ÖĞRETMEN MOTİVASYONU

1-ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN ÖNEMİ

2-ÖĞRETMENE ŞİİR

3-ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YAPILAN ELEŞTİRİLERE CEVAP

4-ÖĞRETMENLERİN MOTİVASYONUNU ARTIRICI ETKENLER

5-İYİ BİR ÖĞRETMENİN ÖZELLİKLERİ

ÖĞRETMEN

Öğretmen;insanları eğitmeyi ve

öğretmeyi meslek edinen,eğitim

kurumlarında öğrencilere şekil veren,kişiyi yaşama

hazırlayan kimsedir.

Öğretmenlik mesleği meslek olmaktan ziyade ince bir sanata benzer.

Bir kuyumcu eline aldığı altın bir külçeyi nasıl zarif bir takı haline getiriyorsa öğretmenlerde kendilerine emanet edilen öğrencileri tüm insanlığa faydalı olabilecek şekilde yetiştirmeye gayret eder.

Öğretmenler, ülkenin kültür birikimini nesilden nesile aktarırlar.

Tüm meslekler öğretmenlikten beslendiği için diğer mesleklere göre öğretmenliğin farklı bir önemi vardır.

Doktoru,mühendisi,idareciyi,esnafı,memuru,işçiyi,toplumun her bir kesiminde görev yapanı hep o yetiştirir.

Toplumu iyiye, güzele,doğruya yönelten yarının aydın gençlerini yetiştiren,onlara kişilik kazandıran, benliğini oluşturan o dur.

Öğretmen toplumun mimarıdır, toplumun mühendisidir.

Cehalet batağının yılmaz savaşçılarıdır.

Yurdun en uç köşelerine bütün devlet görevlileri içinde ilk giden odur.

İlk ışığı,ilk aydınlığı götüren, amansız cehalete karşı ilk kurtuluş bayrağını açan o dur.

Baş öğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ün öğretmenlere verdiği önemi şu sözlerinden daha da iyi anlıyoruz;

“Ben her şeyden önce öğretmenim.”

“Dünyanın her yerinde öğretmenler insan topluluğunun en özverili ve saygıdeğer üyeleridir.”

“Hükümetin en verimli ve en önemli görevi milli eğitim işleridir.“Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir.”

Mustafa Kemal Atatürk , bir köy okulunu ziyaretinde, ders vermekte olan genç bir öğretmenin sınıfına girdiği zaman, öğretmenin yerini kendisine bırakması üzerine şunları söylemiştir:

Hayır. Yerinize oturunuz ve derse devam ediniz!

Eğer izin verirseniz, bizde sizden istifade etmek isteriz.Sınıfa girdiği zaman cumhurbaşkanı bile öğretmenden sonra gelir.

İSLAM DİNİNDEN ÖĞRETMENE BAKIŞ

İslam dini de eğitim ve öğretim işini yüklenen öğretmenlerimize gereken önemi vermiştir.

Öğretmenler yapmış oldukları iş karşılığında dünya da ve ahirette Allah’ın rahmetine ve insanların gönüllerine girmişlerdir.

İslam dinine göre öğretmenlik dünyada gıpta edilecek iki husustan biridir.Hz. Muhammed( s.a.v) bu durumu şöyle dile getirmektedir:

“Yalnız şu iki kimseye gıpta edilir;

1-Allah’ın kendisine verdiği malı hak yolunda harcayıp tüketen kimse

2-Allah’ın kendisine verdiği ilimle yerli yerince hükmeden ve onu başkalarına da

öğreten kimse.

Eğitim öğretim işiyle meşgul olmak sadece dünyevi getirisi olan bir görev değildir.

Bu görevi yerine getiren öğretmenlere kendilerine ilim öğrettikleri insanların yanı sıra, bütün yaratılanlarda hayır dua da bulunmaktadır.Hz. Muhammed (s.a.v) bu hususu şöyle dile getirmektedir:

“Allah, melekler, semavat ehli,deliğindeki karınca, denizdeki balıklara varıncaya kadar arz ehli, halka hayrı öğretene mağfiret duasında bulunur.”

ABRAHAM LİNCOLN TARAFINDAN OĞLUNUN ÖĞRETMENİNE YAZILMIŞ METUP

ÖĞRET ONA

Zaman alacak biliyorum,

fakat eğer öğretebilirsen ona,Kazanılan bir liranın, bulunan beş liradan daha değerli olduğunu öğret.

Kaybetmeyi öğrenmesini öğret ona vehem de kazanmaktan neşe duymayı.

Kıskançlıktan uzaklara yönelt onu.

