prezentacja programu powerpoint · o depresji dla pracowników służby zdrowia, nauczycieli,...

10.01.2018

1

D O B R E P R A K T Y K I – J A K S K U T E C Z N I E Z O R G A N I Z O W A Ć I Z R E A L I Z O W A ĆP R O F I L A K T Y K Ę Z D R O W I A P S Y C H I C Z N E G O W J S T

D r n m e d . I w o n a K o s z e w s k a

Dr n. med. Iwona Koszewskalekarz specjalista psychiatra

1981 – 2009 adiunkt w II Klinice Psychiatrycznej (Oddział Chorób Afektywnych) Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie kierowanej przez prof. dr hab. S. Puzyńskiego

1994 obrona pracy doktorskiej Zmiana fazy depresyjnej w maniakalną w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej2007 wydanie monografii rozprawy habilitacyjnej Stany mieszane w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej

Autorka ponad 70 publikacji w czasopismach naukowych oraz wykładów na konferencjach naukowych na temat zaburzen nastrojuAutorka/współautorka poradników dla chorych i ich rodzin:

Depresja jest przemijająca. Żyć z zaburzeniami nastroju. O depresji, o manii, o zaburzeniach nastroju. O depresji w ciąży i po porodzie. Nie bój się lęku.

O 1998 prywatna praktyka lekarska w Warszawie

Od 2009 prezes Fundacji Profilaktyka, Prewencja, Leczenie – Cumulus

2009 - 2016 AUTORSKI PROGRAM ZAPOBIEGANIA DEPRESJI I SAMOBÓJSTWOM W POWIECIE TATRZAŃSKIM ABY HALNY NIKOGO NIE ZABRAŁ

2014 współautorka raportu dla Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji Internet i nowe technologie w zapobieganiu samobójstwom2016 - 2017 przewodnicząca Zespołu Roboczego ds zapobiegania depresji i samobójstwom przy Radzie ds Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia

10.01.2018

2

Aby halny nikogo nie zabrał2008 - 2016

Dr n med. Iwona Koszewska

Hipokrates (460-377 r. p.n.e.):

„W pierwszym rzędzie należy wziąć pod uwagę porę roku — pory roku nie są bowiem identyczne, lecz różnią się od siebie, wywierając na ludzi

odmienny wpływ. Następnie trzeba uwzględnić gorące i chłodne wiatry charakterystyczne dla danego kraju i konkretnego miejsca.”

D O B R E P R A K T Y K I – J A K S K U T E C Z N I E Z O R G A N I Z O W A Ć I Z R E A L I Z O W A ĆP R O F I L A K T Y K Ę Z D R O W I A P S Y C H I C Z N E G O W J S T

powiat tatrzański zmieszkuje

ponad 67000 mieszkańców,

w tym 28000 w Zakopanem

10.01.2018

3

1 . D I A G N O Z A2 . D Z I A Ł A N I A3 . E W A L U A C J A

A b y h a l n y n i k o g o n i e z a b r a ł 2 0 0 9 - 2 0 1 6

2009 2010 2011 2012 2013

D I A G NO Z A

K O N F E R E N C J E O R G A N I Z O W A N E W E W S P Ó Ł P R A C Y Z E S T A R O S T W E M

SPOTKANIA,WYKŁADYZLEKARZAMI,PSYCHOLOGAMI,PEDAGOGAMI,NAUCZYCIELAMI,TERAPEUTAMI,KSIĘŻMI

„ODEPRESJI” „SAMOBÓJSTWOWŚRÓDMŁODZIEŻY”

„PROBLEMYEMOCJONALNEPOWYPADKU.OFIARA,ŚWIADEK,

SPRAWCA,RATOWNIK”

„DEPRESJAIZAPOBIEGANIE

SAMOBÓJSTWOMWPOWIECIETATRZAŃSKIM”

K O N F E R E N C J E O T W A R T E „ J E S I E N N E R O Z M O W Y N I E T Y L K O O D E P R E S J I

B I E G I „ P R Z E G O N I Ć D E P R E S J Ę ”

EWA L U A C J A

NAWIĄZYWANIEWSPÓŁPRACYZSAMORZĄDEM,POJAWIANIESIĘINICJATYW„ODDOLNYCH”,WSPÓŁPRACAZINNYMINGO

JAKMOŻNAPOMÓCWDEPRESJIILĘKU

ODUZALEŻNIENIADODEPRESJI.ODDEPRESJI

DOUZALEŻNIENIA

PROBLEMYPSYCHICZNEDZISIEJSZEJRODZINY

2014 2015 2016

KONTYNUACJA„JESIENNYCHROZMÓWNIETYLKOODEPRESJI”

Na podstawie:

1. rozmów z przedstawicielami róznych lokalnych środowisk

2. opracowań naukowych, analizy SWOT powiatu:

3. analizy danych o rozpowszechnieniu zarejestrowanym chorób psychicznych, głównie zaburzeń afektywnych i zaburzeń spowodowanych naduzywaniem alkoholu (IPiN)

