projekty wspÓlnych wdroŻeo moŻliwoŚci realizacji · oze odnawialne źródła energii pdd...

Warszawa, maj 2010 r.

PROJEKTY WSPÓLNYCH WDROŻEO

– MOŻLIWOŚCI REALIZACJI W POLSCE

Przewodnik dla inwestorów

Opracowanie:

Agnieszka Gałan, Piotr Dombrowicki,

Zbyszko Pisarski, Izabela Zborowska

PROJEKTY WSPÓLNYCH WDROŻEO – MOŻLIWOŚCI REALIZACJI W POLSCE

» K A S H U E – K O B i Z E « 2

Niniejszy dokument może byd używany, kopiowany i rozpowszechniany, w całości lub w części, wyłącznie w celach niekomercyjnych i z zachowaniem praw autorskich,

w szczególności ze wskazaniem źródła ich pochodzenia.

Działalnośd KASHUE-KOBiZE jest finansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Materiał przedstawia poglądy autorów i nie odzwierciedla

stanowiska Ministerstwa Środowiska oraz innych organów

administracji rządowej.


» K A S H U E – K O B i Z E « 3

Spis treści

Spis treści ................................................................................................................................................. 3 Lista rysunków i tabel....................................................................................................................................... 4 Wykaz skrótów................................................................................................................................................. 5 1 Wprowadzenie ......................................................................................................................... 7 2 Rynek węglowy - podstawy ...................................................................................................... 9

2.1 Protokół z Kioto i mechanizmy elastyczne ..................................................................................... 9 2.2 EU ETS – wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji ................................................ 10 2.3 Powiązanie mechanizmów elastycznych z EU ETS ....................................................................... 11

2.3.1 Wykorzystanie jednostek CER i ERU ............................................................................................ 11 2.3.2 Unikanie podwójnego liczenia redukcji emisji ............................................................................. 12 2.3.3 Wyznaczanie poziomów bazowych dla projektów ...................................................................... 13

2.4 Pakiet energetyczno-klimatyczny ................................................................................................ 13 2.4.1 Dyrektywa EU ETS ........................................................................................................................ 14 2.4.2 Decyzja non-ETS ........................................................................................................................... 17

2.5 Regulacje krajowe ........................................................................................................................ 18 2.5.1 Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji ................................................................................. 18 2.5.2 Ustawa o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji .................. 19 2.5.3 KPRU II – Krajowy plan rozdziału uprawnieo na lata 2008-2012 ................................................. 20

3 Mechanizm wspólnych wdrożeo (JI) ....................................................................................... 21 3.1 Na czym polega mechanizm wspólnych wdrożeo? ...................................................................... 21 3.2 Wymogi warunkujące udział w projektach wspólnych wdrożeo ................................................. 22 3.3 Ścieżka I i ścieżka II realizacji projektów wspólnych wdrożeo ..................................................... 22 3.4 Dopuszczalne rodzaje projektów wspólnych wdrożeo ................................................................ 24 3.5 Okres kredytowania ..................................................................................................................... 24 3.6 Organy i instytucje związane z JI .................................................................................................. 25

3.6.1 Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (CMP) .................................................................................... 25 3.6.2 Komitet Nadzorujący JI (JISC) ....................................................................................................... 26 3.6.3 Wyznaczone Punkty Kontaktowe JI (DFP) .................................................................................... 27 3.6.4 Akredytowane Niezależne Jednostki (AIE) ................................................................................... 27

3.7 Projekty małoskalowe (SSC)......................................................................................................... 29 3.8 Projekty programowe (PoA) ........................................................................................................ 30 3.9 Projekty leśne (LULUCF) ............................................................................................................... 34

4 Procedury JI krok po kroku ..................................................................................................... 35 4.1 Różnice pomiędzy procedurami w ramach ścieżki I i ścieżki II .................................................... 36 4.2 Faza listu popierającego .............................................................................................................. 38 4.3 Opracowanie dokumentacji projektowej (PDD) .......................................................................... 40 4.4 Faza listu zatwierdzającego ......................................................................................................... 41 4.5 Wdrożenie projektu i jego monitorowanie.................................................................................. 45 4.6 Weryfikacja wygenerowanych redukcji emisji ............................................................................. 45 4.7 Przekazywanie jednostek ERU ..................................................................................................... 46 4.8 Dostęp do informacji o projektach .............................................................................................. 47

5 Dotychczasowe doświadczenia w zakresie projektów wspólnych wdrożeo w Polsce ............. 48 5.1 Przegląd projektów JI zatwierdzonych do kooca 2009 r. ............................................................. 48 5.2 Monitorowanie funkcjonowania projektów JI w 2008 r. ............................................................. 54 5.3 Przykłady funkcjonowania wybranych projektów JI .................................................................... 56

Słownik terminów .......................................................................................................................................... 58 Wykaz aktów prawnych ................................................................................................................................. 64


» K A S H U E – K O B i Z E « 4

Lista rysunków i tabel

Lista rysunków Rysunek 1. Schemat projektu JI. ........................................................................................................................... 22 Rysunek 2. Okres kredytowania projektu wspólnych wdrożeo. ........................................................................... 25 Rysunek 3. Przykładowy schemat PoA. ................................................................................................................. 32 Rysunek 4. Liczba projektów wspólnych wdrożeo wg rodzaju gazu cieplarnianego. ........................................... 50 Rysunek 5. Udział poszczególnych rodzajów gazów cieplarnianych w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji

emisji gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo. .......................................................... 51 Rysunek 6. Liczba projektów wspólnych wdrożeo wg sektorów gospodarki. ....................................................... 51 Rysunek 7. Udział poszczególnych sektorów gospodarki w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji emisji

gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo. .................................................................... 52 Rysunek 8. Udział poszczególnych rodzajów projektów w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji emisji

gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo. .................................................................... 53 Rysunek 9. Liczba obiektów objętych projektami wspólnych wdrożeo. ............................................................... 53 Rysunek 10. Porównanie wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych, oczekiwanych wg PDD i osiągniętych

wg Raportu KASHUE; dane za 2008 rok, przedstawione w skali logarytmicznej. ............................... 55 Rysunek 11. Stopieo realizacji planowanych (oczekiwanych) redukcji emisji gazów cieplarnianych na rok 2008:

wielkośd redukcji emisji osiągniętych w stosunku do oczekiwanych [%]. ........................................... 56

Lista tabel Tabela 1. Rodzaje jednostek kwalifikujące się do wymiany. ................................................................................. 17 Tabela 2. Porównanie ścieżek w ramach mechanizmu JI. ..................................................................................... 23 Tabela 3. Lista Akredytowanych Niezależnych Jednostek (AIE), stan na dzieo 10 maja 2010 r. ........................... 27 Tabela 4. Lista DOE, które mogą tymczasowo działad jako Akredytowane Niezależne Jednostki w ramach JI -

stan na dzieo 10 maja 2010 r. ............................................................................................................... 29 Tabela 5. Schemat ścieżki I realizacji projektów JI w Polsce. ................................................................................ 35 Tabela 6. Porównanie ścieżek I i II w Polsce w oparciu o przepisy Ustawy. .......................................................... 37 Tabela 7. Lista zatwierdzonych projektów wspólnych wdrożeo, stan na 31 grudnia 2009 r. ............................... 49


» K A S H U E – K O B i Z E « 5

Wykaz skrótów

AAU jednostka przyznanej emisji (Asigned Amount Unit)

AIE Akredytowana Niezależna Jednostka (Accredited Independent Entity)

BAT najlepsza dostępna technika (Best Available Technology)

BREF dokument referencyjny BAT (BAT Reference Document)

CCS wychwytywanie i składowanie (sekwestracja) dwutlenku węgla (Carbon Capture

and Storage)

CDM mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism)

CDM EB Rada Zarządzająca CDM (Clean Development Mechanism Executive Board)

CER jednostka poświadczonej redukcji emisji (Certified Emission Reduction)

CMP (COP/MOP) Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (Conference of the Parties serving as the

meeting of the Parties to the Kyoto Protocol)

COP Konferencja Stron Konwencji (Conference of Parties)

CPR rezerwa przyznanych jednostek emisji (Commitment Period Reserve)

DFP Wyznaczony Punkt Kontaktowy (Designated Focal Point)

DOE Wyznaczona Jednostka Operacyjna (Designated Operational Entity)

DOP krajowe projekty redukcji emisji (Domestic Offset Projects)

ERU jednostka redukcji emisji (Emission Reduction Unit)

EU ETS Wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji (European Union Emission

Trading Scheme)

EUA uprawnienie do emisji (European Union Allowance)

GC gazy cieplarniane

GIS Krajowy system zielonych inwestycji (Green Investment Scheme)

GWP potencjał cieplarniany (Global Warming Potential)

HFCs fluorowęglowodory (hydrofluorocarbons)

IET międzynarodowy handel emisjami (International Emission Trading)

IPPC Zintegrowane Zapobieganie i Ograniczanie Zanieczyszczeo (Integrated Pollution

Prevention and Control)

JI mechanizm wspólnych wdrożeo (Joint Implementation)

JISC Komitet Nadzorujący JI (Joint Implementation Supervisory Committee)

JPA działanie programowe w ramach projektu programowego (Joint Implementation

Programme Activity)

KASHUE Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji

KOBiZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami

LDC kraje najsłabiej rozwinięte (Least Developed Countries)

LoA list zatwierdzający (Letter of Approval)

LoE list popierający (Letter of Endorsement)

LULUCF użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo (Land Use, Land

Use Change and Forestry)

MŚ Ministerstwo Środowiska

http://www.thefreedictionary.com/hydrofluorocarbon


» K A S H U E – K O B i Z E « 6

OOŚ ocena oddziaływania na środowisko

OZE odnawialne źródła energii

PDD dokumentacja projektowa (Project Design Document)

PFCs perfluorowęglowodory (perfluorocarbons)

PoA projekty programowe (Programme of Activities)

POŚ ustawa Prawo ochrony środowiska

RMU jednostka pochłaniania (Removal Unit)

SBI Organ Pomocniczy ds. Wdrażania (Subsidiary Body for Implementation)

SBSTA Organ Pomocniczy ds. Naukowych i Technicznych (Subsidiary Body for Scientific

and Technological Advice)

SSC projekty małoskalowe (Small Scale)

UE Unia Europejska (European Union)

UNFCCC Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United

Nations Framework Convention on Climate Change)


» K A S H U E – K O B i Z E « 7

1 Wprowadzenie

Przewodnik „Mechanizm Wspólnych Wdrożeo – możliwości realizacji w Polsce” został opracowany w

Krajowym Ośrodku Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)/ Krajowym Administratorze

Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE). Głównym celem przewodnika jest zapewnienie

wsparcia dla potencjalnych inwestorów zainteresowanych realizacją projektów w ramach

mechanizmu wspólnych wdrożeo w Polsce.

Mechanizm wspólnych wdrożeo ustanowiony art. 6 Protokołu z Kioto polega na wspólnej realizacji

projektów redukujących emisję gazów cieplarnianych pomiędzy krajami Załącznika I do Konwencji

Klimatycznej, poprzez stworzenie możliwości zaliczenia redukcji uzyskanej w wyniku inwestycji

jednego kraju w innym kraju wymienionym w Załączniku I. Zasada tego mechanizmu opiera się na

zróżnicowaniu kosztów redukcji emisji gazów w paostwach z Załącznika I. Paostwo – inwestor

zmniejsza swoje koszty redukcji emisji (w porównaniu do kosztów, jakie musiałby ponieśd realizując

inwestycje krajowe) i zwiększa swój limit emisji. Natomiast paostwo goszczące (gospodarz projektu)

zyskuje przyjazne dla środowiska, nowoczesne technologie oraz obniżoną emisję gazów

cieplarnianych.

Przewodnik ukazuje podstawowe uwarunkowania proceduralno-prawne na poziomie

międzynarodowym i krajowym, konieczne do spełnienia, aby skutecznie wnioskowad o zatwierdzenie

projektu wspólnych wdrożeo w Polsce, a następnie go wdrożyd. Pokazuje również dotychczasowe

doświadczenia z wdrażania tego rodzaju projektów, zapewniając tym samym przekrojowy „know-

how” dla potencjalnych projektodawców.

Ponadto przewodnik zawiera podstawowe informacje dotyczące rynku węglowego w Polsce i na

świecie, a także przedstawia zagadnienia dotyczące mechanizmów elastycznych oraz zasady

wykorzystywania jednostek CER i ERU w ramach EU ETS, które stanowią tło teoretyczne opracowania,

umożliwiające zapoznanie się z tą tematyką osobom, które wcześniej nie miały z nią styczności.


» K A S H U E – K O B i Z E « 8

JAK KORZYSTAD Z PRZEWODNIKA

Przewodnik został zaprojektowany w sposób, który umożliwi jego używanie jako:

dokumentu interaktywnego (z wewnętrznymi i zewnętrznymi odsyłaczami);

dokumentu przygotowanego do druku.

Treśd przewodnika jest zgodna z bieżącym stanem prawnym i proceduralnym w momencie jego opracowania. Przewodnik zawiera liczne odsyłacze (hiperłącza), które kierują użytkownika do odpowiednich stron internetowych.

Klikając w hiperłącze (niebieski element tekstowy) użytkownik zostaje przekierowany do odpowiedniej strony internetowej (odsyłacz zewnętrzny) lub też odpowiedniego elementu w samym tekście przewodnika (odsyłacz wewnętrzny). Dokładne adresy URL kolejnych hiperłączy są również umiejscowione w stopkach przewodnika.

Używając hiperłączy wewnętrznych, w każdym momencie użytkownik może powrócid do poprzedniej sekcji, klikając prawym przyciskiem myszy i zaznaczając opcję „previous view”.

Ponadto w sekcji koocowej przewodnika znajduje się słownik terminów, zawierający najistotniejsze pojęcia odnoszące się do mechanizmów elastycznych Protokołu z Kioto, a także wykaz aktów prawnych, gdzie również znajdują się odsyłacze do konkretnych dokumentów.


» K A S H U E – K O B i Z E « 9

2 Rynek węglowy - podstawy

2.1 Protokół z Kioto i mechanizmy elastyczne

Najważniejszym międzynarodowym aktem prawnym w zakresie zmian klimatu jest Ramowa

Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC – United Nations Framework

Convention on Climate Change), zwana dalej Konwencją Klimatyczną, która została przyjęta w 1992 r.

na Konferencji „Środowisko i Rozwój” w Rio de Janeiro, a weszła w życie dnia 21 marca 1994 r.

Konwencję Klimatyczną ratyfikowały 192 paostwa. Podstawowym celem Konwencji Klimatycznej,

zgodnie z jej art. 2, jest stabilizacja stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze oraz zapobieganie

niebezpiecznym antropogenicznym oddziaływaniom na system klimatyczny przy zapewnieniu

zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

Deklaratywna forma Konwencji Klimatycznej została bardziej skonkretyzowana w Protokole z Kioto

do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (zwanym dalej Protokołem

z Kioto), sporządzonym w dniu 11 grudnia 1997 r. Protokół z Kioto wszedł w życie dnia 16 lutego

2005 r. Do kooca 2009 r. Protokół ratyfikowały 184 paostwa. Celem Protokołu jest zobowiązanie do

redukcji antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych w

latach 2008-2012.

Polska zobowiązała się do zredukowania emisji gazów

cieplarnianych o 6% w pierwszym okresie zobowiązao

Protokołu z Kioto (2008-2012) w odniesieniu do roku

bazowego 1988 (dla emisji trzech podstawowych gazów:

dwutlenku węgla, metanu i podtlenku azotu) oraz w

odniesieniu do roku 1995 (dla gazów przemysłowych z

grupy HFCs i PFCs oraz sześciofluorku siarki). Cel redukcji o

6% w pierwszym okresie zobowiązao zostanie przez Polskę

osiągnięty z nadwyżką, ponieważ krajowa emisja gazów

cieplarnianych została zredukowana od roku 1988 do 2007

o 28,9% (bez uwzględnienia zmiany użytkowania gruntów i

leśnictwa).

Dążąc do zmniejszenia kosztów realizacji celów redukcyjnych zawartych w Protokole z Kioto oraz w

celu pomocy krajom-Stronom z Załącznika I Konwencji Klimatycznej w wypełnieniu wymienionych

zobowiązao wprowadzono trzy mechanizmy rynkowe, zwane mechanizmami elastycznymi:

mechanizm wspólnych wdrożeo (Joint Implementation – JI);

mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism – CDM) oraz

międzynarodowy handel emisjami (International Emission Trading – IET).

Mechanizmy te dają możliwośd obniżenia emisji gazów cieplarnianych za granicą, stanowią

uzupełnienie działao krajowych i pozwalają osiągnąd pożądaną redukcję emisji tych gazów w skali

globalnej w drodze wymiany, tzw. jednostek Kioto między Stronami Konwencji Klimatycznej.

Dwa z ww. mechanizmów są skierowane do krajów z Załącznika I: międzynarodowy handel emisjami

oraz mechanizm wspólnych wdrożeo (realizowany w ramach wyznaczonych limitów emisji).

Polska ratyfikowała Konwencję Klimatyczną 26 października 1994r., a 13 grudnia 2002r.

Protokół z Kioto. Ponadto z dniem 29 kwietnia 2008 r. Polska stała się krajem

spełniającym wszelkie niezbędne wymogi do

uczestniczenia w międzynarodowym handlu

emisjami.


» K A S H U E – K O B i Z E « 10

Natomiast trzeci mechanizm – CDM – daje możliwośd również krajom rozwijającym się (spoza

Załącznika I) udziału w rynku węglowym.

Zgodnie z postanowieniami decyzji 11/CMP.11 określającej zasady i wytyczne dla międzynarodowego

handlu emisjami w ramach Protokołu z Kioto, każdy kraj musi spełnid określone warunki do udziału w

międzynarodowym handlu emisjami i obrotu przewidzianymi w Protokole z Kioto jednostkami, w tym

jednostkami przyznanej emisji (Assigned Amount Unit – AAU). Polska należy do grona krajów, które

spełniają ww. wymogi.

Zapisy Protokołu z Kioto mają charakter ogólny, a uszczegółowienie zasad dotyczących mechanizmów

elastycznych odbywa się za pomocą decyzji podejmowanych w czasie sesji Konferencji Stron

Konwencji i CMP.

Najistotniejsze decyzje dotyczące mechanizmu wspólnych wdrożeo zostały wynegocjowane w czasie

siódmej Konferencji Stron Konwencji (COP 7) w Marrakeszu – tzw. Postanowienia z Marrakeszu

(Marrakesh Accords) i zostały w pełni wdrożone podczas COP 11, będącej również pierwszym

Spotkaniem Stron Protokołu z Kioto (COP11/MOP 1) w 2005 r. w Montrealu.

Aby umożliwid porównywalnośd sześciu gazów cieplarnianych (GC) wymienionych w Załączniku A do

Protokołu z Kioto, ilośd każdego z nich jest przedstawiana w ekwiwalencie dwutlenku węgla,

zapisywanym jako „CO2 ekw.”. Za każdą tonę wyemitowanego do atmosfery CO2 ekw., paostwo z Aneksu

I do Protokołu z Kioto musi przedstawid na koniec okresu zobowiązao akceptowalną

międzynarodowo jednostkę. Wyróżnia się 4 typy takich jednostek, które mogą byd używane do

osiągnięcia celu redukcyjnego. Są to:

jednostki przyznanej emisji (Assigned Amount Units – AAU) – pozwolenia na emisje

przyznane paostwom z Aneksu I;

jednostki poświadczonej redukcji emisji (Certified Emission Reduction – CER) – jednostki

generowane przez projekty CDM (w krajach spoza Załącznika I – rozwijających się)2;

jednostki redukcji emisji (Emission Reduction Units – ERU) – jednostki generowane przez

projekty JI (w krajach z Załącznika I)3;

jednostki pochłaniania (Removal Units – RMU) – uzyskiwane jako rezultat działalności

człowieka, mającej na celu zwiększenie pochłaniania gazów cieplarnianych z działao w

obszarze użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów oraz leśnictwa (LULUCF,

zgodnie z art. 3.3 oraz 3.4 Protokołu z Kioto).

2.2 EU ETS – wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji

Na pierwszy okres zobowiązao Protokołu z Kioto (2008-2012), Unia Europejska przyjęła cel

redukcyjny na poziomie 8% w odniesieniu do poziomu emisji z roku bazowego 1990. Protokół z Kioto

nie uszczegóławiał w jaki sposób Strony Protokołu mają osiągnąd ten cel, czy ma do tego dojśd

całkowicie w ramach działao krajowych, czy też nie. Postanowienia z Marrakeszu uściśliły natomiast,

1 http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a02.pdf#page=17

2 Projekty zalesiania lub ponownego zalesiania (A/R CDM - Afforestation/ Reforestation) w ramach CDM generują jedynie

wygasające jednostki (tCER oraz lCER) 3Jednostki ERU są konwertowane z jednostek AAU, wyjątek stanowią ERU generowane w związku z realizacją projektów JI w

obszarze LULUCF (które konwertowane są z jednostek RMU).

http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a02.pdf#page=17



» K A S H U E – K O B i Z E « 11

iż wykorzystanie mechanizmów elastycznych ma byd dodatkowe do działao krajowych. Aby ułatwid

osiągnięcie wyznaczonych w Protokole celów redukcyjnych, Unia Europejska ustanowiła

wspólnotowy system handlu emisjami EU ETS (European Union Emission Trading Scheme). System

ten zaczął działad w styczniu 2005 r. nakładając limity emisyjne na około 12 000 instalacji w sektorze

energetycznym oraz innych wysokoemisyjnych gałęziach przemysłu. EU ETS jest systemem typu „cap-

and-trade”, a limity emisji odnoszą się do konkretnych instalacji (z sektorów objętych EU ETS).

System EU ETS przenosi zachętę do redukcji emisji z poziomu krajowego na poziom instalacji

działających w poszczególnych sektorach gospodarki. Instalacje objęte EU ETS mogą obracad

przyznanymi im uprawnieniami do emisji (EUA). Umożliwia to instalacjom, którym brakuje

uprawnieo, ich zakup na rynku węglowym, podczas gdy instalacje z nadwyżką uprawnieo mogą je na

tym rynku sprzedawad.

2.3 Powiązanie mechanizmów elastycznych z EU ETS

Dyrektywa 2004/101/WE4 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r.

zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów

cieplarnianych we Wspólnocie, z uwzględnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto

(tzw. „dyrektywa łącząca”) stanowi powiązanie dwóch niezależnych do tej pory systemów,

mianowicie EU ETS oraz mechanizmów elastycznych Protokołu z Kioto. Powiązanie to zostało

uzyskane poprzez umożliwienie wykorzystania jednostek CER i ERU pochodzących odpowiednio z

projektów CDM i JI do rozliczania rocznej emisji przez prowadzących instalacje objęte EU ETS.

Dyrektywa łącząca reguluje m.in. następujące kwestie:

wykorzystanie jednostek CER i ERU w ramach EU ETS;

unikanie podwójnego liczenia tych samych redukcji emisji;

wyznaczania poziomów bazowych (linii bazowych) dla projektów.

