podstawowa wiedza o lawinach akademia ......ortovox.com nasz krótki podręcznik nie powinien być...

AKADEMIA BEZPIECZEŃSTWA

Przewodnik

PODSTAWOWA WIEDZA O LAWINACH

dla NARCIARZY SKITOUROWYCH I FREERIDOWYCH

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 6 18.11.16 11:44

Nowy system AVAGAB charakteryzuje się niezwykle NISKĄ WAGĄ oraz NIEWIELKIMI rozmia -rami, jednocześnie zwiększając bezpieczeństwo nawet w najtrudniejszych warunkach. Zo-stało to osiągnięte dzięki nowej technice łączenia poduszek i innowacyjnie prostej konstrukcji. Zredukowana ilość elementów składowych oraz zamknięty system odporny na czynniki zewnętrzne sprawiają, że AVABAG to wyjątkowo lekki, mały i solidny system. antylawinowy.

Learn more about AVABAG on ortovox.com!

ASCENT 30AVABAG

PROTECTIONREDUCED TO

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 7 18.11.16 11:45

—ortovox.com

Nasz krótki podręcznik nie powinien być traktowany jako uniwersalne rozwiązanie przeciwlawinowe.

Przede wszystkim powinien przedstawiać oraz łączyć PODSTAWOWĄ WIEDZĘ i pomóc w zrozumieniu PRAW NATURY.

Bez względu na to, czy będziesz uprawiać skialpinizm czy freeride, nigdy nie będziesz w stanie w pełni wyeliminować ryzyka.

Tylko rozważne zachowanie pozwoli Ci na czerpanie przyjemności ze sportu.

Z inicjatywy AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA,VDBS

i ORTOVOX

Rudi Mair i Patrick Nairz Leader & Deputy Leader Tyrolskiego Serwisu Ostrzegania Lawinowego (Tyrol Avalanche warning system)

Z przyjacielskim wsparciem od

Przewodnik AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

Pho

to

Hen

drik

Res

chke

03SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

161118_SAGB_PL_SM.indd 3 27.12.16 16:29

Jedno spojrzenie na zdjęcie powyżej pozwala bacznemu obserwatorowi na zauważenie wielu czynników, które przyczyniły się do powstania tej lawiny:

POGODA Dużo świeżego śniegu połączonego z wiatrem i

niskimi temperaturami.

TEREN Nieprzetarty i stromy. Prawdopodobnie 30o

nachylenia lub więcej.

ŚNIEG Deska śnieżna staje się niestabilna, gdy powstaje

warstwa słaba pod związaną warstwą mocniejszą.

CZŁOWIEK Nawet gdy jesteśmy mocno zmotywowani,

powinniśmy działać odpowiedzialnie i rozważnie.

PODSTAWOWE INFORMACJE LAWINY I JAK POWSTAJĄ

Zdjęcie przedstawia DESKĘ ŚNIEŻNĄ - najbardziej niebezpieczny dla osób uprawiających sporty zimowe, typ lawiny.

Pho

to

Ral

f Hoc

hhau

ser


161118_SAGB_PL_SM.indd 4 18.11.16 13:26

carbon neutralnatureOffice.com | DE-248-692999

print production

Dzięki zastosowaniu druku o neutralnym indeksie węglanowym Ortovox przyczynia się do ochrony naszej planety.

SPIS TREŚCI

PODSTAWOWE INFORMACJE 04 Lawiny i jak powstają

06 Deska śnieżna

08 Informator lawinowy

CZYNNIKI LAWINOWE 10 Pogoda

13 Teren

17 Pokrywa śnieżna

18 Człowiek

PLANOWANIE WYCIECZKI19 Planowanie wycieczki

20 Wybór miejsca docelowego

22 Graficzna forma redukcji

24 Lawinowy sprzęt ratowniczy

NA STOKU25 Partner z detektorem lawinowym

26 Podstawowe zasady podczas podchodzenia

28 Znaki ostrzegawcze

30 Obszar strefy zagrożenia

31 Podstawowe zasady podczas zjazdu

WYPADEK LAWINOWY 33 Pomoc ze strony partnerów

39 Pierwsza pomocPho

to

Ral

f Hoc

hhau

ser


161118_SAGB_PL_SM.indd 5 18.11.16 13:26

WARUNKI POWSTAWANIA DESKI ŚNIEŻNEJ.

Zbity śnieg (często naniesiony przez wiatr)

Słabe połączenie z warstwą wewnętrzną (odporność na wiązanie warstw = słaba warstwa śniegu)

Nachylenie (>30°)

Człowiek (jako przyczyna lawiny)

INFORMACJE PODSTAWOWE DESKI ŚNIEŻNE

W przypadku deski śnieżnej masy śniegu zazwyczaj odrywają się liniowo jak kra, zsuwając się w dół po warstwie poślizgowej.

Pho

to

Han

si H

eckm

air

Pho

to

Pat

rick

Nai

rz

Pad

dy S

chul

z


161118_SAGB_PL_SM.indd 6 18.11.16 13:26

Lawina może być wywołana już w przypadku niewielkiej ilości dodatkowego obciążenia względem pokrywy śnieżnej. W 95% PRZYPADKACH OFIARY SAME URUCHAMIAJĄ LAWINY, w których zostają uwięzione.

MIEJ NA UWADZE: Ilość nowego śniegu, deszcz, ciepła temperatura lub intensywne nasłonecznienie również mogą przyczynić się do SAMOCZYNNEGO URUCHOMIENIA LAWINY!

MAŁEOBCIĄŻENIE DODATKOWEPodejścia indywidualne w dużych odstępach między uczestnikami, płynne zjazdy bez upadków.

