№ 36 (11897)6 сентябрисоли 2013

Бењин фарди љањон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст

www.omuzgor-news.tjНАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ 1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

ОМЎЗГОР

ÄÀÐ ÈÍ ØÓÌÎÐÀ:

сањ. 4

сањ. 11

сањ. 4-5

ФАЙЗИ ИСТИЌЛОЛ

ÕÀÍÄÀÈ ÁÀÕÒМо ба он рўз расидем, ки

Истиќлол аст,Мо њамон манзара дидем, ки

Истиќлол аст.Дар нафас ѓулѓула кардем

фарањмандиро,Чун дили хеш тапидем, ки

Истиќлол аст.Даст афшондаву по кўфта

дар боѓи умед,Меваи сабр чашидем, ки

Истиќлол аст.Аз дарахте, ки ба шўр омада

дар оѓўши бод,Хиш- хиши барг шунидем, ки

Истиќлол аст.Найшакар гуфта лапидем ба

љон хоки Ватан,

Най ба мањвора кашидем, ки Истиќлол аст.

Хандаи субњ, ки гулдастаи хуршед бувад,

Гули гулдаста шамидем, ки Истиќлол аст.

Чун кабўтар ба лаби бом, ки меболидем,

Љониби кўњ паридем, ки Истиќлол аст.

Ќатраи об, ки шўри дилидарё бошад,

Чун дили ќатра кафидем, ки Истиќлол аст.

Љомаи фахру фарањ бартани дил пўшонда,

Љомаи куњна даридем, ки Истиќлол аст.

ТАНТАНАЊО ДАРРЎЗИ ДОНИШ

Њамватанони азиз!Устодон ва донишљўёни

гиромї! Нахуст бо истифода аз фур-

сати муносиб мехоњам њамаи шумо ва тамоми толибилмо-ну донишљўён ва мардуми Тољикистонро бо Рўзи дониш табрик намоям.

Баргузории Рўзи дониш дар сатњи умумимиллї далели эњтироми баланди давлат ва мардуми Тољикистон ба илму маориф ва донишу маърифат мебошад. Воќеан, миллате, ки ба илму дониш ва фарњангу маънавиёт арљ мегузорад, миллати ояндадор ва таво-нову соњибтамаддун аст. Аз ин лињоз, давлату Њукумати Тољикистон њамеша саъй ме-кунад, ки маќоми хосаи илму маориф ва љойгоњи баланди устоду омўзгор дар љомеа таъ-мин карда шавад. Зеро рушди тамоми соњањои њаёти кишвар ва сатњу сифати зиндагии мар-дум, пеш аз њама, аз дараљаи донишу маърифатнокї ва соњибкасбу соњибњунар будани афроди љомеа вобаста мебошад. Бахусус, дар замоне, ки илму технология бо суръати кайњонї пеш меравад ва њар рўз уфуќњои нави тањаввулоти техникиву технологї зуњур мекунанд. Би-нобар ин, агар мо хоњем, ки дав-латамон пешрафтаву нерўманд ва љомеаи кишварамон осудаву мутамаддин бошад, коре кунем, ки фарзандонамон босаводу до-нишманд бошанд, дастовардњои навини илму технологияњои ин-новатсиониро азхуд намоянд, ду забони хориљї, бахусус, русї ва англисиро ба мисли забони модарї донанд ва њамќадами замон бошанд.

Боиси ифтихор аст, ки љањониён миллати моро, пеш аз њама, бо китобу хомааш меши-носанд. Осори беш аз њазорсола ва аз ин њам ќадимтари илмиву таърихї ва фалсафию адабии аз гузаштагонамон меросмон-да сањми бузурги миллати мо ба ганљинаи тамаддуни башарї мебошад.Мањз њамин асолати дери-

наи расидан ба ќадри китоб ва илму фарњанг мову шуморо водор месозад, ки дар шароити имрўза ба масъалањои мактабу маориф диќќати љиддї дода, ба сатњи баланди таълиму тарбияи шогирдон муваффаќ шавем, то оянда низ чунин ворисони номбардори миллатамонро ба воя расонида, рушди босуръа-ту устувори илму донишро дар кишвар таъмин созем. Имрўз мо ба идомаи анъа-

наи нек љашни Рўзи донишро дар яке аз муассисањои бо-нуфузи тањсилоти олии киш-вар - Донишгоњи техникии Тољикистон баргузор менамо-ем. Бинои таълимие, ки њоло мулоќоти мо дар он доир мегар-дад, барои беш аз 3000 донишљў пешбинї шудааст. Шумораи озмоишгоњњои умумитехникї ва тахассусии дар бинои навсохт љойгиршуда 22 ададро ташкил медињад. Бино, њамчунин дорои ошхона барои 300 љой, ду толо-ри компютерї ва китобхонаи электронї, китобхона бо толо-ри хониш, ду толори дарсии бу-зурги њар кадом барои 200 љой ва толори варзишї мебошад. Яъне, бинои факултет бо риояи тамоми стандартњои муосири љањонї барои таълим сохта шу-дааст.Бо истифода аз фурсат, ба

њамаи мутахассисону сохтмон-чиён барои бунёди чунин имо-рати муљањњази замонавї, ки дар он њамаи шароити зарурии таълим барои тарбияи кадрњои оянда муњайёст, изњори сипос менамоям.Донишгоњи техникии

Тољикистон ба номи акаде-мик Муњаммад Осимї њамчун маркази асосии омодасозии муњандисон ва рушди фарњанги техникї мањсуб ёфта, дар тўли беш аз 55 соли фаъолият ќариб 50000 мутахассиси дорои тањсилоти олиро тайёр намуда-аст, ки имрўз онњо дар соњањои гуногуни иќтисоди миллии киш-варамон ва берун аз он фаъо-лият менамоянд. Аз байни хат-мкардагони донишгоњ олимони номдор, аз љумла академикњо, докторњои илм, профессорон ва ходимони сиёсиву давлатї ба камол расидаанд.Агар соли 1956, яъне, замони

таъсисёбии Институти поли-техникии Тољикистон танњо се факултет - энергетика, сохтмон ва технологї ташкил шуда, њамагї аз рўи њашт ихтисос 200 нафар донишљў ќабул кар-да бошад, њоло дар њашт фа-култаи донишгоњ зиёда аз 11 њазор донишљў тањсил намуда, аз рўи 60 ихтисоси муњандисиву техникї барои соњањои гуногу-ни иќтисодиёти миллї мутахас-сисон тайёр карда мешаванд.Бо ифтитоњи бинои навсохти

имрўза донишгоњ имкон пайдо мекунад, ки тибќи барномаи рушди худ таълимро аз рўи ихтисосњои нав ба роњ монад.Љињати њарчи бештар омо-

да кардани кадрњои муњандисї мо солњои охир дар кишвара-мон Донишкадаи политехникї дар шањри Хуљанд, Дониш-кадаи куњии металлургиро дар шањри Чкалови вилояти Суѓд ва Донишкадаи энергети-кии Тољикистонро дар шањри Ќўрѓонтеппаи вилояти Хатлон таъсис додем, ки имрўз садњо нафар љавонони моро ба таъ-лим фаро гирифтаанд. Вале ин њанўз кам аст, зеро талабот ба кадрњои муњандисиву техникї дар кишварамон хеле зиёд ме-бошад.Дар ин давра бо ташаббус

ва дастгирии Њукумати мам-лакат дар самти вусъат додани њамкорињои байналмилалии ма-котиби олии кишвар, аз љумла Донишгоњи техникї як ќатор корњои назаррас ба анљом ра-сонида шудаанд. Бо маќсади ба

ЉАШНИ ИСТИЌЛОЛИЯТ МУБОРАК!

Суханронии Эмомалї Рањмон ба муносибати Рўзи дониш дар Донишгоњи техникии Тољикистон ба номи М.Осимї (1.09.2013)

МАОРИФ ПОЯИ УСТУВОРИ ДАВЛАТ АСТ

(Давомаш дар сањ.2)

Давлат САФАР

НИЗОМИ МИЛЛИИ ТАКМИЛИИХТИСОС ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

Истиќлолият ва маориф

МАСЪУЛИЯТИ ЊАМАГОНОМИЛИ КОМЁБИСТ

11

сањ. 7

ЌАДРШИНОСИИ ШАХСИЯТЊОИ АРЗАНДА БА МУНОСИБАТИ

ЉАШНИ ИСТИЌЛОЛ

4

№ 36, 6 сентябри соли 20132 ОМЎЗГОР РАЊНАМО

роњ мондани њамкорињо бо ташкилоту созмонњои гуногун ва кишварњои хориљї то имрўз 17 созишнома ба имзо расони-да шудааст, ки яке аз муњимтарини онњо “Конвенсия оид ба эътирофи тахассусњои мансуб ба тањсилоти олї дар минтаќаи Аврупо” мебошад. Маќсади асосии ин њуљљат, ки миёни Њукумати Тољикистон ва Иттињоди Аврупо ба имзо раси-дааст, эътирофи тањсилоти олии кас-бии кишвари мо дар бозори тањсилот ва мењнати Аврупо буда, барои ворид шудани соњаи маорифи кишвар ба фа-зои ягонаи тањсилоти љањонї шароити мусоид фароњам месозад. Њар сол дар доираи 80 созишномањои бо давлатњои хориљї баимзорасида барои тањсили шањрвандони Тољикистон барои тањсил дар донишгоњњои кишварњои хориљї шу-мораи муайяни квотањо људо мегарданд. Аз соли 2008 инљониб зиёда аз 10 њазор љавонон тибќи Барномаи стипендияи байналмилалии Президенти мамлакат “Дурахшандагон” аз рўи 52 ихтисосњое, ки иќтисодиёти миллии мо ба онњо беш-тар ниёз дошта, дар кишварамон омода карда намешаванд, ба 25 давлати хориљї барои тањсил фиристода шудаанд. Танњо соли љорї беш аз 2300 нафар љавонони мо барои тањсил ба макотиби олии кишварњои хориљї рафтанд.Илова бар ин, дар кишварамон

тўли солњои охир таъсис додани фи-лиали муассисањои бонуфузи таъли-мии давлатњои пешрафта, бахусус, дар самти рушди ихтисосњои техникї ривољ дорад. Имрўз дар мамлакати мо филиалњои Донишгоњи давлатии Мо-сква ба номи Ломоносов, Донишкадаи хўла ва фўлоди Москва, Донишкадаи энергетикии Москва, инчунин, факул-таи муштараки Украинаву Тољикистон дар Донишгоњи технологї ва факул-таи муштараки муњандисиву техникии Донишгоњи миллии техникии Беларус ва Донишгоњи техникии ба номи академик Муњаммад Осимї фаъолият доранд. Дар филиалњои кушодашуда њар сол њазорон нафар шањрвандони Тољикистон аз рўи 20 ихтисоси техникї ва технологї, ки дар муассисањои олии кишвар омода карда намешаванд, ќабул мегарданд. Дар ба-робари ин, мо бояд корро тадриљан тав-ре ба роњ монем, ки тањсилоти олии мо низ барои хориљиён љолиб бошад ва аз кишварњои дигар донишљўён њарчи беш-тар ба мамлакати мо ба тањсил фаро ги-рифта шаванд. Барои расидан ба ин њадаф зарур аст, ки базаи моддиву техникии мусоиду мутобиќ ба стандартњои љањонї фароњам оварда шавад. Њамчунин, омо-да кардани устодони соњибтаљрибаву до-нишманд ва фароњам овардани шарои-ти мусоиди тањсилу зиндагї, китобњои мувофиќи дарсї, барномањои таълимию дастурњои методї, таљњизоти аёниву техникї ва амсоли инњо шарти муњим дар ин самт мебошад.Бо маќсади такони љиддї бахшидан ба

рушди илму маориф, техника ва техноло-гияи нав ва махсусан рушди соњаи саноат дар кишвар, бењтар гардонидани шарои-ти кору зиндагии муњаќќиќон ва тарбияи насли нави мутахассисони илмњои даќиќ Њукумати Тољикистон соли 2010-ро «Соли маориф ва фарњанги техникї» эъ-лон намуд. Њадаф аз ин иќдом фароњам овардани заминаи рушду такомули та-факкури техникиву технологї мебошад, ки тањкурсии он дар муассисањои таъли-мии зинањои гуногун гузошта мешавад. Њукумати кишвар дар ин муддат якчанд иќдомеро амалї намуд, ки онњо бево-сита ба ташаккули донишњои техникї, тарѓиби фарњанги техникї, фароњам овардани заминаи воќеї барои рушди илмњои табиатшиносї, риёзиву техникї ва ба ин васила муваффаќ шудан ба дастовардњои техника ва технологияи муосир равона гардидаанд. Дар натиља мо имрўз дар рушди тафаккури техникї ба натиљањои муайян ноил гардидаем,

аммо ин дастоварду натиљањо њанўз ќонеъкунанда нестанд. Аз ин рў, ба Ва-зорати маориф ва Академияи илмњо супориш дода мешавад, ки Наќшаи та-шаккул ва рушди тафаккури техники-ро дар муассисањои таълимии кишвар тањия намуда, ба Њукумати Тољикистон пешнињод созанд.Њозирини гиромї!Соњаи маориф натанњо яке аз соњањои

асосї ва афзалиятноки сиёсати давлатии Љумњурии Тољикистон мебошад, бал-ки он пояи муњимтарини давлатдории миллї, омили таъминкунандаи рушди устувори давлат ва шарти асосии пеш-рафти љомеа ба њисоб меравад. Гузашта-гони мо бењуда таъкид накардаанд, ки:Пояи давлат набошад бе маориф

устувор,Давлати поянда хоњї, рўй бар мактаб

биёр.Аз ин лињоз, аз оѓози истиќлолият то

ба имрўз давлат њама сайъу талоши ху-дро барои рушду инкишофи ин соњаи муњими љомеа равона кардааст.Њоло соњаи маорифи мамлакат дои-

раи васеи ањолиро фаро гирифта, дорои шабакаи рушдёфта ва гуногуншакли муассисањои таълимї мебошад.

Дар ин давра, илова ба зерсохторњои соњаи маорифи давраи гузашта, дар кишвар, инчунин асосњои модели нави таълим гузошта шуданд, ки пеш аз њама, барои љавобгўи талаботи замони муосир гардонидани соња ва мусоидати он ба баланд бардоштани некўањволии ањолї равона гардидааст.Љињати расидан ба муњимтарин

њадафи маорифи давлати соњибистиќлол, яъне, тарбияи шахсияти фаъол ва созан-да ба мо зарур буд, ки корро аз муњайё намудани заминањои њуќуќї оѓоз карда, маблаѓгузорї ва истифодаи воситањои самараноки баланд бардоштани сифа-ти таълиму тарбия, њифзи саломатии кўдакону наврасон, шароити зист ва таълиму тарбияи кўдакони ятиму бепа-расторро тањти назорат ва сарпарастии доимии Президент ва Њукумати кишвар ќарор дињем.Дар ин самт як ќатор њуљљатњои асо-

сии миллии меъёрии њуќуќї, ки меъёрњои нави соњаи маорифро ба танзим медаро-ранд, тањия ва ќабул карда шуданд.Њамзамон бо ин, стандартњои нави

таълимї доир ба тањсилоти томактабї, ибтидої, миёнаи умумї, миёна ва олии касбї, китобњои дарсї ва барномаву наќшањои таълимї дар њамаи зинањои тањсилот тањия ва дар амал љорї гарди-данд.Њукумати Тољикистон “Барномаи

рушди неру ва моликияти зењнии инсон дар давраи то соли 2020”, «Барномаи рушди илмњои табиатшиносї, риёзиву техникї барои солњои 2010-2020», «Бар-номаи давлатии таъмини муассисањои таълимиву илмии љумњурї бо кабинетњои фаннї, озмоишгоњњои муљањњази таълимї ва илмиву тањќиќотї» ва «Консепсияи гузариш ба низоми нави тањсилоти миёнаи умумї дар Љумњурии Тољикистон», «Барномаи давлатии

рушди соњаи тарбияи томактабї дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2012-2016” ва дигар њуљљатњои расмиро ќабул намудааст, ки барои дастгирї ва дар сатњи талаботи замон ба роњ монда-ни кори таълиму тарбия, пешбурди илму маориф ва тарбияи кадрњои миллї му-соидат хоњанд кард.Илова бар ин, барномаи давлатии ком-

пютерикунонии муассисањои таълимї дар мамлакат дар арафаи анљомёбї ќарор дошта, раванди гузариш ба идора-кунии электронї босуръат идома дорад. Хотирнишон месозам, ки дар ин самт низ устодону донишљўёни Донишгоњи техникї ва умуман ањли маорифи киш-вар бояд сањми фаъол дошта бошанд.Баланд бардоштани сатњу сифати таъ-

лиму тарбияи насли наврас минбаъд низ яке аз самтњои асосї ва муњими рушди кишвар ба шумор меравад.Неруи тањсилоти миллї, бешубња, ба

пешрафти љомеа, аз љумла ба иќтисодиёту фарњанги он иртиботи ногусастанї до-шта, ба устувор гардидани мавќеи мам-лакат дар арсаи байналмилалї ва њалли проблемањои дохилї мусоидат мекунад.Њукумат њанўз аз оѓози истиќлолият

ба неруњои аќлонии мамлакат таваљљуњи

хоса зоњир карда, донишу малака ва хуло-саву пешнињодњои илмии онњоро зимни њалли масоили муњими сиёсиву иќтисодї ва илмиву фарњангї мавриди истифо-да ќарор медињад. Бо дарки ањамияти аввалиндараљаву њаётии ин масъала дав-лат маблаѓгузории соњаи маорифро сол ба сол афзоиш медињад. Аз љумла, соли љорї маблаѓгузории соња ду миллиарду 131 миллион сомониро ташкил мекунад, ки ин раќам њатто дар муќоиса бо соли 2000-ум 57 баробар зиёд мебошад.Дар соли 2012 музди мењнати кор-

мандони муассисањои томактабї, муассисањои тањсилоти умумї, хона-интернатњо барои пиронсолону кўдакони маъюб зиёда аз 60 фоиз ва стипендияњо 50 фоиз зиёд карда шуд.Тавре дар Паёми имсолаи Президенти

Љумњурии Тољикистон ба Маљлиси Олї супориш дода шудааст, вобаста ба амалї намудани барномаи давлатии дастгирии соњањои иљтимої дар марњалаи аввал аз 1-уми сентябри соли љорї, яъне, аз њамин рўз, музди мењнати кормандони соњањои буљетї, аз љумла маоши вазифа-вии кормандони муассисањои томактабї ва тањсилоти умумии соњаи маориф ба њисоби миёна ба андозаи 30 фоиз, кор-мандони дигар ташкилоту муассисањои аз буљети давлатї маблаѓгузоришаванда, аз љумла илм, фарњанг, тандурустї, вар-зиш, инчунин њамаи намудњои нафаќа ва стипендия ба андозаи 20 фоиз зиёд карда мешавад. Музди мењнати кормандони муассисањои томактабї ва тањсилоти умумии соњаи маориф дар тўли як сол ќариб ду баробар баланд бардош-та шудааст. Маќсад аз ин чорабиниву ѓамхорињо фароњам овардани шароити њарчи мусоидтар барои бењсозии вазъи иљтимоии кормандони соњаи маориф ва бењтар ба роњ мондани таълиму тарбияи насли наврас дар њамаи муассисањои

таълимї мебошад.Дар баробари ин, яке аз самтњои фа-

ъолияти соњаи маориф кашф ва тарбияи шогирдони лаёќатманд мебошад. Фар-зандони лаёќатманду боистеъдод фонди тиллоии миллатро ташкил дода, рушди давлат ва баќои миллат аз таълиму тар-бияи онњо вобастагии љиддї дорад.Мањз аз њамин хотир, солњои охир

давлат ба таълиму тарбияи ин ќабил фарзандон таваљљуњи махсус зоњир ме-намояд. Њоло дар минтаќањои гуногу-ни кишвар шабакаи васеи мактабњо ва литсей-интернатњои Президентї барои хонандагони лаёќатманд ташкил шуда-аст, ки дар онњо бењтарин истеъдодњо аз саросари кишвар фаро гирифта ме-шаванд. Њадафи нињоии мо ин аст, ки њар як истеъдод бояд ба таври шаффофу одилона дастгирї ва такомул ёбад, зеро њар як кўдаки соњибистеъдод худ сарва-ти миллї мебошад. Дар бораи кўдакону наврасони лаёќатманд сухан гуфта, мехоњам таваљљуњи шуморо ба як масъа-лаи љиддї дар ин самт љалб намоям. Ба-рои кашфи њарчи бењтари истеъдодњо аз љумлаи хонандагон зарур аст, ки низоми гузаронидани олимпиадањо ё озмунњои фанние, ки њар сол баргузор мегарданд, пурра таљдиди назар карда шавад.Аз як тараф, бояд бо дарназардош-

ти таљрибаи пешрафтаи љањонї худи тартиби омода намудани хонандагони болаёќат аз тарафи Вазорати маориф ва Академияи тањсилот аз нав тањия ва ба Њукумат пешнињод гардад. Аз тарафи дигар, барои шаффофу объективї арзёбї кардани натиљаи олимпиадањои фаннї ба њайати комиссияњо бояд мутахассисон аз Академияи илмњо, мактабњои олї ва институтњои соњавии илмиву тањќиќотї низ љалб карда шаванд. Яке аз зинањои муњимтарини соњаи ма-

ориф, ки масъулияти тарбияи кадрњоро барои соњањои гуногуни иќтисоди миллї ба зимма дорад, тањсилоти олї мебошад. Дар натиљаи тадбирњое, ки аз љониби Њукумати мамлакат мунтазам амалї мегарданд, дар кишвар зинаи тањсилоти олї низ бомаром рушд мекунад. Њоло дар мамлакат дар 36 муассисаи тањсилоти олии касбї аз рўи 300 ихтисос зиёда аз 156 њазор нафар донишљўён тањсил на-муда, њар сол муассисањои тањсилоти олии кишварро беш аз 30 њазор нафар хатм мекунанд. Шумораи донишљўёни мактабњои олии кишвар дар давоми солњои истиќлолият зиёда аз панљ ба-робар афзуда, теъдоди хатмкардагони мактабњои олии њам дохили кишвар ва њам хориљ аз он ба беш аз 650 њазор на-фар расидааст, ки ин нишондињанда дар њаёти љавонони мамлакат муњим будани мавќеи тањсилоти олиро исбот мекунад. Вобаста ба ин, зарур аст, ки бо маќсади таъмини эњтиёљоти воќеии соњањои гуно-гуни иќтисоди миллї ба мутахассисони дорои донишу малакаи муосири сатњи байналмилалї наќшаи дурнамои тар-бияи кадрњо дар муассисањои тањсилоти олии касбии кишвар ва хориљ аз он тањия гардида, њамзамон бо ин, љињати њарчи зудтар ба талаботи имрўза мутобиќ гардонидани барномањои таълимии мактабњои олї тадбирњои иловагї анде-шида шаванд.Яке аз масъалањои муњим дар руш-

ди илм ва тарбияи кадрњои илмї њамоњангсозии фаъолияти мактабњои олї ва институтњои илмиву тањќиќотї, њамчунин робитаи доимии илм ва истењсолот мебошад. Дар раванди тарбияи кадрњо ва пешбурди корњои илмиву тањќиќотї бояд њамкории зичи кафедрањои макотиби олї ва институтњои соњавии тањќиќотї ба роњ монда шавад. Мањз муттањид намудани нерўи илмї ва кадрии ин муассисањо ме-тавонад самаранокї ва пайванди устуво-ри илмро бо истењсолот таъмин намояд. Аммо эътироф бояд кард, ки барои руш-ди илмњои табиатшиносиву даќиќ ва ба

(Аввалаш дар сањ.1)

МАОРИФ ПОЯИ УСТУВОРИ ДАВЛАТ АСТ

(Давомаш дар сањ.3)

№ 36, 6 сентябри соли 2013 3ОМЎЗГОР РАЊНАМО

(Аввалаш дар сањ.2)натиљањои сазовор расидани онњо њоло на њамаи озмоишгоњњо ва марказњои тањќиќотї шароити мусоид доранд.Њанўз моњи августи соли 2006 ба

хотири таъмини муассисањои илмиву тањќиќотї ва озмоишгоњњои муассисањои таълимї бо ќарори Њукумати Тољикистон дар назди Академияи илмњо “Маркази љумњуриявии таъминоти соњањои илм бо таљњизоти техникї, асбобњо, маво-ди кимиёвї ва васоити экспедитсионї” таъсис дода шуда буд. Вале фаъолияти муассисаи мазкур то имрўз маълум нест ва ќариб њамаи муассисањои илмиву тањќиќотї ва озмоишгоњњо аз нарасида-ни таљњизоти зарурї душворї мекашанд. Аз ин рў, ба Академияи илмњо зарур аст, ки фаъолияти муассисаи мазкурро дар сатњи лозим ба роњ монад. Вазорати маориф ва дигар вазорату муассисањои дахлдор барои бо таљњизоти зарурї таъ-мин намудани озмоишгоњњои дар ихтиёр доштаашон чорањои муассир андешанд. Зеро равандњои босуръати љањонишавї ва тањаввулоти муосири илму техника ва технология талаботро ба ихтирооти нав ва мутахассисони дорои дониши пухтаву малакаи баланди касбї торафт афзунтар мегардонад. Ин њадафњо танњо дар сура-те амалї мегарданд, ки агар шањрвандон, махсусан љавонони кишвар аз донишњои техникї бархурдор гардида, неруи тех-никиву технологии кишвар њарчи беш-тар таќвият бахшида шавад.Имрўз ќобилияти раќобати давлатњо

бештар аз рўи имкониятњои онњо дар та-шаккули љомеаи иттилоотї, ки донишњои навро ба вуљуд оварда, онњоро ба таври самаранок амалї месозанд, арзёбї ме-гардад.Дар ин раванд илму дониш ба соњаи

муњиме табдил меёбад, ки он ба пешраф-ти тамоми соњањои њаёти љомеа мусои-дат менамояд ва мењнати фикрї омили муњимтарини рушди устувор ва амния-ти њар як кишвар мањсуб мешавад. Аз ин рў, неруи зењнии љомеа дар љањони муосир ба меъёри муњим ва муайянку-нандаи рушд табдил ёфта, хароб гарди-дани он дар навбати аввал ба амнияти кишварњо ва истиќлолияти онњо таъсир хоњад расонид. Хусусияти хоси замо-ни муосир ин дигаргуниву тањаввулоти куллї дар љањонбинї, тафаккур ва на-зари љавонон ба арзишњои маънавї мебошад. Тамоюлњои имрўзаи рушди љомеаи љањонї дар тафаккур ва назари љавонон ба арзишњо дигаргунии куллие-ро ба вуљуд овардаанд. Љавонони муосир роњњои сабуктари зиндагиро љустуљў ме-намоянд ва муносибати онњо ба илм, ки соњаи хеле зањматталаб мебошад, чандон чашмрас нест. Аз ин лињоз, муассисањои илмиву тањќиќотї ва озмоишгоњњои илмї дар бисёр кишварњо аз сабаби ба илм чандон таваљљуњ надоштани љавонон мушкилот доранд.Масалан, бо вуљуди он, ки дар

