แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 1

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค)

โครงการระบบสอสาระออนไลนเพอการเรยนรทางไกลเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในวโรกาส

ฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558

เอกสารนเปนเอกสารทจดท าขนเพอมอบใหกบหนวยงาน ทเขารวมโครงการระบบสอสาระออนไลนเพอการเรยนรทางไกลฯ เพอน าไปบรหารจดการและรวธก าหนดเงอนไขในการใชงานทรพยากรการศกษา แบบเปด อนจะเปนองคประกอบส าคญของ “การกาวสสงคมการเรยนรแบบแบงปน” เนองจากการเรยนร ทมคณคา กคอ การเรยนรแบบรวมมอ การแบงปนความร ไมยดถอในความเปนเจาของมากเกนไป จนไป ขดโอกาสการเขาถงโอกาสการเรยนรของผอน แนวคดการสรางชองทางการเรยนรทเขาถงไดอสระเสร จงเปนแนวคดของการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) โดยมหวใจส าคญอยทการแบงปนแหลงทรพยากรดานการศกษาทมคณภาพสสงคมโลกเพอน าไปใชประโยชนทางดานการศกษาไดอยางเสร

ผเขยน : นายบญเลศ อรณพบลย

รองผอ านวยการฝายบรการความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เวอรชน : 1 / 10 พฤศจกายน 2557

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 2

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค)

สญญาอนญาตแบบเปด

สญลกษณน แสดงวา “การใชงานตองไดรบอนญาตจากผสรางสรรคเปนลายลกษณอกษร”

สญลกษณน แสดงวา “ผสรางสรรคยนยอมใหใชผลงานของตนเองได โดยไมตองขออนญาต โดยอยภายใตเงอนไขทผสรางสรรคก าหนด”

สมใจ: อาจารยคะ วนนหนลองเขาไปเวบไซตของ สสส. แลวพบขอความ(cc) ดานลางของเวบ นาสนใจมากคะ แตไมทราบวาคออะไร

อาจารย ก.: ออขอความ “ แสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย” ... ขอความนเรยกวา “สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส” แสดงวา สสส. ประกาศใหทกคนทราบวา “เนอหาและสอในเวบไซตน อนญาตใหใชงานไดครบ โดยตองอางองทมา และหามน าผลงานดงกลาวไปขาย”

สมใจ: โอ มแบบนดวยหรอน เคยเหนแตค าวา “สงวนลขสทธ”

อาจารย ก: ใชแลวละ ปจจบนมการก าหนดสญญาอนญาตใหผใชงานทราบวาผลงานตางๆ อนญาตใหใชงานไดระดบใด มากกวาเดมนะ

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 3

เวบไซตของส านกงานกองทนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เปนกรณตวอยางทนาสนใจ โดยจะพบวา สสส. ไดเลอกใชสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสในการบรการขอมลของ สสส .

ซงแสดงวา สสส. อนญาตใหทกคนสามารถใชขอมล เนอหา และสอทเผยแพรผานเวบไซตของ สสส . ไดโดยไมตองขออนญาตเปนลายลกษณอกษรจาก สสส. เพยงแตขอใหอางองทมาของผลงาน ผลงานใหมทไดหามน าไปหารายได และตองใชสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสเชนเดยวกนในการเผยแพร

นอกจากเวบไซตของ สสส. ยงมอกหลายหนวยงานในประเทศไทย ทเรมเผยแพรผลงานของตนเองดวยสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส เชน เอกสารสงพมพและเวบไซตทด าเนนการโดยฝายบรการความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย (STKS) หองสมดกลาง ของ สวทช.

