka-polka-moze-byc-uboga.

„Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie — antologia szkiców”, red. Anna Nasiłowska.

Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2001.

Kimberle W. Creenshaw, „Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics, and

Violence against Women of Color”, „Stanford Law Review” 1991, vol. 43, nr 6.

Kimberlé Crenshaw, „Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist

Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics”, „University

of Chicago Legal Forum” 1989, no. 139.

Ann Cvetkovich, „Public Feelings”, „South Atlantic Quarterly” 2007, vol. 106, nr 3.

Agata Dembek, „Profesjonalizacja emocji w domu i w pracy”, „Kultura Współczesna” 2012,

nr 3.

John Dewey, „Sztuka jako doświadczenie”, przeł. Andrzej Potocki, Zakład Narodowy Imienia

Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław i in. 1975.

Ewa Domańska, „Co z nami zrobił Foucault?”, w: „French Theory w Polsce”, red. Ewa

Domańska, Mirosław Loba, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.

Ewa Domańska, „Humanistyka ekologiczna”, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2.

Silvia Federici, „Niestabilne zatrudnienie perspektywa feministyczna”, przeł. Mateusz

Pietryka, „Przegląd Anarchistyczny” 2010, nr 11, http://www.przeglad-

anarchis¬tyczny.org/artykuly/23-reprodukcja-zycia-codziennego/228-niestabilne-

zatrudnienie-perspek¬t¬ywa-feministyczna.

Ann Ferguson, „Romantic Love, the Affective Economy and a Socialist Feminist Vision”, w:

„Taking Socialism Seriously”, red. Anatole Anton, Richard Schmitt, Lexington Books,

Lanham, Maryland 2012.

Michel Foucault, „Bezpieczeństwo, terytorium, populacja”, przeł. Michał Herer, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2010.

Maciej Gdula, „Trzy dyskursy miłosne”, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.

Anthony Giddens, „Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych

społeczeństwach”, przeł. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Donna Haraway, „Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat

osiemdziesiątych”, przeł. Sławomir Królak i Ewa Majewska. „Przegląd Filozoficzno-Literacki”

2003, nr 1.

Donna Haraway, „Manifest gatunków stowarzyszonych”, przeł. Joanna Bednarek, w: „Teorie

wywrotowe. Antologia przekładów”, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie,

Poznań 2012.

Michał Herer, „Gilles Deleuze, „Struktury – maszyny – kreacje”, Towarzystwo Autorów i

Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.

Renata E. Hryciuk, Elżbiera Korolczuk, „Wstęp. Pożegnanie z Matką Polką?”, w: „Pożegnanie

z Matką Polką. Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce”,

red. Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego,

Warszawa 2012.

Leokadia Hull, „Obok kanonu. Poezja kobiet w przestrzeni literatury po 1945 roku”, „Prace

Literaturoznawcze” 2013, nr 1.

Eva Illouz, „Uczucia w dobie kapitalizmu”, przeł. Zygmunt Siembierowicz, Oficyna Naukowa,

Warszawa 2010.

Eva Illouz, „Wielka transformacja miłości albo wyłonienie się rynków małżeńskich”, przeł.

Marta Hekselman, „Kultura Współczesna” 2012, nr 3.

Maurizio Lazzarato, „Praca niematerialna”, przeł. Łukasz Biskupski, w: „Robotnicy opuszczają

miejsca pracy”, red. Joanna Sokołowska, Łódź 2010.

Jacques Rancière, „Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka”, przeł. Maciej Kropiwnicki,

Jan Sowa, Korporacja Ha!art, Kraków 2007.

Agnieszka Rejniak-Majewska, „Autonomiczne iluzje wolności? O autonomii sztuki w dobie

późnej nowoczesności”, w: tejże, „Puste miejsce po krytyce? Modernizm i materialistyczna

rewizja autonomii sztuki”, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2014.

Adrienne Rich, „Zapiski w sprawie polityki umiejscowienia”, przeł. Weronika Chańska,

„Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 1.

Susan Sontag, „Choroba jako metafora”, przeł. Jarosław Anders, w: „Osoby”, red. Maria

Janion, Stanisław Rosiek, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1984.

Saskia Sassen, „Globalizacja: eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy”, przeł. Joanna

Tegnerowicz, Wydawnictwo Uniwersytety Jagiellońskiego, Kraków 2007.

Baruch de Spinoza, „Etyka w porządku geometrycznym wywiedziona”, przeł. Ignacy Myślicki,

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Gayatri Chakravorty Spivak, „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?”, przeł. Ewa

Majewska, „Krytyka Polityczna” 2011, nr 24–25.

