r o f z mT Y G O D N I K K A T O L I C K I NR 18 (767) 4 M AJA 1975 R.

CENA

2 ZŁ

W TELEGRAFICZNYM SKRÓCIE • W TELEGRAFICZNYM ®

UO06

t/l

2 > Z N U u. < 0fi O

iii

5

LU

Uo 0£l/ł

Z>ZNOE<ofiO

KRAJ ŚWIAT

UJ

UOacl/l

Z>ZNyul2O

U0OĆ*t/l

Z>ZISJylT<01O

N a p o c z ą tk u k w i e t n i a b r . p r z e ­b y w a ł a w P o ls c e n a z a p r o s z e n ie m i n i s t r a g ó r n i c tw a i e n e r g e t y k i z t y g o d n io w ą w iz y t ą d e l e g a c j a b r y ­t y j s k i e g o p r z e m y s łu w ę g lo w e g o p o d p r z e w o d n ic tw e m s ir D e r e k E z r a — p r z e w o d n ic z ą c e g o N a r o d o ­w e j R a d y W ę g lo w e j W ie lk ie j B r y ­t a n i i . C e le m w iz y ty b y ło o m ó w ie ­n i e s p r a w z w ią z a n y c h z d a l s z y m r o z w i j a n i e m i p o g łę b ia n i e m i s t n i e ­j ą c e j o d s z e r e g u l a t w s p ó ł p r a c y o b u k r a j ó w w p r z e m y ś le w ę g la k a m ie n n e g o .

1 k w ie t n i a z o s t a ły z a k o ń c z o n e o b r a d y m ię d z y r z ą d a m i d e l e g a c j i h a n d l o w y c h P R L i K u b y . W w y ­n i k u ty c h r o z m ó w p o d p i s a n o w W a rs z a w ie m ię d z y r z ą d e m P o l ­s k ie j R z e c z y p o s p o l i t e j P o l s k i e j a R e w o lu c y jn y m R z ą d e m K u b y p r o ­to k ó ł w s p r a w ie w y m ia n y h a n d l o ­w e j w r o k u 1975. W o p a r c i u o t e n p r o to k ó ł P o l s k a b ę d z ie d o s t a r c z a c n a K u b ę c z ę ś c i d o s a m o c h o d ó w , s a m o lo tó w i i n n y c h m a s z y n , w y ­p o s a ż e n ie d o s to c z n i , m a s z y n y b u ­d o w la n e , w y r o b y w a lc o w a n e , t e k ­s ty l i a , f a r m a c e u t y k i i i n n e t o w a ­r y . P o d s t a w o w y m i p o z y c ja m i e k s ­p o r t u z K u b y b ę d z ie c u k i e r , n i ­k ie l , r u d a c h r o m o w a i a r t y k u ł y k o n s u m p c y j n e .

V H O /M , W A R S Z A W A , N r 1531-9-79006 — to n u m e r k o n t aa k c j i „ N ie j e s t e ś s a m ” , z o r g a n i ­z o w a n e j p r z e z r e d a k c j ę „ E x p r e s - s u ” i P K P S . O b lic z o n o , ż e w s a ­m e j t y l k o W a r s z a w ie m i e s z k a o k o ło 30 t y s i ę c y s t a r s z y c h o s ó b z u p e łn i e s a m o t n y c h , p o t r z e b u j ą ­c y c h m o r a ln e g o i m a te r i a ln e g o w s p a r c i a . S a m o t n a s t a r o ś ć , u t r u d ­n io n a c i ę ż k im i w a r u n k a m i m a t e ­r i a l n y m i j e s t s z c z e g ó ln ie b o le ś n i e o d c z u w a n a . N a n u m e r k o n ta , k t ó ­r y p o d a l i ś m y n a p o c z ą tk u i n f o r ­m a c j i m o ż n a p r z y s y ła ć w p ła t y p ie n ię ż n e , k t ó r e p ó ź n i e j z o s t a n ą r o z d z i e lo n e j a k o z a p o m o g i w ś r ó d n a j b i e d n i e j s z y c h o s ó b s a m o t n y c h . L i c z y m y n a d o b r ą w o lę 1 ż y c z l i ­w o ś ć n a s z y c h C z y te ln ik ó w , n a ic h o f i a r n o ś ć i z r o z u m ie n ie .

W e d łu g o s t a t n i c h d a n y c h s t a t y ­s ty c z n y c h o s ią g n ę l i ś m y n a j w y ż s z y o d 10 la t p r z y r o s t n a t u r a l n y l u d ­n o ś c i . W k o ń c u r o k u 1974 b y ło n a s w P o ls c e 33.845,7 ty s ię c y . W p o ło w ie c z e r w c a u r o d z i ł s ię 3 4 -m i- I io n o w y P o la k . P o d w z g lę d e m z a ­lu d n i e n i a P o l s k a z a j m u j e o b e c n ie w E u r o p i e 7 m ie j s c e .

W z a k ła d a c h M e c h a n i c z n o - P r e - c y z y jn y c h „ M e r a — B ło n ie ” 8 k w i e t n i a b r . p o d p is a n o k o n t r a k t m i ę d z y P H Z „ M e t r a n e x ” i r a ­d z i e c k ą c e n t r a l ą „ E le k t r o n o r g t e c h - n i k a ” n a d o s ta w ę z P o ls k i d o Z S R R w 1976 r o k u d u ż e j p a r t i i d r u k a r e k w ie r s z o w y c h D W -3 , w c h o d z ą c y c h w s k ł a d j e d n o l i t e g o s y s t e m u e l e k t r o n i c z n e g o m a s z y n c y f r o w y c h . W a r to ś ć t e g o k o n t r a k ­t u — 15,G m i l io n a r u b l i — s ta n o w i c z ę ś ć d o s ta w w r a m a c h s z e r s z e j u m o w y . P r z e w id u j e s ię b o w ie m , ż e „ M e r a — B ło n i e ” d o s t a r c z y d o Z w ią z k u R a d z ie c k ie g o d r u k a r k i n a o g ó ln ą w a r to ś ć 30 m i l io n ó w r u b l i .

W s ie d z ib i e O r g a n i z a c j i N a r o d ó w Z j e d n o c z o n y c h r o z p o w s z e c h n i o n o ja k o d o k u m e n t o f i c j a l n y l i s t s ta ­łe g o p r z e d s t a w ic i e la Z S R R d o s e ­k r e t a r z a g e n e r a ln e g o O N Z , K u r ta W a ld h e im a . W l i ś c ie t y m c z y t a m y , ż e p r z e d s t a w ic i e l s tw o Z w i ą z k u R a ­d z ie c k ie g o d o m a g a s ię j a k n a j ­s z y b s z e g o z w o ła n ia ś w ia to w e j k o n f e r e n c j i r o z b r o j e n io w e j , w p r z e k o n a n i u , t e j e j p r z e p r o w a d z e ­n ie b ę d z i e i s t o t n y m w k ł a d e m w r o z w i ą z a n i e p r o b le m u r o z b r o je n ia .

•W w y n i k u b ł y s k a w i c z n e j o p e r a ­

c j i t a k t y c z n e j lu d o w e s i ł y z b r o j ­n e W ie tn a m u P o łu d n io w e g o w y ­z w o l i ł y D a N a n g i Q u i N in h . W y ­z w o lo n a z o s ta ła p r a w ie c a ła p r o ­w in c ja n a d b r z e ż n a B i n h D in h .

K o m i t e t C e n t r a l n y N a r o d o w e g o F r o n tu W y z w o le n ia W ie tn a m u P o ­łu d n i o w e g o i T y m c z a s o w y R z ą d R e w o l u c y j n y R e p u b l i k i W ie tn a m u P o ł u d n io w e g o o g ło s i ł y o d e z w ą d o n a r o d u p o łu d n i o w o w i e tn a m s k ie g o w z w i ą z k u z o d n i e s i o n y m i s u k c e ­s a m i s i l n a r o d o w o w y z w o le ń c z y c h z r e ż i m e m s a jg o ń s k im .

4 k w i e t n i a p r z y p a d a 30 r o c z n ic a w y z w o l e n i a W ą g ie r s p o d h i t l e r o w ­s k i e j o k u p a c j i . Z t e j o k a z j i n a c a ­ł y c h W ę g r z e c h o d b y w a j ą s ię u r o ­c z y s t e a k a d e m i e i m a n i f e s t a c j e o r a z s p o tk a n i a , n a k t ó r y c h w ie le u w a g i p o ś w ię c a s ię p r o b le m a ty c e X I Z j a z d u W ę g i e r s k i e j S o c j a l i s t y c z ­n e ) P a r t i i R o b o t n ic z e j , k t ó r y n i e ­d a w n o o d b y ł s ię w B u d a p e s z c i e .

M in i s t e r S p r a w Z a g r a n i c z n y c h Z S R R A n d r z e j G r o m y k o p r z y ją ł a m b a s a d o r a P o r tu g a l i i w Z S R R M a r io N e v e s a . Z i n i c j a t y w ą s p o t ­k a n ia w y s tą p i ł a m b a s a d o r p o r t u ­g a ls k i . D o k o n a n o w y m i a n y p o g lą ­d ó w n a t e m a t d a ls z e g o r o z w i ja n ia s t o s u n k ó w m i ę d z y Z w i ą z k i e m R a ­d z i e c k i m a P o r tu g a l ią .

W s z y s t k i c h m i ł o ś n i k ó w t u r y s t y k i w B u łg a r i i z a in t e r e s u j e f a k t , ż e w p o b l i ż u m ie j s c o w o ś c i w y p o c z y n k o ­w e j S ł o n e c z n y B r z e g , B u ł g a r z y r o z p o c z ę l i b u d o w ę h o te lu n a m o ­r z u , o d d a lo n e g o o 20 m e t r ó w o d b r z e g u . 6 - p ię t r o w y h o te l , k t ó r y n a ­z y w a ć s ię b ę d z ie „ J a w o r o w e s k a ­ł y ' 1 j u ż p o d k o n i e c te g o r o k u p r z y j m i e p i e r w s z y c h g o ś c i .

W k o ń c u 1974 r o k u l i c z b a l u d n o ś c i w J a p o n i i w y n o s i ł a 110.050.000 o s ó b . N a j w i ę k s z e m ia s to J a p o n i i — T o k io — l i c z y o b e c n ie n . 608.000 m i e s z k a ń c ó w , c z y l i n a j e d n y m k i l o m e t r z e k w a d r a t o w y m k o n c e n t r u j e s ię 5.344 o s ó b .

C z ło n e k B iu r a p o l i t y c z n e g o K C S E D , H e r m a n A x e n p r z y j ą ł R y ­s z a r d a F r e l k a , c z ło n k a S e k r e t a r ia ­tu i k i e r o w n i k a W y d z i a ł u Z a g r a ­n ic z n e g o K C P Z P R . P o d c z a s r o z ­m o w y , k t ó r a p r z e b ie g a ła w s e r ­d e c z n e j i p r z y j a c i e l s k i e j a t m o s f e ­r ze , o m ó w io n o z a g a d n ie n ia z w i ą ­z a n e z d a l s z y m p o g łę b ia n ie m b r a ­te r s k i e j w s p ó łp r a c y P Z P R i S E D o r a z P o l s k i i N R D .

9 m a ja w 30 r o c z n i c ę w y z w o ­le n ia o d f a s z y z m u , w R F N o d b y ­w a ć s ię b ę d ą , , u r o c z y s to ś c i d la u c z c z e n ia p a m ię c i” i „ s p o t k a n ia t o ­w a r z y s z y b r o n i” b y ł y c h c z ło n k ó w S S . W s z y s t k i e s p o tk a n i a b y ł y c h c z ło n k ó w S S p r z y g o t o w y w a n o z z w ie d z ą i z a z g o d ą o f i c ja l n y c h u r z ę d ó w R F N .

uO0£t/l

2>ztslUUL<OfiO

uOccSCl/l

2>ZNUU .<OfiO

UJ

UOaeco2>ZNUu.<Q£O

uoOfiU l

2>ZNU

OLU

—

W TELEGRAFICZNYM SKRÓCIE 0 W TELEGRAFICZNYM

WYZWOLENIEW 30 rocznicę wyzw olenia Polski spod hitlerowskiego ja rz ­

ma przypom nijm y ostatnie działania w ojenne W ojska Pol­skiego i A rm ii Czerwonej na terenach zachodnich Polski.

Na początku lutego 1945 roku lin ia frontu W ojska Polskie­go i A rm ii Radzieckiej przybrała kształt klina, którego w ierzchołek znajdow ał się na zachodnim brzegu Odry w re ­jonie Kostrzyna i F rankfurtu . Po bokach tego klina Niemcy utrzym ywali się jeszcze na południu Dolnego Śląska i w Opolskiem oraz na północy Pomorza i w części P rus Wscho­dnich. I A rm ia W ojska Polskiego uczestniczyła w operacji pom orskiej, z jej szeregów zginęło w tych w alkach około 20 tysięcy żołnierzy. II A rm ia Wojska Polskiego pozostawała w tym czasie w odwodzie dowódcy 1 F rontu Białoruskiego, ze- środkow ana w rejonie na północ od Gorzowa W ielkopol­skiego.

W alki trw ały. Była już połowa kw ietnia 1945 roku. N a­dzieja staw ała się pewnością. W ojna nieuchronnie i naresz­cie zbliżała się ku końcowi.

Główne siły I F rontu U kraińskiego otrzym ały kolejne za­danie: sforsować Nysę Łużycką w rejonie Trzebieli, położo­nej o 35 km na zachód od Żagania, następnie rozw inąć n a­tarcie na Sprem berg i Belzig, poprzez Łabę do Drezna, a je ­dnocześnie częścią sił w spierać 1 F ront Białoruski przy zdo­bywaniu Berlina.

2 F ront Białoruski po akcji sforsowania Odry m iał zada­nie rozwinięcia natarcia na zachód ł północ, by odciąć Ber­lin od niemieckiego zgrupow ania w M aklemburgii.

Dla nas, Polaków skończyły się działania w ojenne na te ­renach Ojczystych.

Nadszedł czas pomyślenia o przyszłym zbożu, czas pom y­ślenia o chlebie. o spokojnym niebie nad głowami dzieci — czas pokoju i radości. Jeszcze pola przerażały minami, a juz zaczynano je obsiewać. Późne były zasiewy 1945 roku, ale plon ich był najradośniejszy — bo w wolnym kraju.

3 m aja 1945 roku po raz pierwszy w wyzwolonej Polsce rozpoczęły się obrady K rajow ej Rady Narodowej. W tedy to powiedziano z pełną świadomością: „Bohaterska epopeja tej w ojny w pełni potw ierdziła nasze przewidywania, że Zw ią­zek Radziecki dzięki swej w artości i bohaterstw u zada śm iertelny cios faszyzmowi. Dziś cały naród widzi, że tylko sojusz ze Związkiem Radzieckim uchroni nas przed wszel­ką próbą agresji, że sojusz ten jest najlepszą gw arancją roz­woju naszej niepodległości”.

N ajbardziej bezwzględna i wyniszczająca ze wszystkich wojen — druga w ojna św iatow a — zakończyła się w Euro­pie 9 m aja 1945 roku całkowitym zwycięstwem antyhitlero­wskiej koalicji i bezw arunkow ą kapitu lacją faszystowskich Niemiec.

Naród Polski nie tylko w tej krw aw ej, ofiarnej walce obronił się przed zagładą, lecz także w skrzesił swój nieza­leżny, suw erenny byt państwowy, na nowych ludowodemo- kratycznych zasadach.

Polska odrodziła się po wyzwoleniu jako państw o socja­listyczne, broniące interesów trw ałego pokoju na całym świecie.

W wyzwolonym Gdańsku

W y d a w c a : S p o łe c z n e T o w a r z y s tw o P o ls k ic h K a to l ik ó w . Z a k ła d w y d a w n ic z y „ O d r o d z e n ie ” . R e d a g u je K o le g iu r ti . A d r e s R e d a k c j i i A d m in is t r a c j i: u l.W ilc z a 31, 00—544 W a r s z a w a . T e le f o n y R e d a k c j i: 29-32-75, 28-64-91 d o 93, w e w n . 18; A d m in is t r a c j i: 28-64-91 d o 92, w e w n . 3 i 19. W a r u n k i p r e n u m e ­r a t y : P r e n u m e r a tę n a k r a j p r z y jm u ją u r z ę d y p o c z to w e , l i s t o n o s z e o r a z o d ­d z ia ły i d e le g a tu r y „ K u c h ” . M o ż n a r ó w n ie ż d o k o n y w a ć w p ła t n a k o n to P K O n r 1-6-100020 — C e n tr a la K o lp o r ta ż u P r a s y i W y d a w n ic tw R S W „ P K i f , u l. T o w fr o w a 28, 00-839 W a r s z a w a . P r e n u m e r a tę p r z y jm u je s i ę d o 10 d n ia k a ż d e g o m ie s ią c a p o p r z e d z a ją c e g o o k r e s p r e n u m e r a ty . C e n a p r e n u m e r a t y .

k w a r ta ln ie — 26 z ł ,p ó łr o c z n ie — 52 z ł , r o c z n ie — 104 z ł . Z le c e n ia n a w y ­s y łk ę „ R o d z in y ” za g r a n ic ę p r z y jm u je o r a z w s z e lk ic h in fo r m a c j i n a ten t e m a t u d z ie la B iu r o K o lp o r ta ż u W y d a w n ic tw Z a g r a n ic z n y c h E S W „ P K K , u l. W ro n ia 23, 00-840 W a r s z a w a . — N a d e s ła n y c h r ę k o p is ó w , fo to g r a f i i i i lu s t r a c j i r e d a k c ja n ie z w r a c a o r a z z a s tr z e g a s o b ie p r a w o d o k o n y w a n ia f o r m a ln y c h i s t y l i s t y c z n y c h z m ia n w t r e ś c i a r t y k u łó w . D r u k : PZ G ra.'.R S W „ P r a s a - K s ią ż k a -R u c h ” , W a r s z a w a , u l. S m o ln a 10. Z a m . 554. B - 101. N R IN D E K S U 37518/37477

Na okładce: Uroczys tość W niebow stąp ien ia Pana Jezusa.