Eğer yapabilirsen,sessiz kahkahaların gizemini öğret ona.

Bırak erken öğrensin, zorbaların görünüşte galip olduklarını...

Eğer yapabilirsen, ona kitapların muzicelerini öğret

Fakat ona sessiz zamanlar da tanıt.Gökyüzündeki kuşların,

güneşin altındaki arıların,ve yemyeşil yamaçtaki çiçeklerin

ebedi gizemini düşünebileceğini.

Okulda hata yapmanın, hile yapmaktan çok daha onurlu olduğunu öğret ona.

Ona kendi fikirlerine inanmasını öğret.Herkes ona yanlış olduğunu söylediğin de dahi.

Tüm insanları dinlemesini öğret ona,Fakat tüm söylediklerini gerçeğin eleğinden geçirmesini, ve sadece iyi olanları almasını da öğret.

Eğer yapabilirsen, üzüldüğün de bilenasıl gülümseyeceğini öğret ona.

Gözyaşlarında hiçbir utanç olmadığını öğret.

Ona kuvvetini ve beynini en yüksek fiyatı verene satmasını

Fakat hiçbir zaman kalbi ve ruhuna fiyat etiketi koymamasını öğret.

.

Uğultulu insan kalabalığına kulaklarını tıkamasını öğret ona

Ve eğer kendisinin haklı olduğuna inanıyorsa, dimdik dikilip savaşmasını öğret ona.

ÖĞRETMENLİĞİN ÇOK KOLAY BİR İŞ OLDUĞUNU İDDİA EDENLERE!

Aşağıda öğretmenlerin yaptıkları işleri okuyunca öğretmenliğin gayet basit bir meslek olduğunu siz de göreceksiniz!

1- Toplantılara katılınacak, 2- Yıllık plan yapılacak 3- Günlük plan yapılacak 4- YOKAP çalışmasına katılınacak 5- Nöbet tutulacak 6- Sınıflar düzenlenip panolar hazırlanacak 7- Toplantılar ders saatleri dışında yapılacak

8- Kurumların açtığı sınavlara ucuz iş gücü olarak gidilecek,

9- Seçimlerde zorunlu olarak sandık başkanı olunacak

10- Envai çeşit tören, kutlama vb. proğrama katılınacak. 11- Performans-proje çalışmalarını getirmeyen öğrencilere çalışmalarını getirmeleri için yalvarılacak.

12- Öğretmenliği öğretmenlerden iyi bilen velilere dert anlatılacak. 13- Sosyal kulüp çalışmaları ve toplantıları yapılacak.

14-Ders işlemek yerine internetteki ve kitaplardaki bilgileri bize okuyarak 'bak okuyan toplumuz' imajı veren insanların zorunlu seminerlerine katılınacak.

15- Sınırsız sorumluluk, öğrenci

takılıp düştüğünde ifade verilecek. Hiçbir dayanağı olmaksızın dayakçı öğretmen olmakla suçlanılacak.

16- Öğrencilere çalışma kâğıdı hazırlanacak

17- 40 dk içinde yüz kere öğretmenim diyen öğrencilere efendim denilecek

18- Kavga edenler ayırt edilecek, kafası gözü yarılanlara pansuman yapılacak,

19- Değerlendirme testleri hazırlanacak

20- Üstüne saldıran veliler ikna edilecek,

21- Bilgi yarışmalarına öğrenci hazırlanacak,

22- Öğrencilerin evlerine gidilip

hal hatırı sorulacak,

23- Temizlik, spor, fotokopi, demirbaş, sabun, tuvalet kağıdı için para toplanılacak,

24- Belirli Gün ve Haftalarla ilgili program hazırlanacak, 25- Öğrencilere katılım için yalvarılacak, 26- Belirli günler ile ilgili pano hazırlanacak, 27- Panolar için yazı ve şiirler, bulunacak ya da kontrol edilecek.

28- Veliler okulda bilgilendirilip, eğitilecek

29- Veli toplantıları yapılacak.

30- Hizmetlilere bildirilen temizlik, tamirat ve görüşler bu kişiler tarafından dikkate alınmayacak.

31- Çocukların elbise, saç, tırnak temizliği ile ilgilenilecek.

32- Deneyler, gözlemler, etkinlikler için hazırlık yapılacak.

33- Başarısızlığın sebebi araştırılacak.

34-……………………………

(Bu kadarcık iş yapmakla hiç insan yorulur mu? )

MOTİVASYONUN ÖNEMİ

Eğitimin kalitesini ve niteliğini etkileyen en önemli faktör öğretmendir.

