Özel durumlarda transfüzyon - kan merkezleri ve ... · mastektomi *tx İhtİyaci dÜŞÜk pot...
TRANSCRIPT
Özel Durumlarda Transfüzyon
Dr. Güçhan AlanoğluSüleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hematoloji Bilim DalıTransfüzyon Merkezi
Isparta
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Özel Durumlarda Transfüzyon
• Otolog kan transfüzyonu• Masif Transfüzyon• Acil transfüzyon• Neonatal transfüzyon• İmmun yetmezlik zemininde transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Neden otolog neden alternatif Yaklaşım?
‘’The safest unit of blood is the one that is never given’’
Keating LJ 1989
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Kan Komponentlerine Alternatif Yaklaşım
• Hematolojik Ajanlar• Hemostatik Ajanlar• Rekombinant Antihemofilik Faktörler• Hacim Genişleticiler• Kan Koruyucu yöntemler ve Gereçler• Minimal İnvaziv Cerrahi• Minimal ve noninvaziv tanı ve takip sistemleri• Tıbbi ve Cerrahi teknikler
• Otolog Teknikler• Sentetik oksijen taşıma ürünleri• Hemoglobin bazlı oksijen taşıyıcılar ( İnsan-Hayvan
bazlı)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Transfüzyon sonrası enfeksiyonların Önlenmesi
• Tx yapma• Tx ları en aza indir• Donorleri en aza indir• Otolog Tx• Eritropoetin• Donor Tarama: HIV Ab, HIV NAT, HCV Ab,
HCV NAT, HBV Ag, Ab, HBc Ab, VDRL, Batı Nil virus NAT, HTLVI/II Ab, CMV Ab, Bakterial Kültür (trombositler için)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Operasyon sırasında eritrosit Tx en aza indirme
HemostazHemodilüsyon
Hücrelerin kurtarılması (salvage)DDAVP
Otolog TransfüzyonEritropoetin
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Otolog Teknikler
• Otolog donasyon ve transfüzyon bir kişiden toplanan tam kan veya kan ürünlerinin yeniden aynı kişiye geri verilmesidir.
• 1800 lerden beri bilinmesine karşın homolog kan Tx riskleri konusunda bilgi birikiminin artışı ile önem kazanmıştır.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Otolog Kan Transfüzyonu OKT
• Verici ve alıcının aynı olduğu kan Tx• Allogeneik kan Tx alternatif yaklaşımdır.• Uygulanabildiği cerrahi girişimler %5-10
oranındadır.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
AVANTAJLARI DEZAVANTAJLARI
• Tx ile bulaşan hastalıklar
• Alloimmunizasyon önlenir
• Kan ihtiyacı karşılanmışolur
• Allo Ab olanlara uygun kan bulma imkanı
• Bazı Tx reaksiyonlarıönlenir
• Hastalar daha rahat
• Bakteriyal kontaminasyon
• ABO uygunsuz verilebilir.
• Allogeneik kana göre daha pahalı
• Tx edilmezse imha artar• Peripoeratif anemi ile
daha fazla kan ihtiyacıolabilir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Süleyman Demirel Üniversitesi Kan MerkeziOTOLOG BAĞIŞ FORMUHasta Adı: Protokol No:Tanı: Sorumlu Dr:Yaşı: Kilo: Boy: Kan Grubu:Ameliyat Tipi: Ameliyat Tarihi:Otolog Donasyon Tarihi: Otolog Transfüzyon Tarihi:Otolog Kullanılacak Ürün: Tam Kan.. Ü Eritrosit Süsp. ..Ü TDP..ÜAllojenik Ürün: Hayır.E.. Tam Kan.. Ü Eritrosit Süsp. ..Ü TDP..ÜKullandığı Đlaçlar: Ek sorunları :Demir preparatı ya da eritropoetin kullanıyor mu ?Serolojik Test Sonuçları: HbsAg.. HCV.. HIV.. VDRL..Otolog Transfüzyona bağlı Komplikasyon: Yok.. Var..........Oluşan komplikasyon: Diğer Komplikasyon: Yok. Var..........