4. danych z KGP o samobójstwach dokonanych mieszkańców powiatu tatrzańskiego


1 . D I A G N O Z A publikowana w czasopismach naukowych

prezentowana na Radzie powiatu

10.01.2018

4

Liczba osób leczonych

ambulatoryjnie

2002 2003 2006 2007

z powodu zaburzeń afektywnych 425 379 276 292

z powodu nadużywania alkoholu 35 60 270 294

W powiecie tatrzańskim, w całym analizowanym okresie, funkcjonowała jedna PZPDostępność opieki ambulatoryjnej dla osób z problemami alkoholowymi zwiększyła

się – w roku 2002 nie było zadnej poradni dla uzaleznionych, w 2003 funkcjonowała jedna, a w 2006 i 2007 dwie poradnie. Wskaźnik rozpowszechnieniazarejestrowanego/100tys. zaburzeń nastroju sukcesywnie spadał i był nizszy niz średnie dla Polski, które w tych samych latach sukcesywnie wzrastały.

W tym czasie działa Ośrodek Interwencji Kryzysowej.


1 . D I A G N O Z A LECZENI Z POWODU ZABURZEŃ NASTROJU

I POWODU NADUŻYWANIA ALKOHOLU


1 . D I A G N O Z A SAMOBÓJSTWA DOKONANE 1999 – 2007Rycina 4. Wskaźniki S w powiecie tatrzańskim na tle danych z

woj. małopolskiegi i z Polski

0

10

20

30

40

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

wsk

. S

Polska

Małopolska

pow. tatrz.

W latach 1999 – 2007 śmierć w wyniku zamachu samobójczego poniosło 117 osób; 11 młodych do 18 rz (9,4%) i 20 osób (17,1%) po 65 rz., częściej w środowiskach wiejskich.

W kazdej grupie wiekowej znacznie więcej zamachów dokonali męzczyźni( 80,3%)

Na tle województwa małopolskiego powiat tatrzański charakteryzował się wskaźnikami S średnio 1,4 razy wyzszymi.Na tle Polski powiat tatrzański charakteryzował się wskaźnikami S średnio 1,7 razy wyzszymi (2,7 razy wyzsze w roku 2003).

10.01.2018

5

CZYNNIKI RYZYKA

KLIMAT STYMULUJĄCY (WIATR HALNY)

WZÓR PICIA ALKOHOLU

BRAK UMIEJĘTNOŚCI WYRAŻANIA TRUDNYCH EMOCJI

POWŚCIĄGLIWOŚĆ W KORZYSTANIU Z OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (PSYCHIATRA, PSYCHOLOG)

BRAK OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

BRAK WSPOŁPRACY MIĘDZY INSTYTUCJAMI „POMOCOWYMI”

CZYNNIKI CHRONIĄCE

TRWAŁA TOŻSAMOŚĆ REGIONU

(SZTUKA, SPORT, HISTORIA)

STAŁOŚĆ TRADYCJI

SILNE WIĘZI RODZINNE

RELIGIJNOŚĆ I ZNACZĄCA ROLA KOŚCIOŁA

PAMIĘĆ RADZENIA SOBIE W TRUDNYCH WARUNKACH

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

NISKIE BEZROBOCIE


1 . D I A G N O Z A RYZYKO SAMOBÓJSTWA

2 . D Z I A Ł A N I A CELE SZCZEGÓŁOWE


EUROPEAN ALLIANCE AGAINST DEPRESSION: SPADEK O 25 % LICZBY S I PRÓB S, SZCZEGÓLNIE WŚRÓD MŁODZIEŻYSTWORZENIE REGIONALNYCH SIECI INFORMACYJNYCH POMIĘDZY SEKTOREM ZDROWIA,

PACJENTAMI I ICH RODZINAMI, OSOBAMI UDZIELAJĄCYMI POMOCY ORAZ OGÓŁEM SPOŁECZEŃSTWA

WSPÓŁPRACA Z OPIEKĄ

MEDYCZNĄz lekarzami, pielęgniarkami

WSPÓŁPRACA Z “NIOSĄCYMI

POMOC”: z psychologami,

nauczycielami, pedagogami, kuratorami,

ratownikami i policjantami, pracownikami

administracji, księżmi

BENEFICJENCI – MIESZKAŃCY POWIATU TATRZAŃSKIEGO

CELE SZCZEGÓŁOWE: podniesienie kompetencji osób

niosących pomoc poprzez zwiększenie umiejętności wczesnego rozpoznawania depresji i ryzyka samobójstwa, (1) poprawa współpracy między tymi osobami, (2) nabycie umiejętności rozmowy na temat myśli

samobójczych, (3) wzmacnianie czynników chroniących przed

zachowaniami samobójczymi, (4) upowszechnienie wiedzy na temat problemów

zdrowia psychicznego oraz kształtowanie zachowań i stylów zycia korzystnych dla zdrowia psychicznego.

10.01.2018

6

2 . D Z I A Ł A N I A KONFERENCJE


We współpracy ze Starostwem Powiatu zorganizowano konferencje edukacyjne:

1. O DEPRESJI dla pracowników słuzby zdrowia, nauczycieli, księzy,

pedagogów i policjantów

2. SAMOBÓJSTWO WŚRÓD MŁODZIEŻY dla nauczycieli i pedagogów

3. PROBLEMY EMOCJONALNE PO WYPADKU. OFIARA, ŚWIADEK, SPRAWCA, RATOWNIK dla słuzb ratunkowych (zorganizowana z OIK)

4. ZAPOBIEGANIE DEPRESJI I SAMOBÓJSTWOM W POWIECIE TATRZAŃSKIM – PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ 2009 – 2013 dla

wszystkich uczestników Programu.

