Niniejsza prezentacja ma na celu przybliżenie historii Izraela, a także tradycji i zwyczajów żydowskich i może być użyta w celu poprowadzenia lekcji. Zawarte w niej informacje można uzupełnić o dodatkowe treści,

które znaleźć można na stronie sztetl.org.pl. Wszelkie kopiowanie i rozpowszechnianie jako własne dzieło jest

zabronione. Prezentacja ta jest własnością portalu i jej wykonawcy.

Mateusz Grabda we współpracy i z wykorzystaniem

materiałów z portalu

ZAPRASZA NA PREZENTACJĘ

מדינת ישראל

Start

Czas w kalendarzu żydowskim liczy się w oparciu o cykl księżycowy i słoneczny, a wszystkie obliczenia pomagające ustalić datę wiążą się z obserwacją przyrody. Dzień w tradycji żydowskiej to czas od wschodu do zachodu Słońca.

Tydzień jest jednostką podstawową w żydowskiej rachubie czasu. W języku hebrajskim nie ma „specjalnych” nazw dla dni tygodnia. Jest to odpowiednio „dzień pierwszy” (jom riszon), „dzień drugi” (jom szeni), itd.

MENU

Żydzi liczą czas od dnia stworzenia świata, tj. od 6 października 3761 r.p.n.e.

Miesiąc to okres przejścia księżyca z nowiu do pełni (29,5 dnia). Kalendarz księżycowy ma 354 dni, a słoneczny 356 dni w roku. Różnica pomiędzy nimi wynosi 210 dni co 19 lat. Żydzi, aby pogodzić ze sobą oba kalendarze, obierają ilość dni w miesiącu równą 29 lub 30, natomiast samych miesięcy może być w roku 12 lub 13 (w roku przestępnym , występujacym 7 razy w ciagu 19 lat)

MENU

MIESIĄC ILOŚĆ DNI ODPOWIEDNIK

Tiszri 30 wrzesień/październik

Cheszwan 29/30 Październik/listopad

Kislew 30/29 Listopad

Tewet 29 Grudzień/styczeń

Szwat 30 Styczeń/luty

Adar 29/30 Luty/marzec

Adar II 29 Marzec/kwiecień

Nisan 30 Marzec/kwiecień

Ijar 29 Kwiecień/maj

Siwan 30 Maj/czerwiec

Tamaz 29 Czerwiec/lipiec

Aw 30 Lipiec/sierpień

Elul 29 Sierpień/wrzesień MENU

„Szabat jest już blisko, wyjdźmy radośnie na jego spotkanie! On źródłem naszego wesela i błogosławieństwa! Był ostatnim dniem stwarzania, ale i pierwszym, Bowiem dopełnił wielkie dzieło Stwórcy.”

(Salomon Alcabez Ha-Lewi)

Tymi słowami hymnu wita się jedno z najstarszych i najtrwalszych w kulturze żydowskiej świąt., upamiętniające dzień odpoczynku Boga po stworzeniu świata. Rozpoczyna się ono w piątek wieczorem, a kończy w wieczór sobotni, po ukazaniu się trzech gwiazd.

W ten szczególny dzień należy się powstrzymywać od wszelkich prac: gotowania, sprzątania, pisania, palenia ognia, itd. Nie wolno nawet gasić i zapalać światła elektrycznego. Nie można również przemieścić się na odległość większą niż 2000 kroków. Dawniej w wielu domach posługiwali Goje, czyli osoby pochodzenia nie żydowskiego .

MENU

Jeszcze przed Szabatem, Żydzi obmywają się w rytualnej łaźni – mykwie.

Szabat rozpoczyna się zapaleniem przez panią domu świec. Podkreśla to rolę kobiety – ma być źródłem światła i pokoju dla dzieci i męża. Podczas zapalania wypowiadane jest specjalne błogosławieństwo

Mężczyźni rozpoczynają Szabat w synagodze. Po powrocie do domu odmawiany jest kidusz, czyli błogosławieństwo nad czarą wina (pije się je w kieliszkach kiduszowych). Potem następuje podzielenie chały (bułki symbolizującej mannę zesłaną przez Boga na pustyni)

MENU

Świeczniki szabatowe, kielich i chała.

