Örme Nedir?

Örme; İlmek oluşturma işlemleri, iğne hareketleri ve besleme ipliği özelliklerine göre, atkılı ve çözgülü örme işlemleri olarak iki ana gruba ayrılır.

Atkılı örme; işlemi tek tek iğnelerin hareketi ile karakterize edilir ve bu işlemde ilmek oluşturma elemanları peş peşe ardışık hareket yaparlar. Tüm iğneler bir tek besleme ipliği üzerinde işlem yaparlar.

Çözgülü örme; Tüm iğneler birlikte hareket ettirilir. Her bir iğnenin kendi ipliği mevcuttur, yani çözgülü örme ipliklerin bir kılavuz kol tarafından beslendiği bir çözgü levendi gerektirir.

ÖRME KUMAŞLAR

-Süprem*lyc süprem -İnterlok *lyc interlok

ÖRME KUMAŞ VE DOKUMA KUMAŞ ARASINDAKİ FARKLAR

• Örme kumaş üretimi, dokuma kumaş üretimine göre daha hızlıdır. • Örme kumaşlar esnek bir yapıya sahip olmakla birlikte, dokuma

kumaşlarda (lycralılar hariç) esneme yoktur.

• Örme kumaşların nem alma özelliği, dokuma kumaşlara göre daha yüksektir.

• Örme kumaşların yıkama sonrası çekme eğilimi, dokumaya nazaran daha yüksektir.

• Örme kumaşlar daha dökümlüdür. Vücudu kolay sarar. 

• Dokuma kumaşların dökümlü olması sağlansa bile, vücut kıvrımlarına tam oturmaz ve örme kumaşlardaki rahatlığı vermez. 

• Örme kumaştan yapılan ürünler çorap, tayt, atlet, iç çamaşırı, sweat, t-shırt, eşofman (alt ve üst), bebe giysileri olarak üretilirken,  

• Dokumada ise pantolon, gömlek, ceket, kaban, mont, salopet, şort, yağmurluk olarak karşımıza çıkar.

PamukPamuk, lifleri için yetiştirilen

değerli bir tarım bitkisidir Familyası: Ebegümecigiller(Malvaceae) Türkiye’de yetiştiği yerler: Batı ve Güney Anadolu’da yetiştirilir. Pamuk, çok eski tarihlerden beri yetiştirilen bir kültür bitkisidir. Vatanı Asya’dır. Genellikle sıcak iklimi seven bir bitkidir.  Pamuk lifleri, hemen hemen saf selülozdan ibarettir.

Tekstil sanayisinin en önemli hammaddelerinden biri olan pamuk lifleri, ucuzluğunun yanı sıra kolayca eğirilebilen doğal bir büküme sahip olması, dokunmadan ve örmeden önce özel bir işlem gerektirmemesi, yıkanmaya karşı dayanıklılığı ve yünden daha sağlam olması gibi üstün niteliklerinden ötürü gerek kumaş üretiminde yaygın olarak kullanılır. Türkiye, takribi 200-250.000 tonluk pamuk ihracatı ile dünya üretiminin % 5,6’sını karşılamaktadır. Pamuk üreten ülkeler arasında sekizinci sırayı almaktadır. 600 bin hektar alandan 500 bin tonun üzerinde yıllık üretim yapılmaktadır. Memleketimizdeki hektar başına ortalama verim dünya ortalamasının üstündedir. Ekim; sıcak bölgelerde şubat, soğuk bölgelerde mart-nisan aylarında yapılır. Ağustos ve eylülde hasat edilir.

Reaktif boyarmaddeler selülozik liflerin boyama ve baskısında

kullanılan çok önemli bir boyarmadde grubudur. 1957 yılında pamuk boyarmaddesi olarak piyasaya sunulmuştur. Reaktif boyarmaddelerle boyanacak örgü mamul de çektirme boyama metotları kullanılır. Reaktif boyarmaddelerde tüm renk paleti tamdır ve renkler çok parlatır. Reaktif boyarmaddeler keşfedilinceye kadar bilinen boyar maddeler de parlak ren elde etmek mümkün değildi.