2 . D Z I A Ł A N I A SPOTKANIA


1. Przy współudziale księzy dziekanów zorganizowano spotkania z duchownymi na temat: „ROLA PSYCHIATRY W LECZENIU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH”, „CZYM JEST DEPRESJA”, „CZŁOWIEK W KRYZYSIE SAMOBÓJCZYM”. Największym zainteresowaniem cieszył się temat „RODZINA Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM”.

2. W czasie trwania programu odbyło się wiele spotkań (średnio co miesiąc) z

„osobami niosącymi pomoc” – lekarzami, zwłaszcza rodzinnymi, takze

ginekologami i połoznikami, pielęgniarkami, psychologami, pedagogami, nauczycielami, kuratorami sądowymi, pracownikami pomocy społecznej, słuzb ratowniczych. Spotkania dotyczyły problemów zapobiegania depresji i ich skutków (uzaleznienia, samobójstwa). Podsumowano trzema najwazniejszymi tematami: „JA W SPOTKANIU Z CZŁOWIEKIEM W KRYZYSIE SAMOBÓJCZYM”, „CZŁOWIEK W KRYZYSIE SAMOBÓJCZYM”, „ROZMOWA Z CZŁOWIEKIEM W KRYZYSIE”.

3. Spotkania w gronie nauczycieli i pedagogów z psychiatrą dzieci i

młodziezy. Nawiązano współpracę z Krakowskim Instytutem Psychoterapii ze Stowarzyszenia Siemacha.

10.01.2018

7

2 . D Z I A Ł A N I A JESIENNE ROZMOWY NIE TYLKO O DEPRESJI


Spotkania te, zorganizowane wspólnie ze Starostwem Powiatu, Urzędem Miasta Zakopane, Dworcem Tatrzańskim, Fundacją Siemacha z Krakowa, a przede wszystkim z Zakopiańskim Ruchem Oddolnym, pod patronatem Tygodnika Podhalańskiego, cieszyły się duzym zainteresowaniem, uczestniczyło w nich ponad 100 osób.

Podejmowano następujące tematy: “POMIĘDZY WIĘZIĄ A SEPARACJĄ”, “DZISIEJSZE PROBLEMY DZIECI I MŁODZIEŻY”, “JAK MOŻNA POMÓC SOBIE Z LĘKIEM I DEPRESJĄ?”, „NA ZAKRĘCIE ŻYCIOWYM”.

Wśród wykładowców zaproszono wybitne osoby z dziedziny psychiatrii, psychologii, takze duchowni. Spotkania uświetniali znani artyści – mieszkańcy Zakopanego.

„Tematy łączyły i edukowały”

Po roku wspólnego działania, przy duzym zaangazowaniu miejscowych liderów i przychylności środowiska samorządowców zorganizowano bieg przez Zakopane (dystans 10 km) „PRZEGONIĆ DEPRESJĘ” i imprezę towarzyszącą „RANDKĘ Z PSYCHIATRĄ” w kolejnych dwóch latach.

Organizatorzy:Fundacja CumulusZakopiański Ruch Oddolny, Starostwo Powiatu Tatrzańskiego z gminami powiatuPatronat: Tygodnik Podhalański


2 . D Z I A Ł A N I A BIEGI „PRZEGONIĆ DEPRESJĘ”

10.01.2018

8

2 . D Z I A Ł A N I A


Tygodnik Podhalański obejmował wydarzenia patronatem medialnym, zamieszczał informacje, wywiady, artykuły poświęcone depresji i samobójstwom. Takze radio RMF, TVP Kraków, z wyczuciem i chętnie relacjonowały wydarzenia.

Obserwowano korzystne zainteresowanie tematem i współpracę pod względem stosowania się do zaleceń WHO dla mediów.Pierwszy bieg „Przegonić depresję” był przedstawiony w głównym wydaniu ogólnopolskich wiadomości TVP.Z czasem włączyło się początkowo

niechętne Programowi miejscowe radio Alex.

2 . D Z I A Ł A N I A WSPÓŁPRACA Z MEDIAMI

2 . D Z I A Ł A N I A


Warte odnotowania jest nieprzyjazny wręcz szkodliwy artykuł w „Przekroju” zamieszczające śródtytuły: „Pije góral do sznura”, „Góral pije i zabija się za dwóch”, „Psychiatrzy przyjechali wyciągać górali z karczmy” i szkalujący intencje Starostwa.

2 . D Z I A Ł A N I A WSPÓŁPRACA Z MEDIAMI

10.01.2018

9

Do wzięcia udziału w Forum Psychiatrii

Środowiskowej w Krakowie 2010:

Do udziału w Dniu Zdrowia Psychicznego w

Warszawie 2012:

„DOBRA PRAKTYKA Z ZAKOPANEGO”


2 . D Z I A Ł A N I A ZAPROSZENIA

1st Regional Depression and Suicide Prevention Programme in Poland,the Tatra region, Poland, 2009-2012

Tatra region: 65,000 inhabitants(only one psychiatrist)

28,000 in the town of Zakopane.Historically, a culture clash 2 groups:

highlanders (Górale), others.