2

15 maja 1975 roku VI Ogólnopolski Synod Kościoła Polskokatolickiego

we WrocławiuP O R ZĄ D EK O BR A D S Y N O D U

Część I

godz. 9.45 - Spowiedź ogólna (ks. bp JulianPękala)

godz. 10.00 - Msza św. do Ducha Św. (ks. bpJulian Pękala)

- Kazanie (ks. bp Tadeusz Ma­jewski)

— Komunia św.

godz. 11.00 - U R O C ZYSTA SESJA WSTĘPNA

1. Inauguracja i otwarcie Synodu, powitanie Gości (ks. bp elekt W alerian Kierzkowski)

2. Powołanie Prezydium Synodu i Sekretariatu Synodu (ks. bp Julian Pękala)

3. Modlitwa wstępna (ks. bp Ta­deusz Zieliński)

4. Przemówienia okolicznościowe zaproszonych Gości

- Wspólna fotografia przed ka- tedrq

godz. 11.15

godz. 11.30-12.30 - Przerwa (śniadanie)

godz. 12.30

Część II

- SESJA PLENARNA SYN O D U(przy wejściu obowiqzujq man­daty i karty wstępu)

1.

2 .

Sprawozdanie przewodniczące­go Komisji Mandatowej

Sprawozdanie przewodniczące­go Rady Kościoła z działalności Kościoła (ks. bp Julian Pękala)

3 .

4.

5.

7.

8.

9.

10.

ścioła (ks. prob. Marcin Tym- czak)Propozycje zmian w liturgii Ko­ścioła Polskokatolickiego (ks. bp elekt W alerian Kierzkowski)Deklaracja Komisji Wiary (ks. Edward Bałakier)Podstawowe Prawo Kościoła Polskokatolickiego, projekt zmian, nowelizacja (ks. Wiktor Wysoczański)Stosunek Kościoła Polskokato­lickiego do Polskiego Narodo­wego Kościoła Katolickiego w Ameryce i Kanadzie, do Unii Utrechckiej, Światowej Rady Kościołów, Chrześcijańskiej Konferencji Pokojowej i Pol­skiej Rady Ekumenicznej (ks. administrator Benedykt Sęk)Wnioski Komisji Społeczno- Patriotycznej (ks. bp Tadeusz Majewski)

Ogłoszenie uchwał Rady Ko­ścioła z sesji przedsynodalnej, elekcja biskupów, zatwierdze­nie składu osobowego Rady Synodalnej

Przysięga zwierzchnich władz Kościoła, przewodniczącego Sądu Kościelnego i przewodni­czącego Komisji Rewizyjnej (ks. bp Julian Pękala)

godz. 15.00-16.30 - Przerwa obiadowa

godz. 16.30

a. sprawy wewnętrzno-admini- 1.stracyjne Kościoła

b. sprawy personalne kleru2.c. statystyka kościelna

d. wychowanie kleru3.e. wyrażenie zgody na przej­

ście ks. bpa Juliana Pękaliw stan spoczynku 4.

Sprawozdanie Komisji Rewizyj­nej oraz udzielenie absoluto­rium zwierzchnim władzom Ko-

Część III

- SESJA K O Ń CO W A SYN O D U

Uchwalenie rezolucji synodal­nej (ks. Benedykt Sęk)

Wysłanie depesz okolicznościo­wych (ks, Wiktor Wysoczański)

Pożegnanie uczestników i zam­knięcie Synodu

Nabożeństwo dziękczynne z wy­stawieniem Najświętszego Sa­kramentu, Ciebie Boże chwali­my.

W k a p l i c y - m a u z o le u m K o ś c io ła P o l s k o k a to l i c k i e g o w R a d o m iu

OCALELIŚMY, BO TAKA BYŁA WOLA BOGAUroczyście obchodzimy dzisiaj w całej Eu­

ropie 30 Rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem. Ci, którzy przeżyli, ze wzruszeniem wspomi­nają moment wyzwolenia, pełne grozy i lęku lata walki o życie własne i najbliższych. Świadkowie zbrodniczego faszyzmu, byli w ię­źniowie obozów koncentracyjnych, dla któ­rych koniec wojny stanowił kres ich męczar­ni, tortur i poniżenia niegodnego człowieka, szczególnie gorąco i serdecznie wspominają tycli, którzy przynieśli im w darze najwięk­szy skarb — wolność i życie...

Chrześcijanie na całym świecie dziękują Bogu, że tragedia sprzed 30 laty skończyła się zwycięstwem sprawiedliwym i zapanował pokój.

Redakcja „Rodziny” zamieściła w nr 12(761) z dnia 23 marca br. wywiad z byłym więź­niem obozów koncentracyjnych: Pawiak, Oś­więcim, Gross-Rosen, Dachau — panem Kon­stantym Fiodorowskim. Obecnie publikujemy list kapłana polskokatolickiego — również byłego więźnia.

☆

Dobyłych więźniów obozów koncentracyjnychi członków Związku Bojowników o W ol­ność i D emokrację w Radomiu

K oleżanki i Koledzy!

Pisze do Was W asz kolega, jedyny w Ra­domiu kapłan katolicki, który dzielił wespół z W am i straszliw y los za drutam i kolczasty­mi w Oświęcimiu Brzezince (nr 121450), w Oranienburgu — Sachsenhausen (nr 113372) i M authausen (nr 134349), niosąc tam posługę religijną krzepiąc ducha, nie zw ażając na

konsekw encje ze strony oprawców hitlerow ­skich.

W szyscy ci, k tórzy nie przeżyli okropności pobytu w obozach koncentracyjnych, nie zda­ją sobie dokładnie spraw y z radości, jaką byli w ięźniow ie przeżyw ają w trzydziestą roczni­cę w yzw olenia z „piekła na ziem i”.

Ocaleliśmy w brew zamiarom ciem ięży cieli, w brew logicznemu m yśleniu, w brew osłabio­nym silom fizycznym . Ocaleliśmy, bo taka była wola Boga Miłosiernego.

Teraz, w trzydziestą rocznicę oswobodzenia z obozów koncentracyjnych i zachowania nas aż dotąd, godzi się podziękować Bogu W szechmogącemu za tę w ielką łaskę, że ż y ­jem y i oglądamy naszą ukochaną O jczyznę coraz wspanialszą i zamożniejszą, że m ożem y m ówić jako św iadkow ie straszliwych przeżyć0 sku tkach zbrodniczego faszyzm u i wołać w im ieniu m ilionów spalonych w krematoriach1 w łasnym : „Nigdy więcej wojny!"

Jako kapłan zachęcam Was, Koleżanki i Koledzy, do wzięcia udziału w nabożeństwie dziękczynnym , które odprawione zostanie w kaplicy Kościoła Polskokatolickiego w Rado­miu, przy ul. Słowackiego 35, w niedzielę dnia 4 m aja o godz. 11. Po nabożeństwie zło­żym y w ieniec w kaplicy — m auzoleum, w której złożone są prochy m ęczenników z Oświęcimia.

K oleżanki i Koledzy! Liczę na Was i W a­szych bliskich, że spotkam y się przed ołta­rzem Boga Wszechmogącego, by za w szystko podziękować i prosić Go o dalszą opiekę.

KS. CZESŁAW JANKOWSKI

Z żałobnej karty

ś .p .K a z im ie r a

W la z ło

i .p .T a d e u sz

S w id e r s k i

W d n iu 23 m a r c a b r . z m a r ła w Ł a g o w ie K a z im ie r a W la z ło — d łu g o l e tn i a c z ło n k in i p a r a f i i ś w . R o d z in y p r z y u l . R a d w a ń s k ie j w Ł o d z i, b a r d z o u c z y n n a p r z y o r g a n i z a c j i n a s z e j p a r a f i i w S z p r o ta w ie .

O b r z ą d u p o g r z e b o w e g o d o k o n a ł k s . T e o d o r E le r o w s k i . O r s z a k p o g r z e b o w y b y ł b a r d z o l i c z n y .

N ie p o w e to w a n ą s t r a t ę p o n io s ła p a r a f i a w T a r n o w ie . W w ie k u l a t 68 z m a r ł ś .p . J ó z e f L e n a r t . Z m a r ł y p r z e b y w a ł 40 l a t w A r g e n ­t y n i e , p o w y z w o le n iu z r a d o ś c i ą p o w r ó c i ł d o k r a j u . Z n a n y b y ł j a k o g o r ą c y p a t r i o t a , p r a c o w i t y o b y w a te l , a k t y w n y c z ło n e k K o ś ­c io ła . W ie le p r a c y w ło ż y ł w r e m o n t k o ś c io ­ł a p a r a f i a l n e g o ; n a b o ż e ń s t w a u p ię k s z a ł g r ą n a f i s h a r m o n i i . C z ło w ie k p r a w e g o c h a r a k ­t e r u . P o z o s ta n i e n a z a w s z e w p a m ię c i t y c h , k tó r z y g o z n a l i .

W d n iu 21 lu t e g o b r . o d s z e d ł d o P a n a ś .p . T a d e u s z S w id e r s k i , d łu g o le tn i p r e z e s R a d y P a r a f i a l n e j p a r a f i i k a t e d r a l n e j w W a r ­s z a w ie , c z ło n e k R a d y D ie c e z ja ln e j i R a d y K o ś c io ła . Z a o p a t r z o n y S a k r a m e n t a m i Ś w ię ­ty m i , o d s z e d ł d o w ie c z n o ś c i p o k r ó t k i e j , le c z c i ę ż k ie j c h o r o b i e . P o w o ła ł g o P a n ż n i w a z p o la p r a c y , w j e s i e n n y w ie c z ó r je g o ż y c ia , P a r a f i a d o tk l iw ie p r z e ż y ła s t r a t ę d o b r e g o , w y t r w a łe g o , o f ia r n e g o w y z n a w c y , r o z t r o p n e ­g o d o r a d c y w w ie lu s p r a w a c h n i e t y l k o p a ­r a f i a ln y c h , a l e d i e c e z j a ln y c h i o g ó ln o k o ś c i e l - n y c h . O d s z e d ł p o n a g r o d ę d o B o g a w 68 r o k u ż y c ia , w p o c z u c iu s p e łn io n e g o o b o ­w ią z k u .

W y r a z e m c z c i d la o f i a r n e g o ż y c ia ś .p . b r a ­t a T a d e u s z a b y ły u r o c z y s to ś c i p o g r z e b o w e , k t ó r e o d b y ły s ię 26 lu te g o w ś w i ą ty n i k a t e ­d r a l n e j , p r z y u d z i a le B i s k u p a N a c z e ln e g o K o ś c io ła P o l s k o k a to l i c k i e g o J u l i a n a P ę k a l i , b i s k u p a T a d e u s z a M a je w s k ie g o , 34 k a p ł a ­n ó w D ie c e z j i W a r s z a w s k ie j , r o d z i n y z m a r ­łe g o , p r z y j a c ió ł i w ie r n y c h p a r a f i i k a t e d r a l ­n e j . M sz ę ś w . c e le b r o w a ł O r d y n a r iu s z D ie ­c e z j i W a r s z a w s k ie j , k t ó r y te ż w s w y m p r z e ­m ó w ie n iu p o d k r e ś l i ł s z c z e g ó ln ie j s z e r y s y c h a r a k t e r u z m a r łe g o , j e g o p r z y w ią z a n ia d o K o ś c io ła , a t a k ż e u w y p u k l i ł te o lo g ic z n e r a ­c j e w i a r y K o ś c io ła w ż y c ie w ie c z n e i w e ­z w a ł o b e c n y c h d o m o d l i tw y z a s p o k ó j d u ­s z y ś .p . T a d e u s z a S w id e r s k ie g o . N a s tę p n i e p r o b o s z c z p a r a f i i k a t e d r a l n e j k s . d z i e k a n T o m a s z W o j to w ic z o d p r a w i ł m o d ł y l i t u r g i c z ­n e p r z y t r u m n i e i p r z e w o d n ic z y ł w m o d l i ­t w a c h p r z y o d p r o w a d z e n i u d o c z e s n y c h s z c z ą tk ó w z m a r łe g o n a C m e n ta r z K o m u n a l ­n y n a P o w ą z k a c h , g d z ie z n a j d u j e s ię k w a ­t e r a c m e n ta r z a K o ś c io ła P o ls k o k a to l ic k i e g o . N a d o tw a r t ą m o g i łą p r z e m ó w i e n ie p o ż e g n a l ­n e w y g ło s i ł k s . d z i e k a n T . W ó j to w ic z . k t ó r y w z ią ł z a m o t to s ło w a ś w . P a w ła „ . . . a l e t y b ą d ź c z u j n y w e w s z y s t k im , c ie rp , w y k o n u j p r a c ę e w a n g e l i s ty , p e łn i j r z e t e ln i e s łu ż b ę s w o ją . A lb o w ie m j u ż n ie b a w e m b e d ę z ło ­ż o n y w o f ie r z e , a c z a s r o z s t a n i a m e g o z ż y c ie m n a d s z e d ł . D o b r y b ó j b o jo w a łe m , b ie g u d o k o n a ł e m , w ia r ę z a c h o w a ł e m ; a t e ­r a z o c z e k u je m n i e w ie n i e c s p r a w ie d l iw o ś c i , k t ó r y m i w o n d z ie ń d a P a n , s ę d z i a s p r a ­w ie d l iw y . a n ie t y l k o m n ie , le c z i w s z y s t ­k im , k t ó r z y u m i ło w a l i p r z y j ś c i e J e g o ” (2 T y m . 4. 5—8).

4

W ie r n i w c z a s ie n a b o ż e ń s t w a w K o s a r z e w ie

Z życia parafii w Kosarzew ieW Lubelskiem , między Bychawą a Krzczo­

nowem, w pobliżu telew izyjnej stacji p rze­kaźnikowej w Bożym Darze, znajduje się pol- skokatolicka parafia w Kosarzewie. H istoria tej parafii sięga 1931 roku, kiedy to w dniu 21 stycznia ks. S tanisław Koc u stóp istn ie­jącego po dziś dzień przydrożnego krzyża od­praw ił pierw szą w ojczystym języku Mszę św. Dwa m iesiące potem zamieszkał w Kosarze­wie ks. S tanisław Piekarz, który Mszę św. i nabożeństw a odpraw iał w rem izie miejsco­wej Straży Pożarnej. Tutaj w iosną następ­nego roku pierwszy związek m ałżeński za­warli: Jan B rum lak i Józefa Plew ówna, a także tu ta j ochrzczono pierwszego p ara fia ­n ina: W ładysław a Switka, syna Jan a i S ta­nisław y Switków.

W tym czasie zorganizował się K om itet P a ­rafialny w następującym składzie: prezes — Jan Sieczkarz, sekretarz — Rom an Embingier, skarbnik — Ja n Turyło oraz radn i: Kacper Jezierski, Józef Kowalczyk, Jan P aw lak i Leon Szacon. Dzięki ofiarności i inicjatyw om tych ludzi już jesienią 1932 roku licząca sto piętnaście rodzin m łoda parafia poświęciła d rew niany kościół oraz plac na cm entarz. W 1935 roku ze składek parafialnych zakupiono dom na plebanię.

Prężnem u rozwojowi placówki Kościoła Narodowego w Kosarzewie towarzyszyły ró­żnorakie szykany ze strony ówczesnego rzym ­skokatolickiego duchowieństwa, k lątw y bis­kupa lubelskiego, nagonki granatow ej policji, procesy sądowe i kary, łącznie z więzieniem. Np. ks. F ranciszek Dobrucki za używanie szat liturgicznych podobnych do szat rzym ­skokatolickiego Kościoła został skazany na rok więzienia.

Ciemna noc hitlerow skiej okupacji zaham o­w ała dynam iczny rozwój placówki w Kosa­rzewie. W koncentracyjnym obozie w Dachau zginął długoletni jej duszpasterz ks. H enryk Przystek.

Powojenny okres historii parafii w K osa­rzewie zaznaczył się duszpasterską działal­nością ks. Tadeusza Balickiego (1952—1966) i ks. A ndrzeja Nadskakulskiego — ak tualne­go, od półtora roku, proboszcza. W 1953 roku wzniesiono nowy, m urow any kościół oraz n a ­byto dwa piękne dzwony: Tadeusza i Euge­niusza. Jesienią 1961 roku para fia przeżyła w ielką uroczystość sprow adzenia prochów m ęczenników obozu koncentracyjnego w M aj­danku. Z kolei oddano do użytku proboszcza nową, m urow aną plebanię.

W ciągu czterdziestu czterech la t istnienia parafii, dłużej lub krócej, jako stali duszpas­terze lub jako goście przebywali w Kosarze­wie m. in.: ka. M arcin Tym czak (prob. 1934— —1935), ks. bp Franciszek Koc (prob. 1935— —1936), ks. Jerzy T ajstra (prob. 1969—1973), ks. bp Ju lian Pękala (w r. 1955 udzielał Sa­k ram entu Bierzmowania), ks. bp M aksymilian Rode (wizytował parafię), ks. bp Tadeusz M a­jewski i ks. Edw ard Bałakier oraz ks. T a­deusz Gotówka jako m isjonarz w r. 1961; nadto: ks. Benedykt Sęk — aktualny adm ini­s tra to r Diecezji K rakow skiej, ks. W iktor Wy­soczański — aktualny sekretarz Rady Kościo­ła i ks. dziekan A ntoni P ietrzyk jako reko­lekcjonista między 3—6 m arca bieżącego roku. W yjątkowym i też gośćmi K osarzew a byli: ks. bp Leon Grochowski i ks. senior Fryderyk Banaś z USA.

K s. d z ie k a n A n to n i P ie t r z y k g ło s i S ło w o B o ż e w Kosarzewie

Z kosarzewskiej parafii wywodził się ks. bp Józef Padew ski; w tej parafii prym icyjną Mszę św. odpraw ił ks. Ryszard Rawicki — aktualnie proboszcz w Sanoku.

