Pojęcie i zasady systemu instytucjonalnego UE,

Rada Europejska, Parlament Europejski

Dr hab. Paweł Kuczma, prof. UZ

Pojęcie systemu instytucjonalnego UE

• To organy i zasady rządzące stosunkami pomiędzy nimi.

• Organizacja UE opiera się na pewnym uporządkowaniu a nie dowolności

• Organy unijne pozostają ze sobą we wzajemnych relacjach

• Organy UE nie maja równej pozycji prawnej, ale występuje pomiędzy nimi pewna hierarchia

Zasady systemu instytucjonalnego

• Zasada równowagi instytucjonalnej – art. 13 ust. 1 TUE: „Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają na celu propagowanie jej wartości, realizację jej celów, służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom Państw Członkowskich, jak również zapewnianie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań”.

• Zasada autonomii instytucjonalnej – art. 13 ust. 2 TUE: „Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych.”

• Zasada lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej oraz z państwami członkowskimi - art. 13 ust. 2 TUE: „Instytucje lojalnie ze sobą współpracują”.

Katalog instytucji i organów UE

• Traktat z Lizbony zniósł funkcjonującą do tego czasu trójfilarową strukturę UE

• Traktat Lizboński uprościł system instytucjonalny UE

• Do instytucji włączono Radę Europejską i Europejski Bank Centralny

• Katalog instytucji przewiduje art. 13 ust. 1 TUE Instytucjami Unii są: — Parlament Europejski, — Rada Europejska, — Rada, — Komisja Europejska, — Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, — Europejski Bank Centralny, — Trybunał Obrachunkowy.

Organy pomocnicze

• Organami pomocniczymi (doradczymi) Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji są:

1) Komitet Ekonomiczno-Społeczny

2) Komitet Regionów – art. 13 ust. 4 TUE

Organem pomocniczym Rady i Komisji jest Komitet Ekonomiczno-Finansowy

Organem pomocniczym Parlamentu UE jest Rzecznik Praw Obywatelskich.

Inne organy

• Organ wyspecjalizowany – Europejski Bank Inwestycyjny

• Organy międzyinstytucjonalne: Urząd Publikacji UE, Europejski Urząd Doboru Kadr, Europejska Szkoła Administracji

• Organy zdecentralizowane: agencje (np. Europol)

Rada Europejska – rozmowy w Consilium w sprawie odroczenia daty Brexitu

Rada Europejska

• Powołanie w 1974 r. (forum nieformalne, był to wówczas wspólny pozatraktatowy organ Wspólnoty Europejskiej)

• Od 1992 (Traktat z Maastricht) status formalny

• Od 2009 (Traktat z Lizbony) oficjalna instytucja UE

• W ramach tego organu zapadają najważniejsze decyzje polityczne

• Jest organem o charakterze międzyrządowym i niekadencyjnym

Skład i status członków

• Jej członkami są szefowie państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Komisji

• W pracach uczestniczy Wysoki Przedstawiciel Unii Do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa

• Udział innych osób – ministrów krajowych i członka Komisji – ma charakter fakultatywny

Organizacja wewnętrzna Rady Europejskiej

• Przewodniczący i jego zadania: a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace; b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we

współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych;

c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej;

d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.

e) Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

f) przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.

Aktualny i były przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel i Donald Tusk

Przewodniczący

• Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku; ma więc stały a nie rotacyjny charakter;

• mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny. • W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia Rada

Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą.

• Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej.

• Przewodniczący Rady Europejskiej reprezentuje ponadto Unię na zewnątrz.

• Jeśli przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować funkcji z powodu choroby, w przypadku jego śmierci lub w przypadku pozbawienia go mandatu zgodnie z art. 15 ust. 5 TUE, zastępuje go, w stosownym przypadku do czasu wyboru jego następcy, członek Rady Europejskiej reprezentujący państwo członkowskie, które sprawuje półroczną prezydencję Rady

Tryb działania i głosowania • Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza

(zazwyczaj raz na kwartał) i zwoływana jest przez jej przewodniczącego.