Iwona Koszewska, MD, PhD, Foundation – Prophylaxis, Prevention, Treatment – Cumulus

Religion:One can always

rely on you,highlanders!

JP II

Weather:Halny (foehn)

wind can havean infuence of

the mental state.

Characteristicsof the people:distorted individualism,uncompromisingnature, inconsistencyin actions.culture & arts:entrepreneurship,creativity, a lot of ngo.approx. 2 mln visitorsand tourists every year.

GOAL:Depression and suicide prevention

Objectives:Competence development among care givers:

to improve early detection of depression, to build the skills of talking about suicidal thoughts,to facilitate identif cation of suicidal risk, to enhance protective factors.

Facilitation of cooperation between the stakeholders:to enable and facilitate cooperation.

Social climate building around depression and suicide:to boost people’s capacityto copewith life crises, to raise the general

level of knowledge, to changeof perception of the local

community to shapethe language ofmedia coverage.

OU

TC

OM

ES

AC

TIO

NS DIAGNOSIS:

Studies,talks,interviews,theprevalenceof F3X.and F1X,the suiciderate.

Socio-psychiatric diagnosis of theregion. List of risk and protectivesuicidal factors.Protective: The stability of the traditional familyenvironment and family bonds; high culturalawareness; religion and importance of the Catholicchurch; the coping abilities in socially dif cultsituations; entrepreneurship and low unemployment.Risk: The highly stimulating climate (includingthe halny wind); socio-cultural pattern of drinkingalcohol; reserve especially in the sphere of emotions;coping in dif cult individuals problems, hinderedaccess to specialists, such as a psychologistor psychiatrist for children and youths

Publication in the Polish literature.

Iwona Koszewska, Ludmiła BoguszewskaPsychiatric-sociological diagnosis of the Tatra county.Characterisation of its regional specif city priorto implementation of a depression and suicideprevention program.Postępy Psychiatrii i Neurologii 2009; 18, 323-331.

Iwona Koszewska, Ludmiła BoguszewskaPrevalence of selected mental disorders amongthe Tatra county residents.Suicydologia 2010, 5-6, 53-63.

Suicide rate in the last 10 years.

The signif cantly higher suiciderates may indicate a greaterprevalence of depressive disorders,although no concurrent rise in thenumber of registered F3X was noted.

Involvementof local leadersin organising

the lastconferences.

Open conference „Autumn talks not only about depression”. Lectures:„Between bond and separation”. „Today’s problem of children and youths”,

„How to cope anxiety and depression?”, „What is changing today’s family?”, „From freedom to enslavement. Addictions”, „From dependence to depression” .

EVALUATION1. On-going participant observation2. Questionnaire for stakeholders (n = 45)3. In-depth individuals interviews with local leaders (n = 4)4. Number of suicides committed in lthe ast four years 5. Prevalence of depressive disorders 6. Analysis of headlines of local and national media coverage7. Analysis of strengths and weaknesses8. Analysis of failures

FAILURESThe only local psychiatris did not get involved in the Programme.The Crisis Centre does not cooperate for reorganisational reasons.No f nancial supportfrom the inhabitants, e.g. local businesspeople.

Acknowledgements:The Programme has been fundedby private sponsors and by subsidiesfrom the Tatra county. It has been conductedin accordance with the Polish NationalHealth Programme. The Programme has beenconsulted with Prof. Krzysztof Ostaszewski,Institute of Psychiatry and Neurology, Warsaw.

„Suicides amongthe youth – suicidecrisis recognition”targeted atteachersand pedagogues.

„Post-traumatic emotional problems. Victim, witness, perpetrator, rescuertargeted at people who get directly in touch with persons in acutecrisis.

Spontaneousinvolvement of a group

of doctors into agrassroot movement

containingrepresentatives

of dif erent professionsnot only medical.

2009 2010 2011 2012 2013

72% of stakeholdersresponded that their

ability to talk to a personin suicide crisishas improved.

YES

NO

Further actions will be taken by local leaders in cooperation with the Local Council (eg. improvement of the crisis centre and providing widely available information about support centres).

Open Conference 3rd edition of „Autumn talks not only about depression” and 2nd edition of the fun run „Outrun depression” with 2nd edition of „Speed shrinking” in cooperation with local leaders

(October 2013 – Zakopane)Four local specialists are to begin a postgraduate programme „Psychoprophylaxis and therapy in de-

velopmental age” at the Jagiellonian University in Kraków.Participation of leaders in the new local programme „Zakopane’s Club of Young leaders”

tu będzie wykres Committed suicides 1999-2012Source: Main Police Headquarters

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20122011

10

1618

16

22

12

19

10 97

10

16

119

49% of stakeholdersresponded that they

have observed a changeof attitiude towards

depression and suicidefor the last years.

YES

NO

NO ANSWER

„About depression”targeted at healthcare workers,priests, teachers,pedagoguesand policeof cers.