Oprócz piątkowej kolacji, ważne są również sobotni obiad i wieczorny posiłek (przed zapadnięciem zmroku). Po nim przychodzi czas na pożegnanie Szabatu – Hawdala. Błogosławi się wtedy wino, wonności i światło świec.

Czulent

Kugel

Kompot MENU

Rosz ha-Szana to żydowski Nowy Rok. Przypada 1 dnia miesiąca Tiszri i trwa dwa dni. Upamietnia akt stworzenia świata. Rozpoczyna również czas 10 dni pokutnych zakończonych Jom Kippur.

Podczas modlitw rozbrzmiewa głos szofaru (rogu baraniego lub koźlego). Ma to symbolizować wezwanie do Boga i stanięcie przed Nim ze swoim „bagażem” grzechów. W tym czasie ma On rozstrzygać o losie każdego z nas. Po modlitwach następują noworoczne życzenia, a później uroczysta kolacja.

Znana jest tradycja tzw. taszlich (zdjęcie powyżej), czyli wyrzucania w nurt rzeki drobinek wytrzepanych z kieszeni, symbolizujących nasze przewinienia.

MENU

Świeto to jest inaczej nazywane Świętem Pojednania. Przypada 10 dnia miesiąca Tiszri. Ma charakter pokutny. Przygotowaniem do niego jest 10 dni po swięcie Rosz ha-Szana (oba świeta i okres między nimi nazywany jest jamim Noraim – Straszne Dni). To okazja do przypomnienia sobie wszystkich grzechów i głebokiego żalu. Ponadto odwiedza się wtedy zmarłych, rozdaje jałmużny i odwiedza znajomych prosząc o wybaczenie win i pojednanie.

Przed świetem należy obmyc się w mykwie. Święto niemal w całości spedza się na modlitwach w Synagodze. Ważną praktyką jest również publiczne wyznanie grzechów. Mężczyźni przywdziewają tego dnia biały kitel na znak czystości. Koniec Jom Kippur ogłasza głos szofaru.

MENU Szofar

Święto obchodzone jest od 15 do 21 dnia miesiąca Tiszri (pora jesienna), po żniwach Ma więc charakter dziękczynny za udane zbiory. Ponadto upamiętnia wędrówkę ludu Izraela przez pustynię do Kanaan i trudności jej towarzyszące, jak również radość z wejścia do Ziemi Obiecanej. Święto kończy Hoszana raba.

Zgodnie z tradycją mężczyźni na ten okres mieszkają w szałasach. Tam modlą się i spożywają posiłki.

MENU

Szałas

MENU

Chanuka rozpoczyna się 28-go dnia miesąca Kislew i trwa osiem dni. Zwana jest Świętem Wiecznego Światła, co wiąże się z historią oczyszczenia Świątyni Jerozolimskiej z posągów greckich bogów. Każdego dnia zapala się świecę w specjalnym świeczniku – chanukiji, którą należy ustawić przy drzwiach lub oknie, aby były widoczne.

Z okazji Chanuki dzieci dostają pieniądze i prezenty. Grają również w grę zwaną „bączkiem”. Święto jest również czasem radości z życia w wolnym Państwie Izraela. Okres ten spędza się wspólnie z rodziną na zabawie i spożywaniu tradycyjnych potraw.

Drajdel (bączek)

Świecznik chanukowy

Purim obchodzone jest 14-go dnia miesiąca Adar. Tradycja świeta sięga przekazów z Księgi Estery, wg. której żydówka o tym właśnie imieniu uratowała swój naród przed zagładą, planowaną przez Hamana – urzędnika perskiego. Tego dnia właśnie czyta się w synagogach fragment tej księgi.