• Nie później niż rok przed rozpoczęciem danego półrocza i w ścisłej współpracy z państwem członkowskim, które będzie sprawowało prezydencję w danym półroczu, Przewodniczący Rady Europejskiej podaje do wiadomości przewidywane daty posiedzeń Rady Europejskiej w tym półroczu

• Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.

• W Traktatach nie określono miejsca spotkań, zgodnie z ukształtowaną praktyką szczyty odbywają się w Brukseli

• O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu. Generalnie decyzje podejmowane są zatem jednomyślnie.

• Wyjątki na rzecz decyzji podejmowanych zwykła i kwalifikowaną większością głosów

• Posiedzenia Rady Europejskiej nie są jawne • Przewodniczący Parlamentu Europejskiego może zostać

zaproszony przez Radę Europejską w celu jego wysłuchania. Taka wymiana poglądów odbywa się na początku posiedzenia Rady Europejskiej, chyba że Rada Europejska jednomyślnie postanowi inaczej.

• Spotkania przy okazji posiedzenia Rady Europejskiej z przedstawicielami państw trzecich lub organizacji międzynarodowych, lub z innymi osobistościami mogą się odbywać jedynie w sytuacjach wyjątkowych i po uzyskaniu uprzedniej zgody Rady Europejskiej stanowiącej jednomyślnie, z inicjatywy jej przewodniczącego.

Głosowanie

• W przypadku głosowania każdy członek Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednego z pozostałych członków.

• Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu uchwały Rady Europejskiej wymagającej jednomyślności.

• Rada Europejska stanowi zwykłą większością w kwestiach proceduralnych oraz w sprawie przyjęcia swojego regulaminu wewnętrznego (art. 235 TfUE)

• tylko szefowie państw lub rządów mają prawo głosu. • Radę Europejską i jej przewodniczącego wspomaga

Sekretariat Generalny Rady UE

Funkcje

• Rada Europejska gromadzi przywódców politycznych UE, którzy określają kierunki polityki UE. Rada stanowi najwyższy szczebel współpracy politycznej między państwami UE.

• Określa ogólny kierunek i priorytety polityki UE, nie jest jednak uprawniona do przyjmowania aktów prawnych.

• Zajmuje się rozwiązywaniem złożonych i delikatnych kwestii, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu współpracy międzyrządowej.

• Kształtuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę strategiczne interesy Unii, w tym sprawy mające wpływ na kwestie polityczno-obronne.

• Nominuje i mianuje kandydatów na niektóre najwyższe stanowiska w UE, np. w EBC i Komisji.

• W każdej chwili Rada Europejska może: • Wezwać komisję Europejską do przedstawienia wniosku ustawodawczego

dotyczącego konkretnej kwestii • przekazać daną kwestię do Rady UE.

Funkcje II

• Gwarantuje spójność działań UE we wszystkich dziedzinach • Podejmuje istotne decyzje dotyczące pozostałych instytucji, np. decyzje

określającą skład Parlamentu Europejskiego (Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym - art. 14 ust. 2 TUE)

• Rozstrzyga spory kompetencyjne • Pełni rolę arbitra w sprawach, w których ministrowie w Radzie nie mogą

dojść do porozumienia, • Stwierdza poważne i stałe naruszenie przez państwo członkowskie zasady

praworządności – art. 7 ust. 2 TUE • Uczestniczy w procedurze zmian traktatów założycielskich, w procedurze

akcesji nowych państw członkowskich, określa kryteria kwalifikacji danego państwa

• Uczestniczy w powoływaniu niektórych instytucji np. przedstawia kandydata na stanowisko przewodniczącego Komisji, mianuje Komisję po zatwierdzeniu jej przez Parlament Europejski

• Mianuje Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa

Funkcje III • Art. 22 TUE • Na podstawie zasad i celów wymienionych w artykule 21 Rada

Europejska określa strategiczne interesy i cele Unii. • Decyzje Rady Europejskiej w sprawie strategicznych interesów i

celów Unii dotyczą wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych dziedzin dotyczących działań zewnętrznych Unii. Decyzje te mogą dotyczyć stosunków Unii z określonym krajem lub regionem lub określonego tematu. Określają one ich czas trwania oraz środki, które mają zostać udostępnione przez Unię i Państwa Członkowskie.