Obecnie polskokatolicka parafia w Kosa­rzewie przeżywa renesans, czego niezaprze­czalnym dowodem była tegoroczna, bardzo liczna frekw encja w iernych w rekolekcyjnych ćwiczeniach wielkopostnych. O fiarnie pracuje ks. proboszcz N adskakulski w raz z aktyw ną Radą Parafialną, k tórej przewodniczy pan Janusz Kister.

W ostatnich m iesiącach dużo zrobiono za­równo dla duchowego życia (codzienne n a ­bożeństwa i systematyczność w nauczaniu katechetycznym ), jak i dla m aterialnych po­trzeb parafii (m. in. wybudowano przedsio­nek i chór kościelny, zakupiono cały szereg param entów liturgicznych, częściowo odno­wiono plebanię). Wiele też pięknych i poży­tecznych inicjatyw pozostaje w perspekty­wicznych planach księdza proboszcza i Rady Parafialnej, a wszystkie one m ają n a uw a­dze zbliżający się złoty jubileusz parafii.

KS. ANTONI PIETRZYK

Byłem w SerantonS te f a n K a lw a r a (p o d p o r t r e t e m k s . b p a Ł , G r o c h o w s k ie g o ) w ś r ó d k l e r y k ó w

i w ie r n y c h p a r a f i i s c r a n t o ń s k i e j )

P o la k ó w , k tó r z y o d w ie d z a ją A m e r y k ę , i n t e r e s u j e w ie le r ó ż n y c h s p r a w . J e d n i d o p y tu j ą s ię o lo s k r e w n y c h , p r z y b y ł y c h n a d a l e k i lą d p r z e d l a t y , i n n i p y t a j ą o m i e j s c a p o b y tu s ły n n y c h r o d a k ó w , j e s z c z e in n y c h n a j b a r d z i e j p o c i ą g a e g z o ­ty c z n y , b a r w n y k r a j o b r a z , t a k r ó ż n y o d o jc z y s te g o . M a ją c m o ż n o ś ć o d w ie d z ić m o ic h p r z y j a c ió ł za o c e a n e m , s z c z e g ó ln ie p r a g n ą ł e m u j r z e ć k a t e d r ę w S c r a n - to n — k o le b k ę P o ls k i e g o N a r o d o w e g o K o ś c io ła K a to l ic k i e g o — i n a w ła s n e o c z y z o b a c z y ć c o d z ie n n e ż y c ie b r a t n i e g o K o ś c io ła .

I b y łe m w S c r a n t o n . U k lą k ł e m z c z c ią w k a t e d r z e , w k t ó r e j p r z e d 75 l a ty k s . b p F r a n c i s z e k H o d u r p o r a z p i e r w s z y n a ś w ie c i e o d p r a w i ł M sz ę ś w . w j ę ­z y k u p o ls k im . W z ru s z y ł m n i e p o b y t w ty m c z c ig o d n y m m i e j s c u , a l e r ó w n ie ż u j ę ł a m n i e s e r d e c z n o ś ć , z j a k ą z o s ta łe m p r z y j ę ty . B i s k u p i , k a p ł a n i i w ie r n i z j e d n o c z e n i w P o ls k im N a r o d o w y m K o ś c ie le K a to l ic k im s t a n o w ią m i ł u j ą c ą s ię r o d z in ę . D a ło s ię to o d c z u ć w s z ę d z ie , a s z c z e g ó ln ie p o d c z a s w s p ó l n y c h r e k o ­le k c j i w k a t e d r z e s c r a n t o ń s k i e j . K o c h a j ą o n i s w ó j K o ś c ió ł , g d y ż z a w s z e b y ł o n d la n ic h o s to ją w i a r y i p o l s k o ś c i , a ta k ż e p o d p o r ą m a t e r i a l n ą w c i ę ż k ic h c h w i l a c h ż y c ia

M ia łe m m o ż n o ś ć o d w ie d z ić k i l k a p a r a f i i . W s z ę d z ie c z y s to ś ć , s c h lu d n o ś ć , p o ­r z ą d e k . K s i ą ż a p r o b o s z c z o w ie p o d k r e ś l a l i o f i a r n o ś ć i z a a n g a ż o w a n i e s w y c h p a ­r a f i a n . O ż y w o tn o ś c i K o ś c io ła ś w i a d c z y t ę tn i ą c e ż y c ie m S e m i n a r iu m D u ­c h o w n e , p r a c a r e d a k c j i w y d a j ą c y c h p i s m a r e l ig i j n o - s p o l e c z n e d la m i e j s c o w e j P o lo n i i , p a r a f i a l n e s z k o ły j ę z y k a p o ls k ie g o i tp . D z ia ła ln o ś ć K o ś c io ła j e s t w s z e c h s t r o n n a . W te j o w o c n e j d z i a ła ln o ś c i n ie c h P a n B ó g b ło g o s ła w i b i s k u ­p o m , k a p ł a n o m i w s z y s t k im w ie r n y m n a s z e g o K o ś c io ła w A m e r y c e i K a n a ­d z ie ,

STEFAN KALWARA

5

Mądrość Króla Salomona

Król Dawid zestarzał się, nieuchronnie nadchodził koniec jego życia. W szystko w ska­zywało na to, że następcą zostanie syn je ­go — Adoniasz. Za nim przem awiało prawo starszeństw a, po jego stronie opowiadali się wpływ ow i na dworze królew skim : dowódca wojska Joab oraz drugi arcykapłan A biatar. K iedy Adoniasz zdecydował się na zamach stanu, był już w zasadzie o krok od prze­jęcia władzy w państw ie Dawida. Jednak zam iary jego zostały udaremnione.

Energiczna akcja królowej Batszeby, przy czynnym poparciu ze strony proroka N atana i pierwszego arcykapłana Sadoka, spowodo­wała, że Dawid ustanow ił swoim następcą Salomona. Według opow iadania III Księgi Królewskiej „wydał król rozkaz: Weźcie ze sobą straż królewską, a następnie posadźcie Salomona, syna mego. na moją w łasną m u­licę (była to m ulica białej maści, według ówczesnych zwyczajów zarezerw ow ana w y­łącznie dla panującego) i prowadźcie do Gichonu... tam nam aści go kapłan Sadok i prorok N atan na króla nad Izraelem ” (III Król. 1, 33—34). Tak więc jeszcze za życia ojca, zasiadł Salomon na tronie. Gdy praw o i siła stanęły po jego stronie, zwo­lennicy Adoniasza rozproszyli się. Niebez­pieczeństwo zostało zażegnane.

N ajw iększym pragnieniem Dawida przez całe życie była budow a św iątyni Bogu-Jah- we. Nie mógł jednak tego zrealizować, po­nieważ „był mężem w ojny i rozlew ał k rew ” (I Kron. 28, 2). Dlatego tuż przed śmiercią przekazał Salomonowi przygotow ane plany św iątyni oraz nagrom adzone potrzebne do tego m ateriały, polecając mu, by on dokonał tego wielkiego dzieła. Udzielił jeszcze Dawid swojem u synowi ostatnich napom nień, by „zachował posłuszeństwo Bogu... oraz prze­strzegał Jego nakazów (III Król. 2. 2—4), po­czerń dokonał swojego żywota.

* * *

Pierw sze czyny nowego władcy królestwa izraelskiego były realizacją poleceń um iera­jącego ojca. W ypełniając je. zm ierzał rów no­cześnie Salomon do um ocnienia swej w ła­dzy. Ponieważ Adoniasz nie zrezygnował zupełnie z aspiracji do tronu. ^Wykorzystując nadarzającą się okazję Salomon polecił go zabić. Podobny los spotkał jego poplecznika Joaba. Sprzyjający im arcykapłan A biatar został usunięty z urzędu i skazany na wy­gnanie.

Biblia przekazuje nam wiadomość o Salo­m onie jako m ędrcu. Pobożność młodego kró­la m iała go skłonić do modlitwy, by Bóg d a ł m u „serce rozumne... zdolność słusznego

sądzenia... i rozróżniania dobra i zła” (III Król. 3, 9). O trzym ał tę łaskę o którą prosił, ale równocześnie dał mu Bóg bogac­two i sławę oraz nagrodził długim życiem. Stał się Salomon dobrym sędzią-psycholo- giem, którego nadzw yczajna mądrość obja­wiła się przy rozstrzygnięciu słynnego sporu pomiędzy dwoma m atkam i (III Król. 3, 16—28). Mądrość króla Salomona przejaw iała się w ciągu jego długoletniego panow ania nad Izraelem wielokrotnie, w różnych dzie­dzinach jego działalności.

W stosunkach ze sąsiednimi państw am i — w odróżnieniu od swego ojca w ojow nika — okazał się Salomon w ytraw nym dyplomatą. Stąd też już na początku swego panow ania „Salomon spowinowacił się z Faraonem , k ró­lem Egiptu, gdyż pojął za żonę córkę F a­raona” (III Król. 3, 1). Dobre stosunki z k ró ­lem Tyru-H iram em naw iązane jeszcze przez Dawida trw ały nadal i um acniały się.

Innym przejaw em m ądrej, dalekowzrocz­nej polityki Salomona był rozwój handlu z zagranicą. Przy pomocy H iram a zbudował Salomon flotę morską, k tóra w raz z fenic- kimi załogami zapuszczała się w dalekie kraje, przysparzając królowi bogactwa. Na­leży więc sądzić, że w izyta królow ej Saby w Jerozolim ie (por. III Król. 10. 1—13) m ia­ła na celu głównie interesy handlowe, nie zaś tylko względy natu ry kurtuazyjnej.

Dzięki m aterialnem u wzbogaceniu się k raju , ustaniu wew nętrznych niepokojów, państw a sąsiednie odnosiły się do królestw a Izrael­skiego z szacunkiem i respektem . Nic więc dziwnego, że po okresie w alk i niepokojów zewnętrznych za panow ania Dawida, nastały obecnie długie la ta trw ałego pokoju z sąsia­dami. Obrazowo przedstaw ia to III Księga K rólew ska (rozd. 5, 5) gdzie czytamy: „Juda i Izraele mieszkali bezpiecznie, każdy pod swoją w inną latoroślą i pod swoją figą”.

W ielką działalność rozw inął Salomon jako budowniczy. W zniesiona na górze M ariah z w ielkim przepychem i w ystawnością św ią­tynia, zaliczana była do „cudów” ówczesne­go św iata. Budowa jej trw ała 7 lat. Była to w ielka kam ienna budowla, w ykładana drze­w em cedrowym, o rozm iarach zew nętrznych. 36 m (długość), 12 m (szerokość) i 18 m (wy­sokość). Świątynie otaczały dw a dziedzińce: dziedziniec kapłanów i dziedziniec dla ludu. W ew nętrzne urządzenie św iątyni odznaczało się rów nież niespotykanym bogactwem. Ścia­ny i sufit pokryte były drzewem cedrowym, wszystko zaś było złocone. Większość sprzę­tu liturgicznego w ykonana była ze szczerego złota, pozostałe zrobiono z brązu. K iedy już wszystko było gotowe, w uroczystej procesji

przeniesiono arkę przymierza, którą ustaw io­no w miejscu najśw iętszym . Wtedy „ukazał się obłok napełniający św iątynie Jahw y” (III Król. 8, 10), będący symbolem obecności Boga pośród synów Izraelowych i Jego opie­ki nad narodem w ybranym .

W ten sposób Izraelici otrzym ali trw ałe centrum życia religijnego. Odtąd tylko w Je rozolimie można było składać Bogu ofiary. Centralizacja kultu Bożego m iała przez w ie­ki ogromne znaczenie dla zachowania w iary w jednego Boga oraz u trzym anie mimo póź­niejszego podziału królestw a — świadomości narodowej.

Ponadto — jak przystało na dbającego o zewnętrzny splendor wschodniego m onarchę — zbudował sobie Salomon rozległy, w spaniały pałac, zw any dla wielkiej liczby kolum n „do­mem lasu L ibanu” (III Król. 7, 1—8a): od­dzielną rezydencję otrzym ała też jego m ał­żonka, córka faraona (III Król 8b—12). Umocnił również m ury obronne stolicy oraz przebudował szereg miast.

Mimo wielkich zasług, nie doprowadził S a­lomon do w ew nętrznej jedności w państwie. Przyczyną tego był fakt, że król rozm iłowany w przepychu dw orskim odsunął się od pod­danych. U trzym anie ogromnego dw oru było bardzo kosztowne, nakładał w ięc w ładca na poddanych w ielkie podatki. Wywołało to roz­goryczenie narodu, a naw et doprowadziło do otw artego buntu , który wzniecił Jeroboam , poborca podatków w pokoleniu Efraim a.

Pod koniec panow ania spadło na Salomo­na jedno jeszcze nieszczęście. Pod wpływem swoich żon-poganek (wielożeństwo królów było w powszechnym zwyczaju) budow ał Sa­lomon w Jerozolim ie i w okolicy ołtarze ku czci bóstw pogańskich. N aw et on sam popadł na pewien czas w bałwochwalstwo. . Zaczął bowiem czcić A sztartę — boginię Sydończy- ków i Molocha — bożka Ammonitów” (III Król. 11, 5). K res upadkowi króla położyła śmierć. Salomon, zw any „królem pokoju” zm arł w sześćdziesiątym roku życia, po czter­dziestu latach panow ania nad Izraelem.

. .B o ja ź ń B o ż a p o c z ą tk ie m m ą d r o ś c i” (P s . 110—10) — u c z o n y P is m o ś w ię t e . S a lo m o n b o ją c y s ię B o g a d o k o n y w a ! n a p r a w d ę w ie lk ic h i w z n io s ły c h r z e ­c z y . K ie d y je d n a k p r z e s ta ł s z a n o w a ć i w y p e łn ia ć p r z y k a z a n ia , t o n a w e t p o p r z e d n ie z a a n g a ż o w a n ie n ie u c h r o n iło g o o d u p a d k u .

S łu s z n ie w ię c u p o m in a ś w . P a w e ł : „ N ie c h p r z e to t e n , c o s to i , b a c z y , a b y m e u p a d ł” (I K o r . 10, 12) T r w a n ie „ w s y n o w s k ie j b o ja z n i” , p r z e ja w ia ją c e j s ię w z a c h o w a n iu p r z y k a z a ń , b ę d z ie n a m p o m o c ą w d o c h o w a n iu w ie r n o ś c i B o g u i K o ś c io ło w i.

KS. JAN KUCZEK

6

4 maja 1975 r. —

8 maja 1975 r. —9 maja 1975 r. —

Piąta Niedziela po Wielkanocy

Wniebowstąpienie Pańskie

X X X Rocznica Zwycięstwa nad faszyzme

„Odpowiedział im : Nie wasza to rzecz znać czas i godzinę, którą O j­ciec ustanow ił powagą sw ej na jw yższej władzy. A le kiedy zstąpi na was Duch Św ięty, otrzymacie jego moc i św iadczyć będziecie o m nie (...) aż po krańce świata. Po tych słowach został w ich oczach uniesiony i obłok zasłonił Go przed ich wzrokiem ". (Dzieje Ap. 1,7—9).

Niebo — nadzieją człowiekaW życiu liturgicznym idziemy jakby stale

za Jezusem. Byliśmy z Nim w Nazarecie, przeniesieni tam m yślam i w święto Zw iasto­w ania NMP. W Boże Narodzenie byliśmy d u ­chem w stajence betlejem skiej, potem znowu w Nazarecie, gdzie w zrastał i spędzał swoją młodość, w Jerozolimie, gdzie się modlił, w Betanii, Sychem i wszystkich tych m iastecz­kach, o których opowiadały nam Ewangelie. W czasie W ielkiego Postu podążyliśmy za Nim do Jerozolim y i staliśm y się św iadkam i Jego męki, weseliliśmy się, widząc Go zm ar­twychwstałego. Dziś w raz z apostołam i stoimy w tym miejscu, gdzie kończy się doczesna pielgrzym ka Boskiego Zbawiciela, żegnamy się z Nim i widzim y Go w stępującego do n ie­ba: „A P an Jezus potem, gdy przemówił, wzięty był do nieba i zasiadł po praw icy Bo­żej” (Mk 16, 19). Słowa te są pełne pociechy d la dusz naszych.

Zbawiciel z góry Oliwnej, m iejsca swego cierpienia, w stąpił do nieba. F ak t ten wiele nam mówi: los Chrystusa P ana jest naszym losem, droga Jego chwały prowadziła przez cierpienie, którego nie możemy uniknąć, jeśli chcemy osiągnąć szczęśliwość wieczną. W cierpieniu i niedoli naszej stara jm y się zro­zumieć napom nienie Apostoła narodów : „Je­śliście pow stali razem z Chrystusem, zdą­żajcie do tego, co jest wzniosłe, gdzie i C hrys­tus zasiadł na praw icy Bożej. Miłujcie, co na szczytach jest, a nie co na ziemi” (Kol. 3, 1—2). Po pełnym trudów życiu ziemskim cze­ka nas żywot wieczny — oto jest pierwsze słowo pociechy, którą pozostawił nam w stę­pujący do nieba Chrystus.

P an Jezus jest naszym pośrednikiem u Bo­ga Ojca, gdyż przez sam ą śm ierć na krzyżu wysłużył dla nas Jego łaski. Radosna to dla nas nowina, że Zbawiciel pośredniczy w n a ­szej spraw ie przed Stwórcą. Zwróćmy baczną uwagę n a pełne radości słowa św. Jana: „Dzieci moje, piszę wam to dlatego, żebyś­cie nie grzeszyli. Jeśliby naw et ktoś zgrzeszył, m am y Rzecznika wobec Ojca — Jezusa Chrystusa spraw iedliw ego” (I Jan a 2,1). N a­w et wśród najsm utniejszych cierpień, depre­sji ducha i wszelkich nieszczęść powinniśm y pam iętać, że u Boga w staw ia się skutecznie za nam i nasz najlepszy przyjaciel i b ra t — Jezus Chrystus.