INFORMACJE PODSTAWOWEJAK POWSTAJĄ DESKI ŚNIEŻNE

DUŻE OBCIĄŻENIE DODATKOWEDynamiczny zjazd, skoki, upadki, grupa nie zachowująca należytych odstępów odciążających.

Pho

to

Han

si H

eckm

air

Pho

to

Pat

rick

Nai

rz

Pad

dy S

chul

z


161118_SAGB_PL_SM.indd 7 18.11.16 13:26

STABILNŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJSTOPIEŃ

5bardzo wysoki

Pokrywa śnieżna jest na ogół słabo związana i bardzo niestabilna.

Pokrywa śnieżna jest słabo związana na większości stromych stoków.4

wysoki

Pokrywa śnieżna jest umiarkowanie lub słabo związana na wielu stromych stokach.3

znaczny

Pokrywa śnieżna jest umiarkowanie związana na niektórych stromych stokach, na ogół jednak jest związana dobrze.

2umiarkowany

Pokrywa śnieżna jest na ogół dobrze związana i stabilna.1

niski

INFORMACJE PODSTAWOWE INFORMATOR LAWINOWY

KOMUNIKAT LAWINOWY jest zazwyczaj aktualizowany codziennie w okresie zimowym. Dane są zbierane i aktualizowane przez służby ostrzegania lawinowego. Komunikaty lawinowe dostępne są w internecie i na stronach GOPR i TOPR, w schorniskach oraz parkach narodowych. Spojrzenie na tablicę z informacją o stopniu zagrożenia lawinowego NIE JEST WYSTARCZAJĄCE.Komunikat lawinowy zawiera wszelkie istotne informacje dotyczące POGODY, POKRYWY ŚNIEŻNEJ, SZACUNKOWEGO ZAGROŻENIA LAWINOWEGO (obszary niebezpieczne, dodatkowe obciążenie, prawdopodobieństwo uruchomienia) oraz prognozę z prawdopodobnym rozwojem sytuacji zagrożenia lawinowego.

WSKAZÓWKA W SAFETY ACADEMY LAB na ortovox.com możesz błyskawicznie odnaleźć wszystkie istotne informacje!

GR

AP

HIC

La

win

enw

arnd

iens

t Tir

ol


161118_SAGB_PL_SM.indd 8 18.11.16 13:26

PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYZWOLENIA LAWINY

Wyzwolenie lawiny na ogół jest możliwe tylko przy dużym obciążeniu dodatkowym w nielicznych miejscach w bardzo stromym, lub ekstremalnym terenie. Możliwe jest samorzutne schodzenie lawin głównie w postaci zsuwów i małych lawin.

Istnieje prawdopodobieństwo samoczynnego schodzenia wielu dużych, niejednokrotnie również bardzo dużych lawin, także w terenie średnio stromym.

Wyzwolenie lawiny jest prawdopodobne na stokach już przy małym obciążeniu dodatkowym. Możliwe jest samorzutne schodzenie lawin.

Wyzwolenie lawiny jest możliwe już przy małym obciążeniu dodatkowym, przede wszystkim na stromych stokach. W niektórych przypadkach możliwe jest samorzutne schodzenie średnich, a sporadycznie także duzych lawin.

Wyzwolenie lawiny jest możliwe zwłaszcza przy dużym obciążeniu dodatkowym, przede wszystkim na stromych stokach. Nie należy spodziewać się samorzutnego schodzenia dużych lawin.

GR

AP

HIC

La

win

enw

arnd

iens

t Tir

ol09

SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK

161118_SAGB_PL_SM.indd 9 18.11.16 13:26

10 – 20 CM nawet przy niesprzyjających warunkach

30 – 50 CMnawet przy sprzyjających warunkach

20 – 30 CM nawet przy umiarkowa-nych warunkach

NIESPRZYJAJĄCE WARUNKI Do formowania stabilnej pokrywy

śnieżnej

Mocny wiatr (około 50 km/h)

Niska temperatura

Słaba struktura warstwy śniegowej (stopiona i zamarznięta skorupa, szron, twardy lód)

Słabo ze sobą połączone stare warstwy śniegu.

SPRZYJAJĄCE WARUNKI Do formowania stabilnej pokrywy śnieżnej

Lekki wiatr lub jego brak

Temperatura niewiele poniżej 0OC, zwłaszcza gdy zaczyna padać śnieg

Deszcz zamieniający się w śnieg

Nieregularna i dobrze zbita stara warstwa śniegowa

To czy opady śniegu wpływają na zagrożenie lawinowe jest zależne od panujących wówczas warunków pogodowych:

CZYNNIK LAWINOWY POGODA – OPADY

KRYTYCZNA ILOŚĆ NOWEGO ŚNIEGU w ciągu ostatnich 1-3 dni

Pho

to

Kla

us F

engl

er


161118_SAGB_PL_SM.indd 10 18.11.16 13:26

GWAŁTOWNEOCIEPLENIE

POWOLNE, UMIARKOWANE

OCIEPLENIE

OCIEPLENIE W CIĄGU DNIA, OCHŁODZIENIE

W NOCY

ZIMNO

jest bardzo niebezpieczne, jednakże jego efekty mogą być łatwo przewidywalne tak samo jak ocieplenie pokrywy śnieżnej wywołane deszczem.

pozwala na uformowanie pokrywy śnieżnej oraz wiąże poszczególne jej warstwy. Ocieplenie pokrywy śnieżnej przez deszcz jest niezwykle niebezpieczne.

powoduje doskonałe połączenie pokrywy śnieżnej, jednakże należy zachować szczególną uwagę na zagrożenie lawinowe pogarszające się w ciągu dnia. W przypadku jeżeli po zimnej nocy spadnie świeży śnieg może powstać słabo zbita warstwa krytyczna.

utrzymuje już powstałe wcześniej ryzyko lawinowe i opóźnia proces formowania dalszych warstw.