Prof. dr hab. Uniłowski Krzysztof

Nowocześni o średniowieczu – polska powieść historyczna po roku 1919

Materiału do rozważań dostarczy nam lektura wybranych dzieł z zakresu polskiej prozy

historycznej XX i XXI wieku osnutych na tle historii wieków średnich. Wybrane utwory

reprezentują różne odmiany gatunku, tak pod względem poetyki, pisarskich strategii, wymowy

ideowej, jak czytelniczego adresu (od powieści popularnych do nowatorskie utwory Teodora

Parnickiego).

PROBLEMATYKA WYKŁADÓW:

wykład 1: Z niego oni wszyscy... Polityka historyczna Henryka Sienkiewicza

wykład 2: „Białki żądają!" Problematyka płci kulturowej w cyklu Z. Kossak o wyprawach

krzyżowych

wykład 3: Teodor Parnicki (1908-1988) – najwybitniejszy polski powieściopisarz

historyczny XX wieku

wykład 4: Tylko Beatrycze: paradoksy dyskursu miłosnego

wykład 5: Powieści piastowskie (i anty-piastowskie)

wykład 6: Historiograficzna (meta)powieść po polsku: Wieloryb. Wypisy źródłowe (1998)

wykład 7: Scena historii jako scena pisania

ĆWICZENIA – lektury obligatoryjne (omawiane na zajęciach):

1. Zofia Kossak: Krzyżowcy. T.4: Jerozolima wyzwolona [wyd. dowolne]

2. Hanna Malewska: Przemija postać świata. Prolog – 493 rok [wyd. dowolne]

3. Teodor Parnicki: Srebrne orły

4. Antoni Gołubiew: Bolesław Chrobry. T. 1: Puszcza, cz. 1: Polana

5. Andrzej Sapkowski: Narrenturm. Warszawa 2002, roz. I-V, s. 12-94

6. Elżbieta Cherezińska: Korona śniegu i krwi. Poznań 2012

W bezpośrednim nawiązaniu do zaleconych lektur w ramach ćwiczeń podjęte zostaną

następujące zagadnienia:

1. Specyfika powieści historycznej: dialog ze źródłami historycznymi.

2. Powieść historyczna w kulturze literackiej XX wieku i obecnie – artystyczne i popularne

warianty.

3. Literackie historiozofie – te(le)ologiczna interpretacja dziejów na przykładzie Kossak i

Malewskiej.

4. Proza T. Parnickiego: studium (nieobejmowalnego) wydarzenia.

5. Genealogia i metafizyka państwa w cyklach A. Gołubiewa i E. Cherezińskiej,

6. Gra z historią we współczesnej prozie fantasy (na przykładzie A. Sapkowskiego).

Oprócz zdobywania wiedzy przedmiotowej, niezwykle ważnym zadaniem kursu jest

zrozumienie narracyjnego charakteru wszelkiej wypowiedzi o historii.

Na ćwiczeniach stawiane będą hipotezy interpretacyjne, które następnie – w trybie dyskusji

– będą rozwijane i weryfikowane z wykorzystaniem dostępnych studentom kontekstów

(teoretycznych, historiozoficznych, antropologicznych itd.). Niektóre zajęcia przyjmą charakter

seminaryjny – dla wykazania, że hipotezy interpretacyjne powinny być wyprowadzane na

podstawie uważnej, drobiazgowej lektury, podjęty zostanie wspólny namysł nad pojedynczymi

scenami czy nawet akapitami tekstów literackich.

PROSEMINARIUM

(7 kursów do wyboru)

dr hab. Maria Barłowska

Dawno temu w Wilnie – ludzie, miejsca, zdarzenia

Piśmiennictwo dawne jest szczególnie mocno poddane presji schematyzacji.

Historycznoliterackie uporządkowania, skrupulatnie budowane ciągi przyczyn i skutków,

układy odniesień, całościowe narracje. A przecież u podstaw ich wszystkich leży pojedynczy

fakt, jakieś zdarzenie, jakieś spotkanie – w przypadkowości dziejącej się teraźniejszości.

Proponuję eksperyment w postaci zapomnienie o znanych z podręczników i syntez porządkach.

Przeniesienie się do Wilna pierwszych dziesiątków lat XVII w. i swobodne rozejrzenie się. Bez

narzucania perspektywy patrzenia, podjęcie próby obserwacji pojedynczego: dokumentu,

tekstu, wydarzenia w otoczeniu innych, równie jednorazowych, niepowtarzalnych. Na ile jest

możliwe i co będzie potrzebne, by je rozpoznać – to się okaże. Praktyczny cel proseminarium

będzie polegał na wspólnym dochodzeniu do rozumienia faktu. Nawet jeśli wcześniejsi badacze

wykonali konieczną pracę, będzie chodziło nie o odczytanie jej efektów, ale możliwie aktywne

przejście ich drogi. Będzie to oznaczało konieczność (i przyjemność) szukania w rękopisach,

odczytywania przekazów, badania starodruków, szperania w różnych kompendiach.