Purim to święto wielkiej radości i ufności w to,że Bóg wybawia Izraela. Zakazany jest post i umartwianie, należy jednak spełnić 4 micwy (obowiązki).

MENU

MENU

W czasie tego szczególnego dnia dozwolone jest nadużywanie alkoholu. Podczas czytania Księgi Estery zagłusza się imię Haman kołatkami i tupaniem. Popularne jest również wykonywanie kukły Hamana, którą później się spala. Ponadto przyrządza się trójkątne pierożki nadziewane makiem i marmoladą, zwane „uszami Hamana” .

Uszy hamana (powyżej) i kukła (zdjęcie obok)

Święto Pesach upamiętnia noc zesłania Anioła Śmierci przez Boga na Egipt. Obchodzone jest 15-go dnia Nisan i trwa 8 dni.

W tygodniu poprzedzającym święto usuwa się z domu wszelkie ślady chleba pieczonego na zakwasie, zamiata się wszelkie kąty i czyści ubrania. W przededniu Pesach następuje uroczyste oczyszczenie domu z kwasu. Ojciec rodziny odszukuje wcześniej schowane przez matkę 10 bochenków chleba, odmawia nad nimi modlitwę i pali w ogniu następnego ranka. W tak wysprzątanym pokoju ustawia się stół i nakrywa się go.

MENU

MENU

Po powrocie z synagogi przychodzi czas na uroczystą kolacje (najważniejszy moment święta), w której bierze udział cała rodzina. Wielu Żydów posiada komplet naczyń specjalnie na tą okazję. Ojciec rodziny odmawia błogosławieństwo winem, który będą pić goście. Po środku stołu zostawia się jeden kielich – dla Eliasza. Zostawia się również uchylone drzwi dla gościa, pod postacią którego może przyjść Mesjasz. Mężczyźni tego dnia ubierają się w białe kitle, kobiety zaś w elegancki strój.

Ważnym elementem święta jest przygotowanie potraw o symbolicznym znaczeniu. Układa się je na talerzu sederowym.

MENU

MENU

Jest to starożytne święto pierwszych plonów, obchodzone 50 dni po Pesach – 6-go dnia miesiąca Siwan. Według tradycji tego dnia Mojżesz otrzymał na górze Synaj Dziesięć Przykazań. Wedle przekazu lud zasnął pod górą, dlatego też teraz czuwa się całą noc przed świętem, czytając w Synagodze Torę. W dzień Szawuot odczytywany jest w świątyni tekst Dekalogu i historię Ruth. Podczas uroczystej wieczerzy spożywa się potrawy mleczne.

MENU

Obchodzone 9-ego dnia miesiąca Aw święto jest najsmutniejszą datą dla Żydów. Upamiętnia zburzenie obu świątyń w Jerozolimie. Tego dnia wyznawcy judaizmu zachowują ścisły post. Dzień wypełniają praktykami pokutnymi i modlitwami za zmarłych. W synagogach zdejmuje się buty i siada na podłodze. Śpiewa się również hymny o prześladowaniu Żydów.

Zburzenie II Świątyni Jerozolimskiej

Przyjście na świat dziecka w każdej żydowskiej rodzinie przynosi radość. Kobieta, która dopiero co urodziła, ma obowiązek odpoczywać i leżeć w łóżku. W przypadku chłopca wyczekuje się 8-go dnia od narodzin. Następuje wtedy akt obrzezania, czyli wycięcia części napletka, a także nadania dziecku imienia. Następuje po tym uroczysty posiłek, w którym uczestniczą najważniejsze odoby w gminie.

