nom suuliin huvilbar

Ното орхоодойн сапонин

НОТО ОРХООДОЙГООС ШИЛДЭГ ЭМЧИЛГЭЭНИЙ БОДИСУУДЫГ НЬ ЯЛГАН АВСАН, ОЛОН ЭМИЙН ҮЙЛДЛИЙГ НЭГЭН ЗЭРЭГ ҮЗҮҮЛЭХ ШИДТЭЙ

ГАЙХАМШИГТАЙ ҮР ДҮНТЭЙ УРГАМАЛЫН ГАРАЛТАЙ ЭМ

СУДСАА ЦЭВЭРЛЭЖ ЭРҮҮЛ АМЬДАРЦГААЯ!

(Анагаах Ухаан дахь Хэрэглээ)

LUOTAI®

2015

АН

ТИА

ГРЕГ

АН

Т

Цус харвалтаас сэргийлж, харвалтын дараах нөхөн сэргээлт

сайжруулна

Дархлаа сэргээж,

эсэргүүцэл

сайжруулнаЭд

эсий

н

нөхө

н төл

жилт

хурд

асга

на.

ТРОМБОЛИТИКА

НТИ

АТЕРОСКЛЕРО

З

Эмхэтгэсэн: А.Аззаяа /Хүний их эмч/Д.Шагдарсүрэн /Хүний их эмч, Анагаах ухааны магистр/Б.Гэрэлмаа /Хүний их эмч/

Зохиогчийн эрхгүй хэвлэн олшруулахыг хориглоно!

Улаанбаатар хот 2015

Ното орхоодойн сапонин(Анагаах Ухаан дахь Хэрэглээ)

4


Агуулга

I. Сапонины тухай ерөнхий ойлголт....................................................................................................5II. Ното орхоодой сапонин тарилга ..................................................................................................6III. Сапонин эмчилгээний ерөнхий ойлголт.........................................................................................9 IV. Сапонин эмчилгээний үйлдлийн механизмүүд ......................................................................15

1. Тромбоцитын агрегацын эсрэг (Antiplatelet and anticoagulant effect)..........................15 2. Тромболитик үйлдэл.......................................................................................................................153. Атеросклерозын эсрэг үр нөлөө (antiatherosclerosis effect)...............................................164. Зүрхний булчингийн эсийг апоптозоос хамгаалах (Protecting myocardium cells from

apoptosis)......................................................................................................................................185. Зүрхний судасжилтийг сайжруулах (Promoting Cardiac angiogenesis).....................196. Зүрхний булчингийн ишемийн эсрэг үр нөлөө (Antimyocardial ischemia ef-

fect).........................................................................................................................................................19 7. Липид бууруулах үр нөлөө (Lipid lowering effect).......................................................................20 8. Судасны гөлгөр булчингийн эсийн пролефраци ба интими давхаргийн

гиперплазийг саатуулах үр нөлөө (Inhibition of intimal hyperplasia and smooth muscle cell proliferation)................................................................................................................21

9. Судас өргөсгөх үр нөлөө (vasodilative effect)....................................................................21V. Сапонин бие махбодид үйлчлэх нь.............................................................................................21 1. Тархины ишемийн үед үзүүлэх үр нөлөө...........................................................................21

2. Яс үе мөч, нурууны өвчнүүдийн үед нөлөөлөх .............................................................26 3. Хөгшрөлтийн эсрэг нөлөө ........................................................................................................285. Эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөнд нөлөөлөх............................................................................28

VI. Фармакологийн үндсэн үйлдэл.....................................................................................................29VII. Фармакологийн нэмэлт үйлдэл....................................................................................................29VIII. Хэрэглэх заалт ....................................................................................................................................30IX. Эсрэг заалт ............................................................................................................................................30X. Хэрэглэх арга тун...................................................................................................................................30XI. Сапонин клиник туршилтын үр дүнгүүд ...................................................................................32

1. Saponin injection (Luotai) –г тархины цус харвалтын эмчилгээнд хэрэглэсэн клиникийн туршилт........................................................................................................................32

2. Тромбозын улмаас цус харвасан өвчтөнүүдийн эмчилгээнд Luotai® эмчилгээний үр дүнг тооцох ................................................................................................................................46

3. Тархины цус хомсрох дайрлагын эмчилгээнд хэрэглэсэн Luotai® тарилгын үр нөлөөллийн эмнэл зүйн ажиглалт .........................................................................................48

4. Тархины шигдээсийн эмчилгээнд хэрэглэсэн Luotai® тарилгын үр нөлөөллийн ажиглалт ............................................................................................................................................52

XII. Ном зүй.....................................................................................................................................................54

5


I. Сапонины тухай ерөнхий ойлголт

Сапонин агуулсан ургамлын тухайНото орхоодой гэж юу вэ? Панакс ното орхоодой нь panax, ara-

liaceae ургамалын аймагт багтдаг, дулаан орны уулархаг хөвч газраар ургадаг үндсэрхэг ургамал ба одоогоор зөвхөн Хятад улсын баруун урд хэсгийн юнань мужаас түүхий эдийг нь бэлтгэж 9-11 сард үндсэнд нь гол эмийн бодисууд ихээр хуримтлагдах үед хураан авч өндөр технологиор боловсруулдаг байна. Панакс ното орхоодойг цус тогтоох зорилгоор олон мянган жилийн турш хэрэглэсээр ирсэн ба сүүлийн үеийн шинжилгээ судалгааны ололт, амжилтын үр дүнд эмчилгээний олон төрлийн үйлдэл үзүүлдэг нь нотлогдсоор байна. Ното орхоодойн үндсэнд saponin, dencich-ine, polysaccharides, amino acids, flavonoids, phytosterols, fatty acids, volatile oils ба trilinolein гэх зэрэг олон төрлийн эрүүл мэндэд ач холбогдолтой орлуулагдашгүй бодисууд байдаг.

Панакс ното орхоодойн гол охь бодис болох сапонинуудыг ялган панакс ното орхоодой сапонин тариаг бүтээсэн юм. Одоогийн байдлаар дэлхийд 27 төрлийн сапонин танигдсан ба тэдгээрээс 9 төрлийг (notoginsenoside R1, ginsenoside Rb1, Rb2, Rb3, Rc, Rd, Re, Rf, болон Rg1) нь ното орхоодойн үндсээс гарган авсан байна. Эдгээр сапонинуудын мономер бүтэц нь 20(S)-protopanaxadiol болон 20(S)-protopanaxatriol юм. Ното орхоодойд хүн орхоодой болон америк хүн орхоодойд агуулагддаг ginsenosides Rb1,Rb2, Rb3, Rc, Rd, Re сапонинууд харьцангуй их хэмжээгээр агуулагддаг ба тэдгээрээс Rg1 болон Rb1 сапонины агууламж маш өндөр байдаг [1].

Ното орхоодойд харин олеаны хүчлийн төрлийн сапонинууд байдаггүй. Сапонин Rb1 нь мэдрэлийн эсийн сэртэн хэлбэржилтийг сайжруулснаар

сэтгэл уналт, бэлгийн сулралаас сэргийлэх мөн цусан дахь уургийн нийлэгжилтийг сайжруулах, холестролын задралыг өдөөх ба саармаг өөх тосны задралыг сааруулах болон цус задрал явагдахаас сэргийлэх үйлдэлтэй [2]. Rg1 нь төв мэдрэлийн системийг сэргээх, ой тогтоолтыг сайжруулах, ядаргаанаас ангижруулах, ДНХ, РНХ-ийн нийлэгжлийг идэвхжүүлэх, ялтас эсийн бөөгнөрлийг саатуулах үйлдэлтэй [3]. Бусад хүн орхоодойтой харьцуулахад ното орхоодойд төв мэдрэлийн системийг мансууруулах нөлөөтэй Rc сапонин байдаггүй.

Сапонин гэж юу вэ ?Ургамлын гаралтай, эмийн үйлдэл үзүүлдэг, өвөрмөц шинж чанартай,

азотгүй, гликозид төст бодисуудыг сапонин гэнэ. Сапонин агуулсан түүхий эдээс бэлтгэсэн сапонины уусмал нь зайлахад тогтвортой хөөс үүсгэнэ. Сапонин нь саван шиг шингэний гадаргын таталцлыг багасгах, өөхийг цийдмэглэх, угаах шинж чанартай учир Sapo-саван гэдэг латин үгнээс үүсчээ. Уг тариа нь судас цэвэрлэх үйлдэлтэй юм.

6


Сапонины бүтэц, ангилалСапонин нь байгалийн томоохон бүлэг нэгдэл мөн. Сапониныг дотор нь стероид сапонин, тритерпены сапонин гэж 2

ангилдаг. Стероид сапонин: Стероид сапонины хамгийн гол бүтэц нь стероид буюу

циклопентанопергидрофенантрений цагираг бөгөөд бүх стероид сапонины сапогенин /сахарын бус хэсэг/ нь С3 байрлалд ОН; С16 заримдаа С1, С2, С5, С12 байрлалдаа хүчилтөрөгчийн бүлэгтэй төдийгүй, мөн 5,6-р байрлалдаа хоёрчийн холбоотой байна.

II. Ното орхоодой сапонин тарилга

Худалдааны нэршил: LUOTAI®

Олон улсын нэршил: Panax notoginseng saponins for injection

Гадаад төрх: өнгөгүй буюу шаргал өнгийн цэвэр шингэн. Панакс ното хүн орхоодойгоос хандалж цэвэршүүлсэн ариутгасан усан уусмал юм.

НайрлагаLUOTAI® туншил бүр панакс ното хүн орхоодой сапонин 100 мг агуулна.

Найрлага Хэмжээ/туншил Үйлдэл Стандарт

Panax Notoginseng Saponins

100mg Идэвхит бодис C.P.2010

Натри Хлорид 17mg Идэвхигүй бодис B.P.2007

Идэвхижүүлсэн нүүрс 20mg Шүүгч бодис B.P.2007

Тарианы ус 2ml Уусгагч B.P.2007

LUOTAI® тарианд агуулагдах сапонины 80-аас илүү % нь үндсэн 4

төрлийн сапонин юм. Үүнд:Notoginsenoside R1 5-10%, Rd 7-15%, ginsenoside Rg1 25-35%, Rb1 30-

40% агуулагдана.

7


Эдгээрийн молекул бүтэцийг доор харуулав.

Зураг 1. ПНС-ийн гол найрлага. (a) Ginsenoside Rb1; (b) ginsenoside Rg1; (c) ginsenoside R1.

Ginsenoside Rb1 Ginsenoside Rg1 Notoginsenoside R1

Molecular Formula: C54H92O23Molecular Weight: 1109.31

C42H72O14801.02

C47H80O18933.14

ПНС тариа нь Кунминг Фармасүтикал Корпорац (КФК)–д үйлдвэрлэгддэг. КФК нь өөрийн бүтээгдэхүүний аюулгүй байдал болон чанарт байнга хяналт тавьж ажилладаг. Жил болгон КФК тус эмийн хэрэглээний талаархи мэдээллийг хамтран ажилладаг эмчилгээний институт болон эмч нараас авч эмийн сөрөг нөлөөний талаарх судалгаа дүгнэлт гаргадаг. Өнөөг хүртэл уг эмийн хэрэглээний явцад амь насанд шууд нөлөөлөх хүнд болон хүндэвтэр сөрөг нөлөөнүүд илрээгүй бөгөөд цөөн тооны өвчтөнд бага хэмжээний анафилаксийн урвал болох нүүр улайх, арьсан дээр тууралт гарах, толгой дүүрэх зовиур мөн загатнуур илэрсэн байна.

КФК нь Гуанжоу дахь Хятадын уламжлалт анагаах ухааны их сургууль (Гуандонг аймгийн клиникийн эмийн аюулгүй байдлын судалгааны төв), анагаахын шинжлэх ухааны биологийн академийн институтын хүн амьтадын судалгааны төв дээр эмийн судалгаа хийсэн. Судалгааны агуулгаас товчлон харуулбал:

8


Нэг удаагийн болон давтан хэрэглээнд илрэх хордуулах чанар1. Хурц хордлого үүсгэх байдлын тест:ПНС тариаг хулганы туршилтаас LD50=292.3мг/кг, хулганад булчинд

тарихад LD50=683.1 мг/кг, байсан.

2. Цус задлах байдлын тест: Концентраци нь 1-5мг/мл үед гемолиз өгөөгүй. Энэ нь Luotai® тариаг

10-с их дахин шингэлэхэд цус задлах үр нөлөөгүй гэсэн үг.

3. Хэт өртөмхий байдлын тест: Усан гахайд хэт өртөмхий байдлын тест хийхэд ПНС тарианы зааг хэмжээ нь 1, энэ нь тарианы шаардлагад нийцнэ гэсэн үг.

4. Удаан хугацаанд үйлчлэхэд хордуулах чанарын тест 1: 30 өдрийн турш ПНС тариаг цагаан хулганад тарихад хордуулах чанарын

тест нь дараах үр дүнг үзүүлэв: Өндөр тун (130 мг/кг), Дунд зэргийн тун (78 мг/кг) нь амьтны хоолны дуршил, жинг бууруулж байсан. Цусны ийлдсийн АЛАТ, АСАТ ихсэж, АЛЬБ буурсан. Гистопатологийн шинжилгээнд элэгний гэмтэл нь ферментүүд хэвийн бус болох түвшний эмгэг өөрчлөлт, бөөрний гэмтэл нь креатинин ихсэж, бөөрний сувганцрын үхжил ажиглагдсан. Өндөр тун нь мөн уушигны эдийг хөнгөн хордуулах нөлөөтэй. Бага тунгаар хэрэглэхэд (46.8 мг/кг,) хордуулах нөлөө ажиглагдаагүй. Энэ тунгийн 1/7 (6.6 мг/кг,) нь насанд хүрсэн 60кг жинтэй хүн өдөрт 400мг хэрэглэхтэй тэнцэх хэмжээ бөгөөд гаж нөлөө үзүүлээгүй. Нэг тарих цикл нь 15 өдрөөс бага байх учраас энэ нь эмнэлзүйн хувьд аюулгүй юм.

5. Удаан хугацаанд үйлчлэхэд хордуулах чанарын тест 2:ПНС тариаг 90 өдрийн турш beagle төрлийн нохойд венийн судсаар

тарихад үр дүн нь: Өндөр тунгаар (100 мг/кг/өдөр) хэрэглэсэн бүлэгт хоолны дуршил багасч, жин буурч байсан. Дунд зэргийн тунгаар (45мг/кг/өдөр) болон бага тунгаар (20 мг/кг/өдөр) хэрэглэсэн бүлэгт онцын гаж шинж тэмдэг илрээгүй. Энэ хоёр тун нь тус тусдаа насанд хүрсэн 60кг жинтэй хүний 400 мг/өдөрт хэрэглэх клиникт хэрэглэх тунгаас даруй 6 болон 3 дахин их тун болохоор мөн нэг тарих цикл нь 15 өдрөөс бага байх учир эмнэлзүйн хувьд аюулгүй юм. ПНС тариаг өндөр тунгаар хэрэглэхэд цусны системд үзүүлэх нөлөө нь улаан эсийн тоог цөөрүүлснээр гематокрит, гемоглобины агууламжийг бууруулах, ялтас эсийн тоог цөөрүүлэх явдал юм. Цус бүлэгнэх хугацаа уртасна. Цусны биохимийн системийн гэмтэл нь ийлдсийн шээгийн нитроген буурах болон амьтан дээр ЭКГ-ийн өөрчлөлтөөр илэрнэ. Мөн патологид элэгний гэмтэл голдуу ажиглагдах боловч ферментийн систем өөрчлөлтгүй байна. Бөөрний гэмтэл нь голдуу цусны шээгийн нитроген болон бөөрний сувганцрын албумины цилиндр бууралт байдаг. Бөөрний

9


дээд булчирхай, паратиройд болон бэлгийн булчирхайн эмгэг өөрчлөлт илрээгүй. Бусад эд эрхтэнд эмгэг өөрчлөлт илрээгүй. Мөн тарьсан хэсгийн булчинд болон венд эмгэг өөрчлөлт илрээгүй.

6. Сармагчинд судсаар тарихад үзүүлсэн аюулгүй байдлын тест:ПНС тариаг rhesus-сармагчинд өндөр (40мг/кг) болон бага (24мг/кг)

тунгаар венийн судсанд тарихад амьсгалын тоо, цусны даралт, зүрхний цохилт болон элэг бөөрний үйл ажиллагаанд нөлөөлөөгүй, аюулгүй байсан. Харин энэ нь сармагчны цусны гемодинамикт нөлөөлсөн: цусны зуурамтгай чанар, фибриноген, цусны ялтас эс болон улаан эсийг бууруулсан байна. Цус бүлэгнэх хугацаа уртассан байна. Маш цөөхөн сармагчин арьсан доорх цус хуралт, тарьсны дараа улайх шинж тэмдэг гаран, арьсан доорх цус хуралт аажмаар долоо хоногийн дараагаар арилсан байна.

7. Цусны судасны чичирхийллийг шалгах тест (Blood vessel thrilling test): Туулайнд 25мг/өдөр тунгаар үргэлжлүүлэн 3 удаа тариад 24 цагийн

дараа анатомийн үзлэгт: эмгэг хэсгүүдээс (pathological section) цусны судасны гаж өөрчлөлт илрээгүй.

Генийн мутац үүсгэх чанарИлрээгүй

Хорт хавдар үүсгэх чанарИлрээгүй

Дүгнэлт: Энэ эмийг хэрэглэх нь аюулгүй.

III. Сапонин эмчилгээний ерөнхий ойлголт

ПНС нь цус алдалт болон бүлэн үүсэлтийг тэнцвэржүүлснээр цусны эргэлтийг сайжруулж зүрх судасны үйл ажиллагааг дэмжиж, хаван бууруулж, өвчин намдаах үйлчилгээтэй Хятадын уламжлалт эмийн ургамал юм. Юнань мужийн төв Веншан хот орчим ургадаг ба нутгийн ард иргэдийн олон мянган жилийн турш уламжлагдан хэрэглэж ирсэн эмийн ургамал бөгөөд өнөө үед GAP (Good Agricultural Practice) стандартад нийцүүлэн тариалж боловсруулж байна.

КФК нь ПНС-ийг анхлан 1983 оноос санаачилан бүртгүүлж, боловсруулж эхэлсэнээс хойш 30 жил өнгөрч байна. 30 жилийн турш эмнэлзүйн хэрэглээнд ашиглагдаж олон нийтэд үр нөлөө, чанараараа танигдсан бүтээгдэхүүн болж чадсан юм.

Хятад улсын Үндэсний Эрүүл Мэндийн Даатгалын А зэрэглэлийн эмийн бүтээгдэхүүнд тооцогддогоос гадна Вьетнам улсын Эрүүл Мэндийн

10


Даатгалаар олгогддог эмийн жагсаалтад мөн хамрагддаг юм. Дотоодын эмнэлгүүдэд хийсэн олон тооны Клиник судалгаанаас үзэхэд цус харвалтын үеийн эмчилгээнд 91.63% хувийн үр дүнтэй гарсан байна.