кишварњои тараќќикарда маблаѓгузорї барои соњаи илму маориф хеле баланд аст, лекин теъдоди ками љавонон ба ин соњаи зањматталаб таваљљуњ доранд, яъне, ин раванд њоло хусусияти љањонї гирифтааст. Аз ин рў, ба роњбарони ва-зорату идорањо, муассисањои илмї ва мактабњои олї зарур аст, ки барои нигоњ доштан ва рушди захирањои зењнї дар кишвар тадбирњои иловагї, аз љумла чорањои њавасмандсозї андешида, барои ба соњаи илм ва таълиму тарбия љалб на-мудани љавонон аз имкониятњои мављуда самаранок истифода намоянд.Дўстони азиз!Чун мо дар остонаи љашни

истиќлолияти давлатї ќарор дорем, мехоњам мухтасар дар бораи робитаи маориф ва истиќлолият ибрози аќида на-моям.Мураккаб шудани вазъи геополити-

кии минтаќаву љањон ва осебпазир гар-дидани истиќлолияти давлатњои миллї дар шароити љањонишавї масъалаи

њифзи давлатдориро боз њам њассостар ва муњимтар гардонидааст. Дар татбиќи ин њадафи стратегии давлат маориф наќши муњим дорад. Зеро дарки чу-нин масъалањои мураккаб аз тарафи шањрвандон бо баргузории чанд вохўрї ё ба миён гузоштани шиорњои сиёсї ба даст намеояд, балки он ба як барномаи фарогири тарбиявї ва таълимї эњтиёљ дорад. Мо њамчун давлати миллї бояд аз рўи андешаи «миллати огоњ» пайравї намуда, маърифат ва огоњии сиёсии мар-думи кишвари худро ба сатњи зарурї боло бардорем.Дар ин самт мањз низоми маориф

метавонад, ки дар замири њар як соки-ни кишвар тафаккури давлатї, руњияи давлатмењварї ва ватандўстиро аз синни хурдсолї ташаккул дињад.Низоми маорифи мо бояд ба он ноил

гардад, ки њар як сокини Тољикистон таърихи ташаккули давлатдории миллї, зарурати њифзи он, ањамияти истиќлолу соњибихтиёрї, тањдидњои мављуда ба давлату љомеа, оќибатњои эњтимолии чунин тањдидњо ба пояњои давлатдории миллї ва монанди инњоро хуб дарк на-мояд. Зеро мардуми огоњ ва дорои маъ-рифати баланди сиёсиву њуќуќиро њељ нерўи ѓаразнок фирефта наметавонад ва огоњии мардум худ ба яке аз пояњои асосии амнияти миллии кишвар табдил меёбад. Ноил шудан ба ин њадаф аз бу-зургтарин хизматњои низоми маориф дар њифзи давлатдории миллї хоњад буд.Яке аз вазифањои асосие, ки дар назди

мо ќарор дорад, ин эњёи маќоми тољикон њамчун миллати огоњ ва мардуми боса-вод мебошад, ки ин иќдом низ фаќат та-вассути низоми муосири маориф имкон-пазир аст.Дар суханронии соли гузашта ба му-

носибати Рўзи дониш ва умуман дар би-сёр мулоќоту вохўрињои худ борњо зикр карда будам, ки мардуми тољик дар тўли тамоми таърихи худ њамчун миллати фарњангї, халќи соњибкитоб ва марду-ми босавод мањсуб меёфт. Вориси чунин аљдоди соњибилму соњибмаърифат будан аз њар яки мо таќозо мекунад, ки барои эњёи маќоми баланди таърихии худ чун миллати огоњу соњибтамаддун љиддан талош намоем.Дар замони муосир ањамияти илму са-

вод рўз аз рўз болотар рафта, он барои њастї, рушд ва зиндагии саодатманди халќу миллатњо моњияти њаётї гириф-тааст. Акнун тавоноии давлат ва мил-латро мањз сатњи донишу маърифати онњо муайян мекунад. Аз ин рў, яке аз муњимтарин њадафњои давлати мо дар оянда фарогирии кулли љомеа бо маъри-фату љањонбинї ва илму донишњои муо-сир хоњад буд.Дар робита ба ин, бори дигар изњор

медорам, ки давлат ва Њукумати Тољикистон минбаъд низ ба соњаи ма-ориф ањамияти аввалиндараља дода, татбиќи њам барномањои таълимиву илмї ва њам барномањои тарбияи ахлоќии

љавононро пайгирона вусъат мебахшад. Ба ибораи дигар, давлат таълим до-дан ва тарбия ва ояндасозу худшиносро дар раванди эъмори љомеаи демократї, њуќуќбунёд ва дунявї яке аз вазифањои аввалиндараљаи худ медонад.Аз ин рў, бо истифода аз фурсати

муносиб, мехоњам ба насли наврас, ба љавонони азизи кишвар бо чанд сухани падарона мурољиат намоям.Наврасон ва љавонони азиз!Орзуи муњимтарини њар як падару мо-

дар ин аст, ки рушду комёбї ва хушбах-тии фарзанди худро бо чашми худ бинад ва аз ояндаи фарзанди худ нигарон на-бошад.Ва њамаи талошњое, ки падару модар

дар тўли зиндагии худ анљом медињад, мањз барои хушбахтиву таъмини зинда-гии осуда ва фардои сазовори фарзанд аст. Давлат њам мисли падару модар аст. Насли калонсоли имрўз тамоми зиндагї ва фаъолияти худро дар талошу мубо-риза барои рафъи буњрону мушкилот ва бунёдкориву созандагї гузаронида исто-дааст. Насли калонсоли имрўз бо њамаи камбудиву мушкилоте, ки дошт, давла-тро аз нестиву миллатро аз парокандагї наљот дод, дар кишвар сулњу суботи пой-дор ва вањдати миллиро таъмин намуд ва пояњои давлатдории миллиро устувор гардонид.Акнун насли калонсол, яъне, падару

модарон фаќат як орзу доранд, ки фардои Тољикистонро боз њам ободу пешрафта, марзу буми ин давлатро орому осуда ва њар фарди миллатро хушбахт бинанд. Шумо таљрибаи дўст доштани Ватан, обод намудани он ва њифзи манфиатњои миллиро аз насли калонсол омўзед.Ба шумо, фарзандони азизам, оян-

даи миллати тољик ва давлати тољикон бори дигар мурољиат менамоям, ки омўзеду огоњ бошед, соњибмаърифату донишманд бошед, нисбат ба сарна-вишти давлату миллати худ бетафовут набошед ва худро барои масъулияти бузург, яъне, соњибї кардани давлати соњибистиќлол ва миллати куњанбунёди хеш омода намоед. Огоњ бошед, ки агар шумо як ќадам аз замона, аз асри пуршўри худ ќафо монед, кишвару миллати худро њимоят ва соњибї карда наметавонед.Шахсан ман, њамчун Сарвари давлат

њамеша талош хоњам кард, ки барои рушду ташаккули шумо њамаи шароит муњайё гардад. Ва мехоњам, ки шумо низ љавобан ба ин ѓамхориву дастги-рии падаронаи роњбарияти давлат во-рисони сазовори гузаштагон, фарзан-дони номбардори падару модарони худ ва ифтихори сарзамини аљдодї бошед. Ватанро чун гавњараки чашм њифз ку-нед ва гиромї доред. Онро самимона дўст доред, бо кору рафтори худ исбот кунед, ки шумо барњаќ ворису соњиби ин Ватан ва ин давлат њастед.Соњаи илму маориф ва самти таъ-

лиму тарбияи насли наврас фаќат як

рукни сиёсати давлатї нест, балки он љавњари тамоми сиёсати давлат аст.Аз ин рў, мо њар кореро, ки ба наќша

мегирему ба анљом мерасонем, мањз ба хотири осон кардани мушкилот ва фароњам овардани шароити мусоиди зиндагии шумо, наврасон ва љавонони азиз иљро мекунем.Даъвати «Рў ба љавонон», ки соли

гузашта дар љашни бистумин солгарди Иљлосияи 16-уми Шўрои Олї аз тара-фи Президенти Љумњурии Тољикистон эълон шуд, ин як шиори хушк нест, бал-ки оѓўши бози давлат ба сўи шумост. Пас, шумо низ дар навбати худ бо масъулияти баланди фарзандї, дони-шу љањонбинии муосир, одобу ахлоќи њамида, эњтиром ба волидайну дўстон, устодону омўзгорон, калонсолону ањли љомеа ва бо арљгузорї ба арзишу муќаддасоти Ватан дар рушди давлат-дории миллиамон фаъолона ширкат варзида, насли бонангу номус, далеру шуљоъ ва соњибватан будани худро ис-бот намоед.Ватан рўи шонањои љавону ќавии

шумо истодааст ва онро њаргиз ба за-мин нагузоред!Дар охир мехоњам иброз намоям,

ки мо дар раванди озмоиши таърихї - татбиќи њадафњои бузурги миллї ќарор дорем, ки яке аз самтњои асосии онро омода намудани наслњои оянда-сози давлату миллат ташкил медињад. Озмоише, ки аз мо шинохт ва диди амиќ, масъулият, талошу зањмати шабонарўзї, вањдату муттањидї ва њадафмандиву љасоратро таќозо мена-мояд. Итминони комил дорам, ки бо неруи

созанда ва эљодгари шумо - омўзгорони муњтарам ва тамоми мардуми шари-фи кишвар мо аз ин озмоиши бузурги таърих бо вањдату њамдигарфањмї ва азму иродаи устувору ќавї гузашта, насли нав ва ворисони содиќеро тар-бия хоњем кард, ки воќеан сазовори ин давлату миллат гардида, Тољикистони азизро дар оянда ба таври шоиста обод ва соњибї хоњанд намуд.Давлату Њукумат аз шумо, устодону

омўзгорони арљманд, умед ва ба шумо эътимоди комил дорад, зеро инсоният ба омўзгор њамеша ниёз дошту дорад. Мањз муаллим аст, ки доимо меомўзад ва он чї андўхтааст, ба дигарон таълим медињад. Миллате, ки омўзгори асил надорад, њељ гоњ ба ягон мартаба наме-расад. Омўзгори дилсўзу бомаърифат ва ба инсон содиќ чароѓи маърифат ва боигарии миллат аст.Ифтихор ва сари баланди мост, ки

тољикон аз ќадим соњиби китобу ќалам, илму маърифат ва олиму омўзгор бу-данд, њастанд ва дар оянда низ чунин хоњанд монд. Ниёгони мо доир ба зањматњо ва наќши муаллим дар таъли-му тарбия гуфтаанд:Тарбия чист? Хок зар кардан,Ќатраи обро гуњар кардан.Аз ин рў, бояд њар як омўзгор донад,

ки ў шахси масъулу равшанфикр ва пеш-барандаи љомеаи мост. Ва мо аз шумо - омўзгорону устодон, умед ва бовар дорем, ки ин рисолати таърихии хешро сидќан ба љо оварда, дар таълиму тарби-яи насли бомаърифату хушахлоќ, соњиби касбу њунар, бонангу номус, ватандўсту ватанпараст ва ба миллату Ватани хеш содиќу вафодор сањми муносиб мегузо-ред. Дар иљрои ин амри хайр ба шумо сарбаландиву барори кор орзу дорам. Бори дигар њамаи хонандагону

донишљўёни мамлакат, њамватанони азиз ва њар яки шумо, њозирини гироми-ро ба муносибати Рўзи дониш ва љашни истиќлолияти давлатии Тољикистон са-мимона табрику тањният гуфта, орзуи онро дорам, ки њар рўзи кишвари мо рўзи донишу маърифат, рўзи хираду заковат ва рўзи фарњангу маънавиёт бошад.Њамеша саломату сарбаланд бошед!

www.prezident.tj

МАОРИФ ПОЯИ УСТУВОРИ ДАВЛАТ АСТ

№ 36, 6 сентябри соли 20134 ОМЎЗГОР НАВИД МУЖДА

НАВГОНЇ

ИТТИЛОИ РАСМЇ

Сарвари давлат Эмомалї Рањмон бо буридани лентаи рамзї ин бинои хеле зебо ва ба талаботи замон љавобгўйро расман мавриди бањрабардорї ќарор дод. Зимни шиносої бо шароити моддию техникии муњайёшуда, аз љумла, зикр гардид, ки ин бинои боњашамат бо харљи беш аз 38 миллион сомонї бунёд ёфта, дорои 70 синфхона, аз љумла, 22 синф-хонаи озмоишї ва 2 устохо-наи бузург мебошад ва барои 4 њазор донишљў дар якуним баст пешбинї шудааст. Бино, њамчунин, дорои китобхонаи барњавои электронї мебошад, ки дар он беш аз 70 компютер бо шабакаи љањонии Интер-нет ва китобхонањои зиёди электронї дар дохил ва хориљи кишвар пайваст мебошад.Ошхонаи бино бо шарои-

ти хуби замонавї хеле зебою барњаво буда, дорои 150 љойи нишаст мебошад. Толори бузур-ги варзишии бино бо пањноию дарозии 24 ба 37 метр барои намудњои гуногуни варзиш ва тарбияи љисмонї пешбинї шу-дааст. Синфхонањои озмоишии факулта, ки дар тањхонаи бино љойгиранд, бо дастгоњу таљњизоти гуногун барои санљиши ашёи хом ва масолењу конструксияњои тайёри сохтмонї, шабакањои гармидињї, сардсозї, њаводињию њавокашї, барќтаъминкунї ва ѓайра таъмин мебошанд. Тав-ре зикр гардид, ин факулта дар таърихи худ бори шашум аст, ки љой иваз мекунад. Ба гуфти омўзгорони соњибтаљрибаи фа-култа, фарќ миёни бинои нав ва биноњои пешина аз замин

то осмон аст, зеро он аз љињати масоњат аз бинои пешина 4 баро-бар васеъ буда, шароити дар он муњайёгардида барои дар сатњи љањонї омода намудани бино-корону меъморон замина мегу-зорад.

Сарвари давлат Эмомалї Рањмон бо шароити муосири бино бевосита шинос шуда, ба-рои боз њам бењтар намудани заминаи моддию техникї ва сифати таълиму тарбияи би-нокорону меъморони ояндаи љумњурї супоришњои мушаххас дод. Таъкид гардид, ки барои харидории таљњизоти навтарин, аз љумла гаронарзиш њам бояд маблаѓњои зарурї пайдо карда шавад. Тавре иттилоъ доданд, дар мањаллаи Њаёти нави пой-тахт барои пурра ба њамин љо кўчондани Донишгоњи тех-никии Тољикистон ба номи Муњаммад Осимї 30 га замин људо карда шудааст. Сарвари давлат Эмомалї Рањмон да-стур дод, ки дар њудуди барои ин маќсад пешбинишуда сох-тмони тамоми биною иншоо-ти дигар, хусусан хонањои истиќоматї манъ карда ша-вад ва барои лоињасозї ва сохтмони биноњои дигари донишгоњ чорањо андешида шаванд. Тавре таъкид гардид, ин мавзеъ бояд ба як шањраки замонавии донишљўён табдил ёбад.

Дар толори бузурги факул-таи сохтмон ва меъморї Сар-вари давлат Эмомалї Рањмон дар њузури ќариб 2 њазор на-фар устодону донишљўён аз муассисањои гуногуни тањсилоти олї ва њам масъулини

љумњуриявии дахлдор ба муно-сибати Рўзи дониш суханронї намуд. Рафти суханронии Президенти кишвар Эмомалї Рањмон ва тантанањои Рўзи до-нишро тавассути телемост ва пахши мустаќими шабакањои телевизионї, њамчунин дар ак-сарияти муассисањои таълимии љумњурї дастаљамъона тамошо намуданд. Президенти кишвар Эмомалї Рањмон аз мутобиќ намудани шароити таълимї дар муассисањои соњаи маори-фи кишвар ёдовар шуда, насли навраси кишварро ба омўзиши амиќи илму техникаи муосир, аз худ намудани касбу њунар ва ба ободонии бесобиќаи Ватани азизи худ њидоят кард.Дар охир миёни Сарвари

давлат Эмомалї Рањмон, ањли толор ва устодону донишљўёни дигар муассисањои таълимї, аз љумла, аз шањру ноњияњои Хуљанд, Хоруѓ ва Рашт мањфили озоду ошкорои пурсишу посух сурат гирифт, ки зимни он ба-рои иљрои талабу дархостњои баёнгардида, дастуру њидоятњои мушаххас дода шуд.

www.prezident.tj

ТАНТАНАЊО ДАР РЎЗИ ДОНИШ

Дар арафаи таљлили Истиќлолияти давлатї сањни мактаби раќами 34 –и дењаи Мушкорони љамоати дењоти Саричаш-маи ноњияи Шўрообод намуди идона дошт. Мењмонону волидон бо фарзандонашон ин-тизори ифтитоњи бинои мактаби нав буданд. Нињоят, лентаи рамзии мактабро намояндаи маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ви-лояти Хатлон З. Сайкомилов буриданд ва ба фаъолияти мактаби нав њусни оѓоз бахши-данд. Бояд зикр кард, ки мактаби нав дар доираи маблаѓгузории маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят сохта шудааст

ва аз 8 синфхона ва утоќи кории директор иборат буда, барои 200 нафар хонанда дар як баст бо маблаѓи 860 њазор сомонї сохта шудааст ва бо тамоми лавозимот ва васои-ту асбобњои хониш таъмин мебошад. Дар ифтитоњи мактаб мудири маориф Р. Содиќов баромад карда, иброз намуд, ки мактаби дења соли 1955 сохта шуда буд ва бо муру-ри замон бому деворњояш фарсуда шуданд ва инак бо дастгириву ѓамхории Президенти Љумњурии Тољикистон ва раиси вилояти Хат-лон омўзгорону хонандагон соњиби мактаби нав гардиданд.

МАКТАБ ДАР ДЕЊОТ

Ќисмати асосии сохтмони мак-таби тањсилоти миёнаи раќами 31-и ноњияи Восеъ барои 450 хонанда, дар сатњи талаботњои имрўзаи сохтмонї дар рўзњои наздик ба анљом хоњад расид. Сохтмони мактаби мазкур бо маблаѓи як миллиону 760 њазор сомонї, бо маблаѓгузории Ва-зорати маорифи Љумњурии Тољикистон аз тарафи ЉДММ – и «Сари Хосор» бунёд ёфтааст.

Тибќи наќша мактаби мазкур фаъолияти хешро дар соли хо-ниши 2013 – 2014 оѓоз менамо-яд. Мактаб аз бинои таълимї, ки дорои 18 синфхона, 4 кабине-ти корї ва майдончаи варзишї мебошад, иборат аст. Айни њол корњои сохтмонї ба маблаѓи як миллиону 500 њазор сомонї ба анљом расонида шуда, корњои сохтмонии ќисми дохилии бино бо суръати баланд идома дошта,

30 нафар сохтмончиён ањлона мењнат карда истодаанд, ки хо-нандагон соли нави хонишро дар бинои нави мактаб пешвоз гиранд. Сардори ќитъаи сох-тмонии мактаб Неъматулло Самадов иброз намуданд, ки бу-нёди мактаби мазкур дар ваќти муайяншуда бо сифати баланд ба анљом расонида мешавад.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

СОХТМОН ДАР АРАФАИ АНЉОМЁБИСТ

Дар оѓози маросими мукофотсупорї шоири маъруфи тољик Бозор Собир бо ордени Ситораи Президент дараљаи 3 сарфароз гардонда шуд.Сипас шахсиятњои зиёди ди-

гар, ки дар рушду нумуи бахшњои гуногуни иќтисодиёту иљтимоиёт, илму техника, фарњанг ва хизма-ти давлатии Тољикистон сањми арзандаи тањсин гузоштаанд, бо ордени Шараф дараљаи 2, медали Хизмати шоиста, медали Шафќат, Ифтихорномаи Љумњурии Тољикистон, унвонњои гуногу-ни фахрї, аз љумла Њунарпешаи халќии Тољикистон, Њунарпешаи шоистаи Тољикистон ва Корман-ди шоистаи Тољикистон сарфа-роз гардонда шуданд. Корман-дони соњањои гуногуни њаёти

љомеа, аз љумла бунёдкорони ин-шооти бузурги кишвар ба мисли нерўгоњњои барќї, роњу пулњо ва наќбњои мошингард, корхонањои истењсолї, соњибкорони фа-ъолу ташаббускор, ки садњо љойњои корї муњайё намуда-анд, коргарони муњандисию техникии корхонањои саноатї, дењќонони асил ва кормандони дигари бахшњои гуногуни соњаи кишоварзї, намояндагони оли-мону омўзгорон, ањли фарњанг ва умуман зиёиёни эљодкор ба гирифтани мукофотњои давлатї мушарраф гардиданд.Шумораи зиёди кормандон ва

ходимони љасуру далери Ќуввањои Мусаллањ ва сохторњои дигари низомию ќудратї ва маќомоти њифзи њуќуќу тартиботи кишвар бо ордени Спитамен дараљаи 2, медали Марзбони шуљои Ватан, унвонњои фахрї ва Ифтихорно-маи Љумњурии Тољикистон сар-фароз гардонда шуданд.Ба панљ нафар олимони вар-

зида ва пурмањсули кишвар Љоизањои, давлатии ба номи Абўалї ибни Сино дар соњаи илм ва техника таќдим гардид. Инњо доктори илмњои физика ва мате-матика Зафар Усмонов, доктори илмњои тиббї Абдумалик Дав-латов, доктори илмњои тиббї Убайдулло Ќурбонов, доктори илмњои тиббї Каримљон Ортиќов ва доктори илмњои таърих ака-демик Рањим Масов мебошанд.

Понздањ нафар олимони љавон барои корњои намоёни эљодї ва кашфиёти илмї бо Љоизаи ба номи Исмоили Сомонї сарфароз гардонда шуданд.Дар охир се нафар ходимо-

ни њарбї ва кормандони ба-ландпояи сохторњои ќудратию маќомоти њифзи њуќуќу тартибот бо рутбањои олии низомї ва мах-сус сарфароз гардиданд.Президенти кишвар Эмомалї

Рањмон њамаи онњоро бори ди-гар бо мушарраф шудан бо мукофотњои давлатию унвонњои фахрї ва љоизањои давла-тию рутбањои низомї табрику

тањният гуфта, изњори боварї на-муд, ки нишондодњои истењсолию хидматї ва илмию фарњангияшон минбаъд боз њам афзун мегар-дад.Њамчунин, дар Вазорати мао-

рифи ЉТ намояндаи Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон Умриддин Юсупов бо иштироки вазири маориф, му-овинони вазир, сардорони раёсат, мудирони шуъба ва роњбарони зерсохторњои вазорат ба як ќатор устодони муассисањои олии киш-вар ва кормандони Вазорати маориф мукофотњои давлатиро таќдим намуд. Профессори ка-федраи таърихи адабиёти тољики факултети филологияи ДМТ Ба-дриддин Маќсудов ва дотсенти

кафедраи алгебра ва назарияи ададњои ДМТ Абдусабур Соби-ров бо ордени Шараф дараљаи II, доктори илмњои биология, декани факултети биологияи ДМТ Акобир Мирзорањимов, дотсенти кафедраи информати-ка ва системањои иттилоотии Донишгоњи славянии Россия ва Тољикистон Зебунисо Абдувоси-ева, муаллими калони кафедраи умумидонишгоњии фалсафаи ДМТ Файзалї Аминов ва сар-мутахассиси раёсати кадрњо ва корњои махсуси ВМ Љумњурии Тољикистон Дилафрўз Назара-лиева бо Медали хизмати шои-ста ва президенти Академияи тањсилоти Тољикистон Ирина Каримова, профессори кафедраи телевизион ва радиошунаво-нии факултети журналистикаи ДМТ Асадулло Саъдуллоев ва профессори кафедраи таърихи халќи тољики факултети таърихи ДМТ Саттор Мухторов бо унво-ни фахрии Корманди шоистаи Тољикмистон сарфароз гардони-да шуданд. Вазири маориф Н.Саидов, на-

мояндаи Дастгоњи иљроияи Пре-зиденти Љумњурии Тољикистон У. Юсупов иштирокдоронро ба-рои гирифтани мукофотњо табри-ку тањният намуда, дар корњои илмиву эљодии минбаъдаашон комёбињоро орзу намуданд.

Эњсони ХУШБАХТ,«Омўзгор»

МУКОФОТ МУБОРАК!

№ 36, 6 сентябри соли 2013 5ОМЎЗГОР НАВГОНИЊО

Дар филиали Донишгоњи технологии Тољикистон дар шањри Кўлоб донишљўён, омўзгорону олимон, падару модарон ва мењмон барома-ди Президенти Љумњурии Тољикистон, Эмомалї Рањмонро ба муносибати рўйдоди фарањбахш дар осто-наи Рўзи дониш ва соли нави тањсил тариќи телевизион аз Донишгоњи тех-никии Тољикистон ба номи академик М.С. Осимї тамо-шо карданд. Баъ-ди ба анљомрасии баромади Прези-денти Љумњурии Т о љ и к и с т о н Эмомалї Рањмон, љамъомади тан-танавиро раиси шањри Кўлоб А. Рањмонов њусни оѓоз намуда, на-хуст сухани та-брикиро ба Раиси вилояти Хатлон Ѓ. С.Авзалов дод. Раиси вилоят њозиринро ба Рўзи дониш ва соли нави тањсили 2013-2014 табрик на-муда, аз љумла иброз намуд, ки соли равон оѓози соли нави тањсилро дар вилоят беш аз 60 њазор хурдтараконе, ки бори нахуст пой бар остонаи мактаб мегузоранд, 778 на-фар љавонони лаёќатманд тибќи квотаи Президентї ба 15 муассисањои олии касбии љумњурї дохилгардида, зиё-да аз 12 њазор довталабони муассисањои тањсилоти олї, миёна ва ибтидоии касбї таљлил доранд.Њамзамон, раиси вило-

ят ќайд намуд, ки имрўз дар

вилояти Хатлон 5 муассисаи тањсилоти олї, 12 муассисаи тањсилоти миёнаи касбї ва 18 муассисаи тањсилоти ибти-доии касбї бо фарогирии беш аз 42 њазор донишљў фаъолият доранд.Имрўз дар филиали

Донишгоњи технологии

Тољикистон дар шањри Кўлоб, дар шуъбањои рўзона ва ѓоибона 16580 нафар донишљўён аз рўи 23 ихтисоси марбут ба соњањои саноат, те-нологияи замонавї, аграрї, энергетика, иќтисодї, био-химия ва дорусозї тањсили касбу њунаромузї доранд, ки ба онњо 135 нафар олимону омўзгорон дарс мегўянд. Дар фарљоми чорабинии идона ба кормандони донишгоњ туфањои хотиравии раиси ви-лоят таќдим карда шуд.

