okuduğu metni anlama Çözümleme – 3 filetaş merdiveni koşarak indik. abdurrahman Çelebi...

Okuduğu Metni Anlama Çözümleme – 3

ÖĞRENME ALANI: OKUMA

KAZANIMLAR: Okuduğu Metni Anlama Çözümleme – 3

Bir cümlede, metinde kullanılan her sözcüğün, sözcük öbeğinin cümleye kattığı anlam mutlakavardır.

1. Hayat, hızla akıp geçiyor. Her şey değişiyor, bizler de payımıza düşeni alıyoruz budeğişimden. Nice

ünlü filozoflara da konu olmuştur değişim. Tıpkı bir düşünürün söylediği gibi: “Akan bir nehirdeiki kere

yıkanılmaz.”

Yukarıdaki paragrafta altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hayatın hızla geçtiği

B) İnsanların yaşlandığı

C) Değişimin kaçınılmaz olduğu

D) Zamanın değerli olduğu

1 / 28


Çözüm:

Parçada değişimin tüm hayatı ve dolayısıyla insanların mutlaka etkilediği anlatılmaktadır. Altıçizili söz de bu

düşünceyi destekler niteliktedir. Bu nedenle sorumuzun yanıtı “C” dir.

2. Günler kısaldıkça, kışın tüm kasvetiyle geldiğini daha açık görüyordu. Bu kış soğukgeçecekti. Her şey

buz tutacaktı. Tıpkı umut ettiklerinin hayallerinde donup kalması gibi.

Yukarıdaki paragrafta altı çizili bölümün parçaya kattığı anlam, aşağıdakilerdenhangisidir?

A) Geçmişe duyulan özlem

B) Çocukluğunu hatırlama

C) Umutların tükenmesi

D) Kışın çok soğuk geçtiği

Çözüm:

2 / 28


Parçada, kışın soğuk geçeceği hakkında yorum yapılmaktadır; fakat bu yorum, kişinin ruh halinianlatmakla

da kullanılmaktadır. Altı çizili bölümde verilen “ umut ettiklerinin hayallerinde donup kalması”sözü, kişinin

umutsuzluğa kapıldığını ifade etmektedir. Bu nedenle doğru yanıt “C” dir.

Akşam yaklaştı. Hoca Efendi çoraplarını,

mestini giydi. Cübbesini omzuna aldı. Hep bir

ağızdan, kerrat cetvelinin tagannisinden sonra

ilahiye başladık. Ben nihayete doğru yanımdaki

çocuğu dürterek kalktım. O da kalktı. Ellerimizi

kaldırdık. Hoca Efendi bağırdı:

“ Ne var?”

“ Abdurrahman Çelebi’yi hazırlayalım mı?”

3 / 28


“ Haydi, pekâlâ, çabuk!”

Kapıdan çıktık. Her akşam Hoca Efendinin

izin verdiği iki çocuk önden çıkar, eşeğin yularını,

semerini vururdu. Taş merdiveni koşarak indik.

Abdurrahman Çelebi yiyemediği otların üstüne

uzanmış yatıyordu. Tekmeleyerek kaldırdık.

Yularını, semerini vurduk. Artık ilahi sesleri

kesilmişti. Ben cüzdanımdan içi enfiye dolu kağıt

boruları çıkardım. Yavaşça eğildim. Abdurrahman

Çelebi daha bir şey anlamıyordu. Bu borulardan

bir tanesini bütün kuvvetimle burnuna üfledim.

Genzine bir tabanca sıkışmış gibi şaha kalktı.

4 / 28


İkinci boruyu üfleyemedim. Yularından tuttum.

Sırata sıçrata taş merdivenin önüne doğru

götürdüm. Öteki çocuk yanımdan geliyor,

gülmemek için eliyle ağzını tutuyordu. Hoca

Efendi cübbesini giymiş, vakarla, yavaş yavaş

merdivenlerden iniyordu. Çocukların hepsi bir

turna dizisi gibi arkasından iniyorlardı. Eşek şaha

kalkıyordu.

“ Ne olmuş bu hayvana?”

