№ 25 (11886)21-уми июнисоли 2013-ум

Бењин фарди љањон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст

www.omuzgor-news.tjНАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

ОМЎЗГОР ГАНЉИ МИЛЛАТ

Обод зиндагонист андар фазои Вањдат,Гар љон дињї, биарзад, андар бањои Вањдат.Азму иродаи мо халќу ватанпарастист,Дар љодањо равонем дар каф ливои Вањдат.Њар мањфиле, ки дорем дар бахши

худшиносї,Оѓоз менамоем бо муддаои Вањдат.Ин кишвари муњаббат аз шодї бод лабрез,Дар хандаи ману ту бошад баќои Вањдат.Овањ, чї гулситоне; бо лањни булбулонаАз њар канор бар гўш ояд садои Вањдат.Шавќу сурур дорем аз рушди зиндагонї,Бошад таронаи мо бо созњои Вањдат.Бингар ба нављавонон хушазму

хушнињоданд;Созандагони фардо, гулѓунчањои Вањдат.Аз душманї чї ёбї, эй он, ки кинаљўї?!Хушрўз карда моро кайфу сафои Вањдат.Љуз дўстї набошад дар дил мурод моро,Мо – хушдилони олам, мо – ошнои Вањдат!Чун ганљи миллати мост, чун рўшании

фардост,Љон медињем, ёрон, мо аз барои Вањдат!Мањбуб Садри кишвар меъмори Вањдати

мост, Ў - рањнамои мардум, Ў – муттакои

Вањдат.Хуш бош, Тољикистон, эй мулки тољдорон,Дур аз завол бошї, њастї баќои Вањдат.

Абдурауф МУРОДЇ

ЊИФЗИ ВАЊДАТ ШУД НИШОНИ НАНГИ МО...

Зимни суњбати самимї Сарвари давлат Эмомалї Рањмон онњоро ба хониши хубу аъло ва аз бар кардани илмњои замона њидоят намуд.Ба роњбарияти сохторњои масъули

мањаллию вилоятї дастур дода шуд, ки вазъи зиндагї, мактабхонї ва таъмини ояндаи хуби ин ятимонро тањти назорати доимї ќарор дињанд.Рўзи дигар сафари кории Президенти

кишвар ба вилояти Суѓд дар ноњияи Ѓончї идома ёфт.Дар ин ноњия бо иштироки Сарвари дав-

лат Эмомалї Рањмон нахуст ќисмати дуюми маркази хизматрасонї ва тиљоратии «Файз» ифтитоњ ёфт.Дар толори калони ошёнаи аввал Сар-

вари давлат Эмомалї Рањмон ба 25 нафар ятимони ноњияи Ѓончї, ки аз падару мо-дар мањрум мондаанд, кўмаки моддї ва туњфањои хотиравї таќдим намуд.Дар тўйхонаи марказ аз љониби

соњибкорони саховатпешаи мањаллї дар пайравї ба дастуру њидоятњои хайрхоњонаи Сарвари давлат Эмомалї Рањмон тўйи хо-надоршавии ду љуфти љавон ва хатнасури 20 писарча дастаљамъона гузаронда шуд. Ба њар яки онњо Президенти кишвар Эмомалї Рањмон туњфањои хотиравї таќдим кард.Њамчунин, Сарвари давлат Эмомалї

Рањмон бо фаъолияти корхонаи истењсолии «Ороста» бевосита шинос шуд. Президенти кишвар Эмомалї Рањмон

таъкид дошт, ки дар ин корхона дўхти анвои либосворї, пеш аз њама, либоси мактабї ба роњ монда шавад, то ки оянда бозори дохилї бо мањсулоти ватанї таъмин карда шавад.Аз ноњияи Ѓончї Президенти кишвар

Эмомалї Рањмон ба ноњияи Ашт ташриф овард.Бо иштироки Сарвари давлат нахуст дар

шањраки Шайдони ноњияи Ашт маљмааи варзишии замонавї бо шароити муосири машќу тамрин аз рўйи намудњои гуногуни варзишу тарбияи љисмонї ва бо 300 љои ни-шаст барои тамошобинон ифтитоњ ёфт.

Дар яке аз толорњои маљмааи варзишї Сарвари давлат Эмомалї Рањмон ба 26 нафар кўдаку наврасе, ки аз падар ва њам модар ятим мондаанд, кўмаки моддї ва туњфањои хотиравї таќдим намуд.Дар њамин љо Президенти кишвар

Эмомалї Рањмон ба соњаи маорифи ноњияи Ашт 100 комютер туњфа кард ва бо њамин нишондодњои барномаи давлатиии компю-теркунонии мактабњои ноњия ќариб 100% иљро шуд.Субњи 19-уми июн боздиди кории Прези-

денти кишвар Эмомалї Рањмон аз вилояти Суѓд дар шањри Хуљанд идома ёфт.Сарвари давлат Эмомалї Рањмон нахуст

бо рафти сохтмони нахустин кўдакистони Президентї, ки дорои навоварињои зиёди замони муосир хоњад буд, шинос шуд.Тавре иттилоъ доданд, сохтмони ин

кўдакистон дар шањри Хуљанд охирњои моњи феврали соли 2013 оѓоз ёфта, то 1 июн аз 16 миллион сомонї маблаѓњои буљетии барои ин кор пешбинишуда 5,7 миллион сомонї ба корњои сохтмону васлкунї харљ шудааст.Дар бинои асосии кўдакистон њавзи

шиноварии кўдакона, толори машќи мусиќї ва њуљраи компютерї пешбинї шуда, биноњои дигар низ аз шароити хуби замонавї бархўрдор хоњанд буд.

Дар њудуди кўдакистон 16 майдони бо-зию шавќмандсозии кўдакон, як майдон-чаи варзишї ва як майдон барои омўзиши бехатарии њаракат дар роњ бо таљњизоти замонавї муљљањаз хоњанд шуд.Ин кўдакистон тибќи лоиња бо 5 би-

нои дуошёна барои 640 кўдаки болаёќату соњибистеъдод пешбинї шуда буд. Сарвари давлат Эмомалї Рањмон пешнињод намуд, ки биноњо бо истифода аз масолењи сабуки сохтмонї сеошёна карда шуда, шумораи кўдакон ба 1000 нафар расонда шавад. Да-стур дода шуд, ки сохтмони кўдакистон то 1- уми ноябри соли 2013 ба поён расонда шавад.Президенти кишвар Эмомалї Рањмон,

њамчунин, дастур дод, ки дар болои бомњои биноњо панелњои офтобї барои таъмини мустаќил бо нерўи барќ гузошта шаванд. Таъкид гардид, ки биноњои кўдакистон бояд дорои навтарин шабакањои таъмини бехатарї аз сўхтор ва шароити бењтарини гигиению санитарї бошанд.Њоло дар иншооти мазкур беш аз 300 на-

фар бинокор бо кор ва маоши баланд таъ-мин гардида, корњои сохтмону васлгариро бо суръат ва сифати хуб идома медињанд.

Тањияи Э.ХУШБАХТ,«Омўзгор»

ПРЕЗИДЕНТ ВА МАОРИФ ТАВАЉЉУЊ БА СОЊАИ МАОРИФ

ЗЗЗимни су ббњбати сами їмї СС Сарвари давлат

ваятдату

сопаСна20њаРа

№ 25 21-уми июни соли 20132 ОМЎЗГОР ТАШАББУС

Яке љўй, Љомї, дуљўї макун,Ба майдони вањдат дугўї макун.Гардиши айём, њодисаву воќеањои

замон ин вожаи муќаррариро фаъолу вирди забонњо карданд ва гузашта аз ин, ба он вусъати маънї бахшиданд, се-ристеъмолаш карданд. Акнун ин вожаи гўшнавоз бо эњтирому ифтихор ба за-бон оварда мешавад, барои хурду калон фањмост. Имрўз дар умќи вожаи вањдат љањоне азму ирода, љањду талош эњсос мешавад. Барои расидан ба вањдат мар-думи тољик басо љоннисорињо кардаву шебу фарози зиёдеро тай намуд. Тољикон дар дањсолаи охири асри гузашта ихти-лофоти зиёдеро дар љодаи истиќлолияти миллии хеш паси сар карда, бори ди-гар ба љањониён собит намуданд, ки табиатан сулњдўсту вањдатшиоранд ва дар ин самт њама гуна макру фиребу кинаварињои бадхоњони хешро бар-тараф карда метавонанд. Барои раси-дан ба вањдат Президенти Тољикистон, Љаноби Олї Эмомалї Рањмон талошњои ватандўстонаву ќањрамонона карданд. Сарвари муњтарами мо, тољикон, авва-лин шуда ѓояи Вањдати миллиро ба миён гузоштанд ва худ барои тантанаи ин ѓояи олї бо тамоми њастї мубориза бурданд. Дар бањамоии тољикон ва тантанаи сулњ дар кишварамон Љаноби Олї наќши бе-назир бозиданд ва аз ин љост, ки имрўз ба ин фарзанди мањбубу мардумпарасти халќи тољик дар ќатори дигар тавсифњои шоиста ифодаи меъмори сулњу вањдати тољиконро нисбат медињанд. 27 июни соли 1997 муњтарам Эмомалї Рањмон ба саросари олам паёми сулњу вањдати

тољиконро расонданд ва ањли кишварро ба ин муносибат самимона табрик гуф-танд. Ба ифтихори ин рўзи муборак ва деринтизор (ифодаи устод Лоиќ) дар та-моми гўшаю канорњои Тољикистони азиз њамоишњои тантанавию пуршукўњ бар-гузор гаштанд. Бо фармони Президен-ти мамлакат 27-уми июн Рўзи Вањдати миллї эълон гардид ва инак, соли 16-ум аст, ки ба таври шоиста таљлил мешавад

ва њамчун яке аз љашнњои хуљаставу пи-сандидаи мардуми сулњпарвару бунёдко-ри тољик эътироф гардидааст.Чунон ки гуфтем, дар саргањи Вањдати

миллии тољикон Президенти муњтарами Тољикистон Эмомалї Рањмон меистад. Ин абармарди љањони сиёсат дар њар су-ханронии худ тавсифу ситоиши вањдат мекунад ва њамагонро ба арљгузорию посдории Вањдати миллат даъват мена-мояд. Президенти мамлакат дар ситоишу тавсифи вањдат, аз љумла, фармудаанд: «Вањдат барои мо як вожа ва калимаи одї нест, балки номаи таќдири мо, шар-ти пешрафти кишварамон ба сўи ояндаи ободу осуда ва муњимтар аз њама, кафи-ли сарљамъию хушбахтии имрўзу ояндаи халќамон аст». Оре, дигар ин вожа барои

тољик муќаддас мебошад ва дар ќатори вожањои Ватан, Модар, Тољикон, забон ва миллат љойгоње шоиста дорад. Вањдат барои мо ба рамзи њамбастагию дўстї, по-яндагиву бунёдкорї ва њамдилию рафоќат табдил ёфтааст. Он сароѓози комёбињову ободкорињои мо, ибтидои суботи сиёсиву иљтимої ва некўањволии љомеаи навин ме-бошад. Худогоњиву худшиносии миллии мо, тољикон, ба вањдат иртиботи ќавию

ногусастанї дорад. Вањдат наљотбахши мост, кафили фардои дурахшони мост он.Мањз Вањдати миллї имкон дод, ки

истиќлолияти кишварамон устувору пойбарљой гардад, љумњурии азизамон ба марњилаи нави давлатдории воќеї ќадамњои устувор гузошта, ба сўи со-зандагиву бунёдкорї бомаром пеш ра-вад ва дар кулли соњањои њаёти мамла-кат, бахусус, маорифу фарњанг, саноату энергетика, кишоварзию коммуникат-сия ислоњоти бавусъат ба амал оварда шавад. Ин аст, ки Паёмњои солонаи Президенти мамлакат ба Маљлиси Олї пайваста аз пешравию комёбињои халќи тољик хабар медињанд ва њамагонро илњом мебахшанду ба фаъолияти беш-тар њидоят менамоянд.

Дар Ватани азизамон, махсусан, ислоњот дар соњаи маориф вусъа-ту њамовозї ва дастгирии њамагонї пайдо кард. Ва дар ин замина китобу барномањои таълимї, њуљљатгузории соња таљдиди назар шуданд, барномањои давлатї ќабул гардиданд, таваљљуњ ба омўзиши забони модарї ва забонњои хориљї афзуд, мактабњои нави дорои таљњизоти замонавї бунёд ёфтанд, сатњу сифати таълиму тарбия зина ба зина боло рафт. Компютеркунонии таълимгоњњо марњилаи тозае дар ислоњоти соња гар-дид. Марњила ба марњила зиёд гаштани маблаѓгузорї ба соњаи маориф ва афзу-дани музди мењнати омўзгорон такони љиддие бахшид ба раванди кори таълиму тарбия дар кулли мактабњои мамлакат.Имрўз дар остонаи таљлили навбатии

Рўзи Вањдати миллї мо аз пайомадњои Вањдат меандешем ва пеш аз њама, ба чу-нин хулоса мерасем: Вањдат истиќлолияти моро њифз ва якпорчагии Ватанамонро таъмин намуд, халќи парешонгаштаи тољикро ба њам овард. Вањдат шуури мил-лии моро ташаккул бахшид, иттињоду якдигарфањмиамонро неруманд кард, осо-ишу некуањволии халќро таъмин намуд. Вањдат обрўю эътибори Тољикистонро дар арсаи байналхалќї баланд бардошт, нуфузи тољиконро таќвият бахшид.Вањдат ба бунёди љомеаи шањрвандї

дар асоси омилњои демократї мусоидат кард.Ва нињоят, таъмини пешрафту созандагї

дар тамоми соњањои њаёт, кафолати зинда-гии осоиштаву пурнишот ва бунёдгузо-рии фардои дурахшони љумњурї мањз аз Вањдат сарчашма мегирад, бо он вобаста-гии ќавї дорад.Вањдати мо сарвати мост. Дар њифзи ин

сарвати волои миллат њамагон бояд сањмгузор бошем.

Гулнора АМИНОВА, омўзгор,

шањри Душанбе

ВАТАНДОРЇ

ољиконро расонданд ва ањли кишварро а ин муносибат самимона табрик гуф-анд. Ба ифтихори ин рўзи муборак ва

тољик муќаддас мебошад ва дар ќатори вожањои Ватан, Модар, Тољикон, забон ва миллат љойгоње шоиста дорад. Вањдат

Дар Ватани азизамон, махсусан,ислоњот дар соњаи маориф вусъа-ту њамовозї ва дастгирии њамагонї

ВАЊДАТИ МИЛЛАТ – САРВАТИ МИЛЛАТ

Яке љўй, Љомї, дуљўї макун,

тбтдмњгтма

Дар оѓози вопасин дањсолаи ќарни 20 орзуи дерини тољикон бо лутфи таърих љомаи амал пўшид ва Тољикистони мањбуб истиќлолияти давлатї ба даст оварда, дар харитаи сиёсии љањонро чун мамлакати алоњидаву мустаќил ва озод чењра равшан кард. Шодиву нишоти њамагонро њадду канор набуд. Аз њар гўшаи кишвар нидои пурсурури мардум ба гўш мерасид:Муборак љашни Истиќлоли

тољик,Зињї бахту зињї иќболи тољик!Вале ба хандаи бахти тољикон

чашм расид, истиќлолияти мо барои гурўње аз каљдилон ва бадхоњони миллат ва низ барои зумрае аз душманони хориљї устухоне дар гулў шуд, беќарору нафастангашон кард. Ин буд, ки бо фитнаву иѓвои ин гурўњи

нотавонбину манфиатхоњ дар Тољикистони тозаистиќлол зиддиятњои дохилї ба вуќўъ пай-вастанд ва тадриљан оташи љанги њамватанї аланга заду ќисмати зиёди љумњуриро фаро гирифт. Ватани мањбуби мо аз нав дар моварои њастию нестї, дар банди хатар монд. Ба бахти ин миллати њумоюннажод неруњои солим ва ватанпарвар ба њам омаданд, аќли комил боло гирифт ва тадриљан њама ихтилофоту нофањмињо паси сар шуданд. Ин марњилаи некуфарљомро њодисаи воќеан њам таърихї ва наљотбахши миллат – Иљлосияи ХУ1 Шўрои Олии Љумњурии Тољикистон, ки дар поёни соли 1992 дар Хуљанди бостонї баргузор гашт, ибтидо бахшид. Ин иљлосияи таќдирсоз марди фидокору ватандўст ва соњибхирад Эмомалї Рањмонро ба сари ќудрат овард. Бо тало-шу љоннисорињои ин бузургмар-ди арсаи сиёсат оташи љанги бемаънии њамватанї тадриљан хомўш карда шуд ва тољикон дар арсањои мухолиф силоњ ба замин гузошта, њамдигарро гарм дар оѓўш гирифтанд.Љанги девонавори мо бигзашт,Сулњи деринтизори мо омад.Ин пирўзї пас аз чандин

марњилаи гуфтушунидњои бай-ни њайатњои њукумати ќонунию мухолифин, ки дар мењвари ин њама гуфтушунидњо Президен-ти Тољикистон Эмомалї Рањмон ќарор дошт, ба халќи тољик муяс-сар гашт.Бо имзо шудани Созишно-

маи истиќрори сулњ ва ризоияти миллї дар таърихи 27 июни соли

1997 дар Тољикистон марњилаи нави зиндагї оѓоз ёфт, вањдату якпорчагиву њамдилї њукмрон гашт.

Ин рўзи пурнишоти таърихї бо ибтикори Президенти сулњпарвари мамлакат Рўзи Вањдати миллї эълон гашт ва инак, маротибаи 16-ум аст, ки дар саросари кишвар ботанта-на таљлил мешавад. Вањдати миллї барои шукуфоиву равнаќи минбаъдаи љомеа, барои усту-воргардиву пояндагии давла-ту давлатдории тољикон ша-роити созгор ба вуљуд овард ва халќњои Тољикистонро сарљамъу

муттањид, њамаќидаву дўсту ба-родар сохт. Ба шарофати Вањдати миллї мамлакат ободу зебо гашт, бунёдкориву созандагї ављ ги-рифт, зиндагии мардум равнаќ ёфт.Њамакнун вазифаи њамаи мо

- тољикистониён аст, ки Вањдати миллиро пос дорем, барои пой-дориву устувории он бикўшем ва ватандўсту хушнињод бошем. Дар ин љода муњимтар аз њама дар дили насли наврас пайдо намудану парваридани њисси эњтиром ба Вањдати миллї ва иф-тихор аз он мебошад. Барои ра-сидан ба ин њадаф ањли таълиму тарбия – омўзгорон масъулияти бештаре ба дўш доранд. Тарѓиби ѓояи Вањдати миллї бояд мазму-ну мундариљаи таълиму тарбияро фаро гирад. Омўзгор зимни њар як машѓулияти худ бо шогирдон метавонад дар лањзањои мувофиќ таъкид ба моњияти дўстиву Вањдат бинамояд, онњоро ба арљгузории Вањдат, ба рафоќату њамдилї даъват созад. Гуфтугў дар бораи Вањдат ва шеърхонї дар ситоиши он метавонад аз лањзањои муас-сири дарсњои омўзгор бошад. Дар тарѓиби ѓояи Вањдати миллї чорабинињои беруназсинфї њамчун идома ва таќвиятбахши дарсњо ањамияти муњим доранд.Умуман, вобаста ба ин масъа-

ла дар мактаб тадбирњои зеринро метавон амалї намуд:

1. Дар дарсњо баргузор наму-дани лањзањое бо номи «Вањдат – сарвати миллат».

2. Ташкили дарсњои махсус, аз љумла, соатњои тарбиявї бахши-да ба тарѓиби Вањдати миллї.

3. Созмонбахшии мањфили шеър бахшида ба мавзўъњои Ватан, Тољикистон, Вањдат, муќаддасоти миллат.

4. Баргузор намудани вохўрињо бо адибон, олимон, сиёсатмадорон ва ашхосе, ки дар барќарорсозии сулњу Вањдат дар љумњурї ширкати фаъолона до-штанд.

5. Тамошои ањлонаи фил-ми таърихї дар бораи раванду марњилњои талоши фарзандони асили миллат бо роњбарии Прези-денти мамлакат бањри истиќрори сулњу Вањдат.

6. Супориши ќироати китобњо дар ситоиши Ватан ва Вањдат ва ташкили муњокимаву баррасии ањлонаи онњо.

7. Ташкили сабќату озмунњо ва нишасту саёњатњо бахшида ба ин мавзўъ…Њадаф аз ин њама тадбирњо,

пеш аз њама, дар рўњияи вањдатпарастї ва арљгузории Вањдат тарбия намудани насли наврас мебошад. Хонандагон бояд моњияту ањамияти сулњу дўстиву рафоќатро донанд, вањдатгарою вањдатшиор бо-шанд ва Ватани азизи худро самимона дўст доранд. Имрўз ин аз муњимтарин ва олитарин вазифањои мактаб аст. Њар як омўзгор бояд дар ин самт

фаъолу кўшо ва ташаббускор бо-шад, навоварию эљодкорї намо-яд.

ФароѓатАСЛОНОВА,

омўзгор

ИФТИХОРИ МИЛЛЇ ХОНАНДАГОН БОЯД ВАЊДАТГАРО БОШАНД

ВАЊДАТИ МО ТО АБАД ПОЯНДА БОД!

№ 25 21-уми июни соли 2013 3ОМЎЗГОР САНЉИШИ ДОНИШ

Рўзе баъд ба мо хабар доданд, ки аз 22 нафаре, ки диктанти санљишї (матн «Суњбати нофорам») навиш-та буданд, 1 нафар бањои «5», 11 нафар бањои «4», 10 нафар бањои «3» гирифтаанд.Чунон ки муаллима иброз

дошт, хонандагони синфи 10-и Б хеле фаъол буда, сатњи саводнокї ва ќобилияти идрокашон баланд аст. Хонандагон Нафиса Мирсаи-дова, Сарвиноз Асламова, Ази-заи Ѓанизода, Љамшед Урунов, Саидшоњ Исломов ва дигарон дар имтињоноти ќаблї аз худ мањорату малакаи хуб нишон дода, сазовори бањоњои «хуб»-у «аъло» гаштаанд.Њамчунин дар мактаб аз фанни

химия дар синфи 11-и В аттестат-сия (муаллима Оксана Ярмоленко) љараён дошт, ки дар он 40 нафар иштирок мекарданд.Љонишини мудири шуъбаи

маорифи ноњияи Фирдавсї Ислом Давлатов, ки рафти имтињонотро

назорат мекард, дар суњбат бо мо иброз дошт: «Дар масъалаи мутахассисони њирфаї махсу-сан, аз фанњои табиї ва даќиќ дар мактабњои таълимашон русї мушкилот ба назар мерасад.» Су-хани мавсуфро директори мактаб Гулчењра Ѓаниева низ таќвият бах-шида гуфт:

- Аз собиќ муаллимони фанњои табииву даќиќи ин таълимгоњ 4 нафар, ки миллаташон тољик аст, дар миёни се-чор сол ба хотири да-рёфти њуќуќи шањрвандии Россия аз ин љо кўч баста буданд. Собиќ муаллимони ќатории мо дар он кишвар директор, љонишини сар-вари мактаб барин вазифањоро ба ўњда доранд. Њарчанд дар Ду-шанбе муаллимони соњибтахассус кам нестанд, вале байни онњо до-нандагони забони русї ангуштшу-моранд. Ин аст, ки мо ба онњо такя карда наметавонем…Он рўз љараёни аттестатсияро

дар мактаби раќами 38-и ноњияи Сино низ ба мушоњида гириф-тем. Дар синфи 6-и Д имтињони шифоњї аз фанни забони тољикї (муаллими имтињонгиранда Абдунабї Файзуллоев ва ёвар Зе-

буннисо Мўсобоева ) љараён дошт. Натиљаи ин аттестатсия чунин буд: аз 37 нафар хонанда 10 нафар

бањои «5», 20 нафар бањои «4» ва 2 нафар бањои «3» гирифтаанд .Дар синфи 10-Б аз фанни ал-

гебра бо усули тестї имтињон ба анљом расида буд. Муаллимаи имтињонгиранда Кобулмоњ Ма-мадбекова изњор дошт:

- Бори аввал аст, ки бо ин усул аттестатсия гузаронида мешавад, вале мо моњияти онро ба хонан-дагон шарњ дода будем. Албатта, дар ин самт мушкилињо ба назар мерасанд. Он рўз рафти аттестатсияро аз

фанни алгебра дар синфи 10-А ва Б-и мактаби раќами 11-и ноњияи Исмоили Сомонї низ иштирок кардем. Тибќи гуфтаи муаллима Фазила Азизова, дар синфи 10-и А 27 нафар имтињон супориданд. Махсусан, ќобилият ва дараљаи донишандўзии хонандаи синфи мазкур Ганљинаи Нуруллоњ касро хурсанд мекунад. Тавре муаллима гуфт, Ганљина аз иншо аз фанни адабиёт бањои «5» гирифтааст. Ў аз ќабили он хонандагонест, ки синфи 9-ро бо шањодатномаи аъло хатм кардаанд.

Мактаби раќами 35-и ноњияи Шоњмансур намуди идона дошт. Гурўње дар харакњо зери дарахто-ни сояафкан менишастанд. Онњо интизори дар басти дуюм супори-

дани имтињон буданд.Директори мактаб Анора Ис-

матуллоева иброз дошт, ки аз њисоби хонандагони синфњои 10 дар давоми моњи май 15 нафар дар Маркази миллии тестї курси мах-сусро гузашта, ќисме дар мактаби раќами 24 ва гурўње дар мактаби раќами 72-и шањр довталабона ба тариќи озмоишї имтињон ме-супоранд. Муаллимони мактаб низ хонандагони синфњои дигар, махсусан, хатмкунандагонро дар рафти машѓулиятњои эзоњї аз рўи маљмўаи тестњо, ки 300 саволро дар бар мегирад, ба аттестатсия

омода кардаанд.Инчунин, имтињонеро, ки дар

синфи 11-и Б мушоњида кардем, аз фанни алгебра ба тариќи тестї буд. Муаллима З.Солибоева зикр намуд, ки барои гузарондани ин навъи аттестатсия 4 соату 10 даќиќа ваќт људо карда шудааст. Барои муаллимон андаке вазнин њам њаст. Омўзгор маљбур меша-вад, ки ба бархе аз шогирдон роњ нишон дињад. Бо вуљуди ин роњи аќибгардї нест. Аз соли оянда ба донишгоњу донишкадањо бо роњи супоридани имтињонот бо низо-ми тестї имкони шомил гардидан њасту бас. Ин роњ оњиста-оњиста

маъмул њам мешавад.- Барои ман бо ин усул имтињон

супоридан мушкил набуд,- мегўяд хонандаи синфи 11-и Б Манижа Назриева. Ман касби дипломати-ро орзу мекунам. Дар давоми ин соли хониш дар ДМТ аз фанњои њуќуќ, таърих, забони англисї ва адабиёт курси омодагиро гузашта-ам. Дар он љо аз усули тестї фаро-вон истифода мебаранд.Бархе аз омўзгорони имтињо-

нгиранда мегуфтанд, ки дар матни

тестњо баъзе ѓалатњои техникию мавзўї љой ёфтаанд. Масалан, дар мисоле ба љойи «квадрат» «куб» дарљ гардидааст, инчунин, ба саволњои синфи 10-и таърих барѓалат аз бар-номаи синфи 11 мавзўе роњ ёфта-аст, ки бо иштироки намояндагони шуъбањои маориф санад тартиб дода, ба Маркази миллии тестї ра-вон кардем, то њангоми натиљагирї ба њисоб гиранд.