• Rada Europejska stanowi jednomyślnie na zalecenie Rady przyjmowane przez nią na warunkach przewidzianych dla każdej dziedziny. Decyzje Rady Europejskiej są wprowadzane w życie zgodnie z procedurami przewidzianymi w Traktatach.

• Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, oraz Komisja, w innych dziedzinach działań zewnętrznych, mogą przedkładać Radzie wspólne wnioski.

Funkcje IV

• Art. 68 TfUE - Rada Europejska określa strategiczne wytyczne planowania prawodawczego i operacyjnego w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

• Art. 121 TfUE - Rada Europejska, na podstawie sprawozdania Rady, debatuje nad konkluzją w sprawie ogólnych kierunków polityk gospodarczych Państw Członkowskich i Unii.

• Art. 148 ust. 1 TfUE - Rada Europejska bada co roku sytuację zatrudnienia w Unii i przyjmuje konkluzje w tym przedmiocie na podstawie wspólnego sprawozdania rocznego Rady i Komisji.

Parlament Europejski

Parlament Europejski

• Parlament Europejski ewoluował znacząco na przestrzeni lat, zwiększając stopniowo swoje kompetencje i zyskując na znaczeniu. Głównym zadaniem Zgromadzenia Parlamentarnego, "poprzednika" obecnego Parlamentu, było nadzorowanie innych instytucji. Obecnie Parlament Europejski jest jedyną instytucją UE pochodzącą z bezpośrednich wyborów, reprezentujacą obywateli. Poza uchwalaniem prawa PE ma za zadanie także kontrolowanie innych instytucji unijnych oraz promowanie praw człowieka w UE oraz w państwach trzecich

• Zgromadzenie Parlamentarne – 1958 • Parlament Europejski – 1962 (do JAE funkcjonował nieoficjalnie -

1987) • Reprezentuje obywateli • Od 1979 r. posłowie do PE wybierani są w wyborach bezpośrednich

w całej UE • Jest parlamentem jednoizbowym • Organ kolegialny • Kadencyjny – 5 letnia kadencja (nie może być rozwiązany przed

upływem kadencji)

Sposób wyłaniania

• Jest wyłaniany w wyborach • Eurodeputowani wybierani są na 5-letnią kadencję od momentu

pierwszych wyborów w 1979 roku, w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i tajnym

• obywatele Unii mają prawo do: głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego; kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego (art. 20 TfUE),

• Każde państwo członkowskie ma ustaloną liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego: od sześciu w przypadku mniejszych państw, jak Malta, Luksemburg, Cypr i Estonia, do dziewiędziesięciu sześciu w przypadku Niemiec. Łączna liczba wybranych posłów wyniosła 751. Parlament Europejski i Rada uzgodnili zmniejszenie liczby posłów z 751 do 705, po odejściu 73 posłów brytyjskich, w momencie wystąpienia Wilekiej Brytanii z UE. Liczbę mandatów obniża się z myślą o ewentualnych przyszłych rozszerzeniach Unii, przy czym część miejsc w Parlamencie po posłach brytyjskich zostanie przydzielona krajom, które miały ich stosunkowo mniej.

• Podział mandatów określono w traktatach Unii Europejskiej. Państwa o większej liczbie ludności mają więcej mandatów niż mniejsze państwa, które jednak otrzymują więcej mandatów niż wynikałoby to z rygorystycznie zastosowanej zasady proporcjonalności. System ten nazywany jest zasadą „degresywnej proporcjonalności”.

• Wybory do Parlamentu Europejskiego są w dużej mierze regulowane przez krajowe ordynacje i tradycje wyborcze, ale istnieją również wspólne przepisy dla całej UE, które określono w prawie wyborczym z 1976 r.