2.3.1 Wykorzystanie jednostek CER i ERU

Dyrektywa zezwala prowadzącym instalacje objęte wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami

do emisji na wykorzystanie CER począwszy od 2005 r. oraz ERU od 2008 r. do rozliczania rocznej

emisji w ramach EU ETS, przy czym jedna jednostka odpowiada jednemu uprawnieniu do emisji

(EUA). Od 2008 r. wykorzystanie CER lub ERU nie może przekroczyd wartości równej procentowi

przydziału dla każdej instalacji, która jest określana przez każde paostwo członkowskie w krajowym

planie rozdziału uprawnieo do emisji dwutlenku węgla (KPRU) (patrz rozdz. 2.5.3.). Jednocześnie

dyrektywa 2004/101/WE nie zezwala na wykorzystanie jednostek CER i ERU uzyskanych w rezultacie

realizacji projektów pochodzących z:

obiektów jądrowych;

działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem

(LULUCF).

4 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:338:0018:0023:PL:PDF

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:338:0018:0023:PL:PDF



» K A S H U E – K O B i Z E « 12

Ponadto Dyrektywa 2004/101/WE wprowadziła ograniczenia wykorzystania jednostek CER i ERU

uzyskanych w wyniku realizacji projektów pochodzących z dużych obiektów hydroenergetycznych o

mocy powyżej 20MW. Projekty te na etapie zatwierdzania muszą spełniad kryteria i wytyczne

międzynarodowe, w tym zawarte w sprawozdaniu Światowej Komisji ds. Zapór wodnych z listopada

2000 r. „Zapory wodne i rozwój. Nowe ramy podejmowania decyzji”.

2.3.2 Unikanie podwójnego liczenia redukcji emisji

Dyrektywa łącząca wprowadza regulacje, które mają zapobiec podwójnemu liczeniu emisji

redukowanych z instalacji objętych EU ETS na skutek realizacji projektów JI. Przewiduje ona, że co do

zasady paostwa członkowskie, w których realizowane są projekty JI powinny zapewnid, aby

jakiekolwiek jednostki redukcji emisji nie zostały wydane w przypadku redukcji lub ograniczenia

emisji gazów cieplarnianych z instalacji objętych EU ETS. Dopuszcza jednocześnie wyjątki od tej

zasady, o ile w przypadkach wydawania jednostek ERU dla projektów JI wpływających na

ograniczenie emisji z instalacji EU ETS, taka sama liczba uprawnieo zostanie umorzona. Poniżej

zostały szczegółowo opisane niniejsze wyjątki wraz z wyjaśnieniem zagadnienia podwójnego liczenia.

Podwójne liczenie ma miejsce w przypadku, gdy emisje CO2 z jednej lub więcej instalacji objętych EU

ETS są redukowane lub ograniczane w wyniku realizacji określonego projektu JI, przez co instalacje te

uzyskują nadwyżkę uprawnieo do emisji bez podejmowania jakichkolwiek działao redukcyjnych.

Zgodnie z przepisami dyrektywy 2004/101/WE rozróżnia się dwa rodzaje podwójnego liczenia:

bezpośrednie podwójne liczenie – występuje wtedy, gdy na skutek realizacji projektu JI

następuje redukcja emisji w konkretnej zidentyfikowanej instalacji objętej wspólnotowym

systemem handlu uprawnieniami do emisji, która jednocześnie posiada uprawnienia do

emisji i zyskuje ich nadwyżkę w wyniku realizacji tego projektu;

pośrednie podwójne liczenie – występuje wtedy, gdy na skutek realizacji projektu JI

następuje redukcja emisji w pewnych instalacjach objętych wspólnotowym systemem handlu

uprawnieniami do emisji, ale instalacji tych nie da się z całkowitą pewnością zidentyfikowad.

Pewne jest natomiast, że w ujęciu całkowitym emisja w sektorze objętym EU ETS uległa

zmniejszeniu. Taka sytuacja może mied miejsce w przypadku projektów polegających na

dostarczaniu energii elektrycznej lub cieplnej do sieci w celu zastąpienia energii

produkowanej dotychczas przez instalacje będące uczestnikami wspólnotowego systemu

handlu uprawnieniami do emisji.

W obu przypadkach, aby zapobiec podwójnemu premiowaniu tej samej redukcji emisji (zyskiwanie

jednostek ERU i EUA) należy umorzyd w krajowym rejestrze odpowiednią liczbę uprawnieo z rezerwy

na projekty wspólnych wdrożeo ujętej w krajowym planie rozdziału uprawnieo do emisji na lata

2008-2012 (KPRU II). Takie rozwiązanie przewiduje decyzja Komisji 2006/780/WE5 z dnia 13 listopada

2006 r. w sprawie zapobiegania podwójnemu liczeniu redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach

wspólnotowego sytemu handlu uprawnieniami do emisji zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady. W przypadku projektów realizowanych w ramach Protokołu z

Kioto, decyzja określa szczegółowe zasady dotyczące unikania podwójnego liczenia, zarówno

pośredniego, jak i bezpośredniego. Decyzja ta wprowadza koniecznośd utworzenia w krajowym

planie rozdziału uprawnieo do emisji na lata 2008-2012 specjalnej rezerwy (rezerw) uprawnieo na





» K A S H U E – K O B i Z E « 13

realizację projektów JI powodujących podwójne liczenie, z której następnie będzie umarzana

odpowiednia liczba uprawnieo. Zgodnie z ww. wymogami w KPRU II dla Polski została utworzona

rezerwa (pula uprawnieo) na wszystkie zatwierdzone projekty wspólnych wdrożeo powodujące

podwójne liczenie. Pula ta stanowi 750 505 uprawnieo w okresie 2008-2012 i dotyczy 6 projektów JI.

Ww. decyzja przewiduje również utworzenie nowej rezerwy, o ile paostwo członkowskie zamierza

zatwierdzad projekty JI wpływające na obniżenie emisji gazów cieplarnianych we wspólnotowym

systemie handlu uprawnieniami do emisji (podwójne liczenie). W nowym KPRU II z dn. 6 kwietnia

2010 r.6 (przygotowanym zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej z 11 grudnia 2009 r.) utworzono

drugą Krajową rezerwę uprawnieo przeznaczonych na realizację popartych i planowanych projektów

JI. Stanowi ona wydzieloną częśd rezerwy dla nowych i zmienionych instalacji i wynosi 2 668 726

uprawnieo rocznie (szczegółowe informacje rozdz. 2.5.3).

2.3.3 Wyznaczanie poziomów bazowych dla projektów

Zgodnie z Dyrektywą 2004/101/WE (art. 11b ust. 1) poziomy odniesienia ustanowione dla projektów

określone przez późniejsze decyzje przyjęte zgodnie z Konwencją Klimatyczną lub Protokołem z Kioto,

zastosowane w krajach, które podpisały z Unią Europejską Traktat o Przystąpieniu, mają byd

całkowicie zgodne z dorobkiem wspólnotowym (acquis communautaire), z uwzględnieniem

czasowych odstępstw przewidzianych w tym Traktacie. Oznacza to, że przy wyznaczaniu poziomów

bazowych (linii bazowych) w projektach JI realizowanych na terytorium Wspólnoty, należy

uwzględniad wszystkie przepisy i wymogi unijne dotyczące danej inwestycji czy przedsięwzięcia, w

tym np. przepisy Dyrektywy 96/61/WE Rady z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego

zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC) i wymogi związane ze stosowaniem najlepszych

dostępnych technik (BAT).

2.4 Pakiet energetyczno-klimatyczny

W styczniu 2008 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję pakietu energetyczno-klimatycznego,

którego celem jest realizacja konkluzji przyjętych w marcu 2007 r. przez Radę Europejską7. Zgodnie z

ww. konkluzjami Unia powinna osiągnąd cel 320%, czyli:

20% redukcja emisji gazów cieplarnianych w UE w latach 1990-2020 (lub 30% w przypadku

podpisania międzynarodowego porozumienia w sprawie zmian klimatu);

20% udział odnawialnej energetyki (OZE) w zużyciu energii w 2020 r.;

20 % wzrost efektywności energetycznej w stosunku do prognoz na 2020 r. oraz

zwiększenie udziału biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych co najmniej do

10%.

Pakiet energetyczno-klimatyczny został przyjęty 23 kwietnia 2009 r., a w jego skład wchodzą:

6 http://ec.europa.eu/environment/climat/emission/pdf/pl_nap_part1.pdf

7 Więcej informacji na temat pakietu energetyczno-klimatycznego w opracowaniu pt. „Zadania wynikające z nowych

regulacji dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej (dyrektywa EU ETS & decyzja non-ETS)”, KASHUE, Warszawa czerwiec 2009 r.

http://www.kashue.pl/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=96&cntnt01origid=60&cntnt01returnid=116


http://ec.europa.eu/environment/climat/emission/pdf/pl_nap_part1.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/opracowania/matryca.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/opracowania/matryca.pdf


» K A S H U E – K O B i Z E « 14

Dyrektywa EU ETS8, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23

kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia

wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;

Decyzja non-ETS9, czyli decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/406/WE z dnia 23

kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez paostwa członkowskie, zmierzających

do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązao

Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych;

Dyrektywa CCS10, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE w sprawie

geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/WE i

96/61/WE, dyrektywy 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE i

rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (tzw. dyrektywa CCS);

Dyrektywa OZE11, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie

promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

Przepisy dotyczące mechanizmów elastycznych znajdują się w dyrektywie EU ETS i decyzji non-ETS.

2.4.1 Dyrektywa EU ETS

Instalacje będące w systemie EU ETS mogą wykorzystywad do rozliczania swoich emisji w latach

2008-2020 jednostki pochodzące z projektów JI i CDM (ERU i CER). Kwestię wykorzystania w systemie

wspólnotowym jednostek CER i ERU pochodzących z projektów realizowanych przed wejściem w

życie międzynarodowego porozumienia w sprawie zmian klimatu reguluje art. 11a ww. dyrektywy EU

ETS.

Dyrektywa EU ETS reguluje następujące kwestie dotyczące wykorzystania jednostek CER i ERU:

kategorie jednostek;

ilośd jednostek;

sposób wykorzystania jednostek CER i ERU;

rodzaje projektów, z których pochodzid mogą jednostki.

Wszystkie ww. kwestie zostały szczegółowo opisane poniżej.

Kategorie jednostek CER i ERU dopuszczonych do wykorzystania

I. Jednostki CER i ERU pochodzące z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS

w latach 2008-2012, za redukcję emisji osiągniętą do kooca 2012 r. (art. 11a ust. 2).

II. Jednostki CER i ERU pochodzące z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS

w latach 2008-2012, za redukcję emisji osiągniętą od 2013 r., ale z projektów, które zostały

zarejestrowane przed 2013 r. (art. 11a ust. 3).

III. Jednostki CER z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS w latach 2008-

2012, wydane za redukcję emisji osiągniętą od 2013 r., z nowych projektów, które zostały

8 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2003L0087:20090625:PL:PDF




http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2003L0087:20090625:PL:PDF










» K A S H U E – K O B i Z E « 15

zarejestrowane po 2013 r. i są realizowane w krajach najsłabiej rozwiniętych (LDC – Least

Developed Countries12), (art. 11a ust. 4).

Ilośd jednostek dopuszczonych do wykorzystania

Jeśli chodzi o ilośd jednostek, to zgodnie z przepisami dyrektywy EU ETS prowadzący instalacje mogą

wykorzystad w latach 2008-2020 jednostki do wielkości przyznanej im na lata 2008-2012 (w

przypadku Polski jest to 10%) lub do wielkości wartości procentowej, która nie może byd mniejsza niż

11% ich przydziału w okresie 2008-2012, przy czym

wybiera się wartośd wyższą. A zatem dla

prowadzących polskie instalacje limit wykorzystania

kredytów będzie wynosił 11%. Należy podkreślid, że

jest to limit na cały okres 2008-2020, a więc po roku

2012 prowadzący instalacje będą mogli wykorzystad

tylko pozostały procent, z tego co zostanie im z

obecnego okresu rozliczeniowego, czyli w przypadku

Polski z 10%, powiększony o 1%.

Sposób wykorzystania jednostek

Przepisy dyrektywy EU ETS wprowadzają zasadniczą

zmianę w stosunku do dotychczasowego sposobu

wykorzystywania jednostek CER i ERU w ramach

wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do

emisji. Jednostki CER i ERU przestaną byd jednostkami,

którymi prowadzący instalacje może bezpośrednio

rozliczyd swoje emisję, tak jak to ma miejsce w II fazie EU ETS (prowadzący instalacje może przedłożyd

do umorzenia zarówno uprawnienia EUA, jak i jednostki CER i ERU). Zgodnie z przepisami dyrektywy

EU ETS (art. 11a ust. 2, 3, 4) wykorzystanie jednostek CER i ERU ma się odbywad w drodze zamiany

jednostek CER i ERU na uprawnienia EUA ważne od 2013 r. W konsekwencji, to EUA będą

przedkładane do umorzenia, a nie jednostki CER i ERU. A zatem procedura zgodności pociąga za sobą

wymianę CER i ERU na EUA, a spełniona jest jedynie poprzez umorzenie EUA. Konsekwencją tego jest

fakt, że w kolejnym okresie 2013-2020 jednostki CER i ERU nie będą jednostkami służącymi

umorzeniu.

W przypadku projektów z I kategorii prowadzący instalacje lub operatorzy statków powietrznych

muszą zwrócid się do właściwego organu o wydanie im jednostek EUA ważnych po 2013 r. w zamian

za jednostki CER i ERU w terminie do 31 marca 2015 r.

Dla kategorii II i III organ jest zobowiązany do wymiany jednostek CER i ERU na EUA. Dla tych

kategorii jednostek wymiana na EUA może następowad do 2020 r.

Rodzaje projektów

Kolejną kwestią jest jakośd projektów, z których pochodzid mogą jednostki Kioto, które prowadzący

instalacje mogą wymieniad na EUA. Podstawowym wymogiem w tym zakresie jest dopuszczenie do

stosowania w kolejnym okresie tylko tych rodzajów i typów projektów, które kwalifikowały się do

wykorzystania w ramach EU ETS w okresie 2008-2012.

12

Lista krajów najsłabiej rozwiniętych - http://www.un.org/esa/policy/devplan/profile/ldc_list.pdf

EU ETS:

Istniejące instalacje

– nie mniej niż 11% przydziału na

lata 2008-2012 do

wykorzystania w latach 2008-

2020.

Nowe instalacje i nowe sektory

– mogą wykorzystad do

rozliczenia nie mniej niż 4,5%

swoich zweryfikowanych emisji

w latach 2013-2020.

Operatorzy statków powietrznych

– mogą wykorzystad do

rozliczenia nie mniej niż 1,5%

swoich zweryfikowanych emisji

w latach 2013-2020.



http://www.un.org/esa/policy/devplan/profile/ldc_list.pdf


» K A S H U E – K O B i Z E « 16

Dodatkowo dyrektywa EU ETS wprowadza możliwośd dalszego ograniczania wykorzystania kredytów

z określonych typów projektów. Art. 11a ust. 9 niniejszej dyrektywy stanowi, że od 1 stycznia 2013 r.

mogą zostad zastosowane narzędzia mające na celu ograniczenie wykorzystania jednostek z pewnych

rodzajów projektów.

Poza kwestiami opisanymi powyżej dotyczącymi wykorzystania jednostek CER i ERU dyrektywa EU

ETS wprowadza również przepisy dające możliwośd wykorzystania dodatkowych jednostek oraz

realizacji krajowych projektów redukcji emisji (Domestic Offset Projects – DOP).

Krajowe projekty redukcji emisji (Domestic Offset Projects – DOP)

Zgodnie z art. 24a dyrektywy EU ETS paostwa członkowskie mają możliwośd realizacji krajowych

projektów redukcji emisji, które to projekty zmniejszają emisję gazów cieplarnianych nieobjętych

systemem wspólnotowym. Szczegóły, tj. zakres projektów, definicje, zasady kredytowania, mogą byd

sprecyzowane w procedurze komitologii13 i muszą zagwarantowad, że projekty te nie będą

powodowad podwójnego liczenia redukcji emisji.

Na uwagę zasługuje fakt, iż artykuł ten stanowi dodatkowy przepis w stosunku do art. 24, który

dotyczy procedury włączania dodatkowych działao i gazów (poza objętymi systemem EU ETS).

Oznacza to, że działania offsetowe opisane art. 24a mogą byd podjęte tylko w przypadku, gdy

włączenie danego sektora nie jest możliwe w oparciu o art. 24.

Jednostki z tytułu projektów realizowanych zgodnie z art. 24a będą mogły byd wykorzystywane przez

paostwa członkowskie w celu wypełnienia ich zobowiązao do redukcji emisji bez żadnych ograniczeo

ilościowych.

Istnieje duże prawdopodobieostwo, że w przypadku braku porozumienia międzynarodowego, a co za

tym idzie zakooczenia okresu działania projektów wspólnych wdrożeo z koocem 2012 r., mechanizm

ten umożliwi kontynuację JI, w uproszczonej formie – nie wymagającej udziału dwóch krajów. Jednak

trzeba podkreślid, że realizacja ww. projektów będzie możliwa tylko na obszarze Unii Europejskiej.

13

Procedura regulacyjna połączona z kontrolą określona w art. 5a decyzji Rady 2006/512/WE z dnia 17 lipca 2006 r. zmieniająca decyzję 1999/468/WE ustanawiająca warunki wykonywania uprawnieo wykonawczych przyznanych Komisji



» K A S H U E – K O B i Z E « 17

Tabela 1. Rodzaje jednostek kwalifikujące się do wymiany.

Źródło: na podstawie „How Phase III will be different”, Bloomberg New Energy Finance

2.4.2 Decyzja non-ETS

Decyzja non-ETS ustala minimalny wkład paostw członkowskich w osiągnięcie celu redukcyjnego

dotyczącego emisji gazów cieplarnianych Wspólnoty, z wyłączeniem emisji objętych dyrektywą EU

ETS, w latach 2013-2020. Limity emisji gazów cieplarnianych dla poszczególnych paostw

członkowskich zapisano w załączniku II do ww. decyzji. W przypadku Polski limit emisji gazów

cieplarnianych w obszarze poza ETS wynosi +14% w 2020 r. w stosunku do poziomu emisji z 2005 r.

Do realizacji swoich celów emisyjnych paostwa członkowskie mogą wykorzystywad jednostki

pochodzące z projektów, wymienione poniżej.

Jednostki CER i ERU pochodzące z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS

w latach 2008-2012, z redukcji emisji osiągniętych do 31 grudnia 2012 r.

Jednostki CER i ERU pochodzące z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS

w latach 2008-2012, z redukcji emisji osiągniętych po 31 grudnia 2012 r., ale z projektów,

które zostały zarejestrowane przed 2013 r.

Jednostki CER z projektów kwalifikujących się do wykorzystania w EU ETS w latach 2008-

2012, wydane za redukcje emisji osiągnięte z projektów realizowanych w krajach najsłabiej

rozwiniętych do chwili taryfikacji przez te kraje porozumienia ze Wspólnotą lub do 2020 r. (w

zależności, które z tych dwóch wydarzeo przypadnie wcześniej).

14

Ograniczenia wynikające z Protokołu z Kioto 15

j.w. 16

Dyrektywa EU ETS

Kategoria I Kategoria II Kategoria III Przyszłe kategorie

Jednostki ERU, CER ERU, CER CER Nie określone

Kraj pochodzenia Brak ograniczeo14

Brak ograniczeo15

LDC (do podpisania porozumieo z UE lub do 2020 r.)

Kraje, które podpiszą przyszłe porozumienie międzynarodowe ws. zmian klimatu

Data rejestracji projektu

Brak ograniczeo przed 1.01.2013 r. Brak ograniczeo Nie określone

Początek okresu kredytowania

Brak ograniczeo Brak ograniczeo Najwcześniej 1.01.2013 r.

Nie określone

Osiągane redukcje

do 31.12.2012 r. od 1.01.2013 r. od 1.01.2013 r. Nie określone

Rodzaje projektów

Rodzaje projektów dopuszczone w EU ETS w 2008-2012 r.



Nie określone

Czas na wymianę jednostek

do 31.03.2015 r. Brak ograniczeo do 31.12.2020 r. Nie określone

Podstawa prawna

16

Art. 11a (2) Art. 11a (3) Art. 11a (4) Art. 11a (9)



» K A S H U E – K O B i Z E « 18

Tymczasowe jednostki CER (tCER) i długoterminowe jednostki CER (lCER) z projektów

związanych z zalesianiem i ponownym zalesianiem, pod warunkiem, że paostwo zobowiąże

się do dalszego zastępowania tych jednostek przed datą ich wygaśnięcia.

Jednostki z projektów krajowych (Domestic Offset Project – DOP), o których mowa w art. 24a

dyrektywy EU ETS (możliwośd wykorzystania przez paostwa członkowskie bez ograniczeo

ilościowych).

Należy podkreślid, że zgodnie z zapisami decyzji paostwa członkowskie w swoich strategiach zakupu

jednostek powinny brad pod uwagę sprawiedliwy rozkład geograficzny projektów.

Decyzja wprowadza także ilościowe ograniczenie dla paostw członkowskich w wykorzystywaniu

jednostek CER i ERU. Roczna liczba wykorzystania przez paostwo członkowskie tych jednostek, nie

może przekraczad 3% emisji gazów cieplarnianych nie objętych dyrektywą 2003/87/WE tego paostwa

w 2005 r. Niewykorzystana w danym roku częśd limitu może zostad przeniesiona na kolejne lata

okresu rozliczeniowego. Dodatkowo każde paostwo członkowskie ma możliwośd przekazania innemu

paostwu członkowskiemu swoją niewykorzystaną częśd limitu (maksymalnie 3%). Ponadto jak

wspomniano powyżej paostwa członkowskie mogą, bez żadnych ograniczeo ilościowych,

wykorzystywad do realizacji swoich celów redukcyjnych jednostki z krajowych projektów redukcji

emisji.

2.5 Regulacje krajowe

2.5.1 Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji

Aktem prawnym regulującym kwestie wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w

Polsce jest ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji17 (Dz. U. Nr 281, poz. 2784, ze zm.), której celem było m.in.

wdrożenie przepisów dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13

października 2003 r. dotyczącej funkcjonowania wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do

emisji (EU ETS).

W zakresie mechanizmów elastycznych ustawa wprowadziła możliwośd wykorzystania jednostek CER

i ERU, przez prowadzących instalacje objęte wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do

emisji, do rozliczenia rocznej emisji gazów cieplarnianych. Z wyłączeniem jednostek otrzymanych w

wyniku realizacji działao polegających na budowie obiektów jądrowych oraz w wyniku użytkowania

gruntów i w wyniku zalesiania.

W chwili obecnej trwają prace nad nowym projektem ustawy o wspólnotowym systemie handlu

uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, której celem jest ujednolicenie i doprecyzowanie

przepisów implementujących dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13

października 2003 r. dotyczącą funkcjonowania wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do

emisji oraz dyrektywy 2009/29/WE. Projekt ustawy wykorzystuje czteroletnie doświadczenia w

zakresie funkcjonowania wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w Polsce. Celem

17

http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20042812784&type=3





» K A S H U E – K O B i Z E « 19

ustawy jest również stworzenie podstaw prawnych włączenia do systemu operacji lotniczych

wykonywanych przez operatorów statków powietrznych18.