Jednym z głównych warunków, na który należy zwrócić uwagę podczas i tuż po opadach śniegu jest temperatura. Nasłonecznienie oraz zimne i ciepłe powietrze mają ogromny wpływ na proces formowania się pokrywy śnieżnej, a zatem i na ryzyko powstania lawiny.

CZYNNIK LAWINOWYPOGODA – TEMPERATURA

Pho

to

Kla

us F

engl

er11


161118_SAGB_PL_SM.indd 11 18.11.16 13:26

Wiatr jest najistotniejszym czynnikiem kształtującym lawiny. Nawet niewielka ilość śniegu połączona z silnym wiatrem może prowadzić do krytycznej sytuacji lawinowej.

SZCZEGÓLNA OSTROŻNOŚĆ JEST WYMAGANA PO STRONIE ZAWIETRZNEJ (śnieg nawiany)

Za grzbietami, w rynnach i żlebach

PO STRONIE NAWIETRZNEJ (zbity śnieg) U podnóża stromych grzbietów

ZAWIETRZNAśnieg nawiany

NAWIETRZNAzbity śnieg

MIEJ NA UWADZE W górach powinieneś unikać nowo powstałych żlebów, koryt i mis ponieważ właśnie tam dochodzi do akumulacji śniegu nawianego. Tak samo niebez-pieczne są obszary po zawietrznej stronie grzbietu oraz nawisów śnieżnych, które grożą odpadnięciem.

CZYNNIK LAWINOWYPOGODA – WIATR

Pho

to

Clau

s S

trei

tsch

ek

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 12 18.11.16 13:26

Kształt terenu wpływa na formowanie się lawin, gdyż ma on decydujący wpływ na siłę i kierunek wiatru, a także na obszar powstawania pęknięć w pokrywie śnieżnej.

ŻLEBY, RYNNY I KRAWĘDZIE STOKU stanową wysokie ryzyko lawinowe. Wklęsłe formy terenu ułatwiają akumulację śniegu nawianego po stronie zawietrznej i gromadzenie się zbitego śniegu po stronie nawietrznej.

WYZNACZ SWOJĄ TRASĘWyznacz trasę na obrazku, która będzie charakteryzować się najniższym zagrożeniem lawinowym dla Ciebie i Twojej grupy.

Rozwiązanie na następnej stronie.

ZADANIE

CZYNNIK LAWINOWYTEREN – KSZTAŁT STOKU

Pho

to

Clau

s S

trei

tsch

ek

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 13 18.11.16 13:26

NAWISY

STROME ZBOCZE

ZBITY ŚNIEGŻLEB

NIEBEZPIECZEŃSTWO

MORENOWE

nachylenie ponad 40o

NIEBEZPIECZEŃSTWO!SZCZELINYŚNIEG NAWIANY

LAWINA

CZYNNIK LAWINOWY TEREN – KSZTAŁT STOKU

IDEALNIE POPROWADZONA TRASA WYKORZYSTUJE DOGODNE UKSZTAŁTOWANIE TERENU

ŻEBRA, gdyż śnieg jest regularnie z nich wywiewany i nie dochodzi tam do akumulacji śniegu nawianego.

SZEROKIE GRZBIETY, gdyż wiatr nie pozwala na większą akumulację śniegu nawianego w tych miejscach.

GARBY, gdyż podtrzymują pokrywę śnieżną za sprawą niskich nachyleń stoku.

GRUPA POWINNA UNIKAĆ STROMYCH STOKÓW trzymając się w odpowiedniej odległości od obszarów zagrożonych lawinami.

MIS I ŻLEBÓW, gdyż są to tereny o wysokiej akumulacji śniegunawianego.

NAWISÓW, ponieważ pod wpływem dodatkowego obciążenia mogą się złamać. Po stronie zawietrznej, poniżej nawisu, często można zauważyć dużą akumulację świeżego śniegu. P

hoto

Cl

aus

Str

eits

chek

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B


161118_SAGB_PL_SM.indd 14 18.11.16 13:26

70% wypadków lawinowych ma miejsce na stokach skierowanych w STRONĘ PÓŁNOCNĄ a 56% na typowo PÓŁNOCNYCH STOKACH.

Powodem takiej częstotliwości jest to, że pokrywa śnieżna formuje się na tych stokach ZNACZNIE WOLNIEJ z powodu NISKIEGO NASŁONECZNIENIA. Puch śnieżny pozostaje tam znacznie dłużej stanowiąc wysokie niebezpieczeństwo.

W zimie STOKI SKIEROWANE NA POŁUDNIE często charakteryzują się znacznie stabilniejszą pokrywą śnieżną dzięki dłuższej ekspozycji na promienie słoneczne. Zauważcie, że na wiosnę ryzyko lawinowe wzrasta w ciągu dnia znacznie wcześniej dla stoków o ekspozycji południowej niż północnej.

Ponadto 30% wszystkich lawin ma miejsce na STOKACH POŁUDNIOWYCH.

MIEJ NA UWADZELAWINOWE SYTUACJE KRYTYCZNE mogą wydarzyć się niezależnie od POWYŻSZYCH WARUNKÓW!