М.ЭШОНЉОНОВА,Ш.РАЉАБЗОД, С.АБДУЛЛОЕВ,

С.НИЁЗОВ,«ОМЎЗГОР»

УСУЛИ НАВ

НИЗОМИ ТЕСТЇ ДАР АЙНИ ОЗМОИШЁ рафти аттестатсия дар чањор ноњияи пойтахт

гебра бо усули тестї имтињон ба д

Чандест, ки дар мактабњои кишвар дав-раи аттестатсия идома дорад. Рафти ат-тестатсияи имсола дар мактабњои раќами 60 ва 6-и ноњияи Њисор нишон доданд, ки сатњи дарсазхудкунии шогирдон назар ба пештара хеле бењтар шудааст. Корњои хаттии хонандагони синфњои 5, омўзгори имтињонгиранда Парвина Шарифова, ёва-ри имтињонгиранда Зарина Акрамова то-заву озода буданд. Бачањо хушхат, хоно ва беѓалат мавзўи диктант «Њисори бостонї»-ро иборат аз 100 калима навиштанд. Њусни хатти хонандагони синфњои 7-и

мактаби раќами 6 низ бо навиштани диктан-ти 135 калимаї ќобили ситоиш аст. Муалли-маи имтињонгиранда Аниса Њайдарова ва ёвари имтињонгиранда Фаромурз Сафаров

ба мо чанде аз корњои хаттиро нишон до-данд, ки сифатан хеле хуб буданд. Њамин тавр аз рафти имтињони шифоњии хонанда-гони синфњои 6 ва ташкили дурусти кор дар мактаби раќами 6, ба номи Њабибулло На-заров метавон хулоса кард, ки мактаб анъа-наи неки солњо расмшударо идома медињад. Фарзанди арбоби давлатї, нависандаи мумтоз Њабибулло Назаров, Адолат Наза-рова ва бародараш Темур ёварони бемин-нати ин коллективи ањлу тифоќ будаанд. Мо дар рўзи авали рафти аттестатсия аз синф ба синфгузаронии хонандагони мактаб, ки номи ќиблагоњашонро дорад, Адолат Наза-роваро дар ињотаи омўзгорону хонандагон дидем.

С.ИСКАНДАРОВ

ЧАНД ХАБАР

АТТЕСТАТСИЯ ИДОМА ДОРАД Дар арафаи љашни Вањдати миллї дар мањаллаи Авул-2-и ноњияи Синои шањри Душанбе бинои нави замонавии мактаби тањсилоти миёнаи умумї барои 320 хо-нанда дар як баст мавриди бањрабардорї ќарор хоњад гирифт.Бинои хуштарњу замо-навии мактабро, ки дорои тамоми шарои-ти таълим мебошад, бинокорони ЉДММ «Строитель ЛТД» аз рўи лоињањои мактаб-созии кишварњои урупої тибќи меъёрњои байналмилалї, яъне масоњати 2 метри му-раббаъ ба њар хонанда дар муддати камтар аз дањ моњ бо сифати баланд бунёд карданд.Мактаби мазкур диќќати њар бинандаро

ба худ љалб менамояд.Дар се ќабати бино 12 синфхона, кабинетњои фаннї бо лавозимоти таълимї, толори варзиш, маљлисгоњ барои 228 љой, китобхона бо ќироатхонаи алоњида ва дар тањхона толори варзиш бо душхонаву бунгоњи тиббї, љои либосмонї ва ошхона љињозонида шудаанд. Берун аз бинои мак-

таб як комплекси варзишї ба њусни мактаб њусни дигар зам кардааст.Њамон тавр, ки сардори ќитъаи сохтмони

ЉДММ «Строитель ЛТД» Нарзулло Рањимов дар суњбат ба мо гуфт, дар пеш аз муњлат сох-тану ба истифода додани мактаб коргарон бо сарварии саркори сохтмон Њайдаров ва устои ботаљриба Рањмоналї Кабутов, бри-гадаи бинокорон Давлат Рањматуллоев ва монтажчиёну механизаторони мошинолоти сохтмонї ва аксарияти коргарони ќаторї сањми муносиб гузоштанд.

Њамин тавр, омўзгорону хонандагони яке аз мањаллањои калонтарини пойтахти кишва-рамон Авул-2 соли тањсили 2013-2014-ро дар мактаби наву замонавї,ки чандин дањсолањо интизораш буданд,оѓоз хоњанд кард.

И. САМАНДАР,«Омўзгор»

БУНЁДИ БОЗ ЯК МАКТАБИ НАВ

Рафти аттестатсия дар синфи 10 Б-и мактаби № 28 аз забони давлатї

Рафти аттестатсия дар синфи 10 Б-и мактаби № 38 аз фанни алгебра

Ганљинаи Нурулло-фахримактаби №11

Манижа донишљўи факултети муносибатњои байналмилалии ДМТ

шуданист.

Рафти аттестатсия дар синфи 11 Б-и мактаби № 35 аз фанни алгебра

№ 25 21-уми июни соли 20134 ОМЎЗГОР РАНГОРАНГ

Њамроњи намояндаи шуъбаи маориф А.Сангов рафти имтињони хатмро дар син-фи 11, ки аз забони англисї буд, мушоњида кардем ва бори дигар итминон њосил кар-дем, ки яке аз масъули шуъбаи маориф чењраи бароям солњо шинос Ќурбоналї Абдувалиев, бо вуљуди он њама серкориаш дар бахши масъули шуъбаи маориф таво-нистааст, ки ба шогирдонаш забони Шек-спирро хуб омўзонад ва шавќу раѓбати шо-гирдонро барои омузиши амиќи ин забони љањонї бедор созад. Билети хатмкунанда Шоираи Љамолиддин №4 буд ва ў матне-ро, ки «Чаро осмон кабуд аст?» аввалан хуб хонд, баъд тарљумааш кард. Саволњои иловагии додашударо низ ба дурустї љавоб дод. Дафтари синфро бинем, Шои-

ра аз аксарияти фанњо бањои 4 ва 5 дорад. Устодаш Ќ.Абдуалиев хоњиш доштааст, ки Шоира дар оянда омўзгори забони англисї шавад, вале ў нияти иќтисодчї шуданро доштааст. Мо њам «Good fou you!»- гўён ба ў барори хонданро таманно кардем. Дониши Мумтоза Шомањмадова њам аз фанни забони англисї аз Шоира монданї надошт. Ба гуфти Мумтоза, ки табиб шуданист, дониши за-бони англисї ба тањсилаш дар оянда таъсири мусбат хоњад расонд. Имсол макта-би №141-ро 54 нафар хатм мекунанд ва 23 нафарашон-ро духтарон ташкил медода-анд.

Пайрави падарСуњбати бо директо-

ри мактаби тањсилоти миёнаи умумии раќами 47 Абдуљаббор Каримов кар-даамон бас самимию хотир-мон сурат гирифт.Дар пайрањаи омўзгорї Абдуљаббор

пайрави ќиблагоњи омўзгораш Мирзо-раљаб Каримов будааст. Шодравон мудда-ти 40 сол омўзгор, аз љумла 20 сол сарвари таълимгоњ будааст.Ба ќавли Асадии Тўсї:Ба мардон тарбият кардан зи њар нокас

кай ояд,Барои тифл парвардан ба пистон шир

мебояд...Имрўзњо коллективи мактабе, ки

А.Каримов сарваранд, анъанаи хуберо пайравї мекунад. Ду шогирди ин мактаб дар озмуни минтаќавї љои сеюмро сазо-вор гашта, бо «Ифтихорнома»-и ВМ ЉТ ќадрдонї шуданд.Соли 2012 бошад, дар озмуни фосилавї

онњо ѓолиб омада, ба гирифтани медали биринљї шарафёб гардида буданд. Яке аз шогирдони мактаб гирандаи идрорпу-

лии раиси шањри Вањдат аст. Абдуљаббор Каримов љойгоњашро дар соњаи маориф ёфтааст. Маълум, ки дилаш ба фарзандо-ни мардум, ояндаи неки онњо, таќдири коллективи омўзгорон месўзад. Аттестат-сия зимни боздиди мо дар ду синфи 9 в се синфи 6-и мактаб идома дошт...

Ќипчоќ - дење дар баландїДар нињоят, роњ пеш гирифтем ба мак-

таби раќами 61 -и дењаи Ќипчоќ. Ин мак-таби тањсилоти асосиро имсол бояд 45

нафар толибилмон хатм кунанд. Чун дар мактаби раќами 141 мавзўи наќли хатми шогирдони синфи 8 «Мењри муаллим» буд, омўзгори имтињонгиранда Нурулло Салимов ва ёвари имтињонгир корњои хат-тии чанде аз шогирдонро наздам гузошт. Корњои Давлатмоњ Мањмудова, Зарина Сайфова, Аслиддини Шоњ ва Мањбуба Са-фарзода хеле босифат ва эљодкорона бу-данд. Хонандагон ба наќли омўзгорашон хулосањои бамантиќро аз диди шогир-донаашон ва бамавќеъ илова њам карда буданд. Маълум мешавад, ки Аълочии маорифи Тољикистон Н.Салимов 42 соли фаъолияти омўзгориашро сарфи таълими хушсифати шогирдон намуда, муваффаќ њам шудааст. Зеро бањои хуб, дониши амиќи шогирдон, бешубња бањои омўзгор ва аз њамин рањгузар бањои сарвари кор-дон Зоиршоњ Азимов њам њаст. Бачањо корњояшонро басо босаводона анљом дода буданд бо ва роњбаладам Абдукарим Сан-гов ин дафъа ба љои «Good fou you!», ки ба Шоира гуфта будем, ба омўзгор Нурул-ло Салимови ќипчоќї «Офарин, ќандатро зан!»- гуфтам.Дар њаќиќат, директори мактаб такя

ба омўзгороне монанди Н.Салимову Мирзорањим Шарифов тавонистааст як коллективи ањлу тифоќро созмон дода, дар љодаи таълиму тарбия ба муваффаќиятњо ноил шавад.

С.ИСКАНДАРОВ,«Омўзгор»

ХАТМ-2013

АТТЕСТАТСИЯ ДАР ШАЊРИ ВАЊДАТрУкашyкњмтбдхбмра

4-уми июни соли љорї Сайфиддин Давлатов-сармутахассиси раёсати тањсилоти олии касбї ва баъдидипломии Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон рисолаи доктории худро дар мавзўи «Виды рода BARBARIS L. в Таджикистане (Эколого-биологические особенности и рациональное использование)» дар Му-ассисаи илмию бюљетии давлатии федеролии шуъ-баи Академияи илмњои марказии боѓи ботани-кии Сибири АИ Россия бомуваффаќият дифоъ намуд. С.Давлатов солњои

зиёд дар ин мавзўъ тањќиќот бурда, шуруъ аз соли 1998 вобаста ба мавзўи интихобгар-дида дар якљоягї бо муњаќќиќони ин муассиса ба пажўњиш машѓул буд. Њамчунин, тањќиќоти баъзе пањлуњои мавзўъ ва бобњои алњидаи рисола дар шањраки Академикї (Академикгородок)-и шањри Новосибирск анљом дода шудааст. Аз ин љост, ки дар њимояи рисолаи доктории С.Давлатов 18 нафар докторони соња иш-тирок намуда, пажўњиши анљомдодаи док-торантро љонибдорї намуданд.

-Албатта, наметавон гуфт, ки тамоми пањлуњои мавзўъ дар рисола њаллу фасл шуда буданду он аз камбудињо холї буд,-

гуфт дар суњбат С.Давлатов,-барои ислоњи ин камбудињо иќдом гирифта шуд, ки дар оянда бо љалби донишљўёну аспирантон ва дигар муњаќќиќон пањлуњои норўшани мавзўи мазкур бо истифода аз технология ва методњои муосир мавриди тањќиќ ќарор гирифта, барои хоњишмандон маълумоти

бештаре ба нашр расонида шавад. Дар идомаи суњбат зикр

шуд, ки аслан пажўњиши ў дар боби зелолњои муќими Тољикистон, инчунин, интра-дуксияшуда дар Тољикистони марказї буд. Бояд гуфт, ки ин гурўњи олами наботот ба растанињои буттагї ман-суб буда, онњо хусусиятњои ороишї, нигоњдории за-мин аз эрозия, истифода дар таомњои миллї ва доруворию табобатї, нигоњубини сифа-ти муњити зисту атмосфераи мо ба шумор меравад.

-Аз теъдоди 9 намуди зелолњои ёбої, ки дар флораи Тољикистон мерўянд, бо ташаббуси мо 5 намуди онњо, ки бо назардошти истифодаи ѓайриоќилонаи ањолї ин сарвати табиї рў ба нестї овар-да истодаанд, ба нашри нави Китоби сур-хи Тољикистон пешнињод шудааст,-мегўяд С.Давлатов.

Эњсони ХУШБАХТ,«Омўзгор»

ШОДБОШЇ ТАЪТИЛ

4-уми июни соли љорї Сайфиддин авлатов-сармутахассиси раёсати тањсилоти лии касбї ва баъдидипломии Вазорати

гуфт дар суњбат С.Давлатов,-барои ислоњиин камбудињо иќдом гирифта шуд, ки дароянда бо љалби донишљўёну аспирантон

МУЊАЌЌИЌИ BARBARIS L.BARBARIS L.

МУАРРИФЇ: Сайфиддин Давлатов зодаи дењаи Тал-хоби ноњияи Данѓара буда, баъди хатми мактаби миёна (соли 1988) дар идораи сав-дои шањри Норак ба њайси борбардор хизмат намуда-аст. Солњои 1988-1990 дар сафи Ќуввањои мусаллањи Иттињоди Шўравї адои хизмат намуда, баъди он дар мактаби раќами 51-и ноњияи Данѓара ба њайси сарпешоњанг кор кардааст. Солњои 1991-1996 донишљўи факултети химия ва био-логияи Донишгоњи давлатии омўзгории шањри Душанбе ба номи Ќ.Ш.Љўраев, Солњои

1996-1998 ассистенти ка-федраи ботаника ва эколо-гияи кишоварзии Донишгоњи аграрии Тољикистон, солњои 1998-2000 аспиранти Ин-ститути ботаникаи Ака-демияи илмњои Љумњурии Тољикистон, солњои 2000-2005 омўзгори калони кафе-драи ботаника ва экологияи кишоварзии ДАТ фаъолият намуда, соли 2005 рисолаи номзадии худро дар шуъбаи Сибирии Академияи илмњои Федератсияи Россия дифоъ намудааст. Сипас, аз соли 2006 ба њайси дотсент ва мудири кафедраи мазкур фа-ъолият намуда, њамзамон,

докторанти шуъбаи Си-бирии АИ ФР (Боѓи мар-казии ботаникии Сибирии шањри Новосибирск) буд. Солњои 2009-2010 мута-хассиси пешбари раёсати тањсилоти олии касбї ва баъдидипломї ва аз фев-рали соли 2010 инљониб сармутахассиси раёсати тањсилоти олии касбї ва баъдидипломии Вазора-ти маорифи Љумњурии Тољикистон фаъолият до-рад. Муаллифи зиёда аз 40 маќолаи илмї, илмї-методї, 2 монография ва чандин дастуру васоити методї мебошад.

«Чайка» бењтарин истироњатгоњ дар мавзеи Варзоб буда, бо сарпара-стии Кумитаи иттифоќњои касабаи маориф ва илми љумњурї амал меку-над. Дар расми ифтитоњи он намояндаи дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон Рањматулло Файзов, муови-ни вазири маориф Тољинисо Мањмадова, раиси Федератсияи иттифоќњои касабаи љумњурї Муродалї Солењов, муовини федератсия Бахтиёр Абдуллоев, раиси кумитаи иттифоќњои касабаи саноати бофандагї ва саноати сабуки љумњурї Сайёра Шарифова ва дигар мењмонон њузур доштанд. Ќисми тантанавї бо гу-зориши роњбарони гурўњњо (12 гурўњ), сармураббї (Њикматулло Кобулов), ди-ректор (Абдуѓаффор Ќараев), табрики

мењмонон, афрўхтани гулхан сурат ги-рифт. Дар ќисми дуюм бачањо раќсу бозї карданд. Тавре раиси Кумитаи иттифоќњои

касабаи маориф ва илми љумњурї Абдурозиќ Ризоев зикр кард, имсол истироњатгоњ дар чор баст бачањоро ба оѓўш мегирад.

-Имсол мо тавонистем, дар бењтар шудани шароити истироњати бачањо аз лињози санитарї, ѓизо, оббозї, хоб, вар-зишу мусиќї мусоидат намоем, -баён на-муд А.Ризоев. – Мушкилї дар мо нора-соии мутахассисон аст. Борњо гуфтаем ва

боз мегўем, ки бењтарин омили рафъи ин норасої љалби донишљўёни таљрибаомўз аз донишгоњњои кишвар, аз љумла, ДМТ, ДДОТ, Донишгоњи давлатии тиббии Тољикистон, Донишкадаи санъат, До-нишкадаи тарбияи љисмонист. Дар њаќиќат, ин тартиб њам барои

бачањо ва њам барои худи донишљўён, ки таљрибаи хуби кор пайдо мекунанд, басе манфиатовар аст. Истироњат барои бачањо дар «Чай-

ка», њамин ќадар эњтиёљот дорад. Фикр мекунем, ин эњтиёљот танњо барои як истироњатгоњ не, балки барои кул-ли истироњатгоњњост. Ба њар сурат, истироњатгоњ бошад ва фаъолият кунад, бурди мост. Зеро ба гуфти А.Ризоев, истироњатгоњ, ки аз љалби кўдакон

сарчашма мегирад, бењтарин воситаи вањдатофаринист.

-Бисёр хуб мешуд, ки тамоми вазорату корхонањо барои бачањо истироњатгоњ таъсис дињанд, - мегўяд Сайёра Шарифо-ва. –Дар он сурат мо дар бунёди љомеаи солим, ки аз насли солим вобаста аст, муваффаќ шуда метавонем.

«Чайка» намунаи бењтарини чунин истироњатгоњњост, ки бачањоро аз вилоя-ти Хатлону ноњияњои тобеи љумњурї ва шањри Душанбе гирд овардааст.

Саидаи ФАЗЛ,«Омўзгор»

«ЧАЙКА» ВА ОЃЎШИ ГАРМИ ОН

№ 25 21-уми июни соли 2013 5ОМЎЗГОР НИЗОМ НАЗОРАТ

Ба Вазорати маорифи СССР (вазоратњои маорифи љумњурињо) ваќт доданд, ки њуљљатњои заруриро тайёр ку-нанд ва умуман, омодагї ги-ранд (фармон, низомномаи аттестатсия, мактуби дастурї - тавзењотї ва ѓ.) Вазора-ти маорифи ваќти љумњурї соли 1975 дар шањрњои Ду-шанбе, Ќўрѓонтеппа, Турсун-зода, Хуљанд, Ўротеппа ва баъзе ноњияњо аттестатсияи таљрибавї-озмоишї гузаро-ниданд. Анљоми онро мавзўи муњокимаи мушовараи якљояи ВМ ЉТ ва КИК (кормандони иттифоќњои касабаи маориф ва илми љумњурї) ќарор доданд. Баъд, бо мудирони шуъбањои маориф, раисони комиссияњои аттестатсионї ва кормандони масъуле, ки бо ин кор бевосита машѓул буданд (дар алоњидагї), семинар гузарониданд. Вазорат аз соли 1976 сар карда, барои ташкили бонизоми аттестат-сияи муаллимони фармон ќабул кард...Минбаъд дар 5 сол як маро-

тиба, тадриљан кормандони ди-гари соњаро низ аз аттестатсия мегузарониданд. Давраи якуми аттестатсия солњои 1976-1980 сурат гирифт. Соле бояд 20 фоизи муаллимон аз аттестат-сия гузаранд. Институтњои так-мили ихтисос савияи дониши назариявї ва амалии онњоро дар курсу семинарњои махсус такмил доданд. 70 нафар (аз 971 нафар) аз аттестатсия на-гузаштанд ва бештарашон бо аризањои худ аз кори педагогї даст кашиданд. Асосан, атте-статсияи пурра дар мактаб мегу-зарад. Мактаб чунин њуљљатњои аттестатсияро омода мекунад: фармоиши директор, ќарорњои шўрои педагогї, наќшањои кори комиссияи аттестатсионї ва гурўњи экспертї, тартиб до-дани тавсияномањо, вараќањои аттестатсионї, њисоботњо ва ѓ. Муњокимаи онњо дар шўрои педагогї ва љаласањои комиссияњои аттестатсионї су-рат мегирад.Маъмурияти мактаб бештари

ин њуљљатњоро ба њисоботи ко-миссияи аттестатсионї њамроњ карда, ба шуъбаи маориф ме-супорад. Шуъбаи маориф њисоботро омўхта, дар љаласаи комиссияи аттестатсионии худ дида мебарояд ва дар зарурат ба роњбарони мактаб ва комис-сияи аттестатсионї мувофиќа карда, дар асоси ќарори комис-сия дар бораи ба онњо додани категорияи тахассусии дараљаи дуюм фармон ќабул мекунад. Њуљљатњои онњоеро, ки ба категорияњои якум ва олї са-зовор гардиданд, ба раёсатњои маорифи вилоятњо, ш.Душанбе ва ВМ ЉТ мефиристоданд. Бояд ќайд кард, ки солњои 2000-ум идораи кадрњои вазорат дида-бароию додани категорияњои тахассусии дараљањои якум ва олиро ба худи шуъбањои мао-рифи шањру ноњияњои тобеи

љумњурї фармуданд, ки ин хило-фи талаботњои низомнома буд. Њамчунин, талаботи низомно-маи аттестатсия он буд, ки чу-нин кормандон аз аттестатсия озод карда шаванд: омўзгороне, ки гирифтори бемории ду-рударозанд; њамљоякорон, ѓоибхонњо, мутахассисо-ни љавон, унвонљўён, занони њомила ва занњое, ки кўдакони 1,5 сола доранд; омўзгороне, ки дар ин мактаб як соли пурра кор накарда бошанд; муаллимоне, ки дар арафаи нафаќа (яъне, 2-3 сол) ќарор доштанд (ба шарте ки баъди ба нафаќаи пиронсолї баромадан, аз кор раванд). Агар директор ва љонишини он оид ба кори таълим дар мактаб соли аввал кор кунанд, он сол муаллимони ин мактаб аз ат-тестатсия намегузаштанд; агар љонишин 3 соли пурра дар ин мактаб кор карда бошад, мак-таб аз аттестатсия мегузарад.Њамин тариќ, дар даврањои

баъдинаи аттестатсия (1981-1985; 1986 2000; 2001 - 2005; 2006-2010) навигарињо њам ба низомномањо ва Низомномаи аттестатсия ворид шуданд. Ма-салан, соли 1984 ба гузарони-дани ислоњоти соњаи маориф сар карданд. Мувофиќи Ќарори Њукумати ваќт аз 12.04.1984 «Дар бораи баланд бардошта-ни музди мењнати муаллимон ва дигар кормандони маорифи халќ» унвонњои «Муаллим-методист», «Муаллими калон», «Мураббї-методист» (муасси-сањои томактабї), «Мураббї - методист» (муассисањои намуди интернатї)-ро таъсис доданд. (Ба «Муаллим-методист» 25 сўм ва ба дигар унвонњо 15 сўм муз-ди иловагї муќаррар карда бу-данд).Низомномаи дуюми аттестат-

сияи кормандони педагогї соли 1997 ба тасвиб расид. Он дар пайравї ба низомномаи марбу-таи Вазорати маорифи ФР тар-тиб дода шуда буд, ки ба шаро-иту имкониятњои љумњурии мо созгор набуд. Зарурати дигар кардани он ба миён омад. Дар мувофиќа бо Вазорати молия (мактуб аз 03.02-1999, раќами 0.1-50) дар бораи кормандоне, ки бомуваффаќона категорияи тахассусї гирифтанд, музди иловагї муќаррар кард: ба кате-горияи дуюм - 10 фоиз аз ставка (оклад); мутаносибан катего-рияи якум - 15 фоиз; категорияи олї - 20 фоиз. Ин муваффаќияти калон буд...Низомномаи дигар аз

соли 2006 ба тасвиб расид. Омўзиши њаматарафаи он та-ъйид кард, ки мураттибони он ба нофањмињои зиёд роњ дода-анд: Дар як низомнома 2 шак-ли аттестатсия ва 1 озмунро

љой додаанд (аттестатсияи кор-мандони роњбарони ташкилоту муассисањои давлатї; аттестат-сияи кормандони педагогї ва роњбарикунанда; аз озмун гузаронидани омўзгороне, ки унвон ва дараљаи илмї доранд). Ман ба ин «Ќоидањо…» зиёда аз 30 эроду пешнињод дорам. Чунончи: Дар банди 2-юм ома-дааст: «Аз аттестатсия гуза-ронидани хизматчиёни давла-тии соњаи маориф ... мутобиќи Ќонуни ЉТ «Дар бораи хизмати давлатї» ба амал бароварда ме-шавад. Вале низомномаи онро дар ин љо љой надодаанд. Гуф-та нашудааст, ки дар низоми маориф хизматчиёни давлатї кињоянд?

Дар банди 25 омадааст: «Агар муассисаи таълимї ба ат-тестатсияшаванда бањои воќеї нагузорад (бањоро комиссияи аттестатсионї мегузорад, на роњбари муассисаи таълимї) ва комиссияи аттестатсионї ин амалро ошкор намояд, дараљаи тахассусии роњбарони муассисањо ва иттињодияњои методї... як зина поён фаро-варда мешавад». Ин хилофи ќонун ва санадњои меъёрии ни-зоми маориф аст. Илова ба он, моддањои 28, 29, 33-и Ќонуни ЉТ «Дар бораи маориф»-ро ба њисоб нагирифтаем, ки дар он сухан дар бораи аттестат-сия меравад: аттестатсияи дав-латии муассисањои таълимї; аттестатсияи кормандони педагогї ва роњбарикунанда, аттестатсияи байни хонандагон ва љамъбастии хатмкунанда-гон. «Ќоидањои... аттестатсияи кормандони педагогї» бояд бо фармони ВМ ЉТ баррасї ме-гарданд. Илова ба ин, ќабули мактуби дастурї - тавзењотии вазорат њам зарур буд...Аттестатсия талаботи худро

дорад. Он набояд ба њисоби «баллї» гузаронида шавад. Хуб мебуд, ки аттестатсия ва гурўњи экспертии он низомномањои худро медоштанд. Аттестатсия ихтиёрї, вале дар асл њатмї њам аст. Як ваќт аз маркази ноњияе мегузаштам. 30-40 нафар муал-лимон ба тарафи дастгоњи шуъ-баи маориф мерафтанд. Суол кардам, гуфтанд: «Имрўз аз аттестатсия мегузарем». Муал-лимонро комиссияи аттестатси-онии мактаб аз аттестатсия ме-гузаронад, на шуъбаи маориф. Чунин мисолњо кам нестанд. Вазорати маориф ва илми ФР

то њоло аз тарзу усулњои ташкил ва гузаронидани аттестатсияи кормандони педагогї, хусу-сан, кадрњои роњбарикунанда ќаноатманд нест ва низоми нави самарабахшро љустуљў до-рад. Вазорати маорифи мо њам ин ниятро дорад. Вазифањои асосии аттестатсия чунин буда метавонанд: њавасмандкунии бомаќсад, баланд бардоштани дараљаи бардавоми кормандо-ни педагогї, маданияти мето-дологии онњо, сабзиши шахсии касбї, истифодаи технологияи муосири педагогї; бењдошти сифат ва самаранокии мењнати педагогї; дарёфти истифодаи иќтидори дурнамои корман-дони педагогї; бањисобгирии талаботњои стандартњои дав-латии тањсилот ва стандартњои таълими вобаста ба шароити амалї намудани барномањои таълимї; муайян кардани зару-рати бозомўзї ва такмили ихти-соси кормандони педагогї...

Аттестатсия дар 3-4 моњ бояд њаллу фасл шавад: дар ин ваќт муаллим ва шогирдон ба объек-ти санљиш табдил меёбанд. Му-аллимон ба воситаи мушоњидаю тањлили дарсњояшон аз та-рафи роњбарони мактаб аз «имтињон» мегузаранд. Меъёрњои бомуваффаќонаи му-аллим натиљаи корњои санљишї мебошад. Муаллимон набояд имтињони иловагии тахассусї супоранд. Ба љои ин корњо му-аллимон бояд дастовардњои ху-дро љамъ оваранд: аз курсњои бозомўзї ва такмили ихтисос гузаранд; тавсияњои методї нависанд; дар озмунњои гу-ногун, иштирок намоянд; дар семинарњо, конференсияњо,

хонишњои педагогї сањм би-гиранд ва бо маърўзањо баро-мад кунанд; корњои илмї ва тадќиќотї баранд, дар корњои методї ва љамъияї фаъол бо-шанд; дар љамъомаду љаласањои методї, шўрои методї сањми фаъол дошта бошанд: дар бо-раи бењдошти кори мактаб дархостњо, таклифњо пешнињод намоянд; дар идораи мактаб иштирок кунанд; маќолањо на-висанд ва боз корњои зиёди ди-гареро анљом дода, вазифањои хизматии худро содиќона иљро намоянд; худомўзї кунанд...Ба замми он, ба фаъолия-

ти муаллим бењтару дурусттар коллективи педагогї бањо дода метавонад. Ин масъаларо ба тарзи машварат бояд њал кард. Ќарорро шўрои педагогї ќабул кунад, на директор. Ваќти он расид, ки дар бораи нуфуз ва рейтинги муаллим фикр кунем. Бояд аз баробарбањодињї даст кашид.Аттестатсия масъулият ва

омодагии мунтазами маќомоти идории маориф, роњбарони муассисањои таълимї ва комиссияњои аттестатсионии онњоро таќозо мекунад. Онњо вазифадоранд, ки хуљљатњои зиёди меъёрии дастурии мањдуди худиро коркарду кор-баст кунанд ва онњоро барра-сии аттестатсияшавандагон ва сохторњои масъул ва манфи-атдор гардонанд. Коре бояд кард, ки њамаи ин њуљљатњо бо асноди меъёрї-њуќуќї ва ќонунгузории амалкунанда со-згор бошанд. Аттестатсияшавандагоне, ки

иддаои гирифтани категорияи тахассусии дараљаи дуюмро дошта бошанд, бояд њамагї як сол собиќаи корї, мутаносибан, категорияи якум на камтар аз 2 сол ва категорияи олї 3 сол собиќаи корї дошта бошанд.