Шариф АБДУЛЊАМИДОВ,

«Омўзгор»

ЌАДРШИНОСЇ ШУКРГУЗОРЇ

ОЃОЗИ ТАЊСИЛ

ЃАМХОРЇ ТАЉРИБА

ДАСТОВАРДЊО ДАРСОЛИ НАВИ ХОНИШ

Дар литсей-парваришгоњи №1-и ноњияи Спитамен семинар-машварати вилоятї бо иштироки мудири шуъбаи хадамоти на-зорат дар соњаи маорифи вилояти Суѓд А. Ќурбонов, мудири шуъбаи маорифи ноњия М.Убайдуллоева, мудирони бахшњои хада-моти давлатии назорат дар соњаи маори-фи шањру ноњияњои вилоят, директорони муассисањои таълимии ноњияи Спитамен баргузор гардид.

Пеш аз оѓози семинар намоиши корњои эљодии хонандагон ва муассисањои таъли-мии ноњия ташкил карда шуд. Маќсад аз баргузории семинар дарёфти роњњои баланд бардоштани сифати дониши хонандагон, муайян намудани рейтинги мактабњо ва баробарарзишї оид ба тањсилот мебошад. Аз рўи барномаи семинар мудири шуъ-

баи хадамоти давлатии назорат дар соњаи маорифи вилоят А. Ќурбонов оид ба ба-ланд бардоштани сифати таълиму тарбия ва њамеша дар мадди аввал ќарор додани он, мутахассиси пешбари бахши хадамоти ноњияи Спитамен М.Вањњобова оид ба муай-ян намудани рейтинги муассисањои таълимї ва мудири бахши хадамоти назорати соњаи маориф дар ноњия О. Нуъмонов оид ба баробарарзишї ба тањсилот бо маърўзањои пурмуњтавои худ баромад карданд. Семинар-машварати вилоятї дар сатњи

баланди илмї ва дар як фазои озод гузаро-нида шуд ва иштирокчиён оид ба мавзуъњои баррасишуда фикру мулоњизањояшонро баён доштанд.

Н. РАЉАБЗОДА

Раиси шањр зимни сухан-ронии худ дар љамъомади тантанавї бахшида ба ин санаи фархунда таъкид кард, ки: «Имрўз мо дар арафаи љашни бузурги мил-ливу давлатї, яъне, 22 - со-лагии Истиќлолияти давла-тии Љумњурии Тољикистон ва фарорасии Рўзи Дониш ќарор дорем. Аз ин хо-тир, Шумо - муаллимону толибилмони азиз ва па-дару модарони ѓамхорро ба Рўзи Дониш ва фаро-расии љашнњои фархундаи миллї сидќан табрик на-муда, бароятон саодати рўзгор, бахту шодкомї ва дар кори пурмасъулияти таълиму тарбияи насли на-

врас дастовардњои нав ба навро таманно менамоям. Воќеан, мактаб даргоњи муќаддаси омўзиши илму дониш ва маркази таълиму тарбия буда, барои ташак-кул ёфтани аќлу заковат, зењну шуур, бедории афкор, одоби шоиста ва ахлоќи њамидаи насли наврас зами-наи асосї ба њисоб меравад. Ва омўзгорон равшанкунан-дагони хиради башарият ва афрўзандагони машъали илму маърифат мебошанд. Мањз ба њамин хотир рўзи якуми сентябр њамчун Рўзи Дониш љашн гирифта ме-шавад». Раиси шањри Хуљанд аз

афзун гардидани маоши омўзгорон ёдовар шуда, аз эшон даъват ба амал овард, ки аз ѓамхорињои давла-ту Њукумати Тољикистон руњбаланд гардида, шо-гирдонро бо шавќи дучанд дар руњи эњтиром ба Ватан тарбия намуда, чун ворисо-ни сазовори миллати хеш ба бунёдкориву созандагї рањнамун созанд. Њамчунин, ў дар бароба-

ри ин толибилмонро муаз-заф намуд, ки њарчї бештар

ба омўзиши фанњои даќиќ ва табию риёзї, аз худ кардани техникаву технологияи на-вин ва забономўзї рў овар-да, тафаккури аќлонї ва мањорати донишомўзии ху-дро пайваста сайќал дињанд. Толибилмонро лозим аст, ки њар лањзаи айёми мактабиро ѓанимат дониста, ваќти худро сарфи донишандўзї намо-янд. Имрўз њаёт бори дигар собит намудааст, ки танњо њамон фарде дар зиндагї ба комёбињои азим ноил мегар-дад, ки соњиби дониши ба-ланд ва ахлоќи воло бошад. Забондонї љањондонист, аз ин рў зарур аст, ки хонанда-гон дар баробари мукаммал донистани забони модариа-шон, на камтар аз ду-се за-бонро аз худ намуда, озодо-на фикру андешањояшонро баён намоянд.

«Мо хуб медонем, ки толори варзиши мактаб дар њолати хеле бад ќарор дошт. Боми толор меча-кид, фарши он фарсудаву чандин сол инљониб ранг нашуда буд. Имрўз бо даст-гирии маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањри Хуљанд ва соњибкорон то-

лори варзиш ба тариќи замонавї таъмиру азнавсозї гардид. Боми он пурра тунукапўш гардида, толори варзиши замонавї бо та-моми таљњизотњои варзишї дар ихтиёри устодону шо-гирдон гузошта шуд. Мо боварї дорем, ки ба исти-фода дода шудани ин толо-ри варзишї барои рушди варзиш мусоидат менамояд ва шогирдони таълимгоњ дар мусобиќањои варзишии вилоятию љумњуриявї ва байналмилалї ширкат вар-зида, шарафи мактаби азизи худро њимоя менамоянд» - таъкид карда раиси шањр. Сипас, дар вазъияти

тантанавї ба омўзгорони фа-ъолу эљодкор сипоснома ва туњфањои хотиравї таќдим карда шуд. Мавриди зикр аст, ки дар тамоми мактабњои шањри Хуљанд Рўзи Дониш ботантана таљлил гардид ва омўзгорону толибилмон та-вассути телевизион суханро-нии Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмонро бахшида ба ин рўзи фархунда тамошо карданд.

НуъмониРАЉАБЗОД

РЎЗИ ДОНИШ ДАР ХУЉАНД СЕМИНАРИ МУФИД

-Диќќат, диќќат, љамъомади идонаамонро бахшида ба Рўзи дониш оѓоз мебахшем,- ба-ланд шуд овози марѓуладори муаллимаи љавоне, ки вази-фаи барандагии њамоишро ба дўш гирифта буд. Ў суханро ба директори литсей Њасан Паллаев дод. Сарвари мактаб њозиринро ба муносибати Рўзи дониш табрику тањният гуфт. Директори литсей дар рафти суханронї бо ифтихор зикр на-муд, ки соли хониши гузашта аз байни 117 нафар 6 нафарашон ин таълимгоњро бо дипломи

аъло хатм карданд, 4 нафар ба донишгоњњо дохил шуданд. Муњаррири шуъбаи

њафтаномаи “Омўзгор” М.Эшонљонова шогирдон, омўзгорон ва кормандони ди-гари литсеи касбию техникиро ба муносибати Рўзи дониш та-брик гуфта, аз сиёсати хирад-мандонаи Роњбари кишвар, аз дастовардњои рўзафзуни Њукумати Тољикистон дар боби мактабу маориф суханњои нек гуфт. Аз љумла, таъкид кард, ки дар доираи Барномаи давлатии сохтмон ва таъми-ру бозсозии мактабњо барои солњои 2008-2015 зиёда аз 1000 мактаб давра ба давра ба ис-тифода дода мешавад. Давлат барои ин амали нек бештар аз 600 миллион сомонї људо кар-дааст. Танњо соли гузашта 284 мактабе, ки дорои 43 њазору 647 љойи нишаст аст, сохта ба истифода дода шуд. Дар љавоби ин њама

ѓамхорињо аз шумо, фарзандони азиз, бо бањои хубу аъло тањсил кардан, пас аз хатми литсей дар диёри худ сидќан зањмат каши-дан мемонаду бас. Мову шумо дар шароити рушди бесобиќаи илму техника танњо бо роњи мењнати софдилона азхуд кар-дани илму дониш ватани азизи худро шукуфої мебахшем. Бо-вар дорем, ки тањсилдидагони ин макони илму касбу њунар на барои муздурї дар кишварњои бегона, балки барои ривољу равнаќ бахшидани њаёт дар Тољикистони азиз омода меша-ванд.Баъди анљоми љамъомади

тантанавї ба хотири шунидани Дарси Сулњ аз забони Прези-денти кишвар Эмомалї Рањмон тариќи телевизион ањли литсеи касбии техникии №48-и Ёвон ба толори тамошо гузаштанд.

М. ФАРЃОНЇ,“Омўзгор”

-Диќќат, диќќат, љамъомади

КЎШИШИ ЊАМЕШАГЇ МЕБОЯД

Муаллимаи фанни забон ва адабиёти тољик Нуќра Файзуллоева аз хусуси зарурати донишандўзї андешањои худро баён намуд. Шањноза Њусейнова, хонандаи литсей, устодо-

ну шогирдони муассисаро аз номи шогирдон бо соли нави хониш табрик гуфт. Пас аз лањзањои тантанавї ањли донишгоњ

суханронии Президенти мамлакат, Эмомалї Рањмонро аз толори факултаи сохтмон ва меъмо-рии ДТТ ба номи М. Осимї бо мароќи зиёд тамо-шо карданд. Аз суњбат бо директори литсей М. Мирзоев маъ-

лум гардид, ки аз рўзи фаъолияташ то имрўз ин даргоњро бештар аз 9 њазор нафар толибилмон хатм намудаанд. - Имсол, - гуфт М. Мирзоев, - омўзгорони фанњои забони хориљї, физика, математика, техни-каи информатикиро бо маълумоти олї ќабул наму-дем. Устоњои таълимии мо таљрибаи бой дошта, се нафарашон дорои маълумоти олианд. Имсол 4 на-фар шогирди мо ба литсейњои шањри Томски Феде-ратсияи Россия дохил шуданд. Њоло дар литсей аз рўйи 6 ихтисос касб

меомўзанд. Бино ба гуфти директори литсей, дар баробари пешрафт баъзе камбудињо низ љой до-ранд, ки ислоњи онњо бояд тайи 1- 2 моњи охир амалї шавад. Мутаассифона, толор ва устохонаи таълимгоњ мечакад, системаи канализатсия хуб нест. Дар ин хусус ба њукумати мањаллї ва Вазора-ти маориф мактуб ирсол намудаем, ки дар мудда-ти кўтоњ њалли худро хоњад ёфт.

Њотами ЊОМИД, «Омўзгор»

ТАЉЛИЛИ СУРУРБАХШ

№ 36, 6 сентябри соли 20136 ОМЎЗГОР ШУКРИ ИСТИЌЛОЛ

Њумоюн бод Истиќлоли тољик,

Ба хотир биёрем шўришњои истиќлолхоњонаи сарба-дорони Сабзавор зидди муѓулњо бо сарварии Мав-лонзодаро дар Самарќанд, муборизањои ватандўстона ва истиќлолхоњонаи лашкар-каши тољик, њокими Хуљанд Темурмаликро дар замони њукмронии Хоразмшоњиён дар нимаи аввали асри 13 ва њимояи Мовароуннањр аз љониби ў, шўриши дењќонон бо сарварии Восеъ дар Балљувон ва дигар кўшишу њаракатњои озодихоњонаи халќи тољик, ки њадафи онњо пеш аз њама моњияти озодихоњона, истиќлолхоњона ва ватандўстона доштанд.Пас аз њазор сол ин неъмати

бебањо насиби мардуми киш-варамон гардид. Мо пеш аз њама соњиби Нишону Парчаму Суруди миллї, Конститутсия (Сарќонун), Пули миллї, Арти-ши миллї ва Президент шудем. Имрўз бо иќдомњои хайрхоњона ва ташаббусњои наљибонаву пайгиронаи Президенти киш-вар, муњтарам Эмомалї Рањмон Тољикистони мањбубро зиёда аз 160 давлатњои љањон ба рас-мият мешиносанд ва зиёда аз 100-тои он дар шањри Душан-бе сафорату намояндагињо до-ранд. Партавафшонии Пар-чами Љумњурии Тољикистон, танинандозии Суруди миллї ва суханрониву ташаббусњои Президенти Љумњурии Тољи-кистон дар ташкилотњои байналмилалї, созмонњо ва давлати љањон таљассуми ко-мили соњибистиќлолии миллии кишвар аст.Дар 22 соли соњибистиќ-

лолии миллї Љумњурии Тољикистон ба комёбињои хеле назаррас ноил гардид. Тавре аз муждањои Паёми им-солаи Президенти Љумњурии Тољикистон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон огањї дорем, танњо дар 7 соли охир дар љумњурї 1600 корхонаи саноатї бунёд шуда, сохтмо-ни чандин корхонањои хурду бузурги саноатии дигар дар назар аст. Маљмўи мањсулоти дохилї аз 9,3 миллиарди соли 2006 дар соли 2012 то ба 36,2 миллиард расонида, суръати афзоиши воќеии солонаи он ба њисоби миёна 7 дарсадро таш-кил медињад. Њаљми умумии харољоти соњањои иљтимої дар соли 2000-ум агар 106 миллион сомониро ташкил дода бошад, пас он дар соли љорї 60 баро-бар зиёд гардидааст. Сатњи камбизоатї дар мамлакат аз 81 дарсади соли 1999-ум дар соли 2012 он ба 38 дарсад расони-да шуд. Дарозумрии ањолии кишвар агар дар соли 2000-ум ба њисоби миёна 68,2 солро ташкил дода бошад, пас ин нишондињанда дар соли 2012 ба зиёда аз 72 сол ба ќайд гирифта шудааст. Маљмўи мањсулоти

саноатї ва маоши ањолї сол аз сол зиёд шуда истодааст.

«Низоми маориф-калиди њамагуна пешравињост, вале он бояд тавре ба роњ монда шавад, ки љавобгўи талаботи тањаввулоти навин бошад». Бо назардошти чунин таваљљуњњои пайвастаи Сарвари давлат дар ин давра дар соњаи маориф дастовардњои зиёд ба ќайд ги-рифта шуданд. Љињати татбиќи соњаи афзалиятноки љомеа дар ин муддат зиёда аз 500 санади ме-ъёрии њуќуќии соњавї дар шак-ли ќонуну ќарор, барномањо, консепсияњо, низомномаву да-стурамал ва тавсияњо аз љониби Њукумати љумњурї ва Вазорати маориф ќабул карда шуд, ки санадњои рўимизии маориф-чиёни кишваранд. Дар давоми 22 сол зиёда аз 1600 мактаб таъмиру тармим ва аз нав сох-та шуда, бо таљњизоти муосири замонавї таъмин карда шу-данд. Бо назардошти талаботи љањони муосир Барномаи ком-пютеркунонии муассисањои таълимї ќабул карда шуда, татбиќи даври аввали он анљом ёфт. Даври дуюми Барномаи компютеркунонї идома до-шта, дар ин давра ќисми зиёди муассисањои таълимї ва дар маљмуъ шањру ноњияњо масъа-лаи компютеркунониро пурра таъмин намуданд. Иљрои таъми-ноти мактабњо бо компютерњо 96% иљро шуда, то њол 1082 мактабњои љумњурї бо шабакаи байналмилалии Интернет пай-васт карда шудаанд. Дар назди аксари шуъбаву раёсатњои мао-риф ва муассисањои таълимї марказњои компютерї таъсис дода шудаанд.Наќшаву барномањои

таълимї, стандартњои фаннї ва риштањои тахассусї борњо мав-риди таљдиди назар ќарор дода шуда, љавобгўи стандартњои давлатї бо назардошти талабо-ти стандартњои љањонї омода ва ба тасдиќ расонида шуданд. Имрўз тамоми зинањои таълимї бо маводи таълимии китобњои дарсї, китобњои илмї, методї, тавсиявї таъмин мебошанд.Дар соњаи маориф мактабњои

типи нав аз ќабили гимназияю литсей, коллељу академияњо ташкил карда шуданд. Дар муассисањои тањсилоти олии љумњурї низоми нави љањонии кредитї љорї карда шуд. Тав-ре зикр шуд, барномањои зиёде ќабул карда шуданд, ки зинањо ва самтњои гуногуни соњаи мао-рифро танзим менамоянд.Вобаста ба раванди руш-

ди босуръати илму техника ва тањаввулоти технологии муосир ва бо истифода аз ин омода ва ба камол расонидани мутахассисони баландихтисо-су дорои љањонбинии васеъ, до-

нандаи техникаву технологияи муосир ва афзоиш додани шу-мораи олимону муњаќќиќони соњањои гуногун, ки метаво-нанд пешрафти љомеа ва давла-тро таъмин намоянд, санадњое ба тасвиб расонида шуданд, ки моњияти таќвиятбахшандагї доранд. Санадњои ќабулшуда рушди илмњои табиатшиносї ва риёзию техникї, тараќќиёти

илмњои љамъиятшиносї ва инсоншиносї, истифодаи васеи манбаъњои барќароршавандаи энергияи дарёњои хурд, офтоб, шамол, биомасса ва энергияи манбаъњои зеризаминї, фаъо-лияти ихтироъкорї, фаъолияти инноватсионї ва љињати рушду таќвияти технологияњои ит-тилоотиву коммуникатсионї, ислоњоти системаи идораи дав-латии кишвар бо маќсади да-страсии сариваќтї ба иттило-от, таъсиси паркњои технологї ва илмро ба истењсолот пайва-стан танзим менамоянд. Зина ба зина татбиќшавии санадњои мазкур шавќу раѓбати хонан-дагону донишљўёнро ба азхуд-кунии наќшаву барномањои таълимї, ба корњои љустуљўї, тањќиќотї ва илмї майл на-мудани онњо ва дар раванди тањсил аз воситањои иттилооти-ву коммуникатсионї истифода кардан боиси болоравии сифа-ти тањсилот гардидааст.Бо назардошти талабо-

ти љањони муосир љињати иљрои яке аз бандњои “Бар-номаи давлатии рушди мао-рифи Љумњурии Тољикистон барои солњои 2010-2015” бо маќсади таъмини муассисањои таълимии љумњурї, бахусус муассисањои тањсилоти олии касбї, баъдидипломї ва ил-мии љумњурї бо кадрњои илмї, дар масъалаи он ки “Давра ба

давра табдилдињии аспиран-тура, докторантураи анъанавї ба докторантураи PhD анљом дода шуда, гузариши пурра ба низоми сезинагии тайёр на-мудани кадрњо (бакалавриат, магистратура ва докторанту-ра) таъмин карда мешавад”, чорањои мушаххас андешида шуда истодаанд.Яъне, бо маќсади дар

љумњурї бо роњњои муосир тайёр кардани кадрњои дорои дараљаи илмии доктор (PhD) бо ташаббуси Вазорати мао-риф ва мувофиќаи вазорату идорањо Њукумати Љумњурии Тољикистон ќарорњои дахл-дорро ба тасдиќ расонд. Аз љумла, бо ќарорњои Њукумати Љумњурии Тољикистон “Ни-зомномаи докторантура аз рўи ихтисос (PhD)” ва дар њамин замина “Дар бораи тартиби таъсис ва тасдиќи шўроњои дис-сертатсионии њимояи рисолањо барои дарёфт ва додани дараљаи илмии доктори фалса-

фа (PhD), доктор аз рўи ихти-сос” ба тасдиќ расонида шуд. Аввали моњи августи соли ра-вон бо ќарори дигари Њукумати Љумњурии Тољикистон “Стан-дарти давлатии тањсилоти кас-бии баъд аз муассисаи олии таълимї (докторантура)” ба тасдиќ расонида шуд, ки тибќи талаботи он дар навбати аввал муассисањои тањсилоти олии

базавї ва илмие, ки нерўи ка-дрии илмии самти тахассуси муайянро доранд, бо муайян кардани риштањои тахассусї, омода намудани наќшаву барномањои таълимї, тањияи стандартњои таълимии фаннї, китобњои дарсї ва маводи ди-гари таълимї дар њамкорї бо муассисањои пешрафтаи хориљии тањсилоти олии касбї, ки барномањои аккредитатсия-шудаи докторї доранд, барои таъсиси Шўроњои диссертат-сионии дифои рисолањои илмї бояд шароит муњайё созанд.Татбиќи амалии санадњои

мазкур имконияти хубро ба-рои магистрантону аспиран-тон, докторантон ва унвонљўён фароњам меоварад, ки метаво-нанд дар Љумњурии Тољикистон рисолањои илмиашонро дифоъ намоянд. Дар низоми љањонии докторантураи PhD тайёр кар-дани мутахассисони дараљаву унвони илмидошта њељ гоњ низоми маъмули анъанавии мављударо инкор ва ё бекор на-мекунад, балки бо он бароба-рарзиш амал менамояд.Чунинанд, шаммае аз

дастовардњои Истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон, ки фарањбахшу гу-воро буда, тавассути сулњу су-бот, њамдилї, њамдигарфањмї ва вањдати миллї ба даст омада-анд. Вањдат нишонаи шукуфої, осудагї, равнаќи кишвар ва пойдории Истиќлолият аст. Заволи давлати Сомониён, нофањмињои солњои аввали соњибистиќлолии миллї ба-рои њар як фарди худогоњ бояд сабаќи љовидонї бошад!

Раљабалї САНГОВ, сармутахассиси раёсати

илм ва инноватсияи Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

ДАСТОВАРДЊОИ ИСТИЌЛОЛИЯТ ШАЊДБОРАНДБа хотир биёрем шўришњои

нммснтбмдрв

Мувофиќи фармоиши Вазири маорифи Тољикистон Нуриддин Саидов бањри иштирок дар чорабинињои идона бахшида ба «Рўзи до-ниш ва Сулњ» кормандони Академияи тањсилоти Тољикистон дар як ќатор муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбї воќеъ дар шањри Ду-шанбе ширкат љуста, устодону шогирдони муассисањои таълимии номбурдаро аз номи маъ-мурияти вазорат ва АТТ табрик карданд. Баромади Президенти мамлакат Эмомалї

Рањмон тавассути шабакањои телевизионї бо ка-моли шавќ ва хушнудии беандоза шунида шуд. Маърўзаи пурмуњтавои роњбари давлат дар

самти беш аз пеш тараќќї додани соњаи мао-риф, таваљљуњи комил ба бењтар ва баландтар шудани сифати тањсилот ва таълиму тарбияи љавонон, тањкими базаи моддию техникии муассисањои таълимї ва амсоли ин боиси ифти-хор ва рўњбаландии њозирин гардид.

Пас аз анљоми мулоќоти Президенти мамла-кат сарварони муассисањо чорабиниро ифтитоњ намуда, њозиринро дар шахсияти устодон, омўзгорон ва донишљўён бо ин рўзи фархун-да муборакбод намуданд.Онњо њар кадом таъ-кид мекарданд, ки љашни имсола њамзамон ба 22 – юмин солгарди Истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон мувофиќ омад. Вазифаи њар яки мо аз он иборат аст, ки хубу аъло хонем, софдилона мењнат кунем, бањри ободї ва шуку-фоии Ватани азизамон сањми арзанда гузорем.

Кормандони масъули АТТ М. Лутфуллоев, У. Зубайдов, С. Аминов, С. Шербоев, М. Нуъмо-нов, С. Сулаймонї, С. Неъматов, С. Камолзода ва дигарон дар муассисањои маълумоти ибтидої ва касбии љумњурї шуда, њозиринро бо ин рўзи таърихї табрик намуданд.

Њотами ЊОМИД,«Омўзгор»

МУЛОЌОТ

ШОДБОШИИ УСТОДОНУ ШОГИРДОНИ ЊУНАРИСТОНЊО

№ 36, 6 сентябри соли 2013 7ОМЎЗГОР ЉАШНВОРА

Зињї бахту зињї иќболи тољик!