Статистик мэдээллээс мэдрэлийн болон зүрх судасны тогтолцооны өвчлөл аль ч орны хүн амын дунд элбэг ба өвчин дахих, хүндрэх өвчний улмаас хөдөлмөрийн чадвараа алдах, гэнэт нас барах тохиолдол их гардаг. Өвчнийг гол нөхцөлдүүлэгч хүчин зүйл нь атеросклероз болон цусны бүлэнт бөглөрөл бөгөөд эмнэлзүйн шинж тэмдэг төдийлөн илрэхгүй явсаар хүндрэн зүрхний шигдээс, гүний венийн тромбоз, уушгины артерийн тромбоэмболи болон тархинд цус харвахад хүргэдэг. Мэдрэлийн болон зүрх судасны өвчинд зориулсан олон төрлийн химийн эм байдаг боловч олонх нь удаан хугацаагаар хэрэглэхэд гаж нөлөө ихтэйн дээр эмгэгийг бүрэн эмчилж тэр бүр чаддаггүй байна. Сүүлийн үед шинэ технологи дээр суурилж гаргаж авч байгаа ургамлын гаралтай эмийн үйлчилгээ нь эдгээр химийн эмээс дутахгүй зарим тохиолдолд илүү үйлчлэл үзүүлдэг нь тогтоогдоод байна. Ургамлын гаралтай мэдрэлийн болон зүрх судасны эмгэгийн үед хэрэглэх эмүүд (ПНС, Folium Ginkgo, Breviscapinun, Erigeron breviscapus) олон байдагаас КФК нь ПНС-ийн боловсруулалт болон орчин үеийн судалгааг хөгжүүлж байгаа олон улсад эмийн бүтээгдхүүнээ экспортлодог үйлдвэр юм.

Ихэнх хөгжилтэй орнуудын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаан нь атеросклерозоос шалтгаалсан зүрх судасны өвчин (ЗСӨ) байдаг ба зүрхний шигдээсийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн барууны эмүүдийг хэрэглэдэг. Сүүлийн 10-аад жилийн хугацаанд ЗСӨ-с шалтгаалсан нас баралтын түвшин буурч байгаа боловч, өвчний тархалт буурахгүй өндөр хэвээр байна. Зүрхний шигдээсийн үеийн менежмент, тусламж үйлчилгээ сайжирсантай холбоотой нас баралтын түвшин нилээд буурч байгаа боловч зүрхний архаг дутагдал мэтийн хоёрдогч өвчнүүдийн тархалт ихсэж байгаа нь өнөөгийн эмчилгээний тактик бүрэн бус байгааг харуулж байна. 2000-2010 оны хугацаанд эрүүл мэндийн салбарт зүрхний мэс ажилбар, гардан ажилбаруудад зарцуулах өртөг 28%-аар өссөн [4] ба одоогийн эмийн болон мэс ажилбарт эмчилгээ нь ЗСӨ-г бүр мөсөн эмчлэх, эрсдэлт хүчин зүйлүүдийг бууруулахад хангалттай бус байна. Сүүлийн үед барууны эмүүдтэй харилцан үйлчлэх, бие биенээ харилцан нөхөх чадвартай ургамлын гаралтай эмүүдэд ялангуяа ЗСӨ-тэй өвчтнүүдэд хэрэглэхэд аюулгүй, гаж нөлөө багатай эмүүдэд маш их анхаарал хандуулж байна. Хятадад ЗСӨ –г эмчлэх зорилгоор сүүлийн 30-аад жилийн хугацаанд ёвроп болон уламжлалт эмүүдийг хавсруулан хэрэглэн эмчилгээний үр дүнг тооцсон өргөн цар хүрээний судалгаанууд эрчимтэй хийгдсэн ба тэр дундаа цус тогтоох, тромбозыг эмчлэх, хэсгийн газрын цусан хангамжийн дутагдлыг эмчлэх талбар маш эрчимтэй хөгжсөн юм. Хятадын уламжлалт патентет эмийн (ургамлын экстракт, түүний энгийн мономерын) судалгаа эрчимтэй

11


хөгжиж ялангуяа барууны мэс ажилбаруудтай хавсруулан хэрэглэх нь үр дүнгээ их сайн өгч байна. Жишээлбэл, Хятадад уламжлалт болон ёвроп анагаахын эмнэлэгүүдэд percutaneous coronary intervention (PCI) хийлгэсний дараа зүрхний бахтай өвчтнүүдэд хамгийн багадаа нэг хятадын уламжлалт патентет эмүүдийг тогтмол хэрэглэж байна, учир нь энэ нь PCI-н дараах in stent restenosis –с сэргийлэх чадвартай нь батлагдсан байдаг [5].

PNS нь зүрх хамгаалах агент агуулдаг болох нь батлагдсан ба фармокологийн олон үйлдэлтэй.

• Тромбоцитын агрегацын эсрэг • Тромболитик • Атеросклерозын эсрэг • Зүрхний булчингийн эсийг апоптозоос хамгаалах • Зүрхний булчингийн ишемийн эсрэг • Судасны гөлгөр булчингийн эсийн пролефраци ба гиперплазийг

саатуулах • Липид бууруулах • Судас өргөсгөх • Судасжилтийг сайжруулах

12


ПН

С б

а т

үүни

й моно

мер

үүди

йн т

ани

гдса

н үр

нөлө

өг хү

снэг

т 1 б

а х

үснэ

гт 2

-т ү

зүүл

эв.

13


14


15


IV. Сапонин эмчилгээний үйлдлийн механизмүүд

1. Тромбоцитын агрегацын эсрэг (Antiplatelet and anticoagu-lant effect)

Notoginsengnosides (NG) буюу сапонин нь тромбоцитоор баялаг сийвэнгийн тромбоцитын агрегацийг бууруулна, мөн ADP-ээр өдөөсөн тромбоцитын агрегацийг бууруулдаг [6]. ADP нь тромбоцитын шигүү мөхлөгөөс ялгарах ба тромбоцитын гадаргуу дээрх рецептортойгоо холбогдсноор ялтас эсийн хоорондоо наалдан бөөгнөрөхийг нөхцөлдүүлдэг. ADP тромбоцитын гадаргуу дээрх P2Y1,2 пуринэргик рецептортойгоо холбогдсноор, тромбоцитын доторх аденилатциклаза энзимийг саатуулж ATP –с с-AMP үүсэлт дарангуйлагдана. с-AMP нь тромбоцитын доторх чөлөөт Са ионы концентрацийг зохицуулдаг ба с-AMP ихсэх үед Са+ концентраци буурч адгези, агрегацаас сэргийлнэ. Харин с-AMP дарангуйлагдснаар Са+ концентраци ихэссэнээр ялтасын бөөгнөрлийг нөхцөлдүүлдэг.

Тромбоцитыг сапониноор үйлчлэхэд growth factor receptor bound pro-tein-2 (Gfb2), trombospondin 1, tubulin-α 6 түвшин ихэсдэг, харин thioredox-in, Cu-Zn superoxide dismutase, DJ-1 protein, peroxiredosin 3, ribonuclease inhibitor, potassium channel subfamily V member 2, myosin regulatory light chain 9, laminin receptor 1 түвшин буурдаг байна [6]. Мөн тромбоцит дахь reactive oxygen species ¬¬¬(ROS) түвшинг бууруулдаг байна. Түүхий болон жигнэсэн Панакс аль аль нь тромбоцитын агрегацийг нилээд их хэмжээгээр бууруулах ба сийвэнгийн бүлэгнэлтийг мөн бууруулдаг байна. Жигнэх хугацаа урт тусам дээрх үйлдлийн хүч ихэсдэг. Бүтээгдхүүнийг уулгаж хэрэглэсний дараа цус гоожих хугацаа уртасч байсан [7].

2. Тромболитик үйлдэлСудасны хана гэмтэн цус алдахад бие махбодын гемостазын тогтолцоо

ажиллаж эхлэнэ. Гэмтсэн судасны хэсэгт анхдагч тромбоцитын бөөгнөрөл үүсэхтэй зэрэгцэн дотоод гадаад замаар цус бүлэгнэлтийн факторууд шат дараалан идэвхжиж тухайн хэсэг дээр анхдагч фибрин фибриногенээс үүсдэг. Анхдагч фибрин үүссэнээр тромбоцитын бөөгнөрлийг тогтворжуулж өгнө. Тогтвортой фибрин үүсэн цус тогтсоны дараа бүлэнг хайлуулах зорилгоор фибринолизын тогтолцоо ажиллаж эхэлдэг. Фибринолизын тогтолцоо бол үндсэндээ плазмины тогтолцоо юм. Плазмин нь фибриныг задалдаг.Судасны эндотелээс ялгарах tissue type Plasminogen activator (tPA) плазминогенээс плазмин үүсэхийг идэвхжүүлсэнээр үүссэн плазмин нь фибрин буюу бүлэнг задладаг.

ПНС нь судасны эндотелээс tPA ялгарахыг идэвхжүүлсэнээр цусан дахь янз бүрийн шалтгаантай үүссэн тромбо, бүлэнт бөглөрлийг арилгадаг байна. Синтетик аргаар гарган авсан антикоагулянт болон тромболитик

16


эмүүдийг тромбозын үед хэрэглэдэг ба PT, INR шинжилгээний хяналтан дор тунг нарийн тааруулан хэрэглэх шаардлагатай ба тунг тааруулаагүйгээс цус алдах аюултай байдаг. ПНС хэрэглэх үед үүссэн tPA нь зөвхөн бүлэн үүссэн үед л нөлөөлөх учир цус алдах эрсэл бага байдаг.. Биеийн янз бүрийн эдийн артери, венд үүссэн тромбо нь тасарч тархины судсыг бөглөн инсульт, зүрхний шигдээс, чацархайн артерийн тромбоз, торлогийн венийн тромбоз, уушигний артерийн тромбоэмболи зэрэг бие махбодын бүхий л эрхтний судсыг хамарсан тромбозууд элбэг ба эдгээрээс сэргийлснээр нь олон хүний амь нас, эрүүл мэндийг аврах боломжтой.

Сапонин R1 нь tissue type plasminogen activator (t-PA) нийлэгжлийг ихэсгэж байсан ба plasminogen activator inhibitor (PAI-1) идэвхийг хүний янз бүрийн судаснаас авсан эндотели эсийн өсгөвөр дээр бууруулж байсан [8]. Өөрөөр хэлбэл R1 нь цус бүлэгнэлтийн эсрэг системийн идэвхийг сайжруулж байгаагаас зүрх судасны өвчнүүдийн эмчилгээнд хэрэглэхийг зөвлөдөг.

3.Атеросклерозын эсрэг үр нөлөө (antiatherosclerosis effect)Атеросклероз нь артерийн судсанд липид болон фиброзон элементүүд

хуримтлагдсанаас үүсэх зүрхний ишеми өвчин, тархины цус харвалтад хүргэх давшингуй явцтай өвчин юм. Атеросклероз нь судасны үрэвсэлээр эхэлдэг. Судасны үрэвслийн үед субэндотел рүү моноцит эс нэвчин тэнд липидээр тэжээгдэн хөөнгө эс болон хувирдаг. Энэ процесс нь судасны эндотелийн гадаргуу дээрх адгезив молекул болох ICAM1 ба VCAM1-р нөхцөлдөн явагддаг. Эдгээр молекулыг дарангуйлах нь атеросклерозыг үрэвсэл явагдаж буй үед нь дарах боломжтой. Судлаачид эдгээр молекулын идэвхийг дарангуйлахад маш их анхаарал хандуулж байна [9].

Зураг 3. Панакс сапонины судас хатуурлын эсрэг үйлдлийн механизм

Судасны эндотелийн эсүүд нь үрэвслийн үед идэвхжснээр тэдгээрийн цагаан эсийг наалдуулах молекулууд болох E-selectin, VCAM-1, ICAM-1 ялгаралт нэмэгддэг. Судасны хана руу моноцитын нүүдэллэх нь VCAM-1-ээр зохицуулагддаг. Өөрөөр хэлбэл энэ молекултэй моноцит эс холбогдож байж л судасны хананд бэхлэгдэн улмаар моноцит эс хоёр эндотел эсийн завсраар артерийн судасны дотор талын хана болох интими рүү нэвтрэн

17


ордог. Интими дотор моноцит эс макрофаг болон хувирч скавенжер рецепторынхоо тусламжтайгаар исэлдсэн LDL-тэй холбогдсоноор өөх тосоор дүүрсэн хөөнгө эс болон хувирдаг. Липидийн их хуримтлал болон хөөнгө эс нь судасны хананд өөхөн судлууд, атеросклерозын товруу үүсэх эх үүсвэр болно. Хөөнгө эсүүд нь ROS болон үрэвслийн цитокинүүд болох TNF, IL-1β, IL-6 нарын ялгаралтыг нэмэгдүүлдэг. Энэ нь эргээд дээрх адгезив молекулуудын ялгаралтыг нэмэгдүүлэн мононуклеар залгиур эсүүд, макрофагуудын гэмтсэн судасны хана руу нүүдэллэн цугларалтыг нөхцөлдүүлдэг. Идэвхжсэн мононуклеар залгиур эсүүд нь MMPs үйлдвэрлэн гаргаснаар энэ нь эсийн гаднах матриксыг задлаж атеросклерозын товрууны фиброзон бүрхүүлийг бүрдүүлдэг байна [9].

Үгийн товчлол: ICAM-1- intercellular adhesion molecule-1; IL- interleukin; MMP- matrix metalloproteinase; ROS-reactive oxygen species; TNF- tumor necrosis factor; VCAM-1-vascular cell adhesion molecule-1 [9].

Хятадад ПНС-ийг зүрхний титэм судасны эмчилгээнд олон жилийн турш хэрэглэсээр ирсэн байна.

Зүрхний титэм судасны эндотел эсийн өсгөврийг TNF-р зориуд үрэвсүүлэн ПНС-ны нөлөөг судалсан in vitro туршилт мөн зориуд холестролоор тэжээсэн хархны аортыг судалсан in vivo туршилт дээр дараах үр дүн өгсөн [9].

1. Сапонин нь үрэвссэн эндотел дээр моноцитын адгези болохыг саатуулсан. Rb1, Rg1 тунгаас хамаарч наалдахыг саатуулсан ба Rb1 нь маш сайн саатуулж байв.

2. Сапонин нь эндотел эсийн адгезив молекулын (ICAM1 ба VCAM1) ялгаралтыг саатуулсан. Энэ нь ELISA болон western blot шинжилгээгээр батлагдсан. Үрэвсэл болоогүй эндотел дээр бараг тодорхойлогдохгүй ба TNF-р үрэвсүүлсэн эс дээр 3 дахин их экспресслэгдэж байв. PDS болон Rb1 нь адгезив молекулын ялгаралтыг илт бууруулсан.

3. Сапонинууд нь ICAM1 ба VCAM1-ийн mRNA экспрессийг дарангуйлсан нь qRT-PCR шинжилгээгээр батлагдсан.

4. Холестролоор тэжээсэн Хархны цээжний аортын хэсгээс авч ICAM1 ба VCAM1-ийн mRNA экспрессийг шалгахад дээрхтай адил үр дүн өгсөн.

Дээрхээс үзэхэд сапонинууд нь атеросклерозын эсрэг маш сайн үр дүнтэй болох нь харагдаж байна.

Атеросклероз нь судасны гөлгөр булчингийн эсийн пролефираци болон эндотели эсийн үйл ажиллагаа алдагдах, липид хуримтлагдах, оксидатив стресс болон архаг үрэвсэл зэрэг олон хүчин зүйлээс эмгэг жам нь хамаардаг системийн судасны өвчин.

ПНС нь янз бүрийн механизмаар атеросклерозыг дарангуйлдаг болох нь олон судалгаагаар батлагдсан: ПНС-н атеросклерозын эсрэг антиоксидант үр нөлөөг судлахад, ийлдсийн липидийн түвшин болон исэлдсэн LDL-г

18


(oxLDL) бууруулан, атеросклерозын товруу ба эрүүл судасны талбайн харьцааг багасгасан ба apolipoprotein E-ээр бөмбөгдсөн хулганад CD40 болон MMP-9 экспрессийг бууруулсан [10]. In vivо судалгаан дээр ox-LDL-ээр гэмтээсэн human umbilical vein endothelial cell (HUVEC) –ийн гэмтлийг хэвийн байдалд оруулсан [11].

8 долоо хоног эмчилсний дараах туулайны аортын ханан дээр моноцитын хемоаттрактант болох protein-1 болон nuclear factor-kappa B/p65-уудын mRNA экспрессийг бууруулж үрэвслийн эсрэг үйлчилснээрээ атеросклероз үүсэлтийг бууруулсан ба ийлдсэн дэх нийт холестрол, триглицерид, LDL-н түвшин, IL-6, CRP бууруулж байсан. Харин ийлдсийн HDL-н түвшин ихсэж байсан [12].

Атеросклерозын эсрэг эмчилгээний үр нөлөө нь зарим үрэвслийн факторуудын (integrins, interleukin-18, matrix metalloproteinases-2 МMP-2 ба MMP-3) генийн экспрессийг дарангуйлснаар илрэнэ.

Мөн ПНС нь үрэвслийн хариу урвалтай холбоотой NF-Kappa B signaling pathway идэвхжүүлдэг.

Сапонин Rg1 ба Rb1-н TNF-α-р өдөөгдсөн NF-kappaB идэвхжилийг хүний титэм судасны эндотели эсийн өсгөвөр дээр судласан юм.

4. Зүрхний булчингийн эсийг апоптозоос хамгаалах (Protect-ing myocardium cells from apoptosis)

Зүрхний булчингийн ишемийн дараа зүрхний дутагдлын үед кардиомиоцит эсийн апоптоз ихсэх нь элбэг ажиглагддаг [13]. Оксидатив стресс нь эдийн үхжил болон эргэн нэвчилийн гэмтлийн үед гол үүрэг гүйцэтгэдэг.