Persons receiving outpatienttreatment for mood disorders

in the Tatra countyland vs.total Polish population

– rate per 100000inhabitants

(F3X.) 2002 2003 2006 2007 2009 2011

0

100

200

300

400

500

600

700

POLAND

TATRA COUNTY

Seriesof meetings with priests

from three deaneries: „The role of psychiatryin the treatment of mental disorders, „The family with an alcohol problem”,

„Depression – what it is” „Suicide – risk and protective factors. Talk to a man in suicide crisis”with doctors,psychologists (every month for the last 2 years) >20 with pedagogues , teachers, with psychotherapists and alcohol therapists .

CONFERENCES ORGANI ZED TOGETHER WI TH THE COUNTY OFFI CE I N ZAKOPANE FOR GATEWORKERS

„Depression and suicide prevention in the Tatra region 2009 – 2012” targeted at all stakeholders

Runin Zakopane:Outrundepression

Cooperation with the Local Council in Zakopane,County Of ce in the Tatra County, SiemachaFoundation from Kraków and a prestigious

culture centre in Zakopane. Further development of the Kraków Institute

of Psychotherapy specializing in psychotherapyof children and youths with the aim of opening

a branch in Zakopane.

By the end of 2009 a gradual decrease in the rate for the Tatra county was observed. Between 2009 and 2011 – a sig nif cant increase of 65%.No similar change in that rat e was noted for Poland.

Stakeholders

Gateworkers:priests, teachers,councelors, social workers,police of cers andpublic administration of cials

Benef ciaries– Local community

THREE LEVELAPPROACH

Primarycare givers:GPs, nurses,

obstetricians,psychologists

„Partly we managed to approachthe problem without any prejudice,

destigmatize it by acting on terms ofmutual trust. Any actual ef ects remainto be seen. But for sure it is easier for us

to talk about this problem now.However, the road ahead of us

is still long.Starost of the Tatra County

Although I had some initialreservations, theses meetings have

changed my perception of theproblem. Now, I am no longer afraid

of talking to people with suicidethoughts.

Monk

CONCLUSIONS1. Failure to decrease the number of suicides in the years 2009-2012 possibly due to external factors.2. Improved sensitization among the stakeholders. 3. Acknowledgement of the problem by the local community, forming the grassroot movement and commitment of the entire community and its leaders.4. Shaping the language of media coverage.5. Potential change of attitutes towards the role of the halny wind and decreased anxiety about the problem of suicides and depression provided that the actions shall continue.6. Destigmatization of the psychiatric profession.7. Actions taken can be demonstrative and applicable in other regions in Poland.

The impact of the programme was visiable in the headlinesof local and national newspapers covering the main events.

10.01.2018

10

3 . E W A L U A C J A UCZESTNICZĄCA


Ewaluatorami programu byli jego główni realizatorzy, zaś efekty działań były analizowane i dyskutowane w gronie specjalistów-konsultantów. Był to więc rodzaj ewaluacji uczestniczącej, której wyniki były wykorzystywane do biezącej oceny programu.

Analizowano zaangazowanie w program osób niosących pomoc, zaangazowanie lokalnych liderów, powodzenie konkretnych akcji, spotkań i konferencji, zmiany tytułów lokalnych materiałów medialnych, które dotyczyły problemów zdrowia psychicznego, a takze najwazniejsze efekty (sukcesy) i trudności (niepowodzenia) związane z realizacją programu.

Opinie uczestników Programu zebrano za pomocą pogłębionych wywiadów indywidualnych (N=4) oraz za pomocą ankiety (n=45).

3 . E W A L U A C J A OPINIE UCZESTNIKÓW


1. Opinie uczestników Programu zebrano za pomocą pogłębionych wywiadów indywidualnych (N=4) z czterema głównymi lokalnymi liderami programu: ze Starostą Powiatu Tatrzańskiego, Księdzem Dziekanem, Lekarzem Rodzinnym oraz Zakonnikiem.

2. Opinie zebrano tez za pomocą (anonimowej) ankiety z 45 aktywnymi uczestnikami Programu (30 kobiet I 15 męzczyzn, średni wiek 43,5 lat), w tym lekarze 5 osób, połozna 1 osoba, kapłani 3 osoby, pedagodzy/nauczyciele 7 osób, policjanci 2 osoby, psycholog/socjolog 10 osób, pracownik rodzinny 7 osób, przewodnik tatrzański 1osoba, urzędnicy 4 osoby, 5 osób nie podało informacji o swojej profesji. Ankieta zawierała pytania dotyczące realizacji programu, postawy wobec celów i działań, oceny skuteczności w zakresie problemów zdrowia psychicznego

10.01.2018

11

Ewaluacja programu dotyczyła ewaluacji procesu oraz wyników.

Pytania dotyczyły:

1. UŻYTECZNOŚCI I ADEKWATNOŚCI PROGRAMU,

2. CZYNNIKÓW I WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH/

UTRUDNIAJĄCYCH REALIZACJĘ PROGRAMU,

3. SKUTECZNOŚCI, EFEKTYWNOŚCI ORAZ TRWAŁOŚCI

UZYSKANYCH EFEKTÓW.


3 . E W A L U A C J A PYTANIA EWALUACYJNE

3 . E W A L U A C J A WYNIK BADANIA ANKIETOWEGO


• 75% uczestników programu uwaza, ze program odpowiedział na potrzeby społeczności lokalnej.