Мутахассисони љавон ва онњое, ки нав ба кор омадаанд, баъди як сол аз аттестатсия гузашта метавонанд.Мутахассисоне, ки дар мак-

таб ба сифати њамљоякор дарс мегўянд, бо хоњиши худ аз ат-тестатсия гузашта метавонанд. Категорияи тахассусї ба муд-дати 5 сол дода мешавад, ки он дар тамоми мактабњои љумњурї, новобаста аз шаклу намуда-шон, эътибори расмї доранд. Њангоми гузариш ба љои кори нав, аз он љумла дар њолати раф-тан аз як ноњия ба ноњияи дигар, категорияи тахассусии корку-нони педагогї, то баохиррасии муњлаташон, нигоњ дошта ме-шавад. Нусхаи фармони шуъбаи маориф ва шањодатномаи мак-таб ба ин асос шуда метавонад. Категорияи тахассусии корман-дони педагогие, ки вобаста ба барњам додани мактаб фаъолия-ти худро ќатъ кардаанд, то та-мом шудани муњлат амал карда метавонанд.

Муассисањои таълимї, маќомоти мањаллии идории мао-риф, раёсатњои маориф, Вазорати маориф ва комиссияњои аттестат-сионии онњо, дар мувофиќа ва њамкорї бо иттифоќњои касаба, низоми гузаронидани аттестат-сияро муайян, санадњои заруриро омода карда метавонанд: ќарор ва фармоишњо ќабул мекунанд; наќшаи дурнамо ва солона тартиб медињанд; тавсиянома пешнињод менамоянд; вазифањои комисси-яи аттестатсионї, раиси комис-сияи аттестатсионї, љонишини раиси комиссия, аъзоёни комис-сия ва гурўњи экспертиро муайян мекунанд; агар аз уњдааш баро-янд, хуб мебуд, ки низомномаи комиссияи аттестатсионии мак-табро тартиб дода расмї куно-нанд; парвандањои комиссияњои аттестатсионии мактабро омода созанд. Масалан, дар папкаи на-мунаи њуљљатњо чунин њуљљату маводро гузоранд: аризањо, тавсифномаву пешнињод, вараќаи аттестатсионї; нус-хаи шањодатномаи гузаштан аз курси такмили ихтисос; нус-хаи фармоне, ки ќаблан аз ат-тестатсия гузаштааст; нусхаи њуљчатњое, ки мављудияти унвону дараљаи илмии аттестатсияша-вандаро тасдиќ карда тавонад; нусхаи хуљљатњои мукофотњо; натиљањои фаъолияти таълимї ё мониторингї; натиљањои назора-ти дохилимактабї; рўйхати маво-ди чопшуда ва ѓ. Илова ба он, боз як ќатор корњоеро, ки характери инноватсионї доранд, фаромўш кардан лозим нест. Баъди ба ит-мом расидани тамоми корњои љамъбастї он бояд мавриди муњокимаи шўрои педагогї, шўрои шуъбаи маориф ва љаласаи мушовараи маќомоти идории маориф ќарор ги-рад ва барои аттестатсияи навбатии соли оянда тадбирњо андешанд.

Њ.ИСКАНДАРОВ,собиќадори маориф

АТТЕСТАТСИЯИ КОРМАНДОНИ ПЕДАГОГЇ ВА РОЊБАРИКУНАНДА

ЊАЌНАЗАР ЃОИБ–МЕЊМОНИ ДИС ДДТТБа ифтихори Рўзи Вањдати миллї ба муносибати 50 соли

фаъолияти эљодии шоири ширинкаломи тољик Њаќназар Ѓоиб дар толори Донишкадаи иќтисод ва савдои ДДТТ дар шањри Хуљанд бо иштироки устодону донишљўён мањфили адабию фарњангї баргузор гардид. Директори донишка-да, номзади илми иќтисод, дотсент Инъомљон Аминов ањли адабро хайрамаќдам гуфта, баргузории чунин чорабинињои фарњангиро дар баланд бардоштани маънавиёти љавонон муфид арзёбї кард. Устоди донишкада Додољон Лутфулло-ев перомуни рўзгор ва осори Њаќназар Ѓоиб андешањояшро баён дошт. Њамчунин дар бораи маќом ва манзалати шеъри Њаќназар Ѓоиб ва пањлуњои эљодиёти ў шоирон Нурмуњаммад Ниёзї ва Ањмадљони Рањматзод фикру андешањояшонро иброз доштанд. Донишљўён бо ќироати шеъру сурудњои дилнишин аз ашъори соњибљашн хотири иштирокчиёнро болида гардон-данд. Директори донишкада Инъомљон Аминов чун рамзи эњтиром

ба сухан ва суханварон ба ањли адаб туњфањои хотиравии раёсати ДИС ДДТТ-ро таќдим намуд.

Нуъмон РАЉАБЗОД

Ба Вазорати маорифи

мсвгуМаЧдртЌдшдтмк

МАСЪАЛАИ МУЊИМИ РЎЗ

№ 25 21-уми июни соли 20136 ОМЎЗГОР РОЊНАМО АНДЕША

Тавре дар Паём зикр гардид, сиёсати давлат дар ин марњала ба он равона карда мешавад, ки тавассути фаъолияти самарано-ки тамоми сохтору маќомоти давлатї барои њар як шањрванди кишвар шароити арзандаи зиндагї таъмин карда мешавад.Аз ин рў, маќсаду мароми зин-

дагисози паёми таърихї дар ба-робари дигар нињодњо мо, кор-мандони илмро низ дар канор нагузошт. Кормандони Пажўњишгоњи

рушди маорифи Академияи тањсилоти Тољикистонро водор месозад, ки барои рушду нумўи илми муосири кишвари азизамон дар ќатори дигар нињодњо ва муассисањои илмию тањќиќотї ба хотири иљрои паёми таќдирсоз, ки онро Президенти муњтарами кишвар Эмомалї Рањмон ба Маљлиси Олї пешнињод карда-аст, сањмгузор бошем.Дар паём таъкид гардидааст,

ки маќсади асосии мо таќвияти пайгиронаи рушди босуботи иќтисодии Тољикистон ва дар ин асос, баланд бардоштани сатњи некўањволии мардум, бахусус, тавассути таъмини истиќлолияти энергетикї, амнияти озуќаворї ва баровардани мамлакат аз бунба-сти коммуникатсионї, њамзамон бо ин, инкишофи босуръати соњањои бунёдї дар заминаи рушди бахши хусусї мебошад, ки дар давраи гузариш рушди усту-вори иќтисодиёти моро таъмин менамояд. Барои таъмин намуда-ни афзалиятњои муайяншуда ва рушди минбаъдаи кишварамон манбаъ ва иќтисодиёти моро таъ-мин менамояд.Боиси хушнудист, ки маљмўи

мањсулоти дохилї аз 9, 3 миллиард сомонии соли 2006 то ба 36, 2 мил-

лиард сомонї дар соли 2012 афзу-да, суръати афзоиши воќеии соло-наи он ба њисоби миёна 7 фоизро ташкил дод, ки ин аз рушди усту-вори мамлакат шањодат медињад. Аз љумла, маблаѓгузории

соњаи маориф 6,7 баробар, тандурустї 8,6, њифзи иљтимоии ањолї 6,8, фарњангу варзиш ва хизматрасонињо ба ањолї 7, 1 ба-робар афзоиш ёфтааст, ки ин ко-мёбии беназир аст.Њамчунин, дар соли 2012 музди

мењнати кормандони муассисањои иљтимої, аз љумла маоши кор-мандони муассисањои томактабї, муассисањои тањсилоти умумї,

хона-интернатњо барои калон-солону кўдакони маъюб зиёда аз 60 фоиз, соњаи тандурустї 40 фоиз, илм ва фарњанг 30 фоиз, инчунин, стипендия 50 фоиз зиёд карда шуд. Илова бар ин, аз соли 2006 то соли 2013 андозаи нафаќа чоруним баробар зиёд гардида, њаљми маблаѓгузории он аз 212 миллион сомонї ба 1,6 миллиард сомонї расидааст. Биёед, ба хотир орем соли 1991-

1999-умро, ки сатњи камбизоатии ањолї 81 фоиз рост меомад, мар-дум аксарият (агар гуфтан љоиз бошад), ба яъсу ноумедї гирифтор шуда буд ва њатто умедашонро аз ояндаи нек куллан канда буданд, дилсард гашта, гўё ба кўчаи сарба-ста афтода буданд.Хушбахтона, Президенти

кишвар аз рўзњои аввалин дар баромадњояшон њамеша мардум-ро ба сабру тоќат, нияти нек до-штан ба ояндаи орзуњои ширину бењтарин боэътимодонаю бова-рибахш даъват менамуданд.Муњтарам Эмомалї Рањмон

чун марди оќилу хирадманд ва дурандешу ояндабин он чизе-ро, ки гуфта буд, дар амал иљро кард, иљро мекунад ва иљро хоњад кард.Муњтарам Эмомалї Рањмон

њамеша ба мактабу маорифи мам-лакт, сатњу сифати таълиму тар-бияи дар муассисањои таълимию тарбиявї диќќати махсус медињад. Дар ин бора дар таъкид Паём гар-дидааст, ки вазифаи муњимтарини

мо љињати татбиќи ин њадаф тарбияи шахсияти худшиносу ватандўст, дорои масъулияти ба-ланди иљтимої, соњиби донишу љањонбинии муосир ва нињоят шахсияте мебошад, ки ќобилияти шинохти равандњои мураккаби имрўзаро дошта бошад.Њамчунин дар паёми Пре-

зиденти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон 15 апрели соли 2009 низ таъкид гардида буд, ки маориф њамчун соњаи сарнавиштсози љомеа дар низоми сиёсати иљтимоии давлат яке аз самтњои афзалиятнок эълон гардида, барои ислоњоту рушди он аз рўзњои аввали истиќлолият таваљљуњ ва ѓамхории хоса зоњир мегардад.Инак, дар Паёми имсо-

ла натиљаи дањсолаи охир нишондодњои беназир оварда шудаанд. Масалан, дар зарфи 10 соли охир дар мамлакт беш аз 1000 мактаби љавобгў ба талабо-ти меъёрњои замони муосир бу-нёд гардидааст.Соли љорї маблаѓгузории

соњаи маориф дар њаљми ду миллиарду 131 миллион сомонї пешбинї гардидааст, ки ин раќам дар муќоиса бо соли 2000-ум 57 баробар зиёд мебошад.Танњо соли 2012 аз њисоби

њамаи манбаъњо 248 муассисаи тањсилоти миёнаи умумї бо 44 њазор љойи нишаст ба маблаѓи умумии 320 миллион сомонї ба

истифода дода шуд, - ќайд гар-дидааст дар Паёми имсола. Ин ва дигар нишондињандањо ѓамхорї ва ањамияти аввалиндараља дода-ни Перзиденти мамлакт Эмомалї Рањмонро нисбат ба маориф мунъакис менамояд. Он њама комёбињои ба да-

стомада, аз љумла наќбњои Истиќлол, Шаршар, Шањристон, Чормаѓзак, Майхўра нерўгоњњои барќи обии Сангтўда 1, Сангтуда 2, Роѓун ва садњо нерўгоњи хурди обии барќї, шоњроњњои ба тала-боти стандартњои байналмилалї љавобгў, аз љумла Душанбе-Айнї-Чанак, Душанбе-Ќумсангир-Афѓонистон, Душанбе-Данѓара, Кўлоб, Душанбе-Љиргатол-Ќирѓизистон, Душанбе-Ќўрѓонтеппа-Кўлоб, Душанбе-Кўлоб-Хорўѓ-Кўлма-Ќараќурум, Душанбе -Айнї -Панљакент , Душанбе-Турсунзода, роњи оњани Душанбе- Вањдат-Ќўрѓонтепа-Кўлоб, Душанбе-Ќўрѓонтеппа-Афѓонистон(Њирот)-Ашќобод (Туркманистон) ва амсоли инњоро метавон мисол овард, ки боиси хушнудии мост.Ин њама комёбињои бемисл

натиљаи кордонии Президенти муњтарами мо Эмомалї Рањмон аст, ки моро пайваста ба сўи ояндаи нек рањнамун месозад ва мардуми кишваррро дилпурона ба иљрои корњои пурсамар са-фарбар менамояд. Мутаассифона, баъзе ашхосе

дар байни љомеаи мо њастанд, ки рушду инкишофу тараќќии киш-вари азизамонро, бо вуљуди он ки ду чашми бино доранд, намеби-нанд ва эътироф њам намекунанд, бадандешию бегонапарастї ме-намоянд, агарчї дорої њам до-ранд. Ин њамнавъони бадкирдор, њатто, Ватанро эътироф намеку-нанд ва кўрнамакї зоњир мена-моянд. Аллакай он рўзњои яъсу ноумедї, гуруснагию ќашшоќї ва ба як бурдаи нон зор буда-ни мардуми бечораро, ки мањз бо гуноњи онњо ва танњо онњо љанги тањмилиро ба сари мар-дум оварданд, њазорон њазор нафар ќурбонии љанги бародар-куш гардид, садњо њазор одами хурду бузургро, ки алњол маъю-бу маслуќанд, нодида мегиранд ва боз худро њатто «дўст» ва «ќањрамон»-и халќ њам мешумо-ранд. Фирдавсии бузург дар ин бора

гуфтааст:Намонад неку бад њаме пойдор,Њамон бењ, ки некї бувод

ёдгор.Алњол љањонишавї тамоми

ќишри љомеаи кишварњои олам-ро фаро гирифтааст, аз ин рў, мо низ дар замони муосир дар ка-нор нестем. Бинобар ин, зарурат пеш омадааст, ки мо њама чун як тан бо њам аз як гиребон сар ба-рорем, муттафиќ бошем, ањлона зиндагї ба сар барем. Дар акси њол, тавре ки нањангон дар бањр моњичањои кўчакро фурў меба-ранд, кишварњои абарќудрат низ метавонанд мамлактњои хурдта-ринро аз байн баранд ва њатто ба нестї расонанд.Шоири зиндаёд Ѓаффор Мир-

зо дар ин бора гуфтае дорад:Љон барои Ватан нисор ман

накунам, кї мекунад ?Дил барои Ватан фигор ман

накунам, кї мекунад.

Бозор БОРОНОВ, Пажўњишгоњи

рушди маорифи Академияи тањсилоти Тољикистон

ПАЁМИ ТАЌДИРСОЗ

Мо ањли љомеаи омўзгорони мактаб, њар нуќтањои Паёмро бо хушнудї ва шукргузорї аз соњибистиќлолияти Ватанамон хонда, аз он як љањон маъно бардоштем. Дар Паём чунин омада-аст:

«Мо бояд дар зењну шуури насли наврас ва љавонони мамлакат њисси баланди миллї, эњсоси худшиносиву ватандўстї, ахлоќи њамида, эњтироми падару модар ва калонсолон, сабру тањаммул, омўзиши илму дониш ва риояи воло-ияти ќонунро тарбия намоем, то онњо дар оянда њамчун фарзанди шоистаи мо кору пайкори насли имрўзаро идома бахшида, Ватани азизамонро ба љањониён муаррифї карда тавонад».Ичунин, зикр шудааст, ки масоили таълиму тар-

бияи босифат ва бомасъулияти насли љавони киш-вар дар рўњияи ватандўстї, худогоњї, эњтиром ба њуќуќу озодихоњии инсон дар кори тарбия мавќеи

калон дорад. Дар ин њуљљати муњим чун солњои пешин ба масъалаи ѓамхорї дар њаќќи мардум ањамияти калон дода шудааст. Шодиовар аст, ки аз моњи сентябр сар карда, музди маоши коркуно-ни соњаи маориф ба таври ќобили мулоњиза 30% баланд бардошта мешавад. Ин бори дигар нисбат ба соњаи маориф ѓамхор ва дастгири омўзгорон будани сарвари давлатамонро нишон медињад. Эмомалї Рањмон дар баромади худ ќайд ме-

кунад, ки «инсон падидаи тарбиятї» мебошад ва њамон кишваре нерўманду пешрав хоњад буд, ки инсонњои хуб тарбиядида дошта бошад. Роњбари соњибхиради мо такрор ба такрор таъкид мена-мояд, ки муњимтарин, писандидатарин фазилати њар як шахс, пеш аз њама, худшиносоию худогоњї, ватанпарварию ватандўстист. Бале чунин аст ва дар ин љода мо, омўзгорон масъулияти зиёд ба дўш дорем. Бояд бикўшем, ки шогирдонамон Ва-тани хешро самимона дўст доранд ва азми он до-шта бошанд, ки фардо дар ободии он, дар пешраф-ти иќтисодию иљтимоии он њиссагузор гарданд.

Њамчунин Паёми Президенти давлат Эмомалї Рањмон моро дастур медињад, ки бояд таваљљуњи хонандагонро ба омўзиши технологияи навин, за-бони модарї, забони хориљї бештар љалб кунем.

Хулоса, Паём илњомбахш ва роњнамои мо – масъулини соњаи маориф љавобан ба он ният до-рем, ки рељаи нави кориамонро ба он мутобиќ карда, дар тарбияи насли наврас сањми арзанда гузорем.

О.АБДУЌОДИРОВА,директори мактаби раќами 15

шањри Хуљанд

АНДЕША НАЗОРАТ

калон дорад. Дар ин њуљљати муњим чун солњоипешин ба масъалаи ѓамхорї дар њаќќи мардум

КАЛОМИ ИЛЊОМБАХШ

Мо ањли љомеаи омўзгорони мактаб, њар

аанббб

књисмњвв

кп

Дар маљлисгоњи мактаби №1 –и шањри Кўлоб вохўрии муо-вини вазири маорифи Љумњурии Тољикистон Бозоралї Одинаев бо сарварони муассисањои таълимї ва литсейњои касбии техникии

шањри Кўлоб баргузор гардид. Дар расми ифтитоњии љамъомад, мудири шуъбаи маорифи шањри Кўлоб П.Сабуров суханронї на-муд. Сипас, вобаста ба масъалаи асосии вохўрї муовини вазири маорифи Љумњурии Тољикистон Бозоралї Одинаев суханронї кард. Мавсуф аз љумла гуфт :

- Дар Паёми Сарвари кишвар омадааст, ки муддати 10 соли охир дар љумњурї зиёда аз 1000 мактаб љавобгў ба таќозои меъёрњои за-мони муосир бунёд гардидааст. Дар соли равон маблаѓгузории соња дар њаљми 2 милларду 131 миллион сомонї муайян гардида-аст. Аз моњи сентябри соли равон маоши муаллимон 30% зиёд гар-дида, то соли 2020 он мунтазам баланд бардошта мешавад. Ин нишондињандањо, ин ѓамхориву дастгирии њукумати мамлакат нисбат ба омўзгорону насли на-врас дар оянда њам вусъат меё-бад. Мо - омўзгоронро мебояд, ки дар иљрои рисолати хеш ба сањлангорию бемасъулиятї роњ

надода, сањми арзандаамонро дар самти таълиму тарбия, саводнок шудану хушахлоќ будани насли наврас бигузорем. Баъдан муовини вазир таъ-

кид намуд, ки њолати таълиму

тарбия, саводнокии хонандагон методу усулњои роњбарии сар-варони мактабњои шањр айни замон чандон ќаноатбахш нест. Дохилшавии хатмкунандагон ба мактабњои олии кишавар аз мактабњои минтаќаи Кўлоб хеле кам аст, оид ба бетайёрї ома-дани муаллимон ба дарс, дони-ши сусти хонандагони коллељу литсейњо, ободониву таљњизоти мактабњо, назорати сусти дохилимактабї аз тарафи ди-ректорон, ба корњои маърифатї љалб нагардидани хонандагон ва амсоли инњо ба тафсил сухан гуфт. Дар љамъомад, инчунин, чанде аз омўзгорон баромад карда, доир ба љоннок кардани кори таълиму тарбия, бењтар на-мудани њамкории мактаб ба ањли љамоатчигї фикрњои муфид баён намуданд ва зимнан бо таклифу дархостњои худ ба муовини ва-зир мурољиат карда, посухњои ќаноатбахш гирифтанд.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

шањри Кўлоб баргузор гардид. Дар расми ифтитоњии љамъомад

у у

тарбия, саводнокии хонандагонметоду усулњои роњбарии сар-

РОЊБАРЇ НАВГОНЇ МЕТАЛАБАД

№ 25 21-уми июни соли 2013 7ОМЎЗГОР РАВЗАНА

Чунон ки маъмурияти мак-таби католикии Сан-Диего хулоса кардааст, Кэри Чарл-зуортро барои он ки дар хона зери фишори сахти њамсараш ќарор дорад, аз кор озод кар-да шавад. Ба аќидаи садорати муассисаи мазкур, фаъолияти ин бону барои хонандагон, волидони онњо ва дигар кор-мандони мактаб хатар эљод мекунад.Сабаби аз кор

хориљ шудани Чарлзуорт муно-сибат ва хулќу ат-вори бади собиќ њамсараш буда-аст: њамсарон байни худ зуд-зуд муноќишањо ме-кардаанд. Њатто, кор то ба нияти худкушї мераси-дааст.Боре марди

љанљолї назди мактаб омада, бо овози баланд ба зављааш тањдидњо кардааст. Пас аз ин њолат хулоса шудааст, ки на танњо муаллима, балки чањор фарзанди ў њам, ки дар њамин муассиса таълими илм меди-даанд, бояд аз мактаб озод карда шаванд. Дар бораи ин тасмими худ

садорат корманди худро ба воситаи нома огоњ кардааст. Мувофиќи мазмуни нома ин

омўзгор дар ягон муассисае, ки ба ин сохтор рабт дорад, ба кор гирифта нахоњад шуд.

«Онњо мушкили маро ду-чанд карданд. Акнун василае надорам, ки ман фарзандо-намро нигоњубин кунам ва ба-рояшон ќути лоямуте ёфта та-вонам. Ману фарзандонамро барои коре, ки дар он гунањгор нестем, љазо додаанд. Чунин

сабабњо аксари занњоеро, ки дар хонаву оилањояшон тањти фишори сахт карор доранд, водор месозад, то аз мушкило-ташон сухане нагўянд. Бону-воне ба мисли ман тарс аз он доранд, ки онњоро нодуруст фањмида, нисбат ба онњо му-носибати нодуруст раво меби-нанд.», - гуфтааст бону Чарл-зуорт дар яке аз мусоњибањо, хабар медињад http://russian.rt.com/article/10722.

ОМОДАГЇ

Дар давоми сол ва дар давраи аттестатсия на фаќат дониш, балки дараљаи саводнокии шогирдонро ба таври хаттї ва шифоњї ба њисоб мегирем. Дар ин љо як мушкилии кори муалимон дар он аст, ки дар ваќти пур кардани рўйи дафтарњо ва вараќањои аттестатсионї бояд ба хатої роњ надињанд, вале аз чї сабаб бошад, ки рўйи дафтарњои даврї дар њамаи мактабњо як хел пур карда намешавад. Агар дар як мактаб чандин нафар муаллими забон ва адабаёти тољик бошад, њар кадомашон бо тарзњои гуногун рўйи дафтарњоро пур менамоянд, ки ин нодуруст аст. Чунин нуќсон, агар аз бепарвоию беањамиятии омўзгорон бошад, аз дигар тараф, дар натиљаи набудани нишондод ё дастури ягона нисбат ба ин масъа-ла аст.Гоњо баъзе омўзгорон навиш-

тани калимаи дафтарро ба рўйи дафтарњо рад менамоянд, онњо калимаи русии «тетрадь» - ро ба њисоб мегиранд, вале ба фикри мо, дар рўии дафтарњо навиштани ка-лимаи дафтар шарт аст. Роњбарони иттињодияњои методї масъуланд, ки танњо як тарзи навиштро дар рўйи дафтарњо истифода баранд. Тарзи навиштани рўйи дафтарњо бояд чунин бошад:А) Ба рўйи дафтарњои даврїДафтар барои фанни забони тољикї аз хонандаи синфи 9-в мактаби тањсилоти миёнаи уму-

мии №4, ноњияи Данѓара (ному на-саб) Б) Ба руйи дафтарњои корњои

хаттїДафтар барои корњои хаттї аз

фанњои забон ва адабиёти тољик аз хонандаи синфи 6-а мактаби тањсилоти миёнаи умумии №20ноњияи Данѓара(ному насаб)В)Ба руйи дафтарњои луѓат ва

баъзе ќайдњо аз фанни адабиёти

тољикДафтар барои луѓат ва баъзе ќайдњо аз фанни адабиёти

тољиказ хонандаи синфи 7-6 мактаби тањсилоти миёнаиумумии №70-и ноњияи Данѓара(ному насаб)Пас аз иборањои барои фанни

забони тољикї ва аз хонандаи син-фи 7-6 гузоштани аломати вергул зарурат надорад, чунки иборањои мазкур на аъзои чида мебошан-ду на ягон аъзои истисної. Онњо калимаи дафтарро аз љињатњои гуногун эзоњ медињанд. Пас аз сабти раќами мактаб таркиби ноњияи Данѓара (ё шањри Душан-бе) навишта мешавад. Нишон до-дани номи дења ё кўча шарт нест. Намунањои пешнињодшударо муаллимони дигар фанњо низ бо баъзе таѓироти љузъї метавонанд истифода намоянд.Рўйи вараќањои аттестатсионї

(имтињонї) бояд дуруст пур карда шаванд. Бањри дуруст ташкил кардану гузаронидани аттестатсияи давлатї назорати намояндагони шуъбањои мао-риф ва маъмурияти мактабњо лозим аст. Онњо дуруст таъ-кид мекунанд, ки на фаќат њуљљатњои аттестатсионї, бал-ки рўйи вараќањои корњои хат-тии аттестатсионї дар њамаи мактабњо бо як тарзи муайян пур карда шаванд. Мо аз фармо-иши вазири маорифи Љумњурии Тољикистон «Оид ба анљоми соли хониши 2012-2013, атте-статсияи давлатии аз синф ба синфгузаронї ва хатм дар њамаи муассисањои тањсилоти миё-наи умумї ва асосии Љумњурии Тољикистон» огоњем, ки хо-нандагони синфњои 5-8, 10 ва хонандагони синфњои 9,11 ат-тестатсияи давлатї месупоранд. Пур намудани рўйи вараќањои корњои хаттї аттестатсионї бояд ба чунин тарз бошад: А) Барои синфњои гузариши 5

Диктанти санљишї аз фанни за-бони тољикї барои аттестатсияи давлатии аз синф ба синфгузаронї дар синфи 5-а аз (ному насаб)Г) Барои хатмкунандагони син-

фи 9Наќли хаттї аз фанни забони

тољикїбарои хатми синфи 9 аз (ному

насаб)Ѓ) Барои хатмкунандагони син-

фи 11Иншо аз фанни адабиёти тољик

барои хатми синфи 11 аз (ному на-саб)Дар руйи вараќањо навиш-

тани раќами мактаб, номи шањр ва ноњия лозим нест, чунки њамаи онњо дар муњри мактаб мављуданд, ки он дар гўшаи болоии њар як вараќаи аттестатсионї аз тарафи чап пахш карда мешавад. Таърихи рўз, моњ ва солро низ дар он љо ќайд менамоянд ва мувофиќи рўйхати мављуда хонандагон раќамгузорї карда мешаванд. Муаллимони фанни математика низ дар рўйи вараќањои корњои хаттї аттестатсионии хонанда-гон бо каме дигаргунї онро ис-тифода карда метавонанд. Яъне, ба онњо лозим аст, ки дар аввал ба љойи таркиби «диктанти санљишї» танњо ибораи «кори хаттї аз фанни математика» - ро илова намоянд.Дар шуъбњои маорифи шањру

ноњияњо мушовирон ва мудирони кабинетњои методї кору фаъоли-ят доранд ва бояд дар семинарњои амалкунанда оид ба чунин масъалањои мазкур ба љонишинони директорњо, омўзгорони фаннї дастуру маслињатњо дињанд, то ки дар рафти гузаштани аттестатсияи давлатии аз синф ба синфгузаронї ва хатм ба ягон мушкилї дучор наоянд.