Bu nedenle öğretmenlerin tatmini ve motivasyonu konusu, hem öğretmenler hem de öğretmenlerin görev yaptıkları eğitim kurumları için önemlidir.

Öğretmenlerin motivasyon ve tatminlerinin yüksek ya da düşük olması onların ortaya koyacakları hizmetin kalitesini etkileyecektir.

Çalışanların yüksek performans gösterebilmeleri ve verimli bir şekilde çalışabilmeleri ise ancak onların işlerinden tatmin olmalarına ve motivasyonlarına bağlıdır.

Diğer bütün kurumlarda olduğu gibi eğitim kurumlarında da verimli olunabilmesi için çalışan personelin moralli ve motivasyonunun iyi olması çok önemlidir.

Kurumların ileri yürümesinde en önemli unsurlardan birisi insan faktörüdür. Kurumların daha verimli ve etkili olabilmeleri, rekabet güçlerini koruyabilmeleri ancak çalışanlarının dinamizmine bağlıdır.

Kuruluş içinde çalışanların moralinin yüksek olmasının; yaptığı işe ve arkadaşlarıyla olan iletişimine, kendisine değer verilmesine, statüsüne ve yöneticisinin davranışlarıyla çok yakından ilgili olduğu düşünülmektedir.

MOTİVASYONU ARTIRMAK İÇİN1-) İyi çalışma koşulları:

Her öğretmen temiz, modern ve yeterli araç gerecin bulunduğu bir okulda çalışmak ister.Çalışma ortamı kişisel rahatlık ve başarı açısından önemlidir.

Milli Eğitim çalışma ortamlarının iyileştirilmesi yönündeki faaliyetlerine önem verip çağın ihtiyaçlarına uygun teçhizat ve malzeme ile okulların donatılmasını sağlamalıdır.

2)Yükselme ve gelişme olanağı:İnsanlar işleri iyice öğrenip tecrübe kazandıkça bulundukları konumların yetkilerini ve dolayısıyla da sorumluluklarını yetersiz görecektir.

Yıllarca aynı konumda kalmak çalışan insanları mutlu etmez.

Öğretmenlere de mesleklerinde yükselme imkanı sağlanmalıdır.

Çünkü mesleki statünün yükselmesi toplum içinde daha fazla saygınlık kazanılması demektir.

3)Başarının takdir edilmesi:Motivasyonu sağlamada terfi ve ödüllendirme sistemi önemlidir.

Milli Eğitim Bakanlığı üstün başarı durumunda öğretmene terfi imkanı vermeli, öğretmenin yükselmesi için avantajlar sağlamalı, bu sistemi uygularken de adil olmalıdır.

Başarılı ile başarısız öğretmen arasındaki ayrımı da iyi belirlemelidir.

4)İyi ve Adil Bir Ücret:Öğretmenlerin görevlerini yaparken kendisinin ve ailesinin geleceği,barınma,sağlık hizmetleri v.b.konularda kaygısının bulunmaması gerekir.Aldığı ücretin masraflarını karşılamaması durumunda öğretmenin başarılı olması beklenemez.Başarılı bir öğretmen olabilmek için toplumdaki sanatsal, bilimsel ve kültürel faaliyetleri takip etmek gerekir.Bunun içinde iyi bir yaşam standartına sahip olmak şarttır.

5) Atamaların Adil Olması:

Hizmet yılı fazla olan bir öğretmenin ataması köye yapılırken, hizmet yılı az olan bir öğretmenin ataması değişik şekillerde merkeze yapılabilmektedir.

Yine öğretmenleri ücretli, sözleşmeli,kadrolu olarak ayırmak çalışanların moral kaybına neden olmakta ve bu mesleğin saygınlığını zedelemektedir.

Tüm bu durumlar öğretmenlerde mesleklerine karşı bir isteksizlik oluşturarak iş tatminsizliği meydana getirmektedir.

6)Okul Yönetimi:

Eğitim-öğretimin kalitesi,öğretmenlerin motivasyonu, okul yönetimi ile öğretmenler arasındaki ilişkiye de bağlıdır.

Okul yönetimi okulla ilgili kararlar alırken öğretmenlerine de danışmalı,

Okuldaki ödül yönetimini ( ek maaş, ikramiye,çeşitli başarı belgeleri v.s.) işe koşmalı,

Okluda işbirliği, disiplin iyi uygulamalı,

Okul ortamında şeffaflık olmalıdır.

Öğretmene güven veren bir iletişim biçimi, mesleki gelişime katkı sağlayan,paylaşımcı ve destekçi bir okul kültürü öğretmenlerin performans düzeyini artırır.

7)Sosyal Haklar:

Öğretmenlerin sosyal hakları da çözülmesi gereken ciddi bir konudur.