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 4

นอกจากสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส ยงมสญญาอนญาตสมบตสาธารณะ (Public Domain License) ดงเชน เวบไซตบรการ Clipart สวยงามจ านวนมากทมคณภาพสง พรอมเครองมอปรบแกไขไดอสระแบบออนไลนจากเวบไซต http://openclipart.org

ทงสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส และสญญาอนญาตสมบตสาธารณะ ตางกเปนสญญาอนญาตแบบเปดทเปนองคประกอบส าคญของ “การกาวสสงคมการเรยนรแบบแบงปน” เนองจากการเรยนรทมคณคา กคอ การเรยนรแบบรวมมอ การแบงปนความร ไมยดถอในความเปนเจาของมากเกนจนไปขดโอกาสการเขาถง โอกาสการเรยนรของผอน แนวคดการสรางชองทางการเรยนรทเขาถงไดอสระเสร จงเปนแนวคดของการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) โดยมหวใจส าคญอยทการแบงปนแหลงทรพยากรดานการศกษาทมคณภาพสสงคมโลกเพอน าไปใชประโยชนทางดานการศกษาไดอยางเสร

ในยคปจจบน แมวากระแสทรพยสนทางปญญาจะทวความรนแรง แตกสงผลใหมบคคล หรอหนวยงานทสนใจ “ถวงดล” ประเดนดงกลาว โดยการสรางสรรค และเผยแพรผลงานทตนเองสรางสรรคภายใตสญญาอนญาตแบบเปดมากขน

ทรพยากรการศกษาแบบเปด

สอใดๆ ทถกสรางสรรคดวยสญญาอนญาตลกษณะขางตน และถกน ามาใชในประกอบกจกรรมการ

เรยนการสอน จะเรยกวา “ทรพยากรการศกษาแบบเปด”1 - OER: Open Educational Resources

1 ค ำศพททปรำกฏในเอกสำร “ปฏญญำกรงปำรสดำนแหลงทรพยำกรกำรศกษำแบบเปด พ.ศ. ๒๕๕๕ : 2012 PARIS OER DECLARATION”

http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CI/WPFD2009/Thai_version_of_the_2012_PARIS_OER_DECLARATION.pdf

ถงเวลาแลวหรอยงทประเทศไทย ควรรวมกนสรางสรรค เผยแพร

สอในรปแบบตางๆ เพอสนบสนนการเรยนการสอนทถกลขสทธ

“รวมสรางสงคมการเรยนรแบบแบงปน เพอการพฒนาตอยอดทยงยน”

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 5

ซงกคอ ทรพยากรการศกษาทผสรางสรรคไดอนญาตใหผสนใจน าไปใชงานไดภายใตเงอนไขทก าหนดโดยไมจ าเปนตองขออนญาตเปนลายลกษณอกษร สามารถเผยแพรไดทง

รปแบบสงพมพ และออนไลน บางชนของทรพยากรยงอนญาตใหปรบเปลยนแกไขไดดวย โดยการอนญาตดงกลาวกระท าภายใต “สญญาอนญาตแบบเปด” ซงอาจจะเปนสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons) หรอสญญาอนญาตสมบตสาธารณะ (Public Domain) รวมทง Open Access ทรพยากรการศกษาแบบเปด ไดรบการนยามขนในการอภปรายขององคการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ดานบทเรยนแบบเปด (Open Courseware) โดยมความหมายรวมถง สอการเรยนการสอน สอการเรยนร สองานวจย ในรปแบบดจทลหรอไมกตาม ทอย ในสาธารณะสมบต (public domain) หรอไดรบการเผยแพรดวยใบอนญาตแบบเปดทอนญาตใหสามารถเขาถง ใชงาน ดดแปลง เปลยนแปลง และเผยแพรโดยปราศจากคาใชจาย ไดโดยบคคลใดๆ โดยไมมการก าหนดขอบงคบใดๆ โดยการอนญาตแบบเปดนอยภายใตกรอบของสทธในทรพยสนทางปญญาทไดก าหนดไวโดยอนสญญาระหวางประเทศทเกยวของ และความเคารพตอผทเปนเจาของผลงานนนๆ