Миратулло МАЊИМОВ, омўзгори Мактаби

Президентии ноњияи Данѓара

МУШКИЛЕ НЕСТ,КИ ОСОН НАШАВАД

Дар давоми сол ва дар давраи

т

т

зфзмдкгснбд

Аз идора: Пешнињоди чунин маќола аз тарафи як омўзгор шоистаи дастгирї ва ибрат аст. Ба њар сурат, мо зарур донистем андешањои ўро аз назари мутахассосни Маркази љумњуриявии таълимиву методї гуза-ронем. Ба маќолаи муаллиф муовини директори МЉТМ Ќ.Муњиддинов чунин бањогузорї намуд: «Воќеан, месазад ба чунин омўзгорон ањсан бигўем, ки пайи ислоњи мушкилоти дар назари аввал ночиз, вале дар асл арзишманд меандешанд. Ин дар њолест, ки масъалаи фавќ, њатто, дар гўшаи хаёли мушовирони фанњои забон ва адабиёти хадамоти методї шояд набуд. Вале бояд ба назар гирифт, ки доир ба њар љузъиёт тартиб, нишондод ё дастур навиштан омўзгорро догма мекунад. Омўзгор бояд худомўз бошад ва дар иљрои њар кор мантиќан фикр кунад. Дар мавриди истифодаи пешоянди «аз» ё ифодаи «аз они» борњо фикрњо ироа шуда-анд. Ба аќидаи ин љониб (Ќ.М.), аз хонандаи бењтар аст, зеро яке аз вазифањои пешоянди аз соњибиятро ифода мекунад, дуввум ба хотири сабуку гўшнавоз буданаш аз афзалият дорад.

ХУШУНАТИ ОИЛАВЇ–САБАБИ БЕКОРЇ

БА ЉОЙИ РОЊБАРОНИ СИНФ - ТЮТЕРОНУстодони фанњои алоњида аз ин пас метавонанд, бидуни ба

ўњда гирифтани роњбарии синф, бо дарсњои худ машѓул бошанд. Ба љойи чунин муаллимон тютер ё мураббиён ба кор мепардо-занд.Вазорати маориф ва илми Федератсияи Россия аз соли 2014 -ум

ният дорад воњидњои нави корї- тютеронро љорї созад. Ин навъ кормандон бояд тарбияи мактаббачагонро њам дар рафти дарс ва њам берун аз мактаб ба ўњда дошта бошанд. Дар минтаќањои пилотї ё озмоишї аллакай гурўњи мураббиёни номбурда ба кор шурўъ крадаанд. Бори аввал тютерон дар Бритониёи Кабир дар Оксфорд ва Кембриљ дар асри XIV ба кор шурўъ карда буданд. Дар Англия тютер ба шогирде аз зинањои аввали мактабї то ба донишгоњ вобаста карда мешуд. Имрўз дар Оксфорд барои 10 њазор нафаре, ки ба донишгоњ шомил шудаанд, њамин миќдор тютер ба кор љалб аст. Дар Бритониё тютер устодест, ки њам равоншинос, њам роњбаладу њам мадагори шогирдон аст. Дар назар аст, дар Россия мураббиён кори роњбарони синфро

ба ўњда хоњанд дошт. Ситорабонуи СОЊИБНАЗАР,

«Омўзгор»

Бояд гуфт, ки аттестатсия дониши хо-нандаро љамъбаст намуда, ба як ќолиби муайян медарорад. Он воситаест, ки масъ-улияти хонандаро бештар карда, сифати таълимро баланд мебардорад. Назорати давлатиро дар мактабњо пурќувват мегар-донад.Аттестатсия дар муайян намудани сатњу

мазмуни дониш, амиќ аз худ намудани

мавзўъњои омўхташуда, ташаккули малака ва мањорати онњо наќши му-ассир гузошта метавонад.Умуман, аттестатсия

барои хонанда санљиши љиддии зиндагї буда, на танњо дониши ўро месанљад, балки ба њаёт тайёр будани вайро муай-ян месозад. Пеш аз сарша-вии аттестатсия хонанда-гон маљбур мешаванд, ки маводи дар давоми соли тањсил омўхтаашонро такрор кунанд ва онро ба як низоми муайян дароранд. Ин тартиби кор дониши хонандаро мустањкам, мукам-малу ѓанї гардонида, чархи андешаи ўро ба гардиш медарорад. Аттестатсия дар бањисобгирии пешраф-

ти хонанда, дар ин-кишофи маърифат-нокии вай ањамияти калон дорад. Он шавќу њавас, диќќат,раѓбат, та-факкур ва хоти-раи хонандаро та-шаккул дода, дар роњи илмомўзї, у с т у в о р ї , т а њ а м м у л , б о м у л о њ и з а г ї , худидоракунї ва дигар хислатњои њамидаи вай шаро-

ит фароњам меоварад.Бояд гуфт, ки омўзгори фан, роњбари синф

бањри ташаккулёбии хонанда, омодагии вай кўшиш ба харљ медињанд. Бо ин маќсад онњо маслињату тавсияњо медињанд, маводи за-

руриро дарёфт намуда дастраси хонанда-гон мегардонанд, дар гузаронидани корњои озмоишї шароит фароњам меоваранд ва машѓулиятњои иловагї ташкил мекунанд. Бањо ба таълиму тарбияи хонандагон,

баланд бардоштани руњияи онњо, ба вуљуд овардани майлу хоњиш бањри супоридани аттестатсияи минбаъда ва интихоби дуру-сти касб њавасманд мекунад. Дуруст ба њисоб гирифтани сифати дониш,

шаффоф гузаронидани аттестатсияи хатм, бањогузории дуруст ба малакаю мањорат ба муаллим имкон медињад, ки муфаффаќияту камбудињои худро фањмад барои дар оянда ба ин гуна хатоњо роњ надодан чорањо анде-шад ва бањри баланд бардоштани сатњи си-фати тањсилот аз воситањои гуногуни таъли-му тадрис самаранок истифода барад.

Б.ЊАЙДАРОВ, корманди Маркази

љумњуриявии таълимию методї

МАСЛИЊАТИ МЕТОДИСТ

мавзўъњои омўхташуда, ташаккули малака ва мањорати онњо наќши му-

ти хонанда, дар ин-кишофи маърифат-нокиивайањамияти

руриро дарёфт намуда дастраси хонанда-гон мегардонанд, дар гузаронидани корњоиозмоишї шароит фароњам меоваранд ва

АТТЕСТАТСИЯ МАСЪУЛИЯТАФЗОСТ

Бояд гуфт, ки аттестатсия дониши хо-

ма

бљнмтявг

мтм

№ 25 21-уми июни соли 20138 ОМЎЗГОР ИНСОН ВА ЉОМЕА

Банда бошиддат «исломисо-зии» сиёсат ва «сиёсисозии» ислом дар њаёти љамъиятї-сиёсии баъзе кишварњои исломї ва дар ростои «бањори арабї» тавсиа ёфтани низои «исломи ноб» бо дунявия-тро дар низомњои сиёсии онњо ва зоњиран бар хилофи мантиќи ли-бералии худ-дастгирии Ѓарб аз чунии андеша ва амалияи усул-гароии динї-сиёсиро дар ола-ми муосири исломї аз љумлаи муаммоњои алоќаи ислом бо сиё-сат ва сабаби «фитнаи абадї» ва буњрони диёнатњою њуввиятњо дар дор-ул-ислом мењисобам.Дар њаёти сиёсии Ватани

азизамон низ чунин андешањои ифротї, аз љумла, дар шакли назарияњои воридотии «исломи ноб» ба гурўњњо ва њизбњои сиёсї, беш аз пеш ба Њизби нањзати ис-ломии Тољикистон ва алалхусус, фирќаи «Оѓои» Тўраљонзода ва шаклњои гуногуни равияи салафигарої њамчун нињодњои заминасози фитнањои нави сиёсї-мазњабї дар Тољикистон ва буњрони геополитикї-диёнатї дар Осиёи Марказї хос мебо-шанд. Њатто баъзе «сиёсатмадорони»

навзуњур ба монанди «оѓозода» Абдуќаюми Ќаюмзод, барои худ дари сиёсатро бо калиди «нањзатињо» ва фирќаи «Оѓои» Тураљонзода кушоданї шуда, амри даъват ба андешаи як бу-дани ислом бо сиёсатро василаи чењрасозии худ ќарор додаанд. Масалан, Абдуќаюми Ќаюмзод ба ин маќсад андешаи «ислом … њамвора њамроњ (?-М.Д.) бо сиё-сат будааст»-ро шиор ќарор дода, дар ин асос тарѓибан ва ташвиќан хулоса баровардааст, ки њар «си-ёсате, ки дар сояи ислом њукумат кардааст…, ба ќавли ў, оромиши бештар доштааст». Аввал ин ки сиёсат њукумат намекунад, балки њукумат сиёсат мекунад. Дуввум ин ки дар њукми шумо нисбат ба оромиши бештари сиёсатњо «дар сояи ислом» (аз лињози сиёсї, ин ибора низ номафњум аст,) њам таърихан ва њам муосиран, љои бањсњои зиёде вуљуд дорад. Њадди аќал ба маќсади сабаќу ибрат гирифтан вараќ задани сањифањои сиёсии таърихи ис-лом, хосатан тањлили интиќодии он, кори савоб хоњад буд. Зеро ягон таърих, њатто таърихи сиё-сии уммати исломї, хосатан дар назди илм ва дин, муќаддас нест ва зимнан аз назари худи сиёсат ва дин низ, он масун ва мањфуз аз хато намебошад. Бинобар ин, «оѓозодаи муњтарам», амре ки шумо ба он даст задаед, беш аз бозињои навбатї бо дини ислом чизи дигаре нест. «Оѓозода», бо чунин андешањои хому содда, мубњаму норавшан ба арсаи сиё-сат ё сањнаи андешаи сиёсї ќадам гузоштан хатарнок аст.Њоло зимнан таъкид мекунам,

ки усулан мањз андешаи як на-будани ислом бо сиёсат (ба хусус муосиран), њатто дар доираи асли дунявият, зарурати њаётї дорад. Зиёда аз он, ба назари банда, агар ислом љавњаран дурусттар хонда шавад, андешаи дуняви-ят дар доираи рањмат-ул-оммаи Худованд маншаи динї – исломї пайдо намуда, зимнан машру-

ъиятро низ доро мегардад. Зеро андешаи дунявият бо љавњари одамият як мебошад. Аз ин љињат, онро ба ботин ва моњияти дин, алалхусус, дини мубини ис-лом набояд бегона шуморид. Моњиятан асли људоии дин аз сиёсатро (бо мафњумњои њаќиќии калимањо) бояд натиљаи рушди фарњангї ва сиёсии њаёти башарї донист. Аз ин рў, асли дунявият дар љомеа барои њифзи манофии умумии одамон решањои амиќ дорад. Барои баёни равшантари масъала як мисоли њаётї оварда-ниям. Масалан, ду табибро меги-рем; яке диндор ва дигар бедин (ё кофир). Агар, фаразан, табиби кофир, аз назари касбї, савод, тахассус лаёќатмандии бештар дошта бошад, бемор барои илољи дард ва њифзи њаёти худ ба кадо-ме аз ин табибњо мурољиат ме-кунад? Њар кас холисан лиллоњ љавоб гўяд. Албатта, диндор њам метавонад табиби хубтар бошад. Аммо гап дар сари асл (принсип) аст. Иловатан, њодисаи бо амри Паёмбар(с) мурољиат кардани сањобии машњур Саъд бинни Аби Ваќќос барои муолиља гириф-тан ба табиби кофир Ал-Њорис бинни Каладати ас-Саќафї ва табобат ёфтан бо дасти ў ќобили тазаккур ва намунаи эњтиром ва бузургдошти асолати умумиин-сонии фарњанги дунявият аст. Дар ин робита њадиси Паёмба-

ри Худо(с) дар ривояти Абдулло ибн Масъуд, ки мазмунан чунин омадааст, низ мефармояд: « Дар ваќти сафар бо Паёмбари худо (с) аз назди дарахте гузаштем. Дар ин миён Паёмбар(с) барои коре канор рафтанд. Ин њангом болои дарахт дар лона парандаи «ал-њумар» бо ду чўљааш нишаста буд. Мо он ду чўљаи парандаро гирифтем. Аз ин кори мо паран-да њаросон ба парвоз даромад ва барои имдод хостан садо баланд мекард. Лањзае Паёмбар(с) бар-гаштанд ва ин њодисаро дида, бо њайрат пурсиданд, кї бар сари ин паранда фољеа оварда бошад? Ўро(с) мо аз асли воќеа воќиф сохтем. Паёмбар(с) амр карданд, ки чўљањоро ба мода-рашон баргардонем. Ваќте ки чўљањоро ба модарашон баргар-дондем, Паёмбар(с) ором шуданд ва гуфтанд: ба Худо савганд ва боз њам савганд, Парвардигор ба халќи худ аз ин паранда нис-бат ба чўљањояш борањмтару мењрубонтар аст». (Кит. Ал-Бидоя ва-н-нињоя, љ.6.,с.189 ва ривоятњои дигар тибќи сарчашмањо).Ин њадиси муборак

таваљљуњро ба он љалб менамояд, ки одамон, аз назари рањмат-ул-оммаи(умумии) Худо, чун офаридаи ў, хосатан аз лињози сиёсї, њама баробаранд. Тибќи Ќуръони карим, Худованд ме-фармояд, ки «рањматам њама чиз-ро фарогир аст» (7:15): яъне аз љумла, кофиру муъминро ба мис-ли нури офтоб як хел дар бар ме-гирад. Аз назари Ќуръони карим, рањмат-ул-л-оммаи Худованд то рўзи ќиёмат бо дари боз боќї ме-бошад (40:7,6:12)Ба ибораи дигар, Парвар-

дигори Рањмон дар ин дунё ба њељ ваљњ байни бандагони худ, њатто кофиру муъмин, аз лињози офариниш (64:12), њаёту мамот бахшидан (40:68) ризќу рўзї (42:19;2:212), ќудрати салтанат (3:26;6:123), њидоят кардан (20:50) ва њикмату фазл бахшидан (3:173) фарќ намегузорад. Чаро? Пеш аз њама, барои Худованди офарид-гору рўзибахшанда баќову нумўи љомеаи инсонї арзиши олї ме-бошад ва дар ин маврид рањмат-ул-оммаи Субњонању таъоло аз

куфру имон болотар аст. Тавре ки мебинем, Худованд масъалаи имонро ба хилќат, офарида шу-дан, ризќу рўзї ёфтан, касб на-мудан, соњиби ќудрату салтанат шудан марбут насохтааст. Ва аз лињози бандагї, њама дар назди Ў баробаранд (19:93) ва њаќ доранд дар тамоми соњањои њаёти дунё баробар ширкат намоянд. Маса-лан, ширкат дар иќтисод ё сиёсат ба асли диндорї ё мансубияти динї тобеъ нест. Парвардигор њатто кофиронро ба андозаи саъю кўшиш љињати касби ќудрату

салтанат бенасиб нагардонида-аст (6:129). Дар гузашта ва имрўз љараёни рушди сиёсат, иќтисод, илму фарњанг ба истилоњи исломї, дор-ул-куфр далели ис-боти рањмати васеи Худованд аст. Њатто имрўзњо мо шоњидем, ки Ѓарб барои худ давлатдории хубро ба роњ мондааст ва аз ин љињат бар дигарон бартарї до-шта, дар баъзе мавридњо њатто барои мусулмонон намуна њам ќарор гирифтааст. Илова бар ин, Ќуръони ка-

рим њаќиќат ва волоияти шараф ва каромати инсонро аз њама олї мешуморад: «Ба ростї, мо фарзандони Одамро гиромї до-штем» (17:70). Аз ин нуќтаи на-зар, дар байни уламо ва фуќањои исломї низ бањс нест. Мукола-маи дин ва давлат дар мавриди дунявият метавонад аз рањмат-ул-оммаи Худованд, хосатан аз шараф ва каромати худододи ин-сон, оѓоз гардад ва барои њар ду љониб майдони њамкорї муайян карда шавад. Њадиси мубораки фавќуззикр низ ба баробарии си-ёсии одамон новобаста аз мансу-бияти динї далолат мекунад. Шарњи масъала, аз дидгоњи

банда, чунин аст. Аз рўи мабдаъ, дар сиёсат, тавре ки зикр наму-дем, «карим» (гиромиќадр) буда-ни инсон, шарафу эътибори уму-мии (яъне сиёсии) он, масъалаи усулист ва тавре ки буд, њамон тавр боќї хоњад монд ва набояд боиси эљоди ягон хел мушкилињо гардад.Дар дин, ба мафњуми махсу-

си калима, масъалаи мазкур ба самти ахлоќї инкишоф ёфта, ху-сусияти људогонаро пайдо меку-над. Усулан, дин ба ин масъала аз буъди андешаи охират нигоњ мекунад ва аз ин љињат муносиба-ти одамон дар робита бо дин ва диндорї характери хусусї меги-рад. Аз ин манзур, дар дин рољеъ ба масъалаи инсон андешаи хоси «акрамукум» пайдо мешавад ва он бо андешаи «атќокум» пай-ванд мехўрад. Дар ин замина роњњои дину сиёсат аз њамдигар љавњаран људо шуда, маќсадњои нињоии њар ду низ таѓйир меё-банд. Дар дин, масалан, арзиш ва маќсади нињої њаёти охират дониста мешавад. Вазифањои дин ба шаън-ул-хос марбут мегардад

ва диндории одамон ба фазлу рањмати хоси Парвардигор то-беъ мегардад. Хуллас, диёнату диндорї дар назди Худованди ка-рим низ, бинобар ѓанї бизотињи будани Ў, амри хусусї аст.Кор ва вазифањои асосии

сиёсат дар доираи шаън-ул-ъом боќї мемонад. Њузури диёнат ва диндорї, аз назари сиёсат, усу-лан амри хусусї гашта, алоќаи он бо сиёсат ба мисли алоќаи ахлоќ бо сиёсат мешавад. Њузури диндорї ё иштироки диндорон дар давлат низ танњо ахлоќан

ва маънаван дар шакли њузури диндории хусусї сурат гириф-та, диндорї ё мансубияти динї, хосатан аз лињози сохторї, би-нобар зарурати риояи бароба-рии умумиинсонї, иштироки њамагонї дар њаёти якљоя (яъне сиёсат) њамчун асл ва меъёри ягона дар доираи давлатдорї ва асли шањрвандї ба амри сирф хусусї табдил меёбад.Аз ин рў, муносибати

мутаќобили дини мубини ис-лом бо сиёсат низ, сарфи назар аз хусусиятњои таърихии он, дар масири њаёти сиёсии умма-ти исломї аз ин ќоидаи умумї берун набаромадааст. Бинобар ин, љињати сабаќ гирифтан та-аммули мусулмонон дар роби-таи андешаи «исломи ноб» бо гузаштаи сиёсии уммати исломї, аз љумла бо оќибатњои њодисаи ибратомўзи «Саќифа» баъд аз вафоти Паёмбари ислом(с), хо-сатан, тибќи сарчашмањои таъ-рихии Ањли суннат ва љамоат, низоъњои сањобагон(р) барои хи-лофат (њокимият) ва сарманшаи тафриќањои сиёсї-мазњабї дар гу-зашта ва геополитикї – идеологї ќарор гирифтани онњо дар замо-ни муосир аз фоида холї нахоњад буд. Худои таъоло дар ин бобат дар Ќуръони маљид тамоми му-сулмононро њушдор додааст: «Аз мушрикон мабошед (31), аз касо-не, ки дини худро пора-пора кар-даанд ва фирќа-фирќа шуданд ва њар њизбе, бад-он чи пеши онњост, дилхуш шуданд» (30:32). Ба ибораи дигар, андешаи худро дар дин ва диндории худро њаќќу пок њисобидан ва дар ин асос тањаззуб (њизбгарої) ва таассуб варзидан, дигаронро бар ботил ќарор додан, диндории онњоро ноњаќу нопок њисобонидан ва бо онњо мунобазат (ситезаљўї) наму-дан, мубориза бурдан айни ширк мебошад. Чунин ширк самараи бевоситаи пайванд гаштани дин бо сиёсат аст.

«Исломи ноб» њамчун фирќаи нољия

Як масали бисёр хуби арабї њаст, ки иќтибоси он, ба наза-ри банда, барои равшан сохта-ни матлаби ин маќола аз фоида холї нест. Арабњо мегўянд: «ал-мустаљиру мин-ар-рамзо би-

н-нор», яъне монанд шудан ба «касе, ки аз гармо ба оташ паноњ мебарад». Ман чї гуфтаниям? Гап дар сари он аст, ки як ќисми давлатњо, хосатан давлатњои пеш-рафтаи Ѓарб, аз лињози талаботи нањзати иќтисодии худ, бар њар ваљње ки набошад, барои халќњои мусулмон асрњо боз хатари бузург шудаанд. Онњо барои маќсадњои истеъмории худ кишварњои ис-ломиро, агар маљозан гўем, дар гармои шадиди тоќатфарсои истеъморї ќарор додаанд. Му-таассифона, мардуми мусулмон, пешвоён ва умуман муддаъиёни исломи сиёсї, ба чунин «гармо» вокуниши муносиб нишон надо-да истодаанд. Баръакс, бо иѓво ва дастгирии молиявї ва сиёсии худи давлатњои истеъморї мањз њамон андешаи «исломи ноб» њамчун фитнаи таърихии умма-ти исломї аз нав эњё гардонида шуда, он дар шакли низоъњои фирќавї-этникї ва њизбї-диёнатї ва такфири њамдигарии њизбу њаракатњо ва давлатњои исломї ба аслињаи ќатли оми му-сулмонон табдил дода шудааст. Андешаи «исломи ноб» њамон оташи динсўзу хонумонсўзест, ки давлатњои истеъморї бо кўмаки дастандаркорони исломгарои худ дар дор-ул-ислом афрўхта истодаанд. Бинобар ин, гурези мардуми мусулмон аз чунин гар-мо, яъне «билистилоњ» аз гармои истеъморї ва рў овардан ба «ис-ломи ноби такфирї» маънои рў овардан ба оташи љанги дохилї, яъне паноњ бурдан ба оташро дорад. Ин масал барои марду-ми шарифи Тољикистон низ бе њикмат нест. Зеро дар ибтидои даврони истиќлолият рўй гардо-нидани баъзе гурўњњои ањолї дар кишвар аз «гармои коммунистї» ва рўй овардани онњо ба оташи «исломи ноби нањзатї» њаќиќат доштани њамин масалро яќинан тасдиќ менамояд. Дар замони Паёмбари ислом(с)

андешаи «исломи ноб» («ноб» ба маънои пок) њамчун масъалаи дохилиисломї, масъалаи динию диндории уммати муњаммадї(с) вуљуд надошт. Парвардигор дар Ќуръони карим барои ифодаи сирф моњияти тавњидии дини худ иборањои «дини њаќ», «дини ќайим» «дини холис»-ро зикр карда, онњоро барои муќоиса бо динњои яњудият, масењият ва ѓ. њамчун динњои тањрифшуда зикр кардааст. Дар чунин сурат низ ислом, сарфи назар аз андешаи ноби динии худ, муносибати ху-дро нисбат ба дигар диёнатњо ва пайравони онњо бар асли тањаммулпазирї фарз дониста-аст ва масъалаи њалли ихтило-фотро фи мобайни онњо дар рўзи ќиёмат ба Худо њавола кардааст (2:113; 10:93 ва ѓ.) Аммо баъд аз Паёмбар(с) ин

андеша, тавре ки гуфтем, ба ил-лати ихтилофоти сиёсии мусул-монон, тадриљан љанбаи дохилї-исломї гирифта, хусусияти нав пайдо намуд ва ба масъалаи ни-зоъангези фирќаву мазњабњои исломї табдил ёфт. Дар ин љо суол пайдо мешавад: оё дин та-саннун ва ташаюъро эљод карда-аст ва ё сиёсат? Ба назари банда, сиёсат! Ва мањз бо сабабњои сиёсї андешаи «исломи ноб» шиори мазњабї-идеологї гашт. Акнун ин масъала бо асосњои ташриъии фирќавї ва мазњабии худ нисбат ба худи мусулмонњо татбиќ кар-да мешуд. Пайравони фирќаву мазњабњои бо њам мухолифи исломї њар кадом хусусиятњои имондории худро сиёсисозї на-муда, онро меъёри њаќиќати дин ќарор медињанд ва бо шиори «исломи ноб» исломи тарафи муќобилро тањрифшуда, ботил ва муданнас (нопок) мешуморанд.Ќобили тазаккур аст, ки ислом

бизотињи на сиёсат, балки мањз

МУАММОЊОИ «ИСЛОМИ НОБ» АНДЕША

Банда бошиддат «исломисо-

ъ

љдл

ск

дду

№ 25 21-уми июни соли 2013 9ОМЎЗГОР ИНСОН ВА ЉОМЕАдин аст. Парвардигор ба воси-таи Паёмбари худ (с) ба банда-гонаш исломро ба сифати дини њаќ нозил ва муаррифї карда-аст (9:33).Худованди Алиму Њаким ба

њар чиз доност ва иннању ка-л-Аълам (њамчун Донотар) ис-ломро танњо дин хондааст ва онро инкоран нисбат ба дигар динњои мо ќабл (пешин) барои бандагонаш интихоб намуда-аст (Ќуръони карим, 5:3). Баръ-акс, Худованд дигар динњоро, пеш аз њама, ба иллати ихти-лофоти фирќавї ва љангњои дохилии онњо (2:235), сиёси-созии нињодњои динї, алалху-сус, теократизатсияи кањанут (рўњонияти динї-9:31) ва инчу-нин илоњисозї ва таќдиси истиб-доди сиёсї (28:38;26:29) бидъ-атзадаву тањрифшуда эълон намуд. Зиёда аз он, муъминон аз љониби Парвардигор њушдор дода шудаанд, ки њар гоњ пас аз баъсати расули барњаќќи Ў Муњаммад (с) ягон ойини худсохта (тарзи пайравї)-ро њамчун дин пазиро шаванд, чу-нин кори онњо мавриди писанди Худо нахоњад шуд (3:85). Хул-лас, ислом дини мансуб ба ризо-ияти Худост ва њофизи љавњари тавњидї – вањёнии он низ мањз

худи Ўст. Аз ин нуќтаи назар, ислом маљмўи ањкоми илоњист, ки тибќи талаботи онњо, уму-ри марбут ба эътиќод, ибодат, ахлоќ, муомалот ва уќубот дар њаёти дунявии муъминон аз мавќеи имон ва бандагї ба Худо (на сиёсат ва на давлат) ба танзим дароварда мешаванд. Дар ин асос ман исломро як чиз ва амал кардан ё пайравї кар-дан ба муќаррароти онро чизи дигар мењисобам. Чизи (амри) дуввум мансуб ба Худо нест, он ба бандагон дахл дорад. Амри якум дин аст ва амри дуввум та-дайюн (диндорї). Ё худ, якум ис-лом аст ва дуввум – мусулмонї. Бояд байни онњо фарќгузорї кард. Якум њамеша пок аст. Аммо дар дуввум метавонад риёву нифоќ љой дошта бошад. Бењуда шоир нагуфтааст: «Ис-лом ба зоти худ надорад айбе, Њар айб, ки њаст, аз мусулмонии мост». Исмат ва ќудсият ба дин хос аст, аммо ба диндорї ва ба мусулмонї не. Дар диндорї даъвои покї кардан низ хато аст. Ин њукми ќотеи Худованд аст. Парвардигор дар ояти 32 аз сураи Наљм мефармояд: «Худо-ванд бар шумо донотар аст, аз он гоњ ки шуморо аз замин па-дид овард ва аз он гоњ ки шумо дар шикамњои модаронатон њамчун љанин будед; пас, худа-тонро пок нашуморед, ки Ў бар поку таќводортар донотар аст» (53:32). Зиёда аз ин, поксозї ё покшавии банда низ на ба худи ў, балки ба Худо, рањмат-ул-хоси Парвардигор, вобаста аст. Худованд дар Ќуръон ме-фармояд: «Агар фазли Худо ва рањматаш набошад, њељ кас аз шумо пок намешавад. Ў шуна-вои доност» (24:21). Парвар-дигор дар Ќуръони карим оид ба беэътибор сохтани чунин даъвоњои ботил боз таъкид ме-намояд: «Оё назар намекунї ба сўи касоне, ки худашонро по-кёфта мешуморанд. Балки Худо њар касро бихоњад, пок мегар-донад ва онњо ба ќадри нахи рўи њастаи хурмо ситам наме-бинанд» (4:49)Бубинед рањмати васеи Ху-

довандро? Худованд чунин даъвоњои бандањояшро бо-тил њисобад њам, аммо боз ваъда медињад, ки ў як зар-

ра имону амали неки онњоро (3:195) нодида намегирад, бе-арзиш намењисобад. Балки Ў њамаи онњоро ба андозаи муносиб маъљур месозад (по-дош медињад)» (3:171). Дар ин маврид Худованд дар Ќуръон сарењан мефармояд: «Ва Худо њаргиз имони шуморо зоеъ (гумшуда, табоњ) намегардонад. Чаро ки Худо нисбат ба мардум дилсўзу мењрубон аст» (2:143).Њамин тариќ, андешаи «ис-

ломи ноб», аз ин љињат, мутлаќо амри номашрўъ норавову но-писанд буда, ба принсипњои тавњиди амалии љомеаи исломї бегона ва ба амнияти маънавї ва сиёсии давлатњо ва миллатњои мусулмон хатарнок мебошад. Зеро дар њарими дини мубини ислом будану танњо худро пок дидан ва дигаронро нопок ва зиёда аз он – даъвои дигаронро поксозї намудан ин бевосита таљовуз ба њарими зоти аќдаси Аллоњ аст. Чунин даъвоњо иф-рот (дар худ диндориро зиёд дидан) ва тафрит (дар дигарон диндориро кам дидан ё умуман надидан) дар дин дониста меша-ванд ва тибќи Ќуръони карим (30:32), њукми «бимоладайњим»-ро мегирад, ки аз куфр бадтар ва бо ширк баробар аст.

