• Podgorica • godina VII • broj 42, 43 • jul, avgust 2007. •viti VII • numri 42, 43 • korrik, gusht 2007. 1

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

Delegacija RijasetaIslamske zajednice uBiH, koju je predvodiošef ureda za dijasporu,prof. Mirsad ef.Mahmutović, posjetila jeMešihat Islamske zajed-nice. Reis Rifat ef. Fejzićistakao je da je saradnjasa islamskom zajedni-com u BiH na zavidnomnivou.

Str. 2

BUKOVICA petnaest godina poslije

Ni pravde, ni povratka

Pljevaljska Bukovicapostala je meta etničkogčišćenja prije tačno pet-naest godina. U CrnojGori, "koja nije učestvo-vala u ratu", do danas,međutim, nijesu otkrivenipočinioci tadašnjih bro-jnih zločina nad tamošn-jim Bošnjacima. U njimaje osam ljudi ubijeno, višeod stotinu kuća u dvade-setak sela i zaseoka jeopljačkano i popaljeno ameđu njima i sve tribukovičke džamije, nadestine ljudi je pretučenoa nekoliko stotina njih je1992 . i 1993. napustilosvoje domove da se u njihviše nikada ne vrate.

Str. 3

Delegacija Rijaseta BiH posjetila MešihatDelegacija Rijaseta BiH posjetila Mešihat

Demokracia liberaledhe agoniashpirtërore Faqe 12

Str. 7

I pored izraženih predrasuda neke poznate ličnosti na ex-yu prostorima promijenile su vjerska ubjeđenja

Vjeru mijenjaju u ratu i miru

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 2DRUGA STRANA

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (28504049)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem DEMIROVIĆ

Podgorica, 29. juna - Delega-cija Rijaseta Islamske zajedniceu BiH, koju je predvodio šef ur-eda za dijasporu, prof. Mirsadef. Mahmutović, posjetila je Me-šihat Islamske zajednice. ReisRifat ef. Fejzić zahvalio se naposjeti i istakao da je saradnjasa islamskom zajednicom u BiHna zavidnom nivou. On je upoz-nao goste sa radom Mešihata,izgradnjom vjerskih objekata,organizacijom i drugim aktuel-nim pitanjima iz d rada Isla-mske zajednice u Crnoj Gori.

U razgovoru su dotaknuta ipitanja dijaspore, te zajedničkihposjeta nekim džematima naZapadu, s posebnim osvrtom na

Luksemburg, u kome je nastan-jen veliki broj muslimana iz Cr-ne Gore. Njihov broj se krećeod 7-8 hiljada. Konstatovano jeda se i na tom planu zajednič-kim i koordiniranim radom mo-gu postići dobri rezulltati na ob-jedinjavanju džemata i njiho-vom solidarisanju, a to je u inte-resu islama, istaknuto je na pri-jemu kod reisa Fejzića. Dogovo-reno je da se napravi zajedničkiplan posjete u Luksemburgu,kao i saradnja u drugim džema-tima dijaspore.

Kako je ova posjeta upriliče-na u petak, Mirsad ef. je sa zado-voljstvom prihvatio da bude hati-b na džumi namazu. On je u sv-

om vazu uputio nekoliko savjetaprisutnim džematlijama, kojomprilikom je istakao važnost i

potrebu jedinstva ummeta, međ-usobnog razumijevanja i poma-ganja. Kako je za valjanost nama-

za obaveza okretanja prema Ka-bi-Božijoj kući, prema kojoj se svimuslimani svijeta okreću, tako jeobaveza našeg ummeta da smojedni prema drugim okrenuti,čvrsto povezani, jedinstveni i sol-idarni. To je naša zadaća, tomenas vjera uči i ušvršćuje, istakaoje prof. Mahmutović.

Džumu namaz je predvodioh. Sirija Hadžimejlić.

U pratnji šefa Ureda za dijas-poru Rijaseta Islamske zajedni-ce BiH, prof. Mahmutovića, bilisu i Muhamed Halilović, sekret-ar ureda, i Bajro Perva, dugogo-dišnji novinar islamskih infor-mativnih novina Rijaseta IZ-eBiH ''Preporod''.