Зүрхний булчингийн ишемийн үед эсэд O2 дутагдсаны улмаас ATP давшингуй бууран ионы шахуургууд үйл ажиллагаа нь алдагдсны үр дүнд Ca+ түвшин ихсэнэ, энэ нь цаашлаад ATP-н дутагдлыг хурдасгана. Ишеми болон ялангуяа эргэн нэвчилтийн (reperfusion) үед Ca+ түвшин ихсэх нь митохондрт Ca+ ионы хуримтлалыг үүсгэнэ. Эргэн нэвчилтийн үед O2 дахин орж ирснээс АТР үүсэлт нэмэгдэнэ, гэвч энэ нь электрон тээвэрлэх гинжинд гэмтэл учруулж митохондроос reactive oxygen species (ROS) ялгаралтыг нэмэгдүүлдэг. Митохондрын Са ионы хэт ачаалал болон ROS-н ихсэлт нь митохондрын дотор мембранд байрлах суваг болох mi-tochondrial permability transition pore (mPTP)-г нээлттэй болгодог. Өөрөөр хэлбэл, энерги үүсгэх гол хэсгийг өөрчилнө гэсэн үг. АТР үүсэлт маш бууран ионы гомеостаз өөрчлөгдөх нь цитоплазмын мембраны гэмтэл ба эсийн үхэлд хүргэнэ. Эсийн үхлийг бууруулах, зүрх хамгаалах олон механизмууд митохондр дээр төвлөрдөг ба Са ионы хэт ачаалалыг бууруулах болон ROS-н нийлэгжилтийг бууруулах нь хоёулаа ишемийн гэмтлийг бууруулдаг гэж үздэг [14].

Зүрх хамгаалахад чиглэсэн олон signal transduction pathway дундаас phosphatidylinositol 3 kinase (PI3K) Akt ERK1/2 гэх мэт reperfusion injury sal-

19


vage kinase (RISK) дохиоллын замын идэвхжил нь гол нь mPTP-н идэвхжилийг бууруулан сувгийг хаалттай байлгана.

ПНС нь ишемигээс шалтгаалсан зүрхний булчингийн эсийг үхлээс in vitro ба in vivo моделд хоёуланд нь PI3K/Akt signaling pathway-г идэвхжүүлснээр хамгаалдаг болох нь нотлогдсон. Мөн in vitro судалгаан дээр Angioten-sin II-р сэдээсэн кардиомиоцит эсийн апоптозыг эсийн доторх Са ионы хэмжээг бууруулснаар багасгаж байсан ба эсийн амьдрах чадварыг уртасгаж байсан [15]. ПНС-н хамгаалах механизмийг шалгасан өөр in vitro судалгаан дээр doxorubicin-ий эсрэг хархны зүрхний үр хөврөлийн эс (H9C2)-ийн амьдрах чадварыг судлахад ПНС нь ийлдсийн LDH, CK ба CK-MB түвшинг бууруулж, зүрхний булчингийн superoxide dismutase, glutathi-one peroxidase болон катализа энзимийн идэвхийг хэвийн болгож байсан [16].

5. Зүрхний судасжилтийг сайжруулах (Promoting Cardiac an-giogenesis)

Хожуу шатанд орсон, судасны бөглөө нь арилахгүй атеросклерозтой өвчтнүүдэд титэм судасны bypass хагалгаа хийхийг зөвлөх нь нэмэгдсээр байна. Титэм судасны bypass хагалгааг зөвлөхгүй өвчтнүүдэд зориулж янз бүрийн шинэ судасжилт сайжруулах эмчилгээ гарч байна. Сүүлийн үед VEGF (Vascular endothelial growth factor), FGF (fibroblast growth factor) зэрэг протейн эмчилгээнээс гадна нүцгэн ДНХ болон аденовирусын вектороор халдварлуулах зэрэг ген эмчилгээг хийж байна. Гэвч өсөлтийн фактороор эмчлэхэд бие махбодод бүхэлд нь үйлчлэж нүдний торлогийн судасжилт үүсэх, нуугдмал хавдрын ургалтийг сэдээх боломжтой.

PNS нь in vitro, хүний хүйн венийн эндотели эсүүдэд үйлчлэхэд тэдгээрээс VEGF ялгарахыг сэдээж түүний рецептор (VEGFR2) ыг экспресслэж байв. Энэ нь судасжилт сайжруулах эмчилгээний нэг механизм юм [17].

6. Зүрхний булчингийн ишемийн эсрэг үр нөлөө (Antimyocar-dial ischemia effect)

Зүрхний титэм судасны өвчнийг эмчлэхэд үр дүнтэй эмчилгээний арга бол титэм судасны урсгалыг сайжруулан зүрхний механик үйл ажиллагааг багасгаж зүрхний булчингийн хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ ба хангамжийн хоорондын тэнцвэрт байдлыг хангах явдал гэж үздэг [18]. Уламжлалт эмүүд болох нитратууд, β-блокаторууд, Са+ суваг хориглогч зэрэг эмүүд нь тэнцвэрийг хангана гэж үздэг. Гэвч эдгээр эмүүд нь цаашид зүрхний үйл ажиллагааг сулруулах гэмтэлд хүргэдэг [19].

Тиймээс судлаачид илүү үр дүнтэй, гаж нөлөө багатай, зүрхний булчингийн ишемигээс сэргийлж, эмчилдэг аргуудыг олохыг хичээж байна.

in vivo PNS экстрактын зүрхний булчингийн ишемийн эсрэг үр нөлөөг судлахад PNS нь оксидатив стрессийг бууруулах, үрэвслийн хэлхээ

20


урвалыг дарангуйлснаар зүрхний булчингийн ишемийн гэмтлийг бууруулах эмчилгээний ач холбогдолтой нь тогтоогдсон [20].

Зүрхний булчингийн ишемийн гэмтлийг үүсгэж буй оксидатив стрессийг malondialdehyde (MDA)-ийг бууруулснаар мөн superoxide dismutase (SOD)-ийн идэвхийг ихэсгэснээр хязгаарладаг нь батлагдсан [20]. ПНС нь цитокинууд болох TNF-α, , IL-1β ба C reactive protein -г бууруулдаг нь батлагдсан ба ингиснээр үрэвслийн хэлхээ урвалыг саатуулдаг гэж үзэж байна. Мөн сапонин Rg1-н хамгаалах үр нөлөөг кардиомиоцитын hypox-ia/reoxygenation модел дээр судлахад Rg1 нь Лактатдегидрогеназагийн ялгаралтыг багасгасан эсийн амьдрах чадварыг нэмэгдүүлсэн. Флоуресцент анализаар сапонин Rg1 нь эсийн доторх ROS болон Ca+ түвшинг бууруулсан нь түүний антиоксидатив эффект болон эсийн доторх Са ионы гомеостазыг хангаснаас зүрхний булчинг хамгаалах үр нөлөөтэй болохыг харуулж байна.

7. Липид бууруулах үр нөлөө (Lipid lowering effect)ПНС-н липид бууруулах үр нөлөөг холестрол, өөх тосоор тэжээсэн

Sprague-Dawley хархан дээр судлахад ийлдсийн нийт холестролын түвшин, триглицерид, LDL-н түвшин илт буурч байсан. Харин ийлдсийн HDL-н түвшин ихсэж байсан [21]. Мөн түүнчлэн элэгний HMG-CoA reductase түвшинг илт бууруулсан [21]. Мөн ПНС-ын сийвэнгийн липидийн түвшин болон фибриногенд нөлөөлөх үр нөлөөг статины бүлгийн эмтэй харьцуулж судласан [22]: Калори ихтэй өөх тосоор тэжээгдсэн 70 Wistar эр хулгана дээр туршсан. Панакс нотожинсэнг 43 mg/kg/day тун ба 86 mg/kg/day тунгаар тус бүр 20 хулганатай хоёр бүлэгт тус тус амаар уулган, fluvastatin 3 mg/kg/day тунгаар бас 20 хулганад мөн физиологийн уусмал 5 mL/kg/day тунгаар 10 хулганад тус тус уулгаж туршсан. Мөн хэвийн калоритой хооллолттой 10 хулганад 5 mL/kg/day тунгаар физиологийн уусмал хийсэн. 28 өдрийн эмчилгээний дараа стандарт ажилбраар цусны шинжилгээ хийж үзэхэд, Панакс нотожинсэнг 43 mg/kg/day тунгаар эмчилсэн бүлэг ба Флувастатин 3 mg/kg/day тунгаар эмчилсэн бүлэг нийт холестролын түвшинг -23.70%, -19.29%, тус тус, триглицеридын түвшин -21.59%, -18.55% тус тус буулгаж ижилхэн үр дүн үзүүлсэн. Харин тунгийн хамааралт үр дүн гараагүй. Мөн ПНС-ээр эмчлэгдсэн хулганууд бүгд фибриногенеми нь хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад илт буурсан. (-38.10%; p < 0.001). Харин HDL cholesterol ба глюкозын түвшинд өөрчлөлт ажиглагдаагүй ба мөн зан төрхийн өөрчлөлт ажиглагдаагүй [22].

21


8. Судасны гөлгөр булчингийн эсийн пролефраци ба интими давхаргийн гиперплазийг саатуулах үр нөлөө (Inhibition of inti-mal hyperplasia and smooth muscle cell proliferation)

Атеросклероз болон restenosis үүсэхэд судасны гөлгөр булчингийн эсийн хэвийн бус пролефраци чухал нөлөөтэй. Туршилтаас ПНС нь судасны интими давхаргын гэмтлийн дараах restenosis-ийг саатуулдаг ба үүний механизм нь судасны гөлгөр булчингийн эсийн пролефирацийг саатуулсантай холбоотой гэж үзэж байна. ПНС нь судасны интими давхаргын гиперплазийг маш сайн бууруулан Proliferating cell nuclear anti-gen (PCNA) илчлэгдэлтийг саатуулдаг [23].

9. Судас өргөсгөх үр нөлөө (vasodilative effect)Даралт бууруулах ПНС-н нөлөөг судлахдаа судасны гөлгөр булчин дахь

receptor operated Са+ сувгийн судалгаанууд хийгдсэн. Нэг судалгаа нь ПНС нь эндотел эсүүдэд ацетилхолинтой нөхцөлд Са+ түвшинг ихэсгэж байсан [24]. Харин

Ginsenoside Rd нь receptor-operated calcium channel (ROCC) болон store-operated calcium channel (SOCC)-аар орох Са+ ионы урсгалыг вольтаж хамааралт Са+ ионы орох урсгалд нөлөөлөхгүйгээр саатуулдаг болох нь тогтоогдсон ба гөлгөр булчингийн эсийн пролефрацийг саатуулдаг [25]. Харин сапонин Rg1 ба Rb1 нь PI3K/Akt/Enos pathway-д нөлөөлснөөрөө NO (nitric oxide)-г идэвхжүүлж эндотелиэс хамааралт судасыг өргөсгөнө. Үүнээс харахад ПНС нь гөлгөр булчингийн агших чадварыг Са+ бууруулж сулруулснаар ихэссэн артерийн даралтыг буулгаж нөлөөлдөг байна.

V. Сапонин бие махбодид үйлчлэх нь

Судас бохирдсоноос цусны эргэлтийн үйл ажиллагаа саатаж, бөглөрөн бие махбодийн бүхий л эд эрхтэнд хэсэг газрын цусан хангамжийн дутагдал үүсдэг. Цусан хангамжийн дутагдалд тархи зүрх илүү мэдрэг байж, цусан хангамж дутагдсан хором бүрт эдийн эргэшгүй өөрчлөлт ордог. Өвчин үгүй эрүүл судас нь амгалан тайван амьдрахын үндэс билээ. Орчин үеийн дэвшилтэт технологиор гарган авсан ургамлын гаралтай сапонин бэлдмэл нь гаж нөлөөгүйгээр бүх биеийн судасыг цэвэрлэж эрүүлжүүлнэ.

1. Тархины ишемийн үед үзүүлэх үр нөлөө“ПНС нь холтослог нейронуудад гипокси/реперфузээс үүссэн

оксидатив стрессийг бууруулдаг [26]”Аэроб метаболизмын үед хүчилтөрөгчийн радикалын хэт үүсэл, түүний

клиренс нь алдагдах нь оксидатив стрессийн шалтгаан болж үр дүнд нь липидийн пероксидаци болсноор эсийн мембран гэмтдэг. Энэ нь митохондрийн үйлийн алдагдал, лизосомын гэмтэл, эс хайлж эдийн хаван

22


руу хөтөлснөөр улмаар чөлөөт радикалын гинжин урвалыг эхлүүлдэг. Хэдийгээр оксидатив стресс болон тархины гэмтэлийн хоорондох хамаарал бүрэн тодорхой бус боловч хэд хэдэн судалгаа оксидатив гэмтэл нь үрэвслийн урвалыг өдөөснөөр, генийн өөрчлөлтийг сэдээснээр мөн сигнал трансдукцийн замд оролцсоноор тархи мэдрэлийн өвчин, диабет, нефрозыг үүсгэдэг гэж үзэж байна. Мөн түүнчлэн гипокси/ реперфузийн дараа (hypoxy/reperfusion–H/R) тархинд антиоксидант болох superoxide dismutase (SOD)-н идэвх, glutathione, glutathione peroxidase нь нилээд их буурдаг харин malondialdehyde (MDA)-н үүсэл мэдэгдэхүйц ихэсдэг байна. Nitric oxide synthase нь эсэд nitric oxide (NO)-г үүсгэдэг. NO хэт их үүсэх үед NO нь superoxide anion (O2−•)-той урвалд орж detrimental peroxynitrite anion (OONO−) үүсгэдэг байна. Тогтвортой оксид OONO− нь мембраны липидийн пероксидацижүүлж, уургийн гэмтэл, ДНХ гинжин бүтэцийг гэмтээдэг ба энэ нь тархины эдийн гэмтэлийг үүсгэдэг. Тиймээс оксидатив стресс нь тархины гипокси/реперфузийн (H/R) гэмтлийн гол түлхүүр фактор гэдэг нь тодорхой байна. ПНС нь in vivo ба in vitro мэдрэл хамгаалах эффекттэй ба үрэвслийн эсрэг үр нөлөөтэй болох нь батлагдсан. Мөн түүний тархины ишемийн эсрэг үр нөлөө нь цусны судасыг амраах, тромбоцитыг агрегацийг бууруулахтай холбоотой гэж үздэг. Урдны судалгаанууд ПНС нь ишеми болсон тархины эдэд brain-derived neurotrophic factor, nerve growth factor болон basic fibroblast growth factor зэргийн экспрессийг зохицуулснаар холтослогийн нейронуудыг хамгаалдаг гэж үзэж байсан бол сүүлийн үед mitochondrial-mediated апоптозын зам болох JNK signal transduction path-way-г саатуулснаар ишемийн эсрэг үр нөлөө нь гарч байна гэж үзэж байна [26].

ПНС-ийн тархины ишемийн эсрэг хамгаалах үр нөлөө болон тархины H/R гэмтэлийн үеийн түлхүүр фактор дээр үндэслэн бид ишеми/ реперфузийн гэмтэлийн дараа ПНС нь мөн л антиоксидант үйлдэл үзүүлнэ гэж таамаглал дэвшүүлсэн. Тийм болохоор энэ судалгаа нь H/R гэмтэлийн дараа хулганы тархины холтослог нейронд үзүүлэх ПНС -ийн үр нөлөө болон механизмийг шалгахаар хийгдсэн [26].

Үр дүн:ПНС нь тархины H/R гэмтэлтэй холтослогийн нейроны амьдрах

чадварыг нь дээшлүүлсэн [26].Өсгөвөрлөсөн холтослогийн нейроны эсийн амьдрах чадварыг үнэлсэн.

Хулганы холтослог нейроны өсгөвөрийг ПНС-тэй болон ПНС-гүй нөхцөлд 24 цагын турш H/R гэмтэл учруулсан. Үр дүн нь өсгөвөрлөсөн нейроны амьдрах чадварыг илэрхийлэх абсорбанс утга нь ПНС-тэй нөхцөлд дан ганц H/R-ээр гэмтээсэн нөхцөлтэй харьцуулахад илэрхий өссөн (P < 0.01).

23


Сонирхолтой нь ПНС-ний хамгаалах үр нөлөө нь MTT тестээр хэмжсэн бидний туршилтын нөхцөлд тунгаас (2, 10, 50 mg/L)

хамааралтай байсан. (Диаграмм 1).

Диаграмм 1

H/R гэмтээсэн нейроны амьдрах чадварт ПНС-ийн нөлөөсөн байдалНейронуудын өсгөвөрийг ПНС 2, 10, 50 mg/L-аар тус тус үйлчилсэн

ба H/R-ээр 24 цагийн турш цочроосон. Эсийн амьдрах чадварыг MTT шинжилгээгээр үнэлсэн.

Data are expressed as mean ± SD, n = 6 per condition. aP < 0.01, vs. control group (normal neurons); bP < 0.01, vs. H/R-treated cortical neurons (one-way analysis of variance).

H/R гэмтэлийн дараа холтослогийн нейронуудын SOD, MDA болон NO түвшинд нөлөөлсөн ПНС-ийн нөлөө [26]

Цэвэр өсгөвөрлөсөн нейронуудын исэлдүүлэх медиаторууд болох SOD, MDA, NO-н үүсэлтийг үнэлэн ПНС-н антиоксидант идэвхийг шалгасан. Хулганы холтослогийн нейроны цэвэр өсгөвөрийг ПНС-тэй болон ПНС-гүй нөхцөлд 24 цагийн турш H/R-ээр цочроосон буюу гэмтээсэн. H/R-аар цочроосон нейронуудад NO ба MDA түвшин нилээд ихэссэн ба SOD түвшин буурсан байв. (P < 0.01). ПНС 2, 10, 50 mg/L-ээр урьдчилан үйлчилсэн нейронуудад H/R-н улмаас үүсэх NO ба MDA үүсэлт бага байсан ба SOD түвшин мэдэгдэхүйц өсөж, өсөлт бууралтын түвшин нь ПНС-н тунгаас шууд хамаарч байв. (Диаграмм 2)

Диаграмм 2

Гипокси/реоксижуулсан холтослогийн нейронуудад A- malondialdehyde (MDA), B- superoxide dismutase (SOD), C- nitric oxide (NO)-ийн үүсэлтэнд ПНС нөлөөлсөн нь.

24


Нейронуудын өсгөвөрийг ПНС 2, 10, 50 mg/L-аар тус тус үйлчилсэн ба H/R-ээр 24 цагийн турш цочроосон. Data are expressed as mean ± SD, n = 6 per condition. aP < 0.01, vs. control group (normal neurons); bP < 0.01, vs. H/R-treated cortical neurons (one-way analysis of variance).

ПНС нь H/R гэмтэлийн дараа нейроны inducible nitric oxide synthase (iNOS) болон neuronal nitric oxide synthase (nNOS)-н mRNA экспрессийг гайхамшигтайгаар дарангуйлсан [26]

Real-time reverse transcription-PCR шинжилгээгээр iNOS ба nNOS-н илрэлийг транскрипцийн түвшинд тодорхойлсон. H/R нь хулганы холтослог нейрон дахь iNOS ба nNOS-ийн mRNA экспрессийг илт ихэсгэсэн (P < 0.01). ПНС нь гэмтэлтэй нейроны iNOS ба nNOS-ийн mRNA экспрессийг бууруулсан (P < 0.05 or P < 0.01) ба 50 mg/L ПНС нь хамгийн ач холбогдолтой үр нөлөөг үзүүлсэн. (P <0.01; Диаграмм 3).