CZYNNIK LAWINOWY TEREN – EKSPOZYCJA STOKU

N

EW

S

Pho

to

Clau

s S

trei

tsch

ek

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B15


161118_SAGB_PL_SM.indd 15 18.11.16 13:26

OKOŁO 97% wypadków z udziałem lawin zachodzi na stokach o nachyleniu POWYŻEJ 30° (scharakteryzowane jako stoki strome).Przy ustalaniu nachylenia stoku najistotniejszą jego częścią jest NAJBARDZIEJ STROMY ODCINEK o powierzchni CO NAJMNIEJ 20 na 20 m.

ZASADY OGÓLNE: Im bardziej stok jest stromy, tym bardziej jest niebezpieczny

Im wyższy jest stopień zagrożenia lawinowego tym bardziej stoki są niebezpieczne

CZYNNIK LAWINOWY TEREN – NACHYLENIE

Wysoce niekorzystne warunki. Narciarstwo pozatrasowe, freeride i korzystanie ze skuterów śnieżnych jest OGÓLNIE NIEZALECANE. 5� OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU POWYŻEJ 30O

� Trzeba jednak pamiętać, że nawet w płaskim terenie można spodziewać się lawin uruchomionych w sposób naturalny.

4Dla wszystkich stoków ujętych w komunikacie lawinowym:� OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU WIĘKSZYM NIŻ 35O; � STOKI POWYŻEJ 30O POWINNY BYĆ POKONANE ZA

JEDNYM RAZEM3

� UNIKAJ EKSTREMALNIE STROMYCH TERENÓW� UTRZYMUJ BEZPIECZNĄ ODLEGŁOŚĆ między

uczestnikami podczas zawracania na stromych stokach.� STOKI POWYŻEJ 30O POKONUJ POJEDYNCZO

2

Poza ekstremalnie stromymi stokami warunki są GENERALNIE BEZPIECZNIE.1

30° 40° Pho

to

Mic

hael

Mül

ler

Han

si H

eckm

air

ILLU

STR

ATIO

N

Tobi

as A

ndre

s


161118_SAGB_PL_SM.indd 16 18.11.16 13:26

Deska śnieżna może zostać uruchomiona, gdy w pokrywie śnieżnej pojawi się słaba warstwa.

SPÓJRZ NA POWIERZCHNIĘ ŚNIEGUGruba i jednolita warstwa śniegu o zróżnicowanej twardości jest idealna.

ILOŚĆ ŚLADÓWMocno poprzecinany stok, uzupełniony świeżymi opadami śniegu może znacznie ograniczyć szanse poślizgu warstwy śniego-wej zapewniając jej w ten sposób stabilizację.

CZYNNIK LAWINOWY POKRYWA ŚNIEŻNA

PONIŻSZE OKOLICZNOŚCI MAJĄ POZYTYWNY WPŁYW NA STABILNOŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ:

Pho

to

Mic

hael

Mül

ler

Han

si H

eckm

air

ILLU

STR

ATIO

N

Tobi

as A

ndre

s


161118_SAGB_PL_SM.indd 17 18.11.16 13:26

CZŁOWIEK reprezentuje NAJWAŻNIEJSZY ELEMENT w rozpoznawaniu i omijaniu ryzyka lawinowego. DOŚWIADCZENIE, WIEDZA, UMIEJĘTNOŚCI OSOBISTE i ODPOWIEDNIE ZACHOWANIE są czynnikami odpowiadającymi za bezpieczne wyjście w góry. Dlatego też skrupulatne PLANOWANIE TRASY, uważne obserwacje i rozważne decyzje są istotną częścią w narciarstwie pozatrasowym.

CZYNNIK LAWINOWY CZŁOWIEK

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 18 18.11.16 13:26

Podstawą do przygotowania jakiejkolwiek wyprawy są informacje zaczerpnięte z: KOMUNIKATU LAWINOWEGO, PROGNOZY POGODY, PRZEWODNIKÓW GÓRSKICH I MAP TOPOGRAFICZNYCH.

ALTERNATYWNY CEL Jeżeli warunki na trasie nie są porównywalne z tymi, które założyłeś to lepszym rozwiązaniem będzie wybranie innego celu podróży oraz bezpieczniejszej drogi, która również została wcześniej zaplanowana.

PLANOWANIE W CZASIEJako zasadę można uznać, że 300 – 400 m/godzinę to realistyczny plan.

Zawsze bierz pod uwagę elastyczny przelicznik czasu w swoich obliczeniach, rzeczywistość w górach zazwyczaj jest inna niż ta, którą zakładasz siedząc w domu. Powinieneś również doliczyć czas przeznaczony na odpoczynek +/- 1 godzina.

NIGDY NIE IDŹ SAM Nawet najmniejsze wypadki mogą mieć fatalne konsekwencje.

WIELKOŚĆ GRUPY Im mniejsza grupa tym większa elastyczność. 8 osób uznawane jest jako maksimum.

DYNAMIKA GRUPYZawsze działaj i myśl odpowiedzialnie, nie narażaj się na dodatkoweniebezpieczeństwo.

ROZWAGAZawsze opieraj swoje działania na najsłabszym uczestniku grupy.

PLANOWANIE TRASY

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 19 18.11.16 13:26

ORTOVOX.COM oraz Ortovox alpine touring APP oferują wiele tras, które możesz wybrać w zależności od wybranych kryteriów. Mapy tam przedstawione nie są zamiennikami tradycyjnych map topografi cznych, ale mogą okazać się pomocne jako alternatywa dla mapy o małej skali.

Podczas planowania trasy istotne jest to, aby wybierać taką trasę dla której mamy wskazaną aktualną sytuację lawinową. Nachylenie stoku, warunki i pułapki terenowe muszą zostać sprawdzone pod kątem możliwego niebezpieczeństwa.

