okres dojrzaŁoŚci pŁciowej - pokwitanieoŚci-pŁciowej... · podwzgÓrze (jĄdro Łukowate)...
TRANSCRIPT
OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ -
POKWITANIE
Co powinno zostać w mojej pamięci
po wykładzie
Symptomy pokwitania
Mechanizm pokwitania
Znajomość pojęć: adrenarche, gonadarche,
przedwczesne pokwitanie płciowe prawdziwe i rzekome
Skala Tannera
Stany chorobowe częściej rozpoznawane w okresie
pokwitania
Zaburzenia psychiczne w tym okresie rozwojowym
Rozwój biologiczny – wieloetapowy proces
ciągłych przemian zachodzących w
organizmie, charakteryzujący się
powiększaniem wymiarów i masy ciała
oraz doskonaleniem struktury i funkcji narządów i układów, a więc procesami
wzrastania, różnicowania
i dojrzewania
Okresy rozwoju
Niemowlęcy
Wczesnego dzieciństwa
Przedszkolny
Wczesnoszkolny
Pokwitania
Młodzieńczy
Zmiany hormonalne i somatyczne
BIOLOGICZNA
DOJRZAŁOŚĆ ORGANIZMU
(dojrzałość płciowa i płodność)
Rozpoczyna się
Około 10 roku życia 1,5 do 2 lat później
Symptomy pokwitania
Pokwitaniowy skok wzrostu i masy ciała
Rozwój gonad i narządów płciowych
Rozwój wtórnych cech płciowych i dodatkowych
narządów płciowych
Zmiany w budowie ciała
Pokwitaniowy skok rozwoju narządów i układów
Pokwitaniowy wzrost siły i wytrzymałości
POKWITANIE
BURZA HORMONALNA
PODWZGÓRZE (JĄDRO ŁUKOWATE)
PRZYSADKA
GONADY
GENERATOR PULSÓW GnRH gonadoliberyna
PRZYSADKA wydzielania gonadotropin
LH – luteotropina i FSH – folitropina
GONADY wydzielania testosteronu, estradiolu i progesteronu
Stopniowy spadek wrażliwości podwzgórzowych
receptorów na hamujące działanie steroidów płciowych
podwyższenie progu wrażliwości
zwiększenie aktywności generatora pulsów GnRH
zwiększenie wydzielania gonadotropin
i steroidów płciowych
Gonadarche – zmiany w tkankach i narządach
wywołane przez stężenia steroidów płciowych
(n.p. owłosienie charakterystyczne dla płci)
Adrenarche – zmiany wywołane przez stężenia
androgenów i estrogenów
(n.p. wzrastanie kośćca)
Stadia rozwoju gruczołów
sutkowych – M
Skala Tannera
From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of
pubertal changes in girls.” Archives of Disease in Childhood
44:291–303, 1969
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
Skala Tannera
From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of pubertal changes in girls.”
Archives of Disease in Childhood 44:291–303, 1969
Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M
M I
Stadium przedpokwitaniowe
Brak tkanki gruczołowej,
otoczka brodawki płaska i blada.
M II
Stadium „ Pączka”
Uwypuklenie brodawki sutkowej i poszerzenie otoczki
brodawki , tylko tkanka tłuszczowa.
Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M
M III
Powiększenie i uwypuklenie sutka –
wyczuwalna zarówno tkanka tłuszczowa
jak i gruczołowa; brak uwypuklenia otoczki
Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M
M IV
Wtórny wzgórek – na skutek uwypuklenia
otoczki i brodawki sutkowej; sutek wyraźnie
zarysowany
Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M
M V
Sutek w pełni rozwinięty, o regularnym
zarysie (zanik wtórnego wzgórka);
brodawka sutkowa uwypuklona ponad
otoczkę o intensywnej pigmentacji.
Stadia rozwoju gruczołów sutkowych – M
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
P I
Stadium
przedpokwitaniowe
Brak owłosienia łonowego
P II
Rzadkie, proste włosy, wzdłuż warg
sromowych większych
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
P III
Włosy ciemniejsze, gęstsze
i bardziej skręcone;
przechodzą na wzgórek
łonowy
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
P IV
Wygląd jak u osoby dorosłej,
owłosienie nie przechodzi na uda
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
P V
Wygląd jak u osoby dorosłej,
owłosienie przechodzi na uda
Stadia rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt – P
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
Skala Tannera
From Marshall WA, Tanner JM: “Variations in patterns of
pubertal changes in girls.” Archives of Disease in Childhood
44:291–303, 1969
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
P I G I
Stadium
przedpokwitaniowe
Brak owłosienia łonowego (faza dziecięca)
P II – rzadkie, proste włosy u nasady prącia
G II – powiększenie jąder, wydłużenie worka
mosznowego; skóra moszny cienka o słabo
zaznaczonej pigmentacji; niewielkie
powiększenie wymiarów prącia
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
P III – włosy ciemniejsze, gęstsze i bardziej skręcone,
przechodzą na wzgóre łonowy
G III – powiększenie obwodu i długości prącia; długość
prącia stanowi ok. ¾ długości worka mosznowego
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
P IV – wygląd włosów jak u osoby dojrzałej,
owłosienie nie przechodzi na uda
G IV – powiększenie wymiarów prącia na długość (jest ona
zbliżona do długości worka mosznowego);
widocznie zaznaczona pigmentacja skóry moszny
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
P V – wygląd włosów jak u osoby dorosłej, owłosienie
przechodzi na uda
G V – narządy płciowe jak u osoby dorosłej
Stadia rozwoju owłosienia łonowego (P)
oraz genitaliów (G) u chłopców.