• W Polsce kwestie te regulowane są w Kodeksie wyborczym

Status deputowanego

• Posłowie są niezależni,

• Nie mogą być związani instrukcjami wyborców

• Sprawują swój mandat w sposób wolny

• Wygaśnięcie mandatu następuje w sytuacji: rezygnacji europosła, śmierci lub utraty mandatu (na podstawie przepisów danego państwa)

• Zasada incompatibilitas – zakaz łączenia funkcji z członkiem rządu krajowego, członkostwem w Komisji, sędziego, rzecznika generalnego, sekretarza TSUE , członka Trybunału Obrachunkowego. Zasada może być rozszerzona przez przepisy krajowe

• Weryfikacja mandatów nowych posłów do Parlamentu Europejskiego ma na celu stwierdzenie, czy nie zajmują oni innego stanowiska niepołączalnego z wykonywaniem mandatu posła do Parlamentu Europejskiego. „Niepołączalność stanowisk” obejmuje pełnienie funkcji w rządzie lub parlamencie państwa członkowskiego UE, w Komisji Europejskiej, Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zarządzie Europejskiego Banku Centralnego, Trybunale Obrachunkowym lub Europejskim Banku Inwestycyjnym. Mandatu posła do PE nie mogą sprawować również czynni urzędnicy pracujący w instytucjach lub organach UE, które na mocy traktatów UE gospodarują funduszami wspólnotowymi.

• Po oficjalnym ogłoszeniu wyników wyborów państwa członkowskie podają nazwiska osób, które zdobyły mandaty w PE, a przewodniczący zwraca się do właściwych organów państw członkowskich o podjęcie działań niezbędnych do uniknięcia niepołączalności stanowisk.

• Przed objęciem mandatu nowi posłowie, o których wyborze powiadomiono Parlament, muszą złożyć pisemne oświadczenia, w których informują, że nie zajmują stanowiska niepołączalnego z wykonywaniem mandatu posła do PE. Oświadczenia należy złożyć najpóźniej sześć dni przed posiedzeniem inauguracyjnym Parlamentu.

• Weryfikacji mandatów nowych posłów do PE dokonuje następnie komisja Prawna Parlamentu, która na podstawie informacji przekazanych przez państwa członkowskie sporządza stosowną decyzję. Decyzję tę przekazuje się przewodniczącemu, który ogłasza ją na kolejnym posiedzeniu plenarnym. Poza sprawdzaniem mandatów Parlament wydaje również decyzje w sprawie ewentualnych sporów zgodnie z aktem z dnia 20 września 1976 r., z wyjątkiem tych, które wynikają z krajowych przepisów wyborczych.

• Jeżeli poseł sprawuje stanowisko niepołączalne z wykonywaniem mandatu posła, Parlament „stwierdza wakat”.

Immunitet parlamentarny

• Immunitet parlamentarny nie jest osobistym przywilejem posła, tylko gwarancją, że poseł może swobodnie wykonywać mandat bez obaw o arbitralne prześladowania polityczne. Jest zatem gwarancją niezależności i integralności Parlamentu jako instytucji.

• Wobec posłów do Parlamentu Europejskiego nie można prowadzić dochodzenia ani postępowania sądowego ani ich zatrzymywać z powodu opinii lub stanowiska zajętego przez nich w głosowaniu w czasie wykonywania obowiązków poselskich.

• Immunitet posła do PE jest podwójny: • poseł korzysta z niego na terytorium swojego państwa na takich

samych zasadach, na jakich z immunitetu korzystają posłowie do parlamentu krajowego;

• na terytorium pozostałych państw członkowskich poseł korzysta z immunitetu chroniącego przed zatrzymaniem oraz immunitetu jurysdykcyjnego ( 9 Protokołu nr 7).

• Nie można powoływać się na immunitet w przypadku, gdy poseł do Parlamentu Europejskiego został schwytany na gorącym uczynku.