Президенти Љумњурии Тољикистон, Љаноби Олї, муњтарам Эмомалї Рањмон фармудаанд, ки «Мамлакати мо бо роњи интихобкардаи хеш чун љомеаи озод ва соњибихтиёр пеш ме-равад ва мекўшад, ки баробари аз бар намудани дастовардњои тамаддуни љањонї симои фарњангї ва анъанањои хосаашро њифз намояд».Аз ин таъкиди мутафаккирона бар-

меояд, ки ташаккули низоми миллии маорифи мо бояд дар заминаи анде-шаи миллї љараён гирад. Мафњуми ан-дешаи миллї дар замони истиќлолияти давлатии мамлакатамон бештар мав-риди таваљљуњ ќарор мегирад, зеро яќин аст, ки он васила ва ё занљири но-гусастаниву муассири хештаншиносї, худогоњї ва худљўист.Воќеан мавриди зикр аст, ки ба-

рои њар як миллат андешаи миллї мабдаи њастї ва баќои ўст. Ва рољеъ ба масъалаи фавќ дониш-мандони ватанї аќидањои руњафзо эљод кардаанд ва онњо бар он на-заранд, ки таъбири мазбур мансу-бияти миллатро ба фарњангу та-маддуни башарї муайян мекунад, яъне агар љанбаи миллї аз дидгоњи маънавї пуриќтидор бошад, бинои арзишњои байналмилалї ќомат меафрозад. Дар ин росто аќидаи олимони саршиноси ватаниро, ки таваљљуњбарангез аст, баён мена-моем:

«… андешаи миллї натиљаи зуњуроти њувияти маънавии миллат буда, шарти асосии њастию суботи миллат ва олами мафкуравии он ме-бошад, ки дар заминаи фањму дарки манфиатњои асосии миллї ташак-кул ёфта, љавњари њастии миллат ва вазифањои сарнавиштсози вайро дар масири таърих ифода мекунад. Дар ин маъно, андешаи миллї восита ва шакли баќои маънавї ва њифозати миллат, руњи ў, умеду орзуњо ва ормонњои вай барои ояндаи нек аст…»Дар шароити истиќлолияти давла-

тии Љумњурии Тољикистон ташаккули низоми миллии такмили ихтисос дар такя ба андешаи миллї, ки он фароги-ри арзишњо ва ормонњои миллии мост, таќозои бунёди љомеа ва ё давлати миллист.Истиќлолияти давлатї барои мо

тамоми шароитњоро њам аз назари сиёсию иќтисодї ва њам аз нигоњи фарњангию иљтимоъ љињати густа-риш бахшидани низоми миллии такмили ихтисос фароњам овард. Таркиби мафњуми низоми миллии такмили ихтисосро ба се навъ мета-вон таъбир кард: яке ин ки мафњуми зикрёфта дархўри ормонњои дав-лати соњибистиќлоли мост ва њама рукнњои љомеаи навин дар пояи таркиби аввали њамин мафњум рушд мекунанд; сониян, матлаби низоми миллии такмили ихтисос тањсилоти асосї,

миёнаю касбї ва олии кишварро ба фазои тањсилоти байналмилалї бо дарназардошти сарчашмањои фарњанги миллї мепайвандад ва аз љониби дигар, яке аз роњњои бањамоии тамаддунњост; солисан, ифодаи ни-зоми миллии такмили ихтисос усули муњиму зарурї муколамаи намоян-

дагони фарњанги башарї, ба хотири омўзиш аз дастовардњои њамдигарист.Нињоят, чун сарењан ба тавзењи асли

мафњум мутаваљљењ шавем, њидояти Мавлоно Љалолуддини Балхї ба ёд мерасад:Машварат идроку њушёрї дињад,Аќлњо мар аќлро ёрї дињад.Ва ин панди Њакими бузург ќатраест

аз он бањри бекарони њикмати озода-гон, ки андешаи миллии моро ифода карда, намояндагони фарњангї баша-риро ба омўзиши таљрибаи тарафайн даъват менамояд.Њамзамон Истиќлолияти давлатї

барои мо имконият фароњам овард, ки тибќи Консепсияи гузариш ба ни-зоми нави тањсилоти миёнаи умумї дар љумњурї бо дар назар гирифта-ни ѓояњои олии инсонгарої, яъне ба мазмуни тањсилот фаро гирифтани фарњанги миллї, зењнї, маънавї, зебопарастї, муоширатї, технологї,

мазмуни бунёдї доштани тањсилот фањму дарки дастовардњои таърихи инсоният ва расондани ёрии амалї дар ташаккули интелектуалии хонандагон ва дигар љанбањои муњим, низоми нави тањсилотро аз бар намуда, татбиќи онро таъмин намоем. Таљдиди на-зар ба раванди тањсилот дар љумњурї таќозои замони муосир буда, њаргиз маънои онро надорад, ки дар ин љараён аз низоми миллї кор нагирем. Њар гуна тањаввулот бояд дар заминаи арзишњою ормонњои миллиамон ба вуќуъ пайвандад.Моро зарур аст, ки њини омўзиш

ва бардошти мазмун аз тањсилоти байналмилалї ба бозмондагї ва заъ-фи тафаккури миллї роњ надињем. Аслан тафаккури миллї дар пояи андешаи миллї эљод мешавад ва сар-маншаъи он њамон ѓояњои созанда-анд, ки инсонро аз дидгоњи маънавї пероставу ороста мегардонад. Мањз аз ин хотир ташаккули низоми мил-лии такмили ихтисос ба мањорату малакаи касбии кадрњои педагогї ниёзманд аст ва дар њама маврид маъ-рифат василаи асосию тањкимбахши он мањсуб меёбад.Вобаста ба баёни матлаби иншо-

шуда, мароми њар як бозсозї ва ё дигаргунї барои бењдошти вазъи соња нигаронда мешавад. Аз ин нуќтаи на-зар, њадаф аз ташаккули низоми мил-лии такмили ихтисос инкишофи шах-сияти инсон дар заминаи андешаи миллист. Асолат ва њуввияти миллиро шахсияти инсон онгоњ тафаккур мена-мояд, ки аз зинањои аввали омўзиш, аз таълимоти оламгири намояндагони барљастаю мондагори фарњанги хеш бањравар гардида, руњро бо иксири маърифат пок созад. Моњияти назарњо оид ба фањмиши

ташаккули низоми миллии такмили ихтисос, ки аз андешаи миллї ман-шаъ мегирад, дар он таљассум меё-бад, ки масъулини маорифи кишвар шахсияти сазовори замонро тарбият намоянд. Буњрони ахлоќї ва маъна-вие, ки имрўз тамаддуни аврупоиро фаро гирифтааст, симои инсонга-роиро аз даст дода, арзишњои гу-манистиро сарфи назар мекунанд. Матлаби дарљёфтаро муњаќќиќ ва файласуфи тољик Назри Яздонї дар рисолаи «Њикмати озодагон» чу-нин тавзењ додааст: «Њадафи мо ин аст, ки тамаддуни ориёї-тољикї як дастгоње сохтааст, ки инсон мета-

вонад онро дар љомеа ба кор андо-зад, як љомеаи инсонї, рў ба инсон, љомеаи бузаргдошти ќадри одамро дошта бошад. Ин дастгоњ ба тамоми љузъиёт ва тамомият, бешубња мета-вонад њар гуна буњрони маънавиро ислоњ кунад, њатто буњрони маъна-вии љањонро, зеро маънавиёти мил-лии тољикї азалан на консервативї, балки конструктивї, бањра гирифтан ва бањра додан ба тамаддунњои дига-ри љањонї будааст, моњиятан хусуси-яти умумибашарї дорад. Ин тамад-дунест, ки касофати шарќигароиву ѓарибгарої ва монанди онњоро таво-нистааст пушти сар кунад».Бунёди мактаби миллии мо бояд

бар асоси њамин ѓоя тарњрезї ша-вад. Аз ин рў, дар низоми нави таъ-лиму тарбия бояд арзишњои маъна-вию ахлоќї бартарї дошта бошанд, зеро аз азал чунон ки донишмандо-ну муњаќќиќон фармудаанд, роњи

мардуми мо ба сўи эњёи миллї роњи маънавиљўист. Шахсияти фарњехтаву баркамол мањз дар чунин муњит тар-бият меёбад.Ва офаридани ин фазо бар дўши давлат, волидайн, мактаб ва љомеа аст.Мусаллам аст, ки бозсозии соњаи

маориф дар љумњурї таќозои шар-ту шароити тањсилоти байналми-лал аст. Дар ин раванди бебозгашт масъулини соња муваззафанд, ки аз таълимоти тањсилоти байналмилалї бењтарин модулњои таълиму тар-бияро интихоб намуда, дар асоси ѓояњои миллї онњоро ба барномањои гуногуни фаннї ворид намоянд. Њамин андешаи бикрро Абулмаъонї Абдулќодири Бедил чунин ба ќалам додааст:Сайќалгари оинаи таљдид ќадим аст,Натвон ба навин ѓофил аз он сози

куњан рафт.Дар замони шўравї мактаб аз асо-

лати миллии худ дур шуда, дар тар-бияи шахсияти инсон ѓояњои олии инсонгарої, ки аз андешањои орифонаи саромадони адабиёти пурѓановатамон ѓизои маънї мегирад, ба эътибор ги-рифта намешуданд.Аз ин дидгоњ, масъулини Дониш-

кадаи љумњуриявии такмили ихтисос ва бозомўзии кормандони соњаи мао-риф њангоми тањияи барномањои нави намунавии таълимї, хоса аз фанни педагогикаи касбї барои шунаван-дагон мавзўъњоеро интихоб наму-данд, ки ба ин љанбаи муњим бевоси-та алоќаманданд. Аз љумла, «Низоми миллии ташаккули шахсият аз дидгоњи педагогї», «Тарбия ва мавќеи он дар миёни арзишњои иљтимої-фарњангї» ва ѓайра мавзўњоеанд, ки дар мабнои тарбияи шахсияти инсон тањия ва баррасї гардидаанд.Дар ин радиф набояд фаромўш

кард, ки тарбияи насл ин раван-ди муљтамавї буда, дар он њамаи унсурњои љомеа-оила, давлат, ташкилотњои давлатї, аз љумла муассисањои таълимї, иттињодияњои љамъиятї бояд аз рўи вазифа ва маќсадњои дар наздашон гузошташу-да иштирок намуда, бањри ташаккули он њамчун инсони худогоњу худшинос, баранда ва дорандаи сифатњои неки инсонї, инкишофи сатњи баланди маънавї, зењнї, фарњангї, љисмонї, рушди љањонбинии ў аз лињози равонї зебої, миллї, љањонбинии илмї, эњтиром гузоштан ба арзишњои

миллї, фарњангї, динї, этникї, ка-лонсолон ва дигар аъзои љомеа шир-кат меварзанд. Муаллим сарфи назар аз тахассу-

си касбї бояд педагог бошад, зеро њамагон огоњанд, ки педагогика ил-мест, ки роњи дурусти доро шудан ба ахлоќи накў, таълими дуруст ва маълумоти њарчи бештари фароги-ри њама љанбањои њаёти инсонро ба сўи тафаккури созанда ва барои башарият нишон медињад.Мањз пе-дагогика инсони љањонсозро тар-бият менамояд. Ба озодии шахс роњ кушода, боварї ва љасоратро дар нињоди ў бедор месозад, захирањои ботинии муњассилро ошкор сох-та, шароитеро муайян менамояд, ки шахсиятњо бо вуљуд меоянд. Таљрибаи рўзгори дурудароз ва таърихи башарият бозгўи он аст, ки љомеа метавонад афроди њушманду дилогоњ ва эљодкору ободгарро ба камол расонад. Бузургони ањли илму адаб, файласуфону мутафак-

кирони гузаштаи форсу тољик дар осори илмию адабии боѓановати хеш исбот кардаанд, ки инсонро метавон тарбият карду ба роњи ро-сту љодаи мустаќим њидоят намуд. Тамоми намояндагони адабу илми тољик, аз устод Рўдакї сар карда, то Ањмади Донишу Садриддин Айнї мањз бо пешнињоди андешањои олию волои худ, ки як навъ Консеп-сияи амиќу дурандешонаи ѓоявии тарбият мањсуб меёбанд, ба гунаи жарфу ќотеъона њадси онро заданд, ки инсон дар мењвари асосии љомеа ќарор дорад ва сохтмону бунёди маънавию фарњангии ин љомеањо ба амалиёту њаракат ва пиндору гуфтору рафтори аъзои он иртибо-ти зич дорад. Худи мафњуми «адаб» дар тањлили доманадору бовусъати шоирону мутафаккирони тољик ба масобаи камолоти маънавї, булуѓи суративу сиратии инсони комил ши-нохтаву дарк карда шудааст. Бино-бар ин, пайваста бар асоси тафакку-ри миллї такмили дониш бо умеди дар зиндагї дарёфт намудани ганљи маънавї шарт ва зарур аст. Мавлои Рум таълим медињанд, ки рушди касб дар айёми љавонї гарави комё-бии инсон аст:Кори бахт аст ону он њам нодир

аст,Касб бояд кард, то тан ќодир аст.Касб кардан, ганљро монеъ кай

аст?По макаш аз кор, он худ дар пай

аст.Љињати њадафмандона пеш бурда-

ни фаъолияти педагогї мо як дастури методї бо номи «Дар њошияи таф-сири ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» тањия намудем, ки мазмуни он фарогири мафњуми низоми ташаккули шахсияти инсон аст.Моњияти аслии њамагуна тадбирњо

дар љараёни ислоњоти соњаи маорифи кишвар дар он ифода меёбад, ки низо-ми миллии такмили ихтисосро масъу-лин бояд бар пояи арзишњою ормонњои миллї роњандозї намоянд. Дар он су-рат маќсади нињоии мо-тарбияти ин-сони комил љомаи амал мепўшад.

Мењриддин ЃИЁСИЕВ, мудири кафедраи

психология, педагогика ва методикаи таълими ДЉТИБКСМ

НИЗОМИ МИЛЛИИ ТАКМИЛИИХТИСОС ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

Президенти Љумњурии Тољикистон,

до

мМм

агкр

ИСТИЌЛОЛИЯТ ВА МАОРИФ

№ 36, 6 сентябри соли 20138 ОМЎЗГОР МАШВАРАТЉАМЪБАСТ НАТИЉАГИРЇ

ЉАМЪБАСТ

Рўзи аввал чунин машварат дар ноњияњо сурат гирифта, дар он муовинони маќомоти иљроияи ноњияњо, раёсати молияи ноњия, прократураи ноњия, мудирони шуъбањои маориф, намояндагони вазорат, раёсати маорифи шањр, кумитаи иттифоќи каса-баи кормандони илм ва маорифи шањр, ѓолибони озмунњои «Муаллими сол», «Му-раббии сол», «Мудири кўдакистони сол», «Кўдакистони сол», «Роњбари синфи сол», «Синфи сол», «Волидайни бењтарини сол» ва чанде дигар ширкат варзиданд. Рўзи дуюм машварати љамъбастии августии кормандони соњаи маорифи шањр дар Мар-кази равобити пойтахт баргузор гардид. Дар он муовини раиси шањри Душанбе

Санавбар Рањимова, муовини вазири мао-рифи љумњурї Тољинисо Мањмадова, про-курори шањр Саидмуроб Ќодиров, сардо-ри раёсати маорифи шањр Њамидуллохон Фаќеров, директорони мактабњои шањр, муовинон, ѓолибони озмунњои зикршуда иштирок доштанд. Њ.Фаќеров оид ба «Ва-зифа ва уњдадорињои кормандони соњаи маорифи шањри Душанбе дар партави Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон аз 26.04.2013» маърўза кард. Зикр гардид, ки кормандони соњаи маорифи шањр бо илњом аз Паёми имсолаи Сарвари кишвар соли хониши гузаштаро бомуваффаќият љамъбаст карданд.

- Вале ин љо сухан танњо аз муваффаќият не, таъкид бар ислоњи нуќсонњои мављуда, иљрои вазифањои дар пешистода ва дарки масъулияти баланд дар амалигардонии сиё-сати давлат дар соњаи маориф аст, -гуфт ў. – Мо мавриди амал ќарор додани Ќонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таъли-му тарбияи фарзанд»-ро њар лањза бояд дар мадди назар дошта бошем, зеро натиљагирї аз иљрои он чандон назаррас нест. Њ.Фаќеров аз ахлоќи нохуб ва

таќлидкории ноболиѓон ба маданияти

бегона, инчунин, мушкилоти норасоии китобњои дарсї ва омўзгорони ихтисос-манд дар мактабњои русї ва дар њамин њол таваљљуњи зиёди мардум ба чунин мактабњо изњори нигаронї кард. Дар музокираи маърўза ѓолибони озмунњои «Муаллими сол» (С.Ѓаффорова- мактаби №15), «Мураббияи сол» (Н.Шарифова-мудири кўдакистони №45), «Кўдакистони сол» (З.Рањмонова -мудири кўдакистони №119), «Волидайни сол» (Мањмадалии Маќсадулло- аз мактаби №15) доир ба дастовардњои хеш фикру андешањои љолиб баён намуданд. Аз љумла, пешнињоди Нар-гис Шарифова дар бораи таваљљљуњи ањли љомеа ва њукумат ба бунёди кўдакистонњои замонавї, Саида Ѓаффорова дар бораи љалби бештари љавонон ба кори омўзгорї ва чанде дигар ќобили ќабул дониста шуд. Сипас, муовини вазири маориф

Тољинисо Мањмадова дар бораи вазъи таъ-лиму тарбия дар мактабњои пойтахт, сатњи сифати тањсилоти хонандагон, дараљаи омадагии онњо ба озмунњо, фаъолияти омўзгорон ва омилњои баланд бардошта-ни такмили ихтисос изњори ќаноатмандї карда, бахусус, пешрафти корро дар зи-наи тањсилоти томактабї нисбат ба дигар минтаќањо мусбат арзёбї намуд.

-Бо вуљуди ин, бояд њар кадоми мо бањри боз њам бештар фаро гирифтани кўдакони синни томактабї љањду љадал намоем, чун-ки бунёди њама гуна љомеаи солим мањз ба фаъолияти зинаи мазкури тарбия вобастагї дорад, -таъкид кард ў.Баромади прокурори шањр С.Ќодиров

ба вазъи ташвишовари ахлоќи насли на-врас ва риоя нагардидани талаботи ќонун бахшида шуд. Муовини раиси шањр Санав-бар Рањимова дар баромадаш њозиринро барои хуб пешвоз гирифтани соли нави тањсил даъват карда, ба онњо дар иљрои вазифањои дарпешистода таманниёти нек орзу намуд. Табъи иштирокдоронро баромаду

шеърхонї ва раќсу сурудхонии шогирдони мактаби раќами 15 ва Маркази кўдакону на-врасони шањр болида гардонд.

Саидаи ФАЗЛ,«Омўзгор»

БУРДУ БОХТИ АЊЛИМАОРИФИ ПОЙТАХТ

Раиси вилояти Суѓд зимни суханронии хеш кормандони соњаи маорифро бахшида ба фа-рорасии Рўзи дониш, оѓози соли нави тањсил ва љашни фархун-даи 22-солагии Истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон табрик гуфт ва изњори умед кард, ки омўзгорон тарбияи дурусти насли наврасро дар руњияи ватандўстиву худшино-сии миллї идома медињанд.Ќоњир Расулзода рушди

соњаи маорифро асоси пеш-рафти љомеа ва иќтисоди кишвар арзёбї карда, бо

мисолњои мушаххас пеш-рафти маорифи вилоятро дар солњои соњибистиќлолї тањлил карда, изњор дошт, ки аз љониби Њукумати Љумњурии Тољикистон ва маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят ба ин соња ањамияти аввалиндараља зоњир карда мешавад. Дар давоми солњои 1992-2012 ва шаш моњи соли равон дар миќёси вилоят беш аз 400 муассисаи тањсилоти умумї барои наздик 100 њазор љои нишаст сохта, ба истифода дода шудааст. Танњо соли љорї сохтмони 69 иншооти маориф барои 13 њазору 700 љои нишаст бо маблаѓи умумии 102 милли-он сомонї идома дорад.Раиси вилоят аз афзоиши

мактабњои намуди нав ба мо-нанди литсейю гимназияњо, мактабу кўдакистонњои хусусї ёдовар шуда, фаъолияти онњоро барои пешбурди таълиму тар-бия, инкишофи ќобилияту ис-теъдоди кўдакону наврасон хуб арзёбї карда, ќайд намуд, ки на-

хустин кўдакистони президентї дар миќёси љумњурї бо фаро-гирии 1000 нафар дар шањри Хуљанд дар арафаи таљлили љашни Истиќлолият дари худро ба рўи кўдакон боз хоњад кард.Ќоњир Расулзода дар ра-

дифи пешравињои соњаи мао-риф аз ќабили ѓолибияти рўзафзуни хонандагони мако-тиби вилоят дар олимпиадањои љумњуриявию байналмилалї, афзоиши хонандагон ба зинаи сеюми тањсил, зиёдшавии теъ-доди занони омўзгор ва ѓайра камбудињои соњаро низ ёдовар шуд. Аз љумла зикр гардид, ки вазъи компютеркунонии мактабњо мувофиќи маќсад набуда, сатњу сифати таълиму тарбия, дараљаи маърифатнокї ва малакаву мањорати хонан-дагони муассисањои алоњидаи тањсилоти миёнаи умумї ба талаботи меъёрњои муосир пурра љавобгў намебошад. Аз ин лињоз, раёсати маорифи вилоят ва маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањру

ноњияњо вазифадор карда шу-данд, ки барои баланд бар-доштаи сатњу сифати таълиму тарбия, таъмини муассисањои таълимї бо асбобњои аёнї ва методї чорањои зарурї анде-шанд.Њамчунин раиси вилоят дар

бораи иљрои Ќонуни «Масъу-лияти падару модар дар таъ-лиму тарбияи фарзанд», вазъи љинояткории ноболиѓон, худкушї дар байни љавонону наврасон андешаронї карда, аз ањли маориф даъват ба амал овард, ки барои аз байн бурда-ни ин зуњуроти номатлуб дар њамкорї бо сохторњои марбута тадбирњои мушаххас андешанд. Ќоњир Расулзода ба масъалаи пардохти сариваќтии маоши омўзгорон таваљљуњ зоњир кар-да, ба идораи молияи вилоят супориш дод, ки то оѓози соли нави хониш дар навоњие, ки ин масъала њалли худро наёф-тааст, маош ва рухсатпулињои омўзгорон пурра пардохт кар-да шавад.

Омўзгори гимназияи № 4 – и шањри Истаравшан Бањром Пиримќулов аз номи кулли омўзгорон суханронї намуда, барои дастгирињои рўзафзуни Њукумати љумњурї ва маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ви-лоят нисбати кормандони соњаи маориф изњори сипос намуд.Дар љаласа, инчунин аз љониби

иштирокчиён мурољиатномаи кормандони соњаи маориф ќабул карда шуд.Сипас, дар вазъияти

тантанавї Ќоњир Расулзода ба 30 нафар устодони мако-тиби шањру навоњии вилоят сипопосномањои маќомоти иљроияи њокимияти давла-тии вилояти Суѓд, туњфањои хотиравї ва маблаѓи як њазор сомониро таќдим намуд. Дар машварати авгу-

стии омўзгорони вилояти Суѓд муовини вазири мао-рифи Љумњурии Тољикистон Тољинисо Мањмадова иштирок ва суханронї намуда, аз номи вазири маорифи љумњурї ањли маорифи вилоятро ба фарорасии соли нави хониш табрик гуфт. Бо баргузории консерти идо-

на санъаткорони вилоят хоти-ри иштирокчиёнро болида гар-донданд.

Нуъмон РАЉАБЗОДА,«Омўзгор»

МУЛОЌОТИ РОЊБАРИЯТИ ВИЛОЯТБО КОРМАНДОНИ СОЊАИ МАОРИФ

Раиси вилояти Суѓд зимни

мрдтаТивам1рау

Маърўзаи мудири шуъбаи маорифи ноњияи Њисор дар машварати ав-густии омўзгорони ноњия «Вазифа ва уњдадорињои кормандони соњаи мао-риф дар партави Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон дар Маљлиси Олии Тољикистон» ном дошт.Зимни суханронии хеш

Н.Асадзода ба тамоми пањлуњои соња рўшанї ан-дохта, таъкид намуд, ки дар соњаи маорифи ноњия њастанд, проблемањое, ки ёфтани роњњои њалли онњо метавонад мусоидат ба пешрафти бештари соња хоњанд кард.Маорифчиёни ноњия

соли тањсили 2012-2013-ро натиљагирї намуда, барои соли тањсили нав рељањои нав тарњрезї намуданд. Бо маќсади баланд бар-доштани сифати таълиму тарбия дар таълимгоњњо соли тањсили сипаришу-да 511 нафар омўзгор, роњбарони таълимгоњњо аз такмили ихтисос гу-заштанд. Дар 73 мактаби тањсилоти миёнаи умумї, 36 мактаби асосї, гимна-зия, литсей ва 8 муассисаи

томактабї иттињодияњои методии дохилимактабї амал мекунанд, ки дар машѓулиятњои њармоњаи онњо беш аз 2 њазор на-фар омўзгору корман-

ди соња ширкат намуда, аз таљрибаи якдигарї бањраманд шуданд.Дар маърўзаи мудири

шуъбаи маорифи ноњия арќому далелњои зиёде дар мавриди пешрафти кори соња дар ноњия ва бисёр масоили њалталаб ироа гардиданд. Чанде аз директорони мактабњо оид ба фаъолияти коллективњояшон ибрози назар карданд.Дар машварат раиси

ноњия У.Сабзов суханронї кард.Шарифмуроди Ис-

рофилниё, директори Пажўњишгоњи рушди ма-орифи АТТ, зимни сухан-

ронии хеш бо зикри чан-де аз дастовардњои ањли маорифи ноњия онњори бо оѓози соли нави тањсил табрик гуфт.Дар машварат чан-

де аз омўзгорон бо ни-шони «Аълочии мао-рифи Тољикистон» ва ифтихорномањо ва туњфањо сарфароз гардо-нида шуданд.

С.ИСКАНДАРОВ, «Омўзгор»

МО ЊАМА ШОГИРДИ ДАБИСТОНЕМ

Дар арафаи љашни 22 – солагии Истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон бо ташаббус ва дастгирии раиси ноњия Сайидамир Сиёмардов дар дењаи Таги Камари љамоати дењоти Њакимї мактаби ибтидоии муљањњаз бо њама ашёи замонавї дари худро ба рўйи толибилмон боз намуд. Чунин мактаби ибтидоии замонавї

дар дењаи Дењбаланди љамоати дењоти Муљихарф сохта ба истифода дода шуд.

Бояд гуфт, бинокорон ин иморатњои навро бо тарзи замонавї хеле хушсифат сохтаанд. Њамин тавр, рўзи 1 – уми сентябр хонандагони ин таълимгоњњо вориди синфхонањои наву замонавї гардида, бо табъи болида илм меомўзанд. Маъмурия-ти мактабњои зикршуда ба ќабули иншоотњои љашнї болида ба тањсил шуруъ карданд..

Њољиќурбон ЊАСАНОВ, Ноњияи Нуробод

МАКТАБИ НАВ

ТУЊФА БА ЉАШН

№ 36, 6 сентябри соли 2013 9ОМЎЗГОР МАШВАРАТПЕШЌАДАМОН

ЉАЛАСА

Фаъолияти кормандо-ни соњаи маорифи шањри Ќўрѓонтеппа дар соли хониши сипаригардида на танњо дар вилояти Хат-лон, балки дар љумњурї низ яке аз бењтаринњо ба шумор меравад. Ин нукта дар суханронии мудири шуъбаи маорифи шањр Би-бишамсия Абдурањимова зимни машварати васеи омўзгорони маркази ви-лоят бори дигар таъкид гардид.Дар натиљаи бењбудии

сатњу сифати тањсилот ва иштироки фаъолона дар озмунњои фаннї, фосилавї ва номї хонандагони ма-котиби шањр соњиби 27 љойи ифтихорї (4 медали тилло, 12 медали нуќра ва 11 медали биринљї) гар-диданд.Шогирдони макотиби

шањр дар мусобиќањои варзишї низ соњиби

нишондињандањои назар-рас гардиданд.Соли гузашта дар озму-

ни љумњуриявии «Муалли-ми сол» омўзгори химияи литсейи тамоюли физикї-математикии «Ориёно»-и шањр Ќобилљон Тошев са-зовори љойи якум гардид. Њамчунин, мураббияи

кўдакистони №24 Сад-барг Љўраева дар озмуни вилоятии «Мураббияи сол» ѓолиб дониста шуда, ба озмуни љумњуриявї роњхат гирифт. Бо дастгирии маќомоти

иљроияи њокимияти дав-латии шањри Ќўрѓонтеппа ва Маркази кореягияњои љумњурї соли гузашта дар маркази вилоят мактаби нави замонавї барои 420 нафар хонанда кушода шуд, ки дар он асосан намояндагони аќаллиятњои миллї бо за-бони русї тањсил менамо-

янд.Истироњати мактабба-

чагон дар давраи таътили тобистонаи имсола низ хуб ба роњ монда шуда, таъмиру тармими биноњои таълимї бо сифати хуб ба сомон расонида шуданд.Муассисањои таъли-

мии шањр ба мавсими зимистонгузаронї омо-дагии љиддї мебинанд ва барои ин маќсад аллакай 302 тонна ангишт ва 435 метри мукааб њезум захи-ра намуданд.Дар машварати ва-

сеи омўзгорони шањри Ќўрѓонтеппа намоян-даи Вазорати маорифи љумњурї Њ. Наврўзов, сар-дори раёсати маорифи вилоят Х. Ќурбонзода, раиси шањр Ш. Самиев ва дигарон ширкат варзида, суханронї намуданд.