Towarzyszącego mu poczucia zwycięstwa i zawodu. Najkrócej: praktycznego budowania w

działaniu warsztatu badacza literatury dawnej.

A co można było wtedy dojrzeć w Wilnie? Wielki pożar miasta, królewski tryumf,

zamieszki, śluby i pogrzeby, heretyków i katolików, hetmanów, królów, doktora Macieja

Kazimierza Sarbiewskiego, Daniela Naborowskiego, przyszłego świętego Andrzeja Bobolę.

prof. dr hab. Elżbieta Dutka

Przestrzenie geobiograficzne w literaturze współczesnej Proponuję prace związane z interpretacją różnych utworów współczesnych i najnowszych, w

których refleksja tożsamościowa powiązana została z problematyką przestrzenną. Tematem

przewodnim prowadzonych prac badawczych może być interpretacja z perspektywy

geopoetyki utworów o charakterze autobiograficznym, jak i biograficznym (tak bardzo

popularnych biografii, dzienników, wspomnień czy wywiadów), ale także esejów, reportaży,

zapisków z podróży, wypraw.

Propozycje lekturowe:

Biografia – geografia – kultura literacka. Red. J. Ziomek, J. Sławiński. Wrocław 1975.

Czermińska M.: Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki. „Teksty Drugie”

2011, nr 5, s. 183–199.

Czermińska M.: Tożsamość kształtowana w pamięci miejsca. „Ruch Literacki” 2013, nr 6, s.

591–606.

Kaczmarek J.: Topobiografie – wielowymiarowa przestrzeń bycia. „Białostockie Studia

Literaturoznawcze” 2013, nr 4, s. 25–38.

Nycz R. „Każdy z nas jest przybyszem”. Wzory tożsamości w literaturze polskiej XX wieku.

„Teksty Drugie” 1999, nr 5, s. 41–51.

Lewicka M.: Psychologia miejsca. Warszawa 2012.

Przestrzenie geo(bio)graficzne w literaturze. Red. E. Konończuk, E. Sidoruk. Białystok 2015.

Rybicka E.: Auto/bio/geo/grafie. W: Eadem: Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we

współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków 2014, s. 277–296.

dr Katarzyna Szopa

Trajektorie wykluczenia: płeć, klasa, rasa

Temat proseminarium „Trajektorie wykluczenia: płeć, klasa, rasa” dotyczył będzie złożonej

problematyki wykluczenia ze względu na płeć, pochodzenie społeczne oraz kolor skóry.

Analizując wybrane przykłady tekstów literackich oraz korzystając z bogatego instrumentarium

badawczego krytyki feministycznej, marksistowskiej i postkolonialnej, skupiać będziemy się

na tropieniu strukturalnego charakteru przemocy oraz na mechanizmach jej reprodukowania w

rozmaitych kontekstach historycznych, społecznych, politycznych i ekonomicznych. Celem

zajęć będzie ukazanie złożoności omawianych zjawisk, które nigdy nie funkcjonują oddzielnie,

a także krytyczny namysł nad polityką wykluczenia w obszarze dyskursów feministycznych,

postkolonialnych i marksistowskich.

Literatura obowiązkowa:

Henryk Sienkiewicz, „W pustyni i w puszczy”

Joanna Kuciel-Frydryszak „Służące do wszystkiego”

Toni Morrison, „Najbardziej niebieskie oko”

Alice Walker, „Kolor purpury”

Arundhati Roy, „Bóg rzeczy małych”

Literatura uzupełniająca:

bell hooks: Czarne kobiety. Tworzenie teorii feministycznej. W: Tejże: Teoria feministyczna.

Od marginesu do centrum. Przeł. E. Majewska. Warszawa 2013.

Alice Walker: W poszukiwaniu ogrodów naszych matek. Przeł. M. Mazurek. W: Teorie

wywrotowe. Antologia przekładów. Red. A. Gajewska. Poznań 2012.

Layli Philips: Kobietyzm: na własną rękę. Przeł. M. Mazurek. W: Teorie wywrotowe…

Edward Said: Orientalizm. Przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Poznań 2018.

G.Ch. Spivak: Czy podporządkowani Inni mogą przemówić? Przeł. E. Majewska. „Krytyka

Polityczna” 2011, nr 24–25.