WSKAZÓWKANachylenie stoku może zostać pomierzone z mapy za pomocą szablonu (zamieszczonego obok), który jest zgodny ze skalą mapy 1:25000.

UWAGASystem ten nie będzie współdziałał z mapami gdzie odległość między poziomicami jest wytyczona co 25m.

PLANOWANIE TRASY WYBIERANIE MIEJSCA DOCELOWEGO

NA

CH

YL

EN

IE N

A O

DC

INK

U 10

0 M

ET

RÓ

WS

KA

LA 1:25000 (R

EGU

LAR

NE N

ACH

YLENIE S

TOK

U)

00

1

16

27

38

49

500 m1000 m

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B

Pho

to

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B


161118_SAGB_PL_SM.indd 20 18.11.16 13:26

25°

MIERZENIE NACHYLENIA STOKU

Nachylenie stoku można w bardzo łatwy sposób dostrzec na mapie topografi cznej za pomocą specjalnej linijki (str. 20). Umieść linijkę na mapie topografi cznej pod odpowiednim kątem do poziomic, tak aby dwie sąsiadujące linie na podziałce pokrywały się z poziomicami na mapie. Wartość odczytana z linijki odpowiada nachyleniu stoku (25O jak na obrazu powyżej).



NACHYLENIE NA ODCINKU 100M SKALA 1:25000

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B

Pho

to

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B


161118_SAGB_PL_SM.indd 21 18.11.16 13:26

PLANOWANIE TRASY GRAFICZNA FORMA REDUKCJIGraficzna forma redukcji łączy wcześniej wspomniane CZYNNIKI ZAGROŻENIA LAWINOWEGO, NACHYLENIA STOKÓW, WARUNKI i pomaga w oszacowaniu poziomu ryzyka oraz sugeruje odpowiednie działania. Grafika pokazuje czy zagrożenie lawinowe w zależności od warunków (str. 10) jest wysokie czy niskie biorąc pod uwagę aktualny poziom zagrożenia lawinowego z komunikatu oraz nachylenie stoku zaczerpnięte z mapy (str. 21) lub pomierzone w terenie (str. 23).W przypadku jeżeli trudno jest określić warunki należy przyjąć, że są one niesprzyjające, w przypadku jeżeli są one sprzyjające można przyjąć zagrożenie o jeden stopień niżej.

WYSOKIE ZAGROŻENIE Zalecane aby unikać!

PODWYŻSZONE ZAGROŻENIE Wymaganie doświadczenie. Odpowiednie i rozważne wytyczanie trasy jest niezbędne.

NISKIE ZAGROŻENIE Stosunkowo bezpiecznie.

>40°

<30°

SLO

PE

STE

EPN

ESS

PAG

E 16

AVALANCHE BULLETIN PAGE 8

FAVORABLE CONDITIONS PAGE 10 PAGE 10UNFAVORABLE CONDITIONS

35°till40°

30°till

<35°

LOWRISK CAUTION HIGH

RISK

ILLU

STR

ATIO

N

Wer

ner

Mun

ter

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B


161118_SAGB_PL_SM.indd 22 18.11.16 13:26

PLANOWANIE TRASYGRAFICZNA FORMA REDUKCJIMETODA WAHADŁA

Test przy użyciu kija narciarskiego jest łatwym rozwiązaniem na oszacowanie nachylenia stoku (kije muszą być tej samej długości). Kij należy położyć na powierzchni śniegu rączką w dół tak, aby powstał wyraźny odcisk. Następnie podnieś go tak, aby jego drugi koniec dalej tkwił w śniegu. Uchwyt drugiego kija należy połączyć z pierwszym kijem tak, aby mógł funkcjonować jako wahadło:

Jeżeli koniec kija pełniącego role wahadła dotknie śniegu poniżej miejsca odciśniętego na śniegu (odcisk został wyznaczony podczas upuszczenia na śnieg pierwszego kija) to oznacza, że stok jest bardziej stromy niż 30o.

Każde następne 10cm poniżej miejsca odciśniętego na śniegu wyznaczone przez wahadło to 3o nachylenia więcej.

Jeżeli kij pełniący funkcję wahadła dotknie miejsca odciśniętego kija na śniegu to oznacza, że stok ma nachylenie mniejsze niż 30o.

WSKAZÓWKA Nachylenie stoku można ewentualnie pomierzyć przy pomocy aplikacji ORTOVOX ALPINE TOURING APP.

APP

APP

ILLU

STR

ATIO

N

Wer

ner

Mun

ter

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B23


161118_SAGB_PL_SM.indd 23 18.11.16 13:26

11 m

in

25 m

in

1-2

h

PLANOWANIE TRASY LAWINOWY SPRZĘT RATOWNICZY PEŁNY ZESTAW LAWINOWY pozwoli Ci na zlokalizowanie ofiary i szybki ratunek w przypadku zejścia lawiny. Zestaw ten powinien być ZAWSZE przy Tobie podczas wypraw.

LAWINOWY SPRZĘT RATOWNICZY NIE ZAPOBIEGA LAWINOM I POTENCJALNEMU ZASYPANIU.

LISTA KONTROLNA DETEKTOR LAWINOWY

3 anteny oraz funkcja oznaczania to standard.

ŁOPATA Ułatwia odkopanie ze śniegu i oszczędza cenny czas.

SONDA Element zestawu ABC pozwala-jący na dokładne zlokalizowanie zasypanego.

PLECAK Z SYSTEMEM PODUSZEK LAWINOWYCH Ogranicza możliwość zasypania przez lawinę.

KASK Powinien być zawsze założony.