• Około 40% ankietowanych zaobserwowało równiez poządaną zmianę postaw społecznych wobec osób z problemami psychicznymi.

• 76% uczestników badania program uznało program za b. przydatny/ przydatny. • Prawie trzy czwarte ankietowanych uwaza, ze zwiększyły się wśród uczestników

umiejętności rozmowy z człowiekiem w kryzysie psychicznym.

10.01.2018

12

OPINIE LOKALNYCH LIDERÓW zostały poddane analizie jakościowej, w wyniku której ich wypowiedzi mozna było pogrupować i przedstawić w trzech punktach odpowiadających na nasze pytania ewaluacyjne:

1. OCENĘ REALIZACJI PROGRAMU, 2. OCENĘ ADEKWATNOŚCI I UŻYTECZNOŚCI 3. OCENĘ SKUTECZNOŚCI I TRWAŁOŚCI PROGRAMU.


3 . E W A L U A C J A OPINIE LIDERÓW

1. OCENA REALIZACJI PROGRAMU Tło społeczne i główne trudności. Rozdrobnienie zadań Lokalni liderzy uznali, ze sposób zorganizowania dotychczasowej pomocy dla osób w kryzysie psychicznym na poziomie lokalnym nie odzwierciedla potrzeb mieszkańców -potencjalnych klientów takiej pomocy. Od strony instytucji niosących pomoc trudno było oczekiwać, ze wyjdą poza ustalony (rutynowy) zakres obowiązków. Był to czynnik, który na początku, utrudniał realizacje programu opartego na współpracy róznych instytucji i środowisk.

Bariery. Brak zainteresowania, czasu. Obawy związane z problematyką samobójstw. Niektórzy liderzy podkreślali, ze na początku programu barierą było niewielkie zainteresowanie potencjalnych uczestników, ich brak czasu lub obawy związane z trudnym tematem samobójstw, a takze niekorzystny, sensacyjny sposób pisania/ mówienia o tych problemach w mediach.

Stygmatyzujący wizerunek psychologa/ psychiatry Kilku liderów wyraziło opinię, ze na Podhalu istotna bariera dla programu profilaktyki problemów zdrowia psychicznego (depresji, samobójstw) jest stygmatyzująca postawa wobec osób korzystających z pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej.



10.01.2018

13

Starosta:- Zaskakujące dla mnie było to, że najtrudniej było przekonać ludzi, którzy pracują w

danym zadaniu, żeby wykroczyli troszkę poza swoje obowiązki…W pierwszym etapie byłem tym zasmucony. Natomiast kiedy uruchomiło się takie społeczne podchodzenie do tematu i kiedy ujawniło się, że takie rutynowe podejście nic nie da - to uruchomiła presja społeczna - aktywność osób, którzy sami chcieli, przychodzili z własnej woli, nieoddelegowani i wtedy cały Program nabrał rumieńców.

- ….- Efektem wielokrotnych reform administracji jest rozdrobnienie zadań...Problemem

jest, że osoba która jest w kłopocie nie musi wiedzieć, że w gminie są określone instytucje… i dla osoby w kryzysie potrzebne jest pokierowanie. Często jedna instytucja nie wie o drugiej. Nie wiadomo gdzie się udać- jest cała gama instytucji -a nie wiadomo która jest najlepsza.



W jakim stopniu Program odpowiedział na zapotrzebowanie lokalne? Czy warto coś podobnego robić w innych regionach Polski gdzie problem jest niemniejszy?

Lekarz Rodzinny: - Każdy region ma tę swoją specyfikę. Na pewno takie działanie, które jest spójne i

zarazem interdyscyplinarne na pewno bardzo pomaga. Oprócz tego, że podnosimy swoje kwalifikacje to dochodzi też do integracji środowiska. Na pewno gdyby nie Program to nie poznałabym tych wszystkich ludzi, którzy również zajmują się moim pacjentem.



10.01.2018

14

Ksiądz Dziekan- Ja tu chciałem uczulić, uwrażliwić księży. To była moja myśl pierwsza. Rozmawiałem z

nimi i przyszli na pierwsze spotkanie. Raz się tak zmobilizowali, no ale później to się okazało, że nie ma czasu.

Zakonnik- Powodem wielu trudności jest stygmat. Bo jak ktoś mówi, że musi do psychologa to

reakcja jest taka, żeby lepiej poszedł do burdelu. 10 lat temu w ogóle nie można było o tym rozmawiać. Jeżeli ktoś poszedł do psychologa, albo do terapeuty, to najlepiej, żeby stąd wyjechał, bo zostanie uznany za człowieka, który w jakiś ezoteryzm wchodzi.

Starosta- Stygmatyzowania Podhala wśród ludzi się nie bałem. Natomiast doświadczyliśmy

tego w trakcie Programu np. poprzez fatalne artykuły prasowe które się na początku ukazywały. Pokazywały nas w bardzo złym świetle. I były pisane sensacyjnie. I to były niestety gazety ogólnopolskie.