Reaktif boyarmaddelerin diğer bir önemi soğuk boyama yapılabilmesidir. Bu yöntemle önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Günümüzde işletmelerin tercih etme sebepleri arasındadır. Kumaş boyama banyosunda bazik ortamda fikse olur, çünkü bazik ortamda selülozun nükleofillik özelliği artar. Kısaca selüloz anyon olarak bazik ortamda reaksiyon verir. Banyoya ilave edilen bazik madde ile birlikte boyarmadde ile selüloz arasında gerçekleşen reaksiyondur.

Pamuklu Materyalin Reaktif Boyarmaddeler ile Boyanması

Bu reaksiyonda bazik ortamda selüloz molekülü

yerine su molekülü ile de meydana gelebilir. Bu reaksiyon boyarmaddenin hidroliz  (Su ile bir kimyasal bağın parçalanmasıdır.) olduğunu gösterir. Hidroksi türevleri yani hidroliz ürünleri selüloz ile reaksiyon vermemekle beraber substantif karakterde olduklarından, lifler tarafından çekilir. Fakat lifler kovalent bağ ile bağlanamadıklarından yıkama ve sürtünme haslıkları çok düşük bir boyama gerçekleşir. Bu nedenle boyama işleminden sonra soda, asit ve sabunla sıcak yıkama (70-80 °C’de) yapılarak hidroliz olan boyarmaddenin uzaklaştırılması gerekir.

Reaktif Boyarmaddenin Selüloza Bağlanma Reaksiyonu

Reçete hesaplamada ilk yapılacak işlem

materyalin miktarını belirlemektedir. İkinci işlem olarak ise alınan materyal üzerinden boyamada kullanılacak banyo miktarının hesaplanmasıdır. Reçeteye göre verilen 1/5, 1/10, 1/50, 1/100 gibi kesirli sayılarla ifade edilen banyo oranına göre hesaplama yapılır. Bu değerdeki payda ki sayı materyal ağırlığını g veya kg olarak, paydada ki sayıda ml veya L cinsinden ifade edilir.

Reçete Hesaplama

Örnek; Banyo oranı 1/20 ise 1 g materyal için 20 ml’lik bir banyo alınacak demektir. 5 g’lık materyal için bu banyo miktarına göre alınacak banyo miktarı.

1 g materyal için 20ml banyo gerekli5 g materyal için x ml banyo gerekli

x = 100 ml banyo gerekli Bu değerin ilk önce hesaplanmasının nedeni yapılacak olan diğer hesaplamaların bu miktar temel alınarak hesaplanmasıdır.

% olarak verilmiş miktarların hesaplanması; % ile verilen değerler, materyal ağırlığı temel alınarak hesaplanır.

Örnek; % 2 renk şiddetinde boyanacak 8 gram materyal için gerekli boyar madde miktarının hesaplanması.

Burada %2, 100g materyal 2 gram boyarmadde ile boyanacak anlamındadır. Materyal 8 gram olduğuna göre;

100 g materyal için 2 g boyarmadde gerekli ise8 g materyal için x g boyarmadde gerekli

x= 0.16 g boyarmadde gereklidir.

g/L ve ml/L olarak verilmiş miktarların hesaplanması; Bu birimlerle miktarlar verildiğinde banyo hacmi temel alınmalıdır. Bu birimlerle banyonun litresine konulacak gram veya ml cinsinden madde miktarları verilmiştir. Maddeler tartılarak alınabiliyorsa g/L, hacim olarak ölçülecekse ml/L cinsinden verilir.

Örnek; Reçete de 4 g/L NaCl (Sodyumklorür) yardımcı madde olarak verilmişse, bunun hesabı için banyo hacmi bilinmelidir. 500mL’ lik bir boyama banyosu için basit bir orantı kurulur.

1000 mL banyo için 4 g NaCl gerekirse500 mL banyo için x g NaCl gerekir

x = 2 g NaCl gerekmektedir.