Љумъабек ЭЊСОНОВ,«Омўзгор»

ПЕШСАФЇ-МАРОМИ АСОСЇ

Дар љаласа нахуст маърўзаи мудири шуъбаи маорифи шањр Сафаралї Камо-лов дар мавзўи «Вазифа ва уњдадорињои кормандони соњаи маориф дар партави Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон» шунидашуд.Мавсуф, аз љумла, ќайд намуд,

ки дар масъалаи сифати тањсил ва бењдошти раванди донишандўзии хо-нандагон корњои мушаххас ба сомон расонида шуданд. Сифати тањсилот рў ба бењбудї нињодааст. Дар ин раванд рейдњои зиёди назоратї, озмунњои гу-ногуни фаннї, рўзњои нозирї, санљиши сифати дониши хонандагон гузарони-да шуданд. Њамзамон бањри бењдошти усулњои нав ва самарабахши таълим дар њамкорї бо Маркази љумњуриявии корњои методии назди Вазорати мао-рифи Љумњурии Тољикистон 6 семина-ри проблемавї бо дарбаргирии беш аз 110 муассисаи таълимї ва томактабию беруназмактабї дар њамбастагї бо Пажуњишгоњи рушди маорифи Акаде-мияи тањсилоти Тољикистон ташкил ва гузаронида шуданд, ки аз ањамият холї нестанд. Дастовардњои илмии маорифчиё-

ни шањр сол то сол меафзояд. Дар соли тањсили гузашта 130 нафар хатмкунан-дагони синфњои 9 соњиби шањодатномаи аъло гаштанд. Ду нафар хонандаи мактаб-парваришгоњи «Дўстї» Њумайро Мањмадалиева ва Шањноза Самиева син-фи 11-ро бо медали нуќра хатм карданд. Дар озмунњои фаннии мактаббачагон дар давоми сол дар сатњи љумњурї толи-билмони шањри Вањдат соњиби 46 меда-ли тилло, 52 медали нуќра ва 58 медали биринљї гаштанд. Айни њол 97 нафар толибилмони

болаёќати мактабњои шањр идрорпу-лии президенти кишвар ва раиси шањри Вањдатро мегиранд.Сарвари маорифчиёни шањр

С.Камолов, њамчунин, ќайд кард, ки дар самти таъмиру тармими мактабњо ба соли нави хониш, таъмини мактабњо бо мутахассисон, ташкили синфхонањои компютерї, таъмини китобњои дарсї ва китобњои бадеї, ташкили истироњати тобистонаи мактабиён, њарчанд ба дастовардњои назаррас муваффаќ гаш-таем, њоло њам дар самти фаъолияти мо камбудињо ва норасоињои зиёд ба чашм мерасанд.Пас аз муњокимаи маърўза ва барома-

ди Лутфия Носирова-муаллимаи мактаб-парваришгоњи «Дўстї», Љумъагул Наза-рова – ташкилотчии мактаби тањсилоти иловагї, Њабиба Соњибова – муаллимаи фанни таърих ва њуќуќи инсони литсейи ба номи Темур Собиров, ки андешањои худро нисбат ба Паёми навбатии Пре-зиденти кишвар ва вазифањои љонии омўзгорон, роњњои тарбияи дурусти нас-ли наврас иброз доштанд, раиси шањр Анвари Вайсиддин ба сухан баромада, перомуни комёбиву норасоињои соњаи маорифи шањр мулоњизоти љолиб баён намуд.Камбудињои љойдошта беибо гуфта

шуданд.Сардори раёсати кадрњои Вазора-

ти маорифи Љумњурии Тољикистон Њокимхон Валиев дар боби амалї на-мудани Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд», баланд бар-доштани масъулияти касбии омўзгорон, њавасмандгардонии бењтарин муалли-мон, роњњои пањн намудани таљрибаи пешќадам ва амсоли инњо сухан ронд.Љаласа бо ќабули мурољиатнома ба

ањли љомеа, омўзгорону хонандагон, па-дару модарон, ташкилоту муассиса ва соњибкорону раисони хољагињои дењќонї корашро анљом дод.

Саидмурод ИСКАНДАРЇ,шањри Вањдат

МУВАФФАЌИЯТЊО БЕШТАРАНД

Дар љаласа нахуст маърўзаи мудири С.Камолов, њамчунин, ќайд кард, ки

МУЖДА

КОНФРОНС

Маросими ба истифода додани би-нои хобгоњ барои муњассилини ин боргоњи илму маърифат бо иштироки раиси вилояти Суѓд, муовини аввали раиси Маљлиси миллии Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон, Ќоњир Расул-зода сурат гирифт.Мавсуф донишљўён ва устодони

донишгоњро, ки соњиби тўњфаи арзан-да шуданд, бо Соли нави тањсил ва

22-солагии Иди Истиќлолияти давла-тии Љумњурии Тољикистон самимона тањният намуда, таъкид кард, ки ин бино бо дастуру супориши Президе-ти кишвар љињати фароњам овардани шароити зисту тањсили муњассилини бо дастгирии маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят ва раёса-ти донишгоњ таъмиру навсозї шуда-аст.Раиси вилоят ин иќдоми мазкурро ни-

шонаи таваљљуњу ѓамхорињои Сарвари давлат арзёбї карда, афзуд, ки сол то сол Њукумати Љумњурии Тољикистон барои бењбудии шароити тањсил ва баланд бар-доштани малакаву мањорат, бењдошти таълиму тадрис тадбирњои судманд меан-дешад, зеро насли љавон фардои миллат ва љомеаанд.Ректори донишгоњ Ѓафурљон

Усмонов ќайд намуд, ки устодону донишљуёни боргоњи шуњратёр бо дар-ки амиќи рисолати созандагиву бунёд-кории хеш барои шукуфоии кишвар ва боло бардошта-ни нуфузи он дар арсаи байналхалќї њамчун љумњурии соњибтамаддун ва фарњангсозу маъна-вибунёд сањми ар-зандаи хешро мегу-зоранд. Зикр намуд, ки минбаъд вазъи зиндагию тањсили

донишљўёни хобгоњ санљида шуда, барои баланд бардоштани њисси ватандўстї, эњсоси хештаншиносї, арљгузорї ба урфу одатњои миллї, ги-ромидошти бузургони миллат, пайдо намудани зиракии сиёсї бо ходимо-ни давлатї, шоирону нависандагон, кормандони њифзи њуќуќ суњбату мулоќотњо гузаронда хоњанд шуд.

Нуъмон РАЉАБЗОДА,Самад ЮСУФЇ

ТУЊФА БА ДОНИШЉЎЁН

Конференсияро дирек-тори донишкада Латофат Назирова ифтитоњ намуд. Муовини вазири маори-фи Љумњурии Тољикистон Тољинисо Мањмадова аз дастовардњои соња таи солњои соњибистиќлолии кишварамон ёдовар шуда, њозиронро бо љашни фархундаи миллї табрик намуд. Дар конференсия,

њамчунин муовини пре-

зиденти АТТ, профес-сор Саъдулло Эргашев, директори МЉТМ-и назди ВМ Љумњурии Тољикистон Шермањмад Ёрмањмадов, муовини директори Донишкадаи такмили ихтисоси шањру ноњияњои минтаќаи Кўлоби вилояти Хатлон Н.Абдуллоев, муовини директори Донишкадаи такмили ихтисоси шањру ноњияњои минтаќаи

Ќурѓонтеппаи вилоя-ти Хатлон А.Давлатов, собиќадори ДЉТИБКСМ Њабибулло Бобоев, собиќ директори донишкада А.Солиев дар робита ба љашни истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон суханронї намуданд.Дар конференсия беш

аз 15 масъалаи марбут ба такмили ихтисос ва бозомўзии кормандони соња дар ду бахш маври-ди муњокимаи корман-дону мутахассисони си-стемаи такмили ихтисоси кишвар ќарор гирифт.

С.ИСКАНДАРОВ, «Омўзгор»

РАМЗИ САОДАТУ БАЌОИ МИЛЛАТ

Конференсияро дирек- зиденти АТТ, профес-

ЌутисоЊдиАбадаТо

№ 36, 6 сентябри соли 201310 ОМЎЗГОР МАКТАБИ ОЛЇ НИЗОМИ КРЕДИТИИ ТАЊСИЛОТ

Татбиќи низоми кредитии тањсилот бо дар-назардошти хусусиятњои миллї дар сурати ри-ояи принсипњои асосии он барои расидан ба ин њадаф имконият фароњам меорад. Низоми кредитии тањсилот дар кишварњои пешрафтаи љањон љорї гардида, самараи дилхоњ дода ис-тодааст. Дар кишвари мо соли 1996 Стандартњои

давлатии тањсилоти олии касбї бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон ( № 96 аз 23.02.1996) ќабул гардид. Бори аввал дар ин ќарор мафњумњои “бакалавр” ва “магистр” зикр шуданд. Таъкид гардид, ки зинањои маъ-лумоти олии касбї иборатанд аз бакалавр, му-тахассис ва магистр. Аз соли 1997 муассисањои олии касбии Тољикистон ба тайёр кардани мутахассисони ин зинањо, бахусус, “бакалавр” (давоми 4 сол) оѓоз намуданд, вале мушкилот мављуд буд: маќоми “бакалавр” дар бозори мењнат муайян набуд; ба аксари мардум маълум набуд, ки “бакалавр”маълумоти олист ё олии нопурра. Бинобар ин, муассисањои тањсилоти олии касбї аз ин тарзи кадртайёркунї даст кашиданд. “Бакалавр”-њо боз як соли дигар тањсил карда, дипломи мутахассис гирифтанд. Ин мушкилот соли 2006 њалли худро ёфт. Бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон ди-пломи намунаи “бакалавр” ба дипломи на-мунаи “мутахассис” баробар дониста шуд. Худи њамон сол “Консепсияи рушди тањсилоти касбї дар Љумњурии Тољикистон” тањия ва бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон № 484 аз 01.09.2006 тасдиќ гардид. Тањия ва ќабули “Низомномањои бакалавриат ва мута-хассис” (30.12.2007, №650) иќдоми бамавриди Њукумати Љумњурии Тољикистон љињати љорї намудани низоми кредитии тањсилот ба шумор меравад. Њуљљати муњими дигаре, ки дар ин самт ќабул гардид, “Барномаи давлатии руш-ди тахсилоти касбї дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2008 – 2015” мебошад. Мувофиќи талаботи ин њуљљат муассисањои тањсилоти олии касбї то соли 2015 тадриљан бояд ба ни-зоми нави таълим гузаранд. Љињати татбиќи ин барномаи муњими давлатї моњи августи соли 2008 бо ќарори мушовараи Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон №15/3 “Ни-зомнома оид ба ташкили љараёни таълим дар шароити низоми кредитї” ќабул карда шуда, 27.08. 2009 бо ќарори мушовараи Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон №12/5 “Ни-зомнома оид ба низоми кредитии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон” (дар тањрири нав) ќабул ва мав-риди истифода ќарор гирифт. Дар раванди татбиќи ин низом зарурати ворид кардани таѓйиру иловањо ба “Низомнома...” ба миён меояд ва бо ќарори мушовараи Вазорати ма-ориф Љумњурии Тољикистон №21/9 аз 25.11. 2011“Низомнома оид ба низоми кредитии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии кас-бии Љумњурии Тољикистон” (дар тањрири нав) ќабул карда мешавад.Сипас, соли 2009 Ќонуни Љумњурии

Тољикистон “Дар бораи тањсилоти олии касбї ва тањсилоти касбии баъд аз муассисањои олии таълимї” дар тањрири нав ќабул карда шуд ва дар ин ќонун зикр гардид, ки дар Тољикистон ду зинаи тањсилот њаст. Яке мутахассис – муд-дати тањсил на камтар аз 5 сол ва дигар бака-лавру магистр. Аз ин зинањо мутахассису ма-гистр метавонанд, тањсилро дар аспирантура идома дињанд (бакалавр танњо пас аз гузашта-ни магистратура).Зикр кардан бамаврид аст, ки њама гуна ни-

зом дар сурате самара мебахшад, ки принсипу талаботи он риоя карда шаванд. Дар акси њол бењтарин низом њам сифати хуби тањсилотро таъмин карда наметавонад.Албатта, њангоми гузариш аз як низом ба

низоми дигар мушкилоти зиёде садди роњ ме-шаванд. Барои татбиќи муваффаќонаву сама-раноки низоми нав сариваќт бартараф карда-ни ин мушкилот зарур аст. Татбиќи низоми кредитии тањсилот имрўз

аз субъетњои таълим (сохторњои таркибии масъул, устодон ва донишљўён) иљрои бечуну-чарои амалњои зеринро таќозо мекунад:

1. Боз њам ќавї намудани пояи моддию тех-никии муассисисањои тањсилоти олии касбї. Аз љумла:

- таъмин намудани аудиторияњои таълимї бо тахтањои интерактивии электронї;

- таъ-мин

кардани љойњои кори омўзгорон (кафедра ва кабинетњои кории муаллимонро) бо компю-тер ва техникаи компютерї, пайваст наму-дани љойњои кори навташкили компютерии омўзгорон ба шабакаи иттилоотии љањонї (интернет);

2. Андешидани чорањои амалї љињати омо-да намудани њайати омўзгорон барои фаъоли-ят тибќи талаботи низоми кредитии тањсилот, ташкил кардани курсњои кўтоњмуддат;

семинарњои назариявии маќсаднок ва мизњои мудаввар бо иштироки мутахассисони варзи-даи ватанию хориљї.

3. Таъин кардани эдвайзери ихтисосњо мувофиќи низомномањо аз њисоби омўзгорони пуртаљрибаи собиќадору ба як эдвайзер воба-ста гардидани на зиёда аз 200 нафар донишљў ва бо таври алоњида пардохта шудани маблаѓи мењнати онњо.

4. Марказонидани њуљљатњои шахсию вараќаи таълимии донишљўён ва дар дасти эдвайзерон, ё Офиси баќайдгирї ва машварат нигоњ дошта шудани онњо.

5. Мутобиќи низомномањои амалкунанда ба роњ мондани фаъолияти Офиси баќайдгирї ва машварат.

6. Бењтар кардани иљрои корњои илмию тањќиќотї вобаста ба низоми кредитии тањсилот.

7.Ташкил ва гузарондани такмили ихтисо-су бозомўзии устодони муассисањои тањсилоти олии касбї дар пояи Донишкадаи такмили их-тисос ва бозомўзии кормандони муассисањои тањсилоти олї (дар назди ДМТ) бо даъвати му-тахассисони варзидаи ватанї ва хориљї.

8. Дар доираи созишномаю тафо-њумномањои баимзорасида ва имконоти мо-лиявии муассисањои таълимї љињати такмили ихтисосу омўзиш ба муассисањои тањсилоти олии касбии кишварњои пешрафта фиристо-дани устодону кормандон, даъвати мутахас-сисони босалоњият аз муассисањои таълимию илмии кишварњои тараќќикарда.

9. Баќайдгирии сариваќтии донишљўён ва рамзгузорї аз љониби шуъбаи баќайдгирї ва машварат, кумаки амалї расонидан ба онњо дар интихоби фанњо (фанњои интихобї) ва устодон вобаста ба сатњи дониши дар макта-би тањсилоти миёнаи умумї гирифтаи онњо аз љониби эдвайзер (рањбалад).

10. Таъмини донишљўён ( хусусан курсњои аввал) то оѓози соли тањсил бо “Роњнамои донишљў”, ки дар он тамоми маълумот оид ба ташкили раванди таълим дар шароити ни-зоми кредитии тањсилот, уњдадорињои устод ва донишљў, тарзи ќабули имтињонњои љорї, марњилавї (фосилавї) ва љамъбастї дарљ ёфта бошад.

11. Таъмини сариваќти донишљўён (то оѓози дарсњо) бо маљмўи маводи таълимї - методї ва барномањои корї (силлабусњо) - и мукаммал аз фанњои тадрисшаванда, ки дар онњо њама та-лаботи устод аз донишљў ва услуби дарсгузарї бояд дарљ гардида бошад.

12. Тањияи дастуру нишондодњо, маводи ёрирасон ва китобњои дарсии тахассусї воба-ста ба мундариљаи наќшањои таълимии наму-навии ихтисосњо.

13.Тањияи саволномањо, тестњои санљишї, фењристи корњои мустаќилона ва меъёрњои бањодињї барои њар як мавзўи фанни таълимї аз љониби омўзгори дарсдињанда ва дастраси донишљўён намудани шакли электронии онњо бо маќсади фароњам овардани шароит барои худсанљии сатњи дониш аз фанњои алоњида та-вассути компютер.

14. Њозир шудани омўзгор ба дарс бо бар-номаи кории фан (силабус), матни мухтасари лексия, маводи таќсимшаванда ва аёният, ки истифодаи самарабахши соати дарсиро таъ-мин менамояд.

15. Истифода аз воситањои техникии муо-сири таълим, аз љумла, мултипроекторњо, тахтањои электронї (мувофиќи имконоти му-ассисаи таълимї), ки таваљљуњи донишљўёнро ба дарс афзун мекунад.

16.Истифодаи васеи шаклу услубњои та-дрис ба монанди лексия - мубоњисањо, њалли масъалањои ситуатсионї, кейсњо ва ѓайра бо маќсади фаъолгардони донишљўён дар љараёни дарс ва болоравии завќи онњо ба омўзиши мустаќилонаи фан.

17. Роњбарии масъулона ба корњои мустаќилонаи донишљўён, назорат ва холгузо-

рии объективона ба фаъолияти њаррўзаи онњо ва амсоли инњо Таљрибаи дигар давлатњои собиќ Иттињоди

Шўравї дар бахши тањсилоти олии касбї ни-шон медињад, ки гузариш ба низоми кредитии тањсилот метавонад холигињои дар низоми анъ-анавии таълим љойдоштаро пурра гардонад ва болоравии сифати таълим, њавасмандгардонии донишљўёнро ба донишандўзї таъмин намуда, боздењи воќеии мењнати онњоро фароњам ова-рад ва баъди хатми муассисаи тањсилоти олии касбї њамчун шахси соњибкасб эътироф шавад. Зеро дар маркази низоми кредитии тањсилот тадриљан баланд бардоштани сифати таълим, сафарбар намудани донишљўён барои тањсил дар муассисањои тањсилоти олии кишварњои хориљї, мутобиќшавии низоми тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон ба низо-ми тањсилоти кишварњои пешрафтаи љањон ва татбиќи эъломияи Болония ќарор гирифтааст. Бо маќсади муайян кардани раванди ама-

лишавии низоми кредитии тањсилот масъа-лаи мазкур дар якчанд муассисаи тањсилоти олии касбии љумњурї (Донишгоњи мил-лии Тољикистон, ДДОТ ба номи С.Айнї, Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон, Донишгоњи технологии Тољикистон, Дониш-кадаи давлатии забонњои Тољикистон ба номи С. Улуѓзода, Донишкадаи соњибкорї ва хизма-ти Тољикистон) мавриди омўзиш ќарор дода шуд.Дар натиљаи баррасї маълум гардид, ки

раванди татбики низоми кредитии тањсилот дар њамаи ин муассисањо як хел нест, зеро пояи моддию техникї, нерўи аќлонї (илмию омўзгорї)-и ин муассисањо баробар нестанд. Аз ин рў, сатњи роњандозї ва сифату самарано-кии кор дар ин самт фарќ мекунад. Њамчунин, гурўњи кории Пажўњишгоњи

рушди маориф барои омўхтану муайян кар-дани раванди амалишавии низоми кредитии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии касбї ва муайян кардани фикру андешањои устодон ва донишљўён дар Донишгоњи миллии Тољикистон, Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон ба номи С.Айнї, Донишгоњи дав-латии тиљорати Тољикистон, Донишгоњи дав-латии технологии Тољикистон, Донишгоњи давлатии забонњои Тољикистон ба номи С. Улуѓзода ва Донишгоњи славянии Россия - Тољикистон пурсишнома (бе зикри ному наса-би респондент) гузаронид. Аз њар як муассисаи тањсилоти олии касбии зикршуда 30 нафар устодон ва 45 нафар донишљўён љалб карда шуданд. Баррасию омўзиши натиљаи

пурсишномањои дар ин муассисањои тањсолоти олии касбї гузаронидашуда ни-шон дод, ки назари устодон ва донишљўёни муассисањои тањсилоти олии касбї оид ба низоми кредитии тањсилот, роњу усулњои татбиќу таъмини самаранокии он гуногун аст. Бо назардошти њолати татбиќи низоми кредитии тањсилот дар муасисањои тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон ва тањлилу омўзиши натиљањои пурсишномањо пешнињод мегардад:

1. Бо назардошти хусусиятњои миллї ва тахассусї ба “Низомнома оид ба низоми кре-дитии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон” таѓйироту

иловањо ворид карда шавад.2. Љињати роњнамої, њамоњангсозии

наќшаю барномањои таълимї, расонида-ни кумаки сариваќтї барои рафъи навоќису камбудї ва мушкилоти татбиќи низоми креди-тии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии касбї ташкили як марказ (дар Пажўњишгоњи рушди маорифи АТТ ё ягон муассисаи дигар) аз љумлаи мутахассисони варзида ба маќсад мувофиќ аст.

3. Раёсати муассисањои тањсилоти олии касбї бо дарназардошти имконоти молиявї љињати боз њам ќавї намудани пояи моддию

техникии муассиса чорањои амалї андешанд. Аз љумла:

- аудиторияњои таълимиро бо тахтањои ин-терактивии электронї таъмин намоянд;

- љойњои кори омўзгоронро (дар муаллимхонањо) бо компютер ва техникаи компютерї таъмин намоянд;

- љойњои кори навташкили компютерии омўзгоронро ба шабакаи иттилоотии љањонї пайваст намоянд;

4. Љињати омода намудани њайати омўзгорон барои фаъолият тибќи талаботи низоми кредитии тањсилот чорањои амалї ан-дешида, курсњои кўтоњмуддат: семинарњои на-зариявии маќсаднок ва бо иштироки мустахас-сисони варзидаи ватанию хориљї ва мизњои мудаввар ташкил карда шавад.

5. Эдвайзери ихтисосњоро мувофиќи низомномањо аз њисоби омўзгорони пуртаљрибаи собиќадор таъин карда ша-ванд ва ба як эдвайзер на зиёда аз 200 нафар донишљў вобаста гардида, маблаѓи фаъолияти онњо алоњида пардохта шавад.

6. Њуљљатњои шахсии донишљўён ва вараќаи таълимии онњо марказонидашуда дар дасти эдвайзерон ва ё офиси баќайдгирї ва машва-рат нигањ дошта шаванд;

7. Фаъолияти шуъбаи баќайдгирї ва маш-варат мутобиќи муќаррароти низомномањои амалкунанда ба роњ монда шавад;

8. Тањияи дастуру нишондодњо, маводи ёри-расон ва китобњои дарсии тахассусї вобаста ба мундариљаи наќшањои таълимии намунавии ихтисосњо сурат гиранд;

9. Иљрои корњои илмию тањќиќотї вобаста ба низоми кредитии тањсилот бењтар карда шавад.

10. Такмили ихтисос ва бозомўзии устодо-ни муассисањои тањсилоти олии касбї дар пояи Донишкадаи такмили ихтисос ва бозомўзии кормандони муассисањои тањсилоти олї (дар назди ДМТ) бо даъвати мутахассисони вар-зидаи ватанї ва хориљї ташкил ва гузаронда шавад.

11. Дар доираи созишномаю тафоњумномањои баимзорасида ва имконоти молиявии муассисањои таълимї љињати такми-ли ихтисосу омўзиш ба муассисањои тањсилоти олии касбии кишварњои пешрафта фиристода-ни устодону кормандон, даъвати мутахассисо-ни босалоњият аз муассисањои таълимию ил-мии кишварњои мутараќќї тадбирњои амалї андешида шавад.

12. Љињати омода намудани донишљўён барои тањсил тибќи низоми кредитї чорањои амалї андешида шавад. Аз љумла:

- таъмини донишљўён (хусусан, курсњои аввал) то оѓози соли тањсил бо “Роњнамои донишљў”, ки дар он тамоми маълумот оид ба ташкили раванди таълим дар шароити ни-зоми кредитии тањсилот, уњдадорињои устод ва донишљў, тарзи ќабули имтињонњои љорї, фосилавї ва љамъбастї бояд дарљ ёфта бо-шад.

- баќайдгирии сариваќтии донишљўён ва рамзгузорї аз љониби шуъбаи дахлдор (баќайдгирї ва машварат), кумаки амалї ра-сонидан ба онњо дар интихоби фанњо (фанњои интихобї) ва устодон вобаста ба сатњи дониши дар мактаби тањсилоти миёнаи умумї гириф-таи онњо аз љониби эдвайзер (рањбалад).

- таъмини сариваќти донишљўён (то оѓози дарсњо) бо маљмўи маводи таълимї - методї ва барномањои корї (силлабусњо) - и мукаммал аз фанњои тадрисшаванда, ки дар онњо њама талаботи устод аз донишљў ва услу-би дарсгузарї бояд дарљ гардида бошад.

- тањияи саволномањо, тестњои санљишї, фењристи корњои мустаќилона ва меъёрњои бањодињї барои њар як мавзўи фанни таълимї аз љониби омўзгори дарсдињанда ва дастраси донишљўён намудани шакли электронии онњо бо маќсади фароњам овардани шароит барои худсанљии сатњи дониш аз фанњои алоњида та-вассути компютер.

13. Љињати дар шуъба ё ихтисосњои алоњида (ба таври озмоиш) роњандозї намудани таъли-ми модулї чорањои амалї андешида шавад.

А. АБДУЛАЗИЗОВ, номзади илмњои филологї, дотсенти ДМТ

ЗИНАЊОИ ТАТБИЌИ НАВГОНЇ

№ 36, 6 сентябри соли 2013 11ОМЎЗГОР ФАЪОЛИЯТ

-Муаллими муњтарам, шумо њамагї 2-3 моњ ќабл аз ин ба иљрои вазифаи мудири шуъбаи маориф пардохтед. Лутфан, бигўед, ки вазъи соњаро чї гуна дарёфтед?