Podział FINKELSTEINA
1. Późny okres przedpokwitaniowy
2. Bardzo wczesny okres pokwitania
3. Wczesny okres pokwitania
4. Środkowy okres pokwitania
5. Późny okres pokwitania
6. Okres pełnej dojrzałości płciowej
1F i 2F Późny okres przedpokwitaniowy
Bardzo wczesny okres pokwitania
Nie ma somatycznych cech pokwitania
wydzielania GnRH i gonadotropin
zwłaszcza w 2F
3F Wczesny okres pokwitania
II faza rozwoju narządów płciowych (wg Tannera)
Wzrastanie
Tempo rośnie Tempo nadal wolne
4F Środkowy okres pokwitania
III – IV faza rozwoju narządów płciowych
Mutacja i tempa wzrastania
Owłosienie pachowe i menarche (pierwsza
miesiączka); szczyt tempa wzrastania
5F Późny okres pokwitania
IV – V faza rozwoju narządów płciowych
Owłosienie pachowe, zarost; szczyt tempa
wzrastania
Menarche; tempa wzrastania
6F – zakończenie zmian
rozwojowych zarówno
u chłopców jak i u dziewcząt
Przedwczesne dojrzewanie płcioweprzed 8 r. ż. przed 10 r. ż.
PRAWDZIWE=Zależne od
generatora pulsów GnRH :
1. Guzy OUN
2. Zmiany pozapalne
3. Pourazowe
4. Bywa idiopatyczne
RZEKOME
=Niezależne od generatora pulsów
GnRH:
1. Guzy wydzielające gonadotropiny lub steroidy płciowe
2. Pierwotna niedoczynność tarczycy
3. Jatrogenne
Łagodne warianty przedwczesnego
dojrzewania płciowego
Thelarche praecox - izolowany przedwczesny
rozwój gruczołów piersiowych
Menarche praecox – przedwczesne
izolowane krwawienie miesięczne
OPÓŹNIONE DOJRZEWANIE
PŁCIOWE Jeśli do 13 r. ż. nie ma cech rozwoju
gruczołów piersiowych lub do 15 r. ż. brak menarche
Jeśli do 14 r. ż. nie ma rozwoju jąder lub do 16 – 17 r. ż. brak pokwitaniowego skoku wzrastania
Bardzo charakterystyczne jest u obu płci wieku kostnego poniżej 13 lat oraz adekwatne do wieku kostnego stężenie gonadotropin (na poziomie 2F)
Większość przypadków opóźnionego
dojrzewania ma podłoże
konstytucjonalne, związane jest
z indywidualnym wolnym tempem rozwoju
JEDNAKŻE U CZĘŚCI DZIECI WYNIKA Z :
1. Pierwotnych zaburzeń w układzie
podwzgórze-przysadka
2. Pierwotnego defektu gonad
Jednostki chorobowe występujące
częściej w okresie pokwitania
Reumatologia
1. Zesztywniające zapalenie
stawów kręgosłupa
2. Zespół Reitera
3. Choroby tkanki łącznej –
kolagenozy
4. Idiopatyczna osteoporoza
młodzieńcza
Dolegliwości ze strony
układu krążenia1. Niewinne niemiarowości rytmu
serca
2. Szmery niewinne
3. Objawy dystonii
neurowegetatywnej:
Łatwe męczenie
Duszność
Kłucia w okolicy serca
Omdlenia ortostatyczne
Inne częściej występujące choroby
Istotny wzrost występowania wola
młodzieńczego
Nowotwory
Otyłość i jadłowstręt psychiczny (anoreksja)
ADOLESCENCJA TO NIE TYLKO DOJRZAŁOŚĆ GONAD I
NARZĄDÓW PŁCIOWYCH, ZMIANY W WYGLĄDZIE I
PROPORCJACH CIAŁA; TO TAKŻE ROZWÓJ PSYCHICZNY
PROWADZĄCY DO OSIĄGNIĘCIA DOJRZAŁOŚCI
PSYCHOSPOŁECZNEJ I EMOCJONALNEJ
Dojrzewanie płciowe Adolescencja
DORASTANIE
Zaburzenia psychiczne
Zachwianie równowagi emocjonalnej
Pogorszenie samopoczucia psychicznego
Labilność uczuć podobna do tej w okresie
wczesnego dzieciństwa
Osłabienie pamięci, zmniejszenie
koncentracji uwagi
Konflikty
Ról
Zależności
Identyfikacji
Konflikty
Frustracja
(z łac.zawód udaremnienie; zespół przykrych emocji
związanych z niemożnością realizacji potrzeb
lub osiągnięcia celu)
Zachowania patologiczne
Dalszy rozwój intelektualny
Doskonalenie funkcji poznawczych
Rozwój pamięci logicznej
Myślenie abstrakcyjne
Rozwój siły woli
Ustalenie systemu wartości
CZYLI TWORZENIE CHARAKTERU
W OKRESIE DORASTANIA OSIĄGNIĘTA
ZOSTAJE DOJRZAŁOŚĆ PSYCHICZNA CZYLI
EMOCJONALNA I SPOŁECZNA TO ZNACZY
NASTĘPUJE PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA
SAMODZIELNEGO, NIEZALEŻNEGO,
CHARAKTERYSTYCZNEGO DLA CZŁOWIEKA,
KTÓRY SAM DECYDUJE O SOBIE I PONOSI
KONSEKWENCJE SWEGO POSTĘPOWANIA
Dziękuję za uwagę