Audre Lorde: Wiek, rasa, klasa i płeć: kobiety na nowo definiują różnicę. W: Tejże: Siostra

outsiderka. Eseje i przemówienia. Przeł. B. Szelewa. Warszawa 2015.

Monika Bobako: ”Konstruowanie odmienności klasowej jako urasawianie. Przypadek Polski

po 1989 roku”. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego. 2011.

http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0108Bobako2011.pdf

Franz Fanon: Czarna skóra, białe maski. W: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją

polską. Red. K. Stępnik, D. Trześniowski. Lublin 2010.

Luce Irigaray: Rynek kobiet. Przeł. A. Araszkiewicz. „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003,

nr 1(3), s. 15-30.

Silvia Federici: Kapitał a płeć. "Praktyka Teoretyczna" 2017, nr 3.

Alisa Del Re: Produkcja/reprodukcja. Przeł. S. Królak. W: Marks. Nowe perspektywy, red. K.

Szadkowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.

dr hab. Magdalena Piekara,

Salome – niebezpieczne pragnienie modernistów czy modernizmu?

Motyw Salome (Herodiady) w tekstach modernistycznych przede wszystkim związany jest z

problematyką kobiety (czyli, na co zwróciła uwagę Maria Podraza-Kwiatkowska, na strach

związany ze zmianami społecznymi tamtych czasów, w których kobieta zaczyna pełnić inne

funkcje społeczne, domaga się praw obywatelskich czy raczej ludzkich). Swoista

„nadprodukcja" tego motywu świadczy o tym, iż dla pisarzy (ale też i malarzy) końca XIX w.

nowa sytuacja kobiety była istotna, zaprzątała uwagę, pojawiała się w różnych, często

nieoczekiwanych kontekstach, w tym np., poza najprostszym – erotycznym, także np.

eschatologicznym. W tytule zajęć, dość prowokacyjnie, użyto słowa „pragnienie”. Pojęcie to

pojawia się na wielu płaszczyznach, poza, znów oczywiście, erotycznym spełnieniem, dotyczy

także możliwego partnerstwa w określonych sytuacjach, a także całkowitego

podporządkowania się kobiecie, pozwolenia jej na całkowite zawłaszczenie mężczyzny.

Podczas zajęć analizować będziemy teksty Oscara Wilde’a, Gustawa Flauberta, Jana

Kasprowicza, Kazimiery Zawistowskiej, Stefana Grabińskiego i innych. Zajmie nas także

analiza obrazów z epoki, w tym także krytyczna np. lektura książki Ewy Kuryluk „Salome albo

o rozkoszy. O grotesce w twórczości Aubreya Beardsleya”.

prof. dr hab. Artur Rejter

Nazwy własne a kultura

dr hab. prof. UŚ Iwona Loewe

Od mundialu do igrzysk. Sport jako przedmiot badań mediolingwistycznych

prof. dr hab. Ewa Jaskółowa

Czytanie literatury w szkole

Proponuję zajęcia, w trakcie których postawiony zostanie problem przyjemności lektury, a

zwłaszcza lektury szkolnej. Teoretyczną podstawę dla proseminarium stanowić będą 3 pozycje

akademickie:

1. A. Janus-Sitarz, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Kraków 2009;

2. A. Janus-Sitarz, W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje,

Kraków 2016;

3. K. Koziołek, Czas lektury, Katowice 2017;

Po omówieniu problemów związanych z podejściem do lektury w publikacjach obu badaczek,

zaproponuję tekst, wybrany wspólnie ze studentami. Skupimy się na utworze z „klasycznego”

spisu szkolnych utworów, aby odkryć w nim interesujące problemy dla współczesnego

młodego człowieka. Następnie odpowiemy na pytanie: co we wskazanej przez nas książce

może zainteresować młodych odbiorców i jak zorganizować zajęcia, aby to zainteresowanie

zostało pogłębione. Korzystając z inspiracji A. Janus-Sitarz oraz K. Koziołek spróbujemy

zaproponować współczesną listę lektur szkolnych oraz sposoby pracy z tymi tekstami.