Trzecie, najw iększe pocieszenie, k tóre zo­staw ił nam w stępujący do n ieba Chrystus, jest to, że On nas tam oczekuje. Trzy słowa— „W stąpił na niebiosa” — jak w icher po­

ryw ają naszą uwagę z niziny życia ziem ­skiego i k ieru ją wzrok ku niebu. Tak zrośliś­my się z ziemią, że trudno jest nam , ludziom XX wieku, uwierzyć w istnienie innego św ia­ta. Jesteśm y zafascynowani geniuszem ludz­kiego umysłu, niebywałym postępem techniki. Żydzi na pustyni złotem u cielcowi oddawali cześć boską , ale to w ydaje się drobiazgiem wobec powszechnego bałw ochw alstw a dzisiej­szego św iata: Zbawiciel w stępujący do nieba, daje nam przykład, że nie należy życia ziem ­skiego uważać za jedyny cel istnienia, lecz tylko na środek do osiągnięcia życia wiecz­nego.

Wierność. Życie pozagrobowe. — Jak to dziwnie brzm i w uszach ludzi doby lotów kosmicznych. W szak świat, o którym Kościół ty le mówi, jest niewidzialny, niedostępny dla naszych zmysłów, więc trudno weń uwierzyć. Faktycznie, nie uw ierzyłbym w jego istn ie­nie, gdyby nam tego Chrystus nie udowodnił. Nie uwierzyłbym, że gdzieś, nie wiadomo w jakim kierunku, jest jakiś św iat, zwany przez chrześcijan niebem, gdyby Chrystus o tym nie nauczał, gdyby Chrystus nam nie pow ie­dział, że tam idzie, i stam tąd da nam znak za pośrednictw em Ducha Świętego.

Chrystus w stąpił do nieba i spełnił daną obietnicę. Dał apostołom moc w postaci Du­cha Św. Mocą tego Ducha Apostołowie opo­w iadali Ewangelię po całym świecie, moc Ducha Św. pom agała im w ytrw ać podczas krw aw ych prześladowań, moc Ducha Św. przez XX wieków ożywia każdą duszę chrześcijańską w trudach i cierpieniach ży­cia, w lew a otuchę w serce ludzkie naw iedzo­ne sm utkiem , klęską i różnymi upadkam i mo­ralnym i.

Rozum i serce ludzkie, zapatrzone w św ia­tło w iary, w idzą św iat przyszły niepom iernie większy od naszej ziemi. Przecież daleko w ię­cej jest zm arłych, niż żywych. Gdzie jest oj­czyzna zm arłych? Może tu koło nas żyją m i­liardy istot zm arłych, a my o tym nie w ie­m y? Czy to m ożliwe? Gdzie jest św iat nad ­przyrodzony? Gdzie są zaśw iaty? Tam, gdzie m ieszka Bóg, i gdzie może się nam objawić, tam jest niebo, tam wieczna szczęśliwość; gdzie zaś nie m ożna widzieć Boga, tam jest piekło, miejsce wiecznego zątracenia. „Ojcze chcę, aby także ci, których mi dałeś byli ze m ną tam, gdzie ja jestem ” — modli się Chrystus (J. 17, 24), czyli tam ten św iat jest tam, gdzie przebywa Ojciec, a my z Nim.

Kiedy pewnego razu Pan Jezus w ybierał się do Judei, gdzie żydzi w czasie poprzed­niego pobytu usiłowali Go ukam ienować, To­masz rzekł do w spółuczniów : „Chodźmy także i my, aby razem z Nim um rzeć” (J. 11,16). Po W niebowstąpieniu możemy uzupełnić to powiedzenie Apostoła: Idźmy razem zaChrystusem, aby z Nim żyć”.

Chrystus w stąpił do nieba, ale nie przestał przebywać z nam i na ziemi. K to Go poko­cha, ten nigdy swojej duszy nie oderwie od Niego. Od czasu, kiedy Ew angelia uczy o Nim, że „św iat poszedł za Nim” (J. 12, 19), od tej pory dusza nasza czuje niewym owne pragnienie innego, lepszego, wiecznego św ia­ta, pragnie nieba. To zaś niebo jest naszą oj­czyzną! „Bo ten św iat — jak mówi poeta — jest cm entarzem z łez, z krw i i b łota (...) Św iat ten jest wieczna każdem u Golgota!” A zatem tylko niebo jest wiecznym przybyt­kiem d la w iernych wyznawców Chrystusa, którego W niebowstąpienie jest zadatkiem tej w ielkiej nadziei. „Idę do Ojca — mówi Chrystus — aby wam przygotować m ieszka­n ie” (J.14,2).

Czy my jednak to pojm ujem y? Czy zdaje­m y sobie spraw ę z tego, że jesteśm y powo­łani do pracy, aby osiągnąć po niej niebo? „Nie będą łaknąć ani pragnąć więcej, ani na nich słońce przypadnie, ani żadne gorąco” (Obj. 7,26), „otrze Bóg w szelką łzę z oczu ich, a śmierci dalej nie będzie ani sm utku, ani krzyku, ani żadnej boleści” (Obj. 21,4). W iemy

'z objawienia, że istota szczęścia wiekuistego polegać będzie na oglądaniu Boga tw arzą w tw arz! Zaraz więc po śmierci, gdy tylko „nasz ziemski dom zniszczeje, otrzym am y dom od Boga, dom nie ręką zrobiony, lecz wiecz­nie trw ały w niebie (II Kor. 5,1).

Potrzebna jest technika, potrzebne są fa­bryki, potrzebny jest nieustanny w ysiłek du­cha, lecz nie zapom inajm y, że żadna um ie­jętność nie potrafi uwolnić nas od śmierci, po k tórej następuje tajem nicza, nieznana wieczność, droga pow rotna do Ojca niebies­kiego. W tedy spełnią się słowa Chrystusa: „Jam jest Z m artw ychw stanie i żywot. Kto we m nie wierzy, choćby i um arł, żyć będzie” (J. 11,25). Apostołowie z niezm ienną tęsknotą patrzą za Nim w Niebo, gdzie im Jezus znikł z oczu. Nie poszli razem z Jezusem do n ie­ba. Czekało ich jeszcze zadanie do spełnie­nia: w alka o królestwo Boże na ziemi.

KS. MARIAN LEWANDOWSKI

7

PAMIĘTNY DZIEŃ ZWYCIĘSTWA

M aj 1945 — k o n ie c w o jn y J

Jest taki dzień w roku, w którym oczy całego św ia­ta k ieru ją się w stronę żyjących jeszcze wśród nas uczestników minionej wojny, w stronę tych. którzy na rożnych jej frontach walczyli o wolność swojej O j­czyzny. Wtedy są oni na pierwszym planie, ale nie tyj ko ci żyjący. Powracam y m yślą do Tych, milionów Bohaterów , którzy swój najcenniejszy skarb — życie— poświęcili dla wolności innych. Ten dzień, to każda lecznica zwycięstwa nad III Rzeszą. W dzień ten w łaśnie przypada 30 rocznica zwycięstwa nad faszy­zmem.

Ilu jest obecnie w Polsce tych. którzy w to wielkie zwycięstwo wnieśli swój najdrobniejszy bodaj, ale konkretny, osobisty w kład? Chyba i w naczelnych w ładzach ZBoWiD trudno byłoby uzyskać dokładną odpowiedź na to pytanie. Po prostu dlatego, że nie wszyscy znajdu ją się w szeregach tej organizacji. P e ­w ne jest natom iast to, że ubywa ich z każdym rokiem, że rośnie liczba tych kom batantów , których wiek, stan zdrowia, ciężkie w ojenne przeżycia, zm uszają do przejścia na em eryturę lub rentę. To wrłaśnie oni dzień ten przeżyw ają najsilniej.

Dzień Zwycięstwa jest dniem radosnym. N aw et i lu ­dzie, dla których m iniona w ojna była jednym pasmem klęsk i zabrała im wszystkich najbliższych, uśw iada­m iają sobie w tedy z całą jaskrawością, że również te klęski i ofiary złożyły się jednak na końcowy trium f. Dobrze więc, że dzień ten. szczególnie w tym roku, obchodzony jest w Polsce tak uroczyście. Z ogromną radością powitaliśm y wiadomość, że dzień 9 m aja bę­dzie św iętem państwowym .

Na wszystkich frontach wojny antyhitlerow skiej — od pierwszych salw W rześnia 1939 — bił się żołnierz polski. Polacy uczestniczyli w w alce wszystkich innych okupowanych narodów. Była to praw dziw a ogólnona­rodowa i najbardzie j powszechna w ojna wyzwoleńcza w naszych dziejach. Bohaterski w ysiłek narodu pol­skiego m iał doniosłe znaczenie m ilitarne i ogromną wagę m oralną, przyczyniał się do um ocnienia ducha oporu w całej Europie. N ajbardziej wyniszczająca ze wszystkich wojen, jak ie przeżyła ludzkość, zakończyła się w Europie 9 m aja 1945 r, całkowitym zwycięs­

tw em koalicji antyhitlerow skiej. Faszystowskie Niem­cy skapitulow ały bezwarunkowo. Przestało istnieć hitlerow skie państw o niem ieckie i jego siły zbrojne. Obrócone zostały wniwecz im perialistyczne plany h i­tleryzm u zdobycia panow ania nad światem , totalnego ujarzm ienia i unicestw ienia podbitych narodów. Tery­torium Niemiec okupowały arm ie zwycięskich m o­carstw Związku Socjalistycznych Republik Radziec­kich, Stanów Zjednoczonych Am eryki Północnej, W iel­kiej B rytanii i Francji.

Naczelne Dowództwo W ojsk Polskich (w rozkazie n r 88 na dzień zakończenia wojny) w następujący spo- sob oceniło w ysiłek polskich żołnierzy:

„...Wojsko Polskie dobrze przysłużyło się Ojczyźnie i ludzkości. Zrodzone z największych uczuć P olaka — żądzy w alki zbrojnej z okupantem — jednoczy w so­bie odrodzone W ojsko Polskie najchlubniejsze trad y ­cje patriotyczne oręża polskiego. Bohaterstwo obroń­ców W esterplatte i W arszawy z w rześnia 1939 roku, heroizm pionierów w alki zbrojnej narodu z okupan­tem — bojowników partyzantk i Arm ii Ludowej, po­święcenie idących za porywem serca pow stańców w ar­szawskich z w rześnia 1944 roku, bezm ierna tęsknota za Polską, k tó ra w iodła do wielkich czynów pod Le­nino i D arnicą Pierw szą Arm ię Polską w ZSRR, m ę­stwo Drugiej A rm ii Polskiej — cała epopea naszej zbrojnej w alki o niepodległość, o honor Polaka, w y­pisana jest na sławnych sztandarach Waszych, zat­kniętych w Berlinie i dalej nad Labą.

Przeszliście w spaniałą, jedyną w naszych dziejach drogę chwały. Szlak Waszego bohaterstw a wyznaczy­liście w łasną krw ią, mogiłami najlepszych, w iernych do ostatka. N ie szukaliście okólnych dróg do Polski. W polską ziemię w siąkła W asza krew ofiarna, w zie­m ię Polski, k tó ra z tej k rw i powstała, by żyć (...)

Dzisiaj, gdy w ojna dobiegła zwycięskiego końca, za­daniem Waszym jest zabezpieczenie na w ieki naszych granic, zapew nienie w arunków dalszego niezakłócone­go rozw oju potęgi Polski, opartej na zdobyczach de­

mokracji. Po w ygranej wojnie musimy wygrać i za­bezpieczyć Ojczyźnie godny pokój. To w inniśm y na­rodowi, to w inniśm y cieniom tych wszystkich, którzy padli w w alce o Polskę” (CAW, IV/L/3, t. 18, s. 217— —218).

Totalny charak ter wojny oraz ludobójcza, w ynisz­czająca działalność zaborcy hitlerowskiego spowodo­wały, że w łatach 1939—1945 poniosła Polska ogrom­ne straty . N ajbardziej dotkliw e były stra ty w ludziach. W w yniku działań wojennych, a przede wszystkim eksterm inacyjnej polityki okupanta, Polska straciła po­nad 6 m ilionów obywateli. S tra ty te w przeliczeniu na 1000 m ieszkańców były najwyższe ze wszystkich państw koalicji antyhitlerow skiej. W iosną 1945 roku na terytorium k ra ju znajdowało się niespełna 20 m in Polaków. K ilka milionów przebywało jeszcze poza je ­go granicam i. Społeczeństwo polskie było fizycznie w y­czerpane i okaleczone następstw am i w ojny oraz oku­pacji (m. in. 1,1 min. ciężko chorych i 600 tys. inw a­lidów). Młodzież, pozbawiona norm alnej nauki, silnie odczuwała ujem ne skutki przeżyć okupacyjnych i w o­jennych. Dotkliwe straty poniosła inteligencja polska; ocalała jedynie nieliczna kadra naukow a, pedagogicz­na i inżynieryjno-techniczna. O kupacja w yw arła rów ­nież ujem ny w pływ psychiczny n a część społeczeń­stwa, pozostawiając ślady niejednokrotnie bardzo trw ałe.

Równie w ielkie były straty m aterialne. Wynosiły one p raw ie połowę m ajątku narodowego z 1939 r. Nie-

K a p i t u l a c j a h i t l e r o w s k ic h N ie m ie c

N a g r u z a c h B e r lin a

a

P o s z e ś c iu la ta c h w a lk I tu ła c z k i c l, c o p r z e ż y li p o w r a c a ją d o k r a ju

Ż o łn ie r z e p o ls c y — o b r o ń c y n a s z y c h g r a n ic , p o to m k o w ie T a m ty c h , k tó r y ms k ła d a m y h o łd

zwykłe w swych rozm iarach zniszczenie k ra ju sp ra­wiło, że usunięcie skutków w ojny i okupacji było n ie­zm iernie trudne. Wymagało ono od wyczerpanego n a­rodu ogromnego wysiłku, energii i woli odbudowy gospodarki niem al od podstaw, połączonego z koniecz­nością scalenia ziem z resztą kraju . Poza ZSRR żaden kraj nie był tak zniszczony i po odzyskaniu wolności nie stał przed tak różnorodnym i trudnym i problem a­mi pokojowej odbudowy. Polska odrodziła się jako państw o jednonarodowe, powróciła na ziemie piastow ­skie do historycznych siedlisk narodu, oparła swe g ra­nice o Odrę, Nysę i Bałtyk. Ziściły się odwieczne dą­żenia najśw iatlejszych synów narodu, zostały osiąg­nięte cele, o jakie przed 50 laty walczyli też pow stań­cy wielkopolscy, i śląscy.

W ielkie i nie przem ijające są zasługi uczestników wojny wyzwoleńczej, więźniów obozów i ofiar rep re ­sji hitlerow skiej dla Polski, dla rozwoju jej gospodar­ki i siły obronnej, nauki i kultury, d la integracji n a ­rodu i um acniania patriotyzm u. I w łaśnie kombatanci m ają szczególny ty tu ł do tego, aby współtworzyć i upowszechniać najcenniejsze dziś i najbardziej pow ­szechne cechy społeczne i cnoty obyw atelskie — pa­triotyzm, internacjonalizm , poczucie obowiązku, rze­telność obywatelską, prawość życia i obyczajów.

Dziś, w 30 rocznicę zwycięstwa, składam y hołd wszystkim, którzy w czasie najwyższej potrzeby sta ­nęli mężnie do w alki o ocalenie narodu, o jego w ol­ność i pokonanie ludobójczego hitleryzm u. Czyn Ich jaśnieć będzie zawsze w historii narodu blaskiem n a j­cenniejszych w artości i najwyższych zasług. P ragnie­my, aby młode pokolenie Polaków otaczało najwyższą czcią bohaterstw o w w alce o wolność Ojczyzny.

Niech nie ulegnie zapom nieniu ani jeden czyn pa­triotyczny, ani jedna ofiara, ani jedna kropla polskiej

krw i przelana za Polskę w w alce z najstraszliw szym wrogiem całej ludzkości — faszyzmem hitlerowskim . Pam iętać zawsze będziemy również o tym, że to zwy­cięska arm ia radziecka uratow ała Polskę przed bio­logiczną zagładą, przyniosła jej wolność.

W całym k ra ju odbyw ają się uroczystości związane z 30 rocznicą zw ycięstwa nad faszyzmem. Na cm en­tarzach żołnierskich oraz pod pom nikam i pamięci i wdzięczności, społeczeństwo polskie oddaje hołd p a ­mięci poległych w w alkach z hitlerow skim najeźdźcą. Gospodarze wielu województw goszczą uczestników w alk wyzwoleńczych. Wielu z nich udekorowanych zostanie odznaczeniami państw owym i i bojowymi. T ra­dycyjnym zwyczajem w Dniu Zwycięstwa o godz. 12 oddany zostanie w W arszawie honorowy salu t 24 salw arty leryjskich oraz przed Grobem Nieznanego Żoł­n ierza odbędzie się uroczysta odpraw a w art.

W spomnijmy w tym Dniu jeszcze raz m om ent oznaj­m ienia, że trw ająca 6 la t okru tna w ojna została za­kończona i uwieńczona zwycięstwem koalicji an tyh i­tlerow skiej i kap itu lacją III Rzeszy. Łzy wzruszenia i radości płynące po um orusanych, znękanych żołnier­skich tw arzach, uściski, pocałunki, strzelanie na w i­wat, składanie sobie naw zajem serdecznych życzeń w różnych językach, g ratu lacje — to wszystko nie spo­sób opisać. To trzeba było przeżyć — by wrócić do swoich, do Polski, by narodziły się nowe dzieci, które otarły łzy po stracie tam tych zamordowanych, uko­chanych...

W spomnijm y o nich ... i może w tym Dniu czyjeś czułe serce zapali świecę na mogile poległych w tych tragicznych latach, czyjaś ręka położy kw iaty pod po­m nikiem Bohaterów i Obrońców naszego K raju.

MAŁGORZATA SUDENIS

9

KOŚCIÓŁ EWANGELICKI

W REPUBLICE MALGASKIEJ

Liczący przeszło 455 tysięcy wyznawców Ewangelicko-Lu- terański Kościół na wyspie M adagaskar przed ośmiu laty obchodził 100-lecie swego is t­nienia. W 1867 r. zorganizowa­na została na tej wyspie p ie r­wsza norw eska stacja m isyjna (m. Betafo). W 25 la t później na M adagaskarze rozpoczęła działalność druga m isja am e­rykańska (1892), szerząc E w an­gelię w południowej części wyspy, podzielonej w ten spo­sób na dwa pola m isyjne: „norw eskie” i „am erykańskie . Ten podział pól i akcji m isyj­nej przez dw ie w istocie kon­kurencyjne organizacje n ie słu­żył dobrze spraw ie: stąd od w ielu la t istniały wśród w y­znawców dążenia do zorgani­zowania wspólnego Kościoła.