“ Bilmem efendim, uyuyordu...”

“ Gemini yanlış vurmuşsunuz.

“ Hayır.”

5 / 28


“ Getirin bakayım.”

Bütün çocuklar da bakıyordu. Eşeği taş

basamağa yaklaştırdım. Tam bu esnada

Abdurrahman-çelebi nezleye tutulmuş bir insan

gibi, “Pişih, pişih...” diye başını sarstı, bütün

çocuklar gülmeye başladı.

Hoca Efendi şaşırdı. Enfiyenin tesirini

duymaya başlayan Abdurrahman Çelebi ha bire

hapşıyordu. Ben sanki hiçbir şeyden haberim

yokmuş gibi,

“ Sizinle eğleniyor efendim” dedim.

“ Halt etmişsin...”

6 / 28


Daha ziyade küstahlaştım:

“ Bunu da falakaya yıkmalısınız.”

“ O hayvan, o....”

Kahkalarla katılan çocuklar,

“ Falaka, falaka ... “ diye bağırıyorlardı. Ben

onlardan cesaret aldım. Dedim ki:

“ Hoca Efendi, bugün mektepte, “Kim

hapşırırsa şart olsun falakaya yıkacağım” derdiniz.

Eğer Abdurrahman Çelebi’yi affederseniz karınız

boş düşer.”

Falaka, değnek, elden ele Hoca Efendinin

önüne kadar geldi. Çocuklar gülmekten

7 / 28


katılıyorlar,

“ Karınız boş düşer! Karınız boş düşer!..”

diye ahenkte tekrarlıyorlardı. Çocuklara mı, eşeğe

mi, neye kızdığını bilmeyen Hoca Efendi,

gayri ihtiyari,

“ Yıkınız!” emrini verdi.

Belki yirmi çocuk Abdurrahman Çelebi’nin

başına üşüştü. Uzun bir uğraşmadan sonra yere

yatırdık. Arka ayaklarını falakaya taktık. Hoca

Efendi sopayı eline aldı, nallar gibi “tak tak”

vurmaya başladı. Eşek debeleniyor, çocuklar

bağırıyor, gülüyor, naralar atıyorlardı. Müthiş bir

8 / 28


gürültü...Ansızın arkadan bir çocuk,

“ Kaymakam Bey!” diye bağırdı.

Hepimiz sustuk. Yüzümüzü avlu kapısına

çevirdik; siyah setre pantolonlu, kırmızı fesli, ekşi

suratlı bir adam... Sağında solunda birer zaptiye,

dimdik duruyordu.

“ Ne oluyor, Hoca Efendi?” diye sordu

“ Ne yapıyordunuz?”

“ Şey...Efendim...”

Hoca Efendi kekeliyordu.

“ Ne?”

“ Şart etmiştim.”

9 / 28


“ Ne demek?”

“ Hapşıran için...”

“ Ne hapşıranı?”

“ Eşek hapşırdı.”

“ Eşek mi hapşırdı?..”

!..

!!!

“ Benimle beraber geliniz.”

Kaymakam önde, zaptiyelerle Hoca Efendi

arkada, çıkıp gittiler.

Bunda sonra mektepte ne falakayı gördük,

ne de Hoca Efendiyi!

10 / 28


Şimdi ben kimi hapşırırken görsem, pek

küçükken yaptığım bu tuhaf muzipliği hatırlarım.

Gülümserim.

Fakat bunun gibi, hayattaki her gülünç

şeyin altında görünmez bir facia yok mudur?

(A ş a ğ ıdaki 10 soruyu metne göre

cevaplayınız.)

1. Metindeki olay nerede gerçekleş –

mektedir?

A) Eski sistemle eğitim veren bir okulda

B) Bir tatil yöresinde

C) Bir kasabada

11 / 28


D) İstanbul’ un bir semtinde

2. Olay, kimin a ğ zından anlatılmaktadır?

A) Hoca Efendi’ nin ağzından

B) Yazarın ağzından

C) Abdurrahman Çelebi’ nin ağzından

D) Kaymakamın ağzından

3. Hoca Efendi kimdir?

A) Okuldaki öğretmen

B) Öğrencilerden biri

C) Yazarın kendisi

D) Kaymakam

4. Abdurrahman Çelebi kimdir?

12 / 28


A) Öğrencilerden biri

B) Öğretmenlerden biri

C) Hoca Efendinin eşeği

D) Okuldaki hizmetli

5. Abdurrahman Çelebi neden

hap ş ırmaktadır?