Nadanie imienia u dziewczynki nie ma tak uroczystego charakteru – ojciec mówi jej imię, gdy zostanie wezwany do czytania Tory w Synagodze

Mohel (osoba dokonująca obrzezania)

Czytanie Tory MENU

Dawniej prawo do nauki mieli tylko chłopcy. W wieku 4-ech lat zaczynał uczęszczać do chederu, czyli elementarnej szkoły religijnej. Tam uczył się na pamięć Pięcioksięgu, języka, itd. Wśród biedniejszej ludności popularne były Talmud Tora, gdzie w ciągu 7-miu lat dzieci zdobywały wiedzę z zakresu 4-ech klas szkoły powszechnej. U rodzin ortodoksyjnych, dużą popularnością cieszyły się Jesziwy, czyli szkoły średnie. Po jej ukończeniu chłopiec mógł zostać np. rabinem.

Obecnie edukacja w Izraelu jest obowiązkowa dla dzieci i młodzieży w wieku od 3-ech do 18-stu lat. Nauka jest podzielona na trzy poziomy: szkoła podstawowa (klasy 1–6), szkoła średnia (klasy 7–9) i liceum (klasy 10–12) – zakończone egzaminem maturalnym (hebr. Te’udat Bagrut).

MENU

Nauka w chederze

Bar Micwa (syn przykazania) to ceremonia wstąpienia chłopca w dorosłość, obchodzona w pierwszy szabat po 13-tych urodzinach. Staje się on odpowiedzialny przed Bogiem za swoje czyny, obowiązują go wszystkie religijne nakazy, itp. Z tej okazji dostaje tefilin, które musi zakładać do modlitwy. Staje się również członkiem minjan (grypy 10-ciu mężczyzn, których obecność jest niezbędna do odprawienia nabożeństwa). Chłopiec zostaje wezwany do odczytania fragmentu Tory i wygłoszenia własnego komentarza. Odpowiednikiem ceremonii dla dziewcząt jest Bat Micwa (córka przykazania).

MENU

Czytanie Tory

Tefilin

Żydzi wierzą, że osoby mające się pobrać zostały dobrane jeszcze przed swymi narodzinami przez Boga. Dawniej, a także i dziś w doborze partnera pomagają swaci. Jeśli rodzice obojga zaakceptowali kandydatów, dochodziło do spotkania między nimi. Gdy zgodzili się na małżeństwo, dokonywano spisania aktu zaślubin i rozmawiano o kwestiach majątku. Kobiet poniżej 13-go roku życia nie pytano o zgodę. Akt zaręczyn mógł zostać zerwany, co nie cieszyło się dobrą opinią.

Ketuba – kontrakt małżeński

MENU

Przed uroczystością zaślubin, narzeczeni przebywają w oddzielnych pomieszczeniach, gdzie odbywają się dla nich przyjęcia. Później wraz z orszakiem pan młody przychodzi do wybranki i zakłada na jej twarz welon (symbol czystości). Uroczystość zawarcia związku małżeńskiego ma miejsce przed synagogą, lub domem nauki i modlitwy.

Synagoga

MENU

MENU

Nad młodymi rozstawia się baldachim (chupę), która ma symbolizować otwarcie stworzonego przez nich domu dla innych. Po złożeniu przysięgi, odsłania się twarz kobiety. Rabin błogosławi wino, którego łyk wypija para. Następnie pan młody zakłada partnerce obrączkę. Po odczytaniu ketuby, odmówienia błogoslawieństw i wypicia kolejnego łyka wina z kielicha, rozbija się naczynie. Po zaślubinach, młodych obrzuca się ryżem i orzechami i składa się im życzenia. Pan młody dostaje od teściów tałes – modlitewny szal.

Współczesny ślub żydowski

MENU

Dom to najważniejsze miejsce dla każdego Żyda – to tam obchodzi się święta, kultywuje tradycje. Nie różni się on w żaden znaczący sposób od naszych, poza kilkoma szczegółami.

W wejściu do domu oraz do jego pomieszczeń (za wyjątkiem łazienki i toalety) umieszczana jest mezuza, czyli małe pudełeczko z tekstami Tory w środku. Wchodząc do domu, Żyd patrzy na nią na znak szacunku. Stanowi ona zewnętrzny wyraz wiary i przypomina o obecności Boga.