PRACA MAGISTERSKA – (osobny plik TUTORING) 1. Dr hab. prof. UŚ Joanna Dembińska-Pawelec

2. Dr hab. Anna Kałuża

3. Prof. dr hab. Mariola Jarczyk

4. Prof. dr hab. Janusz Ryba

5. Prof. dr hab. Elżbieta Dutka

6. Dr hab. prof. UŚ Bożena Mazurek

7. Dr hab. Maciej Tramer

8. Dr hab. Mariusz Jochemczyk

9. Prof. Józef Olejniczak

10. Prof. dr hab. Ewa Jaskółowa

11. Prof. dr hab. Bernadetta Szamburska-Niesporek

12. Dr hab. prof. UŚ Aleksandra Niewiara

13. Prof. dr hab. Artur Rejter

14. dr hab. prof. UŚ Iwona Loewe

II ROK

FIOLOGIA POLSKA

PRZEDMIOT LITERATUROZNAWCZY

(4 kursy do wyboru)

dr hab. Magdalena Bąk

Australia w piśmiennictwie polskim

Australia to niezwykły kraj i kontynent, który przybyszom z zewnątrz często jawił się jako

zaskakujący, niezrozumiały, dziwny. O jej historii Mark Twain pisał, że czyta się ją jak

najwspanialsze kłamstwa. Douglas Adams, wspominając swoje australijskie doświadczenia w

Riding the Rays, pisał, że Australia jest jak Jack Nicholson: podchodzi do ciebie i śmieje ci się

prosto w twarz w niepokojący, ale i ujmujący sposób. Porównanie to zdradza pewien rodzaj

fascynacji i zdumienia, a kombinacja taka bardzo często pojawia się w relacjach z Australii

autorstwa przedstawicieli różnych nacji. Tematem zajęć jest prześledzenie sposobu, w jaki

Australia postrzegana była przez autorów polskich, próba rekonstrukcji jej wizerunku

wyłaniającego się ich z tekstów, a także zróżnicowanych celów, którym australijskie

nawiązania miały służyć. Analizie zostaną poddane prozatorskie i poetyckie teksty literackie

(W. Gutkowski, Podróż do Kalopei, S. Wiśniowski, Pani Jeziora i Światełka w ciemnym kraju,

T. Podemska-Abt, Żywe sny), wspomnienia i pamiętniki (S. Korzeliński, Opis podróży do

Australii i pobytu tamże od 1852 do 1856 r., B. Dolański, Trzy epoki z życia mego, czyli wyjazd

do Australii, tamże mój pobyt i powrót do Europy, S. Wiśniowski, Dziesięć lat w Australii), a

także zbiory reportaży (L. Wolanowski, Poczta do „Nigdy-Nigdy”, M. Tomalik, Australia.

Gdzie kwiaty rodzą się z ognia). Jako materiał porównawczy zostaną wykorzystane fragmenty

wspomnień i australijskich relacji autorów obcych, a także prace socjologów, historyków i

kulturoznawców dotyczące problematyki australijskiej.

dr Marta Baron-Milian

Antropologia czytania

W ramach zajęć poruszone zostaną problemy z zakresu socjologii, etyki, ekonomii oraz

estetycznych aspektów lektury.

Przykładowe zagadnienia Czytanie przyjemne i nieprzyjemne

Literatura nie jest pisana dla literaturoznawców. Czytelnik fachowy i niefachowy

Samotny czytelnik czy wspólnota czytających?

Formy zaangażowania w tekst literacki

Jak działa literatura? Cz. I: Oczarowania i skandale

Jak działa literatura? Cz. II: Wiedza i niewiedza

Jak działa literatura? Cz. III: Estetyka jako polityka

Stereotypy czytania

Klasowy charakter czytania

Czytanie dobre i złe. Etyka lektury

Modne czy popularne? O modach literackich

Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka – promocja czytelnictwa

Czytelnik-konsument i niewidzialna ręka rynku

Przykładowa bibliografia Andrzej Skrendo: Recepcja literatury: przedmiot, zakresy, cele badań. Komentarz do tytułu

i postscriptum.

Anne Fadiman: Ex libris. Wyznania czytelnika

Antoine Compagnone: Czytelnik. W: tegoż: Demon teorii

Dariusz Nowacki: Zawód: czytelnik

Elisabeth Long: O społecznej naturze czytania

Grzegorz Jankowicz i in.: Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a

Bourdieu. Raport z badań

Grzegorz Jankowicz i in.: Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a

Bourdieu. Podręcznik

Jacques Ranciere: Estetyka jako polityka

Krystyna Koziołek: Haute lecture albo książka w modzie

Maciej Maryl: Antropologia odbioru literatury – zagadnienia metodologiczne

Maciej Maryl: Interpretator czy czytelnik? Projekt badań empirycznych nad stylami

odbioru

Maciej Maryl: Technologie literatury – wpływ nośnika na formę i funkcje przekazów

literackich

Maciej Tramer: Literatura i skandal na przykładzie dwudziestolecia międzywojennego