Otolog Donasyon Öncesi Hemogram Değerleri;Hb: Hct: WBC:
RBC: PLT:
Ameliyat Öncesi (Pre-op) Hemogram Değerler;Hb: Hct: WBC:
RBC: PLT:
Ameliyat Sonrası (Post-op) Hemogram Değerleri;Hb: Hct: WBC:
RBC: PLT:
Özel istem formu doldurulmalıdır.İstemde *tanı
*gerekli bileşen tipi, miktarı*operasyon zamanı,yeri
Hasta işlem konusunda bilgilendirilmeliOnam alınmalı
Allogeneik Tx geçilebileceği konusu anlatılmalı
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ÖZEL ETİKETLEME
Özel bölmede Saklanmalı
CPDA 35 gün+4 derece
Ürün kullanılmazsa İMHA edilmelidir
OTOLOG KULLANIM İÇİNDİR
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Hastanın kimlik bilgilerinin kontrolu
Eğer mümkünse hastanınismi ,doğum tarihi
kendisine sorulmalı
Soyad
İsim
Doğum tarihi
Protokol no
Hasta bilekliğiKan torbası
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Otolog Transfüzyon Yöntemleri
1. Preoperatif otolog kan toplanmasıElektif cerrahi için
2. Akut normovolemik hemodilusyonCerrahiden hemen önce
3. İntraoperatif kan toplanması4. Postoperatif kan toplanması
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Predepozit Otolog Kan Toplanması POT
• Acil olmayan elektif operasyonlardan önce gerekli olan kanın hastanın kendisinden gereksinim olduğu zaman kullanılmak üzere alınıp saklanması işlemidir.
• Eritrosit tek veya çift ünite şeklinde alınabilir.
• TDP otolog toplanıp özellikle KABG kullanılabilir.
• Otolog trombosit toplanması trombositlerin saklanmasında ki sıkıntı nedeni ile zordur.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Predepozit Otolog Donör Kriterleri (AABB)
• Homolog donörlere izin verilen miktarlar alınabilir.
• Yaş kısıtlaması yoktur.• Htk: %33 altında olmamalıdır.• 3 günden daha kısa sıklıkta yapılmamalıdır.• Operasyondan önce 72 saat içinde
yapılmamalıdır.• Donörün bakteriyemisi varsa veya tedavi
oluyorsa donasyon yapılamaz.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
POT Kontrendikasyon• Enfeksiyon varlığı ya da bakteriyemi riski• Aort darlığı için cerrahi• Unstabl angina• 6 ay içinde Myokard enfaktusu ya da
serebrovasküler olay geçirme• Altta yatan belirgin kalp ya da akciğer problemi
olanlar• Ciddi sol ana koroner arter hastalığı olanlar• Siyanotik kalp hastalığı• Kontrolsuz hipertansiyon• Anemisi olması
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Predepozit Otolog Kan Hangi Operasyonlar İçin Uygun?
• Ortopedik• KVC• KBB• Kanser• Karın içi cerrahiler
Her cerrahi girişim için ne kadar optimal kan gerekli olduğu bellidir. Buna göre kan toplanır. Donörlere tüm serolojik tetkikler yapılmalıdır.
Donörlere oral ve/veya IV demir ve EPO uygulanır.
KolesistektomiHerni düzeltme
Transuretral prostatektomiVaginal histerektomi
Mastektomi *TX İHTİYACI DÜŞÜK
POT UYGUN DEĞİL
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
POT
• Her cerrahi girişim için ne kadar optimal kan gerekli olduğu bellidir. Buna göre kan toplanır.
• Planlanan cerrahiden 3-6 hafta önce , 4-7 günde bir ünite toplam 2-4 ünite toplanır.
• Donörlere tüm serolojik tetkikler yapılmalıdır.
• Donörlere oral ve/ veya IV demir ve
• EPO uygulanır
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Maksimum cerrahi kan istem şeması
• Daha önce yapılan operasyonlarda kullanılan kan miktarları,
• Kaç hastada kan transfüzyonuna ihtiyaçduyulduğu,
• Kaç hastaya kan istemi yapıldığı,
• Her operasyon türü için C/T oranlarıtespit edilmelidir.