2.5.2 Ustawa o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych

substancji

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych

substancji19 (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, zwana dalej Ustawą) stwarza warunki do zarządzania

krajowym pułapem emisji gazów cieplarnianych i innych substancji w sposób, który zapewni Polsce

wywiązanie się ze zobowiązao międzynarodowych. Nowe przepisy umożliwiają ponadto wspieranie

działao mających na celu ochronę powietrza i klimatu.

Ustawa tworzy Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami (KOBiZE). Jego zadania pełni

Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie, ten sam, który pełni również zadania Krajowego

Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE). Krajowy ośrodek prowadzi

krajową bazę danych na temat emisji gazów cieplarnianych i innych substancji oraz krajowy rejestr

jednostek Kioto. Do jego zadao należy m.in.: opracowywanie wskaźników emisji, przygotowywanie

raportów i prognoz dotyczących wielkości emisji gazów i innych substancji, opiniowanie projektów

wspólnych wdrożeo.

Nowe prawo tworzy Krajowy system bilansowania i prognozowania emisji. Jest to system zbierania,

przetwarzania, raportowania informacji o wielkościach emisji gazów cieplarnianych i innych

substancji oraz prognozowania ich wielkości. System obejmuje także obrót jednostkami Kioto.

Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego trzy mechanizmy wynikające z Protokołu z

Kioto – dotyczące realizacji projektów JI, projektów CDM oraz IET. W Ustawie określono zasady

obrotu i zarządzania jednostkami Kioto, w tym także zawierania umów, których przedmiotem jest

obrót jednostkami przyznanej emisji (AAU). Zawarcie takiej umowy (kupna lub sprzedaży) przez

Ministra Środowiska musi byd poprzedzone uzyskaniem zgody Rady Ministrów.

Polska dysponuje znaczącą nadwyżką jednostek AAU, dlatego w Ustawie określono mechanizm

gospodarowania środkami finansowymi pochodzącymi z ich sprzedaży. Będą one wykorzystywane na

wspieranie działao innowacyjnych służących głównie ochronie powietrza i klimatu. Ustawa

wprowadza w tym celu Krajowy system zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme), aby

wzmocnid proekologiczny efekt wynikający ze zbywania nadwyżek przyznanej emisji. Pozyskane w

ten sposób środki będą wykorzystane na osiągnięcie dodatkowej redukcji emisji dwutlenku węgla i

innych gazów cieplarnianych.

Nowe przepisy określają również sposób realizacji projektów JI na terytorium Polski, zarówno w

ramach procedury krajowej, jak i międzynarodowej, a także kwestię realizacji projektów JI i CDM

poza terytorium RP. Realizacja projektów JI w Polsce wymaga uzyskania listu popierającego, a

następnie zatwierdzającego. Oba rodzaje listów wydaje, w formie decyzji administracyjnej, Minister

Środowiska (szczegółowe informacje – rozdz. 4).

18

Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/101/WE z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie 19









» K A S H U E – K O B i Z E « 20

2.5.3 KPRU II – Krajowy plan rozdziału uprawnieo na lata 2008-2012

Zgodnie z Dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r.

ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie paostwa

członkowskie są zobowiązane do sporządzenia krajowego planu rozdziału uprawnieo do emisji

dwutlenku węgla. Zgodnie z przepisami ww. dyrektywy oraz ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o

handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji Krajowy

Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji został wyznaczony do opracowania projektu

krajowego planu rozdziału uprawnieo.

Zgodnie z przepisami ustawy o handlu uprawnieniami do emisji w rozporządzeniu Rady Ministrów z

dn. 1 lipca 2008 r. w sprawie Krajowego Planu Rozdziału Uprawnieo do emisji dwutlenku węgla na

lata 2008-2012 we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji (KPRU II)20 określono, że

liczba uprawnieo do emisji, jakie będą stanowid krajową rezerwę uprawnieo do emisji na

zatwierdzone projekty JI, wyniesie 750 505 uprawnieo na cały okres rozliczeniowy. Tabela 2

rozporządzenia zawiera listę projektów JI, które uzyskały list zatwierdzający Ministra Środowiska, a

powodują podwójne liczenie. Na liście jest 6 projektów powodujących podwójne liczenie, w tym

jeden powodujący bezpośrednie podwójne liczenie.

Ww. rozporządzenie określa również, że liczba jednostek CER i ERU, które prowadzący instalację

może wykorzystad do rozliczenia rocznej emisji gazów cieplarnianych, wynosi 10% przydziału

rocznego uprawnieo dla instalacji. Jeżeli chodzi o sposób wykorzystania tej ilości jednostek CER i ERU,

to KPRU II dopuszcza możliwośd tzw. bankowania, co oznacza, że niewykorzystana w danym roku,

przysługująca ilośd jednostek CER i ERU, może byd użyta do rozliczenia rocznej emisji w kolejnych

latach okresu rozliczeniowego.

W nowym KPRU II z dn. 6 kwietnia 2010 r.21 (przygotowanym zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej z

11 grudnia 2009 r.) utworzono drugą Krajową rezerwę uprawnieo przeznaczonych na realizację

popartych i planowanych projektów JI. Stanowi ona wydzieloną częśd rezerwy dla nowych i

zmienionych instalacji i wynosi 2 668 726 uprawnieo rocznie. Uprawnienia z tej rezerwy zostaną

wykorzystane do realizacji projektów wspólnych wdrożeo powodujących redukcję emisji gazów

cieplarnianych objętą wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji, co zapobiegnie

podwójnemu liczeniu redukcji emisji. Mogą to byd m.in. projekty z zakresu energetyki odnawialnej

np. farmy wiatrowe, elektrociepłownie zasilane biogazem lub biomasą, a także instalacja kolektorów

słonecznych, paneli fotowoltaicznych jak również projekty z zakresu efektywności energetycznej.

Pozwoli to na wsparcie rozwoju energetyki odnawialnej.

20

Dz.U. Nr 202, poz. 1248 (http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20082021248&type=2 ) 21








» K A S H U E – K O B i Z E « 21

3 Mechanizm wspólnych wdrożeo (JI)

Niniejszy rozdział prezentuje podstawowe regulacje dotyczące mechanizmu wspólnych wdrożeo na

poziomie międzynarodowym, a więc oparte na odpowiednich decyzjach przyjętych na Spotkaniach

Stron Protokołu z Kioto (CMP), a także na regulacjach i wytycznych przyjętych przez Komitet

Nadzorujący JI (JISC – Joint Implementation Supervisory Committee). Poszczególne elementy mogą

różnid się w stosunku do procedur na poziomie krajowym w Polsce. Procedury oraz ścieżka

zatwierdzania projektów wspólnych wdrożeo w Polsce, oparte na prawie krajowym, zostały

szczegółowo opisane w rozdziale 4.

3.1 Na czym polega mechanizm wspólnych wdrożeo?

Mechanizm wspólnych wdrożeo ustanowiony art. 6 Protokołu z Kioto polega na wspólnej realizacji

projektów redukujących emisję gazów cieplarnianych pomiędzy krajami Załącznika I do Konwencji

Klimatycznej poprzez stworzenie możliwości zaliczenia redukcji uzyskanej w wyniku inwestycji

jednego kraju w innym kraju wymienionym w Załączniku I. W ten sposób paostwa wymienione w

Załączniku I do Konwencji Klimatycznej mogą wypełniad swoje zobowiązania redukcyjne poprzez

zaliczenie redukcji uzyskanej w wyniku inwestycji w innym kraju wymienionym w Załączniku I. Zasada

tego mechanizmu opiera się na zróżnicowaniu kosztów redukcji emisji gazów w paostwach z

Załącznika I. Paostwo-inwestor zmniejsza swoje koszty redukcji emisji (w porównaniu do kosztów,

jakie musiałby ponieśd realizując inwestycje krajowe) i zwiększa swój limit emisji. Natomiast paostwo

goszczące (gospodarz projektu) zyskuje przyjazne dla środowiska, nowoczesne technologie oraz

obniżoną emisję gazów cieplarnianych.

Jednostki redukcji uzyskane w rezultacie realizacji projektu JI nazywają się jednostkami redukcji

emisji (ERU). Jednostki te mogą byd generowane w okresie 2008-2012 i przekazywane krajom

Załącznika I jako środek do wypełnienia ich zobowiązao wynikających z Protokołu z Kioto w sposób

efektywny ekonomicznie. Jednostki ERU powstają z jednostek AAU, w wyniku ich zamiany.

Projekty JI mogą byd realizowane w każdym kraju z Załącznika I do Konwencji Klimatycznej, który jest

Stroną Protokołu z Kioto. Ze względu na sposób zmniejszania obecności gazów cieplarnianych w

atmosferze, projekty JI, można podzielid na działania inwestycyjne:

redukujące gazy cieplarniane;

prowadzące do uniknięcia emisji gazów cieplarnianych lub

pochłaniające dwutlenek węgla (CO2).


» K A S H U E – K O B i Z E « 22

Źródło: CDM in Charts, ver. 9.0, listopad 2009, IGES22

3.2 Wymogi warunkujące udział w projektach wspólnych wdrożeo

Paostwo z Załącznika I, które chce uczestniczyd w projekcie wspólnych wdrożeo musi mied utworzoną

jednostkę odpowiedzialną za JI, tzw. Wyznaczony Punkt Kontaktowy (DFP – Designated Focal Point)

oraz stworzone procedury i wytyczne dla zatwierdzania, monitorowania i weryfikacji projektów JI. Na

stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej można znaleźd informacje i kontakt do Wyznaczonych

Punktów Kontaktowych oraz wytyczne większości paostw zainteresowanych projektami JI23. Ponadto

w zależności od wybranej ścieżki kraj musi spełnid dodatkowe wymogi i kryteria uczestnictwa w

mechanizmie wspólnych wdrożeo (omówione poniżej, w rozdziale 3.3.).

3.3 Ścieżka I i ścieżka II realizacji projektów wspólnych wdrożeo

W ramach mechanizmu wspólnych wdrożeo możliwe są dwie oddzielne procedury realizacji

projektów przez kraj goszczący. Wyróżniamy ścieżkę I (first Track/ Track I) oraz ścieżkę II (second

Track/ Track II) realizacji projektów JI.

Ścieżka I oznacza, iż kraj goszczący projekty może samodzielnie określid zasady i procedury oceny,

zatwierdzania i weryfikacji projektów JI. Daje to możliwośd stworzenia bardziej elastycznego i

uproszczonego systemu realizacji projektów. W tym przypadku projekty nie podlegają również

zewnętrznej międzynarodowej ocenie przez Komitet Nadzorujący JI. Eliminuje to dodatkowy czynnik

ryzyka związany realizacją projektów JI.

22

http://enviroscope.iges.or.jp/modules/envirolib/upload/835/attach/charts.pdf 23

http://ji.unfccc.int/JI_Parties/index.html

Projekt Scenariusz bazowy

Strona Y Aneksu I dostanie ERU

Limit emisji Strony X z Aneksu I

Sumaryczny limit jednostek emisji obu Stron Aneksu I pozostaje bez zmian

Emisje G

C

ERU

Przew

idyw

ane em

isje GC

Limit emisji Strony X

Limit emisji Strony Y

Transferowane ERU są

odejmowane z przyznanego limitu emisji

Uzyskane ERU są dodawane do przyznanego limitu emisji

Scenariusz bazowy Scenariusz projektowy

Rysunek 1. Schemat projektu JI.

http://enviroscope.iges.or.jp/modules/envirolib/upload/835/attach/charts.pdf



» K A S H U E – K O B i Z E « 23

Ścieżka II jest procedurą określoną międzynarodowo w decyzji Konferencji Stron służącej jako

pierwsze Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (Decyzja 9/CMP.1) i wiąże się z zewnętrzną oceną i

weryfikacją projektów JI przez powołany do tego celu Komitet Nadzorujący JI (JISC) oraz

Akredytowane Niezależne Jednostki (AIE – Accredited Independent Entity).

Tabela 2. Porównanie ścieżek w ramach mechanizmu JI.

ścieżka I ścieżka II

Kryteria kwalifikujące do

udziału w mechanizmie JI

a) Strona Protokołu z Kioto

b) Wyliczony przyznany limit

emisji

(Assigned Amount)

c) Krajowy system inwentaryzacji

emisji i pochłaniania GC

d) Krajowy Rejestr

e) Przedłożenie ostatniej

wymaganej inwentaryzacji

emisji

f) Dokładne wyliczenie

przyznanego limitu emisji oraz

przedkładanie informacji

a) Strona Protokołu z Kioto

b) Wyliczony przyznany limit

emisji

(Assigned Amount)

c) Krajowy Rejestr

Linia bazowa24

i

monitorowanie

Krajowe procedury i wytyczne JISC (+ doświadczenia CDM EB)

Ocena dokumentacji

projektowej (Project Design

Document) i raportów z

monitorowania

Krajowe procedury i wytyczne AIE (Akredytowana Niezależna

Jednostka)

Transfer jednostek ERUs Ograniczony rezerwą przyznanych

jednostek emisji (CPR)

Brak ograniczenia rezerwą

przyznanych jednostek emisji (CPR)

Porównanie Międzynarodowy Handel Emisjami (IET) Mechanizm Czystego Rozwoju

(CDM)

Źródło: opracowanie na podstawie prezentacji Banku Światowego

Aby móc skorzystad ze ścieżki I kraj gospodarz musi spełniad dużo bardziej wymagające kryteria

kwalifikujące go do udziału w mechanizmie wspólnych wdrożeo niż w przypadku ścieżki II (patrz

tabela 2). Kraj gospodarza obowiązują te same wymogi jak w przypadku uczestnictwa w

międzynarodowym handlu emisjami. Jeżeli paostwo nie spełnia wszystkich wymogów, a jedynie

wybrane, zatwierdzanie projektów i szacowanie redukcji emisji musi zachodzid zgodnie z procedurą

weryfikacji określoną w Decyzji 9/CMP.1 (Zał. cz. E) przy udziale Komitetu Nadzorującego JI, czyli

zgodnie ze ścieżką II.

Należy jednocześnie zauważyd, iż kraj, który spełnia wszystkie wymogi i kryteria kwalifikujące go do

uczestnictwa w ścieżce I (bądź międzynarodowym handlu emisjami) może wybrad, jako procedurę

24

Linia bazowa – szacunkowa, określona z największym prawdopodobieostwem, wielkośd emisji gazów cieplarnianych, jaka miałaby miejsce w przypadku gdyby projekt wspólnych wdrożeo nie został zrealizowany, stanowiąca poziom odniesienia, pozwalający określid zredukowaną lub unikniętą emisję gazów cieplarnianych




» K A S H U E – K O B i Z E « 24

realizacji projektów JI, ścieżkę II lub też korzystad z obu ścieżek, pozostawiając dowolnośd ich wyboru

deweloperom projektów.

3.4 Dopuszczalne rodzaje projektów wspólnych wdrożeo

Najbardziej typowe rodzaje projektów wspólnych wdrożeo są realizowane w następujących

obszarach:

1) energia: zamiana paliwa na niskoemisyjne, wytwarzanie odnawialnej energii, poprawa

efektywności energetycznej, zmniejszenie lotnych emisji z paliw;

2) procesy przemysłowe: zastąpienie materiałów, zmiana procesów lub urządzeo, obróbka

odpadów, odzysk lub ponowne ich wykorzystanie;

3) transport: zamiana paliwa na niskoemisyjne, poprawa wydajności paliwa;

4) rolnictwo: gospodarka obornikiem;

5) odpady: gospodarka odpadami stałymi, odzysk metanu ze składowisk odpadów, gospodarka

ściekami;

6) użytkowanie gruntu, zmiana użytkowania gruntu i leśnictwo: zalesianie, ponowne zalesianie,

gospodarka leśna, gospodarka terenami uprawnymi, gospodarka pastwiskami, rekultywacja.

3.5 Okres kredytowania

Okres kredytowania stanowi tę fazę projektu JI, w której może on generowad jednostki redukcji

emisji w zamian za redukcję emisji gazów cieplarnianych powstałą w wyniku realizacji tego projektu.

Projekty w ramach mechanizmu wspólnych wdrożeo mogą generowad jednostki ERU w pierwszym

okresie rozliczeniowym Protokołu z Kioto, czyli w latach 2008-2012. Treśd wytycznych do

implementacji art. 6 Protokołu z Kioto zawartych w Decyzji 9/CMP.1, przyjętej na pierwszym

Spotkaniu Stron Protokołu z Kioto (międzynarodowe wytyczne JI – JI Guidelines25), dopuszcza

możliwośd realizowania projektów JI od 2000 r. Jednakże generowanie jednostek redukcji emisji

przez projekt może następowad jedynie od 1 stycznia 2008 r. W przypadku polskich procedur,

zatwierdzanie projektów nie może dotyczyd projektów, które są zrealizowane w momencie składania

wniosku o wydanie listu popierającego (patrz rozdz. 4.2).

W związku z niepewnością dotyczącą przyszłego porozumienia, w tym zasad funkcjonowania

mechanizmów elastycznych po roku 2012, projektodawcy mogą obecnie liczyd jedynie na jednostki

ERU wygenerowane w pierwszym okresie zobowiązao Protokołu z Kioto. Zgodnie z powyższym,

istnieje ograniczenie czasowe dla realizacji projektów JI, przynajmniej do osiągnięcia przejrzystego

25


Z dniem 29 kwietnia 2008 r. Polska stała się krajem spełniającym ww. wymogi, po upływie 16 miesięcy od dnia złożenia Krajowego raportu określającego przyznany limit emisji gazów cieplarnianych opracowanego na potrzeby Protokołu z Kioto i jednoczesnym braku zastrzeżeo ze strony Oddziału ds. Wdrożeo (Compliance Committee Enforcement Branch). http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/compliance/enforcement_branch/application/pdf/eligibility_list_for_website_posting_on_27_december_2009.pdf



http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/compliance/enforcement_branch/application/pdf/eligibility_list_for_website_posting_on_27_december_2009.pdf

http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/compliance/enforcement_branch/application/pdf/eligibility_list_for_website_posting_on_27_december_2009.pdf


» K A S H U E – K O B i Z E « 25

porozumienia w sprawie kształtu, jaki przyjmie mechanizm wspólnych wdrożeo po 2012 roku.

Jednostki ERU wygenerowane w pierwszym okresie zobowiązao mogą byd przeniesione na kolejny

okres zobowiązao. Całkowita liczba jednostek ERU, jaka może byd przeniesiona na kolejny okres

zobowiązao nie może przekraczad 2,5% całkowitej liczby jednostek AAU przyznanych paostwu.

Zgodnie z wytycznymi JISC dotyczącymi ustalania poziomu bazowego oraz monitorowania (Guidance

on criteria for baseline setting and monitoring)26 uczestnicy projektu muszą wskazad datę

rozpoczynającą okres kredytowania, w którym redukcje emisji zostały przez projekt wygenerowane.

Zgodnie z ww. wytycznymi okres kredytowania nie może wykraczad poza okres życia samego

projektu.

Źródło: opracowanie KASHUE-KOBiZE, Warszawa 2010 r.

3.6 Organy i instytucje związane z JI

3.6.1 Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (CMP)

Najważniejszym organem w ramach Protokołu z Kioto jest CMP (COP/MOP), czyli Konferencja Stron

Konwencji Klimatycznej (COP) służąca jako Spotkanie Stron Protokołu z Kioto. Strony Protokołu z

Kioto spotykają się corocznie celem dyskusji nt. wdrażania Protokołu z Kioto, w tym wykorzystania i

stosowania mechanizmów elastycznych.

Zgodnie z art. 13 Protokołu z Kioto CMP ma się spotykad jednocześnie z konferencją COP. Pierwsza

Konferencja Stron służąca jako spotkanie Stron Protokołu z Kioto (COP/MOP 1) odbyła się wraz z COP

11 w Montrealu, w Kanadzie, w grudniu 2005 r. Strony Konwencji Klimatycznej, które nie są stronami

Protokołu mogą uczestniczyd w CMP jako obserwatorzy – nie mają prawa do podejmowania decyzji.

26

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/Baseline_setting_and_monitoring.pdf

Rysunek 2. Okres kredytowania projektu wspólnych wdrożeo.

linia bazowa

OKRES KREDYTOWANIA czas

emisje

2008 2012 - OKRES ROZLICZENIOWY KIOTO -

start projektu JI

emisje z projektu JI

generowane

jednostkiERU





» K A S H U E – K O B i Z E « 26

Organ Pomocniczy ds. Naukowych i Technicznych (Subsidiary Body for Scientific and Technological

Advice – SBSTA) i Organ Pomocniczy ds. Wdrażania (Subsidiary Body for Implementation – SBI) to

dwa organy pomocnicze ustanowione w ramach Konwencji Klimatycznej, które służą również CMP.

3.6.2 Komitet Nadzorujący JI (JISC)

Główną jednostką nadzorującą proces realizacji, zatwierdzania i weryfikowania projektów wspólnych

wdrożeo w ramach ścieżki II jest Komitet Nadzorujący JI (JISC). JISC działa pod nadzorem i zgodnie z

wytycznymi Konferencji Stron służącej jako Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (CMP). W skład

Komitetu wchodzi 20 osób (10 członków i 10 zastępców) reprezentujących kraje z Załącznika I i spoza

Załącznika I do Konwencji Klimatycznej, czyli kraje rozwinięte i rozwijające się. Aktualną listę

członków JISC można znaleźd na stronie internetowej Sekretariatu Konwencji Klimatycznej27. Od

lutego 2006 r., kiedy została uruchomiona procedura w ramach ścieżki II, odbyło się ponad 20

spotkao JISC.

Jeżeli kraj goszczący nie spełnia wszystkich wymagao (eligibility requirements) weryfikacja redukcji

emisji gazów cieplarnianych musi byd przeprowadzona zgodnie z procedurą weryfikacji określoną w

międzynarodowych wytycznych JI (Decyzja 9/CMP.128, paragrafy 30-45) pod nadzorem i z

uwzględnieniem decyzji JISC, czyli ścieżką II (rozdz. 3.3).

Do zadao JISC należą:

nadzorowanie procedury realizacji projektów JI w ramach ścieżki II, czyli nadzorowanie oceny

i weryfikacji projektów JI przez Akredytowane Niezależne Jednostki zgodnie z zapisami

międzynarodowych wytycznych JI (Decyzja 9/CMP.1, paragrafy 30-45);

akredytacja Niezależnych Jednostek odpowiedzialnych za ocenę dokumentacji projektowej

(PDD) i weryfikację redukcji emisji gazów cieplarnianych;

ustanowienie oraz rewizja procedur i standardów w zakresie akredytowania Niezależnych

Jednostek;

opracowywanie dodatkowych zasad i wytycznych w zakresie procedur JI, w stosunku do tych

zawartych w Decyzji 9/CMP.1;

opracowywanie formularzy dla dokumentacji projektowej (formularze PDD) i wytycznych do

ich stosowania;

opracowywanie wytycznych nt. kryteriów wyznaczania linii bazowych (poziomów bazowych) i

monitorowania;

rewizja projektów JI – może nastąpid, jeżeli 3 członków Komitetu uzna, że wymogi JI nie

zostały spełnione; w wyniku rewizji projekt może byd: zaakceptowany, zaakceptowany

warunkowo lub odrzucony;

raportowanie corocznie do CMP nt. swojej działalności i przekazywanie rekomendacji do

CMP (np. zmiany w wytycznych dla JI).