Dopiero po II wojnie św ia­towej sta ła się możliwa reali­zacja tych dążeń. Wówczas pierwszym prezydentem Koś­cioła miejscowego pochodzenia został d r Rakoto A ndrianari- jaona, który był teologiem z prawdziwego zdarzenia (ukoń­czył studia w Norwegii i F ran ­cji). Ten w ybitny działacz i organizator kościelny nadal prowadzi liczącą 3.000 człon- ków gminę kościelną oraz po­nadto w ykłada teologię w Lu- terańskim Sem inarium Ducho­w nym w m. F ianarantsoa. Os­tateczne ugruntow anie jednoś­ci organizacyjno-kościelnej na­stąpiło w 1974 r. na Synodzie G eneralnym , który uchw alił totalną integrację działalności obcokrajowych m isjonarzy z działalnością K rajow ego Koś­cioła Luterańskiego M adagas­karu. Na Synodzie położono zręby nowej organizacji Koś­cioła, a mianowicie ustalono, że najwyższą w ładzą w Koś­ciele jest Synod Gęneralny, w ładzą zaś wykonawczą p re­zydent Kościoła, działający łą ­cznie z zarządem centralnym i sekretarzem generalnym . Na stanowisko sekretarża gene­ralnego w ybrano d ra Rakoto Usiała.

BRAK TEOLOGÓW

W HANNOWERZE

O tej sytuacji w Ewange- licko-Luterańskim Kościele H annow eru (RFN) świadczy inform acja Służby Prasow ej Światowej Federacji L uterań- skiej pt. „1.002 nieteologów głosi kazania w Hannow e- rze”. Okazuje się, że klęska b raku powołań naw iedza nie tylko m ałe Kościoły, lecz i du ­że, potężne organizacje koś­cielne, jaką jest w konkret­nym przypadku Ewangelicko- -Luterański K rajow y Kościół Hannoweru, liczący wg sta tys­tyki Światowej Federacji Lu- terańskiej w 1974 (N. 52/74) 3.856.000 członków. Jak stw ier­dza pastor Dieter Vismann, nadradca kościelny, prow adzą­cy spraw y personalne Kościo­ła, na liczbę 1.002 nieteologów, pracujących zastępczo w służ­bie duszpasterskiej, sk ładają się pomocnicy w odpraw ianiu nabożeństw : 797 lektorów, 173 kaznodziejów oraz 34 kazno­dziejów pełniących specjalne zadania w zakresie duszpas­terstwa.

Tym niezawodowym p ra ­cownikom kościelnym władze kościelne u ła tw iają pracę (gło­szenie kazań) poprzez w yda­w anie gotowych tekstów k a ­zań, które lektor czy kazno­dzieja, nie posiadający w y­kształcenia teologicznego, od­czytuje podczas nabożeństwa. Tego rodzaju prak tyka duszpa­sterstw a zastępczego nosi naz­wę „kazań czytanych”. Dla podniesienia kw alifikacji za­wodowych lektorów i kazno­dziejów w okręgach kościel­nych organizowane byw ają tzw. „konferencje lektorów ”.

KONGRES

EWANGELICZNYCH

CHRZĘŚCI JAN-

-BAPTYSTÓW

W połowie grudnia ub. r. odbył się w Moskwie kolej­ny W szechzwiązkowy K on­gres ewangelicznych chrześ- cijan-baptystów , zwoływany zgodnie ze statu tem co pięć lat. Sprawozdanie z działalnoś­

ci Związku za ubiegłą kaden­cję złożył sekretarz generalny Związku, pastor Aleksy Bycz­ków. W ciągu minionych lat ochrzczono 26.000 wyznawców, przeprowadzono 2 kursy b i­b lijne dla pracowników koś­cielnych (180 absolwentów), część studentów studiow ała w baptystycznych sem inariach teologicznych w H am burgu i Sztokholmie. Przy pomocy R a­dy do Spraw Kultów przy R a­dzie M inistrów ZSRR otrzy­m ano z NRD 20.000 Biblii. W ybrano nową Radę Naczelną (25 os.) z prezydentem P. Kli- menką na czele. Dotychczaso­wego prezydenta P. Iwanow a wybrano honorowym prezy­dentem Związku.

NOMINACJA

LUTERAŃSKIEGO BISKUPA

W FINLANDII

30 grudnia ub. r. prezydent F inlandii m ianował profesora Paavo K ortegangasa biskupem diecezji Kuopio Luterańskiego Kościoła Finlandii. Według sta tu tu Kościoła Fińskiego od­byw ają się wybory 3 kandyda­tów na stanow iska biskupa, m ających najw iększą liczbę głosów. P rezydent Republiki natom iast m ianuje jednego kandydata z przedłożonych przez Kościół. W tym w ypad­ku m ianow any został prof. P. Kortegangas, który otrzym ał mniej głosów, niż inny kandy­dat. Od czasu niepodległości F inlandii (1917) jest to piąty przypadek nom inacji kandy­data nie posiadającego n a j­wyższej liczby głosów w yboi- czych. Bp Paavo Kortegangas uzyskał doktorat teologii w 1956 r. Od 1966 do 1970 r. był dyrektorem ośrodka badań Kościoła. Następnie powołany został na stanowisko profesora historii Kościoła i socjologii religii na U niwersytecie w Helsinkach.

50-LECIE

KAPŁAŃSTWA

PATRIARCHY

GERMANA SERBSKIEGO

W niedzielę 5 stycznia br. patriarcha belgradzki Germ an obchodził pięćdziesiątą roczni­cę swego kapłaństw a. Przed dwoma la ty serbski h ie ra icha obchodził inną rocznicę — piętnastolecie swego duszpas- terzow ania na stolicy patriar- chalnej w Belgradzie — pracy pełnej poświęcenia, ofiarnej dla swego Kościoła. Na szcze­gólną uwagę zasługuje jego działalność ekum eniczna n a fo­rum międzynarodowym, czego dowodem jest powołanie go na stanowisko jednego z w ice­prezydentów Światowej Rady Kościołów,

OPUBLIKOWANIE

MANUSKRYPTÓW

Z GÓRY ATOS

Fundacja Muzykologii Bizan­tyjskiej w A tenach opubliko­w ała pierwszy tom (840 stron) z siedmiotomowej kolekcji pod tytułem „M anuskrypty Muzyki B izantyjskiej — G óra Atos”, stanowiącej sw oistą skarbnicę bizantyjskiej tradycji muzycz­nej zachowanej w klasztorach Atosu. Przedsięwzięcie na ska­lę gigantyczną, finansowana przez klasztor praw osławny „Penteli” koło Aten, zostało przeprowadzone w oparciu o w ieloletnie badania greckiego teologa-muzykologa, Grigorio- sa S tathisa. Jest to prawdziwy w kład w skarbnicę wiedzy o historii muzyki starożytnego Bizancjum w ogóle, a historii liturgii i hymnologii p raw o­sław nej w szczególności.

B izantyjskie m anuskrypty muzyczne zachowały się do dziś w bibliotekach i św iąty­niach klasztornych Atosu w liczbie ok. 2.200 egzemplarzy (z ogólnej liczby 5.000 zewi­dencjonowanych na całym świecie). Pochodzą one z p ra ­wie tysiącletniego okresu, od roku 950 zaczynając. Kiedy w ydanie tej serii tomów zosta­nie ukończone, liturgiści i m u­zykolodzy będą mieli obszer­ne pole do popisu: n iew ątpli­wie wiele nowego znajdą w tym bogatym zbiorze.

ŚPIEWNIK EKUMENICZNY

„CANTATE DOMINO”

Po dwóch latach intensyw ­nej pracy kom isja mieszana — składająca się z muzykologów różnych w yznań: katolickiego, ewangelickiego i praw osław ne­go — w ydała już po raz d ru ­gi śpiew nik ekum eniczny pt. „C antate Domino”. W przed­mowie do tego w ydania pastor F ilip Potter, sekretarz gene­ralny Światow ej Rady Kościo­łów, podkreślił, że intencją wydawców tego śpiew nika by­ło umieszczenie w nim n a jb a r­dziej popularnych m odlitw i hym nów używanych podczas nabożeństw katolickich, p ra ­wosławnych i protestanckich, tworząc w ten sposób zbiór nowego typu o szerokim w a­chlarzu ku ltu ry duchowej św iata chrześcijańskiego.

Po raz pierwszy umieszczo­no w śpiewniku najbardziej rozpowszechnione na W scho­dzie m odlitwy i hymny, jak hym n „Chrystus zm artw ych­w stał”, w ielkopostny „Tobie śpiew am y”, „Królu N iebiań­ski” i inne, śpiewane m. in. podczas nabożeństw praw osła­wnych.

R ef leks je p r zed S y n o d e m Ogólnopo lsk im

T e o lo g ia i d u szp a ste rs tw oW poprzednim artykule zazna­

czyłem, iż Synod nie będzie mógł podać gotowych form uł duszpas- terzowania, a zwłaszcza takich, które stanow iłyby dla duszpaste­rzy konkretne recepty na to, jak w tej czy innej parafii prowadzić parafię, by zapewnić jej stały rozwój. Nie znaczy to jednak wcale, że zajm ow anie się duszpa­sterstw em na Synodzie m ija się z celem i sta je się wobec tego bezprzedmiotowe. W yciąganie ta ­kiego wniosku byłoby z gruntu fałszywe. Zadanie Synodu bo­wiem sprow adza się do nakreśle­nia głównej idei, głównego przed­miotu, a naw et pewnej metody pracy i w ysiłku duszpasterskie­go, określenie pewnego sposobu m yślenia teologicznego i naucza­nia w iary. Te ogólne zasady z kolei w inny się stać motywem do podejm ow ania praktycznych już decyzji w poszczególnych ośrod­kach parafialnych.

Na tym m iejscu może jednak ktoś słusznie zapytać, czy wobec tego do tej pory kapłani naszego Kościoła i w spółpracujący z nimi radn i parafialn i byli pozbawieni głównego m otywu działania? D a­nie odpowiedzi jednoznacznej n a ­trafia tu na daleko idące tru d ­ności. Spraw ę bowiem należałoby potraktow ać numerycznie, odwo­łując się przy tym do szczegóło­wej analizy działalności poszcze­gólnych parafii, co przerastałoby możliwości jednego artykułu, a także wykraczałoby poza kom pe­tencje au to ra piszącego niniejszy artykuł. Z tego też względu całe zagadnienie po trak tu ję sum arycz­nie.

Od w ielu la t uczestniczyłem w różnego rodzaju konferencjach, zjazdach, posiedzeniach (dekanal- nych, diecezjalnych czy Rady Kościoła). N iejednokrotnie przy­słuchiw ałem się — zawsze z uw a­gą — tym, którzy podnosili sp ra­wy duszpasterskie, a naw et ape­lowali do stosowania „nowoczes­nych środków duszpasterzowa- n ia”

Padały naw et czasem jakieś konkretne propozycje, które za­m ierały zresztą w raz z zakończe­niem konferencji. Odczuwało się wyraźnie, że czegoś nam brakuje, że gdzieś tkw i przerażająca pust­ka będąca wynikiem braku pod­stawowych uzasadnień teologicz­nych. Brakow ało też głównego m otoru działania. To wszystko sprawiło, że wszelkie naw oływ a­nia do prow adzenia wzmożonej akcji duszpasterskiej, k tóre były „głosem w ołającym na pustyni”, zaczęto w reszcie odbierać jak zwykły slogan.

Na tym m iejscu w arto zatym zwrócić uwagę przede wszystkim na to, co w rozum ieniu teologicz­nym oznacza term in „duszpaster­stw o i duszpasterzow anie”.

Duszpasterstwo nie polega by­najm niej na zyskiwaniu sobie ty l­

ko i wyłącznie sym patii w ier­nych, na praw ieniu w iernym komplementów, na kierow aniu do nich uśmiechu, na ciągłym stoso­w aniu taryfy ulgowej i pobłaża­nia. Duszpasterstwo — to speł­nianie wobec w iernych tego, co spełniał sam Chrystus Pan. Głów­nym więc zadaniem duszpaster­stw a jest głoszenie Praw dy Bo­żej, głoszenie C hrystusa i Jego Ewangelii; dodajm y tu jeszcze — głoszenie w sposób zręczny i w taki sposób, by P raw da ta stała się dostępna dla współczesnego człowieka. Jest to jasne, że Koś­ciół poprzez swoich biskupów i kapłanów ma przede wszystkim

i nade wszystko głosić Ewangelię. Je st to główna i pierw sza zasada wszelkiego duszpasterzowania. Głoszenie Ewangelii m a być gło­szeniem c z y n n y m , a nie tylko gołosłownym, m a dawać w ierzą­cym nie tylko sam ą doktrynę, ale nade wszystko żywego Jezusa Chrystusa. W ierni muszą bowiem odczuwać, że w całym naszym Kościele żyje Jezus, ten konkret­ny, a nie abstrakcyjny, że my ży­jem y w Nim, z Nim i dla Niego. I tem u zadaniu należy podpo­rządkować wszelkie m etody no­woczesnego duszpasterzowania. Doprowadzenie do perfekcji sztu­ki poprawnego języka (tego m ó­wionego i tego pisanego), stoso­w anie obrazów, symboli, form dostępnych współczesnemu czło­wiekowi, przyodziewanie starej doktryny w nowoczesne szaty, za­pew nienie duszpasterzom w szel­kich środków niezbędnych do prow adzenia tak zaszczytnej ale i trudrfej pracy, m a służyć jed­nem u celowi, m a daw ać człowie­kowi w iarę, m a ułatw iać rozu­m ienie w iary i zasad ideologicz­nych naszego Kościoła.

Inna zasada, k tó ra w inna przy­świecać przy podejm owaniu wszelkich akcji duszpasterskich, a naw et pow inna być motorem

tych akcji, to uświadom ienie so­bie tego, że Kościół stanow ią w ierni, że Kościół to Lud Boży, społeczność w iernych. Oczywiście ważni są na pewno biskupi i k a ­płani. Toż już św. Ignacy A ntio­cheński zw racał uwagę na w aż­ność istnienia w Kościele bisku­pów i kapłanów. Tw ierdził nawet, że bez biskupów nie m a Kościoła. Jest t o ' stw ierdzenie, którego nie można podważyć. Ale także p ra ­wdą jest, że bez w iernych rów ­nież nie m a Kościoła. Biskupi i kapłani m ają określone praw a i władzę, k tóre mogą sprawować jedynie nad w iernym i i dla do­bra ich dusz. Stąd korzystanie z

przysługujących praw , władzy i przywilejów , m a o tyle sens, o ile służy to wiernym , ich zbudo­w aniu i przyw iązaniu do Koś­cioła.

Przedstaw iając jedynie w w iel­kim zarysie zagadnienia zw iąza­ne z duszpasterstwem , należy zwrócić uwagę na tak ważny a s ­pekt, jakim jest w iedza teolo­giczna. Bez solidnej wiedzy teo­logicznej, oparej na Piśm ie Świę­tym i Tradycji, uwzględniającej nowoczesne zdobycze teologii, nie może być nowy o nowoczesnym duszpasterstw ie Głoszenie Ew an­gelii, daw anie św iadectw a Chrys­tusowi P anu kontynuow anie dzie­ła Odkupienia i prowadzenie lu ­dzi do zbawienia, w ym aga od duchownych nie tylko znajom oś­ci podstawowych praw d i to na poziomie katechizm owym , ale praw dziwej wiedzy, wiedzy rze­telnej, tej teologiczno-spekulaty- w nej, a więc doktrynalnej i tej praktycznej — duszpasterskiej. Aby głosić, trzeba wiedzieć co, trzeba umieć określać, organizo­wać i tworzyć. I tu ta j dopiero jaskraw o okazuje się jak bardzo potrzebna, a naw et konieczna dla Kościoła jest teologia, rozum iana spekulatyw nie i praktycznie, i to nierozdzielnie.

Troską całego Kościoła pow in­no być ustawiczne podnoszenie kw alifikacji teologicznych wszys­tkich bez w yjątku duchownych. Nie jest to oczywiście sprawa, która sta ła się ak tualna dopiero dziś. Istn ia ła ona zawsze i istnieć będzie tak długo, jak długo ist­niał będzie Kościół, jak długo bę­dzie on prowadził m isję duszpas­terską. Tylko jak tem u zadaniu sprostać? W ydaje się, że w ięk­szy, niż to było dotychczas, n a ­cisk należy położyć na w ykształ­cenie i właściwe, kościelne ukie- runkowafiie tych, którzy przycho­dzą jako młodzi ludzie n a studia teologiczne, by po ich ukończeniu poświęcić się pracy duszpasters­kiej w Kościele. Druga sprawa, to zorganizowanie przy cen tral­nych w ładzach kościelnych spe­cjalnego refera tu duszpastersko- -teologicznego. Zadania tego re ­feratu byłyby bardzo szerokie. W ymienię tylko niektóre:

— precyzyjne form ułowanie treś­ci P raw dy Bożej, k tóra ma być przekazyw ana w sposób pełny i dobrze zrozumiały

— nakreślenie planu działania misyjnego dla całego Kościoła

— organizowanie przynajm niej kilka razy w roku kursów teo- logiczno-duszpasterskich w ści­słym tego słowa znaczeniu

— organizowanie rekolekcji dla duchowieństwa

■— organizowanie wszelkich po­mocy katechetycznych: kate­chez, katechizm ów, obrazów, film ów itp.

— w ydaw anie przystępnych bro­szur o Kościele w celach mi- syjno-propagandowych.