Mezuza

MENU

W niektórych domach można znaleźć mizrach. Jest to tablica wskazująca kierunek Jerozolimy, umieszczana na wschodniej ścianie.

W żydowskim domu nie może oczywiście zabraknąć przedmiotów wykorzystywanych podczas świąt, np. świeczników szabatowych, talerza sederowego, itd..

Talerz sederowy Mizrach

MENU

Jeśli w domu zachowywana jest zasada koszerności jedzenia, często można spotkać tam dwa oddzielne zestawy naczyń. Produkty mięsne i mleczne przechowuje się oddzielnie (często można spotkać dwie lodówki). Zasada koszerności dopuszcza do spożycia tylko mięso i nabiał pochodzący od zwierząt mających rozszczepione kopyto i przeżuwających, ryb mających łuski i niektórych ptaków (tzw. zwierząt koszernych)

Certyfikat koszerności

Koszerna restauracja Mc Donald’s w Izraelu

MENU

Tradycyjnie pochówkeim zmarłym zajmuje się Chewra Kadisza – bractwo pogrzebowe. Odciążają pogrążoną w rozpaczy rodzinę czuwając przy zmarłym, przygotowując go do pochówku i uczestnicząc w pogrzebie. Członkowie bractwa w czasie ceremonii zbierają do puszek pieniądze na pogrzeb następnej osoby z gminy.

Zmarły owinięty w tachrichim

Do trumny zmarłego wkłada się jego tałes, odcinając uprzednio jeden z jego cyces (sznur przyszyty na końcach chusty) – zwalnia to zmarłego z obowiązku modlitwy. Pogrzeb musi się odbyć jak najszybciej, byle nie w Szabat.

Cyces

MENU

Za ciałem zmarłego idą najbliżsi krewni. Ciało składa się w pozycji leżącej z rękoma wzdłuż tułowia. W grobie powinna się znaleźć garść ziemi z Izraela. Po ceremonii rodzina wraca do domu inną drogą, i myje ręce, gdyż obszar cmentarza uważany jest za nieczysty. Przez siedem dni domownicy zasiadają na niskich stołeczkach i skupiają się na modlitwie. W tym czasie postne potrawy przynoszą im sąsiedzi. Groby odwiedza się głownie w Rosz Ha-szana i rocznicę śmierci. Na znak pamięci zostawia się małe kamyczki. Macewa z Cieszowej

Wiedzę historyczną o starożytnym Izraelu czerpiemy głównie ze Starego testamentu. Abraham ok. 2000 r.p.n.e. zawarł przymierze z Bogiem. Miał syna Izaaka, on zaś syna Jakuba, któremu Bóg zmienił imię na Izrael. Stąd wszyscy jego potomkowie to naród Izraela. Izrael miał 12-stu synów (12 pokoleń Izraela), z których ten o imieniu Józef trafił do Egiptu, gdzie on, a później i jego rodzina oraz potomkowie zamieszkali. Żydzi popadli później w niewolę. Mieszkali w Egipcie przez 450 lat

MENU

Abraham składający ofiarę z syna

Właściwa historia państwa Izraela rozpoczyna się dopiero po dodarciu żydów do Kanaan, pod wodzą Mojżesza. Było to w II poł. XIII w.p.n.e. Po podbiciu tamtejszych ziem, podzielono je pomiędzy 12 plemion Izraela. W kolejnych latach Izraelem władali sędziowie, powoływani przez Boga do „wybawiania ludu”. Było ich 14-stu, pierwszym był Jozue, a ostatnim Samuel.

MENU

Mojżesz

Gdy Izraelitom zaczęli zagrażać Filistyni, zjednoczyli się oni tworząc państwo pod wodzą Saula – pierwszego króla. Było to ok. 1030 r.p.n.e. Kolejnym królem został Dawid, który podporządkował sobie zbrojnie plemiona zamieszkujące Kanaan. Rozpoczął się okres świetności Izraela, który trwał aż do śmierci Salomona ok. roku 930 p.n.e. Wtedy to nastąpił podział państwa na dwie części : Izrael i Judę. Panowali nad nimi oddzielni królowie, często toczący ze sobą wojny. Izrael zotał podbity przez Asyryjczyków w 722 r.p.n.e., zaś Juda uległa dopiero babilończykom.