27

http://ji.unfccc.int/Sup_Committee/CommitteeMembers/index.html 28


http://ji.unfccc.int/Sup_Committee/CommitteeMembers/index.html






» K A S H U E – K O B i Z E « 27

3.6.3 Wyznaczone Punkty Kontaktowe JI (DFP)

Zgodnie z paragrafem 20 międzynarodowych wytycznych JI (Decyzji 9/CMP.129) strony zaangażowane

w realizację projektów JI mają obowiązek wyznaczyd

jednostki odpowiedzialne za zatwierdzanie projektów JI i

poinformowad Sekretariat Konwencji Klimatycznej o tych

Wyznaczonych Punktach Kontaktowych. Zadaniem

Wyznaczonych Punktów Kontaktowych, których rolę pełni

często minister lub ministerstwo środowiska, jest

aprobowanie i zatwierdzanie projektów JI. W krajach

goszczących do obowiązków DFP należy również

zapewnienie, aby projekty JI były zgodne z prawem

krajowym oraz krajowymi wytycznymi w zakresie

projektów JI. W przypadku Polski Wyznaczonym Punktem

Kontaktowym zgłoszonym do Sekretariatu Konwencji

Klimatycznej jest Ministerstwo Środowiska.

Listę wszystkich punktów kontaktowych oraz ich dane kontaktowe można znaleźd na stronie

internetowej Sekretariatu Konwencji Klimatycznej http://ji.unfccc.int/JI_Parties/index.html.

3.6.4 Akredytowane Niezależne Jednostki (AIE)

JISC na swoim 4 spotkaniu uzgodnił „Procedurę akredytacji niezależnych jednostek przez JISC”, która

weszła w życie 15.11.2006 r. Zgodnie z tą procedurą JISC akredytował dotychczas 4 niezależne

jednostki. Aktualną Listę Akredytowanych Niezależnych Jednostek (AIE) można znaleźd na stronie

http://ji.unfccc.int/AIEs/List.html.

Tabela 3. Lista Akredytowanych Niezależnych Jednostek (AIE), stan na dzieo 10 maja 2010 r.

UNFCCC Ref. No. Jednostka

JI-E-0007 Bureau Veritas Certification Holding SAS (BVC Holding SAS)

JI-E-0008 TÜV SÜD Industrie Service GmbH (TÜV-SÜD)

JI-E-0010 SGS United Kingdom Ltd. (SGS)

JI-E-0001 Det Norske Veritas Certification AS (DNV)

Źródło: strona internetowa UNFCCC

Podstawowe zadania Akredytowanych Niezależnych Jednostek to:

- ocena czy projekt spełnia międzynarodowe wymogi i wytyczne w zakresie JI;

29


DFP w Polsce:

Pani Dorota Zawadzka-Stępniak Zastępca Dyrektora Departament Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery Ministerstwo Środowiska ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa Tel: +48 22 57 92 822 Fax: +48 22 57 92 347 E-mail: [email protected]




http://ji.unfccc.int/AIEs/List.html

http://ji.unfccc.int/AIEs/List.html

http://ji.unfccc.int/AIEs/Contacts/bvc.html

http://ji.unfccc.int/AIEs/Contacts/tuv_sud.html

http://ji.unfccc.int/AIEs/Contacts/sgs.html


mailto:[email protected]

mailto:[email protected]


» K A S H U E – K O B i Z E « 28

- weryfikacja redukcji (pochłaniania) emisji gazów cieplarnianych wygenerowanych przez

projekt.

W ramach oceny projektu Akredytowana Niezależna Jednostka ma za zadanie:

opublikowad na stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej na okres 30 dni dokumentację

projektową (PDD), która została dostarczona przez projektodawcę;

przygotowad podsumowanie komentarzy i uwag zgłoszonych przez zainteresowane strony w

ww. okresie oraz wskazad, w jaki sposób zostały one wzięte pod uwagę.

Zgodnie z zapisami Decyzji 9/CMP.130, paragraf 33 (międzynarodowe wytyczne JI) Akredytowana

Niezależna Jednostka musi sprawdzid czy:

projekt został zatwierdzony przez zaangażowane strony z Załącznika I;

projekt wygeneruje redukcje emisji, które są dodatkowe w stosunku do tych jakie miałyby

miejsce w przypadku braku projektu;

projekt ma odpowiednio wyznaczoną linię bazową (poziom bazowy) oraz plan

monitorowania;

uczestnicy projektu przedłożyli dokumentacje nt. analizy wpływów środowiskowych projektu

zgodnie z procedurami krajowymi oraz czy została przeprowadzona ocena oddziaływania na

środowisko (OOŚ), jeżeli jest to wymagane dla tego rodzaju przedsięwzięcia.

W ramach weryfikacji projektu Akredytowana Niezależna Jednostka ma za zadanie:

opublikowad na stronie internetowej Sekretariatu Konwencji Klimatycznej raport z

monitorowania, który został dostarczony przez projektodawcę;

opublikowad na stronie internetowej Sekretariatu Konwencji Klimatycznej raport z

weryfikacji.

Zgodnie z zapisami Decyzji 9/CMP.1, paragraf 37 (międzynarodowe wytyczne JI) Akredytowana

Niezależna Jednostka musi sprawdzid i ocenid:

wielkośd redukcji emisji, jaka została wygenerowana przez projekt i raportowana przez

realizującego projekt w sprawozdaniu z monitorowania.

Zgodnie z Decyzją 10/CMP.131 paragraf 3 Wyznaczone Jednostki Operacyjne (DOE) w ramach CDM

mogą działad tymczasowo jako Akredytowane Niezależne Jednostki dopóki JISC nie ustanowi swojej

procedury akredytacji, a w momencie jej ustanowienia, jeżeli złożyły wnioski o akredytacje, do czasu

uzyskania ostatecznej akredytacji. Należy jednak zauważyd i podkreślid, że zgodnie z dalszymi

zapisami tej Decyzji32 wszelkie działania tych jednostek, w tym ocena projektu i weryfikacja redukcji

emisji, są warunkowe i będą ważne jedynie po sfinalizowaniu akredytacji. W konsekwencji paostwo

nie może przekazad ERU wygenerowanych przez projekt do czasu ostatecznej akredytacji takiej

jednostki (w przypadku ścieżki II). Listę DOE, które mogą tymczasowo działad jako Akredytowane

30

http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a02.pdf#page=2 31


“(a) Designated operational entities under the clean development mechanism may act provisionally as accredited independent entities under Article 6 until the Joint Implementation Supervisory Committee has approved its procedures for accreditation; (b) Those designated operational entities that apply for accreditation under the approved procedures for accreditation may continue to act provisionally as accredited independent entities until a final accreditation decision is taken; (c) The determinations and relevant activities undertaken under these provisions shall be valid only after the accreditation of the independent entity is finalized”.



http://ji.unfccc.int/AIEs/ProvActAIEs.html




» K A S H U E – K O B i Z E « 29

Niezależne Jednostki w ramach JI, do czasu ostatecznej akredytacji przez JISC można znaleźd na

stronie internetowej Sekretariatu Konwencji Klimatycznej http://ji.unfccc.int/AIEs/ProvActAIEs.html.

Tabela 4. Lista DOE, które mogą tymczasowo działad jako Akredytowane Niezależne Jednostki w ramach JI - stan na dzieo 10 maja 2010 r.

UNFCCC Ref. No. CDM Ref. No. Jednostka

JI-E-0001 CDM-E-0003 Det Norske Veritas Certification AS (DNV)

JI-E-0002 CDM-E-0001 Japan Quality Assurance Organization (JQA)

JI-E-0003 CDM-E-0006 Deloitte Tohmatsu Evaluation and Certification Organization

(Deloitte-TECO)

JI-E-0004 CDM-E-0023 Lloyd’s Register Quality Assurance Ltd (LRQA)

JI-E-0005 CDM-E-0002 JACO CDM., LTD (JACO)

JI-E-0009 CDM-E-0021 Spanish Association for Standardisation and Certification

(AENOR)

JI-E-0011 CDM-E-0022 TÜV NORD CERT GmbH (TÜV NORD)

JI-E-0012 CDM-E-0013 TÜV Rheinland Japan Ltd. (TÜV Rheinland)

Źródło: strona internetowa UNFCCC

3.7 Projekty małoskalowe (SSC)

Małoskalowe projekty (SSC – small scale) wspólnych wdrożeo są uprawnione do używania

uproszczonych procedur zgodnie z zapisami przyjętego przez JISC dokumentu „Provisions for Joint

Implementation Small-scale Projects33” (przyjęty na 4 spotkaniu JISC, obecna wersja 03 dokumentu

została przyjęta na JISC 18). Dzięki używaniu uproszczonych procedur zgodnie z zapisami ww.

dokumentu, projekty SSC mają możliwośd istotnego zmniejszenia kosztów projektowych, a także

skrócenia czasu koniecznego do wdrożenia tego typu projektu. Aby dany projekt był uprawniony do

wykorzystywania uproszczonych procedur, do których można zaliczyd m.in.: uproszczoną

metodologię wyznaczania linii bazowych i monitorowania, uproszczoną metodykę wykazywania

dodatkowości projektu, uproszczony układ i zakres wymaganej dokumentacji projektowej (PDD),

projekt taki musi spełniad określone kryteria. Kryteria te zostały określone początkowo na podstawie

paragrafu 2 decyzji 10/CMP.134 na pierwszym Spotkaniu Stron Protokołu z Kioto, a następnie

zmienione na podstawie paragrafu 14 decyzji 3/CMP.235 na drugim Spotkaniu Stron i w takiej formie

33

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/Provisions_for_JI_SSC_projects.pdf 34



http://ji.unfccc.int/AIEs/ProvActAIEs.html

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/Provisions_for_JI_SSC_projects.pdf








» K A S H U E – K O B i Z E « 30

obowiązują do dziś, a zawarte są w ww. dokumencie (Provisions for Joint Implementation Small-scale

Projects). Zgodnie z przyjętymi kryteriami projekty JI SSC są definiowane w następujący sposób:

typ I – projekty z zakresu energetyki odnawialnej z maksymalną mocą zainstalowaną do 15

MW (lub podobny ekwiwalent);

typ II – projekty z zakresu poprawy efektywności energetycznej, które redukują zużycie

energii po stronie dostawcy lub odbiorcy energii o maksimum 60 GWh rocznie (lub podobny

ekwiwalent);

typ III – inne projekty, które prowadzą do redukcji emisji równej lub mniejszej niż 60 kiloton

(kt) ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO2ekw.) rocznie.

Należy zauważyd, że w przypadku gdy projekt jednocześnie odnosi się do dwóch z ww. typów SSC,

czyli np. jest źródłem energii odnawialnej o pewnej zainstalowanej mocy (typ I) oraz jednocześnie

powoduje redukcje emisji w skali rocznej (typ III), to aby korzystad z ww. przywilejów dla projektów

SSC, musi spełniad odpowiednie kryteria zarówno dla typu I (moc nie większa niż 15 MW) jak i dla

typu III (redukcje emisji nie większe niż 60 kiloton rocznie). Nie wystarczy, że będzie spełniał jedynie

jedno z dwóch wyznaczonych dla tych typów kryteriów.

Ponadto, JISC może zatwierdzid dodatkowe kategorie (kryteria) dla projektów SSC z własnej

inicjatywy, bądź też na wniosek uczestników projektu. Należy jednak podkreślid, iż zmiany w liście

typów projektów małoskalowych nie będą miały wpływu na projekty, dla których została już

przeprowadzona determinacja zgodnie z paragrafem 34 międzynarodowych wytycznych JI.

Inną istotną zaletą realizowania projektów SSC jest możliwośd ich łączenia, czyli tzw. bundling.

Projekty małoskalowe mogą byd łączone, w ramach realizacji w myśl ścieżki II, na różnych etapach

cyklu projektowego (dokumentacji projektowej – PDD, oceny PDD, monitorowania, weryfikacji

redukcji emisji). Projekty łączone muszą należed do tej samej kategorii, muszą mied taki sam okres

kredytowania, a skład grupy projektów SSC nie może ulegad zmianom w czasie. Pozostałe,

szczegółowe informacje dotyczące łączenia projektów SSC znajdują się w przytaczanym już

dokumencie „Provisions for Joint Implementation Small-scale Projects”.

Powyżej opisane przywileje dla projektów SSC JI mają zastosowanie w przypadku, gdy wybrana jest

ścieżka II i w ocenę projektu (jego dokumentacji) zaangażowany jest JISC (patrz rozdz. 3.3). Procedura

krajowa zatwierdzania projektów wspólnych wdrożeo w ramach ścieżki I nie rozróżnia projektów

względem ich skali. Szczegółowe informacje dotyczące krajowej ścieżki (ścieżki I) zatwierdzania

projektów wspólnych wdrożeo w Polsce zostały zaprezentowane w rozdziale 4.

3.8 Projekty programowe (PoA)

Należy zauważyd, że tradycyjne podejście mechanizmu JI ogranicza się przeważnie do wdrażania

dużych, pojedynczych projektów. Podejście projektowe zostało rozszerzone wraz z koncepcją

projektów programowych (PoA – Programme of Activities), które mogą byd rejestrowane jako

projekty JI. PoA to właściwie programy działao, które mogą się składad z licznych oraz powiązanych

działao lub projektów. Agregowanie małych i rozproszonych działao, a co za tym idzie, również

agregowanie uzyskanych dzięki nim redukcji emisji, daje im szanse zaistnienia, co byłoby niemożliwe

w tradycyjnym podejściu projektowym.

Idea PoA narodziła się wraz z decyzją wydaną na Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej służącej






» K A S H U E – K O B i Z E « 31

jako spotkanie Stron Protokołu z Kioto w 2005 r. (paragraf 20 decyzji 7/CMP.136). Z początku idea PoA

miała odniesienie do mechanizmu czystego rozwoju, a pierwsze wytyczne w tym zakresie zostały

przyjęte na 32 posiedzeniu Rady Zarządzającej CDM (CDM EB – CDM Executive Board), gdzie

koncepcja PoA została zdefiniowana w paragrafie 1 aneksu 38 (Annex 38 - Guidance on the

registration of project activities under a programme of activities as a single CDM project activity37).

Dopiero w późniejszym okresie zaczęły powstawad wytyczne JISC do wdrażania JI PoA w obrębie

mechanizmu wspólnych wdrożeo w ramach ścieżki II. Delegacja dotycząca konieczności stworzenia

procedury wdrażania PoA w ramach JI została określona w paragrafie 6 decyzji 5/CMP.438. Ostateczny

kształt tych wytycznych został przyjęty na 18 spotkaniu JISC w październiku 2009 r. (Procedures for

programmes of activities under the verification procedure under the Joint Implementation

Supervisory Committee39).

Zgodnie z ww. procedurą przyjętą przez JISC, JI PoA to skoordynowane działanie prowadzone przez

jednostkę publiczną lub prywatną, implementujące politykę lub założony cel, składające się z jednego

lub więcej powiązanych ze sobą typów działao programowych, czyli tzw. JI Programme Activities

(JPAs), które były lub będą powielane. Założeniem JI PoA jest osiąganie ekonomiki skali i dotarcie do

szerszych grup interesariuszy aniżeli pojedyncze projekty. Należy podkreślid, że może składad się z

nieograniczonej liczby działao programowych.

Pojedyncze JPA (działanie programowe) stanowi projekt, który skutkuje redukcjami emisji lub

pochłanianiem, do których nie doszłoby w przypadku braku realizacji projektu.

Typ JPA jest zdefiniowany jako technologie lub środki, jakie mają byd wykorzystane w ramach

programu, w tym powinien zawierad opis i uzasadnienie wybranej linii bazowej i monitorowania dla

każdej wybranej technologii lub środka.

JPA może byd działaniem podjętym na terenie jednego zakładu (np. zmiana paliwa w pojedynczym

przedsiębiorstwie lub też montaż instalacji biogazu na gospodarstwie rolnym) lub też może byd grupą

racjonalnie (np. ze względu na ich liczbę) powiązanych ze sobą działao (np. wymiana żarówek na

energooszczędne w budynku lub też instalacja kolektorów słonecznych służących do ogrzewania

wody w budynkach mieszkalnych). Innymi kryteriami grupowania tych działao mogą byd m.in.:

kryteria geograficzne, chronologiczne, czy też odnoszące się do liczby jednostek redukcji emisji. Jak

wynika z definicji, całkowity rozmiar JI PoA jest nieznany na początku jego wdrażania. Kolejne JPA,

czyli poszczególne działania programowe mogą byd włączane do programu w momencie jego

rejestracji lub wdrażania.

Prywatna lub publiczna jednostka nadzorująca proces wdrażania JI PoA nazywana jest jednostką

koordynującą JI PoA.

36


http://cdm.unfccc.int/EB/032/eb32_repan38.pdf 38


http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_PoA_procedures.pdf


http://cdm.unfccc.int/EB/032/eb32_repan38.pdf











» K A S H U E – K O B i Z E « 32

Źródło: opracowanie KASHUE-KOBiZE, Warszawa 2010 r., na podstawie prezentacji JISC, na CMP 5 w 2009 r.

Dokumentem, w którym prezentowane są informacje na temat JI PoA jest dokumentacja projektowa,

a dokładniej JI PoA DD40, której formularz został przyjęty na 18 posiedzeniu, JISC podobnie jak

wspomniane wcześniej wytyczne dotyczące Procedury JI PoA. Formularz zawiera układ i zakres

informacji koniecznych do zawarcia w dokumentacji projektowej JI PoA. W ww. wytycznych JISC

określił, iż JI PoA musi opisywad:

a) każdy typ JPA, który ma byd włączony do programu,

b) przynajmniej jedno rzeczywiste JPA z każdego typu, które ma byd włączone do programu,

c) kryteria (tzw. eligibility criteria), na podstawie których poszczególne JPA będą mogły byd

włączane do programu.

Wymienione wyżej elementy stanowią istotny element sporządzanej przez jednostkę koordynującą

dokumentacji projektowej JI PoA DD.

Oceny dokumentacji projektowej JI PoA dokonuje Akredytowana Niezależna Jednostka. JISC przyjął

również wytyczne (Guidelines for users of the joint implementation programme of activities design

document form41) do stosowania przyjętego układu formularza JI PoA DD. W przypadku dodawania

kolejnych JPA w czasie trwania JI PoA, aktualizowana jest tabela (jej układ jest określony w

formularzu dokumentacji projektowej), gdzie oprócz podstawowych informacji dotyczących działania,

znajduje się potwierdzenie, że działanie to spełnia ww. kryteria (tzw. eligibility requirements).

Nowym elementem w przypadku JI PoA jest możliwośd używania tzw. metody próbkowania (sample

based approach). Przeprowadzająca weryfikację Akredytowana Niezależna Jednostka sporządza plan,

w którym określa na podstawie jakiej próby działao będzie weryfikowad redukcje w całym programie.

40

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_PoA-DD_FORM.pdf 41

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/PoA_Guidelines.pdf

JI PoA

Typ 1 JPA: efektywnośd energetyczna

Typ 2 JPA: energia odnawialna

JPA 2A: wymiana żarówek

JPA 1A: ocieplenie mieszkao

JPA 2A: energia

słoneczna

JPA 2A: energia

wiatrowa

Rysunek 3. Przykładowy schemat PoA.

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_PoA-DD_FORM.pdf

http://ji.unfccc.int/JI_PoA/index.html





http://ji.unfccc.int/Eligibility/index.html




» K A S H U E – K O B i Z E « 33

We wdrożeniu programu projektowego kluczową rolę odgrywa wspomniana wcześniej jednostka

koordynująca JI PoA. Jednostka ta musi mied możliwości do jasnego określenia koncepcji całego

programu wraz z ustaleniami koniecznymi do jego implementacji. Odpowiada również za strukturę i

model biznesowy całego programu i organizację umów z ewentualnymi partnerami, a także za

kwestie odnoszące się do zawierania umów z potencjalnymi nabywcami wygenerowanych przez

program jednostek redukcji emisji.

Potencjał JI PoA leży głównie w dużej liczbie małych i jednorodnych, niskokosztowych działao

prowadzących do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Szczególnie istotne wydaje się wykorzystanie

obszaru oszczędności energii po stronie zapotrzebowania na energię (oszczędne oświetlenie, sprzęt

gospodarstwa domowego, wyposażenie przemysłowe takie jak kotły, silniki, pompy, paliwooszczędne

pojazdy). Małoskalowe środki obejmujące zamianę paliw na mniej emisyjne w przypadku ogrzewania

budynków mieszkalnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw również stanowią interesujący

kierunek działao. Obiecujący potencjał istnieje też w przypadku niewielkich działao z zakresu

gospodarki odpadami oraz produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

W ramach JI PoA można stosowad każdą zatwierdzoną przez Radę Zarządzającą CDM metodologię

wyznaczania linii bazowej i monitorowania, zarówno dla projektów wielkoskalowych jak i

małoskalowych. Istotną przewagą JI PoA nad standardowymi projektami JI jest fakt, iż linie bazowe

dla każdego typu JPA w programie są ustalone w początkowej dokumentacji dla całego programu.

Kolejną istotną przewagą JI PoA jest to, że metodologie dla projektów małoskalowych mogą byd

stosowane bez żadnych ograniczeo co do rozmiaru samego projektu programowego. Pomimo tego, iż

niektóre wielkoskalowe metodologie są opracowywane specjalnie z myślą o JI PoA, jest wielce

prawdopodobne, że w przypadku projektów programowych używane będą właśnie metodologie

małoskalowe opisujące poszczególne działania programowe. Metodologie małoskalowe mogą byd

stosowane do JPA, o ile każde JPA mieści się w granicach wartości wyznaczonych dla projektów o

małej skali (patrz rozdz. 3.7). Przewaga małoskalowych metodologii tkwi w tym, że są one o wiele

bardziej uproszczone i ustandaryzowane w porównaniu z wielkoskalowymi. Powyższe podejście ma

zastosowanie w przypadku wyboru ścieżki II (patrz rozdziały 3.3 oraz 4.1).

Kolejnym argumentem przemawiającym za JI PoA jest obniżenie kosztów transakcyjnych projektów.

Koszty związane z implementacją projektów JI zachodzą zarówno przed jak i podczas wdrażania

samego projektu. Koszty te ciągle stanowią barierę przy implementacji projektów JI, w szczególności

w przypadku małych i rozproszonych projektów, które mają małe możliwości redukcji emisji, jeżeli

byłyby ujmowane jako pojedyncze projekty. Zatem idea JI PoA umożliwia osiągnięcie ekonomiki skali,

a w tym samym momencie daje możliwośd dotarcia do szerszej grupy zainteresowanych oraz do

typów działao, które są zbyt małe, aby rozpatrywad je jako samodzielne projekty JI. Wynika z tego, że

JI PoA mają potencjał, aby otworzyd obszary, które dotychczas były poza zasięgiem tradycyjnych

projektów wspólnych wdrożeo.