Мутаассифона, таљрибаи талхи тафриќаи диндорї дар асоси андешаи «исломи ноб» ва сиёсисозии ин андеша дар Тољикистони азиз, кўшишњои такрори он дар фаъолияти ошкоро ва пинњонии њизбу њаракатњои сиёсї дар байни му-сулмонони кишвар, мушоњида шуда истодаанд, ки онњо, њам аз лињози шаръ ва њам аз мавќеи ќонунгузории миллї бисёр ха-тарнок мебошанд. Аммо барои рањої аз чунин андешањо ва амалияи тафриќаандозї барои тољикон бедории миллї ва динї зарурати њаётиро касб мекунад. Бедории динї, аниќтараш, бе-дории исломї, бояд њадди аќал баробар бо бедорї ва нањзати миллї сурат гирад ва ба ягон ваљњ ба сулњу субот ва вањдати миллию динї дар кишвар тањдид нанамояд. Зеро фитнањои њизбию фирќавии нав дар асос ва либоси њаргуна андешањои сиёсатзадаи ботил ояндаи мил-лати тољикро бадфарљом ва давлатњои раќиби ќасамхўрдаи онро дастболо месозанд. Бинобар ин, ќатъан таъкид

менамоям, ки бояд Миллат, Давлату давлатдории тољикон аз њар гуна ихтилофоту таассу-боти динї, њизбї-мазњабї ва аз њар навъ бозињои муршидон ва муддаъиёни фитнаангези исло-ми сиёсї, алалхусус, аз даъвоњои «исломи ноб»-хоњии «сиёсатма-дорони навзуњур» воло ва бу-зургтар дониста шаванд.Ва њамчунин гуфтаниям, ки

барои банда масъалаи људоии дин аз сиёсат ва давлат, пеш аз њама, як бањси илмї аст. Асли дунявиятро њамчун асоси дав-латдории миллї мардуми ша-рифи Тољикистон интихоб кар-дааст. Ва аз ин љињат, он усулан љои бањс надорад. Албатта, мову шумо њамагї бояд донем, ки дин исмату ќудсият дорад, яъне муќаддас аст. Ќудсияти онро бояд љиддан њифз намуд ва риоя кард. Аммо сиёсат, хо-сатан давлат, ягон хел ќудсияти динї надорад. Сиёсат мазњари рањмат-ул-оммаи (васеи) Худо-ванд, сањнаи њузури њамагонї, чи кофир ва чи мўъмин, май-дони кору бори муштараки тамоми одамон, новобаста аз мансубияти динии онњо ме-

бошад. Аз ин лињоз, роњи сиё-сат, аз љумла бо назардошти ихтилофоти диёнатї, барои њама кушода аст. Зеро дар ин љо таќдири дунявии инсон (ко-фиру муъминон) њал мешавад. Сиёсат ба бињишт ё дўзах наме-барад. Ба бињишт роњ кушодан вазифаи дин аст. Аммо агар дин бо сиёсат як шавад, он гоњ дари рањмат-ул-оммаи Худованд ва зимнан арсаи сиёсат барои би-сёри бандагони Худо баста эъ-лон мешавад. Пайванд хўрдани сиёсат бо дин, дар навбати худ, дари риёву нифоќ ва куфрро ба дин мекушояд. Бинобар ин, дин дар љои худ ва сиёсат дар љои худ. Њар ду бояд аз якдигар људо бошанд ва мустаќилона бо якдигар њамкорї намоянд. Ба назари банда, њар ќадар дин аз сиёсат дур бошад, њамон ќадар хулуси динї, муњаббат ба Худо-ву Паёмбар(с) зиёд мешавад.Тањлили андешаи «исломи

ноб» ва њадиси мазкури Паёмба-ри гиромї (с) боз фољеаи халќи тољикро, људо гардонидани дин-дорон аз дин фарзандони мил-латро аз Ватан, аз ёру дўстон, аз хоњару бародарон, хонаву диёр ба ёд меорад. Мо, алњамдулиллоњ, њамагї имон дорем. Аммо пеш аз њама, ба иллати он ки баъзењои

мо, алалхусус бародарони нањзатї, дар имондорї даъвоњои сиёсї љой кунонданд ва дар ин асос худро афзалтару поктар њисобида, бар хилофи машиати Худованд чунин даъвоњоро ме-ъёр ва ченаки имондории њаќиќї нишон дода, диндории суннатии мардуми мусулмони кишварро ботил шуморида, тољиконро ба фитнаи такфир кашиданд ва дар њамкорї бо бегонагон бар сари Дин, Модар ва Ватани миллати тољик фољеа оварданд. Аммо, тибќи Каломи Худо, «Худо-ванд бар инсонњо соњибфазл аст ва барои ќуввањои бадхоњ фурсат намедињад» (Ќуръони карим,2:251). Ва «фазли кори хайр кардан њама дар ихтиёри Худост ва Ў, субњонању таъоло, ба њар кас бихоњад, онро насиб мекуно-над (Ќурони Карим,3:73).» Би-нобар ин, мањз бо њидоят аз ѓояи ќуръонии «рањмати Худо бар њар чиз фарогир аст» аз љониби Сар-вари миллат Эмомалї Рањмон озодии диндориро барќарор на-мудан, фарзандонро ба назди модарон, ба Ватан баргардони-дан, хоњарону бародаронро бо њам якљоя сохтан, халќпорањоро дар Миллат пайванд сохтан, нањзати миллиро поягузорї на-мудан, шањодати љоннисорї дар роњи халќу Ватан нишон додан фазилати бузургворию имондо-рии њаќиќї аст. Аз ин рў, сулњи тољикон ва нањзати миллат фаз-лест, ки Худованд бо хости худ онро ба ин миллат ва пешвои он насиб гардонидааст ва му-сулмонони кишварро њамеша ба маврид хоњад буд, ки дасти дуо баланд намуда, аз Худованд бо фармудаи Ќуръони карим талаб кунанд: «Раббано, отино мин ладуника рањмата ва њайї лано мин амрино рашадо» («Парвар-дигори мо! Аз љониби худ ба мо рањмате бибахш ва кори Моро барои мо ба сомон бирасон» - 18:10). Ва инчунин, дуо кунем, ки Парвардигоро, мо-т-тавфиќу илло бика, ба сардори давлат ва сарвари миллати тољик тавфиќи ислоњи комили умури мусулмо-нони кишварро ато бифармо ва саъю кўшишњои ўро дар роњи нањзат ва сарбаландии миллат љомаи амал бипўшон!!

Муродулло ДАВЛАТОВ, номзади илмњои фалсафа

МУАММОЊОИ «ИСЛОМИ НОБ» Инак, дар дасти ман дафтари бо

мурури замон зардшудаест, ки дар охири навиштањо падарам «соли 1962» таърих гузоштаанд. Ман аз ин дафтари кўњна чанд сатрро бо он умед ба њафтаномаи «Омўзгор» пешкаш мекунам, ки насли имрўзаи муаллимон ба пайроњањои душ-воргузаре, ки онро фидоиёни соња мардона тай карда буданд, дубора назар дўзанд, то ба шоњроњњо бира-санд.

Варќа ЗАЙНИДДИНОВ, ёвари калони прокурори вилояти

Хатлон, мушовири адлияи дараљаи якум

1. Андеша Эњтимол хато кунам, вале гоње

ин хел њам мешавад, ки дилу ния-ти баъзе одамон бо як дидан ва ё вохўрдан ба кас маълум мешавад.

2. Муаллим Эњ, чї хел касби наљиб аст

муаллимї! Дањњо, садњо фарзан-дони халќ бо таълиму тарбияи ту ба њаёт ва мењнати мустаќил меба-роянд, аз онњо одамони номдору донишманди замон ба камол ме-расанд, ту бо чашми худ онњоро мебинї, мисли боѓбоне, ки солњо навнињолони худро парварида, аз нашъунамои онњо масрур мегар-данд, ту њам аз сабзиши шогирдони худ шодї мекунї, агарчї онњо туро чандон ёд накунанд њам, ту онњоро ба ёд оварда, аз натиљањои мењнату кўшишњои дар тарбияи онњо сарф-кардаат ба таври њаќќонї фахр менамої!

3. Рози дил* Оё аз як – ду рафтору кирдори

одам, ки ба назари аввал нозеб ме-намоянд, кї ва чї будани он шах-сро пурра муайян кардан имкон до-рад?

* Одамоне њам њастанд, ки муњаббат дар дили онњо њамеша иљоранишин асту бас.

* Дар њаќиќат, муаллим баъ-ди падару модар њамон касест, ки таќдири кўдак, сабзишу инкишо-фи аќлу идрок, шууру дониш ва виљдону номуси кўдак дар дасти ўст. Љисман солиму диловар буда-ни фарзандони мо кам аст, онњо аз љињати аќлу идрок, шууру аќида њам бояд устувор бошанд.

* Нафрат ба касоне дорам, ки рўзи бади касонро хушбахтии худ мењисобанд.

* Одаме, ки ба номи Ватан ќасам мехўрад, аммо Ватанро фиреб медињад, барои халќ мегўяд, вале бар зарари халќ кор мекунад, са-зовори нафрати умум аст, ашхоси чапдасти љамъият инро фаромўш накунед!

* Оњ! Ваќт, ваќт, ту чї хел тез ва ноаён мегузарї, кош таваќќуфе

мекардї, ки аќаллан ба модари хеш хидмати арзандае кунам…

* Модар! Дили бузурги ту соњиби як љањон мењри пок аст, ту маро ва фарзандони маро чун нахли умед парвардї, дар сари гањвораи мо то сањар аллаи ширин гуфтаї, алфоз ёд додї, калон кардї, агар дар поямон хоре мехалид, дилат реш мешуд. Модар! Модари бузургвори ман! Маро, писари ягонаатро бубахш!

4. ШахсиятЊусну малоњати одам дар

мењнат аст. Оре, ба њар кас, сарфи назар дар куљо ва чї кор карданаш аз рўйи кори амалиаш бањо додан бояд. Аз ин љост, ки Амирљон Мух-торов (яке аз аввалин омўзгорони кишвар-падари шоир Сарвар-шарњи В.Зайниддинов) бо мењнати софдилонаи худ обрўю эътибор пайдо кардааст. Њизбиёну тамо-ми коллектив ўро њамчун шахси ташаббускор, омўзгори принсип-нок, рафиќи ѓамхору мунис из-

зату эњтиром мекунанд. Бо њар хел масъалањо ба наздаш меоянд, маслињат мепурсанд, ёрии амалї мегиранд. Мухторов бошад, дар ин бобат ќувваю ваќташро дареѓ наме-дорад. Ў њамеша дар байни коллек-тив аст, бо онњо якљоя кору зиндагї мекунад, зеро Амирљон Мухторов медонад, ки педагог бояд дар сафи пеши њаёт бошад, вай натанњо дар мењнат ба дигарон ибрат бошад, балки ташаббускору эљодкор бо-шад, савияи дониши худро мунта-зам баланд бардорад, ба пешрафти кори истењсолот аз нуќтаи назари манфиати давлатї нигоњ кунад.

5. НонАз њама неъмати рўйи замин

гандум муќаддастар аст. Оре, ѓалла рамзи фаровонї, давлат-мандии оила буда, дастархони моро зиннат медињад, бинобар он, мо гандумро азиз медоне-му агар нонрезаеро зери по би-нем, онро ба зудї мебардорем. Мењмондорию тўйњои мо бе нон намегузаранд, имрўз дастархони идонаи Тољикистони љонољонро нонњои гуногун оро додаанд.

6. КубаАз мо њазорон фарсах дур бо-

шад њам, вале рўњ ва овози мар-думи он сарзамин ба мо наздик аст, ин халќ дар солњои шадиди љанг худро бой надод. Бар су-туни хашму ѓазабе, ки шахси бадтинат ва дуздандагони њусни замин бањри одамон устувор карданї буданд, њамла оварда, онро ба хок яксон кард. Љангу ѓубори бадбахтиро аз кишвари худ рўфт, истиќлолият ва озодї ба даст овард!Чї мафњуми хушест озодї ва

истиќлолият!

мекардї, ки аќаллан ба модари хешидмати арзандае кунам

АЗ ДАФТАРИ ХОТИРАЊОИ ПАДАРАМ

ЁДНОМА

Инак, дар дасти ман дафтари бо

хи

якфапасадохоММ

менаазботокишсопамитано

мехи

№ 25 21-уми июни соли 201310 ОМЎЗГОР ПАЖЎЊИШ

Њама олимону орифон, ваќте ки суњбат дар атрофи китоби дарсии «Адабиёт» ме-равад, аз он шиква мекунанд, ки хонан-дагони мо њамеша таърихи адабиётро меомўзанд, на маънии каломро, ки ин њаќ асту рост.Айёми донишљўї устод Абдунабї

Сатторзода ёдрас менамуданд, ки «Ада-биёт аз соли таваллуду фавт ва ё миќдори ашъори ин ё он шоир иборат нест. Ада-биёт одамгарї меомўзад, зебопарастиро таълим медињад».Муаллиф дар оѓози китоб ба хонандаи

гиромї њушдор медињад, ки мо бояд аз он ифтихор намоем, ки адабиёти ќадимаи бу-зург дорем ва тамаддуни бостонии моро оламиён мешиносанд. Устод Сатторзода њангоми баёни шарњи њол ва эљодиёти адибон муваффаќ гаштааст, ки бо суха-нони кўтоњу дилрас ва самимї хонан-даро аз мўњтавои эљодиёти адибон огањ созад. Кўшиш намудааст, ки њар адибро мувофиќи њусну ќубњи навиштањои ў ба хонанда муаррифї намояд. Рўдакиро на-хустин шоире гуфта, «ки дар навъњои гу-ногуни шеърї, аз ќабили ќасида, ѓазал, ќитъа, рубої, маснавї ва дар мавзўъњои гуногуни шеърї-мадњ, ишќ, хамрия, васф, марсия, њолия, панду њикмат, шиквоия ва њамосї асарњое офарид, ки барои ади-бони баъдина, аз даврони шоир то ба рўзгори мо намунаи ибрат мебошанд. Барои њамин њам, ўро барњаќ, падари адабиёти форсии дарї ё бунёдгузори он мењисобанд».Дар шарњи њоли Фирдавсї, муаллифи

китоб љидду љањд намудааст, то номита-рин њамосаи миллии ќавмњои эрониасл -«Шоњнома» ва мазмуну мундариљаи онро ба хонанда тавзењ бахшад. «Аз-баски, - ќайд мекунад муаллифи ки-тоб,- Султон Мањмуд баркашидагони подшоњони Сомонї буд, тарбияти эронї дошт ва худро њаводори султонњову фарњанги эронї вонамуд мекард ва дам аз эрондўстї, њимояти ањли донишу адаб ме-зад ва даъво мекард, ки насабаш ба Язди-гурди Сосонї мерасад. Фирдавсї тасмим гирифт, ки «Шоњнома» ба номи ў кунад, вале рўњияи эрондўстиву озодандешиву хирадгароии Фирдавсї ва нажодї буда-ни тахти шоњї њам, ки аз оѓоз то анљоми «Шоњнома» талќин ва таъкид меша-вад, наметавонист ба Султон Мањмуди

Ѓазнавї хушоянд бошад. Аз достонњои «Шоњнома» ду достони машњур аз тара-фи устод Сатторзода тањлил ва баррасї шудаанд, ки дар тарбияи ватандўстию мењанпарастии хонандагон сањми боса-зо мегузоранд. Яке достони «Рустам ва Сўњроб» ва дигаре «Рамзи Исфандиёр бо Рустам». Дар тањлилу васфи ќањрамонон, хубиву зиштии амалиёти онњо ба назар гирифта шудааст. Таваљљуњ намоем ба

хулосаи муаллиф зимни тањлили достони «Рамзи Исфандиёр бо Рустам»: Рустам, бо вуљуди он ки Исфандиёр рўинтан буд ва бар танаш тир кора намекард, ўро бо чораву тадбир маѓлуб месозад. Фирдавсї бо ин таъкид кардааст, ки хираду тадбир оќибат бар зўру њила, ростї бар дурўѓ, некї бар бадї, оштї бар љанг, дўстї бар душманї ва мардумї бар номардумї пирўз хоњад шуд».Навиштањои донишманди мўњтарам,

Сатторзода доир ба эљодиёти Синою Но-сири Хисрав, Умари Хайёму Амир Унсу-рулмаолии Кайковус, Аттор ва Анварию Њоконї низ бисёр љолиб буда, хонанда ба майли тамом онњоро мутолиа менамояд. Мањкум намудани золимону љангљўён ва сарчашмаи бало будани онњоро аз номи Носири Хисрав чунин шарњ дода: «Шоир ба хулосае омадааст, ки дар њар замине, ки ќадами номубораки «ќавми њомун» мера-сад, аз он ба љойи наботот бало мерўяд». Ва ё: «Носири Хисрав бар он аќида аст, ки дар панд, њикмат ва зўњд аст, «пандно-ма», «шеъри њикмат» ё «сухани њикматї» ва «шеъри зўњд» ё «суханони динї» наму-дааст ва баръакси онро аз љинси гуфтори бењуда, «гуфтори расво», «вайронсухан», «урёнсухан» ва «хирасухан» шумурдааст ва бар асоси њамин назариёти хеш шеъри шоирони дигарро арзёбї намудааст».Мутолиаи шарњи њоли Хайём ва ме-

роси илмию адабии шоир хонандаро ба аљобатњои гуногун рў ба рў мекунад ва ин аљобатњо диќќати хонандаро ба худ љалб менамоянд.Суханони муаллифи китобро меорем:

«Зиндагї ва фаъолияти офариниши Ума-ри Хайём пур аз аљобат аст. Аљобати ав-вал он аст, ки дар миёни бузургони илму адаби мо танњо рўзи таваллуд ва марги ў бо рўзу моњу солаш аниќ мебошад.Аљобати дигар он буд, ки Хайём шоир

набуд, балки пеш аз њама ситорашинос, риёзидон, табиб ва файласуф буд ва як силсила рисола дар илмњои алљабр ва алмуќобала, риёзиёт, њайат, фалсафа, тиб ва мусиќї таълиф намудааст, ки дар Ѓарб ва Шарќ шуњрати беандоза доранд ва сирри ин аљобатро чунин хулоса кар-дааст: «Сирри ин аљобат дар чист? Сир-ри он дар ин аст, ки Хайём чї мегўяд. Ва чї тавр мегўяд». Тањлили рубоиёти шоир њаматарафа баён ёфта, њакими до-

нишманд будани Хайём ва бо чї маќсад дар ќолаби рубої ѓунљонидани аќидањои пешќадамонаи мутафаккир» аз љониби муаллифи китоб баррасї ёфтаанд.

«Шуњрати Умари Хайём њамчун шоир танњо дар он нест, ки мавзўъ ва мазмунњоро баён доштааст, ки онњо љовидонї буда, ба дили њар фард дар та-моми гўшањои дунё наздик аст, балки дар он њам мебошад, ки шоир тавонистааст,

ки онњоро дар ќолаби хурди рубої бо ба-ёни мўљаз, расо, нишонрас, рангин ва бо мантиќи ќавї биѓунљонад, ба дараљае, ки пас аз ў шогирдони зиёде дар пайравии ў рубої гуфтаанд, ки аммо касе ба ў баро-бар шуда натавонистанд».Дар шарњи «Ќобуснома»- Амир Унсу-

рулмаолии Кайковус ва ањамияти тарбия-вии ин китоб дар замони мо устод Сат-торзода чунин гуфта: «Вале арзиши ин китоб танњо дар он нест, ки моро ба дав-рони муаллиф ва замонњои ќадимтарин аз он ошно мегардонад, балки бисёре аз гуфтаву навишта ва мушоњидањояш, ки њикмати зиндагии одамї мебошанд, ба-рои наслњои баъдина низ боќї хоњанд монд. Пас аз мутолиаи ин асар хонанда як олам маънї мегирад, роњи њалли мушки-лоти хешро дар меёбад, дўсту душман ва зањру тарёкро аз њам фарќ мекунад.Дар мавзўи Хоќонии Шервонї муал-

лиф ба фахрияњои шоир бо назари танќид нигоњ карда, мўйро аз хамир људо карда-аст ва ба навиштањои Хоќонї бањои холи-сона додаст.Нуќтаи назари муаллиф ба эљодиёти

адибони дигар, Асадии Тусї, Абулмаонии Насруллоњ , Анварию Низомии Ганљавї нек ва самимї буда, эљодиёти њар яке аз ин суханшиносонро вобаста ба мўњтавои навиштањои онњо тањлил намудааст.Хулоса, аз ибтидо то интињои китоби

худ Абдунабї Сатторзода, панди бузур-гони мо «якеро сад магў, садро яке гў»-ро истифода намуда, китоби таълимии хубе таълиф карда, ба хонандагон туњфа на-мудааст.Бартарии китоби мазкур аз

китобњои дигари адабиёт дар он аст, ки нависандаи китоб чун муњаќќики тавоно ва суханшинос сараро аз но-сара, хубро аз зишт, некро аз бад, по-кро аз нопок фарќ кунонида, асолати шеъру шоирї, бузургии сењри сухан, мазмуну мўњтавои адабиёти асилро ба хонанда ифшо намудааст.Мо аминем, ки китоби мазкур њам ба-

рои хонанда ва њам барои устодон дасту-ри хуби таълимиест, ки ба инсон таърих-шиносию нуќтасанљї ва покизаандешию одамгариро таълим медињад.

Муродалї НАЉМИДДИНОВ,омўзгори гимназияи №2-и шањри

Душанбе

Бозии «Хоначаи сењрнок»3 - то хонача сохта шудааст (аз картон). Дар хоначаи якум аломатњои элементњои гурўњи

1,2,3 дар вараќчањо навишташуда, гузошта ме-шаванд, инчунин, аломатњои элементњои гурўњи њафтум ё ѓайра навишта, дар хоначаи дуюм гузошта мешаванд. Хонандагон бо навбат дари хоначањои 1 ва 2-юмро кушода, вараќча мегиранду муодилаи ре-аксияи байни элементњои хоначањои 1-ум ва 2-юмро тартиб дода, ба хоначаи сеюм мегузоранд. Сипас, 3 нафар хонандагони бењтарин дар симои њакамон омада, дари хоначаи сеюмро кушода, љавобњоро мегиранд, месанљанд ва бањо мегузоранд. Пас аз он, омўзгор кори санљидаи хонандагонро аз назар мегузаронад. Он љавоб дуруст њисобида мешавад, ки хонанда њангоми тартиб додани муодилаи химиявї тартиби бо њам пайваст шудани элементњоро донад, коэффисиент ва индекс гузошта тавонад. Барои ин корњоро дуруст иљро намудан, дараљаи оксидшавї, электроманфияти элементњоро донистани талаба за-рур аст. Љавобњои дуруст ба хоначаи сеюм гузошта мешаванд, хонандагони дигар низ минбаъд мета-вонанд љавобњои дурустро аз хоначаи сеюм (яъне сењрнок) дарёфт намоянд.

Бозии «Хаткашон»Мор дар ќуттичаи сењрнок бахшида ба соли мор ба

хонандагон мактуб меорад ва таќсим мекунад. Њар як хонанда супорише, ки дар мактуб омадааст, дар ваќти муайяншуда иљро менамояду ба ќуттичаи сењрнок меандозад, «мор» љавоби мактубњоро бояд барад. Омўзгор супоришњоро месанљад, бањо мегузорад ва ба тахтаи эълонњо бањоњоро овезон мекунад.Бо ин роњ хонандагон мекўшанд, ки муодилањои

химиявиро мустаќилона дуруст навишта, масъалањоро њал намоянд.

Бозии «Гулзор»Дар рўи миз гулњои рангоранг (аз пластмасса

низ мешавад) ва дар байни буттањои гул саволњо гузошта шудааст. Хонандагон ба 4 гурўњ 5 нафарї таќсим мешаванд ва аз буттањо вараќчањоеро, ки дар он саволномањо гузошта шудааст, мегиранд ва љавоби саволњоро менависанд. Сипас, љавоби саволњо аз тарафи муаллим санљида мешаваду вариантњои дуруст дар болои гулњои кушода гузошта мешаванд (аз ќоѓазњои ранга шакли гулњо бурида шуда, саволњо навишта мешаванд). Љавоби дуруст ранги гулзорро зебо менамояд. Љавобњои нопурраро патрулњои сабз љамъ карда мегиранд.Бо ёрии ин бозињо хонандагон дар мавзўи эфирњои

мураккаб маълумотњои сањењ мегиранд.

Бозї бо пуфакХонандагон ба ду гурўњ таќсим мешаванду 2 - то

пуфак гирифта, бозиро оѓоз менамоянд. Агар хонан-да як маротиба пуфакро боло партояд, гурўњи дигар элементњои яквалентаро номбар мекунанд, 2 маротиба боло партояд элементњои дувалентаро номбар меку-нанд. Ба њамин тарз, бозї идома меёбад. Гурўње, ки ба саволњо пурра љавоб мегўяд, ѓолиб њисобида мешавад.

М.МУСЛИДДИНОВА, Њ.МАЊМАДИЕВ,

омўзгорони химияи литсейи №2 барои хонандагони болаёќати шањри Душанбе

НУЌТАИ НАЗАР

ФАЪОЛИЯТ

КИТОБИ ДАРСИИ СУТУДАНЇСолњои охир барои мактабиён китобњои зиёде ба нашр расиданд.