Oczywiście, re jestr wszelkich zadań jest tu niepełny, a naw et zbyteczny. Jeżeli podałem kilka tylko punktów , to tylko dlatego, aby uwypuklić potrzebę istnienia takiego referatu. Jest bowiem rzeczą zrozumiałą, że obowiązka­m i i odpowiedzialnością za w łaś­ciwie prowadzoną akcję duszpas­terską nie można obarczać tylko i wyłącznie biskupów, którzy z racji swego urzędu biskupiego są stróżam i w iary, ale którzy też z racji tegoż urzędu zaabsorbowani są więcej adm inistracją kościelną i załatw ianiem koniecznych spraw codziennych. Ciężar odpowiedzial­ności za prowadzenie i powodze­nie m isji Kościoła musi być pro­porcjonalnie rozłożony na wszyst­kich, nie w yłączając tu naw et świeckich. Istnienie takiego refe­ra tu na pewno w wielkim stopniu przyczyniłoby się do ożywienia całej pracy duszpasterskiej, tym bardziej, że re fera t ten służyłby Kościołowi, tem u, co dotyczy J e ­go funkcji nauczycielskiej i pas­terskiej.

KS. TOMASZ WOJTOWICZ

11

odgłos, gdy dziecko nim stuka, zmienia miejsce, gdy nim rzuca.

Dlatego w łaśnie zabaw ka m ani­pulacyjna zabaw ia dziecko i dziecko się nią bawi, że pie jest ona przedm iotem nieruchomym, m artwym , ale w trakcie zabawy, dostarcza dziecku aktyw nie róż­nych wrażeń.

Tu odsłania się nam głębsze znaczenie zabaw m anipulacyj­nych. Dziecko nie poznałoby św iata przedm iotów nie m anipu­lując. A poznanie to jest koniecz­ne dla dalszego jego praw idłow e­go rozwoju umysłowego. A bstrak­cje, w yobrażenia oderw ane mogą wytworzyć się dopiero wtedy, gdy w doświadczeniu z realnym i przedm iotam i dziecko zdobędzie w pierw podstawowe, konkretne wyobrażenia i treści.

Z prostego pierw otnego przed­m iotu m anipulacyjnego pow staje stopniowo zabawka, k tóra jest przedm iotem specjalnie tylko do celów zabawy przeznaczonym i odpowiednio przez dorosłych skonstruowanym . W pewnej m ie­rze każda zabaw ka jest przed­miotem m anipulacyjnym . Dla dziecka zabaw ka nie jest i być nie powinna, jak to się czasem dzieje z drogimi zabawkam i, któ-

Zabaw ka została wynaleziona przez dziecko, a nie przez doro­słego człowieka. Człowiek dorosły tworząc i p ro jek tu jąc zabawki przystosowuje je do potrzeb i psychiki dziecka. Od tysiącleci, jak mówią nam wykopaliska a r ­cheologiczne, w których spotyka­my przedm ioty służące do zaba­wy dzieciom w zam ierzchłej prze­szłości, człowiek w ytw arzał za­bawki dla swych dzieci, n ie zda­jąc sobie oczywiście wówczas sprawy, jakie głębsze znaczenie ma zabaw ka w życiu dziecka.

A utorem właściwym zabawki jest jednak dziecko, a nie doro­sły, gdyż oprócz zabaw ek tw orzo­nych specjalnie dla dzieci istnieje także zabaw ka natu ra lna, czyli po prostu jakikolw iek przedmiot, który dziecko znajduje w swym otoczeniu i którym się bawi. Mo­że to być patyczek, łyżka, po­krywka, garnek, kam yk czy kasz­tan. N atu ra lna zabaw ka została stworzona przez natu rę czy czło­w ieka dla innych celów niż te, dla jakich posługuje się nią dziecko. Spontaniczna, oryginal­na twórczość dziecka w dziedzi­nie zabaw ek polega na odręb­nym, swoistym odnoszeniu się do otaczających je przedmiotów, na przekształceniu tych przedmiotów w przedm iot zabawy.

Co znaczy — bawić się? Oczy­wiście wiemy, że znaczy to, n a j­ogólniej, spędzać przyjem nie, w pogodnym nastro ju czas, ale dla dziecka bawić się to również bez­w iednie uczyć się. Dziecko ba­wiąc się przeistacza każdy przed­m iot w zabawkę, wydobywa z niego, a często nadaje mu, takie funkcje zabawowe, jakich p rzed­m iot ten nie posiada.

Znany psycholog prof. S. Szu- m an określa przedm ioty „zaba- wowo przyjem ne dla dziecka, ja ­ko in teresujące jego umysł, a przez to samo pouczające”.

Chcąc zrozumieć to stw ierdze­nie trzeba się zapoznać z n a j­wcześniejszym typem zabaw dzie­cięcych, tak zwanym i zabawami

D z i e c k o i z a b a w km anipulacyjnym i.. Obiektem tych zabaw jest realny, nam acalny, konkretny jakikolw iek przedmiot. Zabawy te obejm ują okres życia od 8 do m niej więcej 24 miesięcy życia dziecka. Przedm iot m anipu­lacji angażuje zmysł wzroku i dotyku. Nie jest to przedm iot je ­dynie obserw acji wzrokowej, m u­si być spostrzeżony, następnie uchwycony, obracany w rączkach, oglądany ze wszystkich stron, gładzony, gnieciony, którym dziec­ko stuka, który upuszcza, którym rzuca. Jednym słowem jest to przedm iot żywy o tyle, że się w rączkach dziecka porusza, zm ienia sw7ój wygląd ukazując się z różnych stron, że w ydaje

rych dziecku praw ie, że nie wolno dotknąć, by .,nie zepsuło”, czymś dalekim , do oglądania i podziw ia­nia, lecz jest zawsze przedm io­tem.

Już w drugim roku życia za­baw ki dla dziecka sta ją się przed­m iotam i, k tóre baw ią nie tylko dzięki swym właściwościom m a­nipulacyjnym , ale stają się „za­baw ne” i „zabaw iające” przez to, że w yobrażają inne przedm ioty i istoty. Dziecko w zabaw ach od­tw arza i przeżyw a św iat doro­słych, św iat realny, do którego nie ma jeszcze dostępu. Z abaw ­ki wr w ielkiej m ierze są m in ia tu ­ram i rzeczywistości: la lka jestm iniaturą człowieka, samocho­

dzik — m iniaturą samochodu, m iniaturow e garnuszki są rea l­nym sprzętem kuchennym m inia­turow ej kuchenki. Dziecko z klocków czy układanek zabawro- wo, ale jednak rzeczywiście, bu ­duje domy, staw ia w iadukty czy garaże.

Ta funkcja reprezentująca i za­stępcza zabawek ma również swe zasadnicze znaczenie dla psychi­ki dziecka.

Dla prawidłowego rozwoju oso­bowości człowieka jest konieczne działanie aktywne, dające pole dla pracy umysłu, wyobraźni, fantazji. Otóż św iat zabawek dla dziecka jest światem , w którym może ono działać, tworzyć, być czynnym. Między rzeczywistością a dzieckiem tw orzą zabawki og­niwo pośrednie, przejściową rze­czywistość, k tóra stw arza pole działania, a przez to równocześnie w arunki prawidłowego rozwoju psychicznego.

Zabaw ka m a dziecko zabawiać, ale równocześnie, bez jego w ie­dzy, kształcić je. Dlatego pow in­no się wiedzieć, jakie funkcje w danym w ieku dziecka należy roz­wijać.

Zabaw ka jest w zasadzie przed­miotem, z którego dziecko samo, aktyw nie m a wydobywać to, co je uczy i rozwija. Nie należy więc dawać dziecku zabaw ki tak skonstruow anej, aby trzeba było dopiero je mozolnie uczyć, jak nią się m a bawić, lecz muszą to być przedmioty, które w danym w ieku same zaciekawią dziecko i które samodzielnie potrafi ono opanować. Z tego wynika, że za­bawka, zupełnie jak szkolne za­danie, n ie może być ani za łatw a, ani za trudna, bo dziecka nie b a­wi to, co jego umysł już zupełnie opanował, ale i nie za trudna, bo nie może się stać dla dziecka za­baw ą to, czego samodzielnie nie może odkryć. A każda zabawka, gdy jest polem samodzielnych od­kryć dziecka, wówczas spełnia swe zadanie wychowawcze.

AM

C z y t a j m y „ P o s ł a n n i c t w o "Uprzejm ie inform ujem y, że ukazał się n r

3—4/74 „Posłannictw a” — kw arta ln ika teolo­giczno-filozoficznego wydawanego pod redak­cją ks. W iktora W ysoczańskiego w Zakładzie W ydawniczym „Odrodzenie” w W arszawie. N um er zaw iera następujące artykuły:

9 Dylematy ekumeniczne (Starokatolickie studium historyczno-teologiczne) — ks. Wiktor Wysoczański

• Stulecie Chrześcijańskokatolickiego Wy­działu Teologicznego Uniwersytetu w Bernie — M. Sudenis

0 Chronologiczno-bibliograficzny przegląd pertraktacji zjednoczeniowych między Kościołem Prawosławnym Wschodu a Starokatolickim Kościołem Unii Utrechc- kiej

• Cypryjski Kościół Prawosławny — Spec- tator

• Prawosławny Patriarchat Gruziński — Spectator

• Patriarcha Sergiusz i jego wkład do międzywyznaniowego dialogu ze staroka­

tolikami i anglikanami — ks. J. Be- lewcewProblem Filioąue w ujęciu rosyjskiego teologa prawosławnego

9 Podstawowe starokatolickie dokumenty i materiały źródłowe

9 Z pomocą katechecie 0 Noty i bibliografiaZainteresow anych kw artaln ik iem teologicz­

no-filozoficznym „Posłannictw o” inform uje­my, że cena pojedynczego num eru wynosi 5 zł. Pojedyncze num ery można zamawiać bez uprzedniej w płaty należności w Zakładzie W ydawniczym „Odrodzenie”, ul. W ilcza 31, 00-544 W arszawa. W ysyłka następuje za zali­czeniem pocztowym. P renum eratę „Posłannic­tw a” zamówić można wyłącznie za pośrednic­tw em „Ruchu”, w płacając w urzędzie poczto­wym kwotę 20 zł n a prenum eratę roczną na konto PKO W arszawa n r 1-6-100020 C entrala Kolportażu Prasy i W ydawnictw RSW „PK R”, ul. Tow arowa 28, 00-839 Warszawa.

12

Ideologia ( współczesnych

rodzinIndustrializacja powodowała i powoduje

proces urbanizacji: w zrost liczby m iast i licz­by ludności m iejskiej zatrudnionej w zakła­dach przemysłowych. Miasto przemysłowe jest specyficznym środowiskiem dla rodziny — w pływ a na jej przeobrażenia. Nadto na przeobrażenia życia w rodzinie poważny wpływ w yw arł również żywiołowy rozwój środków masowego przekazu oraz kultury masowej. W ystępujące w kulturze masowej modele życia małżeńskiego i rodzinnego oraz stosunków międzyludzkich — upowszechnia­ne przez kino, radio, telewizję, beletrystykę— nie pozostają bez wpływ u na wzory życia rodziny tradycyjnej (instytucjonalnej). W tym stanie rzeczy obserw uje się również pew ną niejednolitość poglądów na tem at współczes­nej ideologii rodziny; w ystępują w niej zró­żnicowania, w zależności od szerszych ideolo- giczno-społecznych kontekstów.

Jest faktem (jak to zresztą słusznie zauw a­ża A nna Olszewska-Ładyka w pracy pt. „Ro­dzina '’), że n a rodzinę mogą w yw ierać lub wyw ierają w pływ takie grupy społeczne, jak państwo, społeczność lokalna i grupy relig ij­ne. Rodzina, mimo że jest podstawową grupą społeczną, wchodzi w skład wymienionych grup.

G rupa religijna skupia wyznawców określo­nej religii. Prżynależność do grupy religijnej człowiek dziedziczy podobnie jak przynależ­ność klasową. W początkowym okresie życia jednostki jej przynależność relig ijna jest iden­tyczna z przynależnością do grupy religijnej rodziców. W przeciw ieństw ie jednak do dzie­dzicznej pozycji klasowej, przynależność do grupy religijnej można zmienić znacznie ła ­tw iej, gdyż na ogół grupy religijne są o tw ar­te, nastaw ione n a przyjm ow anie ciągle no­wych wyznawców. Toteż można opuszczać je ­dną grupę religijną, stając się członkiem d ru ­giej, czy też nie należeć do żadnej. Na ogół każda grupa relig ijna dąży do opanow ania całego życia swych wyznawców, usiłuje regu­lować wszystkie jego strony. Głównym spo­sobem oddziaływ ania grupy religijnej na w y­znawców jest p resja m oralna ze strony kie­rowników grupy, a także współwyznawców, oraz system kar i nagród, których wyznawca danej religii może doświadczyć wtedy, kiedy postępuje zgodnie z założeniami lub kiedy sie z nich wyłam uje.

Życie rodzinne, struk tu ra rodziny, system zależności członków rodziny — są również częścią każdej religii. Każda religia operuje więc dość w yraźnym modelem rodziny. We­dług np. religii rzym skokatolickiej rodzina m a być odbiciem Rodziny Świętej. Zawarcie m ałżeństw a nie jest spraw ą pryw atną, lecz spraw ą w yznania i stanowi jeden z głównych sakram entów. M ałżeństwo w zasadzie nie m o­że być rozwiązane. Główną jego funkcją jest posiadanie potom stwa i wychowanie tego po­tom stw a na gorliwych wyznawców religii. W rodzinie m ają istnieć w yraźne stosunki pod­porządkowania żony i dzieci mężowi. Ogólna postaw a cierpliwego znoszenia przeciwności życiowych, postaw a pokory obowiązują w ży­ciu rodzinnym. W ym agania form ułowane przez grupę relig ijną w odniesieniu do życia rodzinnego są w yraźnie sprecyzowane i nie om ijają najintym niejszych jego stron. Wiete religii np. form ułuje zasady związane z ku l­tu rą seksualną.

Dzisiejsze nasze społeczeństwo jest zróżni­cowane pod względem światopoglądowym. Zróżnicowane są również poglądy na tem at ideologii rodziny. B arbara Łobodzińska („Ma­nowce m ałżeństw a i rodziny’’) wyróżnia czte­

ry kategorie stanow isk na tem at rodziny w spółczesnej:

1-. Stanowisko katolickie tradycyjne (rzym­skokatolickie), sugerujące boskie pochodzenie m ałżeństw a pojmowanego jako sakram ent, podkreślające jego nierozerwalność, koniecz­ność miłości i wierności małżeńskiej, koniecz-* ność wychowywania dzieci w duchu religii katolickiej.

2. Stanowisko katolickie postępowe (rzym­skokatolickie). podkreślające społeczny cha­rak ter małżeństwa. M ałżeństwo w połączeniu z w iernością „stw arza najlepsze w arunki do­skonalenia współżycia i kontaktu dwojga lu ­dzi oraz służy rozwojowi duchowemu w spół­małżonków. Nierozerwalność m ałżeństw a zo­bowiązuje współmałżonków do możliwie n a j­lepszego ułożenia sobie współżycia. Zakaz pozamałżeńskich stosunków seksualnych w y­nika z nakazu nieczynienia krzyw dy opartego na kanonie miłości bliźniego. Pełna akcep­tacja życia seksualnego połączona jest z n a­kazem samodyscypliny i sublim acji popędów”.

3. Stanowisko laickie, staw ia na pierwszym miejscu szczęście obojga małżonków; posia­danie dzieci jest celem w tórnym , ale ich w y­chowanie jest zadaniem bardzo ważnym . Roz­wody są dopuszczalne w w ypadku b raku po­myślnego współżycia, nie powinny jednak n a ­ruszać szczęścia dzieci.

4. Stanowisko m arksistow skie, naw iązuje do laickiego, kładzie jednak znacznie w ięk­szy nacisk na społeczną rolę m ałżeństw a i ro­dziny i szczególnie podkreśla wychowawczą rolę rodziców; eksponuje w spółodpowiedzial­ność małżonków za losy rodziny, szczególnie dzieci, uznaje za pryw atną spraw ę w ybór współmałżonka, p referu jąc bezinteresowne motywy jego w yboru: w uzasadnionych przy­padkach akceptuje rozwód.

W ydaje się trochę dziwne, że autorka przeoczyła ten „drobiazg”, iż w Polsce obok w yznania rzymskokatolickiego (którego stano­wisko pretenduje bezpodstawnie jako katolic­kie tradycyjne i postępowe) funkcjonują in ­ne wyznania, w tym również polskokatolic- kie, które m ają również swoje stanowisko na tem at współczesnej rodziny — i to wcale nie identyczne z zaprezentowanym i wyżej.

W tym stanie rzeczy w ydaje się słuszne po­kusić się na zaprezentow anie stanow iska pol- skokatolickiego na tem at współczesnej rodzi­ny, w oparciu o wypowiedzi teologów i’ m o­ralistów zamieszczane w postaci publikacji w „Rodzinie” i „Posłannictw ie”. Stanowisko to ująć m ożna następująco:

— przyjm uje sakram entalny charak ter m ał­żeństwa.

— uznaje za konieczne wierność i miłość małżeńską,

— posiadanie i należyte wychowanie dzieci uznaje jako bardzo poważne i ważne za­danie m ałżeństwa, jednak liczba dzieci w rodzinie w inna być uzależniona od w arunków poszczególnych rodzin,

— rozwody trak tu je jako tzw. zło koniecz­ne i tylko jako takie dopuszcza, podkreś­lając przy tym potrzebę nierozerwalności małżeńskiej.