APTECZKA I PŁACHTA BIWAKOWA Może uratować życie.

TELEFON KOMÓRKOWY Pozwala powiadomić odpowiednie służby ratownicze 112 (Europe).

IND

YW

IDU

ALN

Y ZE

STA

W

RA

TOW

NIC

ZYP

OS

ZER

ZON

Y ZE

STA

W

RAT

OW

NIC

ZYZE

STA

W R

ATO

WN

ICZY

D

LA G

RU

P

WAŻNE Tylko w pełni skompleto-wany sprzęt ratowniczy pozwala na szybkie zlokalizowanie i uratowanie ofiary lawiny w odpowiednim czasie. IL

LUS

TRAT

ION

To

bias

Wan

dres

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 24 18.11.16 13:26

NA STOKU PARTNER Z DETEKTOREM LAWINOWYMPrzed wyjściem w góry WSZYSTKIE DETEKTORY LAWINOWE powinny zostać sprawdzone pod kątem poprawnego funkcjonowania.

Rozpoczynamy od uruchomienia detektorów i sprawdzenia poziomu baterii, następnie wszyscy uczestnicy włączają tryb odbioru a przewodnik tryb nadawania.

Następnie wszyscy uczestnicy przechodzą w tryb nadawania i chowają detektor pod ubranie. Przewodnik odchodzi i sprawdza każdego pod kątem poprawnego nadawania sygnału.

PRZED KAŻDYM WYJŚCIEM W GÓRYPoziom baterii powinien być sprawdzony przed każdą wyprawą, a bateria wymieniona jeżeli jest to konieczne!

ILLU

STR

ATIO

N

Tobi

as W

andr

es

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 25 18.11.16 13:26

1

2

3

4

NA STOKU PODSTAWOWE ZASADY PODCHODZENIA

PODCZAS PODCHODZENIA dostosuj swoją trasę do kształtu terenu. OMIJAJ ŻLEBY I STROME ZBOCZA ponieważ mogą stanowić niebezpieczeństwo.

Omijaj ŚNIEG NAWIANY i obszary zwiększonej AKUMULACJI ZBITEGO ŚNIEGU.

Zwracaj uwagę na ZNAKIOSTRZEGAWCZE (str. 28).

Sprawdzaj regularnie swoje położenie zarówno w TERENIE jak i na MAPIE.

Pho

to

Clau

s S

trei

tsch

ek


161118_SAGB_PL_SM.indd 26 18.11.16 13:27

6

7

5

NA STOKU PODSTAWOWE ZASADY PODCHODZENIA

STROME ZBOCZA należy pokonywać INDYWIDUALNIE lub w ODLEGŁOŚCIACH minimum 15m od siebie.

NIEDAWNE ZEJŚCIA LAWIN są WSKAŹNIKIEM NIEBEZPIECZEŃSTWA. Upewnij się, że trzymasz się w odpowiedniej odległości od tych obszarów.

Sprawdzaj jak NACHYLENIE STOKU wpływa na niebezpieczeństwo w zależności od stopnia zagrożenia lawinowego (str.9). Pomiaru stopnia nachylenia można dokonać przy pomocy detektora S1+ lub za pomocą kijów (str. 23). Możesz też sam oszacować czy nachylenie wzrasta. Dzieje się tak, gdy łatwiej jest dokonać zwrotu z odbica narty niż klasycznej zmiany kierunku postępowania.

Pho

to

Clau

s S

trei

tsch

ek27


161118_SAGB_PL_SM.indd 27 18.11.16 13:27

NA STOKU ZNAKI OSTRZEGAWCZE

DODATKOWYMI ZNAKAMI OSTRZEGAWCZYMI SĄ:

NAWISY ŚNIEŻNEsą oznaką silnego wiatru oraz akumulacji śniegu nawianego po stronie zawietrznej.

ZASPY ŚNIEŻNE NA GRZBIETACH są sygnałem działania silnego wiatru i formowania się zasp po stronie zawietrznej.

ŚNIEG NAWIANYAkumulacja śniegu nawianego jest spowodowana wiatrem co łatwo rozpoznać po znakach na pokrywie np. w formie zastrug lub wydm. Śnieg przenoszony przez wiatr jest jednym z głównych czynników kształtujących deski śnieżne.

Odczytywanie wszystkich znaków ostrzegawczych jest niezbędne podczas każdej wyprawy. Wysokie opady, zwłaszcza deszczu oraz nagłe zmiany temperatur i wiatru mogą prowadzić do zwiększenia ryzyka lawinowego.

Pho

to

Pat

rick

Nai

rz


161118_SAGB_PL_SM.indd 28 18.11.16 13:27

NA STOKU ZNAKI OSTRZEGAWCZE

NIEDAWNE LAWINY są wskaźnikiem niestabilnej

pokrywy śnieżnej. Teren w pobliżu, z podobną charakterystyką stoku

oraz wysokością powinien być omijany.

NATURALNIE WYWOŁANE LAWINY zazwyczaj mają miejsce gdy

występuje wysoki stopień zagrożenia lawinowego.

Szczególnie, gdy temperatura powietrza w ciągu dnia wzrasta.

Służą jako sygnał zagrożenia.

PĘKNIĘCIAw pokrywie śnieżnej wskazują na to, że masy śniegu są gotowe do

odpadnięcia. Często towarzyszą im odgłosy tąpnięcia i osiadania

śniegu.

DUDNIĄCY I TĘPY DŹWIĘK TĄPNIĘCIAgdy osiada śnieg wskazuje na najwyższy stopień zagrożenia. Powinno

omijać się strome stoki (>30o) i stosować szerokie drogi okrężne.