Uchylenie immunitetu

• Jeżeli właściwe organy krajowe zwrócą się do Parlamentu Europejskiego o uchylenie immunitetu posła do PE (lub jeżeli poseł albo były poseł zwróci się o skorzystanie z immunitetu), przewodniczący Parlamentu ogłasza na posiedzeniu plenarnym, że Parlament otrzymał taki wniosek, i odsyła sprawę do komisji przedmiotowo właściwej, którą jest Komisja Prawna.

• Komisja ta może zwrócić się o dostarczenie wszelkich informacji bądź wyjaśnień, które uzna za niezbędne. Zainteresowany poseł ma prawo do złożenia ustnych wyjaśnień i może przedłożyć dokumenty lub inne dowody na piśmie.

• Obradując za zamkniętymi drzwiami, komisja przyjmuje dokument zalecający Parlamentowi jako instytucji przyjęcie lub odrzucenie wniosku, tj. uchylenie lub utrzymanie immunitetu. Podczas pierwszej sesji plenarnej po podjęciu decyzji przez komisję Parlament podejmuje decyzję zwykłą większością głosów. Po głosowaniu przewodniczący natychmiast informuje danego posła do PE i właściwe organy odpowiedniego państwa członkowskiego o decyzji Parlamentu.

• Poseł utrzymuje mandat nawet po uchyleniu immunitetu. Mandat posła do PE jest mandatem krajowym i nie może go odebrać żaden inny organ. Ponadto uchylenie immunitetu nie oznacza uznania posła za winnego. Umożliwia ono tylko krajowym organom sądowym prowadzenie postępowania. Ponieważ posłowie do PE są wybierani na mocy krajowych ordynacji wyborczych, jeżeli dany poseł do PE zostanie uznany za winnego popełnienia przestępstwa karnego, do władz państwa członkowskiego należy podjęcie decyzji, czy zostanie on pozbawiony mandatu.

Status finansowy deputowanych

• Przez wiele lat kwestia uposażenia eurodeputowanych nie była jednolicie uregulowana

• Obecnie europosłowie mają prawo do odpowiedniego wynagrodzenia – 38,5% poborów podstawowych sędziego TSUE

• Prawo do odprawy przejściowej (odpowiada wysokości wynagrodzenia i otrzymuje się ją przez okres jednego miesiąca za każdy rok sprawowania mandatu – nie krócej niż 6 i nie dłużej niż 24 miesiące),ale tylko do chwili, gdy obejmie on inną publiczną funkcję czy mandat w parlamencie krajowym albo przejdzie na emeryturę.

• Prawo do emerytury po ukończeniu 63 roku życia i jest niezależne od innych emerytur

• Renta inwalidzka – nie mniejsza niż 35% wynagrodzenia • Renta rodzinna dla małżonka i dzieci • Ubezpieczenie od ryzyka związanego z wykonywaniem mandatu –

posłowie płacą jedynie 1/3 składki ubezpieczeniowej • Europosłowie z Polski zarabiają znacznie więcej niż posłowie na

Sejm RP. Ich wynagrodzenie to ponad 8 tysięcy euro brutto (6717 euro na rękę). Dostają też ryczałt na utrzymanie biura, zwrot kosztów podróży

• Większość posiedzeń Parlamentu Europejskiego, takich jak sesje plenarne, posiedzenia komisji lub posiedzenia grup politycznych, odbywa się w Brukseli i Strasburgu.

• Posłowie otrzymują zwrot rzeczywistych kosztów biletów na podróż do miejsca, w którym odbywają się te posiedzenia, po przedstawieniu dokumentów potwierdzających, maksymalnie do wysokości ceny biletu lotniczego klasy biznes „D” bądź równoważnej lub ceny biletu kolejowego pierwszej klasy, zaś w przypadku podróży samochodem otrzymują ryczałtową kwotę 0,51 EUR za 1 km (do najwyżej 1000 km).

• Oprócz tego posłom przysługują stałe dodatki ryczałtowe obliczane na podstawie odległości i czasu trwania podróży w celu pokrycia innych kosztów związanych z podróżą (np. opłat za autostrady, kosztów nadbagażu lub rejestracji).