การรวมกนสรางสรรค เผยแพรสอในรปแบบตางๆ เพอสนบสนนการเรยนการสอนทถกลขสทธ ไมใชเรองยาก หรอล าบากเลย เพราะจรงๆ แลวหนวยงานภาคการศกษา ภาครฐตางกน าเงนภาษจากรฐบาลมาใชในการสรางสรรคผลงานตางๆ อยแลว จงควรทจะน า “ผลผลต” จากทกผลงานทใชเงนภาษมาตงตนเผยแพรดวยสญญาอนญาตแบบเปดดวย

ทงนทรพยากรการศกษาแบบเปด สามารถจ าแนกได ดงน

1. หลกสตรและเนอหาแบบเปด (open courseware and content) หลกสตรการศกษาฟร ( free educational courses ) Open textbooks เชน โครงการ Open Source Textbooks Project ของมหาวทยาลยแคลฟอรเนย

2. ซอฟตแวรในกลมเปด (open software tools) โดยเฉพาะซอฟตแวรเพอการเรยนร 3. วสดเปด (open material) ทออกแบบมาเพอใชในการสรางหลกสตรการเรยนการสอนทง

รปแบบปกต และรปแบบอเลกทรอนกส 4. คลงของวสดการเรยน (Repositories of Learning Object) ส าหรบเกบรวบรวมวสดการเรยน

เพออ านวยความสะดวกในการสบคน และเขาถงใชงาน

สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส

ทรพยากรการศกษาแบบเปดเปนแนวคดทกาวไปสการเขาถงและใชทรพยากรการศกษาไดอยางเสร อนครอบคลมการใหผใชสามารถส าเนา (copy) กระจาย (distribute) ปรบปรง (improve) และ เปลยนแปลง (change) ได โดยเฉพาะการใชในการศกษาคนควาและงานดานวชาการ อยางไรกตาม ทรพยากรการศกษาแบบเปดเปนทรพยสนทางปญญาประเภทหนงทไดรบความคมครองตามพระราชบญญตลขสทธ เพอใหเกดการ

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 6

ใชแหลงทรพยากรการศกษาแบบเปดอยางถกตองและเปนธรรม หลายหนวยงานพยายามหาแนวทางการแกปญหาน แนวทางหนงทไดรบการตอบรบอยางแพรหลาย คอการใหงานทเปนเนอหาการศกษาไดรบอนญาตใหใชอยางเปดเผย หรอ แนวทางสญญาอนญาตแบบเปด โดยสญญาอนญาตเปดทไดรบความนยมในปจจบน คอ สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons)

สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons Licence: CC) เปนสญญาอนญาตทางลขสทธประเภทหนงพฒนาโดย Hewlett Foundation study องคกรไมแสวงก าไร วตถประสงคของสญญานเพอใหเจาของผลงานอนมลขสทธสามารถแสดงขอความอนอ านวยความสะดวกใหสาธารณชนรถงสทธในผลงาน และทราบวาจะน างานอนมลขสทธของตนไปใชไดโดยไมตองขออนญาตและไมถอวาเปนการละเมดลขสทธ โดยผทน าผลงานไปใชตองปฏบตตามเงอนไขทก าหนดไว เชน อางองแหลงทมา ไมใชเพอการคา ไมดดแปลงตนฉบบ เปนตน รายละเอยดของแตละสญญาอนญาตนน ขนอยกบรนของสญญา และประกอบไปดวยตวเลอกจากเงอนไข 4 เงอนไข โดยไดมการจดท าสญลกษณเงอนไขเปน 4 ประเภท ซงเครอขายครเอทฟคอมมอนสประเทศไทย (http://cc.in.th) ไดถอดความและน าสญลกษณ 4 เงอนไขนนมาอธบายไวดงน

แสดงทมา/อางทมา (Attribution - BY) อนญาตใหผอนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและ

น าเสนอชนงานดงกลาว และสรางงานดดแปลงจากชนงานดงกลาว ไดเฉพาะกรณทผนนไดแสดงเครดตของผเขยนหรอผใหอนญาตตามทระบไว

ไมใชเพอการคา (NonCommercial - NC) อนญาตใหผอนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและ

น าเสนอชนงานดงกลาว และสรางงานดดแปลงจากชนงานดงกลาว ไดเฉพาะกรณทไมน าไปใชในทางการคา

ไมดดแปลง (No Derivative Works –ND) อนญาตใหผอนท าซ า แจกจาย หรอแสดงและ

น าเสนอชนงานดงกลาวในรปแบบทไมถกดดแปลงเทานน

อนญาตแบบเดยวกน (Share Alike - SA) อนญาตใหผอนแจกจายงานดดแปลง เปลยนรปหรอ

ตอเตมงานไดเฉพาะกรณทชนงานดดแปลงนนเผยแพรดวยสญญาอนญาตทเหมอนกนทกประการกบงานตนฉบบ

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 7

รวมกนสรางสรรควฒนธรรมการแบงปน

การรวมกนสรางสรรค และเผยแพรสอดวยสญญาอนญาตแบบเปด สามารถท าไดงาย โดยเรมตนจากสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอน ดงน

ขนตอนการจดเตรยมและคดเลอกทรพยากร

ขนตอนแรกของการเผยแพรทรพยากรการศกษาแบบเปด เรมจากการจดเตรยมและคดเลอกทรพยากร โดยเนนททรพยากรทสรางสรรคเอง และพรอมจะเผยแพรตอสาธารณะ เชน ภาพถายดจทล ทหนวยงานหรอโรงเรยน เรมตนไดงายดวยการเชญชวนใหคร นกเรยน น าภาพถาย (ปจจบนสะดวกมากเพราะใชกลองถายภาพจากโทรศพทมอถอ) มาคดเลอกดวยเกณฑทก าหนด

ภาพถายเกยวกบดอกไม พรรณไม สถานททองเทยว ศลปวฒธรรม

ไมถายบคคลโดยไมไดรบอนญาต และหรอหามถายภาพเดก เยาวชน

ไมถายผลงานอนเกดจากการสรางสรรคของผอน โดยเฉพาะผลงานดงกลาวเปนผลงาน เชงพาณชย

เมอก าหนดเกณฑดงขางตน กจดเตรยมชองทางจดเกบเผยแพรผลงาน เชน การเผยแพรผาน Facebook หรอ Flickr.com

จดเตรยมและคดเลอก

• จดเตรยมทรพยากรทตองการเผยแพร โดยเนนทรพยากรทสรางสรรคเอง และพรอมเผยแพรตอสาธารณะ

• คดเลอกทรพยากรใหเปนกลมๆ ตามลกษณะการเผยแพร

ระบสญญาอนญาต

• น าทรพยากรมาระบดวยสญญาอนญาต

กระบวนการทางดจทล

• แปลงสภาพทรพยากรใหอยในฟอรแมตเอกสารดจทล

• ลงทะเบยนทรพยากรผาน creativecommons.org

• ก ากบเมดาทาดาใหเหมาะสมกบทรพยากร

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 8

รปแสดงตวอยางการเผยแพรผลงานภาพถายดจทลผาน Facebook

ส าหรบทรพยากรการศกษาอนๆ กใชหลกการเดยว ดงน

แผนงาน กจกรรม แผนการสอน เกม ในรปแบบสงพมพ ทสามารถเผยแพรตอสาธารณะใหคดเลอกทงชนงาน

หนงสอ คมอเรยน … พจารณา “ภาพประกอบ, แผนภาพ, ตาราง” ในหนงสอ หรอประสานกบผจดพมพ/หนวยงานทรบออกแบบจดพมพตวเลม ขอใหแยก “ภาพประกอบ, แผนภาพ, ตาราง” เปนแฟมภาพ .PNG รายชน

บทเรยน eLearning สอ CAI สอมลตมเดยทมอยเดม พจารณาคดเลอกแลวดงเฉพาะสวนทตองมาแปลงเปนแฟมภาพ .PNG และหรอสอ Animation รายชน