UWAŻAJJeżeli NIE JESTEŚ PEWNY niebezpieczeństwa powinieneś dokonać oceny warstwy śnieżnej oraz regularnych ANALIZ POKRYWY ŚNIEŻNEJ. Jeżeli nadal będziesz miał wątpliwości ZAWRÓĆ – to jest jedyna słuszna decyzja!Pho

to

Pat

rick

Nai

rz


161118_SAGB_PL_SM.indd 29 18.11.16 13:27

Teren który należy ocenić podczas wyjścia w góry będzie się zmieniał w zależności od STOPNIA ZAGROŻENIA LAWINOWEGO. Właściwa ocena uwzględnia następującą zależność: OBSZAR ZAGROŻENIA ZWIĘKSZA SIĘ WRAZ ZE WZROSTEM POZIOMU ZAGROŻENIA LAWINOWEGO.

NA STOKU OBSZAR STREFY ZAGROŻENIA

1 POZIOM ZAGROŻENIA Obszar zagrożenia uwzględnia strefę linii poruszania się.

2 POZIOM ZAGROŻENIA Obszar zagrożenia uwzględnia pas 30m-50m wokół linii poruszania.

3 POZIOM ZAGROŻENIA Obszar zagrożenia obejmuje cały stok. Należy zachować bezpieczny dystans pomiędzy stokami narażonymi na zejście lawiny.

4 POZIOM ZAGROŻENIA Obszar zagrożenia obejmuje stok, a nawet odległą okolicę.

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 30 18.11.16 13:27

Zjazd w grupie jest możliwy, jednakże tylko podczas bardzo bezpiecznych warunków. ZA BEZPIECZNĄ ODLEGŁOŚĆ pomiędzy uczestnikami uznaje się 50m.

W przypadku słabszych warunków narciarze powinni zjeżdżać JEDEN PO DRUGIM.

Przewodnik grupy powinien jechać jako pierwszy i zatrzymywać się w BEZPIECZNYCH MIEJSCACH w REGULARNYCH odstępach.

W przypadku SŁABEJ WIDOCZNOŚCI I SŁABEGO ŚNIEGU narciarze powinni zjeżdżać PO TYM SAMYM ŚLADZIE, jeden po drugim i w bezpiecznej odległości od siebie.

Uczestnicy grupy powinni OBSERWOWAĆ SIEBIE NAWZAJEM.

W lesie obowiązuje ZASADA DRUŻYNOWA. Każdy w grupie dwuosobowej odpowiada za swojego partnera.

NIE MOŻNA WYPRZEDZAĆ swojego przewodnika.

MIEJ NA UWADZE Upadki i skoki wywierają nacisk na pokrywę śnieżną 6-7 RAZY WIĘKSZY NIŻ RZECZYWISTA WAGA CIAŁA. Takie zachowania powinny być unikane w szczególności w obszarach grzbietów i na stromych stokach!

NA STOKU OBSZAR STREFY ZAGROŻENIA NA STOKU

PODSTAWOWE ZASADY PODCZAS ZJAZDU

ILLU

STR

ATIO

N

SA

FETY

ACA

DEM

Y LA

B

Pho

to

Han

si H

eckm

air


161118_SAGB_PL_SM.indd 31 18.11.16 13:27

Pho

to

Han

si H

eckm

aier

ILLU

STR

ATIO

N

Tobi

as W

andr

es

Szansa na przetrwanie w PIERWSZYCH 15 MINUTACH jest stosunkowo wysoka i wynosi 90% jednakże po tym czasie drastycznie spada.Tylko z: —PEŁNYM ZESTAWEM LAWINOWYM—SZYBKO PRZEPROWADZONĄ AKCJA RATUNKOWĄ—i regularnym TRENINGIEM masz realne szanse na uratowanie ofiar lawiny.

WYPADEK LAWINOWY

15

30

60 min

Pho

to

Nor

bert

Pic

hels

berg

er


161118_SAGB_PL_SM.indd 32 18.11.16 13:27

Pho

to

Han

si H

eckm

aier

ILLU

STR

ATIO

N

Tobi

as W

andr

es

WYPADEK LAWINOWY WYPADEK LAWINOWY POMOC ZE STRONY PARTNERÓW

Jeżeli zauważysz moment porwania przez lawinę powinieneś zapamiętać PUNKT ZAGINIĘCIA 1 i niezwłocznie zorganizować akcję ratunkową.

Jeżeli masz dostępnych kilka osób do pomocy to jedna z nich musi powiadomić odpowiednie służby (EU 112).

WSZYSCY UCZESTNICY AKCJI RATUNKOWEJ MUSZĄ USTAWIĆ SWOJE DETEKTORY NA POSZUKIWANIE.

Obszar poszukiwań 2 zaczyna się w PUNKCIE ZAGINIĘCIA 1 lub od MIEJSCA POWSTANIA LAWINY.

1

2

Pho

to

Nor

bert

Pic

hels

berg

er33


161118_SAGB_PL_SM.indd 33 18.11.16 13:27

10m

10m10m

20m20m

20m

Po pierwsze, powinieneś przeszukać WZROKOWO lawinisko w poszukiwaniu przedmiotów lub częściowo zakopanych ofiar.

W tym samym czasie zacznij poszukiwania sygnału.

W zależności od liczby osób poszukujących lawinisko powinno zostać przeszukane RÓWNOLEGLE (o pasie poszukiwań max 20m) lub ZAKOSAMI, gdy jest to tylko jedna osoba.