Podobnie jak w przypadku projektów SSC JI, opisane powyżej ułatwienia w procedurze zatwierdzania

projektów JI PoA mają zastosowanie w przypadku, gdy wybrana jest ścieżka II i w ocenę projektu

(jego dokumentacji) zaangażowany jest JISC (patrz rozdz. 3.3). Procedura krajowa zatwierdzania

projektów wspólnych wdrożeo w ramach ścieżki I, nie przewiduje obecnie oddzielnych procedur dla

projektów programowych. Szczegółowe informacje dotyczące krajowej ścieżki zatwierdzania

projektów wspólnych wdrożeo w Polsce zostały zaprezentowane w rozdziale 4.


» K A S H U E – K O B i Z E « 34

3.9 Projekty leśne (LULUCF)

Protokół z Kioto dopuszcza realizację projektów JI, które powodują pochłanianie emisji gazów

cieplarnianych i należą do działao w ramach użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i

leśnictwa (LULUCF42). Są to tzw. projekty leśne JI (tzw. LULUCF JI), które obejmują takie działania jak:

zalesianie, ponowne zalesianie, gospodarka leśna, gospodarka terenami uprawnymi, gospodarka

pastwiskami, rekultywacja. Definicje poszczególnych działao w ramach LULUCF opisano w Decyzji

16/CMP.143.

Na stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej znajduje się wzór dokumentacji projektowej dla

projektów LULUCF JI (JI LULUCF PDD)44, a szczegóły dotyczące tego rodzaju projektów opisane są w

Wytycznych dla użytkowników dokumentacji projektowej dla projektów JI LULUCF.45

W wyniku realizacji projektów leśnych JI generowane są jednostki redukcji emisji, które powstają w

wyniku konwersji istniejących jednostek pochłaniania RMU. Polska zgłosiła do Sekretariatu Konwencji

Klimatycznej, iż zamierza raportowad wyniki działao związanych z użytkowaniem gruntów, zmianą w

użytkowaniu gruntów i leśnictwem (w ramach art. 3.3 i 3.4 Protokołu z Kioto) na koniec okresu

rozliczeniowego. W związku z tym dopiero wtedy zostanie wyliczona ilośd wygenerowanych przez

Polskę jednostek RMU oraz będzie można zamienid jednostki RMU na ERU pochodzące z projektów

LULUCF JI. Dlatego też do tego czasu nie można transferowad ani umarzad jednostek ERU z projektów

leśnych. Należy jednocześnie podkreślid, że jednostek pochodzących z projektów leśnych (tj. RMU,

ERU leśne, tCER i lCER z projektów leśnych CDM) nie można przenosid na kolejny okres rozliczeniowy

(przeciwnie niż w przypadku jednostek uzyskanych przez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, które

zachowują ważnośd w kolejnych okresach). Transakcje ww. jednostkami będą mogły odbywad się

jedynie w ciągu 100 dni tzw. true-up period, czyli okresu następującego po przedstawieniu i

przeglądzie ostatniego raportu rocznego na koniec okresu rozliczeniowego Protokołu z Kioto, który

prawdopodobnie będzie miał miejsce w 2014 roku.

Należy również zauważyd, że jednostek ERU pochodzących z projektów leśnych, prowadzący instalacje

nie mogą wykorzystywad w EU ETS do rozliczania rocznej emisji. Zgodnie z Art. 1 ust. 3 dyrektywy

2004/101/WE wszystkie CER i ERU, które zostały wydane i mogą zostad wykorzystane zgodnie z

Konwencją Klimatyczną i Protokołem z Kioto oraz z późniejszymi decyzjami przyjętymi w tym

zakresie, mogą byd wykorzystane we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji z

wyjątkiem m.in. CER i ERU z działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania

gruntów i leśnictwem.

42

LULUCF – Land Use, Land Use Change and Forestry – użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo zdefiniowane w Protokole z Kioto oraz Postanowieniach z Marrakeszu, a w szczególności w decyzjach 11/CP.7 I 16/CMP.1 43

http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a03.pdf 44

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_LULUCF_PDD_form.pdf 45

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/LULUCF_Guidelines.pdf

http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a03.pdf


http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_LULUCF_PDD_form.pdf



http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_LULUCF_PDD_form.pdf



» K A S H U E – K O B i Z E « 35

4 Procedury JI krok po kroku

Tabela 5. Schemat ścieżki I realizacji projektów JI w Polsce. JEDNOSTKA FAZA

AIE/ jednostka uprawniona

Realizujący/ zgłaszający projekt

Ministerstwo Środowiska KOBiZE

LIST POPIERAJĄCY

DOKMENTACJA PROJEKTOWA

(PDD)

LIST ZATWIERDZAJĄCY

WDROŻENIE I MONITOROWANIE

WERYFIKACJA ERU

PRZEKAZANIE ERU


RAPORT POTWIERDZAJĄCY, że projekt nie będzie wpływał na

obniżenie emisji z instalacji objętych wspólnotowym

systemem handlu uprawnieniami do emisji

WNIOSEK (formularz - art. 41 ust. 1 Ustawy) o wydanie listu

popierającego wraz z załącznikami:

- raport -oświadczenie

Przekazanie wniosku w terminie 14 dni do KOBiZE.

OPINIA w formie postanowienia, wydawana w terminie 45 dni od

dnia doręczenia wniosku.

LIST POPIERAJĄCY, którego wydanie lub odmowa następuje w terminie 30 dni od otrzymania

opinii.

Posiada list popierający, który jest ważny 1 rok.

DOKUMENTACJA PROJEKTOWA opracowana zgodnie z art. 40

ust. 7 pkt. 1 i rozporządzeniem wydawanym na podstawie art.

41 ust. 2 Ustawy.

RAPORT Z OCENY DOKUMENTACJI PROJETOWEJ

(PDD)

WNIOSEK o wydanie listu zatwierdzającego z załącznikami: - dokumentacja projektowa(PDD) - raport z oceny - raport OOŚ - list zatwierdzający paostwa nabywcy

Przekazanie wniosku w terminie 14 dni do KOBiZE.

OPINIA w formie postanowienia, wydawana w terminie 45 dni od

dnia doręczenia wniosku.

LIST ZATWIERDZAJĄCY, którego wydanie lub odmowa następuje w terminie 30 dni od otrzymania

opinii.

Posiada ważny list zatwierdzający.

START PROJEKTU (generowania jednostek ERU przez projekt w okresie rozliczeniowym 2008-

2012) i monitorowania zgodnie z planem monitorowania z PDD.

SPRAWOZDANIE Z MONITOROWANIA projektu zgodne z rozporządzeniem

wydawanym na podstawie art. 47 pkt. 1 Ustawy

RAPORT Z WERYFIKACJI ERU zgodnie z rozporządzeniem

wydawanym na podstawie art. 47 pkt. 2 Ustawy

Przekazanie raportu do KOBiZE przez realizującego następuje w

terminie 6 miesięcy od zakooczenia okresu sprawozdawczego

WNIOSEK o przekazanie ERU (art. 50 ust. 4 Ustawy) wraz z załącznikami:

- upoważnienie nabywcy - umowa sprzedaży - raport z weryfikacji składany w terminie 6 miesięcy od zakooczenia okresu sprawozdawczego

ZGODA NA PRZEKAZANIE ERU w formie decyzji administracyjnej wydawana w terminie 21 dni od dnia otrzymania wniosku (art. 50

ust. 7 Ustawy)

Przekazanie ERU na wskazany we wniosku rachunek następuje po otrzymaniu przez KOBiZE kopii ostatecznej decyzji w terminie nie dłuższym niż 21 dni (art. 50

ust. 10 Ustawy)


» K A S H U E – K O B i Z E « 36

Niniejszy rozdział opisuje cykl projektowy w podziale na jego poszczególne fazy, począwszy od

pomysłu projektowego, poprzez zatwierdzanie i wdrożenie projektu, aż po finalny transfer jednostek

ERU wygenerowanych przez projekt JI realizowany na terenie Polski. Opisane w rozdziale procedury

opierają się na przepisach Ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów

cieplarnianych i innych substancji46 (Dz. U. Nr 130, poz. 1070; zwana dalej Ustawą) i odzwierciedlają

wymogi realizacji projektów JI, zarówno w ramach ścieżki I, jak i ścieżki II. W ogólnym ujęciu

zatwierdzanie projektów JI przebiega dwuetapowo i polega na ubieganiu się przez zgłaszającego

projekt o dwa podstawowe dokumenty, którymi są list popierający (Letter of Endorsement – LoE), a

następnie list zatwierdzający (Letter of Approval – LoA) projekt. Fazę listu popierającego

przedstawiono w rozdziale 4.2, a fazę listu zatwierdzającego – w rozdziale 4.4. W zależności od

wyboru ścieżki w proces ten może byd również zaangażowany JISC. Etapy wdrażania, monitorowania i

weryfikacji projektu JI zostały opisane w rozdziale 4.5 i rozdziale 4.6. Finalne przekazanie jednostek

ERU wygenerowanych przez projekt JI odbywa się w Krajowym rejestrze zgodnie z procedurą opisaną

w rozdziale 4.7. Tabela 5 przedstawia rolę i zadania jednostek zaangażowanych w realizację projektu

JI oraz wymienia wymagane dokumenty na poszczególnych etapach realizacji projektu.

4.1 Różnice pomiędzy procedurami w ramach ścieżki I i ścieżki II

Cykl projektowy, w przypadku obrania przez inwestora ścieżki II, opiera się zasadach i regulacjach

międzynarodowych. W związku z tym, że implementacja mechanizmu czystego rozwoju (CDM) jest

dalece bardziej rozwinięta niż JI, cykl projektowy JI w ramach ścieżki II w dużym stopniu opiera się na

zasadach i przesłankach cyklu projektowego CDM. Procedura weryfikacyjna dla ścieżki II (procedura

realizacji projektów JI w ramach ścieżki II) została uruchomiona przez JISC 26 października 2006 r.

Nieco inna jest międzynarodowa terminologia odnosząca się do poszczególnych faz projektowych JI

w porównaniu do tej w CDM. W przypadku projektów JI wyraz determinacja (determination) odnosi

się do oceny (walidacji w przypadku CDM) dokumentacji projektowej, ale również do weryfikacji

zredukowanych emisji, a sam cykl projektowy JI w ramach ścieżki II nazywany jest procedurą

weryfikacyjną (verification procedure). Nie mniej jednak najistotniejszą cechą procedury w ramach

ścieżki II JI jest fakt, iż jest realizowana na poziomie międzynarodowym z udziałem JISC i to JISC

nadzoruje ocenę dwóch wymienionych wyżej faz determinacji.

Podstawowe kroki w ramach ścieżki II dla projektów JI zostały opisane poniżej.

1) AIE w drodze determinacji – oceny sprawdza czy projekt spełnia wymogi zapisane w

wytycznych JI i upublicznia wyniki swojej determinacji (raport z determinacji).

2) Dwóch członków JISC, którym doradza dwóch ekspertów, dokonuje oceny raportu z

determinacji.

3) JISC lub Strona uczestnicząca w projekcie (kraj gospodarz lub kraj projektodawcy) może

zażądad dodatkowego przeglądu projektu. W przypadku braku takiego żądania w przeciągu

45 dni, determinacja jest uznana za zakooczoną i ostateczną.

4) Uczestnik projektu monitoruje redukcje emisji generowane przez projekt zgodnie z planem

monitorowania, przygotowuje sprawozdanie (raport) z monitorowania i przekazuje go do

AIE.

46






» K A S H U E – K O B i Z E « 37

5) AIE dokonuje determinacji-weryfikacji redukcji emisji wykazanych w sprawozdaniu (raporcie)

i upublicznia stworzony przez siebie raport z weryfikacji (determinacji)

6) Dwóch członków JISC ocenia ww. raport.

7) JISC lub Strona uczestnicząca w projekcie (kraj gospodarz lub kraj projektodawcy) może

zażądad dodatkowego przeglądu projektu. W przypadku braku takiego żądania w przeciągu

15 dni, determinacja-weryfikacja jest uznana za zakooczoną i ostateczną.

Tabela 6. Porównanie ścieżek I i II w Polsce w oparciu o przepisy Ustawy.

ścieżka I w Polsce ścieżka II w Polsce

Wniosek o

wydanie listu

popierającego /

PIN

składa się w formie pisemnej i elektronicznej, w języku polskim i angielskim, do Ministra Środowiska (art. 40 ust. 2 Ustawy)

zakres wymogów formalnych wniosku określa art. 40 ust. 4 i 5 Ustawy

wzór formularza wniosku określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 41 ust. 1 Ustawy)

zgodnie z wymogami określonymi dla ścieżki I (zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi JI dla ścieżki II etap wniosku o wydanie listu popierającego /PIN nie jest formalnie wymagany)

Dokumentacja

projektowa

(PDD)

stanowi załącznik do wniosku o wydanie listu zatwierdzającego

zakres informacji dokumentacji projektowej (PDD) określa art. 40 ust. 7 pkt. 1 Ustawy

szczegółowy zakres informacji PDD określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 41 ust. 2 Ustawy)

formularz zatwierdzony przez JISC dostępny na stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej

Raport z oceny

PDD

sporządza AIE lub jednostka uprawniona (art. 40 ust. 7 pkt 2 Ustawy)

wykaz jednostek uprawnionych prowadzi i zamieszcza na swojej stronie internetowej KOBiZE (art. 36 ust. 3 Ustawy)

wymagania w stosunku do jednostek uprawionych określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 36 ust. 4 Ustawy)

sporządza AIE

formularz zatwierdzony przez JISC dostępny na

stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej

przekazywany za pośrednictwem AIE do JISC celem

dokonania oceny; negatywna ocena skutkuje

wygaśnięciem listu zatwierdzającego (art. 43

Ustawy)

Wniosek o

wydanie listu

zatwierdzającego

składa się w formie pisemnej i elektronicznej, w języku polskim i angielskim, do Ministra Środowiska (art. 40 ust. 2 Ustawy)

zakres wymogów formalnych wniosku określa art. 40 ust. 6 Ustawy

załącznikami do wniosku są (art. 40 ust. 7 Ustawy): PDD Raport z oceny PDD Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na

środowisko List zatwierdzający projekt z paostwa

nabywającego jednostki ERU

zgodnie z wymogami określonymi dla ścieżki I (zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi JI dla ścieżki II wniosek o wydanie listu zatwierdzającego nie jest formalnie wymagany)

Sprawozdanie

z monitorowania

opracowuje podmiot realizujący projekt (art. 45 Ustawy)

dotyczy okresu nie dłuższego niż 1 rok, określa wielkośd redukcji i odpowiadającą jej liczbę jednostek redukcji (art. 45. ust. 3 i 4 Ustawy)

formę i układ określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 47 ust. 1 Ustawy)

zgodnie z wymogami określonymi dla ścieżki I

Raport

z weryfikacji

sporządza AIE lub jednostka uprawniona (art. 45 ust. 5 i 6 Ustawy)

weryfikuje i określa liczbę jednostek redukcji (art. 45 ust. 7 Ustawy)

formę i układ określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 47 ust. 2 Ustawy)

sporządza AIE

formularz zatwierdzony przez JISC dostępny na

stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej

przekazywany za pośrednictwem AIE do JISC celem

dokonania oceny; negatywna ocena skutkuje

brakiem możliwości ubiegania się o przekazanie

jednostek ERU (art. 46 Ustawy)



http://ji.unfccc.int/Ref/Forms.html






» K A S H U E – K O B i Z E « 38

Ścieżka I dla realizacji projektów wspólnych wdrożeo, na którą (również) składają się dwie fazy

determinacji, czyli determinacja (ocena) PDD oraz determinacja (weryfikacja) jednostek ERU jest

oparta na przepisach krajowych i nie przewiduje udziału JISC. Paostwo jest uprawnione do

korzystania ze ścieżki I, o ile spełnia ono odpowiednie wymagania (rozdz. 3.3).

Polska procedura realizacji projektów JI w ramach ścieżki I została usankcjonowana wraz z wejściem

w życie Ustawy (rozdz. 2.5.2). Procedura ta składa się z podstawowych elementów wymienionych

poniżej, a szerzej omówionych w następnych podrozdziałach (4.2 – 4.7).

4.2 Faza listu popierającego

Większośd projektów w ramach mechanizmu wspólnych wdrożeo rozpoczyna się sporządzeniem

przez potencjalnego projektodawcę krótkiego dokumentu charakteryzującego dany pomysł

projektowy. Zwykle proponujący projekt przeprowadza studium wykonalności, aby sprawdzid, czy

warto jest kontynuowad prace nad danym zamysłem. Na podstawie sporządzonego studium można

wstępnie stwierdzid, ile potencjalny projekt mógłby redukowad emisji, jakie koszty byłyby z tym

związane oraz to czy projekt stoi w zgodzie z wytycznymi dla projektów JI. Rezultatem

przeprowadzonej wstępnej oceny, jest najczęściej decyzja odnośnie dalszego przebiegu projektu.

W dotychczasowych działaniach w ramach mechanizmu JI, dokumentem na podstawie którego taka

decyzja była wydawana był tzw. PIN, czyli Project Idea Note. Poza wcześniej wspomnianymi

elementami PIN dawał również możliwośd oceny tego, jak dany projekt jest odbierany przez kraj

gospodarza i czy kraj ten wyraża chęd jego późniejszego zatwierdzenia. W dokumencie jakim jest PIN

znajdują się podstawowe informacje dotyczące przewidywanych redukcji emisji, dodatkowości

projektu oraz wstępny przegląd środków finansowych koniecznych do zaangażowania w projekt.

Pomimo, iż w myśl ścieżki II sporządzenie PIN nie jest formalnie obligatoryjne, jest korzystne z punktu

widzenia prezentacji projektu krajom gospodarza oraz inwestora (DFP), celem uzyskania wstępnej

aprobaty projektu.

W odróżnieniu od procedury międzynarodowej, gdzie „faza PIN” nie jest formalnie wymagana, w

Polsce pierwsza faza implementacji projektu w ramach mechanizmu wspólnych wdrożeo jest

obligatoryjna, usankcjonowana Ustawą i prawnie wiążąca. Jest to faza wydania listu popierającego i

co należy zauważyd, w myśl polskich przepisów, jest to faza obligatoryjna zarówno w ramach ścieżki I

jak i ścieżki II.

Odpowiednikiem wspomnianego PIN w polskiej procedurze jest wniosek o wydanie listu

popierającego. Zgodnie z art. 40 ust. 2 Ustawy, zgłaszający projekt wspólnych wdrożeo składa

wniosek o wydanie listu popierającego w formie pisemnej i elektronicznej, w języku polskim i

angielskim, do Ministra Środowiska (MŚ). Następnie Minister Środowiska niezwłocznie, jednak nie

później niż w terminie 14 dni, przekazuje wniosek do zaopiniowania Krajowemu ośrodkowi

bilansowania i zarządzania emisjami (KOBiZE – Krajowy ośrodek) (art. 40 ust. 3 Ustawy). KOBiZE

wydaje opinię, w formie postanowienia, w terminie 45 dni od dnia doręczenia wniosku (art. 38 ust. 3

Ustawy). Niniejsze postanowienie doręcza się podmiotowi zgłaszającemu wniosek oraz Ministrowi

Środowiska. Minister Środowiska wydaje list popierający w formie decyzji administracyjnej, w

terminie 30 dni od dnia otrzymania opinii KOBiZE, jeżeli projekt spełnia warunki określone w art. 39

(art. 38 ust. 2 i ust. 4 Ustawy).

Zgodnie z art. 40 ust. 4 Ustawy, wniosek o wydanie listu popierającego powinien zawierad:


» K A S H U E – K O B i Z E « 39

1) imię i nazwisko oraz adres zamieszkania albo nazwę, oznaczenie siedziby i adres

zgłaszającego projekt;

2) określenie lokalizacji projektu;

3) oszacowanie przewidywanej wielkości redukcji lub uniknięcia emisji gazów cieplarnianych

albo pochłaniania emisji dwutlenku węgla (CO2);

4) wskazanie przewidywanego okresu, w jakim na skutek wdrożenia projektu będą powstawały

jednostki redukcji emisji;

5) opis projektu i stosowanej technologii;

6) opis sposobu i źródeł finansowania projektu;

7) informację:

a. o przewidywanych efektach ekologicznych i społecznych, które powstaną w wyniku

realizacji projektu,

b. na jakim etapie realizacji znajduje się projekt w dniu składania wniosku,

c. o planowanej ścieżce.

Zgodnie z art. 40 ust. 5 Ustawy, do wniosku o wydanie listu popierającego należy dołączyd:

1) oświadczenie zgłaszającego, że projekt nie będzie wpływał na obniżenie emisji z instalacji

objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji;

2) raport Akredytowanej Niezależnej Jednostki lub jednostki uprawnionej, o której mowa w art.

36 Ustawy, potwierdzający, że projekt nie będzie wpływał na obniżenie emisji z instalacji

objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji.

Wzór formularza tego wniosku oraz szczegółowy zakres informacji, jakie powinny byd w nim zawarte

(uszczegółowiające ww. 7 punktów z art. 40 ust. 4) zostanie określony rozporządzeniem Ministra

Środowiska wydawanym na podstawie art. 41 ust. 1 Ustawy.

Właśnie te warunki są szczegółowo oceniane przez Krajowy ośrodek i na podstawie tej oceny

wydawana jest opinia, która stanowi podstawę do wydania przez Ministra Środowiska listu

popierającego dla projektu JI. Istotnym jest, aby zgłaszający wniosek o wydanie listu popierającego,

dokładnie przeanalizował dane dotyczące projektu, które będzie umieszczał w ww. formularzu

Zgodnie z art. 39. ust. 1 Ustawy, list popierający może byd wydany, jeżeli projekt wspólnych wdrożeo

spełnia jednocześnie następujące warunki:

1) nie dotyczy zrealizowanych i zakooczonych inwestycji;

2) należy do rodzajów przedsięwzięd, które mogą byd realizowane jako projekty wspólnych

wdrożeo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) nie wpływa na obniżenie emisji gazów cieplarnianych z instalacji objętych wspólnotowym

systemem handlu uprawnieniami do emisji;

4) nie stanowi wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej lub

krajowego.


» K A S H U E – K O B i Z E « 40

określonym rozporządzeniem, pod kątem tych czterech kluczowych wymagao. Poniżej znajduje się

krótki opis do ww. warunków.

Projekt nie dotyczy zrealizowanych i zakooczonych inwestycji

Projekt zgłaszany do Ministerstwa Środowiska w celu uzyskania listu popierającego nie może byd

projektem już wdrożonym i funkcjonującym. Jeżeli projekt został już wdrożony przed zgłoszeniem go

do Ministerstwa Środowiska oznacza to, iż wykorzystanie mechanizmu wspólnych wdrożeo nie było

niezbędnym elementem jego zrealizowania i uruchomienia. Taki projekt nie może byd uznany za

dodatkowy i nie może ubiegad się o status projektu wspólnych wdrożeo.

Projekt należy do rodzajów przedsięwzięd, które mogą byd realizowane jako projekty wspólnych

wdrożeo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Zgłaszany projekt musi znajdywad się na liście rodzajów przedsięwzięd określonych rozporządzeniem

w sprawie rodzajów przedsięwzięd, które mogą byd realizowane jako projekty wspólnych wdrożeo na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które będzie wydane na podstawie art. 39 ust. 3 Ustawy. A

zatem do oceny tego warunku konieczne jest wejście z życie ww. rozporządzenia Ministra

Środowiska.