MENU

Król Dawid

Król Salomon

Sąd Salomona

W 732 r.p.n.e Królestwo Izraela zostało częściowo zajęte, a 10 lat później całkowicie podbite przez Asyryjczyków. Ludność żydowska została wysiedlona na tereny Asyrii, a w zamian za nich zostali sprowadzeni asyryjczycy.

W 586 r.p.n.e. nowa potęga – Babilonia najechała Judę. Za opór, jaki stawiała Jerozolima, miasto zostało złupione, a Świątynia zburzona. Zamieszkujących tę ziemię Żydów przesiedlono do Babilonu. Rozpoczął się okres tzw. niewoli babilońskiej trwającej do 538 r.p.n.e

MENU

Imperium Asyrii (na zerwono) i ziemie przyłączone do 722 r.p.n.e (na zielono)

Wysiedlenie Żydów z Izraela

Powrót Izraelitów do swojej ojczyzny był możliwy dopiero po 538 p.n.e., za zgodą perskiego króla Cyrusa, który podbił Babilon. Juda jako prowincja Jehud uzyskała częściową autonomię. W latach 520-515 p.n.e. wzniesiono w Jerozolimie Drugą Świątynię

MENU

W 332 p.n.e. wojska Aleksandra Macedońskiego zdobyły Judę, która weszła w skład prowincji nazwanej Syrią Dolną. Stolicą prowincji zostało miasto Samaria. Grecy zmienili nazwę Juda na Judea. Po śmierci Aleksandra Macedońskiego Judea znalazła się pod władzą Ptolemeuszy. W 198 p.n.e. Judea znalazła się pod panowaniem Seleucydów.

Cyrus Wielki

Aleksander Macedoński

MENU

W II w.p.n.e seleucydzki władca postanowił przymusowo zhellenizować Izraelitów. Wybuchło wtedy powstanie Machabeuszy, zakończone zwycięstwem Żydów. Tak powstałe państwo było jednak niestabilne, co wykorzystał Rzym i podbił te ziemie w 63 r.p.n.e.

Od I do IV w.n.e wybuchało w Izraelu wiele powstań. Po jednym z ich Rzymianie zburzyli Świątynię Jerozolimską, której już nigdy nie udało się odbudować. Ostatnie miało miejsce w VII w. i zakończyło się zwycięstwem Żydów, którzy przejęli władzę nad Jerozolimą (przez pięć lat).

Juda Machabeusz

Tetradrachma wybita w czasie powstania Bar-Kochby

W VII w Arabowie podbili Izrael i wszystkie kraje wokół niego. Mieszkańcom narzucali wiarę w Allacha. Sytuacja zmieniła się nieco później, kiedy to Żydzi gorliwie wspierali muzułmańskiego władcę w licznych wojnach.

Pod koniec VII w ciężkie czasy nastały dla Izraelitów zamieszkujących Płw. Iberyjski (przesiedlili się tam w czasie prześladowań rzymu). W tamtejszym Król. Wizygotów wszyscy, którzy nie wyznawali chrzęścijaństwa byli pozbawiani praw. Wtedy też Żydzi hiszpańscy zwrócili się o pomoc do swych braci, bedących pod panowaniem muzułmanów. Spisek został odkryty, a tysiące Żydów pozbawiono domów i zabierano im dzieci. Gdy w 711 r. Arabowie dotarli do Hiszpanii, przyłączyło się do nich tysiące Żydów.