BazBazıı Operasyon TOperasyon Tüürleri rleri İİççin Maksimum Cerrahi Kan in Maksimum Cerrahi Kan ŞŞemasemasııOperasyonun TOperasyonun Tüürrüü Kan MiktarKan MiktarııKolon rezeksiyonuKolon rezeksiyonu 2 2 üüniteniteLaparatomiLaparatomi 2 2 üüniteniteGastrektomiGastrektomi 2 2 üüniteniteSplenektomiSplenektomi 2 2 üünitenitePankreatektomiPankreatektomi 4 4 üünitenite
Koroner bypass,Koroner bypass, 2 2 üüniteniteLobektomiLobektomi 2 2 üüniteniteKoroner bypassKoroner bypass 4 4 üüniteniteAortik bypassAortik bypass 4 4 üüniteniteFemoralFemoral--popliteal bypasspopliteal bypass 4 4 üüniteniteAnevrizma rezeksiyonuAnevrizma rezeksiyonu 6 6 üünitenite
Total diz replasmanTotal diz replasmanıı 2 2 üüniteniteTotal kalTotal kalçça replasmana replasmanıı 3 3 üüniteniteSpinal fSpinal füüzyonzyon 3 3 üünitenite
Radikal histerektomiRadikal histerektomi 2 2 üünitenitePerineal prostatektomiPerineal prostatektomi 2 2 üüniteniteRenal transplantRenal transplant 2 2 üüniteniteRadikal nefrektomiRadikal nefrektomi 3 3 üünitenite Brecher, AABB 2005
Her ünite kendine özgümaksimum cerrahi kan şemasınıoluşturmalıdır
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Hem otolog hem de allogeneik donasyonve
transfüzyonun belli riskleri vardır
Allo OtoViral Geçiş evet hayırImmunologik reaksiyon
evet hayır
Sekreterya hatası evet evetBakteriyal bulaş evet evet
Hacim yüklenmesi evet evet
Otolog kan %100
güvenli kan tartışılmaktadır
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Operasyon öncesihastanın kendikanı toplanır
Aynı anda hacim genişletici kullan
Major kanamadurduktan
sonrahastanın
kendi kanıgeri verilir
AMAÇ: *Viskoziteyi azaltarak mikrosirkülasyonun düzeltilmesi
* Allojeneik kan miktarının azaltılması
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Akut Normovolemik Hemodilusyon
• Cerrahinin hemen öncesinde hastadan kan alarak hemoglobin düzeyinin düşürülmesidir. Hastadan kan alınırken, alınan kan hacmi kadar kristaloid veya kolloid infuzyonla geri verilir.
• AMAÇ: *Viskoziteyi azaltarak mikrosirkülasyonun düzeltilmesi* Allojeneik kan miktarının azaltılması
• ENDİKASYON :* HTK %36 üzerinde olmalı* Bir veya daha fazla kan kaybı beklenen cerrahi olgular. KVC, Vaskuler cerrahi, Ortopedik olgular, organ nakilleri, Nörocerrahi, ektopik gebelik, radikal prostatektomi
• KE: Ciddi anemisi olanlar, Ciddi koroner arter hastalığı olanlar, trombopeni, koagulasyon bozukluğu
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Akut Normovolemik Hemodilusyon
+• Kan viskozitesi azalır.• Sekreter hatalarını azaltır. • Tx için tüm kan
komponentleri hazır olur.• Cerrahların taze kana hemen
ulaşma imkanı• Preop kan vermeye gerek yok
-• Toplama ve enfüzyon için büyük
damar ihtiyacı• Hemodinatik durum sıkı ve
devamlı monitorize edilmeli• 2 üniteden az ihtiyaç olanlar• Htk: %36 üzerinde olmalı• Acil cerrahide kullanılamaz• Maliyet artar• Sıvı yükü artar
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Perioperatif Kan Toplanması
• Operasyon sırasında damar dışına dökülen kanın toplanıp yıkanarak konsantre edilmesi ve hastaya geri verilmesidir.
• Yıkanmadan verilirse ucuz, basit ancak debris, irrigasyon sıvıları, aktive koagulasyon faktörleri, serbest Hb de verilmişolur.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
İntraoperatif Kan Toplanması
• KVC• Ortopedik cerrahi• KC nakli• Ektopik gebelik ruptürü• Serebral anevrizma• Sık görülmeyen eritrosit
antikoru olan hastalar
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Perioperatif Kan Toplanması
KONTRENDİKASYON• Operasyon alanında
bakteryal kirlenme• Drenajda malign
hücre olması• Operasyon alanında
sığır kollajeni kullanılmışsa
KOMPLİKASYON• Serbest Hb ortaya
çıkması, nefrotoksisite
• Koagulasyon bozuklukları, DİK
• Trombopeni• Enfeksiyonlar• Mikroemboliler
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Postoperatif Kan Toplanması
• Hastaya kullanılmak üzere kapalı operasyon alanından kanın toplanmasıdır.