Диаграмм 3

ПНС нь H/R-аас үүссэн A-inducible nitric oxide synthase (iNOS) ба B- neu-ronal nitric oxide synthase (nNOS)-ийн mRNA экспрессийг илт бууруулсан.

Нейронуудын өсгөвөрийг ПНС 2, 10, 50 mg/L-аар тус тус үйлчилсэн ба H/R-ээр 24 цагийн турш цочроосон. iNOS ба nNOS-ийн mRNA түвшин real-time reverse transcription-PCR шинжилгээгээр хэмжсэн.

Data are expressed as mean ± SD, n = 6 per condition. aP < 0.01, vs. control group (normal neurons); bP < 0.05, cP < 0.01, vs. H/R-treated cortical neurons (one-way analysis of variance).

ПНС нь H/R гэмтэлийн дараа нейроны inducible nitric oxide synthase (iNOS) болон neuronal nitric oxide synthase (nNOS) уургийн экспрессийг илт дарангуйлсан [26]

Супернатант дахь iNOS ба nNOS-ийн уургийн түвшинг the ELISA шинжилгээгээр тодорхойлсон. Хүлээж байсанчлан H/R нь холтослог нейрон дахь iNOS ба nNOS уургийн түвшинг ихэсгэж байсан (P < 0.01; Figure 4). Харин ПНС нь iNOS ба nNOS уургийн түвшинг бууруулсан (P < 0.01), ялангуяа 50 mg/L тун нь илүүтэй. (Диаграмм 4).

25


Диаграмм 4

ПНС нь A-inducible nitric oxide synthase (iNOS), B- neuronal nitric oxide synthase (nNOS) түвшинг гипоксигээр гэмтээсэн нейронд бууруулж байна.

Нейронуудын өсгөвөрийг ПНС 2, 10, 50 mg/L-аар тус тус үйлчилсэн ба H/R-ээр 24 цагийн турш цочроосон. iNOS and nNOS protein expression was measured using the enzyme linked immunosorbent assay. Data are ex-pressed as mean ± SD, n = 6 per condition. aP < 0.01, vs. control group (normal neurons); bP < 0.01, vs. H/R-treated cortical neurons (one-way anal-ysis of variance)

Хэлцэмж [26]Оксидатив стрессийн үед NO ихсэн супероксидын анионтэй нэгдэж per-

oxynitrite (ONOO−) үүсгэн энэ нь оксидатив гэмтлийг үүсгэдэг. SOD идэвх болон MDA-н агууламж нь эс дэх чөлөөт хүчилтөрөгчийн радикалыг түүж идэвхгүйжүүлэх агентын чадварыг заадаг. Энэ судалгаагаар H/R гэмтэл учруулсан холтослогийн нейронуудад SOD-н түвшин илэрхий буурсан ба NO ба MDA түвшин илэрхий ихэссэн нь холтослог нейронуудад оксидатив гэмтэл үүссэнийг зааж байна.

Тус судалгаан дээр ПНС нь цэвэр өсгөвөрлөсөн холтослог нейронуудад H/R гэмтэл үүсгэсний дараа тунгаас хамаарч NO ба MDA үүсэлтийг бууруулж SOD-н үүсэлтийг ихэсгэсэн.

ПНС-ээр урьдчилан үйлчилэхэд iNOS ба nNOS mRNA экспрессийг дарангуйлж байсанаас үзэхэд ПНС нь iNOS ба nNOS-ийн уургийн экспрессийг саатуулснаараа мэдрэл хамгаалах чадвартайг харуулж байна. Энэ судалгаа нь ПНС нь тархины ишеми, реперфузийн гэмтлийн үед антиоксидантийн үүрэг гүйцэтгэх фармакологийн идэвхтэй болохыг батлаж байна.

Мөн бид ПНС нь iNOS ба nNOS-н mRNA болон уургийн нийлэгжлийг дарангуйлж байснаас үзэхэд NO-н агууламжийг бууруулдаг болохийг тогтоолоо.

26


ПНС

Тархины ишемийн бүс дэхь Са++

агууламж бууруулах

Тромбо, агрегаци буурах ӨХИП-ийн хэт сэдээгдэл буурах

Тархины эсийн гэмтэл зогсоноБөглөрөл, үрэвслийн нэвчдэс

зайлуулагдах

ПНССудасны ханын н/ч багасгана

Судсанд явагдах үрэвсэлийн процесс

саатах

Хаван өвдөлт багасна

Үгийн товчол: ӨХИП-өөхний хэт исэлдэлтийн процесс, ПГ-простогландинТархины хавагналтын эсрэг үйлдэл

Судасны ханыг

бэхжүүлнэ.

Са+ хамааралт фосфолипаза бууруулах

ПГ, лейкотриен TAF, арахидоны хүчил, монокин ялгарах үзэгдэл

дарангуйлагдах

2. Яс үе мөч, нурууны өвчнүүдийн үед нөлөөлөх

Архаг үрэвсэлт өвчин, хөдөлгөөний хомсдол, бодисын солилцооны эмгэгийн үед бодисын солилцооны завсрын илүүдэл хорт бүтээгдэхүүнээр ясны судас бөглөрч, цусан хангамж муудаж улмаар ясанд хүрэх шим тэжээлийн бодисын дутагдан яс бөх бат чанараа алдаж сийрэгжинэ. Тиймээс ясны сийрэгжилтийн эсрэг эрдэс бодис нөхөх, хөдөлгөөн, гормон зэрэг эмчилгээнээс гадна судас цэвэрлэж цусан хангамжийг сайжруулах эмчилгээ нь чухал эмчилгээний тактик юм.

27


Нурууны нугалам шахагдах тусам диск зөөлөн эд дэх сүүний хүчил, глюкоз, хүчилтөрөгч багасч диск тэжээлгүйтэн задарч бүлтрэнэ. Сапонин хэрэглэснээр нурууны яс, зөөлөн эд дискны тэжээл нөхөгдөн, эд эс нөхөн сэргээгдснээр нурууны өвчнийг анагаах үйлдэлтэй.

Ясны хялгасан судсууд хатуурлын үед нарийссанаар ясны цусан хангамж муудаж улмаар ясанд хүрэх тэжээл буурснаас яс сийрэгждэг

гаверсовын суваг

артериал

венул

Дискийн цулхийлт нь мэдрэлийн судасыг дарснаас мэдрэлийн судасны эд механик шалтгаант үрэвсэл үүсэх бөгөөд тэрхүү гэмтэл

нөхөн сэргээгдэх боломж нь мэдрэлийн эсэд хялгасан судлаар ирэх шим тэжээлтэй шууд холбоотой. Иймээс цусан хангамж сайн бол мэдрэлийн эсийн нөхөн төлжилт нэмэгдэнэ. Ингэснээр дарагдлаас шалтгаалсан гэмтэл эдгэх, дасах зохицох нөхцөл бүрдэнэ.

28


3. Хөгшрөлтийн эсрэг нөлөө

Сапонин

АТФ

Рибосом, Митохондрын мембранд полипептид

Иммуноглобулин G Иммуноглобулин M Интерферон Интерлейкин

Эсийн мембранд (гамма төлөв багасна) Редокси потенциал

Арьс зөөлрөх, арьсны өнгө сэргэх

Эсийн нөхөн төлжилт сайжирна

ӨХИП мембраны нийлэгжилт

ДНХ, РНХ нийлэгжилт

Ферментийн идэвхинэмэгдэнэ

Пурин, Пиримидиний суурь нийлэгжилт

Биеийн дулаан > 37’C

Глютатион абсорбци Тосны хүчил Вит E

НАДФН ДулаанН2О

Бие махбодид орох

Микро циркуляци сайжрах

4. Эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөнд нөлөөлөхПанакс ното орхоодойн үндэсээс гарган авсан сапонины фракцуудыг

хүний эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөн болон прогрессд хэр зэрэг нөлөөлөхийг туршиж үзэхэд ДЭМБ-н шалгуурын дагуу 15 эрэгтэйн үрийн шингэний сорьцонд ПНС-г 1.0 mg/ml болон 2.0 mg/ml тунгаар тус бүр туршиж үзэхэд үр дүн нь сапонины фракцууд эр бэлгийн эсүүдийн хөдөлгөөнийг ихэсгэж 60 болон 120 дахь минут орчимд эр бэлгийн эсийн давшилт ажиглагдсан [27].

29


ПНС ц/х АТР ИНЛПЦөсний хүчил,

бэлгийн гормоны нийлэгжилт

Эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөн идэвхжих, үр тогтоох чадвар сайжрах

NADPH ,02

VI. Фармакологийн үндсэн үйлдэл1. Тархины ишемийг сааруулна, тархины ишемийн эргэн нэвчилтийн

гэмтэл (reperfusion injury)-ээс үүссэн тархины саа саажилтын индекс (apoplexy index)-ийг бууруулна. Тархины хаванг бууруулна, ишеми болсон эдэд Са+ны агууламжийг бууруулна.

2. Зүрхний титэм судас,тархины судасны цусны урсгалыг сайжруулна, цусны судсыг өргөсгөнө, гемодинамикыг сайжруулна.

3. Тромбозыг хайлуулах (inhibition rate: 92.1%), ба t-PA идэвхийг сайжруулна.

4. ADP-ээр өдөөсөн болон арахидоны хүчлээр өдөөсөн тромбоцитыг агрегацийг (83% хүртэл) саатуулна.

5. Цус бүлэгнэх хугацааг уртасгана.6. Хэвийн даралттай үед гипоксид тэсвэрлэх чадварыг сайжруулна,

зүрхний булчингийн эсүүдийг гипоксид тэсвэрлэх чадварыг сайжруулна, зүрхний булчингийн эсийн хүчилтөрөгчийн хэрэгцээг буулгахын зэрэгцээ хүчилтөрөгчийн дахин хангамжаар үүсгэгдсэн гэмтлийг саатуулна.

7. Судасны ханын үрэвслийг намдааж, судас хатуурлын эсрэг үйлчилж цусны илүүдэл липид, холестролыг бууруулж судас хатуурал даамжрахаас сэргийлнэ.

VII. Фармакологийн нэмэлт үйлдэл1. Дархлаа тогтолцоог дэмжин өвчин эсэргүүцэх чадварыг сайжруулна. Өвчин эсэргүүлцэх чадварыг сайжруулдаг гэж олон жилийн турш хэрэглэсээр ирсэн ба орчин үеийн клиникийн туршилтаар Панакс нотожинсэнгээс гарган авсан полисахаридууд болон сапонинууд нь макрофагыг өдөөх, эсрэг бие үүсэлтийг эрчимжүүлэх, хавсаргыг идэвхжүүлэх, Т эсийн пролефрацийг эрчимжүүлдэг нь нотлогдсон байна.2. Шархны эдгэрэлтийг түргэсгэнэ.3. Антиоксидант үйлдэлтэй, хөгшрөлтийг удаашруулна. 4. Эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөнийг идэвхжүүлж, үр тогтоох чадварыг

сайжруулна. 5. Түрүү булчирхайн хорт хавдрын эсийн ургалтыг саатуулна.6. Үе мөчний ревматойдны артрит өвчний эмчилгээнд үр дүнтэй.

30


VIII. Хэрэглэх заалт1. Атеросклероз, түүний хүндрэлүүд2. Гиперлипедиеми, гиперхолестролеми3. Цээжний өвдөлт, цээжний дистресс, тогтвортой болон тогтворгүй

зүрхний бах 4. Зүрхний шигдээсийн дараах байдал5. Зүрхний титэм судсанд стент тавиулсны дараа6. Тархины цус хомсрох дайрлага7. Ишемийн инсульт8. Саа саажилт, харвалтын дараах байдал9. Нүдний торлогийн төвийн венийн бүлэнт бөглөрөл10. Тромбофлебит11. Артерийн судасны тромбозууд12. Тархины судасны хатуурлаас улбаатай толгойн өвдөлт, ой тогтоолт

муудах13. Нурууны өвчнүүд, остеохондроз14. Ревматойд артрит өвчний эмгэгжамын эмчилгээтэй хамт

IX. Эсрэг заалт• Геморрагийн инсульт өвчний хурц үед.• Элэгний цирроз, дутагдал• Гемостазд нөлөөлдөг эмийн бэлдмэл, цусны бүлэгнэлтийн эсрэг эмтэй

хамт хэрэглэх • Ното сапонинд харшилтай үед.

X. Хэрэглэх арга тунТариагаар:100мл 0,9% натрийн хлорид эсвэл 5% глюкозын уусмалаар шингэлэн

хоногт 1 удаа судсанд дуслаар хийнэ. Стандарт тун: Насанд хүрэгчдэд: 200-300 мг (2-3 ампул) / хоног.Хоногийн дээд тун: 400 мг (4 ампул) / хоног.Курс эмчилгээ: 30 ампул болно. Дараагийн курс эмчилгээг 5-10 өдөр

завсарлаж хийнэ. Эхний удаад тарихдаа өдөрт 200мг-аар эхлэн 400 мг хүргэж өдрийн тунг

нэмнэ.

Капсулаар уух:Эмчилгээний зорилгоор: 2 капсулаар өдөрт 3 удаа ууна. Эмчилгээний

хугацаа 30 хоног. Урьдчилан сэргийлэх болон харвалт дахихаас сэргийлэх зорилгоор:

Өдөрт 1-2 капсулаар хамгийн багадаа 30 хоног ууна.

31


д/д Хэрэглэх эмгэгүүд Тун хэмжээ

1. Цус хомсрох харвалтын үедАль болох цаг алдалгүй эмчилгээг эхлүүлэх шаардлагатай ба курс эмчилгээний тоо 3-5

удаа

Цус харвалтын нөхөн сэргээх эмчилгээний үед

Эмчилгээг удаан үргэлжлүүлэх нь үр дүн сайн ба курс эмчилгээг судсаар хийгээд завсарлах

үед капсулаар уух нь илүү зохимжтой.

2.Зүрхний шигдээс, Зүрхний ишеми

өвчинАль болох цаг алдалгүй эмчилгээг эхлүүлэх шаардлагатай ба курс эмчилгээ 2-4 удаа

3. Судас хатуурах өвчин Курс эмчилгээ 2-4 удаа

4.Дархлаа сэргээх, эсэргүүцэл

сайжруулах үедКурс эмчилгээний тоо 2-5 удаа

5.Эр бэлгийн эсийн хөдөлгөөнийг

идэвхижүүлэх, үр тогтоох чадварыг сайжруулах эмчилгээний үед

Хүний биеийн жинтэй уялдуулан хийнэ. Курс эмчилгээний тоо 2-5 удаа

6. Ревматойд артритын үедҮрэвслийн эсрэг, эмгэг жамын эмчилгээтэй

хослуулана. курс эмчилгээний тоо 1-3 удаа

• Уг тариаг сахарын өвчтэй хүмүүс 0.9% - ийн NaCL-ын изотоник уусмалаар шингэлнэ.

• Дуслаар анх удаа хэрэглэж буй үед маш аажим дусааж хүнээ анхааралтай ажиглах

• Эмчилгээг хийх тохиолдолд, урьд өдөр нь архи хэтрүүлж хэрэглэсэн, халуурсан, нойр алдсан, хэт ядарсан ба хэт оройн цагаар эмчилгээ хийх нь гаж нөлөө гарах магадлал ихэсдэг тул дээрх зүйлсийг анхаарна уу.

Luotai тариа нь УАУ-ны тарианы хэлбэрт орсон дэлхийн анхны ургамлын гаралтай эм бөгөөд 1983 оноос хойш анагаах ухаанд хэрэглэгдэж буй юм. Ямар өвчинд яаж хэрэглэхийг тарианы ерөнхий зааврын хүрээнд, хүний нас, жин, өвчний явцаас шалтгаалан хийнэ.

32


Давуу талУргамлын гаралтай учир гаж нөлөө бага.Цус алдах эрсдэл маш бага.PT, INR шинжилгээгээр тунг тохируулах шаардлагагүй.

БолгоомжлолЖирэмсэн эмэгтэйд болгоомжтой хэрэглэнэ. Эмчилгээний үед нүүр улайх

буюу харшилын шинж илэрвэл зогсооно. Хэрэв бага зэргийн тууралт илэрч байвал бэлдмэлийг үргэлжлүүлэн хэрэглэнэ. Гаж нөлөө хүнд явцтай илэрвэл эмчилгээг зогсоож, яаралтай тусламж үзүүлнэ.

Гаж нөлөө: Хоолой хатах, толгой эргэх, зүрх дэлсэх, арьсан дээр тууралт гарах шинж ховор тохиолдолд гарна. Энэ үед тариаг зогсооход дээрх шинжүүд арилна. Маш ховор үед анафилаксийн урвал гарч болно.

Хэрэглэх онцлог: Цус алдах эрсдэлтэй болон мэс засал хийлгэх өвчтөнүүдэд бэлдмэлийг болгоомжтой хэрэглэнэ. Бэлдмэлийн судас өргөсгөх нөлөөгөөр артерийн их даралт буух боловч тогтвортой даралт буулгах эмчилгээнд хэрэглэхгүй.

Эмийн сангаас олгох журам: Жороор олгоно.Үйлдвэрлэгч: Kunming pharmaceutical corp Албан ёсны төлөөлөгч: Долмалин ХХК

XI. Сапонин клиник туршилтын үр дүнгүүд

1.Saponin injection (Luotai) –г тархины цус харвалтын эмчилгээнд хэрэглэсэн клиникийн туршилт

Эмнэлгүүд: Туршилт хийсэн үндсэн эмнэлэг Beijing Xiyuan Hospital of Chinese Tra-

ditional Medicine Research Insitute (Хятадын уламжлалт эмийн судалгааны хүрээлэн).

Хамтран ажилсан эмнэлэгүүд: Beijing Guanganmen Hospital, Shang-hai Affiliate Longhua Hospital of Shanghai Chinese Traditional Medicine University.

Хугацаа: 1997 оны 9 сараас – 1999 оны 3 сар

Судалгааны багийн удирдагч: Prof.Wengweiliang, Prof.CuiTianhong ,Prof.KouQiuyuan

33


Luotai нь Хятадын уламжлалт анагаах ухааны 4-р ангилалын эм бөгөөд ПНС-ийн тарилгын нунтаг хэлбэр юм. 1997 оны 9 сараас – 1999 оны 3 сарын хооронд Beijing Xiyuan Эмнэлгийн удирдлагын доор Beijing Guangan-men Hospital, Shanghai Affiliate Longhua Hospital of Shanghai Chinese Traditional Medicine University дээр тус эмийн үр нөлөө, харшламтгай чанар, эсрэг нөлөө зэргийн клиникийн туршилт явуулсан байна. Туршилтанд нийт 140 өвчтөн оролцсоноос 110 нь туршилтын бүлэг, 30 нь хяналтын бүлэг байв. 110 өвчтөнөөс 50 нь (үндсэн туршилтын бүлэг) мөн 30 хяналтын бүлэг нь Beijing Xiyuan Эмнэлэг дээр, үлдсэн нь Beijing Guanganmen Hospital, Shanghai Affiliate Longhua Hospital of Shanghai University эмнэлгүүдэд тус бүр 30 өвчтөн нь нээлттэй эмчилгээнд хамрагдсан байна.