Maja Staśko: Nie czytasz? Idę z tobą do łóżka

Michał Głowiński: Świadectwa i style odbioru

Michał Paweł Markowski: Życie na miarę literatury

Michel de Montaigne: O trzech rodzajach obcowania. W: tegoż: Próby

Mody w kulturze i literaturze popularnej. Red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska

Pierre Bourdieu: Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego

Piotr Michałowski: Strategie skandalu i stereotypy odbioru

Rita Felski: Rozpoznanie; Oczarowanie; Wiedza; Szok. W: tejże: Literatura w użyciu

Roland Barthes: Przyjemność tekstu

Ryszard Koziołek: Dobrze się myśli literaturą

Ryszard Koziołek: Zapomniane radości czytania

Ryszard Koziołek: Znakowanie trawy albo praktyki filologii

Wybrane teksty literackie

dr Iwona Słomak

Kultura języka łacińskiego w dawnej Polsce

Zajęcia służą zdobyciu przez studenta kompetencji niezbędnych do lektury i translacji tekstu

łacińskiego występującego w postaci utartych sformułowań oraz cytatów u autorów

staropolskich. Podczas ćwiczeń, służących systematycznemu pogłębieniu znajomości fleksji i

składni oraz leksyki języka łacińskiego, wykorzystywane będą zatem oryginalne testy

staropolskie (w tym zwłaszcza przykłady prozy epistolograficznej i oratorskiej), a główny

nacisk położony zostanie na wykształcenie praktycznej umiejętności przekładu krótszych i

dłuższych łacińskich partii w tekście polskojęzycznym, dodatkowo także nagłówków oraz

informacji wydawniczych w książkach łacińskojęzycznych z epoki. Ponadto wprowadzone

zostaną elementy wiedzy o kulturze antycznej, istotnej ze względu na jej recepcję w dawnej

Rzeczypospolitej, a także na temat źródeł erudycji staropolskich autorów (kanon szkolny,

kompendia, florilegia).

dr Michał Kłosiński

Teorie gier video

Podczas kursu omówione zostaną podstawowe pojęcia oraz teorie przydatne w rozumieniu

istoty gier wideo jako złożonego zjawiska kulturowego. Zajęcia poświęcone będą różnym

ujęciom znaczenia i roli gier zarówno jako zjawiska kulturotwórczego, jako tekstu kultury, jako

transmedialnej i światotwórczej opowieści oraz jako nowej formy, w ramach której ludzkie

bycie zamieszkuje świat. Kurs kierowany jest zatem do osób zainteresowanych poważną,

akademicką refleksją nad problematyką gier, rozumianych jako istotny element współczesnej

kultury. Profil zajęć wymaga podstawowej znajomości omawianego medium, dlatego

skierowany jest on szczególnie do osób, które grają w gry, są ich fascynatami lub interesują się

teorią i filozofią oraz rozwojem badań nad grami wideo.

W świetle rosnącego zainteresowania groznawstwem wśród rodzimych badaczy, studenci

zapoznają się z podstawowymi teoriami zabawy i gier (Johan Huizinga, Roger Caillois, Bernard

Suits), monograficznymi lub tematycznymi numerami czasopism („Kultura Współczesna”,

„Teksty Drugie”, „Śląskie Studia Polonistyczne”, „Homo Ludens”), publikacjami zbiorowymi

oraz książkami takich badaczy jak: Espen Aarseth, Radosław Bomba, Mirosław Filiciak, Paweł

Frelik, Jesper Juul, Rafał Kochanowicz, Piotr Kubiński i inni.

Profil zajęć zakłada, że przedmiotem namysłu będą przede wszystkim teorie groznawcze,

dyskursy mówiące o grach wideo oraz filozoficzne projekty krytyki gier. Kurs wymaga zatem

krytycznego uczestnictwa studentów w procesie omawiania poszczególnych propozycji

badawczych. Jeżeli studenci wyrażą chęć oraz zainteresowanie, prowadzący przewiduje

możliwość lektury najnowszych pozycji bibliograficznych w języku angielskim lub

francuskim.

Warunkiem zaliczenia kursu będzie aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz stworzenie

prezentacji multimedialnej o profilu groznawczym, omawiającej wybraną teorię z

uwzględnieniem jej słabych i mocnych stron.

WYKŁAD MONOGRAFICZNY

(3 kursy do wyboru)

Prof. dr hab. Józef Olejniczak

Pochwała interpretacji i „kryzys” nauk humanistycznych

Wykład dot. relacji między interpretacją a teorią we współczesnych naukach humanistycznych,

a także miejsca nauk humanistycznych we współczesnym uniwersytecie w kontekście

dominującej w dyskursie publicznym tezy o kryzysie (uniwersytetu i nauk humanistycznych).