• Özellikle KABG, ortopedik cerrahide kullanılır. Beklenen postop. Kan kaybı500 ml den fazla ise en uygun olgulardır. Girişim intraoperatif kan toplama ile aynıdır.
• Farklı serozal yüzeylere temas ile pıhtılaşma ve fibrinolizis olur. Hemostaz için etkili değildir.
• KE: Enfeksiyon, malignite
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Özel Durumlarda Transfüzyon
• Otolog kan transfüzyonu
• Masif Transfüzyon• Acil transfüzyon• Neonatal transfüzyon• İmmun yetmezlik zemininde transfüzyon
Masif Kanama = Major Hemoraji
• 24 saat içinde total kan hacmine eşit
miktarda kan transfüzyonu yapılacak miktarda
kanama
• 24 saat içinde 10 üniteden fazla eritrosit
süspansiyonu verilmesi
• 3 saatten daha az sürede kan hacminin
%50’sinin replasmanı
• 150 ml/dk ve üzerindeki kanama
Masif Tx (MT) ACİL bir durumdur
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ACİL
• Çoğul travma, yaralanma• Gastroentestinal kanama• Büyük cerrahi girişimler• Karaciğer transplantasyonu
Masif Transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Resusitasyon• Tanı ve kanama takibi• Şokun takibi• Hızla kanama kontrolü• Doku oksijenasyonu ,kan TX sıvı ve
hipoterminin kontrolu• Koagülasyonun sağlanması• Uygun TDP trombosit uygulanması
AKUT KAN KAYBIAKUT KAN KAYBI
SSıınnııff 1 2 3 4
Kan volKan volüümm <%15 %15-30 %30-40 >%40
Kan kaybKan kaybıı <750 ml 750-1500 ml 1500-2000 ml >2000 ml
KNKN <100 100 -120 120 - 140 >140
KBKB Normal Normal Azalmış Azalmış
Nb BNb B Normal Azalmış Azalmış Azalmış
SSSS 14 - 20 20 - 30 30 - 40 >40
SSSSSS Normal Anksiyete Konfüzyon Letarjik
TKV = 70 – 85 ml/kg (x70 = 5000 ml)Classification of hemorrhagic shock (American College of Surgeons)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Ciddi travma Kanama
Koagulopati
Asidoz
Dokuhipoksisi
Hipotermi
Kolloid kristaloidKoagulasyon faktörlerive trombosit tüketimi
Masif Eritrosit Tx
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Klinisyen
Cerrah Kan bankası
Masif Transfüzyon Protokolu
Anestezist
Sıkı iş birliği
Acil
Laboratuar Hemşirelik
MTP Prensipleri
-Hızlı cerrahi kontrol
-Kristaloid aşırı kullanımından kaçınma
-Hipotermi
-Hipokalsemi ve
-Asidozdan korunma ve tedavi
Laboratuar incelemeKabulde :Hemogram , PT aPTT Fib İNR , elektrolitler,CaKan grubu veAb taramaTEG (Mümkünse)
MTP bitene kadar saatte bir kontrol
2- 4 Ü ES (Kan grubu bilinmiyorsa O)
Transfüzyon paketi (40kg üzeri 6,6,5 gibi)
KAN BANKASI
Tranexamic asit
Fibrinojen veya kriopresipitat
FVIIa
Ka
Kanama durunca ya da hasta ölünce hemen durdur.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
MTP Hedefleri
• Hb 7g/dl üzeri• Plt 75 000/ul üzeri (SSS ve multiple travma için
100 000/ul üzeri• İNR<1.7• Fibrinojen 1.5-2 g/l• Ateş>36 C• pH>7.25• İyonize Ca >1.15nmol/l• Laktat<2mmol/l• Baz açığı<3mmol/l• Mikrovasküler kanamanın durdurulması
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Acil Koşullar
• O Rh (-) kan seçenektir.• Ancak stok sıkıntısı yaşanacağı için erkeklere
ve doğurgan olmayan kadınlara 0Rh (+) kan verilebilir.