สอน าเสนอ เอกสารงานพมพ ตางๆ กสามารถก าหนดเปนทรพยากรการศกษาแบบเปดได โ ดยขอใหตรวจสอบใหหมนใจวา “องคประกอบทน ามาสรางสรรคสอน าเสนอ เอกสารงานพมพ” ดงกลาวปลอดภยจากประเดนการละเมดทรพยสนทางปญญา เชนเดยวกบสออนๆ ดงขางตน เกณฑคดเลอกทส าคญกคอ “ปลอดภยจากประเดนการละเมดทรพยสนทางปญญา”

ส าหรบการวาจางด าเนนการ ควรก าหนดรายละเอยดการสงมอบผลงานดวยเกณฑขางตน จะชวยลดภาระการจดเตรยมทรพยากรการศกษาแบบเปด

เมอจดเตรยมทรพยากรดงกลาวแลว กคดเลอกทรพยากรไวเปนกลมๆ เชน

กลมทรพยากรทอนญาตใหใชงานไดหามปรบแกไข (หากปรบแกไขอาจจะมผลตอการสอความหมาย การตความ)

กลมทรพยากรทอนญาตใหใชงานได ปรบแกไขได

กลมทอนญาตทกอยาง แมจะน าไปหารายได

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 9

ขนระบสญญาอนญาต

เมอคดเลอกทรพยากรเปนกลมๆ แลวกสามารถระบสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสใหกบทรพยากรไดสะดวกยงขน ดงน

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร อนญาตใหดดแปลงได แมกระทงการน าไปใชเพอหารายได

• ผลงานทสรางสรรคเอง ไมมปญหาลขสทธ/ทรพยสนทางปญญา

• เนอหาทน าเสนอเปนสาระทวไป ไมมผลตอการสอความหมาย การตความ

ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมา

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร และอนญาตดดแปลงได โดยตองการคงสญญาอนญาตเดม

• ผลงานทสรางสรรคเอง ไมมปญหาลขสทธ/ทรพยสนทางปญญา

• เนอหาทน าเสนอเปนสาระทวไป ไมมผลตอการสอความหมาย การตความ

• ผลงานสรางสรรคดวยงบประมาณแผนดน ตองการคงสภาพใหทกคนมโอกาสใช

ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาและตองเผยแพรงานดดแปลง

โดยใชสญญาอนญาตเดยวกน

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร แตไมอนญาตใหดดแปลง

• ผลงานทมเนอหาอาจจะสงผลตอการสอความหมาย การตความเอกสารตนฉบบ

ใหเผยแพร โดยตองระบทมา แตหามดดแปลง

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร อนญาตใหดดแปลงได

• ผลงานสรางสรรคดวยงบประมาณแผนดน ตองการคงสภาพใหทกคนมโอกาสใช และไมตองการใหน าผลงานไปใชหารายได

ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาแต หามใชเพอการคา

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร อนญาตใหดดแปลงได โดยตองการคงสญญาอนญาตเดม แตไมอนญาตใหน าไปใชเพอหารายได

ใหเผยแพร ดดแปลง โดยตองระบทมาแตหามใชเพอการคาและตองเผยแพรงานดดแปลงโดยใชสญญา

อนญาตชนดเดยวกน

• ทรพยากรทพรอมเผยแพร แตไมอนญาตใหดดแปลง (อนเนองจากอาจจะสงผลตอการสอความหมาย การตความเอกสารตนฉบบ) รวมทงหามน าไปใชเพอหารายได

ใหเผยแพร โดยตองระบทมาแตหามดดแปลงและหามใชเพอการคา

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 10

ขนกระบวนการทางดจทล

ทรพยากรบางอยาง อาจจะตองผานกระบวนการทางดจทลกอนเผยแพร ในขณะทบางอยางกเผยแพรในรปแบบเอกสารสงพมพไดทนท ขนอยกบความตองการของหนวยงานเจาของผลงาน และหรอการสงมอบตอผใชงาน กรณททรพยากรดงกลาวเผยแพรในรปแบบดจทล สามารถน าทรพยากรไปเผยแพรผานเครอขายอนเทอรเนตผานชองทางทเหมาะสม เชน เวบไซตหนวยงาน หรอ Social Media/Social Networking ได