БА ЁРИИ ОМЎЗГОРОНИ ЉАВОН

Бозии «Хоначаи сењрнок»

БОЗИЊОИ ДИДАКТИВЇДАР ДАРСЊОИ ХИМИЯ

Омўзгорони хуб дар њаёти ак-сар шогирдони хеш гардиши куллї ба вуљуд меоранд ва дар интихо-би љодаи мувофиќи зиндагї аз љониби шогирдон наќши муњим мебозанд. Зани њалиму мењрубон ва соњибхирад Шпакова Валентина Инавовна, ки дар мактаби раќами 1-и ноњияи Ѓончї ба хонандагон аз фанни забони русї дарс мегуфт, барои Раъно Ќобилова њамин гуна омўзгор буд. Чї ќадар дарсњои љолибу муассир ва шавќангез- бар-гузор мекард Валентина Ивановна! Ба асари машѓулиятњои рангини ў аксар шогирдони мактаб дилдодаи забони русї шуда буданд. Муалли-ма дарсњояшро маъмулан аз таъки-ди моњияти забондонию ањамияти забон (њар дафъа бо далеле тозаву таваљљуњбарангез) оѓоз мебахшиду сипас гўшзад мекард: - Нек бидоне-ду огоњ бошед, ки бидуни омўзиши амиќи забони модарї дар омўзиши њељ як забони дигар муваффаќ нахоњед шуд.Валентина Ивановна бисёр хуб

шеър мехонд, порањои насриро низ хеле љаззоб ќироат мекард, дар бо-раи Пушкину Лермонтов, Толстою Достоевский… њикояњояш басо

муассир буданд. Њар як дарси ин омўзгори варзида, шавќу њаваси Раъноро нисбат ба забони русї меафзуд ва нињоят, ў ба хулосае ра-сид, балки азм кард, ки дар оянда омўзгори забони русї шавад.Ва њамин тавр њам шуд. Раъ-

но Ќобилова бо азми комил ва бо ќатъият пас аз хатми мактаб њуљљатњояшро ба факултаи забон ва адабиёти руси ДДХ ба номи академик Б.Ѓафуров супорида, донишљў шуд ва соли 1984 ин боргоњи бонуфузи илму маърифа-тро бомуваффаќият ба итмом ра-сонд. Дар зодгоњи орзуњояш, дар маъвои барояш басо азизу муъ-табар – дар мактаби раќами 1-и ноњияи Ѓончї ба сифати омўзгори забони русї оѓози фаъолият кард. Раъно ба маънои томи сухан идомабахши љодаи фаъолият ва сабку услуби омўзгории устоди арљмандаш Валентина Ивановна буд ва аз ин рў, зуд дар байни ањли таълиму тарбияи мактаб мавќеи сазовор ёфту эътироф гашт ва соњибэњтиром шуд…

Гардиши ќисмат соли 1989 Раъ-но Ќобиловро ба пойтахти киш-вар – шањри Душанбе овард. Ва аз њамин сол то њол ин омўзгори соњиблаёќат дар мактаби раќами 89-и ноњияи Сино ба хонанддагон аз фанни забони русї дарс мегўяд. Ўро имрўз дар ќатори бењтарин омўзгорони ин фан ном мебаранд.Љои бањс нест, ки дарсњои аксар

омўзгорон зоњиран ба њам шабоњат доранд, таќсими ваќту лањзањои дарс ва пурсишу посухашон шабењи њамдигар аст. Раъно Ќобилова низ ин нуктаро эътироф мекунад, вале…

- Сењри сухан, самимият ва њар як рафтори омўзгор дар маљмўъ моњияти дарси ўро ифода ме-намоянд, - мегўяд муаллимаи соњибтааљриба. – Омўзгоре, ки ин нуктањоро њамеша дар мадди назар дорад, муваффаќ хоњад буд. Оне, ки ба таълиму тарбияи шогирдон мегаравад, бояд, пеш аз њама, бо-варии эшонро нисбат ба худ пайдо намояд.Омўзгор Раъно Ќобилова њанўз

њам ба њар як машѓулияташ бо хо-

нандагон ончунон омодагї мегирад, ки дар нахустсоли фаъолияташ чу-нин мекард. Аз назари ў, њар дарс як вохўрии тоза бо шогирдон, фатњи як ќуллаи нав, эљоди як асари љадид аст. Ба ин бояд љиддї тайёрї дид, то дарс якрангу дилгиру камсуд набошад.Ин омўзгори чиракор аз он

ќаноатманд аст, ки дар айёми мо забондониву забономўзї ањамияти махсус пайдо кардааст ва љавонон бо майли том забон меомўзанд. Аз

љумла, омўзиши забони русї вусъ-ат пайдо мекунад. Хонандагон хуб дарк кардаанд, ки барои роњ ёфтан ба пањнои фаъолият ба њар фард забони русї имконоти фаровон фароњам меоварад.Шогирдони Раъно Ќобилова

бо забони русї хуб њарф мезананду ќавоиди онро амиќ аз бар намудаанд. Ин аст, ки чанде аз онњо (аз љумла, Н.Мамадљонова, Ш.Аминова, Д.Ризоева…) дар озмунњои фаннии мактабиён соњибљоиза гаштаву дар озмунњои фосилавї низ комёбї ба даст оварданд.Муаллима Раъно Ќобилова ва

эљодкорї низ шуѓл меварзад ва дар заминаи таљрибаи омўзгориаш ва бар асоси мушоњидаву бардоштњояш аз раванди таълиму тарбия пайваста маќолањои методї менависад ва дар мањфилу конфронсњо суханронї ме-кунад.

- Омўзгорї аслан эљодкорист, - мегўяд муаллима. – Њар як дарс чун асари тозаест, ки заминаи андешаву мулоњизаву љустуљуву тахайюл рўи кор омадааст…Ў њаќ аст ва таманнои онро дорем,

ки сафи чунин омўзгорони эљодкори мо рўзафзун бошад.

А.МУРОДЇ,«Омўзгор»

ОМЎЗГОРЇ ЭЉОДКОРИСТ

№ 25 21-уми июни соли 2013 11ОМЎЗГОР МАКТАБ ВА ОИЛА

Тайи чанд соли гузашта баъзе па-дару модароне буданд, ки ба таълиму тарбияи фарзандонашон кам диќќат медоданд. Хонандагон баъди хатми синфи нўњум мактабро тарк мекар-данд, ки ин ба таълиму тарбияи хо-нандагони мактаб таъсири манфии худро мерасонид. Ё худ баъди синфи нўњум барои мардикорї ба Россия мерафтанд. Њукумати Љумњурии Тољикистон

њамаи инњоро ба назар гирифта, «Ќонун дар бораи масъулияти па-дару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»-ро пешкаши умум гардо-нид. Дар моддаи 5-и банди якуми ќонун гуфта шудааст, ки: «Таьлиму тарбияи фарзанд вазифаи падару мо-дар, омўзгор, давлат ва ањли љомеа мебошад».Баъди дастрас шудани ќонун

масъулияти падару модарон зиёд гардида, диќќати ањли љомеа ба он равона шуда, ќафомонии хонандагон ба дарсњо коњиш ёфт.Агар дар оила муносибати бай-

ни падару модар мењрубонона бошад, муњаббати байни зану шавњар поквиљодонона, њалимона, њамдигарфањмї ва суханњои гарму нарм бошад, он ваќт метавон гуфт, ки ин оилаи солим фарзанди солим, одами солими ояндаро тарбия карда метавонад.Дар ќонун ќариб дар њамаи

бандњояш номи падару модар дарљ гардида, масъулияти онњо нишон дода шудааст.Дар наќша-чорабинињои Вазора-

ти маорифи Љумњурии Тољикистон љињати иљрои дастуру супоришњои Президенти Љумњурии Тољикистон, муњтарам Эмомалї Рањмон, ки зим-ни суханрониашон бахшида ба Рўзи дониш дар мактаби байналмилалии Президентї дар шањри Душанбе аз 1-уми сентябри соли 2012 баён на-муданд, оварда шудааст: «Сабаб ва пайдоши вайроншавии ахлоќи хо-нандагон дар муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёна омўхта шуда, бањри бартараф кардани камбудињо чорабинињои мушаххас тартиб дода шавад. Њарчї бештар корњои тарбиявї, фањмондадињї ва љалби омўзгорони ботаљриба ва рўзгордида дар мактабњои тањсилоти ибтидої,

асосї ва миёна ташкил ва гузарони-да шавад».Тарбияи насли наврас њамеша дар

маркази диќќати љомеа ва давлат ќарор дошта, таъмини фазои солимї ва психологии он яке аз масъалањои муњим ба шумор меравад. Дар шаро-ити имрўза кўдакони зиёде њастанд, ки њамчун хонандаи душвортар-бия, дарсгурез, њуќуќвайронкунанда ва ќонуншикан эътироф гардида-анд. Онњо кирдорњои хавфноки љамъиятиро содир менамоянд. Аз нигоњи синнусолї, бадахлоќї ва рафторњои зиддињуќуќї бо як дав-раи муайян мањдуд набуда, зуњуроти шадиди он ба синни наврасї, аз 10-

11 солагї то 14-15 солагї рост меояд, зеро давраи наврасї давраи гузариш буда, кўдакон дар ин давра бўњрони љиддии синнусолиро аз сар мегузаро-нанд.Агар мо дар ин давраи

мудњиши гузариш њуќуќњои шањрвандии кўдакро эътироф накарда , поймол кунем , пай-доиш ва вайроншавии ахлоќи хонандагон дар мактаб сар ме-занад . Бинобар ин , моро ло-зим аст, ки аз муаллимони ботаљрибаву рўзгордида дар мактаб истифода барем , бо онњо њамкорї намуда , вохўриву суњбатњо ташкил намоем . Њарчї бештар аз панду андарзњои ниё-гонамон дар роњравњои мактаб ва синфхонањо шиор овеза кар-да, аз онњо њаррўз истифода ку-нем .Сабабњои асосии пайдоиш ва вай-

роншавии ахлоќи хонандагон дар чу-нин њолатњо сар мезанад:

1) Дар тарбияи наврасон бештар оила не, балки муњити беруна таъси-ри зиёдтар расонидааст.

2) Дар оилањо фазои иљтимоии психологї муътадил набуда, якдигарфањмии байни волидон (па-дару модарон) ноустувор аст.

3) Људо шудани падару модарон ва ба њамдигар муттањид набудани онњо.

Пас, дар наврасон чунин хусусиятњо ва хислатњои манфии характер пайдо мешавад. Ба монанди: изтиробнокї, бефаросатї, кундзехнї, бемаќсадї, сабукфикрї, танбалї, беѓайратї, нодонї, бадбинї, берањмї, беинсофї, сангдилї, бењис будан, даѓалї, ќафомонї, зараррасонї, якравї, инљикї, бевиљдонї, беѓай-ратї, њавобаландї, беилтифотї, номењ-рубонї, худпарастї, мардумгурезї, тарсончакї, даѓалї, бетартибї, бад-гумонї, дурўѓгўї, сусткорї, беморї, дарундорї, бељуръатї, муѓамбирї, хаёлпарастї, ѓамгинї, худбањодињї, сергапї, сустї ва заифї, асабоният, пинњонкорї, ќасдгирї, парешон-

хотирї, бетоќатї, лофзанї, аз хона гурехтан, ќонуншиканї ва ѓайрањо.Агар дар оила фазои солим, муъ-

тадил, якдигарфањмї, эњтиромї байни падару модар ва муњити со-згории берун аз оила дуруст бошад, пас наврасон дар рўњияи мусбии боаќлї, солимї, љасурї, бофаросатї, болаёќатї, хушзењнї, боистеъдодї, љиддї будан, ситорагармї, суботкорї, мењнатдўстї, кушодадилї, фаъолї, самимият, хайрхоњї, боѓайратї, боинсофї, хушмуомилагї, бодиќќатї, поквиљдонї, гапдаро будан, хоксорї, серѓайратї рањмдилї, мењрубонї, адолатнокї, оромї, боќувватї, нармдилї, њалолкорї, бољуръатї, пурќувватї, сертоќатї, номуѓамбирї, ботањаммулї, хурсанд будан, безарарї, сахигї, љасурї, чаќќонї, покизагї, шуљоатмандї, хушњолї, камгапї, хештаншиносї ва ѓайрањо тарбия меёбанд. Мусаллам аст, ки Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таъ-лиму тарбияи фарзанд» як дастури волоест барои падару модар, муал-лимон ва кулли ононе, ки ба таълиму тарбия сари кор доранд. Барои амалї шудани ќонун љидду љањди дилсўзона бояд кард.

Х.ЛАБЛАБУНОВ, ходими илмии ПРМ

ТАРБИЯ МИННАТДОРЇСОЗГОРИИ ПА ДАРУ МОДАРОН ДАР ТАРБИЯИ ФАРЗАНДОН

Тайи чанд соли гузашта баъзе па-

асда

мќавамуиткибиваанљанирара Инсон аз он лањзае, ки аз

љониби Офаридгор офарида шуд, њамеша дар љустуљи итти-лооти нав буд ва бањри бењтар гардидани зиндагии њаррўзаи худ тамоми мушкилињоро паси сар мекарду зањмат ме-кашид. Билохир, ба он муам-мое, ки инсонро њамеша зери тозиёнаи хеш ќарор медод, комёб шуд ва миёни ин този-ёнро шикаста зиндагии худро кўлан дигаргун сохт. Яъне, ў њамеша мубориза мебурд ва тавонист дар марњилањои гу-ногуни таърихї аз худ бо ном «Устод»-ро њамчун рањнамои башарият маъруф кунад. Чун-ки ў њам устод буд ва њам шо-гирд. Дар њадисе омадааст: «Ё олим бош ё таълимгиранда». Яке аз чунин устодо-

ни ботаљриба дар мактаби тањсилоти миёнаи умумии раќами 62-и ноњияи Исмои-ли Сомонии шањри Душан-бе фаъолият менамояд, ки бо доштани тамоми усулњои падагогї дар байни хонанда-гони мактаб ва олами атроф, ки онњоро ињота кардааст, маъруфият дорад. Ба мо-нанди Тўтихон Мухторова, Умияхон Яёхољаева, Хосият Љамолова, Назаралї Му-родов, Нозим Аминов, Бу-нафша Таѓоева, Абдулвањоб Одинаев ва дигар устодо-ни љавон. Лек дар байни ин ќадар устодон, ки банда њамеша бар онњо эњтиром дорам, Т.Мухторова ва У.Яёхољаева хеле маъмулта-ранд. Чунки инњо дар баро-бари устод буданашон боз як масъулияти сангинеро бар душ доштанд - яъне роњбари синфи мо буданд.Воќеан, муаллима Т.Мух-

торова зањматњои зиёде кашиданд, то мо ба воя би-расем. Муаллимаи азиз ва роњбари мо дар синфи ибтидої буданд, ки ин давра хеле ва хеле машаќатњои зиё-дро талаб мекард. Зеро аз њар нафар таќозо мекунад, то ин

масъулияти сангинро ба зим-ма бигирад ва ин тифлаконро ба роњи рост њидоят кунад. Хотироти хело аљибе дорам, аз ин муаллимае, ки сазовор аст, ўро бо ин унвон ном би-гирам. Муаллимаи ширинка-лом њамеша љањд мекард то аз бурду комёбињои оянда ба воситаи дарсњои шавќовар моро роњбаладї кунад, ки дар оянда шахсияте ба ка-мол расем, номбардори усто-ду дабистони хеш бошем. Ва низ муаллима ба орзуи њамешабањори худ расид.Муаллимаи дигар, Умия-

хон Яёхољаева мебошанд, ки моро аз сўйи нокомињо ба сўйи комёбињо, аз бадї ба некї, аз пастї ба баландї, аз торикї ба рўшної, аз сардї ба гармї роњнамої наму-данд. Муаллима роњбариро

аз синфи 5 то синфи 11-ум бар душ гирифтанд ва дар ин марњила чи ќадар зањмат ва шабњои бехобиро мегу-заронданд, вале боре њам шикоят аз нафаре намекар-данд, баръакс њамеша бањри муваффаќиятњои мо мубори-за мебурданд. Он замон ранљу азобњои до-

даамон дар назарамон намена-муд. Аммо пас аз як муддати муайян фањмидем, ки мо хато-кор будаем, на чизи дигар. Инак, мо дар арафаи

анљоми соли хониши 2012-2013 ќарор дорем. Ба њамаи устодон ва шогирдон тамоми хушбахтињои оламро таманно дорам. Бошад, ки сари балан-ди онњо њељ гоњ хам нагардад. Устодони азизу мењрубонам, њамеша шуморо дўст медорам, њамаи муваффаќиятњои ман аз зањмату талошњои шумост. Њамеша хушбахту саодатманд бошед, устодоне, ки номи устодї ба шумо арзандааст.

Алиакбари ЊАЁТЗОД, донишљўи соли 3-юми

ДДСТ ба номи М.Турсунзода

Инсон аз он лањзае, ки аз љониби Офаридгор офарида

масъулияти сангинро ба зим-ма бигирад ва ин тифлаконро

ТАШАККУР БАР ТУ БОДО, УСТОДАМ!

Оиларо аввалин мактаб ва падару модарро нахустин омўзгори њар як тиф-ли ба дунёомада мегўянд. Яъне, тар-бияи дурусти насли наврас, аввал дар муњити оила, баъдан дар муассисањои таълимї роњандозї мегардад. Вобаста ба пешравї ва соњибистиќлол гардида-ни кишвари азизамон, дар муассисањои таълимї барои таълим ва тарбия на-мудани насли имрўзу ояндаи миллат шароитњо фароњам меоянд. Боиси нигаронист, ки волидайни

муњтарами мо таълиму тарбияи фарзан-донро пурра ба дўши мактаб ва омўзгор гузошта, аз њолу ањволи фарзандон ѓофил мемонанд. Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» онњоро водор мекунанд, ки бањри пешрафти љомеа наќши муасси-ри худро гузошта, фарзандонро ба роњи

дуруст тарбия намоянд ва њамкориро бо муассисањои таълимї љоннок намо-янд. Бо вуљуди ѓамхорињои Њукумати Љумњурии Тољикистон ба кори макта-бу маориф, баъзе аз падару модарон аз таълиму тарбияи фарзанд канораљўї намуда, сабаби надоштани ваќтро бањонаљўї намуда, аз дафтару китоб ва дигар асбобњои хониш кўдакони худ бехабаранд. Охир, вазифаи онњо танњо ба дунё овардани тифл нест.Мешавад њолатњое, ки волидайни

замонавии мо дар рўзномаи кўдаки худ имзо намемонанд. Ё ин ки дар маљлиси кумитаи падару модар иш-тирок намекунанд. Баръакс, дар мавридњои сар задани њодисањои но-хуш аз љониби хонандагоне, ки дар чунин муњит тарбия гирифта, воли-

дайн барои даъво ва њифз кардани њуќуќи худ ваќт пайдо мекунанд. Њол он ки аз уњдадории худ ѓофил мондаанд.Дар баъзе маврид волидайн фар-

зандони сустхони худро бо кадом роњу восита аз мактабњои тањсилоти умумї гирифта, шомили литсей ва гимназияњо мегардонанд, ки хоси хо-нандаи болаёќат аст. Дар натиља ин муассисањои таълимї аз чунин падару модарони «бомасъулият» тез доѓдор мегардад. Маќсад ин аст, ки волидай-ни муњтарам дар парвариши фарзанд аз ибтидо бояд масъулият дошта бо-шанд.

Хосият ХОЛБОБОЕВА, литсейи №2-и шањри Душанбе

НИГАРОНЇ ВАРЗИШДОМАНГИР НАШАВЕД

№ 25 21-уми июни соли 201312 ОМЎЗГОР МУСОЊИБА

бањсбарангез гаштааст, ба масъалаи фурўши озоди китобњои дарсї рабт дорад. Бисёре аз роњбарони мактабњо мепурсанд, ки китобњои дарсї кай ба савдои озод ба-роварда мешаванд.

-Аз муњтавои савол маълум аст, ки ди-ректори муассиса мехоњад, ки ба њамин восита масъулиятро аз худ дур намояд. Ни-зоми иљораи китоби дарсї кори роњбарони синфњоро аз њама бештар душвор мегар-донад. Дар натиља норизоии роњбарони синф ба ќавле сабаби «љанљолњо» -и зиёд бо роњбарияти мактабњо мегардад. Роњбарони мактабњо мањз ба њамин хотир, яъне гу-рез аз «љанљол»-и роњбарони синфњо ин пешнињодро ба миён мегузоранд. Аммо бояд дар назар дошт, ки як воситаи баланд бар-доштани сифати тањсилот тавассути таъмин намудани хонандагон бо китобњои дарсї ба даст меояд. Мувофиќи «Тартиби ба иљора додани китобњои дарсї дар муассисањои тањсилоти умумии Љумњурии Тољикистон» (минбаъд Низомнома…) низоми љамъоварии маблаѓ дар муддати се сол ба таври зайл су-рат мегирад: 34+33+33=100 фоиз. Яъне, фа-разан, агар нархи як китоби дарсї 10 сомонї бошад, аз хонандаи истифодабарандаи соли якум танњо 34 фоизи нархи он (3 сомониву 40 дирам) гирифта мешаваду халос. Аз ис-тифодабарандаи солњои дуюму сеюм бошад, 33-фоизї (3 сомониву 30-дирамї). Ин тартиб имконият медињад, ки њамаи падару модарон имконияти харидорї ва таъмини фарзандо-нашонро бо китобњои дарсї дошта бошанд. Аммо, мутаассифона, мебинем, ки аксарияти муассисањои таълимї ва шуъбањои маорифи шањру ноњияњои љумњурї аз њисоби иљораи китобњои дарсї ќарздоранд. Аз рўи љавоби масъулон, падару модарони серфарзанд маблаѓро намесупоранд ё китобњоро намеги-ранд. Тасаввур кунед, агар мо китобњоро ба савдои озод барорем, ањвол дар мактабњо чї мешавад.Аён аст, ки аксари мардуми доро дар

шањрњо зиндагї мекунанд. Вазорати мао-риф дар асоси шартномањои дуљониба дар шањри Душанбе ба фаъолияти 6 маѓоза, дар шањрњои Хуљанд ва ноњияи Ёвон ба фаъо-лияти 1 маѓозаи фурўши китобњои дарсї иљозат дод. То айни замон 4 маѓозаи шањри Душанбе ва 1 маѓозаи шањри Хуљанд аз саба-би ба савдо нарафтани китобњои дарсї баста шуда, китобњои дарсї ба Вазорати маориф бозгардонида шуданд. Бо маѓозаи ноњияи Ёвон бошад, тайи 2 сол кашмакаш доштем ва нињоят, дар таърихи 16.05.2013 маѓоза маблаѓи боќимондаи ќарзи китобњои гириф-таашро пардохт кард. Албатта, дар сурати фаро расидани фурсати мусоид Вазорати ма-ориф ин иќдомро пеш мегирад, вале айни њол чунин фурсат фаро нарасидааст. Дар шарои-ти имрўзаи кишвар бењтарин воситаи таъми-ни тамоми хонандагон бо адабиёти таълимї ин низоми иљораи китобњои дарсист.

- Мушкилоти номувофиќатии китобњои дарсї бо барномањои таълимї солњост, ки бањсро миёни љомеа бартараф карда намета-вонад. Мегуфтед, ки Вазорати маориф дар ин маврид чї тадбирњоро ба кор мебарад.

-Дар њаќиќат, ин масъала њам барои омўзгорону хонандагон ва њам барои волидон ташвишро ба миён гузоштааст. Сабабњои рўй додани ин њолат гуногун буда, барои ислоњи он Вазорати маориф тадбирњои муњим ме-андешад. Бо маќсади рафъи ин камбудї тањти роњбарии вазири маорифи Љумњурии Тољикистон ва муовинони ў гурўњњои корї оид ба тањияи стандартњои нави таълимї таъ-сис дода, аллакай кор шурўъ шудааст. Фикр мекунам, баъд аз тањия, тасдиќ ва татбиќи стандартњои фаннї чунин номувофиќатињо аз байн хоњанд рафт. Он гоњ дар асоси ин стандартњо барномањои таълим ва дар асоси барномањо китобњои дарсї навишта меша-ванд.

- Пешнињоди баъзе китобњои дарсї ба-

рои синфњои 1–4 њам мувофиќи бо барномаи таълими куњна ва њам мувофиќи барномаи таълими нав ба мактабњо боиси нигаронї гардидааст. Дар ин сурат љињати тартиби пардохти маблаѓи иљораи онњо каме равшанї меандохтед.

-Ёдовар мешавем, ки соли 2012 аз љониби Маркази идораи лоињаи кредит дар соњаи маориф (МИЛК) 8 номгуйи китобњои дарсии «насли нав» («Забони модарї» ва «Математи-ка» барои синфњои 1, 2, 3, 4) нашр ва ба њамаи шуъбањои маориф дастрас гардонида шуданд. Азбаски њамагї 80–90 фоизи хонандагон бо ин китобњо таъмин гардонида шуданд, 10–20 фои-зи боќимонда аз њисоби китобњои аввала таъ-мин гардиданд. Соли хониши 2012–2013 низ ба охир расид, аммо мо маблаѓи он китобњоро то њол талаб накардем. Акнун дар давоми 2 сол боз як теъдоди ин китобњои «насли нав» аз љониби хонандагон ѓайри ќобили истифода шуданд. Ин норасої аз њисоби китобњои «нас-ли пеш» пур карда мешавад, чунки имсол ва соли оянда чопи ин китобњои дарсї ба наќша гирифта нашудааст.

-Замони истиќлол барои чопи китобу дастурњо бењтарин имкониятро фароњам овард. Бо истифода аз ин имконот баъзе корхонањои хусусї дар чопи китобњои дарсї аз амалњои ѓайриќонунї истифода бурданд. Масалан, нусхаи китобњои дарсиро ба табъ расонида, бо нархи арзонтар ба фурўш гу-зоштанд. Дар ин хусус адешаи Шумо чї гуна аст? Њамзамон, дар бораи арзиши китобњои дарсї чанд сухан мегуфтед.

-Дар тамоми муассисањои таълимї ис-тифодаи китобњои дарсї ва маводи нусха-бардоршуда ќатъиян манъ аст, чунки ин гуна китобњо хонандагонро ба бемории наздикбинї ё дурбинї оварда мерасонанд. Њар як падару модар бояд ба хотири њифзи саломатии фарзандонашон аз харидории чу-нин китобњо худдорї намоянд.Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

барои арзон, бо сифати баланд ва дар дохи-ли кишвар нашр шудани китобњои дарсї чорањои амалї андешида истодааст. Ба та-возуни Вазорати маориф гузаштани КВД «Комбинати полиграфии шањри Душан-бе», дар муддати кўтоњ таъмиру тармим ва бо таљњизоти нав љињозонида шудани он аз љумлаи чунин тадбирњост. Аммо ба њар масъала бояд воќеъбинона ва холисона бањо дод. Тасаввур кунед, 1 кг помидор дар аввали моњи май 20 сомонї, 1 кг зардолу 25 сомонї арзиш дорад. Ё як басти коѓази сафеди андо-заи А4 25 сомонї арзиш дорад. Аммо арзиши миёнаи китобњои дарсии дар соли 2012 нашр-шуда ба 9 сомониву 12 дирам баробар аст. Масалан, китоби дарсии «Забони модарї» барои синфи 2 тахминан аз 255 сањифа ибо-рат буда, 12 сомониву 61 дирам арзиш до-рад. Њол он ки танњо коѓази барои нашри он сарфшуда ба 12 сомониву 75 дирам баробар аст. Бубинед, ки «Биологические олимпиады школьников», ки соли 2012 аз љониби на-шриёти «Мнемозина»-и Россия ба табъ ра-сида, аз 364 сањифа иборат аст, 3000 рубли русї арзиш дорад. (баробар ба 450 сомонї) Ин дар њолест, ки Федератсияи Русия маво-ди нашриро худаш исењсол мекунад. Ин гуна мисолњо хеле зиёданд. Роњбарияти Вазорати маориф ин масъаларо љиддан зери назорат ќарор дода, барои арзон шудани китобњои дарсї тамоми чорањоро меандешад.Китобњои дарсї аз анбори Вазорати

маориф ба шуъбањои маориф ба воситаи

борхатњо дастрас карда мешаванд. Нарх ва теъдоди китобњои дарсї дар њамон борхатњо нишон дода мешавад. Мутасаддии шуъбаи маориф мувофиќи Низомнома китобњоро тибќи дархост ва ё мувофиќи шумораи хо-нандагон ба воситаи борхатњо ба мактабњо таќсим мекунад, ки дар онњо нарх ва теъ-дод њатман нишон дода мешавад. Китоб-дори мактаб вазифадор аст, ки нархномаи китобњои иљоравиро тибќи њуљљат дар гўшаи китоб овезон намояд. Дар ин самт ба њељ гуна тањриф иљозат дода намешавад. Та-моми амалњо бояд тибќи Низомнома сурат гиранд.

-Нигаронии зиёди дигар мавриди ѓалатњои зиёди китобњои дарсист. Вазорати маориф дар ислоњи ин нуќсонњо аз кадом роњњо исти-фода мебарад?