Үр дүн: Санамсаргүй хяналттай туршилт дээр нийт эмчилгээнд хамрагдсан өвчтөнүүдээс 96.00 хувь нь үр дүнтэй гарсан харин хяналтын бүлгийн 51.67 хувь нь үр дүнтэй байсан ба нээлттэй эмчилгээнд хамрагдсан өвчтөнүүдийн 93.33% үр дүнтэй гарсан байна.

1. Хамрагдсан өвчтөнүүд: Нийт 140 хэвтэн эмчлүүлэгчид хамрагдсан2. Насны хязгаар: Хүснэгт 1-ээс харна уу.

Хүснэгт 1: Насны хуваарилалт(X±SD) (Жил)

Бүлэг тоо ≤50n (%) 51-60n (%) 61-70n (%) Дундаж нас

Туршилтын бүлэг 50 3 (6) 12(24) 35(70.00) 64.30+8.07

Хяналтын бүлэг 30 3(10) 5(16.67) 22(73.33) 64.20+9.52

Нээлттэй эмчилгээний бүлэг 60 4(6.67) 10(16.67) 46(76.67) 64.11+7.72

Эмчилгээний болон хяналтын бүлгийн хоорондын харьцуулалт: X2=0.90 P>0.05

Хүснэгт 1-ийн мэдээллээс үзэхэд статистик тооцооны мэдэгдэхүйц өөрчлөлт гарахгүй байна. Насны хоорондын харьцуулалт хийх боломжтой.

3. Эмнэлзүйн шинж тэмдэг: Өвчтөнүүдийн бүлэг тус бүрийн эмийн нөлөөний харьцуулалтыг үнэлэх эмнэлзүйн шинжийг хүснэгт 2-т үзүүлэв.

Хүснэгт 2

Шинж тэмдэгЭмчилгээний

бүлэг=50N(%)Хяналтын

бүлэг=30N(%)Нээлттэй эмчилгээний

бүлэг =60 N (%)

Хөл гарын талласан саажилт

49(98.00) 29(96.67) 60(100.00)

Нүүрний талласан саажилт

45(90.00) 28(93.33) 29(48.33)

Хэлний булчин хатуурах 38(76.00) 22(73.33) 38(63.33)

34


Ярих чадваргүй болох 5(10.00) 4(13.33) 8(13.33)

Биеийн талласан мэдээгүйжилт

30(60.00) 18(60.00) 45(75.00)

Цайх 25(50.00) 17(56.67) 27(45.00)

Амьсгал давчдах хүч сулрах

33(66.00) 23(76.67) 40(66.67)

Толгой эргэх 30(60.00) 23(76.67) 38(63.33)

Толгой өвдөх 1(2.00) 8(26.67) 10(16.67)

Дотор муухайрах 4(8.00) 5(16.67) 8(13.33)

Бөөлжих 1(2.00) 2(6.67) 3(5.00)

Хар шүлс асгарах 12(24.00) 15(50.00) 16(26.67)

Хөлрөх 14(28.00) 16(53.33) 10(16.67)

Зүрхний хэм алдах (Car-dio palmus)

13(26.00) 16(53.33) 15(25.00)

Шингэнээр гүйлгэх 10(20.00) 8(26.67) 7(11.67)

Өтгөн хатах 14(28.00) 4(13.33) 5(8.33)

Оноо Оноо 15.10±6,98 Оноо 17.04±6.56 Оноо 15.37±8.15

Эмчилгээний болон хяналтын бүлгийн хоорондын харьцуулалт:t=1.23 P>0.05

Хүснэгт 4-ийн мэдээллээс үзэхэд статистик тооцооны мэдэгдэхүйц өөрчлөлт гарахгүй ба харьцуулалт хийх боломжтой.

1. Судалгааны аргачлалуудӨвчтөнүүдийн сонголтI. Оношлогооны шалгуур 1. Хятадын уламжлалт анагаах ухааны оношлогооны шалгуур нь цус

харвалтын эмчилгээнд зориулсан шинэ эмийн клиникийн туршилтын удирдамжийн дагуу байна.

1. Гол симптомууд: гемиплеги-талласан саажилт, нүүрний мэдрэлийн саажилт, ком, хөшүүн хэл, ярихын хэлгүйдэл, гемианестези-талласан мэдээ алдалт

2. Хурц инвази3. Өвчин эхлэхэд сэдээгч хүчин зүйлс нөлөөлсөн байх ба ихэвчлэн аура

симптомууд ажиглагдана.4. Ихэнх өвчтөнүүдийн нас нь 40-с дээш байна.5. Гол симптомуудаас 2 буюу түүнээс дээш байгаа бол, мөн хурц

инвази бол хэлний хөшүүн байдал, пульс, сэдээгч хүчин зүйл, аура шинж болон насыг харгалзан үзэж оношийг батлана.

2. Эмнэлзүйн шинж тэмдэг болон симптомуудыг ялган оношлох хятадын уламжлалт анагаах ухааны шалгуур:

Коллатерал судсууд, мэдрэлийн сувгийг хамарсан цус харвалт, чи (биоэнерги) дутагдах, судас бүлэнгээр бөглөрөх, гемиплеги, нүүрний

35


мэдрэлийн саажилт, хөшүүн хэл эсвэл ярихын хэлгүйдэл, гемианестези, цайж цонхийх, амьсгал давчдах, хүч тамир сулрах, толгой эргэх, шүлс ихээр гарах, зүрхний хэм алдагдах, шингэн суулгах, хөл гарын хөөн хавдах (tume-faction), хэл нимгэрэн цайрах, пульс өнгөцхөн (утсан) байх

3. Өрнийн анагаах ухааны оношлогооны шалгуур: тархины шигдээсийн атеросклерозын тромбозын оношлогооны шалгуур нь Үндэсний тархины судасны өвчний шинжлэх ухааны хурлын 4 дэх хэсгийн тогтоосны дагуу байх ба Мэдрэлийн мэс заслын хятадын сэтгүүл №3 дугаараас үзэж болно.

Тархины шигдээсийн атеросклерозын тромбоз:1. Чимээгүй тайван байх үед голдуу эхлэнэ2. Ихэвчлэн толгой өвдөх, бөөлжих шинжүүд илэрхий илрэхгүй3. Аажмаар муудаж, өвчний үе шат даамжирна. Энэ нь голдуу

тархины судасны атеросклероз эсвэл артерийн үрэвсэл болон цусны өвчнүүдээс үүдэлтэй байна.

4. Ухаан санаа саруул эсвэл эхлэлээс 1-2 өдрийн дараа бага зэрэг самуурна.

5. Хүзүүний артери эсвэл нугалам-суурийн артерийн системийн шинжүүд илрэнэ.

6. CT эсвэл MRI үзлэгээр тархины шигдээс (инфаркт) илрэнэ.7. Нурууны хатгалтаар нугасны усанд цус агуулаагүй байна.

4.Цус харвалтын үе шатны стандарт1. Хурц үе шат: Хоёр долоо хоног хүртэлх үе, хамгийн урт апоплекси

үргэлжлэх нь хөндий эсвэл биежсэн эд үүссэнээс хамаарч нэг сар байна.

2. Эдгэрэлтийн үе: Хоёр долоо хоногоос зургаан сар байна.3. Үлдэц үе: Зургаан сараас дээш хугацаа орно.

II. Тест хийх тохиолдлуудын шалгуур1. Тохиолдлуудын оруулах шалгуур1. Дээр дурдсан тархины шигдээсийн атеросклерозын тромбозын

өрнийн анагаах ухааны оношлогооны шалгуур, хятадын уламжлалт анагаах ухааны шалгуур, симптомууд болон шинж тэмдгийн ялган оношлогооны хятадын уламжлалт анагаах ухааны шалгууруудад нийцсэн хурц үедээ байгаа өвчтөнүүд тест хийх тохиолдолд хамрагдана.

2. Насны хязгаар 35-70 насны хооронд байна.

2. Тохиолдлуудын хасах шалгуур1. Транзиторный тархины шигдээсийн эхлэл2. Шинжилгээгээр тархины гэмтэл, тархины шимэгчээс үүдэлтэй тархины

36


шигдээс болон оюун санааны өөрчлөлт, зүрхний хэрлэг өвчин, титэм судасны өвчин болон тосгуурын фибриляцитай хавсрах зүрхний бусад өвчнүүд болох нь батлагдсан

3. Нас нь 70-с дээш байх, жирэмсэн болон хөхүүл эмэгтэйчүүд, энэ эмэнд харшил өгсөн хүмүүс

4. Маш хүнд элэг болон бөөрний анхдагч эмгэгтэй өвчтөн болон дотоод шүүрэл ба цусны системийн эмгэг, сэтгэцийн эмгэгтэй өвчтөнүүд

5. Оруулах шалгуурд нийцээгүй өвчтөнүүд, үр дүнтэй, аюулгүй дүгнэлтэнд нөлөөлж болох бүрэн бус баримтуудтай байх

2. Судалгаа хийсэн аргачлал1. Бүлэглэх: Туршилт гурван эмнэлэг дээр хамтран явагдсан. Beijing Xi-

yuan эмнэлэг: Эмчилгээний бүлгийн 50 тохиолдол, хяналтын бүлийн 30 тохиолдол, бүлэглэлт нь санамсаргүй хяналтын аргыг (randomcon-trolmethod) ашигласан. Beijing Guanganmen эмнэлэг болон Shang-hai Longhua эмнэлэг тус бүр дээр нээлттэй, эмчилгээний бүлгийн 30 тохиолдолд судалгаа явуулсан.

2. Эмчилгээ хийсэн арга1. Эмчилгээний бүлэгт: Luotai® тариаг Күнминг фармакологийн

корпорацид үйлдвэрлэсэн зориулалтын уусгагч ашиглаж 200 мг/туншил хэлбэрээр хийсэн. Тун ба биед оруулсан арга: Өдөрт нэг удаа 2 туншил буюу (400мг)-ыг 5% глюкоз 250 мл уусмалаар шингэлж венийн судсанд дуслаар тарьсан.

2. Хяналтын бүлэгт: Күнминг фармакологийн корпорацид үйлдвэрлэсэн Xuesaitong тариаг хийсэн. Тун ба биед оруулсан арга: өдөрт 1 удаа, 400мг-аар 5% глюкоз 250 мл уусмалаар шингэлж венийн судсанд дуслаар тарьсан.

3. Эмчилгээний курс: 15 өдөр нэг эмчилгээний курс болно. 2 дахь курс хоёр өдөр эмчилгээг хийхгүй зогсоон цааш үргэлжүүлж эхэлнэ. Эмчилгээний нийт хоёр курс байна.

4. Ажиглагдсан зүйлүүд

1. Аюулгүй байдлын ажиглалт1. Биеийн ерөнхий үзлэг2. Цус, шээс, өтгөний ерөнхий шинжилгээ3. Элэг ба бөөрний үйл ажиллагааны шинжилгээ4. Зүрхний цахилгаан бичлэг2. Эмчилгээний үр дүнгийн ажиглалт1. Ухаан санааны байдал, хэл яриа, атлетик үйл ажиллагаа2. Мэдрэлийн системийн шинжүүд3. Толгойн CT болон MRI шинжилгээ4. Цусны өөх тосны 6 үзүүлэлт

37


5. Цусны реологи чанарын шинжилгээДээрх 1 ба 2 заавал шалгагдсан 3,4,5 зарим өвчтөнүүд дээр бусад

нь эмнэлгийн нөхцөлөөс болон шаардлагатай тохиолдлууд дээр суурилж хийгдсэн.

3.Үр нөлөөний дүгнэлт, (стандартчилалын мэдээллийг Хятадын анагаах ухааны цус харвалтын эмчилгээнд зориулсан шинэ эмийн клиник туршилтын удирдамжаас лавлаж болно.)

3.Харвалтын түвшин тодорхойлох аргачлал (Ухаан санааны байдал, хэл яриа, бие бялдрын гм. чадавхийг оноогоор

дүгнэх аргачлалыг ашигласан болно.)1. Ухаан санааны байдал: Саруул- 0, бага зэргийн мансууралтай

(нойрноос сэрмэгц ойлгогдохуйц ярих) - 1 , их мансууралтай (нойрноос сэрмэгц үл ойлгогдохоор ярих) - 2, Дэмийрэлтэй - 3, Асфекси - 4.

2. Хэл яриа: Энгийн - 0, ерөнхий утга илэрхийлэх - 1, өгүүлбэр хэлэх боловч утгаа бүрэн илэрхийлж үл чадах - 2, өгүүлбэр хэлж чадахгүй - 3, огт яриж чадахгүй - 4.

3. Дээд мөч буюу мөрний үе гарын хөдөлгөөн: Энгийн - 0, бүтэн дээш өргөгдөх боловч хүч сул - 1, мөрнөөс дөнгөж дээгүүр өргөгдөх - 2, мөр хүрэхгүй өргөгдөх - 3, хөдлөхгүй - 4.

4. Хурууны хөдөлгөөн: Энгийн - 0, бүх хурууг хөдөлгөх боловч хүч сул - 1, гараа дөнгөж атгах - 2, гар атгаж үл чадах - 3, хөдлөхгүй - 4.

5. Дунд чөмөгний үеийн хөдөлгөөн: Энгийн - 0, 450-аас дээш нугарах - 1, 450-аас доош нугарах - 2, үл ялиг хөдлөх - 3, хөдлөхгүй - 4.

6. Доод мөчдийн үений хөдөлгөөн: Энгийн - 0, чөлөөтэй тэнийлгэх ба нугалах боловч булчингийн хүч сул-1, бүрэн бус тэнийлгэх, нугалах-2, үл ялиг хөдлөх – 3, хөдлөхгүй – 4.

7. Биеэ даасан үйлдэл: өөрөөсөө хамаарах ба чөлөөтэй ярих-0, биеэ дааж амьдрах, энгийн ажил хийх боловч зарим нэг үйлдэл хийхгүй-1, алхах ба хагас өөрөөс хамаарах боловч тусламж шаардлагатай-2, зогсох боловч үргэлж тусламж хэрэгтэй-3, үргэлж хэвтэрт-4

Хятадын анагаах ухааны шинж тэмдэггүй-0, хөнгөн-1, дунд зэрэг-2, хүнд-3

3. Үр нөлөөг тооцох стандартЦус харвалтын түвшинг тодорхойлох аргын дагуу, үр нөлөөг тооцохдоо

Nimodipime аргыг ашигласан ба эмчилгээний өмнө бүтэн оноо нь 28 байх ба эхлэх оноо нь 10-с доошгүй байна:[( эмчилгээний өмнөх оноо-эмчилгээний дараах оноо) - эмчилгээний өмнөх оноо]×100%.

(1)Бүрэн эдгэрэх: ≥85%(2)Үр дүнтэй: ≥50%(3)Үр нөлөөтэй: ≥20%(4)Үр дүнгүй: <20%

38


5. Баримт цуглуулалт ба статистик арга1. Шалгаад зөвшөөрсөн тохиолдлууд: эмнэлзүйн туршилт протоколын

дагуу эмнэлзүйн ажиглалтыг чанд явуулна. Тохиолдлууд тестэнд бүрэн хамрагдсан, орхигдуулаагүй, статистик судалгаа явуулах бүрэн жагсаалттай байна.

2. Үр дүнд нөлөөлж болох бүрэн бус бичиг баримттай, эм өгөх зөвшөөрөлд хамрагдаагүй тохиолдлууд хасагдсан.

3. Эмнэлзүйн баримтуудын статистик анализ:

1. Ангилах баримтууд Ridit тест2. Тоолох баримтууд Хи-квадрат тест3. Хэмжих баримтууд t тест ашигласан.

Эмчилгээний үр дүн1. Эмнэлзүйн үр нөлөө: Цус харвалтын үр нөлөөг бүлэг бүрт харьцуулсан:

Жагсаалт 7. Цус харвалтын үр нөлөөний бүлэг бүрийн харьцуулалт

Бүлэг ТооБүрэн

эдгэрэх N(%)Үр дүнтэй

N(%)Үр нөлөөтэй

N(%)Үр дүнгүй

N(%)

Нийт үр нөлөөллийн түвшин (%)

Эмчилгээ-ний бүлэг

50 9(18) 17(34.00) 22(44.00) 2(4.00) 96.00

Хяналтын бүлэг

30 7(23.33) 5(16.67) 14(46.67) 4(13.33) 86.67

Нээлттэй эмчилгээ-ний бүлэг

60 9(15) 23(38.33) 24(40.00) 4(6.67) 93.33

Эмчилгээний болон хяналтын бүлгийн харьцуулалт: U=0.83 P>0.05

2. Эмнэлэг тус бүр дээрх эмчилгээний бүлгүүдийн хоорондын үр нөлөөний харьцуулалтыг

Жагсаалт 8-д харуулав.

Жагсаалт 8: Эмнэлэг тус бүрийн эмчилгээний бүлгийн үр нөлөөллийн харьцуулалт.

Бүлэг ТооБүрэн эдгэрэх N(%)

Үр дүнтэй N(%)

Үр нөлөөтэй

N(%)

Үр дүнгүйN(%)

Нийт үр нөлөөллийн түвшин (%)

Xiyuan Hospital

50 9(18.00) 17(34.00) 22(44.00) 2(4.00) 96.00

Guang Anmen Hospital

30 5(16.67) 10(33.33) 13(43.33) 2(6.67) 93.33

Longhua Hos-pital

60 4(13.33) 13(43.33) 11(36.67) 2(6.67) 93.33

GuangAnmen эмнэлэгийн харьцуулалт: U=0.26 P>0.05Xiyuan болон Longhua эмнэлэгийн харьцуулалт: U=0 P>0.05GuangAnmen болон Longhua эмнэлэгийн харьцуулалт: U=0.23 P>0.05

39


3. Хятадын анагаах ухааны шинж тэмдгийн сайжирсан тохиолдол:

Бүлэг тус бүрд хятадын анагаахын шинж тэмдгийн сайжирсан тохиолдлын харьцуулалт:

Жагсаалт 9.