A) Hoca Efendiden korktuğu için

B) Öğrencilerin ona vurması yüzünden

C) Yediği otlar yüzünden

D) Yazarın, burnuna üflediği enfiye

yüzünden.

6. Falaka nedir?

13 / 28


A) Ödül B) Yemek

C) Dayak D) Kitap

7. Hoca Efendinin Abdurrahman Çelebi’ yi

falakaya yıkmasının sebebi nedir?

A) Devamlı hapşırması

B) Ödevini yapmaması

C) Gürültü çıkarması

D) Yaramazlık yapması

8. Hoca Efendi kimden çekinmektedir?

A) Öğrencilerinden

B) Kaymakamdan

C) Abdurrahman Çelebi’ den

14 / 28


D) Yazardan

9. Hoca Efendi’ nin çocuklarca oyuna

getirilmesinin sebebi nedir?

A) Çok ödev vermesi

B) İyi ders anlatmaması

C) Düzgün konuşmaması

D) Falakayla eğitim vermesi

10. Hikâyede vurgulanan düş ünce nedir?

A) Hayatta her zaman dayakla

karşılaşabiliriz.

B) Hayatta her zaman acımasız insanlar

vardır.

15 / 28


C) Hayatta her komik şeyin altında kötü

olaylar vardır.

D) Hayatta her zaman her istediğimiz

olmaz.

11. İnatçılık insanın gelişimini engeller. İnatçı

kimseler fikirlerinde öylesine sabittirler ki ne

yaparsanız yapın onları bir adım öteye

götüremezsiniz. Benim asıl endişem

toplumda böyle kimselerin çoğalmasıdır. Bu

durum böyle olduğu taktirde gelişme her

alanda duracak, beyin fırtınası

yapılamayacak, toplumsal ilerleme

16 / 28


sağlanmayacaktır.

Parçaya göre yazarı asıl korkutan nedir?

A) İnatçı insanların bildiklerinden şaşmadan

kendi bildiklerini yapması

B) İnatçı insanlarda değişimin

sağlanmaması

C) İnatçı insanların sayılarındaki artışın

fazlalığı

D) İnatçı insanların toplumdaki sayılarının

artmasıyla gelişme ve ilerlemenin

gerçekleşmesi

Şiir denilince aklımıza hemen kafiyenin ve

17 / 28


ölçünün gelmesi, kuralcılığın getirdiği bir takıntıdır.

Şiir, sadece ses benzerliği değildir. Seslerin

yarattığı ahenktir. Tabi ki sadece ahenge de

takılmamak gerekir. Karşımızdakine iletmek

istediğimiz duygudur şiir. Bu duygu da ne ölçü gibi

matematiksel hesaplarla geçer ne de redifle,

kafiyeyle. Şiirin hesabı olmaz. Duygunun coşkun

denizinde yüzdürür bizi. Her mısrası başka

diyarlara götürsün bizi yeter.

(A ş a ğ ıdaki iki soruyu metne göre

cevaplayınız.)

12. Ş iirle ilgili takıntımız a ş a ğ ıdakilerden

18 / 28


hangisidir?

A) Şiir duygusal olması gerektiği

B) Şiir denilince aklımıza kafiye ve ölçünün

gelmesi

C) Şiir ahenkli bir söyleyişe sahip olması

gerektiği

D) Şiirin bizde heyecan yaratması gerektiği

13. Parçaya göre ş iir nasıl olmalıdır?

A) Şiir, ses benzerlikleri üzerine

kurulmalıdır.

B) Şiir, belirli bir ölçüye göre yazılmalıdır.

C) Şiir dörtlüklerle yazılmalıdır.

19 / 28


D) Şiir, bizde çeşitli duygular uyandırmalıdır.