-Бояд зикр кард, ки дар ин њолат сабабњо гуногунанд. Як сабаби асосї чопи таъљилии китобњои дарсї буд, ки дар он замон чунин талабот ба миён омада буд. Сабаби дигар-ро ба њавасманд набудани муњаррирон њам нисбат додан мумкин аст. Минбаъд Вазора-ти маорифи Љумњурии Тољикистон нашри китобњоро як сол пештар ба наќша мегирад ва љињати пурра омода шудани дастхати китобњо ба муаллифон мактуб равон меку-

над, ки онњоро ба чопи навбатї омода наму-да, матни китобњои дарсиро дар мувофиќа бо ќоидањои имлои забони тољикї ва бо на-зардошти эроду пешнињодњои муќарризон таљдиди назар кунанд. Баъд аз ин китобњо ба Муассисаи нашриявии «Маориф ва фарњанг» барои тањрир ва оройишу ба чоп омода кар-дан пешнињод мегарданд. Сипас, ба марказ бозгардонида шуда, барои чопи онњо озмун эълон карда мешавад. Ширкатњои ѓолибони озмун љиддан

тањти назорат гирифта мешаванд, то тамо-ми хусусиятњои техникии нишондодашударо амалї карда, китобњоро дар дохили киш-вар интишор намоянд. Албатта, њоло њам дар китобњои дарсї ѓалатњо њастанд, аммо дар ислоњи онњо бояд њар кадоми мо худро масъул донем. Пешнињоди таќризњои пурар-зиш ба Маркази тањия, нашр ва муомилоти китобњои дарсї, илмию методї бењтарин роњи ислоњи ин кор аст.

- Барои ба њадаф расидан Низомнома ё «Тартиби ба иљора додани китобњои дарсї дар муассисањои тањсилоти умумии Љумњурии Тољикистон» рањнамои хубест. Дастрас гардонидани он ба муассисањои таълимї ва таљдиди назар шудани он кай сурат мегирад?

-Бояд ќайд кард, ки ин њуљљат аз љониби мутахассисони марказ ва мушовирони ботаљрибаи соњаи китоби шуъбањои маори-фи шањру ноњияњои љумњурї таљдиди назар карда шудааст. Он бо таѓйиру иловањо тамо-ми марњалањои нашриро гузашта, бознашр карда шуда, то охири моњи июни соли љорї дастраси њамаи шуъбањои маорифи шањру ноњияњои љумњурї гардонида хоњад шуд. Аз њамаи директорони муассисањои таълимї хоњиш карда мешавад, ки дар китобхонањои муассисањо гўшаи китоб ташкил намуда, ин њуљљатро барои истифодабарї нигоњ доранд. Ногуфта намонад, ки Марказ шакли элек-тронии «Тартиби ба иљора додани китобњои дарсї дар муассисањои тањсилоти умумии Љумњурии Тољикистон»-ро низ ба почтаи электронии шуъбањои маорифи шањру ноњияњои љумњурї ирсол хоњад кард.

-Кињо китобдор шуда метавонад? Дирек-тори муассисаи таълимї њуќуќи бе мувофиќа бо мудири шуъбаи маориф аз кор озод ва ба кор ќабул кардани китобдори мактабро дорад ё на?

-Не, надорад.То имрўз дар аксари муассисањои таълимї ба кор таъйин намудан ва аз кор озод кардани китобдори мактаб бе мувофиќа бо мудири шуъбаи маориф сурат мегирифт, ки сабабгори ба вуљуд омадани камбудињои зиёд, аз ќабили муайян набу-

дани шумораи китобњои воридшудаву со-диршуда ва маблаѓи онњо мешуд. Минбаъд, тибќи Низомнома муњосиби мактаб њатман ба љараёни воридот ва содироти маблаѓи китобњои дарсї назорат карда, љавобгарии онро ба уњда мегирад. Китобдори мактабро директори муассиса дар мувофиќа бо мудири шуъбаи маориф ба кор таъйин ва аз кор озод менамояд. Китобдори мактаб бо директори мактаб бояд хешии наздик надошта бошад. Чунки дар ин доира маблаѓњои зиёд гардиш мехўранд. Ў бояд маълумоти олї дошта, до-нандаи хуби илми њисоб бошад, на шахсе, ки ба сабаби бе љойи кор мондан ба њамин вазифа таъйин гардидааст. Дар оянда, ваќте ки системаи иттилоотии автоматикунонии иљораи китобњои дарсї дар мактабњо насб карда шавад, аз китобдор доштани дониши компютерї ва малакаи бо Интернет ва по-чтаи электронї кор карда тавонистан талаб карда мешавад.

-Бенизомињои зиёд дар љараёни таќсимоти китобњои дарсї боиси сару садоњои зиёд гарди-данд. Ба фикри Шумо, кадом омил минбаъд пеши роњи њар гуна бенизомї, аз љумла, таќсимоти нодурусти китоб ва аз меъёр зиёд талаб карда-ни маблаѓи онро гирифта метавонад?

-Дар соли љорї њуљљати асосии низоми иљора Низомнома бо ворид кардани таѓйиру иловањо аз ќайди Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон гузаронида шудааст, ки ба њар як муассисаи тањсилоти миёнаи умумии кишвар дастрас гардонида мешавад. Инчу-нин, шакли электронии ин њуљљат тариќи почтаи электронї ба њамаи шуъбањои мао-рифи шањру ноњияњо ирсол гардидааст. Дар ин њуљљат вазифа ва уњдадорињои марказ, шуъбањои маориф, директорон, муњосибон ва китобдорони мактабњо нишон дода шу-даанд, ки дар сурати риоя гардидани онњо, бе муњобот, кор низоми дуруст пайдо хоњад кард.Баъдан, иќдоми дигари Вазорати маориф

дар ин самт амалї кардани барномаи элек-тронии Системаи иттилоотии автоматикуно-нии иљораи китобњои дарсї, ки аллакай, дар шабакањои компютерии шуъбањои маорифи шањру ноњияњои кишвар насб карда шудааст, мебошад. Дар назар аст, ки ин барнома дар њар як муассисаи тањсилоти умумии кишвар низ насб карда шавад. Ба воситаи ин бар-нома воридот, содирот ва баќияи китобњо дар анбор, норасоии онњо дар муассисањои таълимї (ё шуъба) ва маблаѓи супоридашу-даро назорат кардан мумкин аст. Баъд аз амалї кардани барномаи номбурда назорат љиддитар шуда, ин самти кор њатман ба ни-зом дароварда мешавад. Ба њар њол, бояд њар як шањрванд, махсусан, корманди соњаи маориф бояд аз рўйи виљдон кор ва фаъоли-ят кунад, ба моликияти давлат њамчун моли-кияти хеш нигариста, тибќи ќонунњо амал ва рафтор намояд.

-Кадом омилњо дар бартараф гардонидани мушкилињои мављуда метавонанд мусоидат намоянд?

-Китобњое, ки аз љониби вазорат ба шуъбањои маорифи шањру ноњияњои љумњурї дастрас карда мешаванд, бояд тибќи дархост ё шумораи хонандагон дар муддати камтарин ба мактабњо таќсим карда шуда, дар ин бора ба вазорат њисобот пешнињод гардад. Мутаасси-фона, чунин тартиби кор на дар њамаи шањру ноњияњои кишвар риоя мегардад. Масалан, гар-чанде ки теъдоди зарурии китоби дарсии «Гео-графияи материкњо ва уќёнусњо» барои синфи 7 моњи январи соли љорї ба шуъбањои маори-фи баъзе шањру ноњияњо дастрас шуда бошад њам, то њол (бо гузашти 6 моњ) он ба хонан-дагон дастрас нашудааст. Китобњои дарсї як сол аз низоми иљора берун мемонанд. Ин гуна њолатњо хилофи низомнома буда, бо айби му-шовирони китоби шуъбањои маориф рух дода, сабаби ќарздор шудани шуъбањо мегарданд. Тибќи Низомнома њар гуна ќонуншиканї, аз љумла, бо нархи ѓайриаслї пешнињод кардани китобњо ќатъиян манъ аст.Ягона њуљљати тасдиќкунандаи фаъо-

лияти њар ду љониб -санади муќоисавї бояд вуљуд дошта бошад. Китобњои ба шуъбањо бо сабабњои гуногун аз шумораи хонан-дагон зиёд воридшуда ва дар анбор ё ки-тобхона нигоњдоришаванда ба мактабњои эњтиёљманди њамон ноњия ё вилоят бояд ир-сол карда шаванд. Минбаъд китобњои дарсї танњо тибќи эњтиёљот нашр хоњанд шуд ва дар сурати нодуруст пешнињод шудани маъ-лумоти номбурда мудири маорифи ноњия (шањр) тибќи ќонун љавоб мегўяд.

МусоњибСаидаи ФАЗЛ

БОЗГАШТ БА МАВЗЎЪниматинатаќдодокигўшњељмоги

зиёдарфо

гункита

КИТОБДОР ВА МАСОИЛИ ВОБАСТА БА ОН

алабот ба миёнро ба њавасманднисбат додан мути маорифи Љукитобњоро як сова љињати пурркитобњо ба муа

та

КИТОБ,

№ 25 21-уми июни соли 2013 13ОМЎЗГОР ГУЛШАНИ РОЗ

ШАРЊИ СЕ БАЙТИ ЊОФИЗ

Сухан дар парда мегўям….Њоља Њофиз шоири малакутї аст

ва шеъри ў низ њамчунин. Аз гузашта то имрўз дар сари кушодани маънии сухани Њофизи бузург тафсиргарон љањду талоши зиёде кардаанд ва њар кас мувофиќи бардошти худ аз шеъри лоя-золии ў маънї њосил кардааст. Шояд то имрўз кам касон дар кушодани маънии сухани ин орифи бузург муваффаќ гаш-та бошанд. Шеъри Њофиз «чун абадият бузург буда, варо оѓозу анљом нест».Худи шеър, махсусан, шеъри адибо-

ни классик ду пањлу доранд - аз он маъ-нии зоњиру ботин, наздику дурро пай-до кардан метавон. Хусусан, ашъори ринди сармаст Њофизи Шерозї њамин гуна хусусият дорад. Дар сухани Њофиз наќши тасаввуф басо барљаста эњсос мешавад. Бинобар он, мебояд шеъри Њофизро пеш аз њама аз ин љињат шарњ дод. Хуррамшоњї ду шоири бузурги адабиёти тољикиу форс - Хоља Њофиз ва Љалолиддини Балхиро муќоиса намуда, мегўяд: «Њофиз аз роњи шеър ба ирфон рафт ва Љалолиддини Балхї аз роњи ир-фон ба шеър рафт». Пас, модом ки чунин бошад, мо њам

кўшиш намудем, ки байтњои Њофизи бузургро аз ин нигоњ шарњ дињем.

Байти аввал: Хезу дар косаи зар оби тарабнок

андоз,Пештар з-он ки шавад косаи сар

хок, андоз.Чун ба маънии наздики байт диќќат

дињем, аниќ аст, ки шоир мухотаби ху-дро ба рўй овардан ба май, яъне њамон шароби ангурї, ки воситаи хушдилї аст, ба хуш гузаронидани умр талќин мекунад. Аммо чун аз нигоњи фањмиши

ирфонї ба мазмуни ин байт назар ку-нем, мебинем, ки маънии дигар зери он нуњуфтааст. Ин љо калимаи май дар фарњанги ирфонї маънии таљаллї, яъне таљаллии илоњиро ифода мекунад. Таваљљуњ мекунем ба як рубоии Умари Хайём: Гўянд, ки май махўр ба Шаъбон

на равост,На низ Раљаб, ки он мањи хоси

худост,Шаъбону Раљаб мањи Худоянду

Расул,Мо май рамазон хўрем, ки он хосаи

мост.

Агар ба маънии ин рўбої нигарем, њам шубњаовару њам хандаовар мена-мояд. Аммо маќсади шоир ин љо та-моман чизи дигар аст. Ин љо аз май гуфтан ў таљаллии љамоли илоњиро дар назар дорад. Ў гуфтан мехоњад, ки ќањрамони лирикиаш тамоми умр муштоќи љамоли илоњї, яъне масти дидор ва висоли ўст, аммо дар моњи мубораки рамазон њамин иштиёќ дар ў ба њадди аъло мерасаду вай масти лояќил мегардад. Њосили байти Хоља Њофиз њам чу-

нин аст: пеш аз он ки аз ин дунё равї ва љасади ту ба хок мубаддал шавад, дар њамин косаи зар – љом, оби та-рабнок – май бирез ва азбаски умри инсон кам аст ва ба чизе намеарзад, дар дили худ муњаббати Офаридгорро зиёдтар љой дењ, ўро дўст дор, масти таљаллии вай гард, зеро ки пас аз тар-ки дунё кардан руњи ту ба руњи мутлаќ мепайвандад.

Байти дуввум:Хирќаи зуњди маро оби харобот

бибурд.Хонаи аќли маро оташи майхона

бисўхт. Дар ин байт калимањои хирќа (либо-

си дарвешон), зуњд (порсої, парњезгорї, бемайлонию бењавсалагї ба дунё), оби харобот (майкада, киноя аз май, бода) ва оташи майхона (шўри ишќ, киноя аз ба љўшу хуруш овардан) бори маънї ме-кашанд. Аз ин байт чунин маънї њосил ме-

кунем, ки ќањрамони лирикї ба зоњид, ки воќеан зоњирбин аст, дар зиддият ќарор дорад. Вай зоњирбинии зоњидро дида, ба ў нафрат мекунад ва мегўяд, ки зоњиру ботини маро иштиёќи ишќи илоњї пурра фаро гирифтааст ва њамин муњаббати пок њастии маро, аќлу њуши маро комилан мутаваљљењи офаридго-рам сохтааст. Ман дар орзуи дидани љамоли Худованд масту бехуд гаштаам, зеро маќсади нињоии суфиён низ њамин аст.

Байти саввум:Ман пири солу моњ наям, ёр

бевафост,Бар ман чу умр мегузарад, пир аз он

шудам. Пирї ба ман бо гузаштани солу моњи

умрам наомадааст. Азбаски дунё фони-ву бебаќост, ман аз он афсўс мехўрам, ки дар ин фосилаи кўтоњи умр барои мушарраф гаштан ба дидани љамоли ту (Худованд), ки маќсади аслии ман аст, имконият намеёбам. Умр дар шитоб асту ман аз он ки ба маќсади дилам на-мерасам, пир шудам. Ин љо гумон наравад, ки мо

андешањои Хоља Њофизро аз нигоњи ирфонї тафсир намуда, хонандаро ба њолати руњафтодагї тарѓиб мекарда бошем. Воќеан, андешањои Њофизи бу-зургвор аксаран соф ирфонї буда, аз љовидонии рўњи инсони заминї, ки пас аз марг ба руњи мутлаќ мепайвандад, шањодат медињад.

Умарбек ШАРИФОВ,омўзгори забон ва адабиёти тољик,

мактаби №13-и ноњияи Айнї

БА ОЗМУНИ «ТАФСИРИ ЯК БАЙТ»Борњо собит гаштааст, ки

омўзгорони фанњои даќиќ табиатан таваљљуњ ба ада-биёти бадеї доранд, ба вижа, мењрашон ба шеъру шоирї фу-зун аст. Иддае аз омўзгорони ин фанњо (физика, риёзиёт, химия…) худ шеър эљод ме-кунанд ва муваффаќ њам њастанд. Омўзгори фанњои математика ва физикаи мак-таби №21-и ноњияи Варзоб Хушњасани Наврўз низ аз њамин гуна омўзгорон аст. Ўро дар ноњия њамчун усто-ди варзидаву соњибтаљриба ва эљодкор хуб мешиносанду эњтиром мекунанд. Дар ради-фи кори таълиму тарбия ин омўзгори хушсалиќа пайва-ста шеър эљод мекунад ва гоње ќитъањое аз навиштњояшро тавассути нашрияњои кишвар ба нашр мерасонад. Инак, аз

навиштањои тозаи омўзгори фаъол Хушњасани Наврўз се ќитъа пешкаши хонандагони њафтаномаи «Омўзгор» ме-гардад.

ЌÈÒÚÀЊÎБар матлаби дил зуд

расидан мушкил,Пўшидани хуршед ба

доман мушкил.Торик намудани муњит

коре нест,Афрўхтани чароѓу гулхан

мушкил.ххх

Ќорун, ки варо сарвати бисёре буд,

Як бандаи ношукри табањкоре буд.

Аз дасти аљал рафт зидунёву дигар

Аз сарвати бисёр чї осоре буд?!

хххАз умр њамеша бохабар

бояд буд,Рањљўи њаёти босамар

бояд буд.Аз будани бесуд њазар бояд

кард,Дар мењвару дар мадди

назар бояд буд.

Хушњасани НАВРЎЗ

НАЗМ

НАВЌАЛАМ

ЭЪЛОН

ТАСЊЕЊ

Достони Ањмадљон 9-уми майи соли 1993 дар дењаи Лойоби ноњияи Рўдакї ба дунё омадааст. Аз овони мактабхонї ба шеър ва адабиёт мењру дилбастагии хоса дорад. Ќитъањое аз сурудањояш дар нашрияи шањри Вањдат – «Шањриёр» ба табъ расидаанд. Достон

алъон донишљўи омўзишгоњи тиббии шањри Вањдат мебошад. Муњтавои ашъори ў мењру муњаббати модар, Ватан ва тараннуми ишќи покро дарбар мегирад.Ба Достон дар љодаи вазнину

пурмашаќќати адабиёт комёбињо хоњонем.

Ñàáç äàð ñàáçСабз дар сабз бањори чамани кўи ту аст,Оламе шефта аз дидани гесўи ту аст.Ту ба он њусну љамол васф ба олам гаштї,Булбули наѓмасаро волаи абрўи ту аст.

Атри гармии нафасњои ту шайдоям кард,Мастии љумлаи олам њама аз бўи ту аст.Ончунин наргиси шањлову љамоле дорї,Ки бидидам њама андар њаваси рўи ту аст.Гарчи Дастон ба тамошои љамолат

бошад,Рўзу шаб дар њаваси чењраи дилљўи

ту аст.

Áîѓè çèíäàãїХуршеди субњ оинаи рўи модар аст,Рангинкамон шабењ ба абрўи модар аст.Бахти сафед љустам, эй дўст, бегумон,Бахти баланд дасти дуогўи модар аст.Тифли ба хоб рафта дар оѓўши гарми ў,Бо нури чењра гавњари бозуи модар аст.Кўње, ки мезанад сухани мо ба рўи мо,Бо лањни рўд њамду саногўи модар аст.Аз гуна-гуна хоб, ки бар кас насиб шуд,Хобе, ки роњат аст, ба зонуи модар аст.Дорад бањор покии дидори модарон,Пуратр боѓи зиндагї аз бўи модар аст.

ШИНОС ШАВЕД: ДОСТОНИ АЊМАДЉОН

ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОНКОЛЛЕЉИ ИНФОРМАТИКА ВА ТЕХНИКАИ КОМПЮТЕРИИ ШАЊРИ ДУШАНБЕ

Ќабули донишљўёнро барои соли тањсили 2013-2014 аз рўйи ихтисосњои зерин эълон мекунад:

2-400101 Таъмини барномавии технологияи иттилоотї (тахассуси «Техник- барномасоз»)2-250131 Буљет ва бањисобгирии буљетї (тахассуси «Иќтисодчї»)2-250135 Њисоби муњосибї, тањлил ва назорат (тахассуси «Муњосиб»)2-450103 Шабакаи телекоммуникатсионї (тахассуси «Техник доир ба телекоммуникатсия»)2-260203 Маркетинг (тахассуси «Иќтисодчї доир ба маркетинг»)2-430103 Энергетикаи барќї (тахассуси «Таъмини барќї»)Дар заминаи тањсилоти умумии асосї (синфи 9) муњлати тањсил 4 сол.Дар заминаи тањсилоти миёнаи умумї (синфи 11) муњлати тањсил 3 сол.Ќабули довталабон ба коллељ ба гурўњњои таълимиашон буљавї ва шартномавї дар шуъ-

баи рўзона ва ѓоибона сурат мегиранд.Донишљўёни коллељ ба идрорпулии (стипендия) муќарраршуда ва хобгоњ таъмин карда

мешаванд.Хатмкунандагони коллељ ба курси дуюм ва дорои дипломи аъло дошта ба курси сеюми

донишгоњњо ба тариќи сўњбат ќабул карда мешаванд.Дохилшавандагон метавонанд тањсили худро дар коллељњои шањри Томск давом дињанд.

МАРЊАБО БА ДАРГОЊИ ИЛМУ ЊУНАР!Суроѓа: шањри Душанбе к.Борбад, 48/1 Почта: kollej@kitk.tj

Тел: 93-721-99-33 Сомона: www. kitk.tj

Филиали ДДМ ба номи М.В. Ло-моносов дар ш. Душанбе, сатњи ба-ланд ва анъанањои бењтарини бунёди таълими классикиро нигоњ дошта, мутахассисонро аз рўи равияњои мазкур омода мекунад:

031900 - Муносибатњои байналхалќї081100 - Идоракунии давлатї ва мањаллї035700 - Лингвистика 010400 - Математикаи амалї ва барномасозї020300 - Химия, физика ва механикаи мавод 020700 - Геология. Филиал бо таљњизоти љадид

ва воситањои муосири техни-кии таълимї, китобхонаи бою ѓании анъанавї ва электронї,

озмоишгоњњо ва утоќњои компютерї муљањњаз гардонида шудааст. Таълим ба забони русї љараён мегирад. Њуљљатњо аз 20 июн то 10 июли

соли 2013 ќабул карда мешаванд.Имтињонњои дохилшавї аз 10

то 24 июли соли 2013 гузаронида мешаванд.Телефонњо барои тамос: ш. Ду-

шанбе, к. Бохтар 35/1 (истгоњи универмаги марказї).Дар назди Филиал Литсейи

равияи табиї-риёзї, ки ќабули хонандагонро ба синфи 10 эълон

мекунад, инчунин курсњои омо-дагии равияи гуманитарї (дар асоси шартнома) амал мекунанд, таълим ба забони русї мебошад. (тел. барои маълумот 227-31-46; 221-99-39). Ќабули њуљљатњо аз 1 августи соли 2013 оѓоз мегардад. Санљиши ќаблї аз рўи фаннњои забони русї, математика ва химия гузаронида мешавад. Маълумоти иловагиро метаво-

нед аз сомонаи www.msu.tj дастрас намоед.

Комёбињо ёратон бод,довталабони муњтарам!

ФИЛИАЛИ ДОНИШГОЊИ ДАВЛАТИИ МОСКВА БА НОМИМ.В. ЛОМОНОСОВ ДАР ШАЊРИ ДУШАНБЕ ЌАБУЛИ ДОВТАЛАБОНРО

БАРОИ СОЛИ ТАЊСИЛИ 2013-2014 ЭЪЛОН МЕНАМОЯДДар шумораи №24 аз 14 июни

соли 2013 дар маќолаи «Зарурати таљдиди назар ба барномаи таълими адабиёти тољик барои синфњои У-Х1 ба сабабњои техникї дар сутуни чо-рум, сархати сеюми матн љумлаи «Дар интихоби адибони классик низ бояд чењрањои маъруф ва ашъори зубдаи онњоро интихоб шаванд», хатои услубї содир шудааст. Шак-ли сањењи љумла ба тариќи зер хон-да шавад: «Дар интихоби адибони классик низ бояд чењрањои маъруф ва ашъори зубдаи онњо ба эътибор гирифта шаванд».Њамчунин дар баъзе љумлањо

хатоњои имлої рафтааст, ки аз муал-лифон пўзиш мехоњем.

ИДОРА

№ 25 21-уми июни соли 201314 ОМЎЗГОР МАКТАБИ ТАЉРИБА

Касе, к-ў ба дониш тавонгарбувад,

Зи гуфтор-ш кирдор бењтарбувад.

Бешубња, ин сатрњои ситораи тобони адабиёти олам Њаким Абулќосими Фирдавсии Тусї шиори устоди нуктасанљ Тил-ло Юсуфович гардидааст. Аз ин лињоз, устод тамоми њаёти пур-баракати худро ба илми кимиё ва тарбияи мутахассисони љавон бахшидаанд. Хислатњои њамидаи устод чун мењрубонї, одамдўстї, мењнатдўстї, маърифатпарварї, мушкилнопазирї ва сахтгири-ву серталабї асоси муваффаќият дар кору фаъолият ва зиндагии њамарўзаашон ба шумор мераванд. Устод Тилло Юсуфович аз рўзњои

аввали ба донишгоњ ќадам мон-данаш ба кори илмї машѓул шуд. Инро дар тањлили њамаљонибаи осори илмиаш, ки самтњои мухта-

лифи илми кимиё-ро дар бар мегирад, дарк кардан мумкин аст. Шавќу раѓбати беандозаи ўро нисбат ба илми кимиё ба на-зар гирифта, акаде-мики АИ Љумњурии Тољикистон К. Т. Порошин эшон-ро ба тањќиќи аминокислотањо ва сафедањо њидоят ме-кунад.Олими љавон ба

синтез ва тањќиќи полипептидњои сох-ташон мунтазам шуруъ намуд. Дар мавзўи «Изомор-физми структураи полипептидї – (глу

– гли - ала) ва ќисми кристаллии фиброини абрешим» тањќиќот гу-заронида, бори аввал полипепти-ди номбурдаро синтез карда, бо усули «рентгенографї» хосиятњои физикию кимиёвии онро омўхта, исбот намуд, ки дар структураи ќисми кристаллии сафедаи табиии фиброини абрешим тезоби глу-таминат вуљуд дошта метавонад, ки њалли ин муаммо то ин ваќт ѓайриимкон њисобида мешуд. Дар натиљаи тањќиќоти зиёд дар соњаи синтезу омўзиши пептидњо ва полипептидњои сохташон мунтазам ба хулосае омадааст, ки ба воситаи ин пептидњо сохти сафедањои табии-ро бо пуррагї омўхтан имконпазир аст, ки ин диќќати олимони кимиё-гарро ба худ љалб намудааст. Дар соњаи тањќиќ ва истењсоли маводи доруворї, аз љумлаи антибиотикњо, ки истењсолашон хеле гарон буд, устод ба натиљањои назаррас ноил

гардидаанд. Тањќиќотњо тањти роњбарии Тилло Юсуфович собит сохтанд, ки антибиотикњоро бо нархи арзонтар аз партови пах-та низ тайёр кардан мумкин аст. Натиљањои ин тадќиќот соли 1983 дар Пажўњишгоњи доруворињои озмоишии тиббии шањри Москва дар конфронси умумиииттифоќї бо пешнињоди роњбари гурўњ Тил-ло Юсуфович мавриди муњокимаи доманадор ќарор гирифт ва пешнињоди олими тољик якдилона маќбул дониста шуд. Ин натиљаи илмї бори дигар аз сабру тамкин ва азму суботи ќатъии Тилло Юсу-фов дар кори пешгирифтааш дарак медод.Фаъолияти педагогї ва роњбарии

устод Юсуфов Тилло Юсуфович бо фаъолияти илмии ў пайваста буда, хеле доманадор мебошад. Ин мар-ди фозил пас аз хатми донишгоњ то имрўз ба кори пуршараф ва масъу-лиятноки омўзгорї бо сари баланд машѓул аст. Дар машѓулиятњо ба ѓайр аз омўзиши илми кимиё ба-рои тарбияи њамаљонибаи шо-гирдон ба онњо дарси мардонагї, ватанпарварї, мењнатдўстї, илму маърифатпарастї, хоксориву мењрубониро пайваста талќин ме-намояд. Ин аст, ки шогирдон оѓози дарси устодро бесаброна интизор мешаванд ва кўшиш менамоянд њарчї бештар аз асрори фанни ки-миё ва албатта, аз мењру муњаббати муаллим бархурдор шаванд. Тањти роњбарии устод Тилло

Юсуфович ду нафар рисолаи ном-задии хешро бомуваффаќият дифоъ намуда, имрўз пешаи устоди худро бо сари баланд давом дода истода-анд. Инчунин, рисолаи номзадии боз як нафар шогирдаш дар арафаи анљомёбист.