2. OCENA ADEKWATNOŚCI I UŻYTECZNOŚCI PROGRAMU Pomoc w oswojeniu trudnego tematu oraz oddolny sposób wdrazania programu

Liderzy wskazywali na to, ze program był okazją do poniesienia wiedzy i przełamania obaw związanych z problematyką samobójstw. Wskazywano, ze podjęcie tematów zdrowia psychicznego dla mieszkańców Podhala było bardzo potrzebne, bo pozwoliło na ich „oswojenie” i utorowało drogę do skuteczniejszego działania pomocowego lub terapeutycznego. Ponoszono równiez, ze nieformalny sposób wdrazania programu wykorzystujący zapał i inicjatywę społeczną był właściwym podejściem do tak wrazliwego tematu jakim jest zapobieganie depresji i samobójstw w powiecie tatrzańskim.



10.01.2018

15

Ksiądz Dziekan- Jest to na pewno kopalnia wiedzy, to co one nam przekazywały te panie. Ja sam

chodziłem na te spotkania. To bardzo ciekawe było zawsze. Da nas księży to jest ważne, żeby później w konfesjonale też wiedzieć co powiedzieć. To jest największa radość móc pomóc człowiekowi. Widzę sens tego bardzo. Dużo wiedzy przekażą. Ja psychiatrii nie znam. A teraz mam coś więcej, mam możność go naprowadzić, wysłać do psychiatry.

Zakonnik- Była obawa. I powiem szczerze po tym czasie cieszę się, że w to wszedłem…gdy

ktoś ci mówi wprost, że chce popełnić samobójstwo to jest co innego, ale uwrażliwienie, że istnieją symptomy i sygnały, to te spotkania zupełnie odmieniły postrzeganie. A może nawet nie tyle postrzeganie - to nie wniosło czegoś aż tak nowego, ja sam po prostu przestałem się tego aż tak bać.



Starosta- I mocną i słabą stroną Programu było to, że nie ubraliśmy go w formalne ramy do

końca. Nie było to realizowane w formie programu uchwalonego przez radę powiatu, realizowanego za określoną kwotę itd. To była siła Programu. Z jednej strony łatwiej by się procedowało gdybyśmy mieli zabezpieczone środki, ale nie byłoby wtedy tego elementu działania społecznego, bezinteresownego, który spowodował to że, ludzie zobaczyli, że ktoś przyjeżdża do nich, zajmuje się problemem, pomaga. Otwiera swoje serce i robi to z dobrego serca. Inna forma zlecenia tego specjaliście byłaby na pewno gorzej odebrana. Nie byłoby elementu zaufania, powiązania ludzi w sposób nieformalny. Utworzyły się, nie boję się tego powiedzieć, przyjaźnie. Utworzyła się wspólnota zajmująca się tym problemem i to jest bardzo ważne.

Lekarz Rodzinny- Póki co wykorzystujemy nasze miejsca pracy- staramy się stworzyć taką sieć między sobą. I oczywiście w tych instytucjach pracują osoby, które rozumieją i chciałyby coś zmienić. Ale jest też część osób, które są przyzwyczajone do tak zwanego starego.



10.01.2018

16

3. SKUTECZNOŚĆ I TRWAŁOŚĆ PROGRAMU

Zawiązanie się grupy społecznej Skutkiem programu było utworzenie grupy społecznej skupionej wokół tematyki zdrowia psychicznego. Podkreślano, ze po raz pierwszy udało się połączyć w tej grupie ludzi róznych profesji zajmujących się pomocą dla osób z problemami psychicznymi.

Zmiana atmosfery społecznej wokół problematyki depresji i samobójstw Liderzy lokalni podkreślali, ze program przyczynił się do stworzenia atmosfery większej otwartości na problemu zdrowia psychicznego. Pomógł w zmniejszeniu stygmatyzacji, co moze mieć pozytywne skutki dla leczenia i podejmowania interwencji wobec osób z problemami.



Lekarz Rodzinny- w miarę trwania Programu zainteresowanie było coraz większe - bardzo dużo mi Program dał. To jest też spotkanie grupy ludzi. Bardzo dobitnie poczuliśmy, że myśl nas łączy. To jest spotkanie grupy ludzi zainteresowanych poprawą jakości pracy akurat w tym zakresie. Wiadomo, że to jest problem (samobójstwa, depresje), który dotyka wielu specjalności. Jest potrzeba, jest szansa na kontynuację, jest zaangażowanie, jest potencjał ludzki. Są osoby które chcą to robić.

Zakonnik- Wcześniej patrzyłem i nadal patrzę od strony wiary. Że ktoś mówi, że ma

myśli samobójcze to nie jest rzadkie. I ja mu mówię, że człowiek wierzący to nawet myśli takich nie powinien dopuszczać… A teraz mam coś więcej, mam możność go naprowadzić, wysłać do psychiatry.



10.01.2018

17


3 . E W A L U A C J A POWODZENIA

1. Zrozumienie i zaangazowanie samorządu lokalnego, owocna współpraca ze Starostwem powiatu oraz Urzędem Miasta

2. Przede wszystkim powstanie Zakopiańskiego Ruchu Oddolnego („kamień milowy” w czasie realizacji Programu). Powodzeniem były wspólnie podejmowane inicjatywy i wspólna ich realizacja. W roku 2017 zakopiańscy liderzy zarejestrowali Stowarzyszenie Na Rzecz Wspierania Rozwoju i Aktywności Społecznej „Zrozum by Pomagać”

3. Do sukcesów nalezy zaliczyć równiez zmianę sposobu przedstawiania problemu w mediach. Nastąpiła korzystna zmiana w sposobie opisywania problemów zdrowia psychicznego w mediach lokalnych. Z czasem zaobserwowano, ze media papierowe zaczęły pisać mniej sensacyjnie o problemie.