- Хушбахтона, ман беш аз 20 сол аст, ки дар шањри Панљакент алоќаманд ба соњаи таъли-му тарбия кор мекунам. Дар вазифањои гуногун, аз љумла, директори мактаб ва сардори бахши Хадамоти давлатии на-зорат дар соњаи маориф фа-ъолият доштам. Аз ин рў, аз вазъи соња, хусусиёт ва сатњи таълиму тарбия дар шањр ба дараљаи кофї огањї дорам. Ин њолат, то љое кори маро сабук мекунад. Мардуми Панљакенти бостонї табиатан алоќамандию њамбастагии њамешагї ба илму дониш доранд, ба таълиму тар-бияи насли наврас хеле масъули-ятмандона муносибат мекунанд. Тањсили муваффаќонаи фарзан-дон барояшон камоли ифти-хору сарафрозист. Чанде пеш рўзноманигори соњибистеъдод Њарамгули Ќодир дар нашрияи «Фараж» зимни маќолае дар бораи Панљакент сухан ронда, аз љумла, бо фарањмандї иброз доштааст, ки дар кўчаву бозор ва љойњои љамъиятии ин шањри бостонї мардум бархилофи баъ-зе манотиќи дигар на аз нархи навою суду зиён, балки бештар аз фарњангу маърифату маориф сухан мегўянд.Воќеан њам, ањли маорифи

Панљакент дар сатњи балан-ди маърифат ќарор доранд, бо љидду љањд, масъулиятшиносона кор мекунанд. Бидуни муњобот аст, агар бигўям, ки беш аз 60 дар 100-и омўзгорони мо эљодкоранд. Њамасола таќрибан 95 дар 100-и хатмкардагони

мактабњои мо ба таълимгоњњои олии мамлакат ва хориљ аз он дохил шуда, бомуваффаќият идомаи тањсил мекунанд.Дар шањри мо вобаста ба ма-

соили фарогирии кўдакони син-ни мактабї бо тањсил, љалби хо-нандагон ба синфи 10, њидояти духтарон барои идомаи тањсил дар мактабњои олї, даъвати волидон ба њамкорї бо мак-таб… ба тарѓибу ташвиќ асосан эњтиёље нест.Бо ин њама таъкидот воба-

ста ба суоли шумо ман гуфта-ниям, ки дар шањри Панљакент дар вазифаи мудири шуъбаи маориф кор кардан чандон душ-вор нест, агар худ, воќеан њам, фарњангпарасту маърифатдўст ва њамсафи омўзгорони эљодкор бошї…

- Маълум, ки дар шањри Панљакент соњаи маориф басо вусъатманд аст, теъдоди мак-табу омўзгорону шогирдонаш дар сатњи љумњурї афзалият до-рад.

- Воќеан њам, чунин аст. Дар шањри мо 134 мактаби тањсилоти умумї (аз љумла, 1 гимназия, 2 литсей ва мактаби хусусї) фа-ъолият доранд, ки дар онњо 3456 нафар омўзгор ба кори таъли-му тарбия машѓуланд. Ин, дар њаќиќат, теъдод ва њайати бу-зург аст. Дар арафаи соли нави тањсил боз 297 нафар мутахас-сисони соњибмаълумот сафи омўзгорони шањрро афзуданд, аз љумла, 64 нафар муаллиме, ки солњои пешин бо сабабњои гуногун мактабро тарк кар-да буданд, ба таълимгоњњо баргаштанд. Шоистаи тазак-кур аст, ки тамоми мактабњои шањру дењоти Панљакент бо омўзгорони соњибтахассус асо-сан таъминанд.Бояд гуфт, ки дар шањри мо

ду таълимгоњи бонуфуз – До-нишкадаи омўзгорї ва коллељи омўзгорї солњо боз ба омо-дасозии мутахассисони соњаи

маориф машѓуланд ва ин аз њар љињат ба пешрафти соња дар шањр мусоидат менамояд. Дар Панљакент њамагон ба пешаи омўзгорї, ки онро Президенти љумњурї, Љаноби Олї Эмомалї Рањмон «муќаддастарин пе-шаи рўи олам» номидаанд, арљгузоранд ва наврасони зиёде орзуи омўзгор шудан доранд. Аз ин љост, ки њамасола сафи до-вталабони таълимгоњњои мазкур афзун аст ва танњо бењтаринњо имкони идомаи тањсилро пайдо мекунанд.

- Суњбати мо дар вопасин рўзњои фасли тобистон сурат мегирад. Дар пеш – фаслњои тирамоњу зимистон. Мегўянд, ки зимистони имсола сардтар ме-шавад. Омодагии таълимгоњњои шањр ба фаслњои мазкур дар ка-дом сатњ аст?

- Дар шуъбаи маорифи шањр ва муассисањои таъли-мии тобеи он бо маќсади таъ-мини фаъолияти муназзами мактабњо дар давраи тирамоњу зимистони солњои 2013-2014 ва љињати иљрои ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон «Дар бораи сариваќт омода наму-дани соњањои иќтисодиёт ва иљтимоиёти љумњурї барои фаъолияти мунтазам ва сама-рабахш дар давраи тирамоњу

зимистони солњои 2013-2014», фармоиши махсуси вазири мао-рифи Љумњурии Тољикистон аз ин хусус њанўз аз оѓози фасли тобистон наќшаи чорабинињо тањия гардида, ситоди зимистонгузаронї таъсис дода шуд.Дар ин замина љињати захи-

раи њезум, ангишт, сўзишвории дизелї, дастрас кардани генераторњо ва шишабандї намудани дару тирезањо дар муассисањои соњаи маорифи шањр бо истифода аз шароиту имкониятњои мављуда корњои судманд ба анљом расонида шу-даанд. Њамаи таълимгоњњо бо бухорї таъминанд. Гузашта аз ин, барои таъми-

ни маводи сўзишворї ба давраи тирамоњу зимистони солњои 2013-2014 дар мактабњои шањру дењот намояндагони шуъбаи ма-ориф мутасаддї карда шудаанд, ки њолати воќеии ин равандро пайваста назорат менамоянд.Айни замон захиракунии ан-

гишт, ки мувофиќи наќша 490 тоннаро ташкил медињад, ба анљом расидааст ва ба миќдори 1018 метри кубї њезум захи-ра карда шудааст. Захираи сўзишвории дизелї 200 литр аст. Оинабандї 400 метри мураббаъ-ро ташкил додааст. Аз сабаби он ки њезум ба таълимгоњњо асосан аз хољагињои дењќонї дастрас мегардад, то ба имрўз дар баъзе мактабњо иљрои наќшаи он ба таъхир афтодааст.Дар муассисањои таълимї

њолати санитарї - гигиенї дар вазъи хуб ќарор дорад. Маъму-рияти мактабњо вазифадор кар-да шуданд, ки оид ба масъалањои зиёдтар аз наќша захира кар-дани маводи сўхт, сўзишвории дизелї ва барои ба талаботи рўз бештар љавобгўй будани таъми-ри љории мактабњо тадбирњои иловагї андешанд.

- Бунёди бинои нави мактабњо ва синфхонањои иловагї дар

шањру дењот чї гуна љараён до-рад?

- Тасмим гирифта шудааст, ки дар назди як ќатор мактабњо синфхонањои иловагї сох-та ба истифода дода шаванд. Соли равон дар назди макта-би тањсилоти миёнаи умумии раќами 68 - и дењаи Ќумсой 2 синфхонаи иловагї, мактаби №48 - и дењаи Авазалї 2 синф-хонаи иловагї, дар назди мак-таби тањсилоти миёнаи умумии раќамњои 56 - и дењаи Сўфиён 4 синфхонаи иловагї, мактаби №33 - и дењаи Навобод 4 синф-хонаи иловагї, мактаби №61 - и дењаи Моѓиён 2 синфхонаи иловагї, мактаби №57-и дењаи Ёрї, дар мавзеи Хољањавлої 6 синфхонаи иловагї ва макта-би тањсилоти умумии асосии №22-и дењаи Чорбоѓи Боло 2 синфхонаи иловагї сохта ба ис-тифода дода шуданд. Сохтмони 4 синфхонаи иловагї дар назди мактаби №33 -и дењаи Навобод ва 2 синфхонаи иловагї дар наз-ди мактаби №23 - и дењаи Зиддї идома дорад.Дар назар дошта шуда-

аст, ки дар солњои оянда бо маблаѓгузории Вазорати мао-рифи Љумњурии Тољикистон дар заминаи мактаби № 61 синфхонањои иловагї сохта шаванд. Њамзамон, сохтмо-ни мактабњои раќамњои 18, 31 бо маблаѓгузории Фонди каталитикї ва мактаби № 71 бо маблаѓгузории Бонки Рушди Осиё идома меёбанд. Айни за-мон бо маблаѓгузории Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон сохтмони 7 синфхона дар за-минаи мактаби № 45 - и дењаи Сари Сангпули љамоати Шинг ва бо маблаѓгузории ањолї ва ба тариќи њашар сохтмони 10 синфхона дар заминаи мактаби № 74 - и дењаи Шўрчаи љамоати Халифа Њасан оѓоз шудааст.

Мусоњиб А.МУРОДЇ, «Омўзгор»

МАСЪУЛИЯТ

ПУРСИШУ ПОСУХ МЕЊРНОМА

-Муаллими муњтарам, шумо

моди

с

МАСЪУЛИЯТИ ЊАМАГОН ОМИЛИ КОМЁБИСТ

-Ман 20 сол собиќаи корї омўзгорї (аз он 10 солаш дар синфњои ибтидої) дорам. Ду маротиба аз курси такмили ихтисос гузаштаам. Вале зим-ни пардохти маош ба ман гуф-танд, ки њаќќи 100 фоиз не, бал-ки 70 фоиз гирифтани маошро дорам. Оё ин дуруст аст?Ба ин суол сардори раёсати

банаќшагирї, иљрои буљет ва ояндабинї дар соњаи маорифи Вазорати маориф Икромљон Донахонов чунин посух дод:

-Сохтори музди мењнати омўзгорони муассисањои тањсилоти умумї сараввал дар асоси Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 16 марти соли 2007 №219 “Оид ба зиёд намудани маоши вази-фавии кормандони муассисаю ташкилотњои буљетї ва андозаи нафаќаи иљтимої” муайян кар-да шудааст, ки тибќи он, асо-сан барои таъин кардани музди

мењнати омўзгорон тањсилот ва дараљаи тахассусии омўзгорї ба назар гирифта мешавад. Инчунин, тибќи банди

8.1. Тартиби пардохти музди мењнати кормандони соњаи ма-ориф, ки аз љониби вазоратњои маориф, молия, мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии љумњурї ва Кумитаи љумњуриявии иттифоќи касабаи кормандо-ни маориф ва илми Љумњурии Тољикистон тасдиќ карда шу-дааст, “тањсилоти омўзгор њамчун тањсилоти миёна ва ё олии касбї муайян шуда, ода-тан, талаботњои махсусро нис-бат ба равияи тахассус дар бар намегирад” (масалан, тахас-суси педагогї). Талаботи мах-суси тахассусї ба омўзгорони зерин њатмист: консертместер, омўзгор-логопед, омўзгор-дефектолог, педагог-психолог.Тибќи банди мазкур

њангоми муайян кардани ан-

дозаи музди мењнат тањсилоти касбии омўзгор ба назар ги-рифта шуда, талабот нисбат ба тањсилоти касбии соњавї (яъне, педагогї ва ё ѓайрипедагогї) муќаррар карда нашудааст. Чунин талабот танњо ба-рои омўзгор-консертместер, омўзгор-логопед, омўзгор-дефектолог, педагог-психолог њамчун талаботи њатмї муайян шудааст.Дар банди 3.2.1. тарти-

би мазкур сухан дар хусуси омўзгороне меравад, ки уму-ман тањсилоти касбї надоранд, яъне, онњое њаќќи 70 фоиз маош гирифтан доранд, ки пас аз хат-ми синфи 11 ва ё муассисањои тањсилоти ибтидоии касбї (омўзишгоњњо ва литсейњои касбї) ба фаъолияти омўзгорї машѓуланд.

Масъули гўшаСаидаи ФАЗЛ,

“Омўзгор”

КЇ 70 ВА КЇ 100 ФОИЗ МАОШ МЕГИРАД?

Аз идора: Воќеан, масъалаи пардохти маоши омўзгорон дар муассисањои тањсилоти миёнаи умумї то њанўз баъзе нозукињое дорад, ки њалли онњо аз мутахассисон хулосањои му-каммалро интизор аст. Ба назар мерасад, ки дастурамали якљояи вазоратњои маориф, молия, њифзи иљтимої ва мењнат ва Куми-таи љумњуриявии иттифоќи касабаи кормандони маориф ва илми Љумњурии Тољикистон бо назардошти андешаву пешнињодњои тоза ва монеањои мављуда таљдиди назар мехоњад. Бењтарин ан-дешаву пешнињодњои шуморо интизорем.

Сулњ як мў агар ба љанг расад,Шишаи оламе ба санг расад.

Абдулќодири БЕДИЛМан љангро надидаам. Садои

вањмовари тиру тўп ва ѓурроси чархболу њавопаймоњои љангиро аз наздик нашунидаам. Дар бораи задухўрду набардњо гоњ-гоње па-дарам наќл мекунад. Мо, фарзан-дон, њикояти ѓамангези падарро гўш карда, ба фикру хаёл ѓўтавар

мешавем. Падарам ав-вал дар бораи бобои рањматиаш ќисса ме-кунад. Бобокалонам солњои Љанги Бузурги Ватанї бо фашистони немис љангида, шањди ѓалабаро дар Берлин мечашад. Баъд савори поезд ба Ватан барме-гардад. Вале дар роњ, аниќтараш, дар истгоњи Харкови Украина ањволаш якбо-ра бад шуда, ин љањонро падруд мегўяд. Ўро њамяроќонаш дар сарзамини Украина ба хок месу-поранд. Мо, наберагону абераго-ни бобои ќањрамонамон, аз ў иф-тихору сарбаландї дорем.Барои падарам ёдоварї аз он

љангу аз бобои ватандўсташ ша-рафи бузург њисоб меёбад, вале ваќте вай дар бораи љанги дигар, яъне набарди хунини тољикон дар солњои 1992-2000 сухан ба

забон меорад, чењраашро ѓам пахш мекунад, њарфаш оњанги афсўсу пушаймонї мегирад.

Чаро? Зеро аз ќавли вай, дар ин љанги бемаънї, ки душманон ба миён андохта буданд, кам не, ѓам не, 160 њазор тољик ќурбон шудааст. Соли 1992 дар шањри Хуљанд,

дар Ќасри Арбоб депутатњо љамъ шуда, таќдири ояндаи Ватану миллатро њаллу фасл карданї шуданд. Эмомалї Рањмон Сар-

вари нави тољикон инти-хоб гардид. Ў ваъда дод, ки то ваќте ки як нафар тољик дар хоки кишвари бегона ќарор дорад, ху-дро хотирљамъ њисоб на-мекунад. Бале, мо ба ин рўзњои неку фархунда бо хиради тољикона, дар асо-си сулњу сафо ва вањдату якпорчагии марзу буми Тољикистон расидаем.

Аз соњибистиќлолии кишвар мефахрем, аз вањдат меболему шукр мегўем.Ва бо садои баланд мегўем:Поянда бод, давлати бузурги

тољикон!Парафшон бод, парчами зебои

кишвар!Зинда бод, дўстию вањдати

миллии мо!Абўбакри ШОДЇ,

хонандаи мактаби №51-и ноњияи Рўдакї

ЧАМАНЗОДЕМУ АЗ ЯК ШОХСОРЕМ

№ 36, 6 сентябри соли 201312 ОМЎЗГОР МАОРИФ ВА ЉОМЕА ЊАМБАСТАГЇ

ТАТБИЌИ ЌОНУН

Боз таъкиди дигари пурњикматест, ки «Аз як даст садо намеояд». Яъне, азму иродаи якдилона метавонад сабабго-ру илњомбахши њар кори нек бошад. Њадаф аз ин гуфтањо ишора ба Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» мебошад. Ин ќонун дар соњаи маориф гардиши куллиеро ба вуљуд овард ва бори дигар (ин дафъа хеле даќиќу ќотеъона) њушдор дод, ки таълиму тарбия кори њамагонист ва махсусан, волидон набояд лањзае аз фи-кри тањсилу рафтори фарзандони хеш фориѓ бошанд. Пас аз ба тасвиб раси-дани ќонуни мазкур робитаи волидон бо мактабњо бештар гашт, масъулияти онњо афзуд.Волидон бояд дар ќатори дигар ма-

соил аз муносибати фарзандонашон бо омўзгорон огањии њамешагї дошта бо-шанд. Муаллим шахси муътабар аст, ў ба шогирд роњи омўзишро мекушояд, фардои шогирдро мунаввар месозад, дари бахту саодатро ба сўяш боз меку-над. Шогирди њаќиќї ва хушодоб бояд муњаббату эњтироми самимї нисбат ба устоди хеш дошта бошад, гуфтањои ўро ба љон иљро намояд ва нек донад, ки:

Њаќќи устод аз падар беш аст,В-аз падар устод дар пеш аст.Њама љањду талош, ранљу зањмати

устод аз барои шогирд аст, барои дар арсаи зиндагї муваффаќ будану рањгум назадани ўст. Ифтихори омўзгор њамеша аз шогирдонаш аст, аз шогирдони шои-ставу соњибистеъдод ва кўшою пешрав.Аз ин рў, шогирд бояд устоди хешро

чун падар донад ва дар њама рафтор такя ба нишондоди ў кунад. Ба ин васила ў соњиби донишу биниши фарох мегар-дад, маълумоташро вусъат мебахшад.Шогирд дар муомила, дар муо-

шират бо устоди хеш бояд боодобу эњтиромгузор бошад. Набояд ягон њаракату гуфтори ношоистааш боиси озурдахотирии омўзгор гардад. Хуш-суханию хушрафторї, бомулоњизагию нармгуфторї дар муносибат бо омўзгор бояд дар мењвари амалиёти шогирд ќарор дошта бошад. Њељ гоњ, ба њељ сурат набояд нисбат ба устоди хеш даѓалию шаккокї ва сардгуфторї кард.Мо ин гуфтањоро махсус аз он боис

батакрор зикр менамоем, ки назар ба мушоњидањо, иддае аз хонандагон, махсусан, дар зинањои дуюму сеюми тањсил (гўё хеле «доно»-ю «тавоно» шуда бошанд) як ќадар маѓрур меша-ванд ва аз љумла, нисбат ба устоди хеш даѓалї, хўрдагирї мекунанд. Ин њолат, албатта, сабабњои гуногун до-рад; сабабњои психологї, физиологї ва таъсирпазирї…Ин гуна њолат барои омўзгор низ но-

хушоянд аст ва вобаста ба он ў ба ан-деша меравад, тадбирљўї мекунад. Дар

ин вазъият бояд масъулияти волидон ва њамкорї бо онњо як омили асосї бошад. Машварати омўзгору волидон метаво-над гирењкушои бисёр масоили марбут ба таълиму тарбияи шогирдон бошад. Бояд дар назар дошт, ки дар зинањои дуюму сеюми тањсил хонандагон, ки ќаблан танњо бо як омўзгор сари кор доштанд, акнун якбора бо якчанд устод рў ба рў меоянд, муносибат мекунанд. Албатта, њар як омўзгор хулќу атвор, услубу кор ва тарзи муносибату муоши-рати худро дорад. Ин воќеият ба рўњияи шогирдон бетаъсир буда наметавонад. На њамаи хонандагон гуногунии эъ-

тибору таваљљуњ ва муносибатро нисбат ба худ тањаммул карда метавонанд. Аз ин рў, ба њолатњои мухталифи равонї дучор меоянд, азият мекашанд ва дар натиља гоњо ба рафтори ношоиставу даѓалона роњ медињанд.Омўзгоронро лозим меояд, ки дар

чунин мавридњо тањаммулпазирї наму-да, методу услубњои мувофиќи муноси-бат бо шогирдони алоњидаро дарёбанд, таљрибаи хешро ба кор баранд ва аз љумла, бо падару модарон њамкорї на-моянд. Ин љо наќши роњбарони синфњо баѓоят муњим аст. Мањз онњо бояд њамкории бештар бо волидону хонан-дагон дошта бошанд, норасоињоро дар рафтору кирдори шогирдон сари ваќт ба мушоњида гирифта, аз пайи ислоњашон шаванд. Омўхтани характери њар як хонан-

да аз вазифањои асосии роњбари синф аст. Тадбирљўињои роњбари синф бояд мусоидат ба ташаккули маънавию

ахлоќии хонанда бинамоянд. Албат-та, дар назар доштани хусусиятњои синнусолї, љањонбиниву љањонфањмї, худташаккулдињии шогирдон аз љониби роњбари синф ва низ волидон омили муњим мебошад. Маълум, ки ќисми зиёди падару мо-

дарон аз хусусиятњои таълиму тарбия ноогоњанд, оид ба љанбаю њадафњои таълиму тарбия маълумоти кофии умумї надоранд. Гузашта аз ин, дар њамкорї бо мактабу омўзгорон низ бепарвої, танбалї мекунанд. Онњо таъ-лиму тарбияи фарзандро вазифаи танњо мактаб медонанд ва њатто, бархе даъ-во њам мекунанд, ки фарзандашон ба онњо гўш намекунад ва ба ин омўзгорон гунањгоранд. Ќонун «Дар бораи масъу-лияти падару модар дар таълиму тар-бияи фарзанд» ин даъвои бебунёд ва њатто, хавфнокро љиддан рад мекунад ва равшану барњаќ таъкид менамояд, ки дар тарбияи насли наврас се нињоди асосї – мактаб, оила ва љомеа мувазза-фанд.Дар охир њамин нуктаро иброз

мехоњем намоем, ки Ќонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» бояд њамеша дар мад-ди назари ањли љомеа бошад. Аз оѓози соли тањсил бояд ба татбиќи он диќќати љиддї дод. Зеро тарбияву таълим кори њамагонист.

Элчизан ЌИЁБЕКОВА, омўзгори синфњои ибтидоии

гимназияи №2-и шањри Душанбе барои хонандагони болаёќат

ДАР ЊАМА КОР МАШВАРАТ БОЯД

Њукумати Љумњурии Тољикистон њамаи инњоро ба назар гирифта, «Ќонун дар бораи масъулияти падару модар дар тарбияи фарзанд»-ро пешкаши умум гардонид. Дар моддаи 5-и банди яки ќонун гуфта

шудааст, ки: «Таълиму тарбияи фарзанд вазифаи падару модар, омўзгор, давлат ва ањли љомеа мебошад».Баъди дастрас шудани ќонун масъу-

лияти падару модарон зиёд гардида, диќќати ањли љомеа ба амалишавии ќонуни мазкур равона шуда, ќафомонии хонандагон ба дарсњо коњиш ёфт.Агар дар оила муносибати байни пада-

ру модар мењрубонона бошад, муњаббати байни зану шавњар поквиљодонона, њалимона, бошад, он ваќт метавон гуфт, ки ин оилаи солим фарзанди солимро тарбия карда, ба воя рсонида метаво-над.Дар Наќша чорабинињои Вазорати

маорифи Љумњурии Тољикистон љињати иљрои дастуру супоришњои Президен-ти Љумњурии Тољикистон, муњтарам Эмомалї Рањмон, ки зимни суханро-ниашон бахшида ба Рўзи Дониш дар мактаби байналмилалии Президентї дар шањри Душанбе аз 1-уми сентябри соли 2012 баён намуданд, оварда шуда-аст: «Сабаб ва пайдоши вайроншавии ахлоќи хонандагон дар муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёна омўхта

шуда, бањри бартараф кардани камбудињо чорабинињои мушаххас тартиб дода шавад. Њарчї бештар корњои тарбиявї, фањмондадињї ва љалби омўзгорони ботаљриба ва рўзгордида дар мактабњои тањсилоти ибтидої, асосї ва миёна ташкил ва гузаронида шавад».Тарбияи насли наврас њамеша

дар маркази диќќати љомеа ва давлат ќарор дошта, таъмини фа-зои солим ва психологии он яке аз масъалањои муњим ба шумор мера-вад. Дар шароити имрўза кўдакони зиёде њастанд, ки њамчун хонандаи тарбияашон душвор, дарсгурез ва ќонуншикан эътироф гарди-даанд. Онњо кирдорњои хафноки љамъиятиро содир менамоянд. Аз нигоњи синнусолї, бадахлоќї ва рафторњои зиддињуќуќї бо як давраи муайян мањдуд набуда, зуњуроти шадиди он ба синни наврасї аз 10-11- солагї то 14-15 - солагї рост меояд, зеро давраи наврасї давраи гузариш буда, кўдакон дар ин давра буњрони љиддии синусоли-ро аз сар мегузаронанд.Агар мо дар ин давраи мудњиши гу-

зариш њуќуќњои шањрвандии кўдакро эътироф накарда, поймол кунем, пай-доиш ва вайроншавии ахлоќи хонанда-гон дар мактаб сар мезанад. Бинобар ин, моро лозим аст, ки аз муаллимони ботаљрибаву рўзгордида дар мактаб истифода барем. бо онњо њамкорї на-муда, вохўриву суњбатњо ташкил намо-ем. Њарчї бештар аз панду андарзњои ниёгонамон дар роњравњои мактаб ва синфхонањо аз шиору овезањо карда, аз онњо њаррўза истифода кунем.Сабабњои асосии пайдоиш ва вайрон-

шавии ахлоќи хонандагон дар чунин њолатњо сар мезанад:Дар тарбияи наврасон бештар оила

не, балки муњити беруна таъсири зиёд-тар расонидааст.Дар оилањо фазои иљтимоии психологї

муътадил набуда, якдигарфањмии байни волидон (падару модарон).Људо шудани падару модарон ва ба

њамдигар муттањид набудани онњо.

Пас, дар наврасон чунин хусусиятњо ва хислатњои манфии характер пайдо меша-вад. Ба монанди: изтиробнокї, бефаросатї, кундзехнї, бемаќсадї, сабукфикрї, танбалї, беѓайратї, нодонї, бадбинї, берањмї, беинсофї, сангдилї, бењис бу-дан, даѓалї, ќафомонї, зараррасонї, якравї, инљикї, бевиљдонї, беѓайратї,

њавобаландї, гапнодарої, беилтифотї, номењрубонї, худпарастї, мардумгурезї, тарсончакї, даѓалї, бетартибї, бадгумонї, дўруѓгўї, сусткорї, беморї, бељуръатї, муѓамбирї, хаёлпарастї, ѓамгинї, худбањодињї, сергапї, сустї ва заифї, асабоният, пинњонкорї, ќасдгирї, парешонхотирї, бетоќатї, лофзанї, аз хона гурехтан, ќонуншиканї ва ѓайрањо.Агар дар оила фазои солим, муътадил,

якдигарфањмї, эњтиром байни падару мо-дар ва муњити созгории берун аз оила ду-руст бошад, пас наврасон дар рўњияи мус-бии боаќлї, солимї, љасурї, бофаросатї, болаёќатї, хушзењнї, боистеъдодї, љиддї будан, суботкорї, мењнатдўстї, кушодадилї, фаъолї, самимият, хайрхоњї, боѓайратї, боинсофї, хушмуомилагї, бодиќќатї, поквиљдонї, гапдаро бу-дан, хоксорї, серѓайратї рањмдилї, мењрубонї, боадолатї, оромї, боќувватї, навозишдорї, нармдилї, њалолкорї, бољуръатї, пурќувватї, сертоќатї, ботањаммулї ва хештаншиносї ва ѓайрањо тарбия меёбанд.