Öğretmenlik mesleği, memurluk statüsünden çıkarılıp öğretmen statüsünde özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır.Günümüzde öğretmenlik mesleği bırakın ana meslek sınıfı olmayı kurum içinde yardımcı sınıf bile olamamıştır.Örneğin;sağlık alanında hemşirelik,doktorluk gibi temel personel anlayışı hakim olup diğer personel ise yardımcı veya idari personel olarak tanımlanmış, maaşlar ve sosyal haklar bu temel üzerinden düzenlenmiştir.

İYİ BİR ÖĞRETMEN NASIL OLMALI ?

§ Öncelikle topluma ve öğrencilerine model teşkil ettiğini unutmamalı ve söylemleriyle davranışları çelişmemelidir,

§ Öğrencilerine ve insanlara önyargısız davranabilmelidir,

§ Hareketlerine ve görünüşüne dikkat etmeli, giyimine özen göstermelidir,

§ Sevecen ve şefkatli olmalıdır,

§ Öğretmeyi sevmeli ve öğrenmeyi sevdirebilmelidir,

§ Sabırlı olmalıdır,

§ Huzurlu, kendiyle barışık ve özgüven sahibi olmalıdır,

§ Öğrencinin kişiliği üzerinde değil, kabul edilmeyen davranışı üzerinde durmalıdır,

§ Saygılı ve saygın olmalıdır,

§ Güler yüzlü ve yumuşak huylu olmalıdır,

§ Bütün insanlara değer vermelidir,

§ Dürüst, açık ve güvenilir olmalıdır,

§ Alçak gönüllü, hoşgörülü ve anlayışlı olmalıdır,

§ İdealist ve sorumluluk sahibi olmalıdır,

§ İnsan hak ve hürriyetlerine değer vermelidir,

§ Yaşadığı toplumun değerlerini çok iyi bilmeli ve hayatında tatbik etmelidir,

§ Fedakar ve kendini mesleğine adamış olmalıdır,

§ Kibar ve nazik davranışlar sergilemelidir,

§ Etkili iletişim becerilerine sahip olmalıdır,

§ Öğrencilerin olumsuz davranışlarını bire bir görüşerek düzeltmeye çalışmalıdır,

§ Öğrencileri “yaramaz, geveze, aptal” gibi kelimelerle etiketlememelidir,

§ Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine olanak tanımalıdır,

§ Öğrencilerin bireysel özelliklerini göz önünde bulundurmalıdır,

§ Öğrencileri birbirleri ile kıyaslama ve karşılaştırmalardan kaçınmalıdır,

§ Öncelikle konusunu çok iyi bilmeli ve branşına hakim olmalıdır,

§ Öğrencileri başarabileceklerine inandırabilmelidir,

§ Öğrencilerine ve çevresine güven duygusu verebilmelidir,

§ Diksiyonu güzel olmalı ve ses tonunu etkili kullanmalıdır (Yerine göre sesini yükseltip azaltmalı),

§ Jest ve mimiklerine, el ve vücut hareketlerine çok dikkat etmeli, beden dilini etkili kullanmalıdır,

§ Dersine mutlaka hazırlanarak girmelidir,

§ Dakik olmalıdır; derse zamanında gelme, öğrenciyi ve dersi önemsediğinizi gösterir,

§ Renkli tebeşir yada kalemler kullanmalı, güzel ve okunaklı yazmalıdır,

§ Planlı ve programlı hareket etmelidir,§ İyi bir gözlemci olmalı ve öğrencilerini tanımalıdır,

§ İkna kabiliyetine sahip olmalıdır,

§ Sakin ve soğukkanlı davranmalıdır,

§ İç disipline sahip olmalı ve öfkesini kontrol edebilmelidir,

§ Ders ve konuya uygun metot belirleyebilmeli, ders ve konularla ilgili araç-gereç kullanabilmelidir,

§ Öğrencilerini motive edebilmeli ve hazır bulunuşluklarını sağlayabilmelidir,

§ İşbirliğine dayalı demokratik tavırlar sergilemelidir,

§ Ders içerisinde güncel örneklere yer vermeli ve konularla günlük yaşamı ilişkilendirmelidir,

§ Kendi sorun ve sıkıntılarını ders ortamına taşımamalıdır,

§ Eğitimdeki ve branşındaki yeni gelişmelerden haberdar olmalıdır,

§ Oturmak yerine, sınıf içerisinde gezerek ders anlatmalıdır,

§ Verilen ödevleri mutlaka takip ve kontrol etmelidir,

§ Yenilikçi olmalı, kendini yenilemeli ve mesleki olarak kendini sürekli geliştirmelidir,