Nakon džume namaza, dele-gaciji Rijaseta Islamske zajed-nice na putu do Tirane, pridru-žili su se Bajro Agović i OmerKajošević, službenici Mešihata.

Bajro Agović

Delegacija Rijaseta BiHposjetila Mešihat

Pljevlja - Na Husein-pašinoj džamiji uPljevljima, čija je obnova počela u majuprošle godine, u toku su obimni konzerva-torsko-restauratorski radovi na slikama.

Restaurator Esad Vesković je rekao dasu istraživačkim radovima otkriveni svi au-tentični slojevi, koji su rađeni na tom obje-ktu tokom njegovog postojanja.

- Ekipa je sastavljena od eksperata izoblasti zidnog slikarstva iz Sarajeva, Beogr-ada i sa Cetinja. Koristi se sva tehnologijaiz vremena kada su nastajale slike na tomobjektu. U ekipi je šest profesionalaca i mi-slim da ćemo odraditi jedan valjan posao.Vjerujem da će ono što uradimo trajati jošnekoliko stotina godina - rekao je Vesković.

Džamija je prošle godine obnovljenaspolja, zamijenjen je krov na kupolama iminaretu, učvršćeni su i popravljeni zidovi,kao i sanirana oštećenja. Radovima je oču-van autentični izgled džamije. Ukupna vri-

jednost tog posla je 350.000 eura. Za unutrašnje radove potrebno je da se

obezbijedi još toliko novca, uz pomoć dona-tora.

Investitor radova je Odbor islamske za-jednice u Pljevljima, a izvođač sarajevskopreduzeće "Sikra".

- Do sada je najveću donaciju dao plje-valjski Rudnik uglja, a nadamo se da ćemoobezbijediti novac i za preostale radove -kazao je koordinator radova, Jakub Du-rgut.

Pored radova na zidnom slikarstvu,preostala je još sanacija šadrvana, uređenjeeksterijera, mezarja i postavljanje kameneograde oko dvorišta džamije.

Husein-pašina džamija je jedan od najl-jepših spomenika islamske arhitekture naBalkanu. Sagrađena je 1569, a zadužbinaje Husein-paše Boljanića iz istoimenog selau okolini Pljevalja.

Šerijatskovjenčanje u Podgorici

U prisustvu rodbine,16. 06. 2007. godine uporodičnoj kući na Zabje-lu, šerijatski su se vjenča-li, Anis S. Ramčilović(1984) iz Podgorice i Al-ma S. Levaić (1985) iz Be-rana.

Vjenčanje je obaviosekretar Mešihata IZ-e uRCG, Bajro Agović koji jemladencima poželio sre-ćan brak u skladu sa isla-mskim propisima.

B.A.

U toku obnova Husein-pašine džamije u Pljevljima

Nedostaje novac

SSaa pprriijjeemmaa kkoodd rreeiissaa

SSaannaacciijjaa HHuusseeiinn--ppaaššiinnee ddžžaammiijjee

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame3 S POVODOM

Pljevaljska Bukovica pos-tala je meta etničkog čiš-ćenja prije tačno petnaest

godina. U Crnoj Gori, "koja nijeučestvovala u ratu", do danas,međutim, nijesu otkrivenipočinioci tadašnjih brojnihzločina nad tamošnjim Bošnja-cima. U njima je osam ljudi ubi-jeno, više od stotinu kuća u dv-adesetak sela i zaseoka je oplja-čkano i popaljeno a među nji-ma i sve tri bukovičke džamije,na destine ljudi je pretučeno anekoliko stotina njih je 1992 . i1993. napustilo svoje domoveda se u njih više nikada ne vr-ate.

Bukovicu je prva napustilaporodica Tahirbegović. Bilo jeto 21 . jula 1992. Dan ranije,Osmana Tahirbegovića pretuk-la je policija i rezervisti tadašn-je Vojske Jugoslavije. "Tražili suda vratim oružje koje nisamimao. Komšija Srbin je pokušaoda me odbrani. Pretukli su mei kazali da će opet doći sjutra",priča Tahirbegović. Iz njegovekuće odneseno je zlato koje suposjedovali. "Došli su u dvojepolicijskih kola. Redovna vojs-ka nije činila zločine. Sve su ihpočinili policajci i rezervisti",tvrdi Tahirbegović.