• Doğurganlık çağındaki kadınlara da yeterli Rh (-) ES veya plt yoksa Rh (+) verilebilir.(72 saat içinde anti D yapılabilir.)
• Kan çok acil gerektiği için bu ürünler acil veya ameliyathaneye yakın dolapta saklanabilir.
İlk orijinal örnek hastayıartık temsil etmez.
Eğer ilk örnekte antikor yoksa tam ÇK gerek yoktur
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Hastanın kan grubu belirlenince hemen grup spesifik kan verilmelidir.
• Masif kanamada dolaşan antikorlar çok az olacağı için grup spesifik kan antikor tarama ve cross match yapılmadan verilebilir.
Anaesthesia, 2010, 65, 1153–1161.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Kalsiyum
• Masif transfüzyon sırasında iyonize Ca düzeyi takip edilmelidir.(Grade 1 C) Eğer iyonize Ca düzeyi düşük veya EKG bulgusu varsa kalsiyum klorid verilmelidir.
• Hipokalsemi kolloide bağlı hemodilusyona, masif transfüzyon ile gelişen sitrat intoksikasyonuna bağlı olabilir.
• Özellikle hipoperfüzyon ,hipotermi ve KC yetmezliğinde ortaya çıkar.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Taze Donmuş Plazma
• TDP masif kanamada erken dönemde kullanılmalıdır.(Grade 1B)
• Kan grubu bilinmeyen hastalar için AB grubu kullanılmalıdır. (Rh uygunluğu aranmaz.)
• Yaklaşık 250 ml dir. Koagulasyon faktörleri ve fibrinojen içerir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Taze Donmuş Plazma
• 10 – 15 ml/kg a başlanır ve daha sonraki dozu koagulasyonun takibine ve verilen kan komponentlerine göre değişir.
• Son yıllarda en çok tartışılan konulardan biri TDP/ES oranıdır.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Taze Donmuş Plazma
• PT ve aPTT normalin 1.5 kat üzerine çıkarsa veya 10 ES dan sonra önerilirdi.
• Ancak hemostaz testlerinin geç ve yanlışsonuç vermesi ve erken dönemde TDP verilmesinin mortaliteyi azalttığı (özellikle Irak savaşı sonrası) iddiası tartışmalarıbaşlatmıştır
• pek çok merkez uygulanmaya da başlamıştır.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Trombosit Süspansiyonları
• Trombosit sayısı 50 000/µL altına düşürülmemeli (multiple travma ve beyin travmasında 100 000 )
• Trombosit sayısını 50 000 /ul de tutabilmek için son rehberler eşik değeri 75 000/uL olarak önermektedir.
Blood Transfus 2009; 7: 132-150
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• İlk doz olarak 4-8 ünite random trombosit veya 1 ünite aferez önerilmektedir.
• Bir çalışmada masif transfüzyonda ES/Plt oranını 1:5 ve üzeri kullanılırsa 30 günlük mortalitenin daha düşük olduğu gösterilmiştir.
J Trauma 2008,65:527-534
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ABO uygunsuzluğu
• Trombositler ABO antijenlerini taşırlar ve mümkün olduğunca aynı gruptan kullanılmalıdır.
• ABO uyumsuzluğunda trombosit yükselmesi beklenenin altında olabilir (%20) ancak bu hemostatik etkiyi değiştirecek kadar belirgin değildir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ABO uygunsuzluğu
• Yeterli trombosit susp yoksa,• HLA uygun trombosit gerekip en uygun olan
ABO uygun değilse ; ABO uyumsuz trombosit vermek transfüzyon pratiğinde kabul edilebilir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Rh uygunsuzluğu
• Rh (-) kadınlara ( menapoza girmemiş) Rh (-) trombosit verilmelidir. Eğer Rh (+) verildi ise anti –D verilmelidir.
• 250 IU anti-D 5 terapötik doza yeterlidir.İV formu ( temin edilemezse SC) kullanılmalıdır. Transfüzyon öncesi veya hemen sonrasında verilmelidir. Ancak 72 saatte de etkili olabilir.