MENU

Wojownik Wizygocki

Dzięki tym wydarzeniom Żydzi zdobyli od Kalifa liczne przywileje. Później ich talent do handlu został zauważony przez Karola Wielkiego – cesarza Franków. Izraelici rozprzestrzenili się stopniowo na cały kontynent Europejski. Wielu z nich zostawało doradcami tamtejszych królów. Po podbiciu przez księcia kijowskiego Chanatu Chazarskiego, wielu Żydów wyemigrowało stamtąd m.in. Do Polski i Czech.

W 1095 r. rozpoczęła się era krucjat, trwająca ponad 200 lat. Najważniejszą była ta z 1096 r., która dotarła do Jerozolimy i zdobyła miasto. Krzyżowcy utworzyli tam Królestwo Jerozolimskie. Na Bliskim Wchodzie powstały również inne księstwa i hrabstwa. Ostatecznie w 1291 roku został przez Turków zdobyta Akka, dając kres istnieniu Król. Jerozolimskiego.

MENU

Karol Wielki

Zdobycie Jerozolimy

Wszystkie te wydarzenia przyczyniły się do opustoszenia Palestyny z Żydów. Szukali oni schronienia w różnych krajach, m.in. w Polsce , gdzie otrzymywali liczne przywileje podczas tzw. „złotego wieku żydowskiego” i cieszyli się dużym uznaniem na dworze królewskim, a także w Turcji. Potomkowie Abrahama rozproszeni po całym świecie wciąż żyli nadzieją, że kiedyś uda się stworzyć niepodległe państwo w ich ukochanej ziemi, ziemi Kannan...

MENU

Od ok. 1500 r. Żydzi stopniowo powracali do Palestyny tworząc swoje ośrodki w największych miastach. W XIX w. rozpoczęły się fale nowoczesnej imigracji tzw. aliji. Wyróżniamy pięć aliji, w ramach których do Izraela powróciło około 400 tys. Żydów.

Najważniejszym działaczem tamtego okresu był Theodor Herzl, twórca i główny ideolog syjonizmu. W 1896 roku wydał „der Judenstadt”, w którym przedstawił wizję przyszłego państwa. W 1922r. utworzono Brytyjski Mandat Palestyny. Rozpoczeła się odbudowa Żydowskiej Siedziby Narodowej, która miała się odbyć bez uszczerbku dla praw ludności arabskiej.

MENU

Imigranci żydowscy

Theodor Herzl

Gdy do władzy w Niemczech doszedł Adolf Hitler, rozpoczął on proces „oczyszczania” Europy z nieczystych ras. Miliony Żydów poniosło wówczas śmierć w obozach zagłady. Ci, którzy uciekli przed zagładą osiedlili się w Palestynie w ramach piątej aliji. Ludność arabska wszczęła wtedy bunt. Anglia nie mogąc sobie poradzić z sytuacją w Palestynie wycofała się ze wszystkich zobowiązań w Mandacie Palestyny. ONZ przyjęła projekt o podziale Palestyny na państwo żydowskie i arabskie. 14 maja 1948 roku ogłoszono powstanie niepodległego państwa Izrael.

MENU

Ogłoszenie niepodległości Izraela przez Dawida ben Guriona – 14 maj 1948

1948 – 1949 wojna o niepodległość z Syrią, Egiptem, Jordanią, Irakiem i Libanem (Zachodni Brzeg Jordanu i Wschodnia Jerozolima do Jordanii, Strefa Gazy do Egiptu) 1949 przyjęcie Izraela do ONZ 1948 – 1958 imigracja ludności ocalałej z Holocaustu, wzrost liczby ludności do 2 mln 1956 kryzys sueski 1962 proces Alberta Eichmana (skazany na karę śmierci) 1967 wojna sześciodniowa (wschodnia Jerozolima do Izraela , od 1980 stolicą Jerozolima) 1972 masakra podczas LIO w Monachium, operacja Gniew Boży 1973 wojna Jom Kippur (zwycięstwo Izraela) Izrael w kolejnych latach prowadził jeszcze liczne wojny. Największym osiągnięciem

było podpisanie deklaracji pokojowych z Egiptem i Jordanią. Obecnie trwają rozmowy z Syrią. Sytuacja z pozostałymi krajami arabskimi pozostaje napięta.