Uważam za słuszne zastanowić się w tym miejscu nad tym, k tóre z zaprezentowanych stanow isk na tem at współczesnej rodziny przeważa u nas, w Polsce. P rzyjm ując — w oparciu o w yniki różnych badań em pirycz­nych nad religijnością naszego społeczeństwa— że większość, bo 80—90°/o (w zależności od środowisk i regionów) ludności deklaruje się jako wierzący, należałoby przyjąć, że przew a­żają w Polsce dw a pierwsze stanowiska. Tak jednak w rzeczywistości nie jest. Na to w ska­zują w łaśnie również w yniki badań em pirycz­nych nad praktykam i religijnym i i akcepta­cją norm rzym skokatolickiej moralności ro ­dzinnej. Okazuje się, że poważny procent n a ­szego wierzącego społeczeństwa, uznający bos­kie pochodzenie m ałżeństw a pojmowanego jako sakram ent i odnoszący się z wielkim szacunkiem do propozycji nierozerwalności małżeństwa, akceptuje rozwód w ważnych okolicznościach. Ci sam i ludzie, staw iając po­siadanie dzieci jako główne zadanie m ałżeń­stwa, uzależniają liczbę dzieci od w arunków poszczególnych rodzin, podkreślając przy tym ważność dobrego wychowania dzieci w ro ­dzinie.

Z powyższego w ynika wniosek wydający się na pierwszy rzut oka nieprawdopodobny, ale w rzeczywistości prawdziwy. Otóż w spo­łeczeństwie naszym przeważa na tem at ro ­dziny stanowisko polskokatolickie. Mimo że to stanowisko nie jest w ym ieniane w żadnej literaturze pod taką w łaśnie nazwą, to je ­dnak w społeczności ludzi wierzących — w większości rzymskokatolików, którzy z pol- skokatolicyzmem nie m ają nic wspólnego czy też go w ogóle nie znają — znajduje ono akceptację. Innym i słowy, stanowisko polsko­katolickie na tem at współczesnej rodziny n a ­leży uznać jako najbardziej uzasadnione i od­pow iadające naszym czasom, a jednocześnie zgodne z nauką Chrystusa — a więc i Koś­cioła.

KS. TADEUSZ PIĄTEK

13

*

Ja, chrześcijanin, zabiłemNa półkach księgarskich ukaza­

ła się znakom ita powieść histo­ryczna pióra w ybitnej pisarki flam andzkiej M arii Rosseels, pt.: Ja, chrześcijanin, zabiłem ”. Ak­cja powieści rozgrywa się na przełomie IV i V wieku, w okre­sie rozpadania się im perium rzymskiego i szerzenia przez O j­ców Kościoła w ielkiej myśli chrześcijańskiej.

Głównym bohaterem powieści jest M arek A leksander Aureliusz — młody patrycjusz rzymski, go­rący chrześcijanin. Jego przeży­cia i tragedia zw iązana z zabój­stw em dokonanym na przyjacie­lu — cesarzu Ju lian ie Apostacie, wrogu chrześcijaństw a — opisa­ne są w sposób niezwykle suges­tywny i plastyczny.

Powieść napisana jest w formie spowiedzi bohatera; ukazuje p ro­ces sam ooskarżenia człowieka, który w imię w iary zbyt jedno­stronnie pojętej dopuścił się jej nadużycia, w imię miłości — n ie­nawidził, w imię życia idei — za­bił człowieka. N ękany w yrzuta­mi sum ienia i wątpliwościami bohater szuka drogi ku w ierze pełniejszej i prawdziwszej, bliż­szej istocie chrześcijaństw a. Po­ciechę znajduje u biskupa Hippo- ny — św. Augustyna.Maria Rosseels: Ja, chrześcijanin, zabiłem. Oryg. flam., z niemiec­kiego przełożył Zygmunt Lich­niak, PAX, Warszawa 1975, s. 392, wyd. I, zł 45.—

Legenda o świętej SofiiJest to powieść jednego z n a j­

wybitniejszych współczesnych p i­sarzy bułgarskich, zm arłego k il­ka la t tem u S to jana Zagorczino- wa. W książkach tego au to ra zau­ważyć można w ybitne podkreśle­nie problem ów etycznych, a także zainteresow anie ’ przełomowymi okresam i w historii swego kraju.

£igci)di 'o SiaietEjSafii

Akcja powieści „Legenda o świętej Sofii” rozgrywa się w VI w. po Chrystusie, w okresie w o­jen Cesarstw a Bizantyjskiego ze Słowianami. Jest to powieść his- toryczno-psychologiczna. Główną bohaterką jej jest Sofia — córka cesarza Justyna II — nieszczęśli­wie zakochana w wodzu Słowian. Od im ienia bohaterki powieści wzięła obecną nazwę stolica B uł­garii, daw niejsza Serdika.

Interesujące w ydanie książki zachęca do jej nabycia.

Stojan Zagorczinow: Legenda o świętej Sofii. Z bułgarskiego przełożyła Teresa Dąbek-Wigro- wa. PAX. Warszawa 1975, s. 144. wyd. I, zł 20.—

Co nowego w księgarniach?Antologia tragedii greckiej —Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Tł. z grec. WL 1975, s. 475, piast. 60 zł B -ka Klasyki Polskiej i ob­cej.

Młodość Achillesa — Żylińska J.; KAW 1974, s. 60. 9 zł.O parta na mitologii greckiej opo­wieść największego bohatera woj­ny tro jańskiej — Achillesa. Dla młodzieży.

Matka i Syn — Ewa Szelburg-Za­rem bina. Poezje. Wyd. 4. PAK 1974, s. 68, pł. 25 zł. W znowienie tomu wierszy o tem atyce relig ij­nej. Tem atem utworów jest m a­cierzyństwo i jego najpiękniejszy symbol — M atka Chrystusa.

Savoir — vivre dla nastolatków— Kam yczek J . : Horyzonty 1974. s. 324. il. zł. 30. Zbiór porad dla młodzieży dotyczących sposobu odpowiedniego zachowania się w szkole, w domu, na zabawie i w miejscach publicznych.

Powyższe książki można naby­wać we wszystkich księgarniach Domu Książki lub zamawiać pod następującym adresem: Pow­szechna Księgarnia Wysyłkowa, ul. Nowolipie 4, 00-150 Warszawa.

TADEUSZ DOLĘGA-MOSTOWICZ

Profesor W ilczur

Łucja odstąpiła o krok. Krew uderzyła jej do twarzy. Zanim jednak zdążyła coś powiedzieć, u jrzała za Dobraniecką K ol­skiego. Opanowała się:

— Proszę. Niech państw o wejdą.Postaw iła lam pę na stole i stała obok

wyprostow ana z zaciśniętymi szczękami. Z jaw ienie się tu tej kobiety było wręcz cynizmem. W zbudziło w Łucji z daw na mocą całą fazę nienawiści.

Pani N ina zbliżyła się do niej i w y­ciągnęła rękę:

— Nie przyw ita się pani ze m n ą '! — zapytała pokornie.

Po chwili w ahania Łucja podała jej końce palców, lecz ruchem tym wyraziło tyle pogardy, ile je j m iała w sobie. N ie­m al równie obojętnie podała rękę K ol­skiemu. W obawie, by rozm owa nie obu­dziła profesora, przeprow adziła ich do am ­bulatorium i po zam knięciu drzwi, zapy­tała:

— Czy państw o nie otrzym ali depeszy’— Otrzymaliśm y, ale... — zaczęła Dob-

raniecka.— Szkoda było tracić czas na podróż.

Mogę powtórzyć pani tylko to samo, co było w depeszy.

— A czy zastałam profesora W ilczura? Za dw ie godziny najpóźniej musimy w y­jechać. by zdążyć na samolot.

Łucja w zruszyła ram ionam i:— Nie zatrzym uję. Tym bardziej, ze

pani nie może zobaczyć profesora W ilczu­ra. Jest późno noc. Profesor śpi po dniu pracy i nie mogę go budzić.

Dobraniecka cała się trzęsła:

— Błagam panią. Błagam, Tu chodzi o życie mego męża.

Oczy Łucji zwężyły się:— A czy pani i pani mąż wtedy, kie­

dy nie potrzebowaliście W ilczura, um ie­liście znaleźć dlań choć iskierkę ludzkie­go uczucia? Jakim prawem , z jakim czo­łem przychodzi pani tu ta j do człowieka, któregoście skrzywdzili, któregoście w yzu­li ze wszystkiego, i omal nie zabiliście m oralnie! Tak, bo to wy! Bo to pani mąż i pani sam a byliście źródłem tych wszystkich łajdactw , którym i oplątano profesora. I teraz błagacie o łaskę? O! wiem dobrze, co o w as sądzić. Ja wiem i profesor W ilczur wie. Jeżeli się czemu dziwię, to tylko temu, że tak późno dot­knęła was zasłużona kara. Trzeba nie mieć poczucia w stydu, by po tym w szyst­kim co zaszło, zjaw ić się tu, w domu profesora! Trzeba być cynicznym zw ie­rzęciem, nie człowiekiem, żeby prosić goo ratunek!

Pani Dobraniecka ścisnęła skronie w obu rękach i pow tarzała cicho: .

— Boże, Boże... Boże.Kolski milczący i blady stał opierając

się o poręcz krzesła, w patrzony w iskrzą­ce się nienaw iścią oczy Łucji. Nie słyszał tego co mówiła. Chłonął w siebie jej obec­ność, upaja ł się tym, że ją widzi.

— Niegodna jest pani, by przestąpić próg tego domu. Każde pani dotknięcie jest brudem i obrazą. Na próżno pani tu przyjechała, bo brzydzę się naw et tym, że widzę pan ią upokorzoną. Nie zobaczy p a­ni profesora!...

— Jakże okropnie pani się mści! — wy­szeptała Dobraniecka.

— To los się mści na was. Los nie ja.— Więc dlaczego pani nie chce umoż­

liwić mi zobaczenia profesora? Czyż to nie zemsta dyktu je pani tę nieustępli­wość?

Łucja zm ierzyła ją pogardliwym spoj­rzeniem :

— Nie zemsta, bo w ie pani, co wczoraj pow iedział profesor? Powiedział, że nie odmówiłby pomocy naw et największem u zbrodniarzowi.

— Więc czemuż nam jej odm awia?— Bo jej dać nie może. Nie obud^ę

profesora i naw et mu nie wspom nę o tym, że pani tu była. Nie chcę m u z a k ł ó ­cać spokoju. Och, wy. z w aszą chciwoś­cią i zazdrością, naw et nie rozumiecie tych szlachetnych wyżyn, tego bezm iaru dobroci, tego poświęcenia, których pełna jest dusza pokrzywdzonego przez was człowieka. Poznaję panią już w tym, że pani tu przyjechała. Bo oczywiście me uw ierzyła pani słowom mojej depeszy Sądziła pani. że to jest tylko wymysł. Co?... P raw da? M yślała pani, że to k łam ­stwo. Że profesor W ilczur chciał przez to dać do zrozumienia, że nie odmówiłbv pomocy, pomimo doznanych krzywd, gdy­by tylko mógł? Otóż m yli się pani. W o­bec pani nie jestem zobowiązana do żad­nych w yjaśnień, ale powiem pani. Nie­daw no wściekły pies pogryzł rękę profe­sora i od tego czasu chociaż przeprow a­dzono potrzebną kurację, lewa ręka znaj­duje się w nieustannym drżeniu. Czy te ­raz rozum ie pani, że profesor na prawrdę nie może podjąć się operacji?

Pani Dobraniecka chciała coś powie­dzieć, lecz Łucja przerw ała jej ruchem rę k i:

— Nie, Niech pani nie mowi. Niech p a­ni nic nie mówi. Boję się, że usłyszę ja ­kieś plugawe podejrzenie. Bo z tych ust, w których rodziły się najgorsze potwa- rze i oszczerstwa, niczego innego się nie spodziewam. Nie macie po co tu dłużej zostawać. Niech pani jedzie. Niech pani jedzie zaraz i pozwoli nam zapomnieć o sobie i swoim mężu!...

Dobraniecka niespodziew anie rzuciła się przed nią na k o la n a :

— Litości... Litości. — jęczała i w ybu­chała łkaniem.

cdn. (98)

14

Pan Henryk A. z powiatu jele­niogórskiego w imieniu własnymi kolegów pyta: „Czy to prawda, że na II Soborze Watykańskim pozbawiono świętości: św. Stani­sława, św. Magdalenę i św. Krzy­sztofa?”

•Drogi Czytelniku! O którego

S tanisław a chodzi? K tórą M agda­lenę m ieliście na uwadze? Spró­bujem y uzupełnić Wasze pytaniei dać możliwie prostą, choć nie k ró tką tym razem odpowiedź.

Sobór W atykański II nie za j­m ował się rew izją pocztu św ię­tych. Owszem, w Kościele Rzym­skokatolickim obowiązuje ak tua l­nie nowy kalendarz liturgiczny, ale został on opracowany dopie­ro w w yniku realizacji soborowej K onstytucji o liturgii. K alendarz ten ogłosił dnia 14 lutego 1969 r. papież Paw eł VI. Obowiązuje od1 stycznia 1970 r.

Papieska R ada dla Realizacji K onstytucji o L iturgii oraz rzym ­ska Kongregacja dla Spraw K ul­tu Bożego, opracowuje nowy k a­lendarz, naw iązany do wytycznych zaw artych w soborowej K onsty­tucji o liturgii. W K onstytucji tej czytamy m. in. „Zgodnie z trad y ­cją Kościoła oddaje cześć Świę­tym i m a w poważaniu ich autentyczne relikw ie oraz wize­runki... aby uroczystości Św ię­tych nie przesłaniały świąt, k tó­rych treścią są m isteria zba­wienia, należy wiele tych uro­czystości pozostawić Kościołom partykularnym , narodom i rodzi­nom zakonnym, rozciągając na cały Kościół tylko te, które w spom inają Świętych o praw dzi­wie powszechnym znaczeniu” (KL U l).

Wytyczne K onstytucji o liturgii stanow ią dla teologów rzymsko-

RozmowyzCzytelnikami

katolickich bazę argum entacyjną d la uzasadniania posunięć w za­kresie reform y kalendarza koś­cielnego. Tam tylko, gdzie zacho­dzi konieczność obrony wspo­m nianych posunięć, w yw ołują­cych zresztą wśród w iernych licz­ne dyskusje o zrozum iałym po­sm aku praw dziwej sensacji, apo- iogetyka rzym skokatolicka w yda­je się być m ało przekonująca.

Nie chcemy jednak polemizo­wać ani tu, ani na innym m iejs­cu z argum entam i teologów rzym ­skokatolickich. Jest napraw dę wiele innych istotnych proble­mów na tym padole, niż podej­m owanie dyskusji na tem at choć­by szacownych świętych, k tó­rych istnienia historycznego nie da się udowodnić lub których Kościół Rzymskokatolicki bardzo świadomie, wiedziony zresztą du­chem postępu i dziejową koniecz­nością, n iejako zepchnął do koś­cielnej „podświadomości”.

Dajm y jednak wreszcie głos źródłom kościelnym.O pieram y się na łacińskim Msza­le Rzymskim (Missele Romanum. Editio typica. Typis polyglottis vaticanic. XCMLXX) zatw ierdzo­nym K onstytucją Apostolską p a­pieża P aw ła VI z 3 kw ietnia 1969 roku, a prom ulgowanym n a pod­staw ie tejże papieskiej decyzji Dekretem Kongregacji d la Spraw K ultu Bożego z 26 m arca 1970 r. Mszał ten w Kościele Rzymsko­katolickim obowiązuje od 1 N ie­dzieli A dw entu 1970 r.

Co oznacza w ydanie typiczne? Oznacza, że jest wyłącznym w zor­cem. który m a być podstaw ą tłu ­m aczenia na inne języki. Tym sa­m ym jest oficjalnym niejako szyldem prezentującym aktualny stan kultowy świętych. W tym to w ydaniu typicznym zaw arty jest interesujący nas Ogólny Rzymski

Kalendarz. Poddam y go bardzo pobieżnej lustracji wyłącznie po to, aby zaspokoić ciekawość P a­na H enryka i Jego przyjaciół.

Gdy chodzi o S tanisław a Szcze- panowskiego, zm arłego w 1079 r. (niektórzy poważni historycy do­wodzą, że był on zdrajcą Polski za czasów Bolesława Śmiałego), to w Ogólnym Rzymskim K alen­darzu umieszczony jest pod datą11 kw ietnia. W Polsce rzymsko- katolicy poświęcają m u dzień 8 maja.

S tanisław K ostka w tym kalen ­darzu, obowiązującym w całym Rzymskokatolickim Kościele, nie figuruje! W Polsce czczą go 13 listopada.

Św. M aria M agdalena P okutni­ca (postać z Nowego Testam entu) zachowała należne sobie miejsce w .kalendarzu kościelnym pod d a­tą 22 lipca. Inna M aria M agda­lena, de’Pazzi, czczona jako dzie­wica, zm arła w 1607 r., uhonoro­w ana została, jak dotąd, w om a­w ianym kalendarzu w dniu 25 m aja. W kalendarzach polskich figuruje ona pod datą 29 maja.

Św. Krzysztof, czczony dotąd jako m ęczennik i umieszczony dziejowo w III wieku, zszedł z Ogólnego Rzymskiego K alenda­rza, pozostawiając cały dzień 25 lipca niew ątpliw ie historycznej postaci, bo nowotestam entowej, św. Jakubow i Apostołowi (Star­szemu) — bratu św. Jana Apos­toła.

Jak widzimy, ostał się S tan i­sław Szczepanowski, choć z uro­dzenia starszy od S tanisław a Kos­tki przeszło 500 lat, a stażem k a­nonizacyjnym niewiele mniej, boo 472 lata. Nieustępliwość bisku­pa krakowskiego wobec króla- -władcy ziemskiego widocznie bardziej odpowiada Kościołowi Rzymskokatolickiemu, niż posta­w a młodziutkiego jezuity, przyj­mującego w Rzymie z rąk św. B arbary Kom unię w chwili ko­nania. W Polsce oczywiście nadal czczony.