• Erkeklere ve doğurgan olmayan kadınlara proflaksi gerekli değildir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Kriopresipitat
• 10-15 ml’dir.• 1-2 Ü/10 kg olarak kullanılır• 80-120 Ü FVIII:C• 250 mg fibrinojen• ABO ve Rh uygunluğu aranmaz.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Fibrinojen düzeyi 1.5 – 2 g/l altında ise veya TEG ile fonksiyonel fibrinojen eksikliği tesbit edilirse fibrinojen konsantresi veya kriopresipitat önerilir.(Grade 1C)
• Başlangıçta 3-4 gr fibrinojen veya 50mg/kg kriopresipitat (70 kg lık yetişkinde 15-20 ünite)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Fibrin oluşumu koagulasyonun en önemli basamağıdır.
• Masif kanama ile ilişkili koagulopatinin önemli bir komponenti hipofibrinojenemidir.
• Masif kanamada ilk tükenen faktör fibrinojendir.
• Postpartum kanamada fibrinojen düzeyi kanama şiddeti ile ilişkili bulunmuştur.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Masif kanamada fibrinojen kullanımında takibi TEG ile yapmak uygundur.
• 7 mmlik pıhtı yaklaşık 2 g/l ye eşdeğerdir.
• Fibrinojen ve kriopresipitat uygulamanın post travmatik tromboz riskini arttıracağı düşünülmüştür ancak çalışmalarda artmış risk gösterilmemiştir.
Transfus Med 2008, 18:151-157.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Farmakolojik Ajanlar
ANTİFİBRİNOLİTİKLERKanayan hastalarda antifibrinolitikler düşünülmelidir.(Grade 2C)Fibrinoliz takip edilmeli ve hiperfibrinoliz tesbit edilirse antifibrinolitik verilmelidir.(Grade 1B)
Tranexamik asit ve ε-aminokaproik asid
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Rekombinant FVIIa
• Künt travmada kanama kontrolü ve kan ürünlerinin kullanılmasına rağmen kanama durdurulamazsa rFVIIa önerilir.(Grade 2C)
• rFVIIa birinci basamak olarak kullanılmaz. Ancak cerrahi girişim , kan komponentleri , antifibrinolitiklerin kullanımı, asidoz , hipotermi ve hipokalseminin düzeltilmesine rağmen kanama durdurulamazsa kullanılabilir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
rFVIIa
• Arteriyel ve venöz tromboz riski vardır. ( Tromboz öyküsü , herediter trombofili , mekanik kapak ,DİK/sepsis , orak hücreli anemi , 65 yaş üzeri )
• pH 7.1 altında kullanılmamalıdır.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Protrombin Kompleks Konsantresi
• Vit K bağımlı oral antikoagulanların etkisini hızla geri döndürmek için önerilir.(Grade 1B)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Desmopressin
• Travmada rutin olarak önerilmez.(Grade 2C)
• Antiplatelet (aspirin gibi ) alanlarda refrakter mikrovasküler kanama durumunda önerilir.(Grade 2C)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Çocuklarda MT
• Hacim değişikliklerine çok hassas• Isı değişikliklerine çok hassas• Ürünler mutlaka ısıtılmalı• Taze kan ürünleri verilmeli• Hiperpotasemiye dikkat• Sitrat toksisitesine dikkat• Kalsiyum desteği gerekli
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Yeni doğan ve prematureler daha da önemli
• Koagulasyon desteği mutlak gerekli• Taze, ısıtılmış ürün dikkat edilmesi
gereklidir
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Özel Durumlarda Transfüzyon
• Otolog kan transfüzyonu• Masif Transfüzyon
• Acil transfüzyon• Neonatal transfüzyon• İmmun yetmezlik zemininde transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• ACİLLLLL !!!! xxxxxxüniversitesi hastanesi çocuk bölümünde yatan, 3 aylık bebek için O Rh (-) NEGATİF kana ihtiyaçvardır. Karaciğer nakli yapılacak. İrt Tel=xxxxx–Babasıxxxxxxxx... Paylasın Lütfen.
• Xxxxxx hastanesinde yatmakta olan xxxxx için çok acil ab rh + kan lazımdır,
• Kan vermek isteyenler hasta yakını xxxxxx
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Acil Transfüzyon(AT)
• Standart testler yapılmadan kanın Tx için verilmesidir.