Устод Т. Юсуфов дар таъ-лифи китобњои дарсї, дастуру барномањои таълимї ва маќолањои илмию методї зањматњои зиёде ба харљ додааст. Ба ќалами ў зиёда аз 10 китобу дастурњои таълимї ва зиёда аз 160 маќолањои илмї – методї ба нашр расидаанд, ки аз он донишљўён, аспирантон, муњаќќиќон, устодони мактабњои олию њамагонї васеъ истифода ме-баранд.Дар баробари корњои илмї,

илмию – методї ва фаъолияти омўзгорї, инчунин, дар њаёти љамъиятии факултети кимиё сањми арзанда гузоштааст. Солњои 1970 – 1990 дар вазифањои муовини де-кан ва котиби ташкилоти њизбии факултет сарбаландона кор карда, дар тарбияи мутахассисони варзи-да сањми бузург гузоштааст. Ў зиё-да аз 40 сол узви Шўрои илмии фа-култети кимиёи ДМТ буда, солњои зиёд узви ИИТ ДМТ ва узви Шўрои илмї – методии Вазорати маори-фи Љумњурии Тољикистон оид ба кимиёи органикї, узви Шўрои координатсионии Пажўњишгоњи

илмњои педагогии љумњурї ва ном-зад ба аъзогии Плениуми Кумитаи љумњуриявии Иттифоќи касабаи коркунони маориф, мактабњои олї ва муассисањои илмии љумњурї ин-тихоб гардида, сарбаландона дар ин вазифањои пурмасъулият фаъо-лият намудааст.Хизматњои шоистаи илмї -

омўзгорї ва фаъолияти мењнатии ин марди бомаърифат ва фидоии илму фарњанг аз љониби роњбарияти давлат ва донишгоњ бо «Ордени Шараф», «Ифтихорномаи Прези-диуми Шўрои олии Тољикистон», нишони «Аълочии мактабњои олии СССР», медали «Ѓолиби мусобиќаи сотсиалистї - 1973», медалњои юбилейии ба муносиба-ти «25-солагии Донишгоњи давла-тии Тољикистон», ба муносибати «30-солагии Донишгоњи давлатии Тољикистон» ва Ифтихорномањои Вазорати маориф ва Донишгоњи миллии Тољикистон ва ѓайрањо ќадр карда шудаанд.Устод Тилло Юсуфович пайва-

ста дар љустуљўи ганљњои нуњуфтаи илми кимиё буда, лањзае аз омўзиш ва тањќиќот фориѓ нестанд. Устод Тилло Юсуфов њоло дар

айни камоли эљодї мебошанд ва бањри фатњи ќуллањои баланди илми кимиё ва тарбияи мутахас-сисони варзида пайваста кўшишу ѓайрат менамоянд. Њамагон усто-дро ба ифтихори 75-солагии умри пурсамарашон табрику муборак-бод намуда, ба он кас тани сињату хотири љамъ, бахту саодат, осоиш-тагии хонаводагї ва дар фаъолияти њамарўзаашон комёбињои бузург орзу менамоем.

М. ЌОДИРОВ,С. САИДОВ,

дотсентони ДМТ

ДАР АРСАИ ИЛМ

МЕЊРНОМА

МУРАББИИ КИМИЁГАРОН

Касе, к-ў ба доништавонгар

лиродаасбебазамиТоПроамсаку

сипоташмафипо

гли ала) ва

Барои њамсуњбати мо, омўзгори варзидаи донишвар Нусратулло Халилов заковати фитрї аз таќдири яздонї арзонї гардида-аст.Ў худ мегўяд, ки солњои мактабхонї њељ

фаннеро ба сони фанни забон ва адабиёти тољик сидќану амиќан дўст намедошт. Баъ-ди хатми мактаби миёнаи №13 хоњише дар дилам уштулум андохт, ки рост ба факулте-ти филологияи тољики донишгоњ рафта, до-хил мешавам. Ва аммо…Соатњои тулонї ба дарёи фикру хаёл

ѓуттавар гардида, андешидам, ки ман бояд барои худ дунёи билкул наву рангинеро кашф ва эљод кунам. Илло забони модарии хеш забони дигареро омўхта, азбар намоям, то мардум бо њавас гўянд: забардастест, ки илми љадидеро неку омўхта ва бо он забон њарф мезанад. Ва ин забон бароям забони русї ба њисоб мерафт. Чаро? Зеро њини дар синфњои 9-10 тањсил карданам омўзгорони сарсупурдае, чун Анвар Мустафоќулов ва Холида Умарова мењри бепоёну безаволи ин фанро ба таври мањкам дар ќалбам љо намуда буданд. Бо тавсияву дастурњои ин устодон аллакай даврони мактабхониям осори боѓановати адибони рус, амсоли А. Пушкин, М. Лермонтов, Л. Толстой, А. Че-хов, Ф. Достоевский, М. Горкий, С. Есенин, В. Маяковскийро пайваставу мураттабан мутолиа мекардам. Шабњо паси миз бинша-ста, порчањое – аз таълифоти насрию назмии эшонро бо фањмиши худ ва алоќадри њолам ба тољикї тарљума менамудам ва эњсоси гуворою наљибе ќалбамро лабрези њавасњо мекард, ки кош, њамгуни ин абармардони назму насри рус бо њунари вижа ва бузургии

лобаён ном барораму шуњратманд гардам. Аммо магар ин амали сањлу осон аст?Не, албатта!Баъд… дар кадом гўшаи дилам таманнои

дигаре чун дастаи нури пурфуруѓ равшанї андохт. Гуфтам ба худ, ки муаллими забони русї хоњам шуд.Вале то бад-ин њадаф расидан хеле роњу

фосилањо мављуд буд. Ёдам меояд, ки сарва-ри њамонваќтаи мактаби №19 Азизбек Из-затбеков ибтикори хубе нишон дода, муал-лимони забони русиро дастгирї мекарданд. Дар муддати муайяни ваќт чорабинињои адабию њунариро дар таълимгоњ мегуза-ронданд омўзгорон. Ва ман чун як хонан-даи бањушу огоњманд, ки раѓбати хеле зиёд ба фанни забону адабиёти рус дорад, дар «Њафтаи забони русї», «Рўзњои фанни за-бони русї», љамъомадњову чорабинињои адабии мактабию ноњиявї ба таври њатмї ширкат намуда, баромадњо мекардам. Асо-сан шеърњои аз ёд кардаамро бо лањни хушу талаффузи зебо ќироат менамудам. Яъне, як шавќи махуфу азалие дар нисбати забони нобиѓагони адабиёти рус дар вуљуди банда макон гирифта буд. Ва ин шавќро омўзгори зањматкаш А. Мустафоќулов марњала ба марњала парвариш ва такомул медоданд. Ба-рои намуна як дарси устодро, ки бас муасси-

ру дилрас буд, ба хотир мео-раму наќлатон мекунам. Дар синфи 9 боре њикояи А. Че-хов «Хоб кардан мехоњам»-ро гузаштем. Устод А. Мустафоќулов ин њикоятро ончунон самимонаву ба-дард наќл намуданд, ки дар чашмони хонандагон ашк њалќа зад. Азобњои кашидаи ќањрамони њикоя-духтарча касро ба њоли риќќатоваре меовард. Ман њамон њангом бузургию шањомат ва ќудрати адабиёти русро чиддан эњсос кардам. Њамин тариќ, достони «Мтсири»-ро љонгудозона њикоят бинму-да, њадафи зиндагии ўро ба изтироби дил хотиррасон мекард, ки он озодиро дун-

бол кардани ќањрамон ва ба ќуллањои кўњ чун уќобон парвоз карда баромадан буд. Гуфтор ва оњанги баёни шевои устод ба мо таъсир мекард. Ё ки бигирем, мавзўи «Њаёт ва фаъолияти Н. А. Некрасов»-ро. Муалли-ми донишвар ботањњамул ва тамкинии хос аз хусуси зиндагии пурпечутоб ва санги-ну ноњамвори ин шоири тавонои рус њарф мезад, мегуфт, ки Некрасов ба факултети филологияи донишгоњ дохил мешавад ва падараш мехост, ки ў дар мактаби њарбї тањсил кунад. Аммо шоири ояндаи рус ин хоњиши падарро рад мекунад. Ѓазаби пада-раш омада ба Некрасов пул намефиристад. Зиндагии даврони донишљўии шоир бисёр вазнин гузаштааст. Вай бо азобњои зиёд аз шањри Ярославл ба Санкт-Петербург меояд. Худи шоир дар ёддоштњояш менависад, ки «дар муддати 3 сол ман нимгурусна будам, на њама ваќт ќути лоямуте ба даст оварда метавонистам…»Ана њамин тавр суњбат меорост омўзгори

забони русии мактаби миёнаи №14-и ноњияи Рўдакї Нусратулло Халилов, ки инак, 22 сол мешавад дар таълимгоњи мазкур кору фаъолият мекунад.

- Аз касби интихобкардаи худ басо хурсандам,-мегўяд Нусратулло. Хурсан-

дам ба он маънї, ки мањз бо саъю кўшиш ва зањмату талошњои мо, муаллимони за-бони русї фарзандони мардум љузъиёту нозукињои ин забонро меомўзанду азхуд мекунанд. Шахсан шогирдони ман баъд аз анљоми машѓулиятњо бо шавќу шури беинтињо, бо хоњиши худ ба мактаб омада, дар дарсњои иловагї иштирок мекунанд ва нафосату назокати ин забонро амиќан аз-бар менамоянд. Бовар мекунед, хонандагон њатто рўзњои истироњат ба хонаам омада, сабаќ меомўзанд. Дар мактаб сатњи савод-нокии шогирдон мудирият ва волидони хо-нандагонро хеле хушњол кардааст. Њисоби бали дониши бачањо аз фанни забони русї 3,5-4-ро ташкил медињад.Муаллим атрофи мушкилоту

проблемањои таълими забони русї дар мактабњо њарф зада, зимнан иброз дошт, ки:

1) Соатњои дарсии таълими фанни ном-бурда кам аст.

2) Бењ мебуд то омўзиши фанњои забон ва адабиёти рус мисли солњои ќаблї ба таври алоњида љорї карда шавад.

3) Бо вуљуди пешравињо ва имконоти хуб дар тадриси фанни забони русї њанўз њам воситањои аёнї намерасанд. Тирамоњу зимистон ба ваљњи камбуди неруи барќ аз технологияи љадиди муосир, компютерњову тахтаи электронї ба таври муназзаму доимї истифода бурда наметавонанд муаллимону хонандагон.Мо дарсхонаи синфии муљањњаз бо кулли

шиору овезањо, расму нигорањо ва асбобу абзори муосир дорем.Ба аќидаи омўзгор Халилов, сатњу

дараљаи донишазхудкунии хонандагон аз муњити оилаву хонавода вобастагии зич до-рад. Бинобар њамин, нахуст тарбияро дуруст ба роњ мондан зарур аст, пасон таълимро.

Шодї РАЉАБЗОД,\«Омўзгор»,

Гулрафтор ЉОНМАЊМАДОВА, корманди ДЉТИБКСМ

ру дилрас буд, ба хотир мео-раму наќлатон мекунам. Дар синфи 9 боре њикояи А. Че-хов «Хоб кардан мехоњам»

дам ба онва зањматбони русїнозукињоимекунанд.аз анљомибеинтињо, дар дарсњонафосату

МУЊАББАТИ ЗАБОНИ ПУШКИН

Нусратулло Халилов њамбаста бо фаъолияти омўзгорї ба эљоди шеър ва сањначањои намоишї шуѓл меварзад. Ният дорад, соли

равон маљмўаи ашъори худро ба нашр расонад. Њамеша комгориву пирўзї ёратон бод, акои Нусратулло!

P.S.

№ 25 21-уми июни соли 2013 15ОМЎЗГОР ДОВТАЛАБ-2013

Ќабули довталабон дар асоси ќоидањои ќабул, ки онро Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон аз 24-уми феврали соли 2007, тањти раќами 4/3 тасдиќ кардааст, сурат мегирад.

1.Ба факултети «Омодагии дифои њарбї ва тарбияи љисмонї» (1030202) довталабон (тариќи буљавї ва шартномавї) аз рўи 2 ихти-сос: муаллими фанни омодагии дифои њарбї ва муаллими тарбияи љисмонї ќабул карда мешаванд. Муњлати тањсил дар факул-

тет 5 сол муќаррар гардида-аст. Онњое, ки баъд аз хизмати њарбї њуљљат месупоранд, пас аз гирифтани бањоњои мусбат ба донишкада дохил карда ме-шаванд.

2.Ба факултети «Тарбияи љисмонї» (1030201) довталабон (тариќи буљавї ва шартномавї) аз рўи ихтисосњои муалли-ми фанни тарбияи љисмонї бо тахассусњои волейбол, баскет-бол, тўби дастї, футбол, гимна-стика, варзиши сабук, гўштини миллї, камарбандї (1030201) ва чавгонбозї, шоњмот ќабул карда мешаванд.

Муњлати тањсил дар факултет 4 сол.3.Ба факултети «Варзиш» (1-88020101) до-

вталабон (тариќи буљљавї ва шартномавї) аз рўи ихтисосњои муаллим – мураббї оид ба тахассусњои намудњои варзиши шиноварї, намудњои гўштин (дзю-до, самбо, тарзи озод, юнонию румї), теннис, камонварї, ќаиќронї (бо байдарка), бокс ва якњарба ва тирпаронї ќабул карда мешаванд.

Муњлати тањсил дар факултет 4 сол муќаррар гардидааст.

4.Ба факултети «Сайёњии кўњї» (1-89020101) довталабон (тариќи буљавї ва шартномавї) аз рўи ихтисоси муаллими тарбияи љисмонї ва назорати сайёњї, (1230108) воќеанигори вар-зиш, ташкили корњои оммавї, солимгардонї ва сайёњї ќабул карда мешаванд.

Муњлати тањсил дар факултет 4 сол. 5. Ба факултети «Ѓоибона» довталабон

(тариќи шартномавї) аз рўи ихтисосњои волей-бол, баскетбол, футбол, гимнастика, варзиши сабук, шиноварї, намудњои гўштин, гўштини миллї, якњарба ќабул карда мешаванд.

Муњлати тањсил дар факултет 5 сол. Онњое, ки њамчун муаллими тарбияи љисмонї ва му-раббии соњаи варзиш 5 сол собиќаи корї до-ранд, соњиби имтиёз мебошанд.

Ба аъзои дастањои яккачини Љумњурии Тољикистон, ки дорои унвони варзишї (Усто-ди варзиш, устоди варзиши байналмилалї) ба-рои дохил шудан ба факултети варзиш ва тар-бияи љисмонї имтиёз дода мешаванд. Шахсоне, ки мактаби миёнаро бо медали

тилло хатм намудаанд, бо тариќи суњбат ќабул карда мешавад.

Довталабоне, ки коллељњои мустаќил ва сохтори муассисањои тањсилоти олии касбиро бо дипломи аъло хатм намудаанд, дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо ба бахшњои донишкада соњиби имтиёз мешаванд.

Шахсоне, ки коллељњои сохтори муассисањои тањсилоти олии касбиро бо дипломи муќаррарї хатм намудаанд, пас аз се соли хатми фаъолия-

ташон дар истењсолот ва дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо ба курсњои 2-юми донишка-да аз рўи натиљањои аттестатсия ва озмун ќабул карда мешаванд.

Довталабоне, ки муассисањои таълимоти миёнаи касбї ва њунаристонњоро бо дипломњои муќаррарї хатм намудаанд, пас аз се соли хатм ва фаъолияташон дар истењсолот дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо ба курси 2-юм дар асоси натиљањои аттестатсия ва озмун ќабул карда мешаванд.

Дар соли тањсили 2013-2014 довталабон ба гурўњњои шартномавї бештар ќабул карда ме-шаванд.

Шањрвандони Љумњурии Тољикистон ва хориљи дуру наздик њуќуќ доранд, ки бо назар-дошти шартнома маротибаи дуюм маълумоти олї гиранд.

Ќабули њуљљатњои шањрвандони хориљї дар асоси шартнома ва раводид аз тара-фи комиссияи ќабули донишкада сурат мегирад. Барои соњиб шудан ба маълумоти дуюми олї ќабул ба бахши дуюм дар њолати мувофиќати равия ва ихтисосњо тариќи суњбат ва дар њолати номувофиќатии ра-вия ва ихтисосњо бо супоридани фарќияти санљишу имтињонњо аз тариќи шартнома ба амал баровар-да мешаванд.

Дар факултетњои «Омодагии дифои њарбї ва тарбияи љисмонї», тарбияи љисмонї (шўъбањои рўзона ва ѓоибона), варзиш (рўзона) довта-лабон аз фанњои зерин имтињон ме-супоранд:

1. Намуди варзиши интихобшуда дар шакли амалї

2. Забони модарї ва адабиёт (иншо)

3.Биология (шифоњї). Онњое, ки ба ихтисоси воќеанигори варзиш

њуљљат пешнињод кардаанд, аз фанњои зерин имтињони ќабул месупоранд:

- забони модарї ва адабиёт (иншо);- забони модарї ва адабиёт (шифоњї);- биология (шифоњї). Довталабони њамаи ихтисосњо ба таври

илова ќабл аз имтињоноти ќабул озмоишњои тахассусї месупоранд.

КУМИТАИ ЉАВОНОН, ВАРЗИШ ВА САЙЁЊИИ НАЗДИ ЊУКУМАТИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОНДОНИШКАДАИ ТАРБИЯИ ЉИСМОНИИ ТОЉИКИСТОН

БА НОМИ САЙИДМУЪМИН РАЊИМОВбарои соли тањсили 2013-2014 ба шуъбањои рўзона ва ѓоибона ќабули довталабонро эълон менамояд.

ДОВТАЛАБОН ЊУЉЉАТЊОИ ЗЕРИНРО БОЯД ПЕШНИЊОД НАМОЯНД:

2.Њуљљат дар бораи тањсилоти миёна умумї, аттестатсия, ибтидоии касбї ва миёнаи касбї (намунаи давлатї-асл).

3.Маълумотномаи тиббї (шакли № 086-у).4. 6 дона расми андозаи 3х4.5.Шиноснома (нусха).6.Њуљљати њарбї, шањодатномаи њарбии даъватшаванда.Довталабон ќабл аз супоридани њуљљатњо аз муоинаи тиббии донишкада, ки дар назди би-

нои комиссияи ќабул таъсис дода шудааст, мегузаранд.Аризањо аз 20 июн то 31 июли соли 2013 ќабул карда мешаванд.Давраи имтињонњои ќабул аз 1 август то 20 августи соли 2013 муќаррар гардидааст.Нишонї: 734053, шањри Душанбе, шањраки Лучоб – 53, Донишкадаи тарбияи љисмонии Тољикистон ба номи Сайидмўъмин Рањимов.Хатсайри наќлиётї:Микроавтобусњои раќамњои 54, 10. Аз истгоњи Боѓи њайвонот - Лучоб наќлиёти мусофирбар

хидмат мерасонанд.Комиссияи ќабул

Телефонњо: 224 14 61 , 224 73 77, 224 91 17

№ 25 21-уми июни соли 201316 ОМЎЗГОР

Суњбати љонпарвар аст суњбати «Омўзгор»

Муассис: Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

Сармуњаррир: Ноилшо НУРАЛИЕВ

Њайатитањрир:

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ, М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир)

Почтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 837 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. Зафарзода

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон аз нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулият ба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

ОМЎЗГОР

ХАНДАРЕЗПАНЉ ЛАТИФА

ЭЪЛОН

Шахсе дар ошхона хўрок хурду ба ошпаз гуфт:

- Ташаккур, бародар. Вале ман пули хўрокатонро дода наметаво-нам, як тин њам надорам.

Ошпаз барошуфт: - Лаънатї, инро пеш аз хўрок

хўрдан мегуфтї, намешуд?!Ва як тарсакї ба рўи он шахс

заду фарёд кард: - Ана, ба ту нархи хўрок!Он шахс рухсораашро молида-

молида гуфт:

- Бародар, пагоњ њам оям, бо њамин нарх хўрок медињї?ХХХМарде изњор дошт:- Ман шикори оњуро баѓоят дўст

медорам!Марди дигар дар љавобаш гуфт:- Ман хўрдани гўшти оњуро дўст

медорам!ХХХПадар ба духтарчааш як шоко-

лад дода гуфт:- Маро дўст медорї ё модара-

тро?Духтарча љавоб дод:- Агар ду шоколади дигар дињед,

шуморо!ХХХДар консерватория. Имтињон.Муаллим:- Суст донишат, додар, суст. Хайр,

аќаллан ба як саволи одї љавоб гўй. Овозњо чанд хел мешаванд?Донишљў:- Ду хел, муаллим: овозњои мар-

дона ва занона.ХХХШахсе аз бонк тамоми пулњояшро

гирифта, пас аз чанд даќиќа онњоро боз ба бонк бармегардонад.

Корманди бонк аз ин дар њайрат монда мепурсад:

- Чаро пулњоятонро гирифта зуд баргардондед?

- Њамту, пулњоямро як шумур-дам, ки њамаашон њастанд ё не.

ЭЪТИБОР НАДОРАДНомаи камоли гумшудаи А 245362, ки онро соли 1994

мактаби №24-и ноњияи Фирдавсї ба Зайниддинов Дило-вар Асомиддинович додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ №0447881, ки онро соли 2011 гимназияи №74-и шањри Душанбе ба Рањимов Шавкатљон Шокирович додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ №0225948, ки онро соли 2009 мактаби №30-и ноњияи Фирдавсї ба Љураев Тоњир Зокиржонович додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи №0012933, ки онро соли 2002 мактаби 76-и ноњияи Фирдавсї ба Рањматшоева Шамсия Акобиршоевна додааст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи АБ № 242271, ки онро соли 2003 мактаби №18-и ноњияи Љиликўл ба Акрамов Давлатхуља Юсуфович додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТА 0568611, ки онро соли 2010 мактаби №28-и ноњияи Фирдавсї ба Малин Николай Андреевич додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТА №0830929, ки онро соли 2012 мактаби №8-и ноњияи Дарвоз ба Сабзинаи Юсуф додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи АВ №050732, ки онро соли 2000-ум мактаби №17-и ноњияи Фирдавсї ба Рўзиева За-мира Абдухолиќовна додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи 274698, ки онро соли 2001 мактаби №52-и ноњияи Мир Сайид Алии Њамадонї ба Шоева Зебо додааст, эътибор надорад.

ДОНИШКАДАИ МОЛИЯ ВА ИЌТИСОДИ ТОЉИКИСТОНАЗ РЎИ ИХТИСОСЊОИ ЗЕРИН ЌАБУЛИ ДОВТАЛАБОНРО БАРОИ СОЛИ ТАЊСИЛИ 2013-2014

ЭЪЛОН МЕНАМОЯД:1. Аз рўйи дараљаи академии бакалавр – шуъбањои рўзона ва ѓоибона:Њуќуќи иќтисодї (1-240103); танзими хуќуќии молия ва ќарз (1-24 01 03-02); њуќуќи андозу бонкї

(1-24 01 02 04); иќтисодиёти тањлилї (1-25 01 02-01); иќтисодиёти молиявї ва бонкї (1-25 01 02-02); иќтисоди љањон (1-25 01 03); молия (1-25 01 04-01); кори бонкї (1-25 01 04-02); андоз ва андозбандї (1-25 01 04-03); суѓурта (1-25 01 04-04); молия ва ќарз дар фаъолияти иќтисодии берунї (1-25 01 04-07); бозори фондї (1-25 01 04-08); менељменти молиявї (1-25 01 04-10); омор (1-25 01 05); иќтисодиёт ва идора дар корхонањои хурду миёна (1-25 01 0728); бањисобгирии бухгалтерї, тањлил ва аудит дар бонкњо (1-25 01 08-01); бањисобгирии бухгалтерї, тањлил ва аудит дар муассисањои буљетї ва илмї (1-25 01 08-03); бањисобгирии бухгалтерї, тањлил ва аудит дар саноат (1-25 01 08-05); бањисобгирии бухгалтерї, тањлил ва аудит дар фаъолияти иќтисодии берунї (1-25 01 08-14); идораи давлатї ва мањаллї (1-26 01 01 01); менељмент (1-26 0202); менељменти байналхалќї (1-26 020202); технологияњои иттилоотии идоракунї дар иќтисодиёт (1-31 03 060104); технология ва низоми иттилоотї дар иќтисодиёт (1-40 010202); ха-дамоти гумрук (1-96 01 01); таъмини њуќуќии фаъолияти гумрукї (1-96 01 01-01); таъмини иќтисодии фаъолияти гумрукї (1-96 01 01 -02); информатикаи иќтисодї (1-25 01 12);

2. Аз рўйи дараљаи академии магистр – шуъбаи рўзона:њуќуќи иќтисодї (1-240103); молия ва ќарз (1-25 01 04); бањисобгирии бухгалтерї, тањлил ва аудит

(1-25 01 08); менељмент (1-26 0202); технология ва низоми иттилоотї дар иќтисодиёт (1-40 010202);3. Аз рўйи дараљаи академии мутахассис – тањсилоти дуюми олї:њуќуќи иќтисодї (1-240103); молия (1-25 01 04-01); андоз ва андозбандї (1-25 01 04-03); бањисобгирии

бухгалтерї, тањлил ва аудит дар бонкњо (1-25 01 08-01).НОМГЎИ ЊУЉЉАТЊОЕ, КИ БА КОМИССИЯИ ЌАБУЛ ПЕШНИЊОД МЕШАВАНД:1. Ариза ба номи ректор;2. Њуљљат дар бораи тањсилоти миёнаи умумї (пурра), ибтидої ва миёнаи касбї намунаи давлатї

- асл (маълумотнома дар бораи хатми мактабњои тањсилоти миёнаи умумї, ибтидої ва миёнаи касбї ќабул карда намешавад). Танњо хатмкардагони коллељњои соњавї, ки аз хатми тањсилоташон се сол гу-зашта бошад, метавонанд бо нусхаи диплом њуљљатњояшонро ба комиссияи ќабул пешнињод намоянд;

3. Маълумотномаи тиббї (шакли №086.у);4. 6 адад сурат (андозаи 3х4 см);5. Шиноснома ё шањодатномаи таваллуд;6. Билети њарбї ё шањодатномаи њарбии даъватшаванда.7. Духтарон ва писароне, ки бевосита дар истењсолот кор мекунанд, ќарори Шўрои мењнатї ва агар

собиќаи корї дошта бошанд, нусха аз дафтарчаи мењнатї ва роњхати маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатии шањру ноњияро пешнињод менамоянд.

8. Духтарон ва писароне, ки тибќи квотаи Президенти Љумњурии Тољикистон ба муассисањои тањсилоти олии касбї тавсия карда мешаванд, ќарори Шўрои педагогии мактаб, тавсияи шуъбаи мао-рифи ноњия ва роњхати маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ноњияро пешнињод менамоянд.

9. Довталабоне, ки тањсилоти миёнаи умумї, ибтидоии касбї, миёнаи касбї ва олии касбиро дар хориљи кишвар гирифтаанд, баъди аз нострификатсия (баробарарзишї) гузаронидани њуљљати тањсилоти худ ва муйян шудани дараљаи сатњи тањсилот метавонанд ба комиссияи ќабули донишкада њуљљат пешнињод намоянд.

10. Довталабоне, ки мактаб ва литсейњои хусусиро хатм намудаанд, дар намунаи њуљљати хатми тањсилоташон ба ѓайр аз муњри муассисаи таълимї, бояд муњри шуъбаи маорифи шањру ноњия гузошта шавад.Муњлати пешнињоди њуљљатњои довталабон ба Комиссияи ќабул ва комиссияи аттестатсионї аз 20

июн то 31 июл муќаррар карда мешавад. Муњлати гузаронидани имтињони ќабул аз 1 то 20 август таъин карда мешавад. Ба гурўњњои шартномавї ќабули њуљљатњо ва имтињони ќабул дар муњлатњои муќаррар намудаи Донишкадаи молия ва иќтисоди Тољикистон дар мувофиќа бо Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон ба амал оварда мешавад. Бо ќоидањои ќабул муфассалан дар комиссияи ќабули донишкада шинос шудан мумкин аст.

Марњабо ба Донишкадаи молия ва иќтисоди Тољикистон!Нишонии мо:734067, шањри Душанбе, шањраки Гипрозем, кўчаи Нахимов, 64/14,

Телефонњо: 2-31-02-01, 2-31-08-37Наќлиёт: автобуси №18, троллейбуси № 5, микроавтобусњои №2,10,14,19,54, гардиши роњи мошинбозор

E-mail: feit-2012@mail.ru Вебсайт: www.feit.tj

Ìóàëëèìàè àçèçó ìåњðóáîí,Шуморо, ки дар соњањои маориф ва фарњанги кишвар 50 сол ба халќу Ватан хизмати содиќона кардаед, ба муносибати 80-солагиатон самимона муборакбод мегўем. Ба Шумо дар тани сињат, рўзгори осуда ва иќболи накў орзумандем. Таманнои онро дорем, ки дањсолањои дигар дар ињотаи фар-зандону шогирдон ва дўстон зиндагии бофароѓат дошта бошед.Танат ба нози табибон ниёзманд мабод,Вуљуди нозукат озурдаи газанд мабод!

Бо эњтиром ва самимият: њамкоронатон-омўзгорони литсейи раќами 2-и шањри Душанбе