Хуршед ЛАБЛАБУНОВ,ходими илмии ПРМ

МУЊИТИ СОЗГОР БАРОИ ТАРБИЯ

Њукумати Љумњурии Тољикистон

шкатаковаватата

дадазомавазитавадаља

ОМОДАГЇ

- Дар мактаби мазкур имкони тањсили беш аз 2200 нафар хонанда мављуд аст, - гуфт дар суњбат директори мактаб Мўсо Асозода. – Диќќати љиддї барои ќабули хонандагон ба синфи 10 дода мешавад. Аз 184 нафар хатмкунандагони синфњои 9-и мактаб ќарор аст, бо имтињони ќабул аз фанњои забону адабиёти тољик ва ма-тематика дар њузури волидон ва ариза бо тартиб додани шартномањои дуљониба сад нафарашон ба синфи 10 ќабул карда мешаванд, ки аксарияташон духтаро-нанд. Имсол ба синфњои яки ин мактаб ќариб 200 нафар шогирдони синфњои як

ќабул карда мешаванд, - илова намуд М.Асозода.Мактаби тањсилоти умумии асосии

раќами 121-и дењаи Армуѓони љамоати дењоти Чоряккорони ноњияи Рўдакї дар собиќ ибтидої буд. Дар суњбат директо-ри мактаб Роњат Тўраева иброз намуд, ки мактабро дар таътил бо ќувваи волидайн ва маблаѓњои буљавї сари ваќт таъмир карда, ба соли хониши нав омода кар-данд. Шогирдони мактаб њамасола баъди

хатми синфи 9 тањсилашонро дар макта-би тањсилоти миёнаи умумии раќами 96-и шањри Душанбе идома медињанд. Чунки соло боз мактаби мо яке аз филиалњои њамин мактаби овозадори ноњияи Рўдакї буд ва он наздиктарин мактаби миё-на то дењаи мо мебошад, - афзуд Роњат Тўраева.

С.ИСКАНДАРОВ,«Омўзгор»

ОЃОЗИ БОБАРОР

- Дар мактаби мазкур имкони тањсили

ќМ

рдсрм

№ 36, 6 сентябри соли 2013 13ОМЎЗГОР МЕТОДИКА

1. Institute Le Rosey бо номи мактаби шоњон ёд мешавад. Яке аз мактабњои гаронтарини љањон ва яго-на муассисаи таълимиест, ки ду бино дорад: зимисто-на ва тобистона. Тирамоњу зимистон шогирдони он дар ќасри асримиёнагї, ки 28 гек-тар масоњат дошта, кортњои теннис, њавзњои шиновариву саунањо, яхт-клуб ва клубњои саворагон дар ихтиёр дорад тањсил мекунанд. Сарошпаз мактаб дар Аврупо пазандаи бењтарин њисоб меёбад. Зи-мистон бошад, муњассилин дар кампуси алоњида зиндагї мекунанд. Барояшон дар он љо шањраки лижаронон љой дода шудааст. Њаќќи тањсил: 50`000 евро ($73`150) барои як соли хониш.

2. College Alpin Beau Soleil Яке аз бењтарин макбањои хусусии Швейтса-рия мебошад, ки соли 1910 дар Гштаде таъсис дода шу-дааст. Соли 1920 ба шањраки сайёњии Вилар кўчонида шудааст. Сарварии ин мак-табро насли сеюми як оила ба зимма дорад. Таълимгоњ тарабхонаи хусусї, маркази санъат, студияи сабти овоз ва саисхона дорад. Дар як синф њамагї 8 нафар таълим мебинанд. Њаќќи тањсил: 48`000 евро ($ 70`220) барои як соли хониш.

3. Aiglon College Мак-таби мазкур аз рўйи низоми таълими бритониёї фаъоли-ят мекунад. Коршиносони байналмилалї тарзи таълими Aiglon College-ро ба маънои мусбат сарбории бењад зиёд ба љисму равони шогирдон њисоб мекунанд. Ба њисоби њар як муаллим 5 шогирд рост меояд. Њаќќи тањсил: 43`200 евро ($ 63`200) барои як соли хониш.

4. Lyceum Alpinum Zuoz Муассисаи таълимии мазкур чандон калон нест. Њамагї барои 200 хонанда, ки акса-ран хориљиёнанд пешбинї шудааст. Омўзиш ба забони олмонї, швейтсарї, инчунин аз рўи барномаи IB ба роњ монда шудааст. Њаќќи тањсил: 43`000 евро ($ 62`900) барои як соли хониш.

5. B r i l l a n t m o n t International School Макта-бест, ки дар дохили шањри Лозанна –яке аз шањрњои зе-ботарини љањон љойгир аст. Дар мактаб њамагї 100 кўдак тањсили илм мебинанд ва ба онњо бењтарин устодони љањон дарс мегўянд. Њаќќи

тањсил: 40`000 евро ($ 58`500) барои як соли хониш.

6. Gstaad International School Яке аз хурдтарин мактаб-пансиони швейтсари-ест, ки бо равияи варзишї, аз љумлаи теннис, шиноварї, кўњнавардї ва лижаронї таъ-лиму тадрис ба роњ монда шу-дааст. Ин муассисаи таълимї аз рўйи тањсилоти инклюзивї амал мекунад. Дар он кўдакони гирифтори бемории дислексия таълим мебинанд. Мактаб аз рўйи стандартњои бритониёиву амрикої фаъо-лият мекунад. Њаќќи тањсил: 40`000 евро ($ 58`500) барои як соли хониш.

7. Leysin American School Дарсњои мактаби маз-кур аз рўйи барномаи амрикої ва барномаи IB ба роњ монда шудааст. Муассиса дар мав-зеи курорти лижаронии кўњї љойгир аст. Аз рўи барномаи таълимии он њамасола са-фар ба Аврупо ва омўзиши соњибкорї ба роњ монда шу-дааст. Њаќќи тањсил: 39`200 евро ($ 57`350) барои як соли хониш.

8. Масоњати Institut auf dem Rosenberg зиёда аз 100 000 метри квадратист. Мактаб дорои боѓ, толори гимнастикї, майдончањои варзишї, кортњои теннис аст. Муассиса аз љониби Ул-рих Шмидт соли 1889 таъсис дода шудааст. Ин мактаб на танњо дар ќитъаи Аврупо, балки дар љањон шуњратёр аст. Њаќќи тањсил: 39`000 евро ($ 57`000) барои як соли хониш.

9. St. George`s School аввалин мактаб - интернат дар Швейтсария мебошад. Тирезањои он рў ба кўњњои Алп ва кўли Женева боз меша-ванд. Барои муњассилин инти-хоби васеи машќњои варзишї, аз љумла, лижаронї, йога ва пилатес муњайёст. Њаќќи тањсил: 38`000 евро ($ 56`000) барои як соли хониш.

10. Eton College мак-табест, ки низоми таъли-миаш сифр бритониёист. Он њанўз соли 1440 таъсис дода шудааст. Аз аввал то имрўз дар ин мактаб ягон духтар тањсил надидааст. Аз љумлаи хатмкардаго-ни мактаб сиёсатмадо-рон, фарзандони оилањои шоњон ва ашхоси маъруфи љањон будаанд. Аксари хат-мкардагони ин муассиса дар Оксфорд ва Кембридж тањсилро идома медињанд. Дар он шоњзодагони инглис Гарри ва Уилям, инчунин пешвои њизби консервато-рони Бритониёи Кабир Дэ-вид Кэмерон тањсил карда-анд. Њаќќи тањсил: 37`500 евро ($ 54`900) барои як соли хониш.

Ситорабонуи СОЊИБНАЗАР,

“Омўзгор”

МАКТАБЊОИ ХУСУСИИСАРВАТМАНДОН: РЕЙТИНГИ

10 МАКТАБИ ГАРОННАРХИ ЉАЊОН

Рости гап, мутолиаи осори бу-зургони гузаштаю имрўзаро дўст медорам. Зеро худ омўзгораму донистан мехоњам, ки ба ин ё он масъалаи таълиму тарбия бу-зургон чї гуна аќида доштанду доранд ва омўзиши он ба насли наврас чї медињад. Ин љо дар масъалаи эљодкории хонандагони хурдсол баъзе мулоњизоти дар асоси таљриба њосилшударо баён карданиям.Ибтидо ба шогирдон аз рўи

расм наќл карданро меомўзам. Масалан, расмеро, ки дар он як дона нок тасвир ёфтааст, ба хо-нандагон пешкаш намуда, хоњиш менамоям, ки дар бораи он маъ-лумот дињанд. Наќл кардан ба аксарият муяссар намегардад, фаќат чанд нафар дар як ё ду љумла фикрњои парокандаи худро баён мекарданду бас. Ман барои кўмак наќшаи муфассали зерини наќлро тартиб дода, ба онњо пеш-каш намудам.

1. Мо дар расм чиро меби-нем?

2. Тамъи он чї гуна аст?3. Он дар куљо мерўяд? (полиз

ё дарахт).4. Нок кай мепазад?5. Фасли пухтани нокро номбар

кунед, ки кадом моњњоро дар бар мегирад?

6. Фасли сол ба кадом даврањо таќсим мешавад?

7. Истеъмоли зиёди нок чї оќибатњо дорад?

8. Барои солимии инсон чї моњият дорад?Наќшаро ба намуди савол чу-

нон тартиб додам, ки хонандагон дар асоси маълумоти аз њаёт ва рўзгор љамъкардаашон ба онњо љавоб дода тавонистанд, зеро ки онњо нокро дидаанд, хўрдаанд, ши-нондаанд, шакл ва рангашро дарк кардаанд, аз калонсолон дар ху-

суси хосиятњои шифобахши он: аз узвњои бада-ни инсон оби зиёдатиро дур карданаш, гарм ё хунук будани миљозаш, бисёр хўрданаш дарди гулў меоварда-нашро шунида-анд. Дар аввал ба саволњо чанд нафар љавоб медињанд. Баъд аз ягон хонан-да хоњиш мекунам, ки дар асо-си љавобњои њамдарсонаш дар бораи нок наќл намоянд. Њамин тариќ, дар натиљаи чандин маро-тиба машќ кардан хонандагон бо иловањои нав, наќл карданро ёд мегиранд ва тамоми синф фаъоло-на дар бораи моњияти нок фикру мулоњизањои хешро иброз медорад. Баъдтар наќшаи наќлро торафт мухтасартар кардан мегирам. Њамин тавр, дар синфи якум ба онњо дар аввал аз рўи расм наќл карданро, баъдтар мушоњидањои худро аз муњити атроф: тамошои боѓ, машѓулият дар хона, тамо-шои сањро, таассуроти таътил ва ѓайраю ѓайрањоро меомўзонам.Дар синфи дуюм бошад, ваќте

ки шогирдон пурра навиштан-ро ёд гирифтанд, наќли хаттиро пешкаш менамоем. Њамин тариќ, наќлњои аввалини шогирдон пай-до шуданд, ки аз њама муњимаш, дар сиришти шогирдон хислатњои мушоњидакорї, бодиќќатї, фи-кри худро бо тартиби муай-ян гуфтаю навишта тавонистан

шакл мегирад, ки ба фикрам, минбаъд дар зиндагї барои ба танзим даровардани афкори онњо хеле зарур хоњад буд.Барои тасдиќи фикрњои боло

аз навиштањои шогирдони худ як-чанд намуна меорам, то худ бо-вар њосил намоед.

Касби дўстдоштаи манМан калон шавам, устои хо-

насоз мешавам. Барои он ки пе-

шаи устоиро наѓз мебинам. Корро аз чї сар мекунам? Аввал чўбњоро харида меоранд. Баъд сангњоро меоранду, баъди он чўбњоро мебу-ранд. Чўбњоро дар љояш мечаспо-нанд. Баъд њашар мекунанд, дар њашар одамони бисёр љамъ меша-ванд. Акои Шамсов Бовар устои зўранд, зеро ки бо мењнату зањмати ў дар дењаи мо хонањо сохта меша-ванд. Баъзан он кас ба мактаби мо омада, аз вазъи бинои он огоњ ме-шаванд, агар љое таъмирталаб бо-шад, бо амри дил ба таъмири он сар мекунанд, зеро ки худ дастпарвари њамин мактаб мебошанд. Дилсўзии он касро нисбат ба мактаб дида, та-моми шогирдон дар интихоби касб, «мо мехоњем усто шавем», гуфта, анкета менависанд. Њатто дар ша-роити имрўза иддае аз хонандагон хоњиши бинокор шудан мекунанд. Ин фикр нињоят хуб аст, бояд нас-ли наврас дар рўњияи созандагию бунёдкорї тарбия ёбад.

Р.БУРЊОНОВА, омўзгори мактаби

№ 11-и ноњияи Ванљ

ЊУНАР ОМЎЗ

ДАРС

Рости гап, мутолиаи осори бу-

бо

азчв

н

. 1. Institute Le Rosey

таба

Scмаесазкўлидаазам

Бидон, ки аз њама њунарњо бењтарин њунаре сухан гуфтан аст.

Унсурулмаолии КайковусСухан барои инсон муќаддас аст, воситаи

муњимест, ки ўро аз њама мављудоти дигари олам аф-залият мебахшад. Сухан зевари маънавии одам мебо-шад. Сатњи дониш ва одоби њар инсонро аз суханаш метавон муайян кард. Волоияти сухан то ба дараљаест, ки онро муъљиза, атои Худованд мењисобанд.Сухан аз арши барин омадаст,Бањри покон ба замин омадаст.Оре, сухан шоистаи одамони бамаърифату поку

хушрўзгор аст. Афроди бефарњангу бехирад суханро хор мекунанд, тањќиру олуда месозанд.Суханро њар љо ва дар њама маврид азиз бояд дошт

ва эњтиром кард. Њарчї ки ба забон ояд, набояд гуфт, балки санљидаву фањмида, ба тарозуи аќл баркашида, ба ќавле «сад бор чен кардаю як бор бурида» сухан бояд кард.Дар сухан дурр бибоядат суфтан,В-арна гунгї бењ аз сухан гуфтан.Оне, ки зебо сухан мегўяд, сухан санљида мегўяд

ва гузашта аз ин, суханаш пурбору хушобуранг аст, соњибэњтиром мешавад. Яъне, мартабаи воло дорад суханвар…Аз ин рў, зарур аст, ки дар мактаб њанўз аз синфњои

ибтидої ба хонандагон нисбат ба сухан њисси эътиќоду эњтиром бипарварид. Бояд шогирдонон аз хурдї ба ќадру ќимати сухан бирасанд, манзала-ти онро бидонанд. Барои ин омўзгор, пеш аз њама худ бояд сухандону суханвар бошад, њарфу њиљояш љолибу љозибадор бошад. Муаллим дар њама њолат ва аз њар љињат, бо њар сухану њар рафтораш барои шогирд аёну ноаён намунаи ибрату пайравист. Ў, ба вижа, дар њузури шогирдон бояд чунон сухан гўяд, ки шогирдон мафтун шаванд, сухан омўзанд. Сањењу зебо сухан кардани муаллим худ як дарси бузурги суханомўзист. Тарѓиби сухан ва суханварї аз љониби омўзгор бояд дар мавридњои мувофиќи њар як дарс

сурат бигирад. Ин танњо вазифаи омўзгори забону адабиёт нест. Њамаи омўзгорон вазифадоранд, ки њамеша ба нутќи шогирдон диќќат дињанд ва ѓалатњои дар сухангўї содир намудаи онњоро сари ваќт ислоњ намоянд. Яъне, таблиѓу талќини сухану суханварї дар мактаб вазифаи њамагонист.Омўзгорон дар тарбияи њисси эњтиром нисбат ба

сухан бояд аз осори фаровони ниёгон ва аз њикояту ривоятњои мувофиќ васеъ истифода баранд. Пеш аз њама, абёти баландмазмуни шоиронро, ки дар сито-иши сухан гуфта шудаанд, ба самъи шогирдон бояд расонд ва супориш бояд дод, ки ќисме аз онњоро азёд намоянд.Чунончи:Сухан мояи сењру афсун бувад,Ба тахсис, ваќте ки мавзун бувад.

ХХХБењтарин гавњари ганљинаи њастї сухан аст,Гар сухан љон набувад, мурда чаро хомўш аст.Албатта, дар тарбияи эњтиром нисбат ба сухан ва

дар њидояти шогирдон ба сухандонї омўзгори забо-ну адабиёт масъулияти бештаре дорад. Њар як дарси омўзгорони ин фанњо худ як навъ дарси бузургдош-ти сухан, омўзиши сухан аст. Дар мавриди мувофиќ байте сараву њадафгир ва муассир гуфтан барои шо-гирдон хеле писанду шавќовар мебошад. Чунончи, чун сухан аз неруи сухан меравад, тавзењу ташрењи як байти зер афзалият дорад:Сухан бифканад минбару дорро,Зи сўрох берун кашад морро.Истифода аз методњои суњбат ва муколима, таш-

кили шеърхонию байтбарак, машќњои супоришдор, корбурди сабќатњои гуногуну шавќовар ва амсоли инњо боиси бештар эњтиром пайдо кардани хонанда-гон нисбат ба сухан мешавад.

Гулнора АМИНОВА, омўзгори гимназияи №1 барои хонандагони

болаёќати шањри Душанбе

ТАРБИЯ МАЌОМИ СУХАН БАЛАНД АСТ

№ 36, 6 сентябри соли 201314 ОМЎЗГОР КАСБОМЎЗЇЊУСНИ ОЃОЗ

Дар ин литсей 250 нафар донишљў (асосан духтарон) њунари дўзандагї (дўзандаи васеъихти-сос, пардадўз, зардўзї, гулдўз) меомўзанд. Дар бахши гаљкории меъморї ѓолибан писарон тањсил мекунанд. Заминаи асосии комёбињои таълимгоњ дар он аст, ки ин љо як гурўњ омўзгорони вар-зидаву соњибтаљриба ба таълиму тарбия машѓуланд. Омўзгорони номвар Ф.Латифова, Т.Самиева, М.Юсуфова, А. Сатторова… дар тамоми шањр эътирофшудаву шуњратёранд.Таълимгоњ дорои бинои

хуштарњи замонавї буда, хуб таљњизонида шудааст. Устохонањои он бо таљњизоти навтарини саноати дўзандагї (аз љумла, бо беш аз 20 адад дастгоњи дўзандагии љопонї) муљањњазанд.Њамоиши ањли литсей ба иф-

тихори оѓози соли нави тањсил ва Рўзи дониш басо шукуњманду муассир ва рангину хотирмон буд. Дар он муовини њафтаномаи «Омўзгор» А.Муродї, мудири

шуъбаи ќайди асноди шањрвандии маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањри Конибодом М.Норбоева, њамчунин, намоян-дагон аз муассисањои гуногун, аз љумла, аз шуъбаи маориф ишти-рок ва суханронї намуданд.Директори литсей Турдибой

Набиев зимни ифтитоњи њамоиши тантанавї, аз љумла, зикр кард, ки таълимгоњ ба соли нави тањсил њаматарафа омода аст. Имсол сафи донишљўёни онро боз 180

нафар љавонон мукаммалтар сох-танд.Чанде аз волидон ва устодон (аз

љумла, устоди собиќадори литсей Иномљон Обидов) дар ситоиши дониш ва њунар ба таври љолибу муассир ва дар заминаи далелњои воќеї суханронї карданд.Шеъру сурудхонии гурўње аз

шогирдони литсей љамъомадро шукўњи тозае эњдо намуд.Бояд гуфт, ки бинои таълимгоњ

ва долону толорњои он ба ифти-хори оѓози соли нави тањсил хеле хуб оро дода шуда буданд.Ањли литсей тавассути

мониторњои васеъэкран сухан-ронии Президенти љумњурї Эмомалї Рањмонро ба муно-сибати оѓози соли нави тањсил дар ДДТТ ба номи М.Осимї бо диќќати том тамошо карданд.Дар тамоми гурўњњои литсей

дарси нахустин (Дарси сулњ) ба мавзўи «Сулњ ободии Ватан аст» бахшида шуд.

М.АБДУРАУФ,«Омўзгор»

ЊУНАРМАНДЇ ТАВЪАМБО МАЪРИФАТМАНДИСТ

дМдљр

Нтакњса

ЊУНАРМАНДМуовини вазири маорифи

Тољикистон Бозоралї Оди-наев доир ба бурду бохти со-лонаи муассисањои номбурда њарф зада, аз љумла ќайд на-муд, ки љавононро њарчї беш-тар бояд ба муассисањои ибти-доию касбї љалб намуд. Имсол тибќи наќша ба коллељњо 19 000 нафар, ба макотиби зинањои ибтидоии касбї 13 000 на-фар фаро гирифта мешаванд. Муассисањои тањсилоти ибтидо-ии касбї аз њисоби даромадњои дохилї тавонистанд маоши омўзгоронашонро ба андозаи 20 фоиз зиёд намоянд. Алњол дар 63 мактаби тањсилоти иб-тидоии касбї 23 238 нафар шо-гирд, ки 4502 нафарашонро дух-тарон ташкил додаанд, таълим мегиранд. Ба онњо омўзгорон ва устоњои таълимии истењсолї, ки донишу таљрибаи мукаммал доранд, дарс мегўянд.Чунонки Б. Одинаев гуфт,

таблиѓ барои дохил шудан ба муассисањои тањсилоти касбї ба тарзи бояду шояд нест. Ваќти он расидааст, ки

роњбарони муассисањои маз-кур аз њар роњу воситањо ис-тифода бурда, бояд раванди тайёр кардани кадрњои кор-гариро пурзўр намоянд. Дар баробари ин њамкорињоро низ бо мамолики дуру наздик аф-зун гардонанд. Воќеан њам, тўли чанд соли

охир иштироки шогирдони муассисањои ибтидоию касбї дар озмунњо ва олимпиадањои гуногуни љумњуриявии фаннї хеле фаъол гардидааст. Ма-салан, агар дар соли 2012 дар олимпиадањои фаннї шогир-дони 22 муасссиса ширкат вар-зида бошанд, пас дар соли 2013 теъдоди чунин муассисањо ба 42 – то расид. Озмуни фаннї моњи майи соли љорї дар литсейи касбии раќами 30 – и шањри Душанбе барпо гардид, ки дар маљмўъ аз фанни за-бони русї 37 нафар, забон ва адабиёти тољик 43 нафар, био-логия 27 нафар, математика 25 нафар, химия 16 нафар ширкат варзиданд. Мутаассифона, як ќатор муассисањои ибтидої ва касбии шањру навоњии Кўлоб (литсейи касбї – техникии раќами №32), Исфара (№10), Панљакент (№36), Зафаробод (№41, №76), Љалолиддини Румї (№65), Њисор (№1), Ашт (№74), шогирдони худро ба ин гуна озмунњо љалб карда ната-вонистанд. Бояд гуфт, ки танњо дар ви-

лояти Суѓд имрўз 236 корхонаи хурду миёна фаъолият мена-мояд, ки ба кадрњои коргарї эњтиёљманданд. Роњбарони муассисањои вилоятро лозим аст, ки ба низоми тайёр карда-ни кадрњо барномањои хешро мутобиќ созанд.Дар баробари ин, дар

љамъомад ќайд гардид, ки њанўз њам китобњои дарсї ба таври пурра дастрас нашудаанд. Дар ин самт нарасидани адабиёт ба забони тољикї аз љумлаи муш-килот аст. Компютер ва дигар воситањои техникї кам буда, та-лаботи рўзафзуни шогирдонро ќонеъ гардонда наметавонад.

Б. Одинаев ба масъалаи саводомўзї ва малакањои устоњои касбї дахл намуд. Бино ба аќидаи эшон бояд сатњи са-воднокии устоњои таълимї ба омўзгорони муассисањо баро-бар карда шавад, зеро онњо низ омўзгоранд. Ба дарсњои лабораторї низ ањамият додан даркор, чунки танњо дониши назариявї дар алоњидагї бор оварда наметавонад. Гурўњи роњбарони

мактабњои тањсилоти ибтидої ва касбї ба музокира барома-да, андешањои хешро бањри бењбудии кору фаъолият дар муассисањои таълимї иброз доштанд.

Њотами ЊОМИД «Омўзгор»

ТАЊСИЛОТИ КАСБЇ

БАХШИДА БА ЉАШН ТАВАЉЉУЊ

ОМЎЗИШИ КАСБЊОИКОРГАРЇ МУЊИМАНД

Муовини вазири маорифи

Дар литсейи касбии хизма-ти шањри Хуљанд чун дар тамоми муассисањои таълимии кишвар рўзи 1-уми сентябр, ки њамчун Рўзи до-ниш шинохта шудааст, ба тантана ва иди бошукўње мубаддал гардид. Пас аз тамошои баромади Президен-ти кишвар Эмомалї Рањмон зимни ифтитоњи факултаи сохтмон ва меъ-мории Донишгоњи техникии кишвар сарвари ин боргоњи Њунар Хайрулло Нурматов дар хусуси таљлили рўзи аввали тањсил ва моњияту ѓояи беза-воли сулњу озодї, њамчунин, мухта-саран перомуни соли нави тањсил, ба таълимгоњ ворид гардидани теъдоди толибилмон аз шањру навоњии дуру наздики ќаламрави вилояти Суѓд, вазифа, дурнамо ва наќшањои ояндаи литсей њарф зада, баъдан намоянда-гон аз Вазорати маорифи љумњурї маќомоти иљроияи њокимияти давла-тии шањри Хуљандро ба шогирдону устодон муаррифї намуд.Намоянди маќомоти иљроияи

њокимияти давлатии шањри Хуљанд Мўњсинљон Исобоев номаи шодбо-шии раиси шањр Раљаббой Кари-мовро дар иртибот бо оѓози соли тањсили љадид дар кулли ќаламрави Хуљанд ќироат намуд. Ќайд гардид, ки дар соли хониши 2012-2013 хонан-дагони лаёќатманди мактабњои шањр дар олимпиадањои вилоятї дониши чуќур нишон дода, ба гирифтани 40 маќоми ифтихорї мушарраф гарди-данд. Аз љониби маќомот ѓолибони олимпиадаи љумњуриявї ќадрдонї шуданд ва 37 нафар ба гирифтани идрорпулии раиси шњр сарфароз гаштанд. Дар байни ин толибилмон шогирдони литсейи касбии хизмат низ њастанд.Имсол ба остонаи муассисањои

таълимии шањр 300 нафар насли умедбахши даврон бори нахуст ќадам менињанд.Љонишини директори литсей оид

ба корњои истењсолї Манзура Алие-ва дар баромади худ зикр кард, ки литсеи касбии хизмат дар омода ва тайёр намудани ихтисосмандони бахши хидмати маишї, аз љумла, касбњои дўзандагї, ќаннодї, барќчї, муњосиб бо омўзиши асосњои кор бо компютер, челонгар оид ба таъмири автомобил тўли солњои зиёдест, хиз-мати арзандаро ба анљом расонда меояд. Муаллима Шафоат Самадова бошад, баён дошт, ки маъмурияти литсей ташкили љараёни таълим-ро ба шаклњои рўзона, ѓоибона ва курсњои кўтоњмуддати семоња аз рўи ихтисосњои номбурда амалї менамо-янд.Намояндаи Вазорати маори-

фи кишвар, коррманди нашрияи «Омўзгор» Ш.Раљабзод аз номи ва-зири маориф Нуриддин Саидов шо-гирдони литсейро бо фарорасии соли тањсили 2013-2014 табрику тањният гуфта, ба онњо дар омўзиши амиќ ва бардавоми илму њунар, ки дар фазои сулњу оромї ва вањдату якдигарфањмї сурат мегирад, барору комгорињои тозаро таманно намуд.