• Gecikmesi halinde hasta yaşamının tehlikeye gireceği durumlarda uygulanabilir.
• Mutlak gereklilik yoksa yapılmamalıdır. ACİL TRANSFÜZYON
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Hastanın oksijen taşıma kapasitesinin arttırılması ve damar içi kan hacminin normal seviyelerde tutulması için yapılır.
• Acil sıvı replasmanı, kristaloid idame ettirmeye yeterli olursa kan Tx dan kaçınmak gerekir.
Acil Transfüzyon(AT)
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Hastanın kimliğinin belirlenmesi
• Hastanın Adı Soyadı• Yaş,Cins, ırk• Doktorunun adı• Hastanın protokol no• TC no
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Örneğin etiketlenmesi
• Örnekte de hastanın tam ismi, protokol no, doktorunun adı
• Kan alınışının tam tarihi
• Alan kişinin adı• Tüm bu veriler istem
kağıdı üzerinde de olmalı
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Acil çıkış
• Bazı acil durumlarda hastanın kanını inceleme için yeterli zaman olamayabilir.
• Her kan merkezinin bu durumda neler yapacağına dair işletim şemaları olmalı ve her personel tarafından aynen uygulanmalıdır.
• Bu durumda en uygun kan ürünü O neg kandır.• Etiketine ÇK yapılmadığı belirtilmelidir.• Ancak çıkış yapıldıktan sonra rutin ÇK işlemi
yapılmalı ve klinik hekimine bilgi verilmelidir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Acil ÇK Immediate Spin IS
• ABO uyumsuzluğu var mı?• Hastada kan grubu+• Antikor tarama neg• Kayıtlarda antikor yok
Ancak Türkiye ‘de antikor tarama yaygın olmadığı için
acil durumlar dışında kullanımı kısıtlı olmalıdır
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Donor eritrositleri
Hasta serumu
Agglutinasyon yok ~ uyumlu
Agglutinasyon ~uyumsuz
IS
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
1. Rh – kan, Rh + için uygun ama ....
2. Rh - anne adaylarına Rh + kan verilmemeli
3. Rh - kişilere Rh + verilirse Rh immunglobulini yapılmalı
4. Rh – kişilere Rh +, erkek ve yaşlı kadın uygulanabilir.
Aynı Grup Kan Yok-Durum Acil !!!
!
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Acil Şartlarda Farklı Grup
Alıcı Kan Grubu
Verilebilecek Eritrosit Grubu
O Yok
A A, O
B B,O
AB AB, A,B, O
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ALICININ ABO GRUBUNA UYGUN KAN ÜRÜNÜ TRANSFÜZYONU:
Uyumlu trombosit
Alıcı ABO grubu
Uyumlu plazma
Uyumlu eritrosit
Đlk tercih Đkinci tercih
A A,AB A,O A,AB B,O
B B,AB B,O B,AB A,O
AB AB O,A,B,AB AB A,B,O
O O,A,B,AB
O O A,B,AB
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
ABO gereksinimiTam kan…………………………………Alıcı ile aynı*
Eritrosit …………………… Alıcı plazması ile uyumlu olmalıGranulosit aferezi ……………… Alıcı plazması ile uyumlu olmalı
Taze donmuş plazma…………………………..Alıcı eritrosit ile uyumlu olmalıTrombosit aferezi*…………………….Tüm ABO grupları kabul edilebilir,
alıcının eritrositleri ile uyumlu olan tercih edilir.Kriyopresipitat…………………………..Tüm ABO grupları kabul edilebilir.
• Yüksek oranda plazma verildiği için ürünlerin alıcının eritrositleri ile uyumlu olması tercih sebebidir.
ABO uygun olmayan kan vermek gerekirse ürün seçimi
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Plazma Transfüzyonu
1. Uygunluk testleri her zaman gerekli değil
2. Masif plazma transfüzyonu�minor cross-match
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Neonatal Transfüzyon
• 4 aydan küçük yeni doğanlarda antikor gelişimi yeterli değildir.
• ABO/Rh uyumlu kan verilmelidir.• Eğer klinik olarak anlamlı antikor
saptanırsa genellikle anne kaynaklıdırlar. Antijen negatif ürün verilmelidir.
• ÇK için ister anne ister YD serumu kullanılabilir.