Шинж тэмдгүүд

БүлэгЭБХБ

НЭБ

Эмчилгээний өмнө N(%)

Эмчилгээний дараа N(%)

Бүлэг доторх харьцуулалт

X2 P

Бүлэг хоорондын харьцуулалт

X2 P

Хөл гарын талласан саажилт

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

49(98.00)29(96.67)60 (100)

37 (74.00)21 (70.00)48 (80.00)

Fisher<0.01Fisher<0.05Fisher<0.01

0.03>0.05

Нүүрний талласан саажилт

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

45 (90.00)28 (93.33)29 (48.33)

35 (70.00)19 (63.33)19 (31.67)

5.1<0.05Fisher<0.052.81>0.05

0.01>0.05

Хэлний булчин хатуурах

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

38 (76.00)22 (73.33)38 (63.33)

29 (58.00)15 (50.00)17 (28.33)

2.9>0.059.6<0.05

13.43<0.010.34>0.05

Ярих чадваргүй болох

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

5 (10.00)4 (13.33)8 (13.33)

3 (6.00)2 (6.67)7 (11.67)

0.14>0.05Fisher>0.05

0>0.053.38>0.05

Биеийн талласан мэдээгүй-жилт

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

30 (60.00)18 (60.00)45 (75.00)

19 (38.00)10 (33.33)29 (48.33)

4.00<0.053.28>0.057.93<0.01

ЦайхЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

25 (50.00)17 (56.67)27 (45.00)

20 (40.00)11 (36.67)16 (26.67)

0.65>0.051.7>0.053.62>0.05

0.036>0.05

Амьсгал давчдах хүч сулрах

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

33 (66.00)23 (76.67)40 (66.67)

16 (32)15 (50.00)24 (40.00)

10 <0.053.5 >0.057.53 >0.05

0.188>0.05

Толгой эргэхЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

30 (60.00)23 (76.67)38 (63.33)

13 (26.00)9 (30.00)12 (20.00)

10<0.0511<0.05

21.43 <0.010.003>0.05

Толгой өвдөхЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

1 (2.00)8 (26.67)

10 (16.67) 0

0 (0)2 (6.67)4 (6.67)

Fisher>0.05Fisher>0.052.02>0.05

Fisher>0.05

Дотор муухайрах

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

4 (8.00)5 (16.67)8 (13.33)

2 (4.00)2 (6.67)

0

Fisher>0.05Fisher>0.05Fisher<0.01

Fisher>0.05

БөөлжихЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

1 (2.00)2 (6.670)3 (5.00)

1 (2.00)0 (0)0

Fisher>0.05Fisher>0.05Fisher<0.01

Fisher>0.05

Хар шүлс асгарах

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

12 (24.00)15 (50.00)16 (26.67)

7 (14.00)9 (30.00)6 (10.00)

1.0>0.051.7>0.054.51<0.05

0.075>0.05

ХөлрөхЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

14 (28.00)16 (53.33)10 (16.67)

10 (20.00)12 (40.00)5 (8.33)

0.49>0.050.60>0.051.22>0.05

0.04>0.05

40


Зүрхний хэм алдах (Car-dio palmus)

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

13 (26.00)16 (53.33)15 (25.00)

12 ()24.0011 (36.67)8 (13.33)

0>0.050.81>0.051.94>0.05

0.06>0.05

Шингэ-нээр гүйлгэх

ЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

10 (20.00)8 (26.67)7 (11.67)

2 (4.00)1 (3.33)2 (3.33)

Fisher<0.05Fisher<0.05Fisher>0.05

Fisher>0.05

Өтгөн хатахЭБ-50ХБ-30

НЭБ-60

14 (28.00)4 (13.33)28 (46.67)

4 (8.00)3 (10.00)5 (8.33)

5.5<0.050>0.05

20.23>0.050.29>0.05

Жагсаалт 9-д эмчилгээний дараа бүлэг тус бүрийн өвчтөний шинж тэмдэг бүр сайжирсан, зарим хэсэг нь статистик анализ (Ridit \test)-ээр илэрхий ялгаа ажиглагджээ.

4. Хятадын анагаахын шинж тэмдгүүдийн оноо: бүлэг тус бүрийн өвчтөнүүдийн оноо- жагсаалт 10.

Жагсаалт 10: Бүлэг тус бүрийн өвчтөнүүдийн шинж тэмдгийн оноо

Бүлэг тооЭмчилгээний

өмнөЭмчилгээний

дарааЯлгаа

Бүлэг дэхь харьцуулалт

Эмчилгээний 50 15.10+6.98 6.28+4.33 8.82+5.70 11.99 <0.01

Хяналтын 30 17.04+6.56 7.25+8.18 9.50+5.51 9.44<0.01

Нээлттэй эмчилгээний

60 15.37+8.15 5.90+4.99 9.47+5.58 13.15<0.01

Эмчилгээний болон хяналтын бүлгийн харьцуулалт: t=1.05 P>0.05Статистикийн t тестээр эмчилгээний болон хяналтын бүлгийн хооронд

хятадын анагаах ухааны шинж тэмдгүүдийн оноог харьцуулахад илэрхий ялгаа ажиглагдаагүй. Харин эмчилгээний дараа бүлэг тус бүрийн өвчтөнүүд статистикийн анализаар маш илэрхий ялгаатай гарсан. (P<0.01)

5. Эмчилгээний дараах пульсийн байдал, хэлний зураглалын өөрчлөлтийн талаар

бүлэг тус бүрийн харьцуулалт: Жагсаалт 11.

Жагсаалт 11: Эмчилгээний дараах пульс болон хэлний зураглалын өөрчлөлтийн талаар

бүлэг бүрийн өвчтөнүүдийн харьцуулалт

Шинж тэмдэгЭмчилгээний бүлэг N=50 ЭӨ ЭД (N)

Бүлэг доторх харьцуу-лалт X2P

Хяналтын бүлэг N=30ЭӨ ЭД (N)

(N)

Бүлэг доторх харьцуу-лалт X2P

НЭБ N=60

ЭӨ ЭД(N) (N)

Бүлэг доторх

харьцуулалт X2 P

Хэлн

ий ш

инж Цайвар

СааралУлаанХэвийн

8 1829 1913 90 4

10.66<0.05

4 1117 153040 0

5.31 >0.05

5 827 3626 130 3

9.47<0.05

41


Хэлн

ий ө

нгөр

Нимгэн цайварБусад

22 3928 11 12.15<0.01

13 2117 9 3.33 >0.05

27 2931 192 2

5.06>0.05Хэ

л

Эмзэг шүдний оромХэвийн

6 625 2419 20

0.05>0.05

4420206 6

0>0.05

13 1731 2616 17

1.00>0.05

Пул

ьс

ГүнзгийУдаанТод

astring ent

хэвийн

15 1411 1524 200 00 1

2.01 >0.05

868 111312110 0

0.8>0.05

8 66 6

43 42 3 2 0 0

2.46 >0.05

Тэмдэглэл: ЭӨ-Эмчилгээний өмнө, ЭД-Эмчилгээний дарааЭмчилгээний болон хяналтын бүлгийн харьцуулалт:Хэлний шинж: X2=11.52 P<0.05Хэлний өнгөр: X2=0 P>0.05Пульсийн байдал: X2=2.43 P>0.05Жагсаалт 11-ээс харахад статистик анализ (X2 test)-ээр эмчилгээний

болон хяналтын бүлгийн хооронд хэлний зураглал, пульсийн байдлыг харьцуулахад хэлний шинж чанар сайжирсан илэрхий ялгаа (P<0.05), гарсан ба бусад нь илэрхий ялгаагүй байсан.

6. Цусны өөх тосны сайжирсан тохиолдол: Эмчилгээний дараах цусны өөх тосны өөрчлөлтийг бүлэг тус бүрийн өвчтнүүдэд харьцуулсан байдал- жагсаалт 12.

Жагсаалт 12. Бүлэг тус бүрийн өвчтнүүдийн эмчилгээний дараах цусны өөх тосны

өөрчлөлтийн харьцуулалт

Бүлэг тооЭӨ

N X+SЭД

N X+SЯлгаа N X+S

Бүлэг дэх харвцуулал

Бүлэг хоорондын

TCЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

49 4.70+0.7730 5.28+1.3260 4.82+1.08

47 4.74+1.2630 4.73+1.1357 4.80+1.28

47 0.04+1.1830 0.54+0.94

57 -0.001+1.21

0.24 >0.053.15<0.010.006>0.05

2.29<0.05

TGЭБ*ХБ* НЭБ

503060

50 1.78+0.8130 1.88+1.1760 1.59+1.01

48 1.77+0.8730 1.92+0.9856 1.72+0.89

48 0.004+0.9330 0.03+0.7756 -0.17+0.61

0.03>0.050.21>0.052.08>0.05

0.13>0.05

HDLЭБ*ХБ* НЭБ

503060

48 1.10+0.3330 1.15+0.3460 1.19+0.24

40 1.12+0.3330 1.08+0.2957 1.15+0.25

40 –0.02+0.1930 0.07+0.3457 0.02+0.27

0.74>0.051.23>0.050.56>0.05

1.52>0.05

LDLЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

48 2.85+0.89 30 3.79+1.16 30 3.18+1.01

40 2.91+1.3530 3.26+0.9130 3.19+1.05

40–0.013+1.0030 0.53+0.9130 –0.01+1.10

0.65>0.053.19<0.010.05>0.05

2.43<0.01

42


VVVL DL

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

48 0.71+0.5330 0.43+0.3357 0.57+0.28

46 0.69+0.4130 0.52+0.3051 1.20+2.80

46 –0.03+0.3730 –0.09+0.2749 –0.67+2.84

0.57>0.051.83>0.051.65>0.05

0.77>0.05

TC/HDL

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

48 4.55+1.38 30 4.97+1.61 60 4.20+1.20

46 4.52+1.7230 4.64+1.3757 4.29+1.25

46 0.03+0.8530 0.33+0.8957 –0.07+0.98

0.25>0.052.03>0.050.54>0.05

1.50>0.01

Жагсаалт 12-с харахад цусны өөх тосны сайжрал нь эмчилгээний болон хяналтын бүлэгт ялгаагүй байсан ба эмчилгээний бүлгийг хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад нийт холестрол болон LDL илэрхий ялгаатайгаар сайжирсан байна.

7. Ухаан санааны байдал, хэл, нэгтгэн дүгнэх үйл ажиллагааны сайжралыг бүлэг тус бүр дээр харьцууласан: Жагсаалт 14.

Жагсаалт 14:

Шинж тэмдэг

бүлэг ТооЭӨ

N X+SЭД

N X+SЯлгааN X+S

Бүлэг дэх харьцаа

T p

Бүлэг хоорондын харьцаа

T p

Ухаан санаа

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

3 1.5+0.712 1.0+0

26 1.11+0.42

00

12 0.04+0.1912 1.07+0.47 7.89<0.01

ХэлЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

40 2.40+0.6725 2.20+0.8741 2.02+1.06

29 1.72+0.8425 0.88+1.0541 0.90+1.34

29 1.12+0.9325 1.32+0.9041 1.12+0.78

6.49<0.016.02<0.019.19<0.01

0.29>0.05

Нэгтгэн дүгнэх үйл

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

50 3.14+1.0530 3.30+0.8460 3.13+0.89

50 1.62+1.0730 1.77+1.2860 1.98+1.32

50 1.52+1.2530 1.53+1.1660 1.15+0.90

8.60<0.017.22<0.019.90<0.01

0.04>0.05

ЭБ* эмчилгээний бүлэгХБ*хяналтын бүлэгНЭБ нээлттэй эмчилгээний бүлэгЖагсаалт 14-с статистик анализ t тестээр хийхэд ухаан санааны байдал,

хэл, нэгтгэн дүгнэх үйл ажиллагаа маш сайжирсан илэрхий ялгаа гарсан.(P<0.01эмчилгээний бүлгийг хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад илэрхий ялгаа гараагүй.

8. Бүлэг тус бүрийн өвчтөнүүдийн булчин, мөрний үе, хурууны үе, дунд чөмөгний үений хөдөлгөөний сайжралыг Жагсаалт 15-с харьцуулан харж болно.

43


Жагсаалт 15:

Шинж бүлэгТоо

ЭӨN X+S

ЭДN X+S

ЯлгааN X+S

Бүлэг дэх харьцаа

T p

Бүлэг хоорондын харьцаа

T p

БулчинЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

50 2.50+0.8929 2.38+0.7360 2.45+0.91

50 1.20+0.9729 1.17+0.9360 1.31+0.96

50 1.30+0.8929 1.21+1.0160 1.08+0.65

10.33<0.014.41<0.011.29>0.05

0.41>0.05

мөрний үе

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

49 2.78+0.7729 2.62+0.8660 2.55+1.16

49 1.38+0.9729 1.34+1.2660 1.3+1.33

49 1.41+0.9129 1.28+1.2260 1.25+0.88

10.85<0.0130.43<0.0111.00<0.01

0.54>0.05

Гарын үе

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

50 2.68+0.9429 2.66+0.9458 2.43+1.11

50 1.50+1.0929 1.41+1.2758 1.45+1.31

50 1.18+1.1629 1.24+1.0258 0.98+0.81

7.19<0.0135.25<0.019.21<0.01

0.23>0.05

Дунд чөмөг-ний үе

ЭБ*ХБ*

НЭБ*

503060

48 2.21+0.7129 2.41+0.7359 2.20+0.83

48 0.83+0.9329 1.09+0.8859 1.02+0.97

48 1.38+1.0229 1.34+0.8659 1.18+0.68

9.37<0.018.39<0.0113.33<0.01

0.18>0.05

Жагсаалт 15-с харахад нээлттэй эмчилгээний бүлгээс бусад бүлгийн өвчтнүүдийн шинжүүд илэрхий сайжирсан (t-test), харин эмчилгээний бүлгийг хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад мэдэгдэхүйц ялгаа гараагүй.

9. Аюулгүйн тест: Жагсаалт 19.Жагсаалт 19.

Item CasesBeforetreatment

Normal(n) abnormal(n)Aftertreatment

Normal(n)

Bloodroutine treatment group 110 102 8 107 3

Urineroutine treatment group 110 90 20 101 9

Fecesroutine treatment group 109 107 2 108 1

GPT treatment group 110 100 10 102 8

BUN treatment group 106 106 0 106 0

Cr treatment 110 105 5 106 4

Electro-cardiоgram treatment 109 52 57 55 54

Жагсаалт 19-с үзэхэд эмчилгээний бүлэгт эмчилгээний өмнө цусны ерөнхий шинжилгээ хийлгэсэн 110 өвчтөн байсан ба 102 нь хэвийн 8 нь өөрчлөлттэй ба эмчилгээний дараа 5 өвчтөн нь хэвийн болсон. Эмчилгээний өмнө шээсний ерөнхий шинжилгээ хийлгэсэн 110 өвчтөн байсан ба 90 нь хэвийн 20 нь өөрчлөлттэй, эмчилгээний дараа 11 өвчтөн хэвийн болсон. Эмчилгээний өмнө 109 өвчтөнд өтгөний ерөнхий шинжилгээ 107 нь хэвийн 2 нь хэвийн бус, эмчилгээний дараа 1 нь хэвийн болсон.

Эмчилгээний өмнө мөн 110 өвчтөнд ГПТ эмчилгээний бүлэгт шинжилсэн ба 100 нь хэвийн 10 нь өөрчлөлттэй, эмчилгээний дараа 2 нь эрүүл болсон.

Эмчилгээний өмнө 106 өвчтөнд BUN(blood urea nitrogen) үзэхэд бүгд хэвийн эмчилгээний дараа ч хэвийн хэвээрээ байсан. Эмчилгээний бүлгийн 110 өвчтөнд эмчилгээний өмнө Cr шинжилгээ хийсэн ба үүнээс 105 нь

44


хэвийн, 5 нь хэвийн бус байгаад эмчилгээний дараа 1 нь хэвийн хэмжээнд очсон байсан.

Эмчилгээний бүлгийн 109 өвчтөнг ЭКГ шинжилгээ хийсэн ба 52 нь хэвийн, 57 нь өөрчлөлттэй байсан ба эмчилгээний дараа 57 өвчтөний 3 нь ЭКГ-д өөрчлөлтгүй болсон.

Эмчилгээний өмнө хэвийн шинжилгээний дүнгүүд ховор байсан бол, эмчилгээний дараа өөрчлөлттэй шинжилгээнүүд багасаж, шинжилгээнд хүндрэлийн шинжүүд ажиглагдаагүй.

Гаж нөлөө: Клиник туршилтын явцад Xiyuan болон Longhua эмнэлэгүүдэд Luotai®-аас болсон гаж урвалууд явагдаагүй. 3 өвчтөнд л бага зэрэг тууралт үзэгдсэн ба 1 өвчтөн нь өөрөө аяндаа эдгэсэн ба 1 өвчтөн нь Хлорфенамин малеат уусан, 1 өвчтөн нь Luotai®-аас болоогүй нь батлагдсан.

Мөрдөлт: Бүх өвчтөнүүд эмнэлгийн нөхцөлд венийн судсаар эмчилгээг хийсэн учраас бүх өвчтнүүд клиник протоколын дагуу эмчилгээ тасрахгүйгээр хэрэглэсэн.

Өвчтөний тохиолдолууд: Өвчтөн 1.Majingzhong, эрэгтэй,66 настай, тохиолдлын № 61617. Тэр 1998 оны 7 сарын 11-нд 2 цагийн өмнөөс баруун гар хөл нь суларч хөдөлгөөнгүй болсон зовиуртай ирсэн, эмнэлэгт хэвтэх үеийн шинж тэмдэг нь баруун гар хөл хөдөлгөөнгүй, ярихдаа муу, баруун хамар уруулын гурвалжин тэнийсэн, хэл баруун тийш хазайсан, баруун дээд мөчний булчингийн хүч 2-р зэрэг, баруун талдаа Бабинскийн рефлекс 1+илрэнэ.

Онош: Хятадын АУ: Суваг болон коллатерал судлыг хамарсан цус харвалт, саажилт.

Барууны онош: Тархины цус харвалт, Артерийн даралт ихсэлт 3-р зэрэг.

Харвалтын хэмжээ 22, Хятадын АУ шинж тэмдгийн 19 зэрэг, 250ml натрийн хлоридын уусмалд Луотай 0.4g дуслаар нэг бүтэн курс буюу 15 хоног өдөр болгон тарьсан. Эмчилгээний дараа өвчтөний шинж тэмдэг мэдэгдэхүйц сайжирсан, үе мөчний хөдөлгөөн дээрдэж, чөлөөтэй ярьж чаддаг болсон, баруун гар хөлний хүч 5-р зэрэг болсон, Харвалтын хэмжээ 22, Хятадын АУ шинж тэмдгийн 19 зэрэг.

Дүгнэлт: Тодорхой хэмжээгээр сайжирсан.

Өвчтөн 2. LinZhen, эмэгтэй, 61 настай эдийн засагч № 132109. Тэр 1998 оны 4 сарын 1 нд эмнэлэгт үзүүлэхээр ирсэн бөгөөд, түүний баруун гар хөл нь суларч мэдээгүй болоод 2 хоногийн турш дордсон байна. Хэвтэх үеийн шинж тэмдэг нь оюун ухаан саруул, даралт 150/90мм.муб, хэлний байрлал хэвийн, баруун гар хөлний булчингийн хүч 3-р зэрэг, баруун Бабинскийн рефлекс илэрсэн, хэлний өнгө саарал нимгэн өнгөртэй, CT ийн үзлэгээр

45


зүүн талын Таламенсефалон хавиар бага нягтралтай сүүдэртэй гарсан байна.