• Parlament Europejski wypłaca dietę ryczałtową w wysokości 313 EUR dziennie w celu pokrycia ogółu pozostałych kosztów ponoszonych przez posłów w okresach działalności parlamentarnej, pod warunkiem że potwierdzą oni swoją obecność, podpisując jedną z oficjalnych list obecności udostępnionych w tym celu.

• Dietę zmniejsza się o połowę, jeżeli poseł nie weźmie udziału w ponad połowie głosowań imiennych w dniach głosowania na posiedzeniu plenarnym, nawet gdy jest obecny.

• Zgodnie ze statutem byli posłowie są uprawnieni do emerytury po ukończeniu 63. roku życia. Świadczenie emerytalne wynosi 3,5% wynagrodzenia za każdy pełny rok wykonywania mandatu, lecz w sumie nie więcej niż 70% uposażenia.

• Koszt tych świadczeń emerytalnych pokrywa budżet Unii Europejskiej. • Posłowie do Parlamentu Europejskiego mogą sami dobierać sobie asystentów w

granicach środków budżetowych określonych przez Parlament oraz na warunkach określonych w rozdziale 5 przepisów wykonawczych do statutu posła.

• W 2018 roku maksymalna kwota miesięczna dostępna na ten cel wynosiła 24 526 EUR na posła. Kwoty tej nie przekazuje się posłom, ale wypłaca się ją w formie wynagrodzenia miesięcznego asystentom

• Posłowie nie mogą zatrudniać w charakterze asystentów członków swych rodzin. Asystenci posłów nie powinni angażować się w działalność zewnętrzną, która może prowadzić do powstania konfliktu interesów.

• Nazwiska wszystkich asystentów lub nazwy osób prawnych są publikowane na stronie internetowej Parlamentu

Siedziba: Strasburg (12 w ciągu roku w tym posiedzenie budżetowe), Luksemburg, Bruksela

Organizacja wewnętrzna Parlamentu Europejskiego - Przewodniczący art. 22 Regulaminu

• Przewodniczący kieruje całością prac Parlamentu i jego organów oraz posiada pełnię uprawnień do przewodniczenia obradom Parlamentu i zapewnienia ich sprawnego przebiegu

• Przewodniczący otwiera, zawiesza i zamyka posiedzenia oraz rozstrzyga o dopuszczalności poprawek, o pytaniach kierowanych do Rady i Komisji oraz o zgodności sprawozdań z Regulaminem. Przewodniczący dba o przestrzeganie Regulaminu i utrzymanie porządku, udziela głosu, ogłasza zamknięcie dyskusji, poddaje wnioski pod głosowanie i ogłasza wyniki głosowania, a także kieruje do komisji informacje dotyczące spraw leżących w ich gestii.

• Przewodniczący może zabrać głos w dyskusji tylko w celu jej podsumowania lub zdyscyplinowania mówcy. Jeżeli chce on brać udział w debacie, opuszcza fotel Przewodniczącego, który może zająć ponownie dopiero po jej zakończeniu.

• Na płaszczyźnie kontaktów międzynarodowych, podczas oficjalnych uroczystości, w czynnościach administracyjnych, sądowych i finansowych Parlament jest reprezentowany przez Przewodniczącego, który może delegować te uprawnienia.

Kompetencje wiceprzewodniczących

• W razie nieobecności Przewodniczącego, niemożności wykonywania przez niego obowiązków lub w przypadku, gdy chce on uczestniczyć w dyskusji, zastępuje go jeden z wiceprzewodniczących,

• Przewodniczący może przekazać wiceprzewodniczącym wszelkie obowiązki, jak reprezentowanie Parlamentu podczas określonych uroczystości lub czynności. W szczególności może on wyznaczyć jednego z wiceprzewodniczących do wykonywania obowiązków powierzonych Przewodniczącemu

Prezydium

• W skład Prezydium Parlamentu wchodzą Przewodniczący oraz 14 wiceprzewodniczących.

• Kwestorzy są członkami Prezydium z głosem doradczym. • W przypadku równej liczby głosów decyduje głos

Przewodniczącego. • Prezydium podejmuje decyzje finansowe, organizacyjne i

administracyjne w sprawach dotyczących organizacji wewnętrznej Parlamentu, jego Sekretariatu i organów.