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Ufak miktarlarda kana ihtiyaç duyulur.• Düşük metabolik kapasite mevcuttur.• İmmunolojik sistemleri gelişmemiştir.• Hematokrit yüksektir.
Neonatal Transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• 25-100 ml lik ufak torbalara bölünmelidir.
• Aktarma torbaları faydalı olacaktır.• Erişkin de uygulanan tüm testler
geçerlidir.
Neonatal Transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
YD ve çocuklarda kan ürünlerinin hacmi ve verilme hızları
Ürün Hacim Hız
Eritrosit Vol (ml) = amaçlanan Hb yükselmesi(g/dl) x ağırlık (kg) x 3
5 ml/kg/hr (Mak. hız150 ml/hr)
trombosit Çocuk < 15 kg 10−20 ml/kg Çocuk> 15 kg tek doz aferez ya da konsantre (yaklaşık olarak. 300 ml;
10−20 ml/kg/hr
TDP 10−20 ml/kg 10−20 ml/kg/hr
Kriyo 5−10 ml/kg (mak 10 units − yaklaşık olarak 300 ml)
10−20 ml/kg/hr
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Özel Durumlarda Transfüzyon
• Otolog kan transfüzyonu• Masif Transfüzyon• Acil transfüzyon• Neonatal transfüzyon
• İmmun yetmezlik zemininde transfüzyon
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
İmmun yetmezliklihastalar
• Akut lösemi• Hodgkin hastalığı• Aplastik anemi• Kemik iliği nakli
uygulanan hastalar
Alloimmunizasyonun önlenmesiCMV geçişi
FNHTR
Lökositten arındırmaLökosit filtresi
Ağır cilt lezyonları
Pansitopeni
Karaciğer yetmezliği
Doku (HLA)benzerliDoku (HLA)benzerliğğiiÖLÜM
TRANSFTRANSFÜÜZYONA BAZYONA BAĞĞLI GRAFT VERSUS HOST HASTALILI GRAFT VERSUS HOST HASTALIĞĞII““TransfusionTransfusion--associated greft versus host disease (TAassociated greft versus host disease (TA--GVHD)GVHD)””
İİmmun yetmezlikmmun yetmezlik
Akkiz immun yetmezlik; Hodgkin, NHL (T)Allo/Oto KİTPurin analogları (fludarabine)Kısmi endikasyonlar (Akut lösemi, NHL (B) Solid tm, Solid organ Tx, AA, HIV)
TA-GVHD
γγ--ışıışınlama 25 Gynlama 25 Gy
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Allogeneik Kök Hücre Nakli
• HLA uyumu aranır.• Kan grubu uyumsuzluğu nakil için engel
oluşturmaz. • ABO uyumsuzluğu Major
Mikst
Minör
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
Major ABO uyumsuzluğu
• Alıcı izohemaglutinileri • Verici eritrositlerine karşı• Alıcı A verici AB• Alıcı O verici A• Verici eritrositleri akut/gecikmiş hemoliz• Saf eritroid hipoplazi • Host versus graft HvG• Plazma değişimi• Kolon immun adsrbsiyon• Eritrosit azaltılması
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Verici izohemaglutinin• Alıcı eritrositlerine karşı• Alıcı A Verici 0• Gecikmiş tipte graft versus host
hastalığı• Kemik iliğinde plazmanın uzaklaştırılması• KİT öncesi alıcının eritrositlerinin 0 kan
grubu eritrositler ile dilue edilmesi
Minör ABO uyumsuzluğu
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
• Her iki tablo bir arada• Alıcı A verici B• Transplantasyon öncesi alıcıda eritrosit
değişimi• Alıcının izohemaglutnin düzeyi yüksek
ise plazmaferez
Mikst tip ABO uyumsuzluğu
G Alanoğlu Aralık 2011 KMTD
1Transplantasyon öncesi kemoterapi başlama2Kemik iliği nakli3Verici eritrositlerine karşı ABO antikorları saptanmaması DAT negatif4Alıcı eritrositleri artık saptanmamaktadır.
ABO uyumsuz allogeneik kök hücre naklinde önerilen
kan ürünlerini nakil evresine göre düzenlenmesi
Murphy MF, Stanworth SJ. Haematological disease.. Pratical Transfusion Medicine.