Онош: Хятадын АУ: Суваг болон коллатерал судлыг хамарсан цус харвалт(биеийн энергийн qi хомсдол, цусны эргэлт муудсан)

Барууны онош: Тархины цус харвалт, Артерийн даралт ихсэлт 3 зэрэг.Харвалтын хэмжээ 10, Хятадын АУ шинж тэмдгийн 14 зэрэг, 250ml5%

glucose уусмалд Луотай 0.4g дуслаар нэг бүтэн курс буюу 15 хоног өдөр болгон тарьсан. Эмчилгээний дараа өвчтөн өөрөө алхаж чаддаг болсон, баруун гар хөлний хүч 5-р зэрэг болсон, СТ ны үзүүлэлт дээр харвалтын шинж арилсан. Харвалтын хэмжээ 1, Хятадын АУ шинж тэмдгийн 2-р зэрэг. Дүгнэлт: Эдгэрсэн.

Хэлцэмж1. Luotai® эмэнд цус харвалтын шинж тэмдэг бүрийг сайжруулах сайн

үйлдэл байдаг ба ялангуяа саа саажилт гемипарез, нүүрний мэдрэлийн саажилт, талласан мэдрэхүй алдалт-гемианестези болон амьсгалахад хэцүү болох, цусны эргэлтийн дутагдал, өтгөн хагас шингэн эсвэл өтгөн хатах үед үр дүн сайн үзүүлсэн. Эмчилгээний өмнөх байдлыг эмчилгээний дараахтай харьцуулахад шинж тэмдгүүд илэрхий сайжирч байгаа нь статистик судалгаагаар илт ялгаатайгаар батлагдсан. Гэвч хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад илэрхий ялгаа ажиглагдаагүй байна.Luotai® хэрэглэсний дараа хэлний өөрчлөлтэй өвчтөнүүд маш их сайжирсан ба хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад илэрхий ялгаа ажиглагдсан.Luotai® нь мөн өвчтөний ухаан санааны байдал, хэл яриагаа илэрхийлэх чадвар, булчин, үе мөчний хөдөлгөөний чадварыг сайжруулж буй нь эмчилгээний өмнөх байдлыг дараахтай харьцуулахад илт ажиглагдсан. Гэхдээ хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад илт ялгаа ажиглагдаагүй байна. Luotai® нь цусны өөх тос болон цусны реологи чанарт нөлөөлөөгүй ба эмчилгээний өмнөх ба дараах статистик судалгаагаар илэрхий ялгаа гараагүй байна.

2. Цус харвалтын үр дүн бол ихэвчлэн саа саажилт, нүүрний мэдрэлийн саажилт, хөшүүн хэл гэх мэт бөгөөд энэ нь чи буюу биоэнергийн дутагдал болон цусны бүлэнгээс шалтгаалдаг. Панакс нотожинсэнг тариа нь цус тогтоох, цусны урсгалыг сайжруулах үйлдэлтэйн дээр бүлэнг хайлуулах, бүлэнг багасгах үйлдэл үзүүлнэ.Панакс нотожинсэнгээс гаргаж авсан ПНСтариа нь Кунминг Фармасүтикал Корпорац (КФК) –д цус тогтоох ба бүлэнг хайлуулах , цус харвалтын эмчилгээнд зориулагдан үйлдвэрлэгдэж байна. Эмийг үйлдлийн механизмтай нь холбон хэрэглэвэл бүтээгдхүүний үр нөлөө сайн гарах болно.

3. Клиник туршилтыг явуулах үед өвчтөнүүдийн зүрх, элэг бөөрөнд ямар нэг гаж нөлөө илрээгүй. Зөвхөн 2 өвчтөнд тууралт гарсан ба бусад өөр ямар нэгэн гаж урвал илрээгүй. Клиникт хэрэглэхэд аюулгүй.

46


ДүгнэлтЦус харвалтын 140 тохиолдол (сувгийн болон коллатерал судсуудыг

хамарсан харвалт, чи-гийн дутагдал болон цусны бүлэнгийн шалтгаант) үүний 110 тохиолдол нь Luotai® эмчилгээ хийсэн тохиолдол,30 нь Xue-saitong тарилгаар эмчилсэн тохиолдол ба үр дүн нь Luotai® эмчилгээ хийлгэсэн тохиолдлууд нь эмнэлзүйн үр нөлөө илүү сайн ажиглагдсан ба илэрхий хордуулах болон гаж урвал илрээгүй. Xuesaitong тарилгыг Luotai® эмчилгээний улмаас хэрэглэхээ больсон ба статистик судалгаагаар илэрхий ялгаатай үр дүн ажиглагдаагүй байна. Луотайг тохирсон тун ба хэлбрээр клиникт хэрэглэхийг зөвлөсөөр байгаа.

Хариуцагчид: Wengweiliang,CuiTianhong, KouQiuyuanОролцогчид: Beijing Xiyuan Hospital of Chinese Traditional Medicine

Research Insitute*BeijingGuanganmenHospital*ShanghaiAffiliateLonghua HospitalofShanghaiChineseTraditionalMedicineUniversity.Клиник туршилтууд нь 1999 оны 3р сард хийгдэж дууссан болно.

2. Тромбозын улмаас цус харвасан өвчтөнүүдийн эмчилгээнд Luotai® эмчилгээний үр дүнг тооцох

Үндэсний армийн эмнэлэг №108, Цус харвалтын төв Хариуцагч:Pro.Dr.Thong Nguyen Van.Оролцогчид: Dr.Ngoc Nguyen Hoang, Dr.Tam Nguyen Thi (Үндэсний

армийн эмнэлэг №108, цус харвалтын төв), Master Huyen Do MaiТуршилтын хугацаа:2004 оны 11сар- 2005 оны 5 сарАбстракт:Үндэслэл:Цус харвалт нь маш элбэг тохиолддог амь насанд аюултай

мэдрэлийн өвчин бөгөөд удаан хугацааны амьдралын турш тахир дутуу байдалд хүргэхийн тэргүүлэх шалтгаан болдог. Дэлхий даяар судлаачдын бичсэнээр цус хомсрох инсультийн түвшин ойролцоогоор 80% байна. Гэвч Вьетнамд хүлээж байгаа эмчилгээний үр дүнд хүрэхийн тулд ерөнхий эмчилгээнд хамгийн багадаа 2 эм хавсарч хэрэглэдэг учраас эмчилгээний өртөг өндөр байдаг. КФК –д хийгддэг Luotai® тарилгын нунтаг(Панакс нотожинсэнг сапонин) бол Хятадын янз бүрийн клиник туршилтанд хурц цус хомсрох инсульттэй өвчтөнүүдэд монотерапи эмчилгээ байдлаар туршигдаж үр нөлөө болон аюулгүй байдал нь батлагдсан. Ийм байдлаар клиникт ашиглах нь эмчилгээний өртөгийг бууруулах боломжтой.

Зорилго: Бид хурц цус хомсрох инсульттэй өвчтөнүүд дээр Luotai® эмчилгээний үр нөлөө болон аюулгүй байдлыг тооцож бусад эмчилгээтэй харьцуулах зорилт тавьсан.

47


Өвчтөнүүд ба арга:• ӨвчтөнүүдШалгуур: Дараах эмнэлзүйн үзүүлэлтүүдтэй, хурц үе шатандаа байгаа

цус хомсрох харвалттай өвчтөнүүд: гэнэтийн эхлэл, 24 цагаас илүү хугацаанд үргэлжлэх хэсэг газрын шинж тэмдгүүдтэй, гэмтэл аваагүй байх

Өвчтөний тоо: 88• Хийсэн эмчилгээ:Бүлэг 1: 32 өвчтөнд монотерапи: Luotai®IV 200 мг/өдөр 15 өдөр хийсэн.Бүлэг 2: 25 өвчтөнд хавсарсан эмчилгээ: Luotai®IV200 мг/өдөр 15 өдөр,

Clopilet (Clopidogrel) уухаар 75 мг/өдөр 15 өдөр, Lilonton(Piracetam)1г*4/өдөр 15 өдөр уухаар өгсөн.

Бүлэг3: 31 өвчтөнд Clopilet(Clopidogrel)уухаар 75 мг/өдөр 15 өдөр, Li-lonton(Piracetam)1г*4/өдөр 15 өдөр уухаар өгсөн.

• Дагах программ: 15 өдрийн турш, 2 үзлэгтэй: o эхний үзлэг: Судалгаанд оруулахаас өмнө (өдөр 0)o хоёр дахь үзлэг:15 өдрийн эмэн эмчилгээний дараа• Үнэлгээ өгөлт: доорх байдлаар:o Глазго, Хенри, Бартел нарын цус харвалтын зэргийг тодорхойлох

үнэлгээн дээр үндэслэсэн эмнэл зүйн үзүүлэлтүүдийн сайжралo SPEC/CT гэх мэт Параклиникийн үзүүлэлтүүдийн сайжралo Гаж нөлөөo Эмнэлэг дэх үхлийн түвшинСтатистикийн судалгаа: EPI-INFO 6 программҮр дүн:1. Эмчилгээний дараа ухаан санааны байдлын сайжрал (Глазгогийн

үнэлгээгээр)

Өвчтөнүүд (%)Эмчилгээний өмнөх оноо (%) Эмчилгээний дараах оноо (%)

p<=8 9-12 13-15 <=8 9-12 13-15

Бүлэг1(32өвчтөн)Бүлэг2(25өвчтөн)Бүлэг3(31өвчтөн)

0120

18.812.032.3

81.276.067.7

6.38.06.5

08.03.2

93.784.090.3

0.580.5170.206

Тайлбар: Ухаан санааны байдлын сайжрал статистикаар бүх бүлэгт ач холбогдолтой бус,

p>0.2 байна.

2. Эмчилгээний дараа саа, саажилтын байдлын сайжрал (Хенригийн шалгуураар)

Саа-жилтын зэрэг

Эмчилгээний өмнөх өвчтний тоо (%)

Эмчилгээний дараах өвчтний тоо (%)

pБүлэг1

(32өвчтөн)Бүлэг2




(25өвчтөн)Бүлэг 3

(31өвчтөн)

48


012345

28.16.318.821.918.86.3

44.08.08.032.08.00.0

29.06.59.716.125.812.9

12.56.39.415.634.421.9

16.08.012.020.020.024.0

22.66.59.722.612.925.8

Бүлэг 1p=0.0015Бүлэг2

p=0.004Бүлэг3

p=0.502

Тайлбар: Саажилтын байдал Бүлэг 1 (Luotai® monotherapy)-д p=0.0015 буюу статистикийн хувьд ач холбогдолтой, Бүлэг 2 (Luotai®combined with Clopidgrel and Lilonton)-д p=0.004 буюу мөн статистик ач холбогдолтой, Бүлэг 3 (Clopidogrel+Lilonton)-д p=0.502 буюу ач холбогдолгүй буюу сайжрал өгөөгүй гарсан.

3. Эмчилгээний дараах амьдралын чанарын сайжрал (Бартелийн шалгуураар)

Өвчтний тоо (%)Эмчилгээний өмнөх оноо(%) Эмчилгээний дараах оноо(%) p

<=30 31-70 71-100 <=30 31-70 71-100

Бүлэг1(32өвчтөн)Бүлэг2(25өвчтөн)Бүлэг3(31өвчтөн)

53.168.064.5

40.624.029.0

6.38.06.5

28.120.022.6

25.036.035.5

46.944.041.9

0.000080.000010.000006

Тайлбар: Өвчтөний амьдралын сайжрал бүх 3 бүлэгт p<0.0001 буюу сайжрал өгсөн дүн

гарсан.

Дүгнэлт:Luotai® эмэн эмчилгээг монотерапи буюу дан байдлаар болон бусад

эмтэй хавсарсан байдлаар 15 хоног хэрэглэсэн бүх тохиолдолд саа саажилтын зэрэг сайжирсан болон хөнгөн ба дунд зэргийн цус хомсрох инсульттэй өвчтнүүдийн бүх шинж тэмдгүүдийг хүндрүүлээгүй (SPECзураг ба CT дүрслэлээр) ба өөр эмээр эмчилсэн бүлэг (Clopidogrel+Lilonton)- тэй харьцуулахад үйл ажиллагааны эдгэрэл өгсөн ба хүнд гаж нөлөө тэмдэглэгдээгүй байна.

ZhongcaoyaoХятадын уламжлалт болон ургамлын эмүүд сэтгүүл 1999 он Vol.30 No.4,

P255,

3. Тархины цус хомсрох дайрлагын эмчилгээнд хэрэглэсэн Lu-otai® тарилгын үр нөлөөллийн эмнэл зүйн ажиглалт

Хятадын уламжлалт анагаах ухааны Хенан аймгийн эмнэлэгийн 1-р холбоот эмнэлэг. ZhengzhouCity, HenanProvince,China.JiangShoujun CuiJin-chan

Хүлээн авсан: 2002 оны 5 сарын 6.

49


Клиник туршилтын хугацаа:1999 оны 7 сараас 2001 оны 11 сарТархины цус хомсрох дайрлага нь тархины хэсэг газарт цус хомсдсоны

улмаас түр зуурын хугацаанд үе үе давтамжтай илэрдэг мэдрэлийн саатал юм. ТЦХД нь хэдэн минутаас хэдэн цаг хүртэл үргэлждэг ба ямар ч мэдрэлийн системийн шинж тэмдэг, үлдэцгүйгээр өөрөө зүгээр болдог. ТЦХД нь биеэ даасан өвчин төдийгүй тархины цус харвалтын чухал эрсдэлт хүчин зүйл болдог. Эрт оношлогоо болон эмчилгээ нь нас баралтын түвшин болон хөдөлмөрийн чадвар алдалтын түвшинг бууруулахаас гадна цус харвалтаас урьдчилан сэргийлэх ач холбогдолтой.

1999 оны 7 сараас 2001 оны 11 сарын хооронд бид Luotai® болон Red-SageRoot хэрэглэж 68 өвчтөн дээр клиникийн харьцуулсан туршилт хийсэн.

1. Эмнэлзүйн өгөгдөлХятадын анагаах ухааны конференцийн ТЦХД-ын стандартын дагуу

тохиолдолуудаа сонгосон.Гэнэт хөдөлгөөний үйл ажиллагаа эсвэл мэдрэхүй алдагдах саатлын

байдлаар илэрнэ. Өвчний үе хэдэн минутаас хэдэн цагийн хооронд илрээд шинж тэмдгүүд 24 цагийн дотор алга болно. Үе үе давтамжтай тохиолдоно. Манай тасгийн ТЦХД-тай 68 өвчтөнд CT эсвэл MRI шинжилгээгээр эмчилгээний өмнө болон шинж тэмдэг эхэлснээс 24-48 цагийн дараа цус харвалтын болон цус хомсролын ямарч шинж ажиглагдаагүй. Бүх өвчтөнүүд санамсаргүйгээр бүлэглэгдсэн: ажиглалтын бүлэгт 38 тохиолдлын 28 нь эрэгтэй, 10 нь эмэгтэй, нас нь 45-72 хооронд, дундаж нь 55 нас ба гүрээний дотор артеридаа өөрчлөлттэй 15 өвчтөн, нуруу- суурийн артерийн системд өөрчлөлттэй 23 тохиолдол, ТЦХД-н дундаж давтамж өдөрт 2.3±1.2 удаа, өвчлөлийн дундаж хугацаа 30.4±20.6 цаг. Өвчтөнүүдийн анамнезаар даралт ихсэлт 21 тохиолдол, гиперлипидеми 30 тохиолдол, чихрийн шижин 8 тохиолдол, хүзүүний спондилозтой 8 тохиолдол байв. Эсрэг бүлгийн 30 тохиолдлын 22 эрэгтэй, 8 эмэгтэй ба 44-70 насны хооронд, дундаж нас 53 ба гүрээний дотор артеридаа өөрчлөлттэй12 өвчтөн, нуруу- суурийн артерийн системд өөрчлөлттэй 18 тохиолдол, ТЦХД-н дундаж давтамж өдөрт 2.2±1.4удаа, өвчлөлийн дундаж хугацаа 29.5±20.8 цаг.

Өвчтний анамнезаар даралт ихсэлт 16 тохиолдол, гиперлипидеми 27 тохиолдол, чихрийн шижин 7 тохиолдол, хүзүүний спондилозтой 9 тохиолдол байв.

Эмчилгээний арга(1)Эмчилгээний бүлэгт КФК–д үйлдвэрлэсэн Luotai® нунтаг тарилга 200мг/

туншил–ыг 5% -ийн глюкозын 500мл уусмалд (эсвэл 0.9% NaCl уусмалд) уусгаж өдөрт 1 удаа дуслаар, 15 өдрийн турш, эсрэг бүлэгт RedSageRoot тарилга 16-г 5% -ийн глюкозын 500мл уусмалд (эсвэл 0.9% NaCl уусмалд) уусгаж өдөрт 1 удаа дуслаар, 15 өдрийн турш хийсэн. Хоёр бүлэгт ямар

50


нэгэн судас өргөсгөх болон тромбозын эсрэг эм хэрэглээгүй.(2) Эмчилгээний үр нөлөөг тооцох стандарт нь цусны өөх тос болон

реологи чанарын индексийг тооцох ба өвчин хөдлөх давтамж байна. Эмчилсэн үр дүн нь дараах стандартын дагуу байна:

1. Эмчлэгдсэн: Эм хэрэглэсний дараа дахилт өгөөгүй, бүрэн эдгэрсэн.2. Ач холбогдолтой үр нөлөө үзүүлсэн: маш ховор тохиолдолд өвчин

хөдөлсөн боловч өөрийн дархлаагаараа эдгэрсэн3. Сайн нөлөө үзүүлсэн: өвчний давтамж нилээд цөөрсөн, тархины цус

харвалт тохиолдоогүй.4. Үр нөлөө үзүүлээгүй: өвчний тохиолдол ховор бөгөөд өмнөхөөс

давтамж нь цөөрөөгүй5. Сайжрал эсвэл бусад талаар сайжирсанСтатистикийн тооцоог X2 хэмжилт, өгөгдөл нь t тестээр шалгагдсан.

3.1 Үр дүнгүүд1 курс эмчилгээний дараах хүснэгт 1 үр нөлөөг, хүснэгт 2 хоёр бүлгийн

цусны өөх тосны байдал, хүснэгт 3 хоёр бүлгийн цусны реологи чанарын өөрчлөлтийг үзүүлэв.