Projekt nie wpływa na obniżenie emisji gazów cieplarnianych z instalacji objętych wspólnotowym

systemem handlu uprawnieniami do emisji

W związku z wymogami prawa wspólnotowego, a w szczególności przepisami dyrektywy łączącej i

decyzji o unikaniu podwójnego liczenia (rozdz. 2.3), nie jest możliwe wydawanie jednostek ERU dla

redukcji lub ograniczania emisji gazów cieplarnianych z instalacji objętych wspólnotowym systemem

handlu uprawnieniami do emisji. W celu zapewnienia tego warunku do wniosku załącza się

wspomniane wcześniej oświadczenie oraz raport.

Projekt nie stanowi wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej lub

krajowego

Jest to jeden z elementów potwierdzania dodatkowości projektu JI. Jeżeli proponowane działanie

inwestycyjne stanowi jedynie wykonanie obowiązku nałożonego na dany podmiot przepisami

prawnymi, zarówno krajowymi jak i wspólnotowymi, to tego rodzaju przedsięwzięcie nie będzie

spełniało niniejszego kryterium i tym samym nie będzie się kwalifikowało jako projekt JI. Realizacja

projektu powinna wychodzid ponad wymogi określone przepisami prawa.

Wydany list popierający wygasa po upływie jednego roku od dnia doręczenia zgłaszającemu projekt

wspólnych wdrożeo, jeżeli w tym czasie zgłaszający projekt nie złoży wniosku o wydanie listu

zatwierdzającego. Wygaśnięcie listu popierającego zostaje stwierdzone decyzją administracyjną

wydawaną przez Ministra Środowiska (art. 38 ust. 7 i 8 Ustawy).

4.3 Opracowanie dokumentacji projektowej (PDD)

Po tym jak zgłaszający projekt JI otrzyma list popierający, będzie mógł przygotowywad wniosek o

wydanie listu zatwierdzającego. W tym celu konieczne będzie sporządzenie dokumentacji

projektowej. Wspomniana dokumentacja projektowa, o której mowa w art. 40 ust. 7 pkt. 1 Ustawy,

składana wraz wnioskiem o wydanie listu zatwierdzającego podążając ścieżką I jest odpowiednikiem

dokumentacji projektowej na poziomie międzynarodowym (ścieżka II). W przypadku wyboru


» K A S H U E – K O B i Z E « 41

realizacji projektu JI w ramach ścieżki II, dla dokumentacji projektowej istnieją opracowane

formularze i wytyczne dotyczące ich wypełniania, które zgłaszający projekt musi brad pod uwagę

przygotowując dokumentację projektową. Wspomniane dokumenty można znaleźd na stronie

Sekretariatu Konwencji Klimatycznej47. W przypadku obrania ścieżki I realizacji projektów JI w Polsce,

dla dokumentacji projektowej, która zgodnie z Ustawą powinna stanowid jeden z załączników do

wniosku o wydanie listu zatwierdzającego dla projektu JI, Ustawa nie reguluje układu dokumentacji, a

jedynie określa zakres informacji, które mają byd zawarte w tejże dokumentacji projektowej. W myśl

art. 40 ust. 7 pkt.1 Ustawy, dokumentacja projektowa powinna obejmowad:

1) opis projektu i stosowanej technologii;

2) opis sposobu i źródeł finansowania projektu;

3) opis poziomu bazowego projektu i sposobu jego wyznaczania;

4) oszacowanie wielkości redukcji lub uniknięcia emisji gazów cieplarnianych lub pochłaniania

dwutlenku węgla i opis stosowanej metodologii szacowania tych wielkości;

5) ocenę, czy powstała w wyniku realizacji projektu redukcja lub uniknięcie emisji gazów

cieplarnianych albo pochłonięcie emisji dwutlenku węgla są dodatkowymi w stosunku do

tych, które powstałyby bez jego realizacji;

6) plan monitorowania projektu.

Szczegółowy zakres informacji, który dotyczy ww. punktów określi wydane na podstawie art. 41 ust.

2 Ustawy rozporządzenie Ministra Środowiska. W rozporządzeniu tym znajdą się wytyczne, które

rozszerzą poruszane w nich zagadnienia i uszczegółowią informacje, które są konieczne do

przedstawienia, celem pełnej charakterystyki danego projektu.

Do czasu wejścia w życie ww. rozporządzenia, należy przyjąd, że układ i zakres informacji

dokumentacji projektowej, w przypadku obrania ścieżki I realizacji projektu JI, powinien byd zgodny z

wytycznymi międzynarodowymi (ścieżka II) dotyczącymi dokumentacji projektowej.

Zgodnie z delegacją zawartą w art. 41 ust. 3 Ustawy, minister właściwy do spraw środowiska może

również określid, w drodze rozporządzenia, kryteria wyznaczania poziomów bazowych, w tym

wartości wskaźników emisji lub sektorowych poziomów bazowych oraz sposób monitorowania

wielkości emisji.

4.4 Faza listu zatwierdzającego

Przed faktycznym zatwierdzeniem projektu JI, czyli przed wydaniem listu zatwierdzającego dla

projektu, musi dojśd do oceny składanego wniosku. Jedną z głównych składowych ww. wniosku jest

dokumentacja projektowa przedstawiona w rozdziale 4.3.

Podobnie jak w przypadku fazy listu popierającego (rozdz. 4.2) zgłaszający projekt JI składa wniosek o

wydanie listu zatwierdzającego w formie pisemnej i elektronicznej, w języku polskim i angielskim, do

Ministra Środowiska. Procedura postępowania z wnioskiem jest taka sama jak w przypadku wniosku

o wydanie listu popierającego (rozdz. 4.2).

Do wniosku zgłaszający projekt dołącza elementy wymienione i opisane poniżej.

47






» K A S H U E – K O B i Z E « 42

Dokumentacja projektowa, przedstawiona w rozdziale 4.3.

Raport z oceny dokumentacji projektowej.

Raport ten, w przypadku realizacji projektu w ramach ścieżki II, powinien byd sporządzony

przez Akredytowaną Niezależną Jednostkę, w oparciu o układ i wytyczne międzynarodowe

(Joint implementation determination and verification manual48). Formularz dokumentu

raportu można znaleźd na stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej.

W przypadku realizacji projektu w ramach ścieżki I, ww. raport z oceny dokumentacji

projektowej może byd sporządzony przez AIE lub jednostkę uprawnioną, o której mowa w

art. 36 Ustawy. Wprowadzenie możliwości sporządzenia ww. raportu również przez

jednostkę uprawnioną ma na celu ułatwienie procedury, a tym samym obniżenie kosztów

wykonania takiego raportu. Wykaz tych jednostek będzie prowadzony przez KOBiZE, co jest

uwarunkowane wejściem w życie rozporządzenia na podstawie art. 26 ust. 4 Ustawy.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, w przypadku gdy projekt dotyczy

przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływad na środowisko, lub karta

informacyjna, jeżeli projekt dotyczy przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco

oddziaływad na środowisko.

Szczegółowe informacje dotyczące ww. typów przedsięwzięd znajdują się w Ustawie z dnia 3

października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale

społeczeostwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko49,

zwanej dalej ustawą o ocenach. Przedsięwzięcia oraz ich typy są wymienione w

rozporządzeniu50 do ww. ustawy (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r.

w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięd mogących znacząco oddziaływad na środowisko

oraz szczegółowych uwarunkowao związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do

sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko).

List zatwierdzający projekt wystawiony przez właściwy organ paostwa uprawnionego,

nabywającego jednostki redukcji emisji lub dokument potwierdzający zamiar nabycia

jednostek redukcji emisji.

48

http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/DVM.pdf 49

http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20081991227&type=3 50


http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/DVM.pdf










» K A S H U E – K O B i Z E « 43

KOBiZE ocenia wniosek pod kątem spełnienia ww. warunków.

Na potrzeby niniejszego przewodnika poniżej przedstawiono najistotniejsze elementy dotyczące

poszczególnych warunków, które zgłaszający wniosek powinien wziąd pod uwagę opracowując

dokumentację projektową, a także inne załączniki składane wraz z wnioskiem.

Powstała w wyniku realizacji projektu redukcja lub uniknięcie emisji gazów cieplarnianych albo

pochłonięcie emisji CO2 są dodatkowymi w stosunku do tych, które powstałyby bez jego realizacji

Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi JI powstała w wyniku realizacji projektu redukcja lub

uniknięcie emisji gazów cieplarnianych albo pochłonięcie emisji dwutlenku węgla powinny byd

dodatkowymi w stosunku do tych, które powstałyby bez jego realizacji (para 33 lit b

międzynarodowych wytycznych JI).

Kluczową sprawą jest wyznaczenie poziomu bazowego (linii bazowej), w kontekście wykazania

dodatkowości projektu. Redukcje emisji są dodatkowe, jeżeli są poniżej wyznaczonego poziomu

bazowego.

Kolejnymi elementami wykazania dodatkowości projektu, na jakie KOBiZE zwraca szczególną uwagę

przy ocenie wniosków dla projektów realizowanych w ramach ścieżki I, są elementy wypunktowane

poniżej.

Ocena ekonomiczna, gdzie w przypadku jeżeli projekt nie przynosi żadnych korzyści

finansowych (w tym oszczędności finansowych) poza wpływami ze sprzedaży jednostek ERU,

to wystarczy zastosowad „prostą analizę kosztową”, w której wystarczy wykazad, że projekt

generuje dodatkowe koszty, a w przypadku jeżeli projekt przynosi inne przychody (np.

przychody ze sprzedaży energii elektrycznej lub redukcje w kosztach) poza wpływami ze

sprzedaży jednostek ERU, to należy zidentyfikowad wewnętrzną stopę zwrotu (IRR).

Ocena barier, gdzie zgłaszający projekt powinien określid bariery ograniczające realizację

projektu oraz dowieśd, w jaki sposób wykorzystanie mechanizmu JI oraz sprzedaż jednostek

ERU wyeliminuje te bariery. Zgłaszający projekt musi wykazad, że realizacja projektu JI jest

jedyną możliwością usunięcia danej bariery.

Zgodnie z art. 39. ust. 2 Ustawy, list zatwierdzający może byd wydany, jeżeli projekt wspólnych wdrożeo

posiada ważny list popierający oraz spełnia jednocześnie następujące warunki:

1) powstała w wyniku realizacji projektu redukcja lub uniknięcie emisji gazów cieplarnianych

albo pochłonięcie emisji CO2 są dodatkowymi w stosunku do tych, które powstałyby bez

jego realizacji;

2) realizacja projektu nie powoduje pogorszenia jakości środowiska;

3) realizacja projektu zapewnia ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko;

4) projekt zapewnia wykorzystanie rozwiązao odpowiadających kryteriom najlepszych

dostępnych technik;

5) projekt spełnia warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 39 ust. 3

Ustawy;

6) projekt spełnia warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 39 ust. 4

Ustawy – w przypadku obiektów hydroenergetycznych o mocy powyżej 20 MW.

5) nie dotyczy zrealizowanych i zakooczonych inwestycji;

6) należy do rodzajów przedsięwzięd, które mogą byd realizowane jako projekty wspólnych

wdrożeo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

7) nie wpływa na obniżenie emisji gazów cieplarnianych z instalacji objętych wspólnotowym

systemem handlu uprawnieniami do emisji;

8) nie stanowi wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej lub

krajowego.




» K A S H U E – K O B i Z E « 44

Warto zauważyd, że powyższe metody oceny dodatkowości projektu są oparte na przyjętych

metodach międzynarodowych (Tool for the demonstration and assessment of additionality51), które

są stosowane w przypadku wyboru ścieżki II.

Realizacja projektu nie powoduje pogorszenia jakości środowiska

W tym przypadku kluczowe są informacje na temat wpływu projektu na środowisko zawarte w

raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub karcie informacyjnej przedsięwzięcia.

Ważne jest, aby te dokumenty zawierały wszystkie wymagane ustawą o ocenach elementy. Ponadto

istotne są również ww. informacje zawarte w dokumentacji projektowej i raporcie z jej oceny.

Realizacja projektu zapewnia ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko

Podobnie jak w przypadku poprzedniego warunku tutaj również najistotniejsze są informacje zawarte

w ww. dokumentach odnośnie ograniczania negatywnego wpływu przedsięwzięcia na środowisko.

Projekt zapewnia wykorzystanie rozwiązao odpowiadających kryteriom najlepszych dostępnych

technik

Sprawdzeniu podlegają informacje podane w dokumentach na temat zastosowanych rozwiązao

technicznych i ich odniesienia do BAT. Brane jest również pod uwagę pozwolenie zintegrowane, jeżeli

zostało wydane oraz dokumenty referencyjne (BREF) dotyczące zastosowanego w projekcie

rozwiązania technicznego. W przypadku jeżeli dla danego przedsięwzięcia brak jest zarówno

pozwolenia, jak i dokumentów referencyjnych, oceniany jest sposób wypełnienia wymagao

określonych przepisami art. 143 i 207 POŚ.

Projekt spełnia warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 39 ust. 3

Zgłaszany projekt musi znajdywad się na liście rodzajów przedsięwzięd określonych rozporządzeniem

w sprawie rodzajów przedsięwzięd, które mogą byd realizowane jako projekty wspólnych wdrożeo na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które będzie wydane na podstawie art. 39 ust. 3 Ustawy. A

zatem do oceny tego warunku konieczne jest wejście w życie ww. rozporządzenia Ministra

Środowiska.

Projekt spełnia warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 39 ust. 4 – w przypadku

obiektów hydroenergetycznych o mocy powyżej 20 MW

W przypadku obiektów hydroenergetycznych o mocy powyżej 20 MW, projekt powinien spełniad

warunki określone rozporządzeniem, które Minister Środowiska może wydad na podstawie art. 39

ust. 4 Ustawy, czyli rozporządzeniem w sprawie szczegółowych warunków jakie powinny spełniad

projekty wspólnych wdrożeo dotyczące obiektów hydroenergetycznych o mocy powyżej 20 MW w

trakcie ich realizacji, a także określającym kryteria ich oceny oraz formularz sprawozdania

potwierdzającego spełnienie tych wymogów. Podobnie jak w przypadku warunku 5 do oceny tego

wymogu konieczne jest wejście w życie ww. rozporządzenia Ministra Środowiska.

Krajowy ośrodek oceniając ww. warunki wydaje opinię, którą przekazuje do Ministerstwa

Środowiska. Minister Środowiska na podstawie opinii KOBiZE wydaje list zatwierdzający projekt lub

też w przypadku, gdy projekt nie spełnia wymagao ustawowych, odmawia jego wydania. Odmowa

wydania listu zatwierdzającego ma również formę decyzji administracyjnej Ministra Środowiska i jest

doręczana podmiotowi składającemu wniosek.

51

http://cdm.unfccc.int/methodologies/PAmethodologies/tools/am-tool-01-v5.2.pdf





» K A S H U E – K O B i Z E « 45

Realizujący projekt wspólnych wdrożeo jest zobowiązany do wystąpienia z wnioskiem o zmianę listu

zatwierdzającego, jeżeli nastąpiły zmiany określone w art. 44 Ustawy, takie jak zmiana nazwy lub

firmy realizującej projekt, zmiany w lokalizacji projektu, zmiany w przepisach dotyczących sposobu

monitorowania, zmiany w stosowanej technologii lub ścieżki. Wniosek ten powinien zawierad te

same elementy, co w przypadku wniosku o wydanie listu zatwierdzającego (art. 40 ust. 6-8 Ustawy).

Zastosowanie ma również analogiczna procedura opiniowania wniosku. Krajowy ośrodek wydaje

opinię dotyczącą zmiany listu zatwierdzającego, w formie postanowienia, w terminie 45 dni od dnia

doręczenia wniosku (art. 38 ust. 3 Ustawy).

Warto również zauważyd, iż w przypadku gdy realizujący projekt wybiera ścieżkę II, musi przedłożyd

raport z oceny dokumentacji projektowej, za pośrednictwem AIE, która sporządzała ten raport do

Komitetu Nadzorującego JI celem dokonania przez JISC oceny. Zobowiązany jest również do

poinformowania polskiego Ministerstwa Środowiska o wyniku oceny JISC dotyczącej danego

projektu. W przypadku, gdy ocena JISC będzie negatywna, Minister Środowiska stwierdza

wygaśnięcie listu zatwierdzającego (art. 43 Ustawy).

4.5 Wdrożenie projektu i jego monitorowanie

Wdrażanie inwestycyjne, w zależności od specyfiki projektów, może przebiegad równolegle do

formalnej procedury zatwierdzania, przedstawionej w rozdziale 4.4. Istotny jest termin rozpoczęcia

pełnego funkcjonowania projektu, czyli okresu, w którym przebiega planowana redukcja emisji, za

które można otrzymad jednostki redukcji emisji. Generowanie tych jednostek może odbywad się,

zgodnie z Protokołem z Kioto, do kooca 2012 r.

Warunkiem niezbędnym do ubiegania się o jednostki redukcji emisji jest monitorowanie projektu, tak

jak to określa art. 45 Ustawy. Monitorowanie powinno odbywad się zgodnie z planem

monitorowania, określonym w dokumentacji projektowej. Na podstawie danych uzyskanych z

monitorowania należy sporządzad sprawozdanie z monitorowania, obejmujące okres nie dłuższy niż

jeden rok (art. 45 ust. 4 Ustawy). W sprawozdaniu trzeba wykazad wielkośd redukcji osiągniętej w

danym okresie realizacji projektu oraz odpowiadającą jej liczbę jednostek redukcji emisji (art. 45 ust.

3 Ustawy). Formę i układ sprawozdania z monitorowania projektów realizowanych w ramach ścieżki I

oraz zakres zawartych w nim informacji określi rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 47 ust. 1

Ustawy).

4.6 Weryfikacja wygenerowanych redukcji emisji

Dane z monitorowania projektu wspólnych wdrożeo, w tym osiągnięta wielkośd redukcji emisji i

liczba jednostek redukcji emisji, są weryfikowane przez zewnętrzne jednostki. W zależności od

wybranej ścieżki weryfikację przeprowadza Akredytowana Niezależna Jednostka (rozdz. 3.6.4) – w

przypadku obu ścieżek lub uprawniona jednostka – tylko w przypadku ścieżki I (art. 45 ust. 5 Ustawy).

Uprawnione jednostki powinny spełnid wymagania jakie zostaną określone w rozporządzeniu

Ministra Środowiska, wydawanym w porozumieniu z Ministrem Gospodarki (art. 36 Ustawy).

Formę i układ raportu z weryfikacji dla projektów realizowanych w ramach ścieżki I określi

rozporządzenie Ministra Środowiska (art. 47 ust. 2 Ustawy).


» K A S H U E – K O B i Z E « 46

Dla projektów realizowanych w ramach ścieżki II Akredytowana Niezależna Jednostka stosuje

formularze raportu z weryfikacji zatwierdzone przez JISC i dostępne na stronie Sekretariatu

Konwencji Klimatycznej52. Wykonany przez siebie raport z weryfikacji Akredytowana Niezależna

Jednostka przekazuje Komitetowi Nadzorującemu do oceny. Negatywna ocena raportu skutkuje

brakiem możliwości ubiegania się o przekazanie liczby jednostek redukcji emisji oraz odrzuceniem

ewentualnych roszczeo o naprawienie szkody ze strony prowadzącego projekt.

Raport z weryfikacji, zgodnie z art. 45 ust. 7 Ustawy, powinien określad liczbę jednostek redukcji

emisji uzyskanych w wyniku realizacji projektu wspólnych wdrożeo. Raport z weryfikacji dotyczy tego

samego okresu sprawozdawczego, za który sporządza się sprawozdanie z monitorowania, a który

zgodnie z art. 45 ust. 4 Ustawy nie może byd dłuższy niż jeden rok. W terminie 6 miesięcy od

zakooczenia okresu sprawozdawczego, którego dotyczy raport z weryfikacji, należy go przesład do

KOBiZE (art. 45 ust. 8 Ustawy). Raport z weryfikacji jest również załącznikiem do wniosku do Ministra

Środowiska o przekazanie jednostek ERU (rozdz. 4.7).

4.7 Przekazywanie jednostek ERU

Przekazanie jednostek redukcji emisji określa art. 50 Ustawy. Zgodnie z tym artykułem przekazanie

jednostek odbywa się na wniosek realizującego projekt, skierowany do Ministra Środowiska. Wniosek

należy składad w formie pisemnej i elektronicznej w terminie 6 miesięcy od zakooczenia okresu

sprawozdawczego, którego dotyczy raport z weryfikacji (rozdz. 4.6).

52


Zgodnie z art. 50 ust. 4 wniosek powinien zawierad następujące wskazania:

1) nabywcy jednostek;

2) okresu sprawozdawczego, którego dotyczy raport z weryfikacji i za który będą

przekazywane jednostki;

3) liczby jednostek ERU;

4) rachunku nabywcy.

Do wniosku należy dołączyd następujące dokumenty (art. 50 ust. 5):

1) umowę sprzedaży jednostek lub inny dokument określający sposób rozporządzenia tymi

jednostkami lub ich przekazywania;

2) upoważnienie nabywcy do udziału w projektach JI wystawione przez właściwy organ

paostwa uprawnionego, jeżeli nabywca nie jest paostwem uprawnionym;

3) raport z weryfikacji (rozdz. 4.6), który stanowi podstawę do stwierdzenia liczby

zweryfikowanych jednostek ERU.





» K A S H U E – K O B i Z E « 47

Zgoda na przekazanie jednostek jest wyrażana przez Ministra Środowiska w formie decyzji

administracyjnej w terminie 21 dni od dnia otrzymania wniosku. Po uprawomocnieniu się decyzji

Ministra, czyli po upływie 14 dni od daty otrzymania, o ile nie ma odwołania się od tej decyzji, jej

ostateczną kopię otrzymuje KOBiZE. Zgodnie z nią, w terminie 21 dni, w ramach Krajowego rejestru,

KOBiZE dokonuje przekazania jednostek na wskazany rachunek w krajowym rejestrze nabywcy.

4.8 Dostęp do informacji o projektach

Od momentu uzyskania listu zatwierdzającego projekt jest uznawany za projekt wspólnych wdrożeo.

Minister Środowiska zgłasza projekt, jeszcze przed wydaniem listu zatwierdzającego, do Komisji

Europejskiej (art. 38. ust. 5 Ustawy), a po jego wydaniu – do Sekretariatu Konwencji Klimatycznej (art.

49. ust. 2 Ustawy). Listę projektów wspólnych wdrożeo zgłoszonych przez Ministerstwo Środowiska

do Sekretariatu można znaleźd na stronie Sekretariatu Konwencji Klimatycznej53. Informacja o

wydanych listach popierających i zatwierdzających oraz dokumentacja projektowa jest zamieszczana

przez Ministra Środowiska w Biuletynie Informacji Publicznej, jak tego wymaga art. 49 ust. 1 Ustawy.

Następuje również rejestracja projektu w krajowym wykazie projektów wspólnych wdrożeo,

prowadzonym przez Krajowy ośrodek na podstawie art. 48 ust. 1 Ustawy.