ZMIANA STEREOTYPÓW?

„UWRAŻLIWIŁA NAS PANI NA PROBLEM”

W trakcie trwania programu tytuły prasowe zaczęły wyraźnie się zmieniać.Ten sposób pisania o problemach zdrowia psychicznego wspierał działania prowadzone w ramach programu i zmniejszał poziom stygmatyzacji.

Niestety, po ustaniu działań w lokalnych mediach znowu pojawiły się artykuły o tradycyjnym sensacyjnym charakterze, niezgodne z zaleceniami WHO dla mediów.

10.01.2018

18


3 . E W A L U A C J A NIEPOWODZENIA

1. Współpraca z lokalnym OIK nie przyniosła oczekiwanych rezultatów.

2. Brak blizszej współpracy z PZP,

3. Brak wsparcia finansowego okazywanego przez mieszkańców, w tym ludzi biznesu,

4. Nie udało się stworzyć filii KIP (Stowarzyszenie Siemacha)

5. Brak zainteresowania programem profilaktycznym ze strony NFZ,

6. Pasywna postawę róznych środowisk zawodowych,

7. Niepowodzeniem zakończył się projekt opracowania przewodnika/informatora po placówkach i instytucjach zajmujących się zdrowiem psychicznym mieszkańców, na którego potrzebę wskazywały „osoby spotykające się z człowiekiem w kryzysie”.


3 . E W A L U A C J A CZY PROGRAM OGRANICZYŁ LICZBĘ

SAMOBÓJSTW I DEPRESJI W POWIECIE TATRZAŃSKIM?

POLSKA

POWIAT TATRZAŃŚKI

2225

2825

22 22

32

18

13 14

20 19

28

20 19

36

28 28

1013

15

11

21

10

18

10 97

10

1411

9

14

10

23

8

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Liczba zgonów z powodu samobójstwa

nowotarski tatrzański

NA TO PYTANIE TRUDNO ODPOWIEDZIEĆ Z WIELU POWODÓW, W TYM Z POWODÓW NATURY METODOLOGICZNEJ.

10.01.2018

19

Badania na wyspie Gotland w Szwecji

Programy skierowane do lekarzy pierwszego kontaktu

Programy skierowane do lekarzy pierwszego kontaktu

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

liczba samobójstw na wyspie Gotland w Szwecji

10.01.2018

20


P O D S U M O W A N I E

Doświadczenia wynikające z pierwszego lokalnego programu zapobiegania i depresji „Aby halny nikogo nie zabrał” 2009 – 2014 moze mogą być pomocne w budowaniu dalszych strategii na poziomie samorządów.

1. Po pierwsze, potrzebne jest „UWRAŻLIWIENIE na problem”. Temat samobójstw i depresji nadal w wielu środowiskach jest tematem stygmatyzującym, tabu.

2. Po drugie, nalezy dązyć do nawiązania interdyscyplinarnej współpracy, jeśli ta nie istnieje w danym regionie.

3. Po trzecie, działania powinny mieć charakter stały, nie okresowy. A przede wszystkim powinny dać szansę współpracy instytucjom państwowym i samorządowym z organizacjami pozarządowymi.

4. Po czwarte, niezaleznie od procesów globalizacyjnych muszą uwzględniać specyfikę danego regionu.

Jest to zgodne z dokumentem WHO (2014) Preventive suicide. A global imperative

Cechy planowania zorientowanego na osiągnięcie celu wg kryteriów dobrej jakości

4. Co by się stało, gdyby nikt nie zrobił nic w celu rozwiązania problemu?

10.01.2018

21

1. Ograniczenia danych na temat skutecznych strategii zapobiegania DEPRESJI I

SAMOBÓJSTW oraz prostych badan ewaluacyjnych nie powinny powstrzymywać w

działaniach ale stymulować do szukania innych działań i poprawy metodologii.

2. W budowaniu strategii profilaktycznych dotyczących samobójstw bardzo pomocny jest

dokument Preventive suicide. A global imperative (2015), w którym WHO zachęca do

uczynienia prewencji samobójstw zadaniem wielosektorowym, uwzględnienia

kontekstu społeczno-kulturowego danego kraju, wdrazania i ewaluacji projektów

pilotazowych dotyczących szerokiej grupy czynników ryzyka i ochronnych

charakterystycznych dla danego kraju

3. Zgodnie z załozeniami NPZ programy profilaktyki problemów zdrowia psychicznego

będą realizowane równiez przez JST.

4. Doświadczenia projektu tatrzańskiego moze mogą być przydatne dla samorządów

chcących chronić swoich mieszkańców przed tragicznymi skutkami depresji i innych

kryzysów psychicznych.


P O D S U M O W A N I E

prezentacja programu powerpoint · o depresji dla pracowników służby zdrowia, nauczycieli,...

Documents