Хүснэгт 1. Хоёр бүлгийн эмчилгээний үр нөлөө (тохиолдлууд %)

Бүлэг n ЭмчлэгдсэнАч

холбогтойҮр нөлөө үзүүлсэн

Үр нөлөө үзүүлээгүй

Нийт үр нөлөө

Ажиглалтын бүлэг

38 25(65.8) 5(13.2) 4(10.5) 4(10.5) 34(89.5)

Эсрэг бүлэг 30 16(53.3) 2(6.7) 1(3.3) 11(36.7) 19 (63.3)

Эсрэг бүлэгтай харьцуулахад p<0.05.Хүснэгт 1 нь хоёр бүлгийн эмчилгээний үр нөлөөг харьцуулахад ажиглалтын

бүлэг нь эсрэг бүлгээсээ илүү сайн эмчлэгдсэнийг харуулж байна.

Хүснэгт 2.Эмчилгээний өмнө болон дараах цусны өөх тосны өөрчлөлтБүлэг n Эмчилгээ Холестрол Триглицерид


38 Өмнө 6.83±1.14 1.98±0.63

Дараа 5.12±0.51 1.70±0.57

Эсрэг бүлэг 30 Өмнө 6.79±1.19 1.97±0.64

Дараа 6.08±1.03 1.95±0.58

Эсрэг бүлэгтай харьцуулахад p<0.05.Хүснэгт 2 нь эмчилгээний дараа ажиглалтын болон эсрэг бүлгийн хооронд

мэдэгдэхүйц ач холбогдолтой өөрчлөлт гарсныг харуулж байна.

51


Хүснэгт 3. Хоёр бүлгийн эмчилгээний өмнө болон дараах цусны реологи чанарын харьцуулалт

Бүлэг n ЭмчилгээHigh shear of blood viscosity

Low shear of blood viscosity

Plasmaviscosity

Hematocrit

RBCaggregation

index


38 Өмнө 6.84±1.3 518.98±4.6

71.80±0.1

349.8±5.11 69.91±9.15

Дараа 4.90±0.9 115.70±4.1

01.49±0.0

942.12±5.0

258.11±7.10

Эсрэг бүлэг 30 Өмнө 6.79±1.7 18.92±4.8 1.73±0.2 49.65±4.9 69.33±9.09

Group 9 0 1 8

Дараа 6.52±1.8 016.11±3.9

71.62±0.1

147.97±5.0

166.12±6.99

Хоёр бүлгийн хооронд статистикийн ач холбогдолтой ялгаа (P<0.05) байна.

4. ХэлцэмжТЦХД нь нейропатологийн хувьд харьцангуй эрүүл өвчин, гүрээний

дотор артерийн нарийсал, өөрчлөлтөөс шалтгаалан тархинд түр зуур цус хомсрох ба тархины өвчнүүдийн 6% орчим эзэлдэг. Хэрвээ ТЦХД-ыг цаг алдалгүй эмчлэхгүй бол ойролцоогоор 25-40% өвчтнүүд 5 жилийн дотор тархины цус харвалтаар шаналах болно, ТЦХД-н механизмд дараах хүчин зүйлүүд байна: Гүрээний дотор артериас үүсэлтэй жижиг эмболи, артерийн судасны атерома, хэрвээ цусны даралт буурвал цусны урсгал удаашран, хурц өөрчлөлт нь артерийн судасны хэлбэр дүрсийг өөрчилж ТЦХД-д өртөхөд хялбар болгоно. Мөн гиперкинез, цусны найрлагын өөрчлөлт, цусны өтгөрөл нь өвчний механизмд нөлөөлөх боловч цусны реологи чанарын өөрчлөлт болон бөглөрөл гол шалтгаан болдог. Тийм болохоор ТЦХД-н эмчилгээний гол түлхүүр нь цусны өөх тосыг бууруулах, цусны өтгөрөлтийг багасгах, Са сувгийг хориглох, хүчилтөрөгчийн чөлөөт радикалыг цэвэрлэх юм. Бид Luotai®-г хэрэглэж үзээд цусны өтгөрөлтийг маш үр дүнтэйгээр бууруулж, ялтасын агрегацыг бууруулан мөн цусны өөх тосыг багасгадагийг олж тогтоосон. Мөн энэ нь цусны урсгалыг сайжруулж тромбозоос сэргийлэх ба үүний нийт үр нөлөөллийн түвшин 89.3%, эсрэг бүлгийн 63.3% -иас илүү сайн нөлөөлж байна. Luotai® хэрэглэсэн өвчтөнүүдийн хагас жилийн ажиглалтын хугацаанд (RedSageRoot хэрэглэсэн бүлгийн) 1 өвчтөн тархины цус харвалт өгсөн, мөн 1 өвчтөн цус алдсан тохиолдол байна. Luotai®-г хэрэглэхэд ямар ч ач холбогдол бүхий гаж нөлөө илрээгүй нь энэ нь аюулгүй бөгөөд найдаж болох эм гэдгийг харуулж байна.

52


4. Тархины шигдээсийн эмчилгээнд хэрэглэсэн Luotai® тарилгын үр нөлөөллийн ажиглалт

ZhouMingyin, FenGuichun(JimoHospital,Jimo, ShangdongProvinceJimO266200)Хүлээн авсан: 2002 оны 12 сарын 4Түлхүүр үгс: Cerebralinfarction,Luotai®injection[Category]R743.33 [Literature Identifier] [Article No.] 1008-8849(2003)12-

1249-01Клиник туршилтын хугацаа: 2001 оны 1 сараас 2002 оны 6 сар Бид КФК-д үйлдвэрлэсэн Luotai® нунтаг тарилгыг 2001 оны 1 сараас

2002 оны 6 сарын хугацаанд тархины шигдээстэй 71 тохиолдолын эмчилгээнд хэрэглэсэн. Үр дүн нь сэтгэл хангалуун гарсан.

1.Эмнэлзүйн өгөгдөл:Тохиолдлуудын сонголт: Бүх 71 өвчтөн тархины шигдээсийн

дайралтаас хойш 1 долоо хоногийн дараа байсан. Бүх өвчтөнүүд санамаргүйгээр сонгогдсон ба Хятадын анагаах ухааны академийн тархины судасны өвчнүүдийн 2-р чуулганы дагуух оношлогооны стандартын дагуу сонгосон. Бүх өвчтөнүүд гавлын СТ болон MRI-аар оношлогдсон. 42 эрэгтэй тохиолдол, 29 эмэгтэй тохиолдол ба насны хязгаар нь 39-80 хооронд, дундаж нь 59.5 байсан. Тэдгээрийн 41 тохиолдол нь цусны даралт ихсэх өвчтэй, 12 тохиолдол нь чихрийн шижинтэй гэж тэмдэглэгдсэн. Шигдээсийн байрлал нь суурийн зангилаанд 50 тохиолдол, тархины дэлбэнгүүдэд 11 тохиолдол, бага тархинд 4 тохиолдол, тархины багана хэсэгт 6 тохиолдол байсан.

Эмчилгээний арга: IV 5% 500мл декстрозын (диабеттай хүмүүст 0.9% NaCl уусмал) уусмалд Luotai®0.4 г уусгаж өдөрт 1 удаа 14 хоногийн турш эмчилсэн. Эмчилгээний 2-р курс нь 3 хоног эмчилгээг завсарласны дараа эхэлсэн. Эмчилгээний үеийг 2 удаа үргэлжлүүлнэ. Энэ үедээ даралт ихсэлттэй болон шижинтэй өвчтөнүүддээ даралтны болон чихрийн шижингийн эмийг нь уулгана, нилээд том хэмжээний тархины шигдээстэй өвчтөнүүдэд тархины хавангаас сэргийлж 20% маннитол хийсэн. Мөн шаардлагатай халдварын эсрэг, ус электролитын тэнцвэр барих эмчилгээнүүдийг хийж байсан ба харин судас хатуурлын эсрэг болон цусны өөхжилтийн эсрэг эмүүдийг хэрэглээгүй.

Эмчилгээний үр дүнгийн стандартыг тодорхойлох: Өвчтнүүдийн эмчилгээний өмнө болон дараа тэдгээрийн ухаан санааны байдал, хэл, мэдрэхүй, хөдөлгөөн, залгих үйл ажиллагаа, булчингийн хүч зэргийн сайжирсан болон гаж өөрчлөлтийг шалгахын тулд бие биетэй нь харьцуулах аргыг ашигласан. Эмчлэгдсэн: эмнэлзүйн шинж тэмдгүүд арилсан, булчингийн хүч 4-өөс дээш зэрэг, өөрөөс хамааралтай. Илэрхий үр дүнтэй: эмнэлзүйн шинж тэмдгүүд сайжирсан, булчингийн хүч 2-ээс дээш зэрэг.

53


Үр дүнтэй: Эмнэл зүйн шинж тэмдгүүд сайжирсан, булчингийн хүч 1-ээс дээш зэрэг.

Үр дүнгүй: Эмнэл зүйн шинж тэмдгүүд болон биеийн байдал өөрчлөлт өгөөгүй эсвэл муудсан.

2. Үр дүн: Энэ бүлгийн 35 тохиолдол (49.5%) нь эмчлэгдсэн,20 тохиолдол (28.2%) илэрхий үр дүн өгсөн,12 тохиолдол (16.9%) үр дүн өгсөн, 4 тохиолдол нь үр дүн өгөөгүй ба нийт үр нөлөөллийн түвшин 94.4% байна.

3. Нотолгоо: Тархины шигдээсийн гол шалтгаан нь тархины судасны атеросклероз. Тархины судасны атеросклероз нь цусны зуурамтгай чанар өндөрсөх, сийвэнгийн концентраци ихсэх, цусны өөх тосны хэмжээ өндөр, удаан хугацааны даралт ихсэлтээс шалтгаалдаг. Дээр дурдсан бүх хүчин зүйлүүд нь венийн бүтцийн завсар үүсэхийг нөхцөлдүүлж цусны урсгалыг удаашруулж, ялтасын агрегацыг нэмэгдүүлснээр тромбозод хүргэдэг. Lu-otai®-н идэвхтэй найрлага болох ПНСнь Панакс нотожинсэнгээс гарган авсан. Панакс нотожинсэнг нь цусны урсгалыг сайжруулж, бүлэнг задладаг, цус тогтоодог болон өвчинг намдаадаг хятадын уламжлалт эм юм. Орчин үеийн анагаах ухааны судалгаанууд нь Панакс нотожинсэнг тархины судсыг өргөсгөдөг, титэмийн артерийн цусны урсгалыг сайжруулдаг, ялтасын агрегацыг саатуулдаг, цусны зуурамтгай чанарыг бууруулдаг, миокардийн хүчилтөрөгчийн хэрэгцээг бууруулдаг, тромбын эсрэг, чөлөөт радикалуудыг бууруулдаг олон үйлдэлтэйг баталсан. Үр дүнгээр гарсанчилан Luotai®-н тархины шигдээсийн эмчилгээний үр нөлөө нилээд үр дүнтэй байна. Энэ бүлэгт нийт үр нөлөөллийн түвшин 94.4%. Энэ хугацаанд ямар ч гаж нөлөө илрээгүй байна. Luotai® бол Тархины шигдээсийн эмчилгээнд маш үр дүнтэй ба аюулгүй учраас эмнэлзүйн практикт өргөн нэвтрүүлэх хэрэгтэй юм.

[НОМ ЗҮЙ][WangXinde.CerebrovascularDiseasecategory[J].ChineseNerval&Mental-

Magazine,1988, 21(6):59

ChineseSyntheticalMedicinePage427, No.5,Vol.2in2001Хүлээн авсан: 2001 оны 3 сарын 1

54


XII. Ном зүй

1. Y.-K. D. F. Y. e. a. L.-M. Yu, “The research progress of Panax notogin-seng saponins against myocardial ischemia,” China Pharmacist, vol. 14, p. 1685–1687, 2011.

2. K. L. C. K. C. R. N. S. W. L. W. T. Cheung, “Ginsenoside-Rg1 induces angiogenesis via non-genomic crosstalk of glucocorticoid receptor and fibroblast growth factor receptor-1,” Cardiovascular Research, б. 89, pp. 419-425, 2011.

3. H. M. N. M. K. S. T. C. C. K. W. K. W. Leung, “Ginsenoside-Rg1 medi-ates a hypoxia-independent upregulation of hypoxia-inducible factor-1α to promote angiogenesis,” Angiogenesis, Vol 14, pp. 515-522, 2011.

4. R. J. A. T. M. B. D. Lloyd-Jones, “Executive summary: heart disease and stroke statistics—2010 update, a report from the American heart asso-ciation,”,” Circulation vol.121, p. 948–954, 2010.

5. J. L. M. a. R. A. P. S. Aziz, “Late stent thrombosis associated with coro-nary aneurysm formation after sirolimuseluting stent implantation,” Jour-nal of Invasive Cardiology, p. E96–E98, 2007.

6. D. F. T. T. K. C. Y. K. P. S. O. W. A. J. Lau, “Antiplatelet and anticoagu-lant effects of Panax notoginseng: comparison of raw and steamed Pa-nax notoginseng,” Journal of Ethnopharmacology, p. 380–386, 2009.

7. J. W. a. B. R. B. W. J. Zhang, “Effect of notoginsenoside R1 on the syn-thesis of components of the fibrinolytic system in cultured smooth muscle cells of human pulmonary artery,” Cellular and Molecular Biology, vol. 43, p. 581–587, 1997.

8. J. L. X. L. e. a. S.Chen, “Panax notoginseng saponins inhibit ischemia-in-duced apoptosis by activating PI3K/Akt pathway in cardiomyocytes,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 137, p. 263–270, 2011.

9. W. e. al, “Comparative study on saponin fractions from Panax noto-ginseng inhibiting inflammationinduced endothelial adhesion molecule expression and monocyte adhesion,” Chinese Medicine, 2011.

10. B. W. J. Z. H. J. a. F. L. G. Liu, “Total panax notoginsenosides prevent atherosclerosis in apolipoprotein Eknockout mice: role of downregula-tion of CD40 and MMP-9 expression,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 126, p. 350–354, 2009.

11. L. Q. Z. a. C. J. H. Qin, “Effects of panax notoginseng saponins on expression of intercellular adhesion molecule-1 in human umbilical vein endothelial cells injury induced by oxidized low-density lipoprotein,” Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi, vol. 28, p. 1096–1099, 2008.

12. H. G. Z. Y. J. a. X. H. L. Y. Liu, “Panax notoginseng saponins attenuate atherogenesis accelerated by zymosan in rabbits,” Biological and Phar-maceutical Bulletin, vol. 33, p. 1324–1330, 2010.

55


13. A. S. A. E. e. a. E. Palojoki, “Cardiomyocyte apoptosis and ventricular remodeling after myocardial infarction in rats,” The American Journal of Physiology—Heart and Circulatory Physiology vol. 280, p. H2726–H2731, 2001.

14. D. H. M. R. D. a. D. M. S. M. Davidson, ““Signalling via the reperfusion injury signalling kinase (RISK) pathway links closure of the mitochondrial permeability transition pore to cardioprotection,” International Journal of Biochemistry and Cell Biology, vol. 38, p. 414–419, 2006.

15. J. J. C. M. H. H. e. a. S. C. Chen, “Molecular mechanism of the inhibi-tory effect of trilinolein on endothelin-1-induced hypertrophy of cultured neonatal rat cardiomyocytes,” Planta Medica, vol. 71, p. 525–529, 2005.

16. L. L. Y. H. a. Y. Y. C. R. Shi, “Study on protective effects of Panax noto-ginseng saponins on doxorubicin-induced myocardial damage,” China Journal of Chinese Materia Medica, vol. 32,, pp. 2632–2635,, 2007.

17. W. T. L. Q. Z. J. Y. a. K. J. C. Y. Lei, “Effects of Radix Ginseng and Radix Notoginseng formula on secretion of vascular endothelial growth factor and expression of vascular endothelial cells,” Journal of Chinese IntegrativeMedicine, vol. 8, p. 368–372, 2010.

18. E. a. R. C. WorldHealthOrganizationandDepartmentofHealthStatistics and Informatics in the Information, “The Global Burden of Disease 2004 Update,” WHO Geneva, Switzerland, 2004.

19. K. H. D. L. e. a. P. Davidson, “Traditional Chinese Medicine and heart disease: what does Western medicine and nursing science know about it?,” European Journal of Cardiovascular Nursing, vol. 2, p. 171–181, 2003.

20. H. X. L. X. M. e. a. S. Y. Han, “Evaluation of the antimyocardial ischemia effect of individual and combined extracts of Panax notoginseng and Carthamus tinctorius in rats,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 145, p. 722–727, 2013.

21. C. S. Y. Z. a. L. W. W. Xia, “Hypolipidemic and antioxidant activities of Sanchi (Radix Notoginseng) in rats fed with a high fat diet,” Phytomed-icine, vol. 18, p. 516–520, 2011.

22. V. G. S. G. A. R. Cicero AF1, “Panax notoginseng (Burk.) effects on fibrinogen and lipid plasma level in rats fed on a high-fat diet.,” 2003.

23. W. Z. Y. H. T. e. a. L.Wu, “Effect of total saponins of “panax notogin-seng root” on aortic intimal hyperplasia and the expressions of cell cycle protein and extracellular matrix in rats,,” Phytomedicine, vol. 17, pp. 233–240,, 2010.

24. C. Y. K. a. T. K. Kwan, “Effects of Panax notoginseng saponins on vas-cular endothelial cells in vitro,” Acta Pharmacologica Sinica, vol. 21, p. 1101–1105, 2000.

56


25. J. G. Z. Z. Z. e. a. Y. Y. Guan, “Ginsenoside-Rd from panax notoginseng blocks Ca2+ influx through receptor- and store-operated Ca2+ chan-nels in vascular smooth muscle cells,” European Journal of Pharmacol-ogy, vol. 548, p. 129–136, 2006.

26. J. Z. X. J. C. W. S. W. a. L. K. M. Chen Yan, “Panax notoginseng saponin attenuates hypoxia/reoxygenation-induced oxidative stress in cortical neurons,” Neural regeneration research, 2012.

27. X. M. C. L. C. Y. C. T. Chen JC1, “Effect of Panax notoginseng saponins on sperm motility and progression in vitro,” Phytomedicine, 1998.

Үйлдвэрлэгч: Kunming pharmaceutical corp Монгол дахь төлөөлөгч: Долмалин ХХК

Хаяг: СХД 1 хороо, Баянголын ам 1-р хэсэг. Утас: 70177070, 99181719, 95953787, 99078735

Албан ёсны дистрибьютер:

Долмалин: 70177070, 77017070, 99181719Өлзийдэн (1-р эмнэлэгийн доор): 99023396, Фармалогиг (Гэмтэлийн эмнэлэгийн гадна): 88995000, Хүрмэн (бүх салбар): 70152328, 11-452328 3-р эмнэлэгийн доод эмийн сан: 88096904Тосон анис (ХУД салбар): 99020896

nom suuliin huvilbar

Documents