ขนตอนส าคญทควรด าเนนการถดไป คอ การลงทะเบยนทรพยากรผานเวบไซต http://creativecommons.org เพอใหระบบสงตอขอมลทลงทะเบยนไปยงเครองมอออนไลนทท าหนาทบรการสบคน เชน Google อนจะชวยใหผใชงานทวไป สามารถสบคนและพบทรพยากรทเผยแพร

การลงทะเบยนท าไดโดยเขาไปทเวบไซต http://creativecommons.org แลวคลกปม Choose License

เลอกลกษณะการเผยแพรจากกลอง License Features

Allow adaptations of your work to be shared? : อนญาตใหปรบแกไขผลงานไดหรอไม และหากอนญาตจะใหคงสญญาอนญาตเดมหรอไม

Allow commercial uses of your work? : อนญาตใหน าผลงานไปหารายไดหรอไม

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 11

ทงนระบบจะแสดงสญลกษณตามเงอนไขทเลอก เชน การเลอกสญญาอนญาตทตองอางองทมาของผลงาน หามน าไปหารายได และหามดดแปลงแกไขผลงาน

กรณทเปนทรพยากรในรปแบบเอกสารสงพมพตวเลม สามารถน าภาพสญลกษณไปวางในหนาเอกสารกอนสงพมพ แตกรณททรพยากรดงกลาวอยในรปแบบเอกสารดจทล และเผยแพรผานเครอขายอนเทอรเนต ควรด าเนนการขนตอนลงรายละเอยดเกยวกบทรพยากร จากรายการ Help others attribute you! ดวย โดยมรายการทควรระบ ดงน

Title of work ชอผลงาน เชน ภาพถายดอกดาวเรอง, ภาพวาดดอกหนาวว, ภาพสแกนกลอนวนเดก เปนตน

Attribute work to name ระบชอผสรางสรรค หรอระบชอหนวยงานของผสรางสรรค

Attribute work to URL ระบ URL ของผลงานทเผยแพรผานเวบ

Source work URL ระบ URL ของหนวยงานหลกทสรางสรรคผลงาน

ระบบจะสรางชดค าสง HTML ส าหรบผลงานและสญญาอนญาตน เพอใหผสรางสรรคน าไปวางในเอกสารเวบทเผยแพรทรพยากรดงกลาว ดงตวอยางการเผยแพรภาพถายดจทลผาน Facebook พรอมระบสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส

แนวปฏบตในการจดการทรพยากรการศกษาแบบเปด (ฉบบผสรางสรรค) 12

การด าเนนการขางตนเปนเพยงแนวปฏบตพนฐาน ทงนยงมรายละเอยดทตองพดคย และลงมอปฏบตดานเทคนคทแตกตางกนไปได เชน กระบวนการฝงรายละเอยดของสญญาอนญาตแบบ Machine Readable ไปกบแฟมเอกสารดจทล

การประยกตใชงานสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสกบเอกสาร PDF http://www.thailibrary.in.th/2013/09/06/cc-pdf-xmp/

การประยกตใชงานสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสกบภาพถายดจทล http://www.thailibrary.in.th/2013/09/05/creative-commons-using-xmp/

สนกกบ Photo Metadata : EXIF, IPTC ดวย XnView และ Flickr http://www.thailibrary.in.th/2011/04/27/metadata-xnview-flickr/

อยางไรกด เนอหาสวนนคงเปนพนฐานส าหรบผสนใจและหนวยงานทตองการเผยแพรผลงานท ตนเองสรางสรรคเพอพฒนาสงคมการเรยนรแบบแบงปน และทรพยากรการศกษาแบบเปดทงหมดคงจะเปน “สอตนทาง” ของบทเรยน หลกสตรแบบเปดตอไป ไมวาจะเปน Open Courseware หรอ MOOCs – Massive Open Online Courses