§ Öğrencinin konuyu kavrayıp kavramadığını kontrol etmeli ve tekrarlar yapmalıdır

§ Yüreklendirici ve yardımcı olmalıdır,

§ Takdir ve onure edici davranmalıdır,

§ Siyasi düşüncelerini empozeye çalışmamalı ve her düşünceye saygı göstermelidir,

§ Teknolojik gelişmeleri takip etmeli ve yeni gelişen eğitim araç-gereçlerini kullanabilmelidir,

§ Zaman zaman ders konularıyla ilgili esprilere yer vermelidir,

§ Adil ve eşit davranmalı,

§ öğrenciler arasında ayırım yapmamalıdır,

§ Öğrenme ve öğretme yöntem ve tekniklerini bilmeli, değişik kişilik ve öğrenme tarzlarına göre farklı öğretim teknikleri kullanmalıdır,

§ Öğrencinin sevgisini ve güvenini kazanabilmelidir,

§ Disiplini sağlamak için bağırıp çağırmamalı, öğrencilerle alay etmemeli ve olumsuz eleştirilerden kaçınmalıdır,

§ Belli öğrencilere karşı özel ilgi göstermekten kaçınmalıdır,

§ Sınıf kuralları oluştururken öğrencinin katılımını sağlamalı ve sınıf kurallarının nedenlerini açıklamalıdır,

§ Öğrencinin olumsuz davranışlarına değil, olumlu davranışlarına ilgi göstermelidir,

§ Tavırlarında olgunluk ve ciddiyet bulunmalıdır,

§ Kibir ve gururdan uzak durmalıdır,

§ Çok iyi bir genel kültüre sahip olmalıdır,

§ Öğrencileri, meslektaşları, veliler ve üstleriyle iyi iletişim kurmalı ve eşgüdüm içerisinde hareket etmelidir,

§ Samimi ve candan olmalıdır,

§ Dinamik ve sağlıklı olmalıdır,

§ İyi bir dinleyici olmalıdır,

§ Çağdaş ve sosyal olmalıdır,

§ Vizyon sahibi olmalıdır,

§ Öğrencilerin gelişim dönemi özelliklerini bilmelidir,

§ Hadiselere öğrencilerin bakış açılarıyla bakabilmelidir,

§ Aşırı disiplinli ve şekilci olmamalıdır,

§ Öğrencilerin sorunlarını dinlemeli ve çözüm üretmelidir,

§ Öğrenciyi küçümsememeli ve hor görmemelidir,

§ Çalışkan olmalıdır,

§ Gündemi takip etmeli ve güncel olmalıdır,

§ Ders dışında da öğrencileriyle diyalog kurmalı ve ilgilenmelidir,

§ Davranışlarında tutarlı ve prensip sahibi olmalıdır,

§ Bulunduğu okulun olanaklarını iyi değerlendirmelidir,

§ Çevre ve velilerle sürekli diyalog içerisinde olmalıdır,

§ Hitabeti iyi olmalı ve dili etkili kullanmalıdır; dilini iyi kullanan insanın giremeyeceği gönül, açamayacağı kapı kalmaz,

§ Öğrencilerine tepkisel davranışlar sergilememelidir,

§ Zamanın kıymetini bilmeli ve zamanını etkili kullanmalıdır.

§ Dersleri öğrencinin seviyesine uygun işlemelidir,

§ Ölçme ve değerlendirmede adil ve objektif davranmalı, öğrenciyi notla tehdit etmemelidir

§ Öğrenciye bir birey olarak saygı duymalıdır,

§ Öğretmen verdiği sözün arkasında durmalıdır,

§ İnsan psikolojisi hakkında bilgi sahibi olmalıdır,

§ Empati kurabilme becerisine sahip olmalıdır,

§ Sürekli okuyarak kendisini yenilemeli ve geliştirmelidir,

§ Öğrenciyi küçük düşürücü davranışlardan kaçınmalıdır,

§ Kendi hatalarını kabul edebilmeli ve gerektiğinde özür dileyebilmelidir,

KAYNAKÇA

Adem ORAKÇIDr., MEB. Tic. ve Turz. Öğrt. Genel MüdürlüğüANKARA

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN

MOTİVASYONUNUN TATMİNİ ÜZERİNE ETKİSİ

Cavit YAVUZ -Cemile B. KARADENİZ

Turgut KARAKÖSEFırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Doktora ÖğrencisiELAZIĞ

Öğretmen Performansının Artırılmasında Okul Yöneticisinin RolüDr. Necati CEMALOĞLU