Jeśli projekt jest realizowany w ramach ścieżki II, to informacja o nim jest dodatkowo udostępniana

przez Akredytowaną Niezależną Jednostkę (rozdz. 3.6.4), zaangażowaną w ocenę projektu. Zgodnie z

art. 49 ust. 3 Akredytowana Niezależna Jednostka zamieszcza na swojej stronie internetowej raport z

oceny dokumentacji projektowej (rozdz.4.1 i rozdz. 4.4) oraz raport z weryfikacji (rozdz. 4.6).

Międzynarodowe wytyczne JI54 nakładają dodatkowe obowiązki na AIE, związane z upublicznieniem

informacji o projektach wspólnych wdrożeo realizowanych w ramach ścieżki II. Dokumentacja

projektowa (PDD) powinna byd udostępniona poprzez Sekretariat Konwencji Klimatycznej na jego

stronie internetowej przez okres 30 dni w celu umożliwienia zgłaszania uwag przez zainteresowane

strony. Podobnie powinna byd udostępniona ocena dokumentacji projektowej (PDD), czyli raport z

oceny (determination report).

Realizujący projekt jest zobowiązany do przedstawienia AIE sprawozdania z monitorowania redukcji

w ramach projektu, sporządzonego zgodnie z planem monitorowania. Akredytowana Niezależna

Jednostka umożliwia publiczny dostęp do tego sprawozdania. Po zweryfikowaniu wielkości redukcji

emisji, AIE opracowuje raport z weryfikacji i poprzez stronę Sekretariatu Konwencji Klimatycznej55

upublicznia raport z weryfikacji.

53

http://ji.unfccc.int/JI_Parties/DB/VFOZECRZ7Y0OS7SXYL6OO7BMUSJYYE/viewDFP 54


http://ji.unfccc.int/JI_Parties/DB/VFOZECRZ7Y0OS7SXYL6OO7BMUSJYYE/viewDFP








» K A S H U E – K O B i Z E « 48

5 Dotychczasowe doświadczenia w zakresie projektów wspólnych

wdrożeo w Polsce

Dotychczasowe doświadczenia związane z zatwierdzonymi w Polsce projektami wspólnych wdrożeo

dotyczą dwóch pierwszych lat okresu rozliczeniowego 2008-2012, a także kilku lat poprzednich, kiedy

to niektóre z projektów zaczęły już funkcjonowad. W latach 2000-2007 było w Polsce 8

zatwierdzonych projektów, w roku 2008 – 11, a w 2009 – 14. Zatwierdzone w Polsce do kooca 2009 r.

projekty stanowią blisko jedną piątą wszystkich projektów realizowanych w ramach ścieżki pierwszej

w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Natomiast pod względem wielkości średniorocznych

redukcji emisji osiąganych w wyniku realizacji projektów wspólnych wdrożeo w ramach ścieżki

pierwszej, Polska wyprzedza inne kraje regionu, mając ponad 42-procentowy udział w sumarycznej

średniorocznej wielkości redukcji emisji w regionie (porównanie międzynarodowe na podstawie

danych UNEP Risø Centre, „JI Pipeline”)56.

5.1 Przegląd projektów JI zatwierdzonych do kooca 2009 r.

Do kooca 2009 r. Minister Środowiska wydał listy zatwierdzające dla 14 projektów wspólnych

wdrożeo. Oczekiwana łączna wielkośd redukcji emisji gazów cieplarnianych z tych projektów wynosi

16 648 574 tCO2ekw. Zakłada się, że w ok. 96% redukcje te będą dokonywane w latach 2008-2012 i w

zamian za nie zostaną przekazane jednostki redukcji emisji, natomiast ok. 4% redukcji było

przewidzianych do kooca 2007 roku, w zamian za jednostki przyznanej emisji. Szczegółowy wykaz

projektów wspólnych wdrożeo przedstawia tabela 7.

Najczęstszym partnerem zagranicznym, z którym są realizowane projekty wspólnych wdrożeo w

Polsce, jest Dania. W połowie wszystkich projektów w naszym kraju uczestniczą Duoczycy i

specjalizują się w odzyskiwaniu biogazu ze składowisk odpadów oraz z tuczarni trzody chlewnej, a

także w budowie farm wiatrowych. Ważnym partnerem pod względem liczby przewidzianych do

nabycia jednostek redukcji emisji jest Japonia, która zaangażowała się w dwa z trzech największych

projektów polegających na redukcji emisji gazów przemysłowych z zakładów chemicznych w

Tarnowie-Mościcach i Puławach. Pozostałymi partnerami zagranicznymi projektów wspólnych

wdrożeo są Holandia, Wielka Brytania, Francja i Kanada, a także Lichtenstein.

56

http://cdmpipeline.org/ji-projects.htm




» K A S H U E – K O B i Z E « 49

Tabela 7. Lista zatwierdzonych projektów wspólnych wdrożeo, stan na 31 grudnia 2009 r.

Nazwa projektu Kod projektu Data wydania

listu zatwierdzającego

Partner zagraniczny

Oczekiwane wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych wg zapisów w

listach zatwierdzających

do końca 2007 r. [AAU]

w latach 2008-2012

[ERU]

RAZEM [tCO2ekw]

1

Jelenia Góra „Wykorzystanie zrębków drzewnych z

terenów zieleni miejskiej dla celów grzewczych w Jeleniej Górze”

0001 JELG

15 czerwca 2000 Holandia 0 4 345 4 345

2 Leszno Górne

„Mała elektrownia wodna na rzece Bóbr, Leszno Górne”

0002 LESZ

14 maja 2001 Kanada 0 11 713 11 713

3 Konin

„Odgazowanie składowiska odpadów komunalnych w Koninie”

0003 KONN


4 Zagórze

„Farma wiatrowa Zagórze” 0004 ZRZE

10 stycznia 2005 Dania 217 627 187 479 405 106

5

Zakopane „Wykorzystanie metanu pochodzącego

ze składowiska odpadów i osadów ściekowych w Zakopanem”

0005 ZANE

25 stycznia 2005 Dania 22 000 105 000 127 000

6 Stargard Szczeciński

„Geotermalna ciepłownia w Stargardzie Szczecińskim”

0006 STAR

5 października 2005 Dania 122 300 181 185 303 485

7 Mazury

„Mazurski Pakiet Gazu Składowiskowego”

0007 MAZU

31 marca 2006 Dania 119 225 478 743 597 968

8 Lake Ostrowo

„Farma wiatrowa Lake Ostrowo” 0008 LOST

31 stycznia 2007 Dania 0 336 198 336 198

9 Anwil

„Ograniczenie emisji N2O w Zakładach Azotowych Anwil S.A.”

0009 ANWL

28 stycznia 2008 Lichtenstein 0 3 537 841 3 537 841

10

Sosnowiec „Gaz składowiskowy w

miejscowościach Łubna, Sosnowiec i Łęgajny”

0010 SOSN

19 czerwca 2008 Dania 64 000 557 696 621 696

11

Tarnów „Zmniejszenie emisji N2O z instalacji

produkcji kwasu azotowego w Zakładach Azotowych w Tarnowie

Mościcach S.A.”

0011 TARN

19 czerwca 2008 Japonia 0 3 097 975 3 097 975

12

Poldanor „Odbiór i utylizacja metanu

pochodzącego z przeróbki obornika trzody chlewnej, biomasy i odpadów

organicznych, Województwo Pomorskie, Polska oraz Województwo

Zachodniopomorskie, Polska”

0012 POLD

15 stycznia 2009 Dania 49 984 699 797 749 781

13

Radiowo „Odzysk gazu wysypiskowego na składowisku odpadów Radiowo w

Warszawie, Polska”

0013 RADO


14

Puławy „Katalityczna redukcja N2O w

reaktorach utleniania amoniaku instalacji kwasu azotowego w

Puławach, Polska”

0014 PULA

15 lipca 2009

Japonia/ Francja/ Wielka

Brytania

0 6 385 600 6 385 600

SUMA JEDNOSTEK: 595 136 16 053 438

OCZEKIWANA WIELKOŚĆ REDUKCJI RAZEM: 16 648 574



» K A S H U E – K O B i Z E « 50


Projekty wspólnych wdrożeo realizowane w Polsce obejmują redukcje emisji następujących gazów

cieplarnianych: dwutlenku węgla (CO2) – 5 projektów, metanu (CH4) – 6 projektów oraz podtlenku

azotu (N2O) – 3 projekty (rys. 4). Wymienione gazy cieplarniane różnią się od siebie tzw. potencjałem

cieplarnianym (Global Warming Potential – GWP). Wynosi on 1 dla dwutlenku węgla, 21 dla metanu i

310 dla podtlenku azotu, co oznacza, że emisje metanu i podtlenku azotu powodują odpowiednio 21 i

310 razy większe ocieplenie niż ta sama masa dwutlenku węgla. W celu zapewnienia

porównywalności wielkości emisji różnych gazów cieplarnianych stosuje się tzw. ekwiwalent

dwutlenku węgla, w którym są wyrażane m.in. oczekiwane wielkości redukcji emisji osiągane w

ramach realizacji projektów wspólnych wdrożeo. W związku z tym struktura oczekiwanej wielkości

redukcji emisji gazów cieplarnianych z wszystkich projektów (rys. 5), wykazuje znaczną przewagę

podtlenku azotu, którego udział wynosi aż 78,2% całości oczekiwanych redukcji (wyrażonych w

ekwiwalencie dwutlenku węgla), a następne znaczenie pod względem sumarycznej wielkości redukcji

emisji ma metan (15,4%). Natomiast bezpośrednia redukcja emisji dwutlenku węgla daje 6,4% sumy

oczekiwanych redukcji emisji z wszystkich projektów wspólnych wdrożeo.

5

6

3

0

2

4

6

8

dwutlenek węgla CO2 metan CH4 podtlenek azotu N2O

liczb

a pr

ojek

tów

dwutlenek węgla CO2 metan CH4 podtlenek azotu N2O

Rysunek 4. Liczba projektów wspólnych wdrożeo wg rodzaju gazu cieplarnianego.


» K A S H U E – K O B i Z E « 51


Rodzaj gazu cieplarnianego ściśle wiąże się z dziedzinami gospodarki, których dotyczy realizacja

projektu wspólnych wdrożeo. I tak emisje dwutlenku węgla są redukowane w trzech projektach

związanych z energetyką i w dwóch projektach związanych z ciepłownictwem, poprzez zastosowanie

odnawialnych źródeł energii; są to: dwie farmy wiatrowe, elektrownia wodna oraz ciepłownie

geotermalna i opalana biomasą. Emisje metanu są redukowane ze składowisk odpadów, objętych

pięcioma projektami oraz z tuczarni trzody chlewnej, których dotyczy jeden projekt w sektorze

rolniczym. Trzy inne projekty funkcjonują w sektorze przemysłowym i polegają na redukcji emisji

podtlenku azotu w trzech zakładach azotowych, będących jednymi z największych przedsiębiorstw

polskiej branży chemicznej (rys. 6).


Względnie równomiernemu rozkładowi liczby projektów wspólnych wdrożeo w poszczególnych

sektorach towarzyszy duże zróżnicowanie oczekiwanej wielkości redukcji (rys. 7). Struktura

oczekiwanej wielkości redukcji wykazuje znaczną przewagę sektora przemysłu chemicznego, w

dwutlenek węgla CO2

6,4%

metan CH4

15,4%

podtlenek azotu N2O78,2%

3

5

1

3

2

0

2

4

6

przemysł chemiczny gospodarka odpadami

rolnictwo energetyka ciepłownictwo

liczb

a pr

ojek

tów

Rysunek 5. Udział poszczególnych rodzajów gazów cieplarnianych w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo.

Rysunek 6. Liczba projektów wspólnych wdrożeo wg sektorów gospodarki.


» K A S H U E – K O B i Z E « 52

którym ma nastąpid osiągnięcie 78,2% całkowitej wielkości redukcji emisji. Z pozostałych sektorów

największe znaczenie ma gospodarka odpadami, na którą przypada blisko 11% całkowitej wielkości

redukcji emisji. W sektorach energetycznym i rolniczym oczekiwane są takie same wielkości redukcji

– po 4,5%. Najmniejsza częśd oczekiwanej wielkości redukcji, wynosząca poniżej 2% całości, przypada

na sektor ciepłowniczy.


Podobnie przedstawia się sytuacja w zależności od rodzaju projektu, gdzie 3 projekty dotyczące

procesów przemysłowych dominują pod względem oczekiwanych redukcji (rys. 5). Pozostałe

jedenaście projektów, których łączne wielkości oczekiwanych redukcji emisji wynoszą poniżej 22%

całości, dotyczą wykorzystania odnawialnych źródeł energii, takich jak biogaz i biomasa oraz energia

wiatrowa, geotermalna i wodna. Wśród nich największy potencjał redukcyjny, wynoszący niemal 3/4

udziału odnawialnych źródeł energii, posiadają projekty, w których następuje redukcja emisji metanu

w postaci biogazu składowiskowego i biogazu z obornika trzody chlewnej. Ich udział w wielkości

oczekiwanych redukcji emisji wynosi odpowiednio: ok. 11% dla biogazu ze składowisk i ok. 4,5% dla

biogazu z tuczarni. Udział energii wiatrowej wynosi również ok. 4,5%, natomiast energii geotermalnej

poniżej 2%. Najmniejszy udział w wielkości oczekiwanych redukcji emisji mają energia wodna i

biomasa, ponieważ razem przyczyniają się zaledwie do 0,1% wielkości redukcji emisji.

rolnictwo4,5%

gospodarka odpadami

10,9%

przemysł chemiczny78,2%

energetyka4,5%

ciepłownictwo1,9%

Rysunek 7. Udział poszczególnych sektorów gospodarki w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo.


» K A S H U E – K O B i Z E « 53


Pod względem liczby obiektów objętych poszczególnymi projektami również występuje istotne

zróżnicowanie (rys. 9). Większośd projektów ma charakter jednoobiektowy, co oznacza, że projekt

ogranicza się do pojedynczych obiektów (np. zakładów chemicznych). Częśd projektów obejmuje

jednak po kilka podobnych obiektów, którymi najczęściej są składowiska odpadów, a w jednym

projekcie – tuczarnie trzody chlewnej. Rozszerzanie niektórych projektów na większą liczbę obiektów

wynika z potrzeby podnoszenia ich efektywności, w związku z czym w trakcie ich funkcjonowania

dołącza się kolejne obiekty (lokalizacje składowisk), a inne wyklucza, głównie ze względu na zbyt małą

wydajnośd. W takich przypadkach liczba obiektów objętych danym projektem bywa zmienna.


procesyprzemysłowe

78,2%

biogaz wysypiskowy10,91%

biogaz z obornika trzody chlewnej4,50%

biomasa0,03%

energia wiatrowa4,45%

energia geotermalna1,82%

energia wodna0,07%

OZE21,8%

3

13

15

21 1 1

0

4

8

12

16

zakłady chemiczne

składowiska odpadów

tuczarnie trzody chlewnej

farmy wiatrowe elektrownia wodna

geotermia kocioł na biomasę

Rysunek 8. Udział poszczególnych rodzajów projektów w całkowitej oczekiwanej wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych z projektów wspólnych wdrożeo.

Rysunek 9. Liczba obiektów objętych projektami wspólnych wdrożeo.


» K A S H U E – K O B i Z E « 54

Rozmieszczenie projektów wspólnych wdrożeo jest w Polsce nierównomierne. Najwięcej projektów

jest realizowanych w województwie Zachodniopomorskim (dwie farmy wiatrowe, ciepłownia

geotermalna i częśd projektu obejmującego tuczarnie trzody chlewnej). W pozostałych

województwach projekty wspólnych wdrożeo funkcjonują pojedynczo i w rozproszeniu.

5.2 Monitorowanie funkcjonowania projektów JI w 2008 r.

Monitorowanie funkcjonowania projektów wspólnych wdrożeo należy do zadao KASHUE, które

wynika z art. 9 ust. 2 pkt 7 ustawy o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji z dnia 22 grudnia 2004 r. KASHUE corocznie opracowuje i rozsyła

formularze raportów dotyczących realizacji projektów, dzięki czemu uzyskuje informacje o

funkcjonowaniu projektu, w tym o zachodzących zmianach, napotykanych problemach i

utrudnieniach, wpływających na wielkości osiąganych redukcji emisji. Raporty stanowią również

wykaz dotychczasowo osiągniętych (niezweryfikowanych) redukcji emisji i przewidywanych wielkości

redukcji emisji w latach następnych. Raportowane wielkości redukcji osiągnięte w 2008 r. były

przedmiotem analizy dokonanej przez KASHUE w celu przeglądu wyników realizacji zatwierdzonych

wówczas 12 projektów wspólnych wdrożeo. Uwzględniono założenia z dokumentacji do 12 projektów

i przeanalizowano osiągnięte wielkości redukcji na podstawie danych, które otrzymano z 11

projektów (oprócz projektu „Poldanor”) w formie „Raportu z wdrażania lub funkcjonowania projektu

wspólnych wdrożeo (JI) za rok 2008”. Porównanie oczekiwanych i osiągniętych wielkości redukcji

przedstawiono na wykresie (rys. 10).

W ramach monitorowania KASHUE przeprowadza także wizyty studialne, spotykając się z

prowadzącymi projekty i poznając specyfikę poszczególnych projektów w miejscu ich

funkcjonowania. Wizyty są okazją nie tylko do zapoznania się z uwarunkowaniami realizacji

projektów, ale również dają ich gospodarzom możliwośd przedyskutowania interesujących ich

tematów związanych z projektami wspólnych wdrożeo.


» K A S H U E – K O B i Z E « 55

Rysunek 10. Porównanie wielkości redukcji emisji gazów cieplarnianych, oczekiwanych wg PDD i osiągniętych wg Raportu KASHUE; dane za 2008 rok, przedstawione w skali logarytmicznej.


Proporcja wielkości redukcji emisji osiągniętej w 2008 r. do oczekiwao zapisanych w dokumentacji

projektowej (PDD) stanowi stopieo realizacji planu redukcji emisji i jest jednym z najbardziej

porównywalnych parametrów funkcjonowania projektów (rys. 11). Analiza wykazała, że w 2008 r.

jeden projekt osiągnął 99,1% oczekiwanych wielkości redukcji emisji, przez co najbardziej zbliżył się

do założeo określonych w dokumentacji projektowej. Trzy inne projekty „przekroczyły plan”,

uzyskując wielkości redukcji emisji większe od zakładanych o 3,2%, o 6,1% i nawet o 19,1%. Pozostałe

projekty osiągnęły wielkości redukcji emisji poniżej oczekiwao, realizując założenia na poziomie od

10,9% do 96,5%.

1

10

100

1 000

10 000

100 000

1 000 000

0001 JELG

0002 LESZ

0003 KONN

0004 ZRZE

0005 ZANE

0006 STAR

0007 MAZU

0008 LOST

0009 ANWL

0010 SOSN

0011 TARN

0012 POLD

wie

lkoś

ć re

dukc

ji [t

CO

2ekw

]

Redukcje oczekiwane wg PDD Redukcje osiągnięte wg Raportu KASHUE


» K A S H U E – K O B i Z E « 56

Rysunek 11. Stopieo realizacji planowanych (oczekiwanych) redukcji emisji gazów cieplarnianych na rok 2008: wielkośd redukcji emisji osiągniętych w stosunku do oczekiwanych *%+.


Sumaryczna redukcja emisji gazów cieplarnianych osiągniętych w 2008 r. przez 11 projektów

wyniosła 93,9% w stosunku do oczekiwanych wielkości redukcji. Niedobory redukcji w większości

mniejszych projektów zbilansowały się ze znaczącymi przekroczeniami planowanych wielkości

redukcji w dwóch największych projektach związanych z redukcją podtlenku azotu. Wpływ tych

dwóch projektów na całośd osiągniętych redukcji emisji był decydujący, ponieważ w 2008 r.

odpowiadały one za 77,7% wielkości osiągniętych redukcji emisji gazów cieplarnianych z 11

projektów razem.

5.3 Przykłady funkcjonowania wybranych projektów JI

Projekt „Farma wiatrowa Lake Ostrowo”

Projekt „Farma wiatrowa Lake Ostrowo” jest zlokalizowany w pobliżu jeziora Ostrowo, na terenie

gminy Wolin (powiat kamieoski, województwo Zachodniopomorskie). Celem projektu jest sprzedaż

energii elektrycznej, wyprodukowanej przy wykorzystaniu energii wiatru. Energia elektryczna jest

dostarczana do sieci elektroenergetycznej poprzez spółkę dystrybucyjną ENEA. Efekt redukcyjny

polega na zastąpieniu produkcji energii elektrycznej z paliw kopalnych bezemisyjnym wytwarzaniem

tej energii za pomocą turbin wiatrowych.

Farma wiatrowa Lake Ostrowo składa się z 17 turbin. Są to urządzenia typu V90-1.8MW

produkowane przez duoską firmę Vestas. Zastosowane turbiny składają się z wieży o wysokości 95 m,

na której jest osadzony wirnik z trzema aerodynamicznymi łopatami o średnicy 90 m oraz pozioma

gondola mieszcząca generator o mocy 1800 kW. Turbiny mogą pracowad, jeśli prędkośd wiatru jest

większa niż 3,5 m/s i nie przekracza 25 m/s. Ich żywotnośd jest określana na 20 lat. Łączna moc

zainstalowanych turbin Projektu wynosi 30,6 MWEl. Szacuje się, że roczna produkcja energii

elektrycznej netto Farmy ma osiągad 95,4 GWh.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

0001 JELG

0002 LESZ

0003 KONN

0004 ZRZE

0005 ZANE

0006 STAR

0007 MAZU

0008 LOST

0009 ANWL

0010 SOSN

0011 TARN

0012 POLD


» K A S H U E – K O B i Z E « 57

Zgodnie z opracowaną w lipcu 2005 r. dokumentacją projektową oczekiwane wielkości redukcji emisji

miały wynosid 79 105 tCO2ekw rocznie, począwszy od roku 2007. Projekt otrzymał 31 stycznia 2007 r.

list zatwierdzający, w którym przyznana liczba jednostek ERU wynosi 336 198. Projekt zaczął

funkcjonowad w październiku 2007 r. Rzeczywista redukcja emisji nastąpiła w roku 2008 i wyniosła

78 428 tCO2ekw, co zostało potwierdzone w raporcie z weryfikacji. Funkcjonowanie projektu przebiega

bez większych zakłóceo.

Projekt „Gaz składowiskowy w miejscowościach Łubna, Sosnowiec i Łęgajny”

Projekt „Gaz składowiskowy w miejscowościach Łubna, Sosnowiec i Łęgajny” obejmuje trzy

składowiska odpadów: w Łubnej pod Warszawą, w Sosnowcu i w Łęgajnach koło Olsztyna. Celem

projektu jest odzyskiwanie i utylizacja gazu składowiskowego, poprzez spalanie go na potrzeby

skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła. Efekt redukcyjny polega na uniknięciu emisji gazu

składowiskowego (metanu).

Na składowiskach objętych projektem poprawiono lub zbudowano od podstaw instalacje do

odzyskiwania gazu składowiskowego, którymi są sieci rurociągów łączących studnie gazowe z

kontenerowymi stacjami kontrolno-przesyłowymi i silnikami spalającymi gaz na potrzeby skojarzonej

produkcji energii elektrycznej i ciepła. Praca instalacji jest zautomatyzowana i przebiega w trybie

ciągłym, z niezbędnymi wyłączeniami związanymi m.in. z przerwami technologicznymi,

przebudowami i awariami.