WYPADEK LAWINOWY POSZUKIWANIE SYGNAŁU

Pho

to

Kla

us F

engl

er


161118_SAGB_PL_SM.indd 34 18.11.16 13:27

WYPADEK LAWINOWY POSZUKIWANIA

Nowoczesny 3 antenowy detektor wskaże Ci kierunek.

Wystarczy tylko, że będziesz podążał za STRZAŁKĄ WSKAZUJĄCĄ!

Zmniejszający się dystans wskazuje na to, że zbliżasz się do zakopanej przez lawinę ofiary.

Pho

to

Kla

us F

engl

er


161118_SAGB_PL_SM.indd 35 18.11.16 13:27

Gdy jesteś 2-3 metry od ofiary przytrzymaj urządzenie jak NAJBLIŻEJ POWIERZCHNI ŚNIEGU i rozpocznij poszukiwanie KRZYŻOWE aż odnaj-dziesz najniższą wartość.

Ta wartość wskazuje na jakiej głębokości znajduje się ofiara. Powinieneś odpowiednio oznaczyć to miejsce przy użyciu SKRZYŻOWANYCH KIJÓW lub ŁOPATY.

WYPADEK LAWINOWY POSZUKIWANIA SZCZEGÓŁOWE

Pho

to

Han

si H

eckm

aier


161118_SAGB_PL_SM.indd 36 18.11.16 13:27

25cm

WYPADEK LAWINOWY OBSZAR SONDOWANIA

Oznacz punkt, który został wskazany przez detektor (przy użyciu kijów lub łopaty). Począwszy od tego punktu rozpocznij sondowanie zaczynając od środka, przesuwając się systematycznie NA ZEWNĄTRZ w siatce o odległościach ok 25cm pomiędzy poszczególnymi pomiarami.

Po odnalezieniu ofiary sonda powinna pozostać na miejscu, gdyż jest używana dalej w celach ORIENTACYJNYCH.

WSKAZÓWKA Zawsze wbijaj sondę POD KĄTEM 90° względem powierzchni śniegu

Pho

to

Han

si H

eckm

aier


161118_SAGB_PL_SM.indd 37 18.11.16 13:27

1

Odczytaj z sondy na jakiej GŁĘBOKOŚCI znajduje się ofiara 1 i ustaw ratowników w kształcie litery „V” w dół stoku począwszy od sondy.

Mając KOLEGÓW do pomocy zmień osobę odpowiedzialną za odkopywanie po JEDNEJ MINUCIE.

Podział obowiązków na miejscu powinien wyglądać następująco: OSOBA USUWAJĄCA BLOKI ŚNIEŻNE, OSOBA KOPIĄCA I OSOBA ODGARNIAJĄCA ŚNIEG DALEJ.

WSKAZÓWKA Łopata z funkcją ODGARNIANIA ŚNIEGU pozwoli zaoszczędzić drogocenny czas.

WYPADEK LAWINOWY WYKOPYWANIE

Pho

to

Han

si H

eckm

aier


161118_SAGB_PL_SM.indd 38 18.11.16 13:27

39PRZEWODNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

Alpines notfAllsignAl*Alpine emergency signAl*

Antwort* Answer*

Alpine SOS SignAl

yes (help)

no (help)

Air rescue

* Rufe, lampe, pfeife, Zeichen* shout, light, whistles, signs

Po odkopaniu ofiary ze śniegu powinno się jej natychmiast USUNĄĆ śnieg z ust i DRÓG ODDECHOWYCH oraz sprawdzić funkcje życiowe (oddech, przytomność, tętno).

Nie przenoś ofiary o ile nie jest to niezbędne, zabezpiecz poszkodowanego aby zapobiec dalszemu wychłodzeniu. Wykopany obszar jest idealnym schronieniem od wiatru.

WYPADEK LAWINOWY PIERWSZA POMOC

TELEFON ALARMOWY CZY MAM SYGNAŁ?

EUROPEJSKI TELEFON ALARMOWY: 112

GOPR i TOPR:

985 lub 601 100 300

AUSTRIA 140WŁOCHY 118FRANCJA 112USA 911

1. Wyłącz telefon

2. Włącz telefon (bez wpisywania nr PIN)

3. Wybierz nr 112 czy łączysz się z numerem?

TAK

TAK

NIE

NIE

BRAK MOŻLIWOŚCI POŁĄCZENIA!

zmień lokalizacje (sygnał jest silniejszy na szczytach oraz bliżej miejsc zamieszkanych)

ZGŁOŚ WYPADEK


Antwort* Answer*

Alpine SOS SignAl

yes (help)

no (help)

Air rescue



Antwort* Answer*

Alpine SOS SignAl

yes (help)

no (help)

Air rescue



Antwort* Answer*

Alpine SOS SignAl

yes (help)

no (help)

Air rescue


PROTECTION

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 8 18.11.16 11:45

PH

OTO

: Ber

nd R

itsch

el

BYCIE PRZYGOTOWANYM JEST NAJLEPSZYM ŚRODKIEM OSTROŻNOŚCI JAKI MOŻESZ ZABRAĆ ZE SOBĄ W GÓRY!

PRZYGOTUJ SIĘ z

Wyłączny dystrybutor Ortovox w Polsce: Bakosport Sp. z o.o. tel. 22 773 33 10 www.bakosport.pl

Naucz się więcej z SAFETY ACADEMY na ortovox.com

BYCIE PRZYGOTOWANYM JEST NAJLEPSZYM ŚRODKIEM

JOININ NOW!

161118_SAGB_U1-U4_PL_SM.indd 5 18.11.16 11:44

podstawowa wiedza o lawinach akademia ......ortovox.com nasz krótki podręcznik nie powinien być...

Documents