Değişim; insanları, toplumu olumlu yönde

etkileyecekse kabul edilebilir. Ancak yasaları hiçe

saydıracak, toplumsal düzeni bozacak değişimler

bana göre çok tehlikelidir. Kurulu bir düzende

değişiklik niçin gereklidir? Geriye dönüş için değil

elbette; gelişmeyi sağlamak için. Bu nedenle biz

gençler, değişimin olumlu olması yolunda

çalışmalıyız.

(A ş a ğ ıdaki üç soru parçaya göre

yanıtlanacaktır.)

14. Parçada yazar de ğ i ş imin hangi özelli ğ i

20 / 28


üzerinde durmaktadır?

A) Değişimin zararları

B) Değişimin olumlu yönde olması gerektiği

C) Değişimin toplumsal önemi

D) Değişimin insanlar tarafından farklı

algılanması

15. Parçaya göre yazar değ i ş imin kimler

tarafından do ğ ru biçimde

gerçekle ş tirilmesini istemektedir?

A) Milletler tarafından

B) Gençler tarafından

C) Değişimin anlamını bilenler tarafından

21 / 28


D) Değişime inananlar tarafından

16. Yazara göre de ğ i ş im neden gereklidir?

A) Geçmişten ders almak için gereklidir.

B) Toplumsal düzeni sağlamak için

gereklidir.

C) Yasaları korumak için gereklidir.

D) Gelişmeyi sağlamak için gereklidir.

17. Sevgili gençler,

Sizler ülkemizin geleceğisiniz. Yarınlar

sizin. Bizler, sizlere bu vatanı bırakıp

gideceğiz. Siz, yılmadan çalışarak ülkemizi

çağdaş medeniyetler seviyesine

22 / 28


getireceksiniz. Bunun için de yapmanız

gereken geçmişinizden ders almanız.

Geçmişte yapılan hataları

tekrarlamamalısınız. Bu yönde çalışırsanız

çevrenizi de güzelleştirip aydınlık bir dünya

yaratacaksınız.

Yukarıdaki konu ş mada verilen ö ğ üt

nedir?

A) Gençler vatanımız için savaşmalıdırlar.

B) Gençler geçmişimize sahip çıkmalıdırlar

C) Gençler, çalışarak ülkemizi

geliştirmelidirler.

23 / 28


D) Gençler, çevreyi güzelleştirmek için çalışmalıdırlar.

Küçük Hasan koşarak okuldan çıktı.

Evlerinin bulunduğu sokağın başına geldiğinde

nefes nefeseydi. Dinlenmek için duramazdı; tekrar

yola koyuldu. Eve ulaştığında annesinin henüz

gelmediğini görünce hayal kırıklığına uğradı.

Kanadı kırık kuş gibi hissetti kendini. Kömür

gözleri dolu dolu oldu. Çok geçmeden annesi

geldi. Annesini görür görmez “ Sana müjde

vermek için koşarak eve gelmiştim. Karnemde hiç

zayıfım yok ; ama sana hemen söyleyemedim

diye sevinemedim.” diye sitem etti.

24 / 28


(A ş a ğ ıdaki üç soruyu metne göre

cevaplayınız.)

18. Parçadaki ş ahıslar kimlerdir?

A) Hasan ve arkadaşları

B) Hasan ve annesi

C) Hasan ve öğretmeni

D) Hasan ve babası

19. Hasan neden ko ş arak eve gitmektedir?

A) Geç kaldığı için

B) Ödevi çok olduğu için

C) Arkadaşlarından kaçtığı için

D) Annesine müjde vermek için

25 / 28


20. Hasan’ın annesine vermek istediğ i haber

nedir?

A) Bütün notların zayıf olduğu

B) Karnesinde hiç zayıf olmadığı

C) Arkadaşıyla kavga ettiği

D) Öğretmeninden azar işittiği

26 / 28


CEVAP ANAHTARI

ABACDCABDCDBDABDCBDB

27 / 28


28 / 28

okuduğu metni anlama Çözümleme – 3 filetaş merdiveni koşarak indik. abdurrahman Çelebi...

Documents