Coraz powszechniejsze przekonanie o zachodzącym w ponowoczesności kryzysie nauk

humanistycznych, ich „niepraktyczności” i nieprzydatności w konfrontacji z „potrzebami rynku

pracy”, doktryną innowacyjności, a także idący w ślad za tym kryzys instytucji uniwersytetu

coraz wyraźniej zmierzającej w stronę struktury korporacji, w której wszystko (efekty

kształcenia, efekty badań naukowych) powinno być „mierzalne”, tzn. poddane ewaluacji,

audytowi etc., a nade wszystko powinno być „opłacalne” z ekonomicznego punktu widzenia –

to wszystko skłania do refleksji nad: 1. Ideą uniwersytetu i przekazanych przez tradycję

akademickich relacji i idei (np. mistrz-uczeń, idea wspólnoty); 2. Miejscem nauk

humanistycznych w uniwersytecie; 3. „Misją” (?) nauk humanistycznych w ponowoczesnej

cywilizacji. Refleksji należy poddać także zjawiska zachodzące w naukach humanistycznych,

przede wszystkim coraz ważniejsze współcześnie pytania metodologiczne o granice

interpretacji (tzn. tzw. „wolności interpretacyjnej”), relację interpretacji do teorii czy prawo do

przekraczania granic macierzystych dyscyplin. W końcu trzeba też pytać o to, czy nabycie

sprawności procedur interpretacyjnych określonego przedmiotu poznania (np. zjawiska

literackiego) jest do czegokolwiek przydatne.

dr hab. prof. UŚ Magdalena Pastuch

Pamięć i tradycja w języku

ematyka wykładu koncentruje się wokół takich ogólnohumanistycznych pojęć, jak tradycja i

pamięć. Przedmiotem refleksji będzie przede wszystkim ich realizacja na płaszczyźnie

językowej. Pojęcie TRADYCJI rozumiane jest w humanistyce bardzo różnie (TRADYCJA

jako transmisja społeczna, jako proces przekazywania, jako powroty do źródeł; jako

„renesanse”). Dla rozważań odnoszących się do materiału językowego ważna jest ustalenie

relacji pomiędzy PAMIĘCIĄ (PAMIĘĆ jako kategoria naukowa - Jacques Le Goff),

PAMIĘCIĄ ZBIOROWĄ, TRADYCJĄ I HISTORIĄ (zob. prace Ewy Domańskiej, Paula

Ricouera, Krzysztofa Pomiana) – te tematy wprowadzą do konkretnych analiz i przykładów z

płaszczyzny językowej.

Poszczególne spotkania analityczne poświęcone będą między innymi następującym

zagadnieniom szczegółowym:

1. archaizm jako element tradycji; rozumienie archaizmu; typologia archaizmów;

4. tradycja w kulturze vs. tradycja w języku (na przykładzie feminatywów)

5. „polszczyzna niegiętka” - aksjologia w leksyce a poprawność polityczna

5. słowa jako klucze kultury

6. skrzydlate słowa - koncepcja frazematyki Wojciecha Chlebdy

7. etymologia - „skarbnica przeszłości” czy „klucz do współczesności” ?

8. językowa gra z przeszłością (gra językowa jako koncept w języku literatury, reklamy,

perswazji)

9. dialekt śląski – tradycja, pamięć czy skansen?

10. „Święta Anna samotrzecia, czyli co umarło w gramatyce”

Prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński

Perspektywy humanistyki i uniwersytetu

Od połowy lat 90. w Stanach Zjednoczonych toczy się niesłychanie żywa dyskusja na temat

kryzysu studiów anglistycznych, czy szerzej humanistycznych. W piśmie, które wydaje

amerykańskie Association of Department of English, jako „ADE Bulletin”, wypowiadający się,

dobrze nam znani, autorzy mówią w tonie katastroficznym. Joseph Hillis Miller: „Coś

katastroficznego dzieje się na uniwersytecie, coś drastycznego dzieje się z Uniwersytetem.