• Na wniosek Sekretarza Generalnego lub grupy politycznej Prezydium podejmuje decyzje finansowe, organizacyjne i administracyjne w sprawach dotyczących posłów.

• Prezydium reguluje kwestie związane z przebiegiem posiedzeń • Prezydium sporządza wstępny projekt preliminarza

budżetowego Parlamentu • Prezydium jest organem właściwym do udzielania zgody na

organizację posiedzeń komisji poza ich zwykłymi miejscami pracy, organizację przesłuchań

Skład Konferencji Przewodniczących

• W skład Konferencji Przewodniczących wchodzą Przewodniczący Parlamentu oraz przewodniczący grup politycznych. Przewodniczący grupy politycznej może być reprezentowany przez członka tej grupy.

• Przewodniczący Parlamentu zaprasza do udziału w posiedzeniach Konferencji Przewodniczących jednego przedstawiciela posłów niezrzeszonych, który uczestniczy w nich bez prawa głosu.

• Konferencja Przewodniczących dąży do uzyskania konsensusu w rozpatrywaniu kierowanych do niej kwestii. Jeśli nie udaje się osiągnąć konsensusu, przeprowadzane jest głosowanie; oddane głosy waży się według liczby członków każdej grupy politycznej

Konferencja przewodniczących

• decyduje o organizacji prac Parlamentu oraz o kwestiach związanych z planowaniem prac ustawodawczych.

• jest organem właściwym w kwestiach dotyczących kontaktów z innymi organami i instytucjami Unii Europejskiej oraz z parlamentami narodowymi państw członkowskich.

• jest organem odpowiedzialnym za kwestie dotyczące kontaktów z krajami trzecimi oraz z instytucjami i organizacjami pozawspólnotowymi.

• jest odpowiedzialna za organizację systematycznych konsultacji z europejskim społeczeństwem obywatelskim na istotne tematy Konferencja Przewodniczących sporządza projekt porządku dziennego sesji miesięcznych Parlamentu.

• jest organem odpowiedzialnym za skład i kompetencje komisji oraz komisji śledczych, jak również wspólnych komisji parlamentarnych, stałych delegacji oraz delegacji ad hoc.

• decyduje o przydziale miejsc na sali posiedzeń

Kwestorzy – art. 28 Regulaminu PE

• Kwestorzy są odpowiedzialni za sprawy administracyjne oraz finansowe bezpośrednio dotyczące posłów, zgodnie z wytycznymi Prezydium.

Konferencja Przewodniczących Komisji – art. 29 Regulaminu

• składa się z przewodniczących wszystkich komisji stałych oraz specjalnych. Konferencja wybiera swojego przewodniczącego

• W przypadku nieobecności przewodniczącego zebraniu Konferencji przewodniczy najstarszy z posłów, a w razie jego nieobecności - najstarszy z obecnych posłów.

• Konferencja Przewodniczących Komisji może przekazywać Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczące prac komisji oraz ustalania porządku dziennego sesji miesięcznych.

• Prezydium oraz Konferencja Przewodniczących mogą przekazać niektóre zadania Konferencji Przewodniczących Komisji

Konferencja Przewodniczących Delegacji – art. 30 Regulaminu

• Konferencja Przewodniczących Delegacji składa się z przewodniczących wszystkich stałych delegacji międzyparlamentarnych. Konferencja wybiera swojego przewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego zebraniu Konferencji przewodniczy najstarszy z posłów, a w razie jego nieobecności - najstarszy z obecnych posłów.

• Konferencja Przewodniczących Delegacji może przekazywać Konferencji Przewodniczących zalecenia związane z pracami delegacji.

• Prezydium oraz Konferencja Przewodniczących mogą przekazać niektóre zadania Konferencji Przewodniczących Delegacji.