Zgodnie z opracowaną w grudniu 2006 r. dokumentacją projektową oczekiwane wielkości redukcji

emisji miały wynosid 216 000 tCO2ekw w latach 2006-2007 i 619 000 tCO2ekw w latach 2008-2012.

Projekt otrzymał 16 czerwca 2008 r. list zatwierdzający, wyrażający zgodę na przekazanie stronie

duoskiej 64 000 jednostek AAU i 557 696 jednostek ERU. Projekt zaczął funkcjonowad w styczniu

2007 r. Zweryfikowane wielkości redukcji wyniosły 36 587 tCO2ekw w 2007 r., 77 817 tCO2ekw w 2008 r.

i 35 723 tCO2ekw w okresie styczeo-maj 2009 r. Na tej podstawie przekazano stronie duoskiej

odpowiednią liczbę jednostek. Transakcja przekazania jednostek nastąpiła w listopadzie 2009 r. jako

pierwsza tego typu operacja w Polsce. Projekt przebiega zgodnie z założeniami, chod wydajnośd gazu

składowiskowego jest niższa od oczekiwanej, co wpływa na zmniejszenie osiąganych wielkości

redukcji.


» K A S H U E – K O B i Z E « 58

Słownik terminów

PL ENG Definicja Akredytowana

Niezależna

Jednostka (AIE)

Accredited Independent

Entity (AIE)

niezależna jednostka upoważniona do oceny

dokumentacji projektowej (PDD) oraz weryfikacji

liczby jednostek redukcji emisji (ERU) uzyskanych

w wyniku realizacji projektu (JI), akredytowana

przez Komitet Nadzorujący JI (JISC) Determinacja Determination proces niezależnej oceny projektu JI na podstawie

dokumentacji projektowej wykonany przez

Akredytowaną Niezależną Jednostkę (AIE) zgodnie z

wytycznymi JI ustanowionymi w art. 6 Protokołu z

Kioto oraz w decyzjach COP/MOP (CMP) i

Postanowieniach z Marrakeszu

Długoterminowe

jednostki

poświadczonej

redukcji emisji

(lCER)

Long-term CER (lCER) jednostki poświadczonej redukcji emisji (CER)

wydane dla projektów CDM, dotyczących zalesiania i

ponownego zalesiania zgodnie z wytycznymi

Postanowieo z Marrakeszu, które wygasają z

koocem okresu kredytowania danego projektu CDM,

dla którego zostały wydane

Dodatkowośd Additionality redukcja lub uniknięcie emisji gazów cieplarnianych

ze źródeł emisji lub pochłanianie gazów przez

pochłaniacze, która jest dodatkowa w stosunku do

sytuacji, w której projekt CDM lub JI nie zostałby

zrealizowany

Dokumentacja

projektowa (PDD)

Project Design Document

(PDD)

dokument przygotowany i przekazany przez

uczestników projektu w celu oceny proponowanego

projektu JI lub CDM

Działanie

programowe

(JPA)

Joint Implementation

Programme Activity (JPA)

działania programowe są podejmowane w ramach

projektu programowego (JI PoA); pojedyncze JPA

stanowi projekt, który skutkuje redukcjami emisji lub

pochłanianiem, do których nie doszłoby w przypadku

braku realizacji projektu

Ekwiwalent

dwutlenku węgla

Carbon Dioxide Equivalent jeden megagram (1 Mg) dwutlenku węgla (CO2) albo

ilośd innego gazu cieplarnianego stanowiąca

odpowiednik jednego megagrama (1 Mg) dwutlenku

węgla (CO2), obliczona z wykorzystaniem

współczynnika potencjału cieplarnianego

Gaz cieplarniany Greenhouse Gas (GHG) jeden spośród sześciu gazów wymienionych w

Załączniku A do Protokołu z Kioto, do których należą:

1) dwutlenek węgla (CO2),

2) metan (CH4),

3) podtlenek azotu (N2O),

4) fluorowęglowodory (HFC),

5) perfluorowęglowodory (PFC),

6) sześciofluorek siarki (SF6).


» K A S H U E – K O B i Z E « 59

Granice projektu Project Boundary granice otaczające faktyczny lub planowany projekt

JI lub CDM, w których efekt i oddziaływanie emisji

gazów cieplarnianych są znaczące i policzalne

I okres

rozliczeniowy

First Commitment Period okres 2008-2012, podczas którego kraje z Załącznika

I do Konwencji Klimatycznej zobowiązane są do

zredukowania swoich emisji gazów cieplarnianych

do poziomu ustalonego w Protokole z Kioto

Jednostka

pochłaniania

(RMU)

Removal Unit (RMU) jeden megagram (1 Mg) dwutlenku węgla (CO2)

pochłonięty w wyniku:

a) działalności człowieka, mającej na celu

zwiększenie pochłaniania dwutlenku węgla (CO2)

przez gleby użytkowane rolniczo,

b) zmian sposobów użytkowania gruntów rolnych

lub leśnych, w tym w zakresie zalesiania, ponownego

zalesiania i wylesiania,

c) prowadzonej gospodarki leśnej.

Jednostka

poświadczonej

redukcji emisji

(CER)

Certified Emission

Reduction (CER)

wyrażona w ekwiwalencie emisja zredukowana lub

emisja uniknięta gazów cieplarnianych, otrzymana

w wyniku realizacji projektu CDM

Jednostka

przyznanej emisji

(AAU)

Assigned Amount Unit

(AAU)

wyrażona w ekwiwalencie wielkośd emisji gazów

cieplarnianych, przyznana Stronie z Załącznika B do

Protokołu z Kioto zgodnie z tym Protokołem

Jednostka

redukcji emisji

(ERU)

Emission Reduction Unit

(ERU)

wyrażona w ekwiwalencie emisja zredukowana lub

emisja uniknięta gazów cieplarnianych lub jeden

megagram (1 Mg) pochłoniętego dwutlenku węgla

(CO2), otrzymane w wyniku realizacji projektu JI

Komitet

Nadzorujący JI

(JISC)

Joint Implementation

Supervisory Committee

(JISC)

organ wykonawczy Protokołu z Kioto powołany w

celu nadzorowania realizacji projektów JI w ramach

ścieżki drugiej, a w szczególności procesu oceny i

weryfikacji tych projektów

Konferencja Stron

Konwencji

Klimatycznej

(COP)

Conference of Parties to

the UNFCCC (COP)

Konferencja Stron Konwencji jest najwyższym

organem Konwencji Klimatycznej, sesje COP

odbywają się w sposób regularny i mają na celu

ustanowienie reguł wdrażania Konwencji

Konferencja Stron

spotykających się

w charakterze

Stron Protokołu z

Kioto (COP/MOP)

Conference of the Parties

serving as the meeting of

the Parties to the Kyoto

Protocol (COP/MOP)

Konferencja Stron spotykających się w charakterze

Stron Protokołu z Kioto jest organem nadrzędnym

Protokołu z Kioto; sesje COP/MOP oraz COP są

prowadzone w tym samym czasie

Kraje spoza

Załącznika I

Non-Annex I countries kraje niewymienione w Załączniku I do Konwencji

Klimatycznej (głównie kraje rozwijające się i kraje

najsłabiej rozwinięte)

Kraje/ Strony z

Załącznika B

Annex B countries kraje wymienione w Załączniku B do Protokołu z

Kioto, będące na liście Załącznika I do Konwencji

Klimatycznej, które zobowiązały się do ilościowo

określonego ograniczenia emisji zgodnie z art. 3.1.


» K A S H U E – K O B i Z E « 60

Protokołu z Kioto

Kraje/ Strony z

Załącznika I

Annex I countries kraje wymienione w Załączniku I do Konwencji

Klimatycznej, które zobowiązały się do ograniczenia

emisji zgodnie z art. 4.2 (a) i (b) Konwencji (głównie

paostwa uprzemysłowione i w okresie

transformacji)

Krajowa

jednostka CDM

(DNA)

Designated National

Authority (DNA)

krajowa jednostka zatwierdzająca i punkt kontaktowy

w zakresie CDM wyznaczona przez Stronę Protokołu

z Kioto

Linia bazowa/

poziom bazowy

Baseline szacunkowa, określona z największym

prawdopodobieostwem, wielkośd emisji gazów

cieplarnianych, jaka miałaby miejsce w przypadku

gdyby projekt wspólnych wdrożeo (JI) nie został

zrealizowany, stanowiąca poziom odniesienia

pozwalający określid emisję zredukowaną lub emisję

unikniętą albo pochłanianie CO2

List popierający

(LoE)

Letter of Endorsement

(LoE)

pismo wystawione przez wyznaczony punkt

kontaktowy (DFP) paostwa-gospodarza będące

wstępnym poparciem realizacji danego

przedsięwzięcia w ramach mechanizmu JI

List

zatwierdzający

(LoA)

Letter of Approval (LoA) pismo wystawione przez wyznaczony punkt

kontaktowy (DFP) paostwa-gospodarza będące

zatwierdzeniem projektu JI

Użytkowanie

gruntów, zmiana

użytkowania

gruntów i

leśnictwo

(LULUCF)

Land Use, Land Use

Change and Forestry

(LULUCF)

użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i

leśnictwo zdefiniowane w Protokole z Kioto oraz

Postanowieniach z Marrakeszu, w szczególności w

decyzji 11/CP.7 oraz decyzji 16/CMP.1

Mechanizm

czystego rozwoju

(CDM)

Clean Development

Mechanism (CDM)

jeden z mechanizmów elastycznych, zdefiniowany w

art. 12 Protokołu z Kioto, mający na celu

wspomaganie krajów spoza Załącznika I w dążeniu

do zrównoważonego rozwoju, przyczynienie się do

podstawowego celu Konwencji Klimatycznej oraz

wspomaganie krajów z Załącznika I w wywiązaniu się

ze zobowiązao ilościowych redukcji emisji gazów

cieplarnianych

Mechanizm

wspólnych

wdrożeo (JI)

Joint Implementation (JI) jeden z mechanizmów elastycznych, zdefiniowany w

art. 6 Protokołu z Kioto, mający na celu

przyczynienie się do podstawowego celu Konwencji

Klimatycznej oraz wspomaganie krajów z Załącznika I

w wywiązaniu się ze zobowiązao ilościowych

redukcji emisji gazów cieplarnianych

Międzynarodowy

Dziennik

Transakcji (ITL)

International Transaction

Log (ITL)

Międzynarodowy Dziennik Transakcji prowadzony i

utrzymywany przez Sekretariat Konwencji

Klimatycznej w postaci elektronicznej bazy danych

do celów weryfikacji wszystkich transakcji

dotyczących jednostek Protokołu z Kioto


» K A S H U E – K O B i Z E « 61

Okres

kredytowania

Crediting Period okres, w którym projekt JI lub CDM może

wygenerowad jednostki ERU lub CER

Paostwo-

gospodarz

Host Country kraj z Załącznika I, w którym może byd zrealizowany

projekt JI lub kraj spoza Załącznika I, w którym może

byd zrealizowany projekt CDM

Pochłanianie Sequestration usuwanie pierwiastka węgla przez pochłaniacze, np.

lasy (inaczej sekwestracja)

Postanowienia z

Marrakeszu

Marrakesh Accords decyzje od 2/CP.7 do 24/CP.7 włącznie, z siódmego

spotkania COP

Projekt

małoskalowy

(SSC)

Small-scale Project (SSC) małoskalowe projekty (SSC – small scale) wspólnych

wdrożeo to projekty uprawnione do używania

uproszczonych procedur zgodnie z zapisami

przyjętego przez JISC dokumentu „Provisions for Joint

Implementation Small-scale Projects ”

Projekt

mechanizmu

czystego rozwoju

(projekt CDM)

CDM Project przedsięwzięcie realizowane przez kraj z Załącznika I

do Konwencji Klimatycznej na terytorium paostwa

nieobjętego tym załącznikiem, które ma na celu

redukcję, uniknięcie emisji gazów cieplarnianych lub

pochłanianie dwutlenku węgla (CO2)

Projekt

programowy

(PoA)

Programme of Activities

(PoA)

zgodnie z przyjętymi przez JISC procedurami JI PoA

stanowi skoordynowane działanie prowadzone przez

jednostkę publiczną lub prywatną, implementujące

politykę lub założony cel, składające się z jednego lub

więcej powiązanych ze sobą typów działao

programowych czyli tzw. JI Programme Activities

(JPAs), które były lub będą powielane

Projekt

wspólnych

wdrożeo (projekt

JI)

JI Project przedsięwzięcie realizowane przez kraj z Załącznika I

do Konwencji Klimatycznej na terytorium innego kraju

z tego Załącznika, które ma na celu redukcję,

uniknięcie emisji gazów cieplarnianych lub

pochłanianie dwutlenku węgla (CO2)

Protokół z Kioto Kyoto Protocol protokół do Konwencji Klimatycznej, podpisany

podczas trzeciego spotkania COP w Kioto; protokół

jest prawnie wiążącym porozumieniem, w ramach

którego kraje z Załącznika I do Konwencji Klimatycznej

są zobligowane do redukcji ogólnej emisji gazów

cieplarnianych o 5,2% do roku 2012 w porównaniu z

rokiem 1990; Protokół wszedł w życie dnia 16 lutego

2005 r.

Przyznany limit

emisji (AA)

Assigned Amount (AA) ilośd gazów cieplarnianych, którą Strona z Załącznika

B do Protokołu z Kioto może wyemitowad w trakcie

danego okresu rozliczeniowego, mając na uwadze

zobowiązania do ilościowego zdefiniowanego

ograniczenia emisji określonego w załączniku B do

Protokołu z Kioto

Rada

Zarządzająca

CDM (CDM EB)

CDM Executive Board organ formalnie zarządzający mechanizmem

czystego rozwoju, ustanowiony w art. 12 Protokołu

z Kioto, znajdujący się pod jurysdykcją i

kierownictwem COP/MOP


» K A S H U E – K O B i Z E « 62

Ramowa

Konwencja

Narodów

Zjednoczonych w

sprawie zmian

klimatu

(Konwencja

Klimatyczna)

United Nations Framework

Convention on Climate

Change (UNFCCC)

jedna z największych światowych umów

ekologicznych, podpisana na Szczycie Ziemi w Rio de

Janeiro w maju 1992 r., Konwencja Klimatyczna

weszła w życie 21 marca 1994 r. ; podstawowym

celem Konwencji jest osiągnięcie stabilizacji stężenia

w atmosferze gazów cieplarnianych na takim

poziomie, który zapobiegnie niebezpiecznym

antropogenicznym oddziaływaniom na system

klimatyczny

Rejestr CDM CDM Registry standardowa, elektroniczna baza danych utworzona

i obsługiwana przez Radę Zarządzającą CDM, w

której dokonywane są operacje dotyczące wydania,

depozytu, transferu oraz nabywania jednostek CER

Rejestracja Registration formalna akceptacja zwalidowanego projektu jako

projektu CDM przez Radę Zarządzającą CDM;

rejestracja stanowi niezbędny warunek do

weryfikacji, certyfikacji oraz wydania jednostek CER

związanych z działaniami danego projektu CDM

Rezerwa

przyznanych

jednostek emisji

Commitment Period

Reserve (CPR)

rezerwa przyznanych jednostek emisji w wysokości co najmniej 90% przyznanego limitu emisji lub pięciokrotności wielkości krajowej emisji gazów cieplarnianych według ostatniej inwentaryzacji, która przeszła proces przeglądu; wybiera się wartośd niższą

Strona Party kraj, który ratyfikował Konwencję Klimatyczną lub

Protokół z Kioto

Ścieżka I Track I procedura krajowa realizacji projektu JI, która

obejmuje tryb postępowania dotyczący

zatwierdzania tego projektu oraz sposób jego

monitorowania, oceny i weryfikacji

Ścieżka II Track II procedura międzynarodowa realizacji projektu

wspólnych wdrożeo, która obejmuje tryb

postępowania dotyczący zatwierdzania tego

projektu oraz sposób jego monitorowania, oceny i

weryfikacji określony w decyzjach COP/MOP

oraz wytycznych Komitetu Nadzorującego JI (JISC)

Tymczasowe

jednostki

poświadczonej

redukcji emisji

(tCER)

Temporary CER (tCER) jednostki poświadczonej redukcji emisji (CER)

wydane dla projektów CDM polegających na

zalesianiu i ponownym zalesianiu zgodnie z

wytycznymi Postanowieo z Marrakeszu, które

wygasają z koocem okresu rozliczeniowego

następującego po okresie, w którym zostały wydane

Uczestnik

projektu

Project Participant (PP) organizacja prawna (publiczna lub prywatna), która

rozwija i wdraża projekt CDM lub JI

Walidacja Validation proces niezależnej oceny projektu CDM na

podstawie dokumentacji projektu (PDD) wykonany

przez Wyznaczone Jednostki Organizacyjne (DOE)

zgodnie z wytycznymi dla CDM ustanowionymi w

art. 12 Protokołu z Kioto oraz decyzjach COP/MOP

(CMP) i Postanowieniach z Marrakeszu


» K A S H U E – K O B i Z E « 63

Weryfikacja Verification niezależna weryfikacja monitorowanej redukcji

emisji gazów cieplarnianych, która jest wynikiem

działania projektu JI lub CDM w okresie

podlegającym weryfikacji, dokonywana przez

Akredytowaną Niezależną Jednostkę (AIE) lub

Wyznaczoną Jednostkę Operacyjną (DOE)

Wyznaczona

Jednostka

Operacyjna (DOE)

Designated Operational

Entity (DOE)

krajowa lub międzynarodowa niezależna organizacja,

desygnowana przez COP/MOP i akredytowana przez

Radę Zarządzającą CDM, która może walidowad

proponowane projekty CDM oraz weryfikowad i

certyfikowad redukcję emisji gazów cieplarnianych,

powstałą w wyniku realizacji tych projektów

Wyznaczony

Punkt

Kontaktowy (DFP)

Designated Focal Point

(DFP)

krajowa jednostka zatwierdzająca i punkt kontaktowy

w zakresie projektów JI wyznaczona przez Stronę

Protokołu z Kioto

Zalesianie i

ponowne

zalesianie (A/R)

Afforestation &

Reforestation (A/R)

zalesianie – bezpośrednio spowodowane przez

człowieka przekształcenie terenu, który nie był

zalesiony przez okres co najmniej 50 ostatnich lat, w

teren zalesiony poprzez sadzenie, siew i/lub

promocję naturalnych zasobów nasion;

ponowne zalesianie – bezpośrednio spowodowane

przez człowieka przekształcenie terenu

niezalesionego w zalesiony poprzez sadzenie, siew

i/lub promocję naturalnych zasobów nasion na

terenie, który wcześniej był zalesiony i który został

przekształcony w teren niezalesiony; w pierwszym

okresie rozliczeniowym ponowne zalesianie

ogranicza się do terenów, które pozostawały

niezalesione w dniu 31 grudnia 1989 r.

Zweryfikowana

redukcja emisji

Verified Emission

Reduction

redukcja emisji gazów cieplarnianych wynikająca z

działania danego projektu JI lub CDM, która została

niezależnie zweryfikowana przez Akredytowaną

Niezależną Jednostkę (AIE) lub Wyznaczoną

Jednostkę Operacyjną (DOE)


» K A S H U E – K O B i Z E « 64

Wykaz aktów prawnych

Prawo międzynarodowe

Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz.U. 1996 nr 53

poz. 238)

o http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_pl.pdf – wersja

polska

o http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_en.pdf – wersja

angielska

Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz.U. 2005 nr 203 poz. 1684)

o http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_pl.pdf – wersja polska

o http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_en.pdf – wersja angielska

Porozumienia z Marakeszu (Marrakesh Accords) - Raport Konferencji Stron na jej Siódmą Sesję, która odbyła się w Marrakeszu w dniach 29 października – 10 listopada 2001

o http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/marakesz_raport_en.pdf

Decyzja 7/CMP.1

o http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a01.pdf#page=93

Decyzja 9/CMP.1 – wytyczne do implementacji art. 6 Protokołu z Kioto (międzynarodowe wytyczne JI – JI Guidelines)


Decyzja 10/CMP.1 o http://unfccc.int/resource/docs/2005/cmp1/eng/08a02.pdf#page=14

Decyzja 11/CMP.1


Decyzja 3/CMP.2 o http://unfccc.int/resource/docs/2006/cmp2/eng/10a01.pdf#page=12

Decyzja 5/CMP.4


Wytyczne międzynarodowe

Wytyczne JISC dotyczące ustalania poziomu bazowego oraz monitorowania (Guidance on criteria for baseline setting and monitoring)

o http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/Baseline_setting_and_monitoring.pdf

Wytyczne JISC dotyczące projektów małoskalowych (Provisions for Joint Implementation Small-scale Projects)

o http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/Provisions_for_JI_SSC_projects.pdf

Anneks 38 przyjęty na 32 spotkaniu Rady Wykonawczej CDM (Annex 38 - Guidance on the registration of project activities under a programme of activities as a single CDM project activity)

o http://cdm.unfccc.int/EB/032/eb32_repan38.pdf

Wytyczne/procedury JISC dla projektów programowych realizowanych w ramach ściezki II (Procedures for programmes of activities under the verification procedure under the Joint Implementation Supervisory Committee)

o http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/JI_PoA_procedures.pdf

Wytyczne JISC dla sporządzających dokumentację projektową JI PoA (Guidelines for users of the joint implementation programme of activities design document form)

http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_pl.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_en.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_pl.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/konwencja_klimatyczna_en.pdf

http://www.kashue.pl/materialy/jicdm/marakesz_raport_en.pdf












» K A S H U E – K O B i Z E « 65

o http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/PoA_Guidelines.pdf

Podręcznik JISC dotyczący determinacji i weryfikacji (Joint implementation determination and verification manual)

o http://ji.unfccc.int/Ref/Documents/DVM.pdf

Narzędzie do demonstrowania i oceny dodatkowości (Tool for the demonstration and assessment of additionality)

o http://cdm.unfccc.int/methodologies/PAmethodologies/tools/am-tool-01-v5.2.pdf

Prawo wspólnotowe

Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE

o http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:275:0032:0046:EN:PDF

Dyrektywa 2004/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, z uwzględnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto (tzw. „dyrektywa łącząca”)

o http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:338:0018:0023:PL:PDF

Decyzja Komisji z dnia 13 listopada 2006 r. w sprawie zapobiegania podwójnemu liczeniu redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w przypadku projektów realizowanych w ramach protokołu z Kioto


Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (wersja skonsolidowana)

o http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2003L0087:20090625:PL:PDF

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez paostwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązao Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych.


Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywy Rady 85/337/WE, 96/61/WE, dyrektywy 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (tzw. dyrektywa CCS).


Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych





http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:275:0032:0046:EN:PDF

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:275:0032:0046:EN:PDF














» K A S H U E – K O B i Z E « 66

Prawo polskie

Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji

o http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20042812784&type=3

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych

substancji


Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Planu

Rozdziału Uprawnieo do emisji dwutlenku węgla na lata 2008-2012 dla wspólnotowego

systemu handlu uprawnieniami do emisji


Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

ochronie, udziale społeczeostwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na

środowisko


Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów

przedsięwzięd mogących znacząco oddziaływad na środowisko oraz szczegółowych

uwarunkowao związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o

oddziaływaniu na środowisko