Uniwersytet traci swoją ideę, misję przewodnią podtrzymującą go od wczesnego wieku XIX”,

czyli w Ameryce – od początku dziejów. „Idea”, która stanowiła dla tradycyjnego Uniwersytetu

„pojęcie kontrolujące” (supervising concept), ustąpiła na rzecz „treningu technicznego” na

usługach międzynarodowych korporacji. Pełniąca funkcję Prezydenta ADE Linda Ray Pratt

przypomina książki Roberta Scholesa (The Rise and Fall of English, 1998) i Davida Damroscha

(We Scholars, 1995), streszczając je w jednym zdaniu: „straciliśmy ufność, że studiowanie

literatury znaczy cokolwiek”. Scholes przypomina w swojej katastroficznie zatytułowanej

książce, że były czasy, kiedy studiowanie literatury opierało się na przekonaniu, że jest ona

„tekstem quasi-sakralnym, który mógł być eksponowany przez licencjonowanego nauczyciela-

kaznodzieję (teacher-preacher), odsłaniającego wejście do królestwa światła” . Dzisiaj, kiedy

literatura uległa upolitycznieniu, obracając się w kulturową produkcję, „musieliśmy zarzucić

ową wysoką ścieżkę do królestwa światła” – gorzko konkluduje Linda Ray Pratt.

Losy nauk humanistycznych stanowią przedmiot niezwykle pracowitego namysłu w ostatnich

dwudziestu latach. Poświęcono im dziesiątki książek, pisanych nierzadko przez bardzo

wybitnych przedstawicieli życia intelektualnego w angielskim kręgu językowym. Powszechna

znajomość języka angielskiego oraz pojawianie się książek poświęconych losom humanistyki,

dawniej, dziś i jutro, w znanych, prestiżowych wydawnictwach, spowodowały, że dyskusję

obserwuje wielu badaczy, głównie ze środowiska, ale też i spoza niego. Dowodzą tego recenzje,

fora internetowe, podejmowanie dialogu z poprzednikami w kolejnych publikacjach. Autorzy

diagnoz mniej czy bardziej katastroficznych wskazują na dwie wzajem sprzeczne dyrektywy

działania. Obie są obronne, choć na dwa skrajnie różne sposoby. Jedną nazwijmy heroiczną,

drugą pragmatyczną. Łączy je obie uznanie nieodwracalności zmian w obrębie uniwersytetu w

okresie globalizacji i urynkowienia. Cały problem polega na tym, czy zamieniony w

przedsiębiorstwo uniwersytet zachowuje swoją tożsamość? Celem wykładu jest omówienie

toczących się dyskusji, zwłaszcza w kontekście idących radykalnych zmian w nauce polskiej,

jakie proponuje „Konstytucja dla nauki”.

SEMINARIUM – kontynuacja z zeszłego semestru, osobny plik z zakresem tematów

1. dr hab. Maria Barłowska

2. dr hab. Joanna Kisiel

3. dr hab. Beata Nowacka

4. dr hab. Grzegorz Olszański

5. dr hab. Agnieszka Nęcka

6. prof. Jacek Lyszczyna

7. prof. Mirosława Siuciak

8. dr hab. Katarzyna Wyrwas

9. dr hab. Małgorzata Wójcik-Dudek

MODUŁ SPOŁECZNY

(2 kursy do wyboru)

dr Paweł Tomczok

Teorie społeczne w XXI wieku

Celem kursu będzie prezentacja wybranych teorii społecznych powstałych po roku 2000.

Wśród omawianych zagadnień znajdzie się między innymi kryzys finansowy oraz

finansjalizacja, populizm, teologia polityczna i problem postsekualryzmu, społeczne

zagadnenia ekologii i katastrof naturalnych, problem neokolonializmu. W czasie wykładu

zostaną omówione m.in. następujące książki takich autorów jak Graeber, Pobłocki, Latour,

Piketty, Naomi Klein, Eva Illouz, Butler, Sloterdijk, Negri, Hardt, Agamben, Standing.

dr hab. Beata Mytych-Forajter

Rośliny i ludzie. Lektury ekokrytyczne

Semestralny cykl wykładów poświęcony zostanie literackim wizerunkom różnych gatunków

roślin: ich symbolicznym znaczeniom, botanicznym uwarunkowaniom i kulturowym użyciom.

Punktem wyjścia staną się polskie teksty literackie, kontekstem będzie dynamicznie narastająca

wiedza na temat specyfiki życia roślinnego, filozoficzne i literaturoznawcze użycia metaforyki

roślinnej (drzewo, korzeń, kłącze, gałąź, kiełkowanie, wzrost), natomiast ważnymi

odniesieniami − eksperymenty, działania artystyczne, za sprawą których rośliny ukazują swoją

podmiotowość i sprawczość. Najważniejszym metodologicznym odniesieniem będzie

ekokrytyka, przy użyciu której badaniu zostaną poddane literackie sposoby wytwarzania obrazu

natury oraz relacji człowiek − środowisko. Wykłady będą miały charakter lekturowych studiów

przypadku, pozwolą jednak zbudować wiedzę na temat roślin, ich zwyczajów, ale także

tekstowych chwytów, za pomocą których w literaturze konstruowany jest roślinny żywioł.