- Мо аз он хушњолем, ки имсол теъдо-ди зиёди толибилмон аз шањру навоњии Ќайроќќум, Бобољон Ѓафуров, Љаббор Расулов, Спитамен ва ѓайра ба литсейи мазкур дохил гардида, бо соњиб шудан ба касбу њунаре орзу дорад, ки оянда ба суди Ватани азизи худ мењнати со-фдилона намоянд. Ватан низ ба чунин њунармандон ниёзи љиддї дорад, - ќайд кард дар охир Ш.Раљабзод.

Ш.СУЊАЙЛ,«Омўзгор»

ТАНТАНА ДАР ЛИТСЕЙИ КАСБИИ ХИЗМАТ

Ќабули довталабонро барои соли тањсили 2013 - 2014 аз рўи ихтисосњои зерин дар шуъбањои рўзона ва ѓоибона дар асоси маблаѓгузорињои буљавї ва шартномавї

ЭЪЛОН МЕНАМОЯД:2-510101 «Геология ва иктишофи конњои канданињои фоиданок»2-510201-0231 «Истихрољи конњои маъданї ва ѓайримаъдании канданињои фоиданок»2-560231 «Топография»2-57010101 «Экологияи истењсолот ва истифодаи оќилонаи боигарињои табиат» 2-060201 «Менељменти соњавї»2-080500 «Геологияи нафту газ»2-090100 «Кори маркшейдерї»2-480134 «Тоза кардани маъданњои фоиданок»Довталабон ба коллељ баъди хатми мактаби миёнаи тањсилоти умумї (баъди синфи

11) ќабул карда мешаванд.Муњлати тањсил дар шуъбаи рўзона 3 сол, ѓоибона 4 сол. Донишљуёне, ки

дар шуъбаи рўзона дар коллељ тањсил менамоянд, ба хизмати њарбї даъват карда на-мешаванд.Довталабон бояд њуљљатњои зеринро пешнињод намоянд:1. Ариза ба номи директор2. Шањодатнома оид ба маълумоти миёнаи умумї ё диплом (нусхаи асл)3. Нусхаи шиноснома4. Маълумотномаи тиббї (формаи № 086 у)5. Сурат 6 дона (андозаи 3x4)6. Билети њарбї ё шањодатномаи њарбии даъватшаванда7. Маълумотнома аз љои истиќомат8. Нусхаи шартнома байни довталаб ва муассисаи таълимї (дар гурўњњои

шартномавї)9. Хислатнома10. Нусхаи дафтарчаи мењнатї (барои довталабоне, ки ба шуъбаи ѓоибона хуљљат

месупоранд) Имтињоноти ќабул:1. Забони тољикї - диктант2. Математика - шифоњї Донишљуёне, ки коллељро бо дипломи аъло хатм менамоянд, дар сурати мувофиќат

намудани равия ва ихтисосњо ба тариќи суњбат ба курси 3-юм ва донишљўёне, ки бо дипломи муќаррарї хатм менамоянд, баъди гузаштан аз аттестатсия ва озмун ба бахши 2-юми Донишгоњи миллї ќабул карда мешаванд.Баъди хатми бахши 2-юми коллељ донишљўён метавонанд ба тариќи суњбат ба курси

З-юми Донишкадаи куњї – металлургии Тољикистон дохил шаванд.Муњлати ќабули њуљљатњо аз 20 - уми июн то 15 – уми сентябр

Суроѓаи мо: ш. Душанбе, хиёбони Борбад, 52/1.Тел.2-39-10-19, 2-31-62-67

ВАЗОРАТИ ЭНЕРГЕТИКА ВА САНОАТИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ДОНИШКАДАИ КЎЊЇ - МЕТАЛЛУРГИИ ТОЉИКИСТОН

Коллељи кўњии ба номи С. Юсуфова

№ 36, 6 сентябри соли 2013 15ОМЎЗГОР ГУЛШАНИ РОЗ

ИЛЊОММан пири солу моњ наям, ёр

бевафост,Бар ман чу умр мегузарад, пир аз он

шудам.Байти мазкур аз ѓазалест, ки дањ байт

дошта, чунин матлаъ дорад:Њарчанд пиру хастадилу нотавон

шудам, Њар гањ ки ёди рўи ту кардам,

љавон шудам.Тарзи ќофиябандии аа, ба... ва ифодаи

андешаю эњсосоти шоир, ба жанри ѓазал тааллуќ доштани мисрањои боло шањодат медињад. Мазмуни умумии ѓазал ишќї- ирфонї аст. Тахмин меравад, ки онро шоир дар айёми солхўрдагиааш эљод кар-да бошад. Чунки радифи «шудам» дар ѓазал ба он далолат мекунад, ки шоир дар њаёт ба маќсаде, мартабае ноил гардида, таљрибаи кофї ба даст овардааст.Пеш аз он ки перомуни байти дархостї

андеша ронем, шарњи баъзе калимаву иборањоро аз назар мегузаронем. Пир - ба маънои аввал, солхўрда,

куњансол аст. Ин мафњум дар тасав-вуф муршид, иршодкунанда – яъне, рањнамои тариќат, марњилаи дуюми ра-сидан ба Њаќ. Вобаста ба ин, иршод чу-нин маънињоро дар бар мегирад: роњи

рост нишон додан, роњнамої кардан, роњбаладї, њидоят аст.Солу моњ ба маънои гузашти умри

одамї аст.Ёр дар ин љо умри инсониро, ки Офа-

ридгор барояш муќаррар кардаасту ба касе вафо намекунад, ифода менамояд. Чунки:Њар ки омад ба љањон ањли фано

хоњад буд, Он ки пояндаву боќист, Худо хоњад

буд.Пас ба чунин хулоса омадан мумкин

аст, ки дар мисраи аввал Њофиз гуфта-нист:Азбаски ёр бевафост, умри инсон

љовидонї нест, маро пири солу моњ гу-мон мабаред. Ман пиреам, ки бањри да-рёфтани љавњари маънии њаёти инсонї рўзгорамро ба роњи расидан ба њаќ, иљрои амалњои солењ, фармудањои Офаридгор сарф намуда ин мартабаро соњиб гардидаам.Баракси гуфтаи боло дар мисраи

дуюм чунин маъниро таъкид кардани шоир аз эњтимол дур нест: Ваќте ки њар як лањзаи умри одамї

бесамар мегузарад, сарфи корњои бењуда мешавад, ѓами ман меафзояду пирї маро ба гирдоби хеш мекашад. Шоир таъкид дорад, ки бояд инсон ба ќадри њар як дами зиндагї заркорона бирасад. Барои зиндагии хубу осоиштаи бомаънї кўшиш намояд, аз паи иљрои фармудањои Яздони пок ва дарёфти ризоияти Худованди ягона бошад. Ин маънї дар байти зерини Абулмаонї хеле равшан ифода гардидааст:Нафас њар дам зи ќасри умр хиште

меканад Бедил, Паи таъмири ин вайрона меъмор

инчунин бояд.

Мукаррам МЕЛИЕВ,омўзгори мактаби №36, ноњияи

Исфара

БА ОЗМУНИ «ТАФСИРИ ЯК БАЙТ» НАЗМ

ШУКРИ ИСТИЌЛОЛАзми мардони бузурги Тољикистон

зинда бод,Ањли байти зодагони ин гулистон

зинда бод.Сарзамини тољиконро њифз мебояд

намуд,Марду занњои азими боѓу бўстон зинда

бод.Родмардон аз њаќиќат пуштибонї

мекунанд,Дасту бозуи ќавии ин азизон зинда бод.Он ки аз тањти дилаш бар халќ

хизмат мекунад,Хизмати ин зодагони Тољикистон

зинда бод.Сарвари арзандае бар тољикон доди

Худост,Лутфи Њаќ пайваста бањри тољдорон

зинда бод!

рост нишон додан, роњнамої кардан,роњбаладї, њидоят аст.Солу моњ ба маънои гузашти умри

ШУКРАзми мард

Ањли байт

Сарзамин

Марду зан

ЉАВОНИРОЃАНИМАТ ДОН

НАВИД

ИСТИЌЛОЛМУБОРАК БОД!

Бар Ватан, бар тољикон,Бар бањри илму ирфон,Бар халќи Тољикистон ,Истиќлол муборак бод!

Бар љамъи хурду калон,Бар њар як марди майдон,Њунарманду пањлавон,Истиќлол муборак бод!

Истиќлоли мо љавон,Дорад умри љовидон,Бар кули тољдорон,Истиќлол муборак бод!

Мањмадшариф МУРОДЇ (Ќаразода)

БО ВАТАН БОШРўзгори хурраме дорам, хушо, дар ин љањон,Дар канорат, эй ватан, эй сарзамини тољикон.

Њар куљо бошам, дилам саршор аз мењру ту њаст,Модари љонам, туро ман дўст медорам ба љон.Бо ту дорад эътибор ин гулшану гулзорњо,Бе ту бањрам њељ бошад ин замину осмон.

Ифтихорам аз ту њасту ѓайратам аз бањри туст,Сарбаландам дар паноњи ќуллаи Боми љањон.

Кўњу сањроят њама ганљ асту кони симу зар,Нест дар рўи замин монанди ту зебомакон.

Њомии сулњи љањонї, такягоњи амну адл,Њамчунин поянда бошї, эй Ватан, то љовидон.

Ќодирї, бањри Ватан гар љоннисорї мекунї,Бо ватан бошу бикўш аз бањри ободии он.

Олимљони Ќодир роњпаймои ќавиирода ва мушкилписанди љодаи адабиёт аст. Солњо боз шеър эљод мекунад ва навиштањояш тавассу-ти нашрияњои гуногуни љумњурї ба табъ расида-анд. Маљмўаи аввалини ашъораш бо номи «Навои дил» соли 2009 дастраси хонандагон гардид. Соли гузашта китоби дуюми шеърњояш – «Дар чорсўи зиндагї» пешкаши њаводорони каломи бадеъ карда шуд. Ба навиштањои ин шоири хушќалам Шоири халќии Тољикистон Гулназар бањои шои-ста додааст.Олимљони Ќодир, ѓолибан, таваљљуњ ба

мавзуъњои Ватан ва ватандорї, сидќу вафо ва мењру муњаббат дорад ва ашъори ба

ин мавзуъњо бахшидааш љолибу муассир ва равону њадафгиранд. Абёте ба гунаи зер дарак аз он медињанд, ки ў метавонад дар пањнои адабиёт сухани хоси худро бигўяд:Офтоби бахт доим бањри кас

тобанда нест,Љоњил аст оне, ки дар андешаи

оянда нест.***

Куњњоят – нардбони осмон,Чун нишони ќудрату зўру

тавон…Ин шоири љўянда аз њаводорони

фаъоли њафтаномаи «Омўзгор» аст ва чанде ќабл ба рамзи мењру эътиќод ба њафтанома чанд шеърашро пешнињод намуд. Бо чопи ду шеъри зер ба Олимљони Ќодир комёбї ва илњоми саршор таманно дорем.

А.МУРОДЇ, узви Садорати ИН Тољикистон

РАЊРАВЕ «ДАР ЧОРСЎИ ЗИНДАГЇ»

МУАЛЛИМТуї аз мењр ѓамхорам, муаллим,Чароѓе бар шаби торам, муаллим.Камоли обрўю гуфтугўям,Туї оѓози њар корам, муаллим.

Ту моро бо суханњои баланде,Њамеша, њар замон медодї панде.Ба роњи рост, то ки по гузорем,Набояд хўрд, то ки њељ фанде.

Њамедодї ту панди орифона,Накўхоњї ту андар ин замона.Ба сад умед љо кардї ба дилњо,Насињатномаву шеъру тарона.

Муаллим, нурбахши њар дилї ту,Чу шамъи равшани њар мањфилї ту.Таманно мекунам ман аз Худованд,Бимон обод бошад манзили ту.

Боз ду шумораи маљаллаи таълимї, методї, илмї ва оммавии Вазорати маорифи Тољикистон «Маърифати омўзгор» (дар як муљаллад) ба нашр ра-сид ва дастраси доираи васеи хонанда-гон гардид. Он дорои мазмуну муњтавои баланд, мундариљаи ѓанї ва ороиши љолиб мебошад. Зери унвонияи «Са-

над» маљалла матни пур-раи Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи маориф»-ро пешкаши хо-нандагон кардааст, ки ба-рои ањли таълиму тарбия ва алоќамандони соња хеле муфид хоњад буд. Ќонуни нави маориф мукамма-лу фарогир буда, пеш аз њама, ба афзудани маќому мартабаи омўзгор, љалби њамагон ба масоили мар-бут ба соњаи маориф му-соидат менамояд, сиёсати Президент ва Њукумати кишварро нисбат ба ин соњаи таќдирсоз равшан инъикос мекунад. Аз ин рў, даќиќу амиќ омўхтани ин ќонун барои кулли кормандони соњаи маориф муњим аст.Маќолаи муовини вазири маорифи

Љумњурии Тољикистон Ф.Исмонов бо номи «Афзоиши музди мењнат – кафолати рушди соња», ки зери унвонияи «Мавзўи рўз» чоп шудааст, Фармони Президенти Љумњурии Тољикистонро оид ба зиёд на-мудани маоши амалкунандаи вазифавии кормандони муассисањои буљавї ба таври возењ шарњу тавзењ мебахшад.Маќолаи рўзноманигор Њотами

Њомид «Об: арзиш ва монеањо» ба Соли њамкорињо дар соњаи об бахшида шу-дааст ва хонандагонро ба арљгузорию сарфакорї ва эњтироми ин сарвати

бебањои табиї даъват менамояд.Ба истиќболи Рўзи Истиќлолияти

давлатии Тољикистон маљалла маќолаи методии омўзгори мактаби №94-и шањри Душанберо бо номи «Чист Истиќлолият?» ба нашр расондааст.Яке аз падидањои тозаи соњаи мао-

риф дар соли равон ба фаъолият шуруъ наму-дани Донишгоњи давла-тии Данѓара мебошад. Мусоњибаи мухбири маљалла Эњсони Хушбахт бо ректори донишгоњи мазкур М.Каримов бо номи «ДДД- як имтиёзи дигар барои истеъдодњо» хонандагонро бо маро-му ањдоф ва сохтори ин донишгоњи тозатаъсис ошно менамояд. Маќолањои дига-

ри маљалла, ки зери унвонияњои «Техноло-

гия ва замон», «Забони мо – љањони мо», «Зинаи ибтидої», «Муњити зист», «Робитаи фанњо», «Тањсилоти касбї», «Мактаби олї», «Таърих», «Уфуќњои илм» ва «Пешнињод» омадаанд, ба пањлўњои гуногуни масоили мактабу маориф дахл мекунанд ва мутолиаву баррасии онњо барои ањли маориф ман-фиатовару рањнамо хоњад буд. Шумораи навини маљаллаи «Маъри-

фати омўзгор» бозгўи он аст, ки корман-дони нашрия кўшиш доранд, ки шумора то шумора мазмуну мундариљаи онро такмил бубахшанд, мавзуоти гуногунро бештар фаро гиранд ва бо хонандагони гиромиќадри хеш њар чї бештар ва на-здиктар дар иртибот бошанд.

А.МУРОДЇ,«Омўзгор»

«МАЪРИФАТИ ОМЎЗГОР», №7-8, 2013

Агар хоњед, ки аз бењтарин роњу усули таълиму тадрис огањї ёбед, агар хоњед, ки дарсро бо роњњои инноватсионї баргузор намоед, агар хоњед, ки таљрибаатон мавриди омўзиши омўзгорони љумњурї ќарор гирад,агар хоњед, ки бо њампешањои фаъолатон аз тамоми минтаќањои љумњурї њамкории

њамешагии судманд дошта бошед,агар хоњед, ки эљодиёти шумо дастраси њамагон бошад, агар хоњед, ки аз навгонињои вобаста ба тамоми фанњои таълимї мунтазам огањї до-

шта бошед, агар хоњед, ки дастуру санадњои гуногуни тозаќабули соњаро сариваќт дастрас намоед, ба маљаллаи «Маърифати омўзгор» обуна шуданро фаромўш накунед.«Маърифати омўзгор» – омили рушди маърифати шумо;«Маърифати омўзгор» – ќосиди навгонињои таълиму тадрис;«Маърифати омўзгор» – мактаби бењтарини таљриба;«Маърифати омўзгор» – минбари озоди арзу ниёзњои ањли маориф.Обуна шавед ва бањра баред!

Нархи солонаи обунаи маљалла бо тамоми хизматрасонињо96 сомониро ташкил медињад.

Телефонњо барои маълумот: 2-27-33-39; 2-21-23-49.СУРАТЊИСОБИ МАЉАЛЛА: Д/Х БДА ЉТ «Амонатбонк»с/њ: 20202972700919101000њ/м: 20402972316264РМБ: 350101626

ХОНАНДАГОНИ АЗИЗ!

№ 36, 6 сентябри соли 201316 ОМЎЗГОР

Суњбати љонпарвар аст суњбати «Омўзгор»

Муассис: Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

Сармуњаррир: Ноилшо НУРАЛИЕВ

Њайатитањрир:

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ, М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир), М. РУСТАМ (котиби масъул)

Почтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 435 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. Зафарзода

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон аз нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулият ба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

ОМЎЗГОР

ХАНДАРЕЗПАНЉ ЛАТИФА

АНЉОМ

Мард ба зављааш:- Занак, ањамият додаї?

Аз чї бошад, њар рўзе, ки ба писарамон пул медињам, ў аз мактаб бо бањои панљ ба хона бармегардад.Зављааш ба мард:- Пулро бо муаллимаш

таќсим мекардагист-дия.***

Довталаб (абитуриент) ба донишгоњ занг мезанад:

- Алло, факултаи забонњои хориљї?

- Не, шумо ба дигар љо аф-

тодед.Довталаб бо њайрат:- Чї хел? Њанўз њуљљат на-

супорида?!***

Муаллим:- Барои чї оби бањрњо

шўранд?Хонанда:- Барои он ки моњињо бўй

накунанд.***

Афандї аз радио суруд гўш мекарду хобаш бурд.Яке бедор шуда дид, ки аз

дохили радио дуд мебарояд.- Њофизон аз сурудхонї мон-

да шудаанду акнун сигоркашї мекунанд, - хулоса кард ба худ Афандї ва ба пањлўи дигар гашта, аз нав ба хоб рафт.

***Њунарпешаи булњавас дар

роњ ба зебодухтаре вохўрду изњори муњаббат кард. Ин дам занаш пайдо шуда, дод зад:

- Боз ин чї гап?!- Њељ гап не, - љавоб дод

њунарпеша, - ман наќши на-вамро машќ карда истодаам.

ЭЪТИБОР НАДОРАДПатенти гумшудаи РМА03723321,

РЯМ0330101943, ки онро 18.11.2010 Ку-митаи андози ноњияи Фирдавсии шањри Душанбе ба Ниязов Суњроб Абдусато-рович додааст, эътибор надорад.

*** Шањодатномаи гумшудаи АБ

№073452, ки онро соли 1999 мактаби миёнаи коргарљавонони №8-и ноњияи Фирдавсии шањри Душанбе ба Назиров Тоњир Дилбаршоевич додааст, эътибор надорад.

***Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ

№0500856, ки онро соли 1994 макта-би №18-и шањри Душанбе ба Муро-дов Бурњониддин Исоевич додааст, эътибор надорад.

***Номаи камоли гумшудаи № 102288,

ки онро мактаби тањсилоти умумии раќами 6, ноњияи Ванљ соли 1994 ба Назмишоева Моњниќоб Исвалишоевна додааст, эътибор надорад.

***Шањодатномаи гумшудаи

А№133109, ки онро соли 1993 мактаби №40-и ноњияи Фирдавсии шањри Ду-шанбе ба Улуѓбекова Умеда додааст, эътибор надорад.

ОБУНА БА ЊАФТАНОМАИ «ОМЎЗГОР» БАРОИ СОЛИ 2014 ОЃОЗ ГАРДИД

РМБ 350101626РМА 010009400Ба «Омўзгор»

СУРАТЊИСОБИ МО:

Нархи обуна барои як сол бо тамомихизматрасонињо 80 сомонї аст.

ДХ БДА ЉТ «Амонатбонк» с/њ 20202972200817101000њ/м 20402972316264

Кормандони шуъбаи маорифи ноњияи Тољикобод аз даргузашти нобањангоми мушовири шуъба

ЊОМИДОВ Дилшодсахт андўњгин буда, ба ањли оила ва хешовандони марњум изњори

њамдардї менамоянд.

Њайати омўзгорон ва шогирдони мактаби №48-и ноњияи Рўдакї ва гурўњи дўстон аз вафоти устодони таълимгоњи мазкур НОСИРОВ Абдуљаббор ва МАХСУМОВ Ам-рулло сахт андўњгин буда, ба ањли хонадон ва пайвандони эшон изњори

тасаллият менамоянд.

ЭЪЛОН

ДИЌЌАТ! ОЗМУН!

-сармутахассиси раёсати муносибатњои байналмилалї - музди мењнат 700 сомонї;

-сармутахассиси раёсати муносибатњои байналмилалї - музди мењнат 700 сомонї;

-мутахассиси пешбари раёсати муносибатњои байналмилалї - музди мењнат 571 сомонї;

-мутахассиси пешбари шуъбаи тањсилоти ибтидоии касбї ва фа-ъолияти истењсолї - музди мењнат 571 сомонї.Талабот аз довталабон:Тањсилот: олїЊуљљатњои зарурии пешнињодшаванда:- аризаи шахсї ба унвони роњбари маќоми давлатї;- вараќаи шахсии бањисобгирии кадрњо (бо 2 дона акси андозаи

4х6)- тарљумаи њол- нусхаи њуљљатњо дар бораи тањсилот- нусхаи дафтарчаи мењнатї - нусхаи шиноснома бо љойи истиќомат- маълумотномаи тиббї оид ба вазъи саломатии шакли 086 У

Суроѓаи ќабули њуљљатњо:Индекс: 734024 ш.Душанбе, кўчаи Нисормуњаммад 13А

(назди бозори Шоњмансур), тел: 227-67-07Ќабули њуљљатњо то 20 сентябри соли 2013 (њар рўз аз соати 1400 то 1700) дар раёсати кадрњо ва корњои махсус, њуљраи 400, 412

Озмун рўзи 24.09.2013, соати 10:00 баргузор мегардад.

Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон барои ишѓоли мансабњои холии маъмурии хизмати давлатї ОЗМУН

эълон менамояд:

Хоњед, ки дар соли 2014 аз навгонињои соњаи маориф огоњ бо-шед, амру фармонњои вазири мао-риф ва дастуру санадњои Вазорати маорифро сари ваќт дастрас на-моед, аз таљрибаи њамкасбон огоњ гардед, таљриба, андеша, дархости худро пешнињод карда тавонед, ба њафтаномаи дўстдоштаи худ – «Омўзгор» обуна шавед.

Ба таваљљуњи муассисањои таълимї (мактабњои тањсилоти умумии шањри Душанбе ва шањру вилоятњои љумњурї) расони-да мешавад, ки бо маќсади тарбияи кўдакон дар руњияи ватандўстї, дарки амиќи мафњуми сифат ва наќши он дар љомеа, кўмак ба тарбияи тањаммулпазирї, муай-ян намудани кўдакони болаёќат ва фароњамсозии имконот барои амалисозии лаёќати онњо, инки-шоф додани тафаккури кўдакон оид ба сифат, тарбия ва тайёр на-мудани истеъмолкунандаи худогоњ Агентии стандартизатсия, метро-логия, сертификатсия ва нозироти

савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон (Тољикстандарт) дар њамкорї бо Вазорати маориф бори аввал аз 15 сентябр то 15 ноябри соли љорї дар байни хонандагон Озму-ни минтаќавии «Сифат аз нигоњи кўдакон»-ро аз рўи расмкашї дар мавзўи сифатгарої мегузаронад. Дар озмун хоњишмандон (рассомо-ни наврас ва кўдакон) аз синни 5 то 17 - сола ширкат карда метаво-нанд.Озмун дар муассисањои таълимї

гузаронда шуда, ѓолибон бо муко-фоту љоизањо сарфароз гардонида мешаванд.Натиљањои озмун бо баргу-

зор намудани намоишгоњ ва чо-рабинии тантанавї љамъбаст карда мешавад.Барои маълумоти иловагї ба

Агентии стандартизатсия, метро-логия, сертификатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон (ш.Душанбе, кўчаи Н.Ќарабоев/42/2, тел.2336869, 2347506, 2339047, вилояти Суѓд, ш.Хуљанд, кўчаи Ленин,47, тел.8342240878, вилояти Хатлон, ш.Ќўрѓонтеппа, кўчаи Вањдат 23, тел: 361-71, 361-68, 283-16, ВМКБ, ш.Хоруѓ, тел:935342588) ва шуъбањои маорифи ноњиявию шањрї мурољиат намоед.

ЊАДАФ: СИФАТ АЗ НИГОЊИ КЎДАКОН

1. Њамдилї, њамдигарфањмї. 2. Љумњурї дар Осиёи Миёна. 3. Яке аз рамзњои миллї. 4. Ќањрамони ќиссаи «Ривояти суѓдї». 5. Барномаи хабарии расонањо. 6. Итоаткорони љомеа бар сохти давлат. 7. Миллат. 8. Яке аз ифодакунандањои сохти љумњурї дар нишони миллї. 9. Водї дар Тољикистон. 10. Жанри адабї. 11. Яке аз аввалин вазири маорифи мамлакат. 12. Романи устод Айнї. 13. Фанни хониш. 14. Повести адабиёти муосири тољик. 15. Таълимгоњ. 16. Дарахте, ки баргу мевааш зањрнок аст. 17. Шоири зуллисонайни тољик. 18. «Мева» - и бадастовардаи Љумњурии Тољикистон. 19. Кофтуков, љустуљўи адабї. 20. Њуљљати риояшаванда. 21. Шањри энергетикњо. 22. Манбаи дониш. 23. Муќобилмаънои пир.

1. Муродифи давлат. 2. Муассиса, … 3. Воситаи бозї дар дарси варзиш. 4. Ноњия дар љануби Тољикистон 5. Навъе аз мусиќии «Шашмаќом». 6. Собит кардан. 7. «Назму *** њар куљоест пойдор». 8. Фанни њаётшиносї. 9. Шумораи миќдорї. 10. Шањр дар Тољикистон. 11. Маркази давлати Сомониён. 12. Љирми осмонї. 13. Навъи бозї бо тўб. 14. Ќањрамони достонњои «Шоњнома» - и Фирдавсї. 15. Анљумани форсизабонони дунё. 16. Узви инсон. 17. Металли ќиматбањо. 18. Дўстдоштаи Низомї. 19. « *** - и абадият», асари Н. Дунбадзе. 20. На-шрияи хусусї. 21. «Хабар доред, оё њазрати Лоиќ, ба *** об кўбидед» (Лоиќ).

Њотами ЊОМИД, «Омўзгор»

МУАММОИ «ИСТИЌЛОЛИЯТ»