MENU

MENU

Symbole narodowe Izraela, tj. flaga, godło i hymn, bardzo ściśle łączą się z kulturą i historią Żydów. Aby dowiedzieć się o nic h więcej, kliknij odpowiedni obrazek.

FLAGA

HYMN GODŁO

MENU

Flaga państwa żydowskiego to białe płótno z dwoma równoległymi niebieskimi pasami i gwiazdą Dawida pomiędzy nimi. Ustanowiona została w 1948 r., ale historia jej projektu sięga Kongresu Syjonistycznego z 1897 r. Flaga bardzo przypomina tałes i biorąc pod uwagę ten związek, można ją uznać za najstarszą na świecie.

Od ponad 3 tys. lat menora stanowi symbol narodu żydowskiego. Ta widniejąca na godle nawiązuje do wersetu księgi proroka Zachariasza: „(...) Widzę świecznik, cały ze złota, a u jego szczytu zbiornik, podtrzymujący siedem lamp, a każda lampa ma siedem palników. I dwie oliwki stoją, jedna z prawej, a druga z lewej strony zbiornika.„

Menora została wybrana jako oficjalny emblemat Państwa Izrael. Symbol ten można dzisiaj zobaczyć na wielu budynkach rządu izraelskiego, na gmachach ambasad Izraela na całym świecie, sądach izraelskich, oficjalnych materiałach piśmiennych oraz na sztandarze prezydenta Państwa Izrael.

Nazwa hymnu Izraela to Hatikva ( קוה – (התNadzieja. Hymn został napisany przez Naftalego Herca Imbera, świeckiego galicyjskiego Żyda, który w 1882 wyemigrował do Palestyny. Treścią słów hymnu jest "nadzieja", syjonistyczne pragnienie utworzenia państwa żydowskiego w Ziemi Izraela. Gdy w 1948 proklamowano powstanie państwa Izrael, pieśń ta została nieoficjalnym hymnem państwowym. Dopiero w listopadzie 2004 roku Kneset uchwalił Prawo o Hymnie i Herbie Państwowym, które usankcjonowało pieśń Hatikva jako oficjalny hymn państwowy Izraela.

Kol od baleiwaw penima Nefesz jehudi homija Ulfa'atej mizrach kadima Ajin lecijon cofija Od lo awda tikwatejnu Hatikwa bat sznot alpajim Lihjot am chofszi bearcejnu Erec cijon wijruszalajim Jak długo w sercu tętni krew, Dusza żydowska życiem drga, I w stronę Wschodu, hen, się rwie, Wzrok do Syjonu biegnie bram. Tak ufność w nas nie zaginie, Nadzieja dwóch tysiącleci, Wolnym lud będzie w własnej krainie, W Syjońskiej ziemi, w Jerozolimie

Jak długo w sercu tętni krew, Dusza żydowska życiem drga, I w stronę Wschodu, hen, się rwie, Wzrok do Syjonu biegnie bram. Tak ufność w nas nie zaginie, Nadzieja dwóch tysiącleci, Wolnym lud będzie w własnej krainie, W Syjońskiej ziemi, w Jerozolimie

Specjalne podziękowania dla:

Sztetl.org.pl Wikipedia.org za udostępnienie materiałów i zdjęć do prezentacji

Wszelkie prawa zastrzeżone

Produkcja: Mateusz Grabda

2013 r.

Ponadto użyto obrazy z portali: www.dziennikwschodni.pl illucucina.blogspot.com radtrap.wordpress.com www.alljewishlinks.com blog.monikanowik.pl www.skyscrapercity.com judaica-art.com potrawy.izraelczyk.pl www.jewishmelbourne.com.au bobemajse.blogspot.com anneinpt.wordpress.com thecripplegate.com www.megapedia.pl www.fzp.net.pl izrael.org.il Facet.interia.pl Kartki.pl Jack.pl