Inform acje naszych Czytelni­ków na tem at „pozbawienia św ię­tości” św. M agdaleny nie są, jak z powyższego w yn ika ,. praw dzi­we. Odnośnie św. Krzysztofa są prawdziwe. Istn ienia Krzysztofa

po prostu nie można udowodnić. Fakt ten potw ierdza też Ogólny Rzymski Kalendarz. W przeciw ­nym przypadku jako postać z III w ieku byłby niew ątpliw ie czczony we wszystkich Kościołach typu katolickiego. Nie należy w yklu­czyć jednak możliwości lokalnej czci świętego, noszącego piękne imię Krzysztof, zwłaszcza że Koś­ciół Rzymskokatolicki w p rak ty ­ce nie burzy „przeszłości ołtarzy". Pobożni czciciele św. Krzysztofa mogą m u w dalszym ciągu odda­wać dowolnie cześć. Kościoły n a ­dal zachow ują ty tu ł tego św ięte­go, którego ani autentycznych re ­likwii, ani w izerunku nigdzie nie ma. Mimo to, nie można ofi­cjalnem u dokum entowi Kościoła Rzymskokatolickiego, jakim jest Ogólny Rzymski Kalendarz, od­mówić obiektywizmu. O tym obiektywizm ie świadczy bowiem w ykreślenie z kalendarza rzym ­skiego w ielu jeszcze innych św ię­tych. Św. B arbara, św. Filomena, św. Florian, św. Jerzy, św. Zofiai inni święci — postacie ożywia­ne dotąd jedynie przez ludową pobożność — podzielili los św. Krzysztofa.

Zestaw świętych w Ogólnym Rzymskim K alendarzu tłum aczy się spraw iedliw ym podziałem bądź to geograficznym, bądź to czasowym. Na tej zasadzie K on­gregacja dla Spraw K ultu Boże­go odmówiła czci ogólnej S tan i­sławowi Kostce. Według geogra­ficznego rozdziału zachowała kult polskich wyznawców: m. in. S ta ­nisław a Szczepanowskiego i Jana Kantego. Charakterystyczne, że na zajm owanym m iejscu (kanoni­zowanych Włochów w Ogólnym Rzymskim K alendarzu jest i tak sporo) pozostała M aria Goretti. Czyżby dlatego, że pobożność lu- krow atą S tanisław a Kostki zdys­tansow ała męczeńską obroną dziew ictw a? Chyba tak.

Pana oraz wszystkich Czytelni­ków gorąco pozdrawiamy.

KS. KAZIMIERZ BONCZAR

Słowniczek medyczny Odpowiedzi prawnikaM a c i c a j e s t to n a r z ą d r o z r o d c z y . s i ln i e u m ię ś n io n y , w y s t ę p u j ą c y u w s z y s ­

t k i c h s s a k ó w . M a c ic a k o b i e c a s k ła d a s i ę z t r z o n u } d o k t ó r e g o m a ją u jś c ia o b a j a j o w o d y , z n i e w ie l k i e g o p r z e w ę ż e n ia z w a n e g o c i e ś n ią m a c ic y i z s z y j k i . D łu g o ś ć m a c ic y u k o b i e t y , k t ó r a n ie r o d z i ła w y n o s i p r z e c i ę tn i e 7,5 c m , u w ie - l o r ó d e k j e s t d łu ż s z a o i — 1,5 c m . C ię ż a r m a c ic y w y n o s i o k c ło 60 g r a m ó w , a w o k r e s ie c i ą ż y w z r a s ta d a 1000 g r a m ó w .

M a r t w i c a — to i n a c z e j m ó w ią c m ie j s c o w a ś m i e r ć t k a n e k ż y w e g o u s ­t r o ju . Z a c h o d z i o n a p o d w p ł y w e m r ó ż n y c h c z y n n i k ó w , n a p r z y k ł a d o d m r o ­ż e n ia , o p a r z e n ia , d z ia ła n i a s i l n y c h k w a s ó w i s o l i , ja d ó w b a k t e r y j n y c h , a r ó w ­n ie ż m o ż e b y ć s k u t k i e m n a g łe g o p r z e r w a n i a k r w i , j a k d z i e j e s ię to w p r z y ­p a d k u z a w a łu . Z a c z y n a ją c a s ię m a r t w ic a t k a n k i o b ja w ia s ię g w a ł t o w n y m , b a r d z o s i l n y m b ó le m . Z a p o b ie g a n i e i l e c z e n i e m a r t w i c y to p r z e d e w s z y s t ­k i m u s u n ię c i e j e j p r z y c z y n i p r z y w r ó c e n i e p r a w id ło w e g o k r ą ż e n ia k r w i .

M e n e p a u z a j e s t t o c z a s , g d y k o b i e ta n i e m i e s i ą c z k u j e z p o w o d u c a ł k o ­w i t e g o i o s ta te c z n e g o u s ia n ia d z ia ła ln o ś c i j a j n i k ó w . M e n o p a u z a n a s t ę p u j e p o o k r e s i e p r z e k w i t a n t a , c z y l i p o k l i m a k t e r i u m .

M i a z g a z ę b a to j e s t z a w a r t o ś ć k o m o r y i k o r z e n ia z ę b ó w . G łó w n ą c z ę ś ć m ia z g i s t a n o w i t k a n k a łą c z n a , k t ó r a z a w ie r a w s o b ie n a c z y n i a k r w io n o ś n e , l i m f a t y c z n e o r a z w łó k n a n e r w o w e . C z ę s to s p o t y k a n e , i b o le s n e , z a p a le n i e m ia z g i z ę b a p o w s t a j e w n a s t ę p s t w i e n ie l e c z o h e j p r ó c h n ic y i j e s t w y w o ł a n e z w y k l e b a k t e r ia m i ( g r o n k o w c e , p a c i o r k o w c e ) p r z e n i k a j ą c y m i d o k o m o r y z ę b a .

M i g r e n a j e s t to c h o r o b a , k t ó r e j z a s a d n i c z y m o b j a w e m .są n a p a d o w e b ó le g ło w y . W y s t ę p u j e z n a c z n ie c z ę ś c i e j u k o b i e t n i ż u m ę ż c z y z n . P r z e d n a p a d e m b ó ló w c z ę s to w y s t ę p u j ą z a b u r z e n i a w id z e n i a i m d ło ś c i , a c z a s e m , w c z a s ie n a p a d u , r ó w n ie ż w y m i o t y . B ó l g ło w y j e s t t ę t n i ą c y i b a r d z o p r z y k r y . N a p a d b ó lo w y t r w a o d p a r u d o k i l k u n a s t u g o d z in . P r z y c z y n ą m i g r e n y są z a b u r z e ­n ia n a c z y n i o w o - r u c h o w e , k t ó r y c h p o c h o d z e n i e n i e j e s t c a ł k o w ic i e j a s n e . Z w y ­k l e u k o b i e t w o k r e s i e p r z e k w i t a n i a n a p a d y m ig r e n o w e u s t ę p u j ą c a ł k o w ic ie .

P a n K le m e n s S z. w W ło d a w y o p i s u j e , ż e w m a j u 1971 r . o n s a m i in n i p r a c o w n ic y t a r t a k u z M r u l i s ię , p r a c u j ą c p r z y d r z e w ie , k t ó r e — j a k s ię o k a ­z a ło — b y ło s p r y s k a n e ś r o d k a m i o w a d o b ó jc z y m i . M im o , ż e i n s p e k t o r s a n i t a r ­n y s tw ie r d z i ! i s t n i e n i e c h o r o b y z a w o d o w e j , to w Z a k ła d z i e U b e z p ie c z e ń S p o ­ł e c z n y c h a n i w C h e łm ie , a n i w L u b l in ie , „ n i e u z n a l i n i c ” , ż a l i s ię P a n K le ­m e n s i z a p y t u j e c z y o r z e c z e n ie p r z e z w o je w ó d z k ie g o i n s p e k t o r a s a n i t a r n e g o i s t n i e n i a c h o r o b y z a w o d o w e j m o ż e b y ć p o p e w n y m c z a s i e , p r z y p u ś ć m y p o t r z e c h l a t a c h , n i e w a ż n e ? C z y n ie n a l e ż y s ię o d s z k o d o w a n ie i r e n t a in w a l id z k a ?

P r a w o d o o d s z k o d o w a n ia i d o r e n t y in w a l id z k i e j p r z y s ł u g u j e w t e d y ty lk o , j e ś l i z p o w o d u c h o r o b y z a w o d o w e j p r a c o w n i k s t a ł s i ę i n w a l id ą , t j . o s o b ą c z ę ­ś c io w o lu b c a łk o w ic ie n ie z d o ln ą d o w y k o n y w a n ia z a t r u d n i e n i a w w y n i k u s t a ­łe g o lu b d łu g o t r w a łe g o n a r u s z e n i a s p r a w n o ś c i o r g a n i z m u . W o je w ó d z k i i n s p e k ­to r s a n i t a r n y s tw ie r d z i ł u P a n a i j e g o k o le g ó w i s t n i e n i e c h o r o b y z a w o d o w e j . O r z e c z e n ie t o j e s t n i e t y l k o w a ż n e , a l e i w ią ż ą c e d l a o r g a n ó w Z U S . K o m is je l e k a r s k i e Z U S , n a k t ó r e k o l e jn o b y ł P a n k i e r o w a n y , t j . o b w o d o w a w C h e łm ie L u b e ls k im i w o je w ó d z k a w L u b l in i e n i e m o g ły -w ięc j u ż o r z e c i n n e j p r z y c z y n y c h o r o b y . N a le ż a ło j e d n a k d o n ic h u s t a l e n i e , c z y s t w ie r d z o n a p r z e z i n s p e k t o r a s a n i t a r n e g o c h o r o b a z a w o d o w a p o c i ą g a z a s o b ą a ż in w a l id z tw o . N e g a t y w n y w y n ik o r z e c z e ń k o m i s j i l e k a r s k i c h Z U S m o ż e w y w o ł y w a ć tz w . u c z u c ia m i e ­s z a n e : n a l e ż y s ię c i e s z y ć , ż e z a t r u c i e , c h o ć s p o w o d o w a ło c h o r o b ę , n i e s p o w o ­d o w a ło j e d n a k a ż i n w a l i d z t w a ; z m a r tw ie n i e , ż e n i e m a a n i o d s z k o d o w a n ia , a n i r e n t y . . .

O d n e g a ty w n e j d e c y z j i Z U S , w y d a n e j n a p o d s t a w ie o r z e c z e ń k o m i s j i l e k a r ­s k i c h m o ż n a b y ło w c i ą g u d w ó c h m i e s i ę c y (co j e s t u w id o c z n io n e n a d e c y z j i ) od je j d o r ę c z e n ia o d w o ła ć s ię do o k r ę g o w e g o s ą d u u b e z p ie c z e ń s p o łe c z n y c h . N ie s k o r z y s t a n i e z t e g o ś r o d k a k o ń c z y s p r a w ę .

15

Tom asz w ierzy

Gdy Jezus ukazał się po swoim zm ar­tw ychw staniu apostołom zgromadzonym w W ieczerniku, Tomasza nie było w ich gro­nie. W rócił dopiero po niedzieli. Zdumiał się i zgorszył zarazem widząc rozprom ie­nione oblicze kolegów, bo nie wiedział, że oni oglądali żywego Mistrza. Zaczęli mu gorączkowo tłum aczyć wszystko, co w i­dzieli i słyszeli w czasie wizyty Pana. To­masz słuchał i nie chciał uwierzyć.

— Co mi tu będziecie opowiadać nie­praw dziw e rzeczy — powiedział. Jeśli nie ujrzę na rękach Jego znaku gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej w Jego przebity bok, nie uwierzę.

Zasm ucili się apostołowie uporem kole­gi. Ten i ów zawołał: N iewierny Tomaszu!— ale dali m u spokój.

Po ośmiu dniach do zgromadzonych w W ieczerniku apostołów znów przyszedł J e ­zus przez zam knięte drzwi. Tomasz był r a ­zem z kolegami. Uczniowie otoczyli Mis­trza ciasnym kręgiem, w itając Go. Tylko Tomasz stał pod ścianą roztrzęsiony i niepew ny co począć. W tem Jezus popa­trzy ł na Tomasza i zbliżył się do niego.

— Masz tu m oje dłonie, Tomaszu. Włóż palec swój w rany po gwoździach, wyciąg­nij rów nież rękę i włóż w mój bok ot­w arty włócznią żołnierza i n ie bądź bez wiary, lecz wierz!

Tomasz zaczerw ienił się ze wstydu. Upadł n a kolana i przyciskając tw arz do stóp ukochanego m istrza zawołał: Panmój i Bóg mój!

Życzliwie, chociaż nie bez cienia naga­ny w głosie, powiedział Jezus do Tomasza tak ie słowa:

— Tyś m nie zobaczył Tomaszu, dlatego uwierzyłeś, a ja ci powiadam, że błogo­sławieni są ci, którzy m nie nie widzieli, uwierzyli.

KSIĄDZ ŁUKASZ

Znaczenie wiaryNasze życie opiera się na wierze. Ciągle

musimy kom uś wierzyć. W ierzymy przede wszystkim rodzicom i nauczycielom. W ie­rzymy im, bo są starsi, m ądrzejsi, więcej wiedzą i nie chcą nas okłamywać. A je ­dnak czasem naw et najm ądrzejsi ludzie mylą się. Jedynie Bóg się nie myli nigdy, gdyż jest wszystkowiedzący i nie może błądzić ani kłamać, bo jest praw dom ów ­ny. Skoro wierzymy ludziom omylnym i błądzącym, jakże mocno powinniśm y w ie­rzyć Bogu, który zna wszelką praw dę i część tej praw dy nam objawił.

W ierzę w Ciebie, Boże żyw y,W Trójcy jedyny, praw dziw y, Wierzę, coś objawił, Boże.Twe słowo m ylić się nie może!

M a jZa przykładem naszych ojców miesiąc maj

poświęcamy czci M atki Bożej. Codziennie w ie­czorem w kościele i kaplicach śpiewamy prze­śliczną litanię i pieśni o M atce naszego Zbaw i­ciela. Idziemy codziennie na m ajów kę — tak się nazywa wieczorne nabożeństwo majowe.

Pieśnią wesela w itam y,O Maryjo, miesiąc Twój.M y Ci z serca cześć składamy,Ty nam otwórz łaski zdrój.

W tym miesiącu ziem ia cala Życiem , W onią, w dziękiem lśni.W szędzie Twoja dźw ięczy chwała,Gdy m ajow e płyną dni.

Gdy Jezus żył na ziemi

Pastuszka z Beth— Co ty robisz — spytał Dan widząc

Thersę sam ą na drodze, kiedy ludzie odpro­w adzający Jezusa już się rozeszli. Thersa oc­knęła się z zamyślenia. Ucieszyła się na w i­dok brata.

— O Dan ja muszę iść do A riela bar Hesli. Muszę koniecznie, zaraz teraz...

— Po co ty tam chcesz iść? — zapytał Dan z niedowierzaniem — Cóż ty możesz mieć do niego za interes?

— Muszę m u coś powiedzieć...— Nie w trącaj się w nie swoje sprawy

Thersa.— Ale ja nie o tobie chcę z nim mówić,

ani o tym ■ srebrnym denarze co ci zapłacił. Nie ja chcę z nim mówić o nim samym.

— On nie będzie wcale z tobą rozmawiać, wiesz...

— W łaśnie, że będzie, zobaczysz!— Thersa nie bądź głupia, chodź wreszcie

do domu. W róciłem się specjalnie' po ciebie, wszyscy się już rozeszli, a ty stoisz tu i stoisz.

— Nie, nie, ja najp ierw pójdę tam, a póź­niej dopiero wrócę do domu. — Pójdę! — w ołała z uporem i żywo zaw róciła w k ie­runku drogi biegnącej pod górę.

— Thersa już późno, zanim dojdziesz bę­dzie wieczór, a nim wrócisz do domu zapad-

Nimra (4)nie noc. Thersa przystanęła zaw ahała się przez k ró tką chwilę.

— Dan ja cię proszę, chodź ze mną, do­brze? Chodź!

— Nie chcę widzieć Ariela.— Poczekasz przy bram ie. Psy pew nie jesz­

cze nie spuszczone, to dalej pójdę sama.— Ach ty figo zatracona, no już dobrze pój­

dę z tobą, ale powiedz mi wreszcie co ty chcesz powiedzieć Arielowi?

— Widzisz ja muszę m u powtórzyć osta t­nie słowa Jezusa z N azaretu, których nie sły­szał, bo odszedł.

Zmrok już zapadł gdy doszli do bram y pro­wadzącej do posiadłości A riela bar Hesli. Gdy zajrzeli przez szparę ujrzeli idących ku b ra ­mie A riela z przyjacielem . Widocznie odpro­w adzał go do bram y, przyśw iecając lam pą oliwną. Młodzi ludzie zatrzym ali się o parę kroków od bram y kończąc ożywioną rozmo­wę. O statnie zdanie Dan i Thersa słyszeli do­kładnie.

— Ariel, czy ty już nie masz innych s tra ­pień jak rozważać to co ci powiedział Jezus. Albo to pierwszy raz takie rzeczy opowiada jakiś Rabbi? — mówił przyjaciel Ariela.

— A nie słyszałeś ty o Jezusie znad Jo r­danu przezwanym Chrzcicielem — dodał za­raz. — Czegóż nie opowiadał on przeciw bo­gaczom.*! cóż Herod kazał go ściąć. I gdzie jest teraz jego wołanie.

A riela słowa przyjaciela widać nie przeko­nały, zaczął bowiem mówić głosem cichym, zgnębionym, jakby nie do rzeczy.

— Porzucić jezioro, łodzie sieci, ryby k tó­rych się nie hoduje tylko łowi, to nie takie trudne. Ale porzucić te daktylow e sady k tó­re mój pradziad i dziad zakładali, te oliwki, które ojciec sadził, te w innice, które jużem ja odnawiał, to całkiem inna sprawa. Ale kto w ie czy tak w łaśnie postąpić nie trzeba. Czy to nie dla wiecznej szczęśliwości?

— Ariel, A riel , przestań myśleć o tym. Czego ty chcesz? O co ci idzie?

— O zbawienie, Jonaszu, mój przyjacielu, o zbawienie!

— Nie mów już więcej o tym Ariel. Po co tego słuchałeś, po co o tym myślisz. Idź spać spokojnie. P oranek przyniesie ci lepsze m y­śli... Zaskrzypiała bram a. Jonasz rzucił jesz­cze parę wesołych słów na pożegnanie przy­jacielowi i odszedł szybkim krokiem nie do­strzegając przyczajonego w załomie m uru ro ­dzeństwa.

cdn.

16