Konferencja Przewodniczących

• Konferencja Przewodniczących jest organem politycznym Parlamentu Europejskiego odpowiedzialnym za

• organizację prac PE i planowanie prac legislacyjnych, • określanie kompetencji komisji i delegacji oraz ich składu, • kontakty z innymi instytucjami Unii Europejskiej, parlamentami narodowymi i krajami

trzecimi. • Konferencja Przewodniczących sporządza kalendarz prac Parlamentu i porządek dzienny

sesji miesięcznych oraz dokonuje przydziału miejsc posłów na sali posiedzeń. • W skład Konferencji Przewodniczących wchodzą Przewodniczący Parlamentu oraz

przewodniczący grup politycznych. Zasiada w niej również jeden przedstawiciel posłów niezrzeszonych, bez prawa głosu. Konferencja Przewodniczących podejmuje decyzje na zasadzie konsensusu lub głosowania, przy czym oddane głosy waży się według liczby członków każdej grupy politycznej.

• Konferencja Przewodniczących wykonuje zadania powierzone jej Regulaminem. Decyduje o organizacji prac Parlamentu Europejskiego i jego organów. Jest organem konsultacyjnym we wszystkich kwestiach dotyczących planowania prac legislacyjnych oraz kontaktów z innymi organami i instytucjami Unii Europejskiej. Posiedzenia Konferencji Przewodniczących odbywają się na ogół dwa razy w miesiącu i nie są jawne.

• Protokoły obrad Konferencji Przewodniczących są tłumaczone na wszystkie języki urzędowe, drukowane i doręczane wszystkim posłom. Każdy poseł może składać pytania dotyczące działalności Konferencji Przewodniczących.

• Daje możliwość wszystkim posłom do wymiany poglądów poza obradami plenarnymi z zaproszoną osobistością i do poznania w pierwszej kolejności projektów przedstawianych przez Komisję Europejską.

Komisje

• Komisje parlamentarne odbywają posiedzenia raz lub dwa razy w miesiącu, w Brukseli, a ich obrady są jawne.

• W komisjach parlamentarnych, posłowie opracowują projekty legislacyjne i sprawozdania z własnej inicjatywy, wprowadzają poprawki i głosują nad nimi. Analizują propozycje Komisji i Rady oraz, w razie potrzeby, sporządzają sprawozdania, które są przedstawiane na posiedzeniach plenarnych.

• Parlament Europejski może również tworzyć podkomisje i specjalne komisje tymczasowe, które zajmują się konkretnymi problemami, lub komisje śledcze w ramach swoich kompetencji kontrolnych, które służą do badania doniesień o złym stosowaniu unijnych przepisów.

• Przewodniczący komisji koordynują prace w ramach Konferencji Przewodniczących Komisji.

Grupy polityczne

• Większość posłów do Parlamentu należy do grup politycznych ─ nie zrzeszają się oni na podstawie narodowości, ale przekonań politycznych. W Parlamencie Europejskim istnieje obecnie 7 grup politycznych.

• Aby utworzyć grupę polityczną, potrzeba 25 posłów reprezentujących co najmniej jedną czwartą państw członkowskich. Poseł może należeć tylko do jednej grupy politycznej.

• Niektórzy posłowie nie przynależą do żadnej grupy politycznej – są to posłowie niezrzeszeni.

• Każda z grup politycznych zajmuje się samodzielnie swoją organizacją wewnętrzną przez powołanie przewodniczącego (lub dwóch współprzewodniczących w niektórych grupach), prezydium i sekretariatu.

• W sali posiedzeń plenarnych miejsca są przydzielane posłom w zależności od ich przynależności politycznej, od lewej strony do prawej, po uzyskaniu zgody przewodniczących grup.

• Przed każdym głosowaniem na posiedzeniu plenarnym grupy polityczne analizują sprawozdania opracowane przez komisje parlamentarne i wnoszą poprawki.

• Stanowisko przyjęte przez grupę jest ustalane w drodze porozumienia wewnątrz grupy. Na żadnego posła nie można nałożyć obowiązku głosowania w określony sposób.

• Tryb działania i głosowania

• Funkcje Parlamentu Europejskiego