On i njegova supruga Zlatijasa starom Osmanovom majkomi troje djece pošli su u Pljevlja.Odveli su sa sobom kravu kojusu prodali za stotinu maraka."Mislili smo da idemo samo nanekoliko dana, dok zlo prođe, aostali smo pune četiri godine",priča Zlatija. Ona i njen muždobro poznaju neke od pljač-kaša i batinaša i spremni su dasvoju priču i imena tih ljudiispričaju na sudu.

Tahirbegovići su bili prvikoji su se iz Pljevalja u ljeto1996. i vratili u Bukovicu. Dodanas su to učinile jos porodiceHadžić i Stovraz. Ostali su rase-ljeni "od Goražda do Australije",priča Zlatija. "Muka nas je nat-jerala da odemo, sirotinja da sevratimo ovdje", kaže Zlatija.Ona priča da njena porodica da-nas živi u miru i veoma dobrosa komšijama.

Mnogo je sličnih ali i težihsudbina bukovičkih Bošnjaka,priča Bukovičanin Jakup Dur-gut, danas nastanjen u Pljev-ljima. On je objavio i knjigudokumenata o stradanjima Bu-kovičana. Ona je bila osnov daFond za humanitarno pravo izBeograda prikupi jedan brojsvjedočenja i preda ih 2004. cr-nogorskom Ombudsmanu. Istaje organizacija u martu prošlegodine predala i tri tužbe "pro-tiv NN lica" za nadoknadu šteteporodicama kojima su u Buk-ovici popaljene kuće. "Država,međutim, jednostavno ništa nepreduzima i očigledno je danema volje da bilo šta uradi dazločince kazni", kaže Durgut.On objašnjava da su bukovičkastradanja specifična i po tomešto su u njima i žrtve i najvećibroj počinilaca zločina državl-jani Crne Gore.

"Viđala sam neke od njihkada sam bila u Pljevljima", pr-iča Sevda Bungur, danas nas-tanjena kod sinova u Sarajevu.Njenom suprugu Mušanu i njoju bukovičkom selu Ravni zapal-jene su dvije kuće i svi pomoćniobjekti. Nju su paravojne jedi-nice zajedno sa još deset rođakaotele i mjesec dana držale uzatočeništvu u Čajniču. Nakonintervencije državnog vrha Cr-ne Gore vraćena je u Pljevlja.

U toj akciji je ubijen njendjever, devedesetogodišnji LatifBungur. Osam i po mjeseci nje-govi posmrtni ostaci ostali sunesahranjeni jer policija i vojs-ka ni međunarodnim predstav-nicima te 1993. nije garantova-la bezbijednost u Bukovici.Bunguri su 1995. predali tužbuprotiv države Crne Gore. Na-kon dva zakazana i odložena ro-čišta ta tužba je još uvijek "zag-ubljena" u sudskim fiokama.

Sudski procesi nisu ni zap-očinjali u slučajevima ubistavaLatifa Bungura, Hajra Muslića(80), Ejuba Muslića (30), HilmaDrkende (77) i Džaka Bijele(70). Nikada nijesu procesuir-ani ni slučajevi kako bi se pron-ašli batinaši Himza Stovraga(67) i Hameda Bavčića (75), ko-

ji su prema nalazima sudskihvještaka izvršili samoubistva."Prebili su ih rezervisti i kazalisu da će doći opet ako ne preda-ju oružje. Gdje god su našli mu-škarca u Bukovici tukli bi ga, toje bilo neizdrživo", sjeća se Se-vda Bungur tih dana.

Jedino je ubica Džafera Đo-ga, Vrećo Mojaš, otkriven i osu-đen na desetogodišnju robiju,ali ne i za ratni zločin. Ta jednadesetogodišnja sudska presudasramotan je bilans pravde zabukovička stradanja, tvrdi Ja-kup Durgut. "Bez pravne sigur-nosti i odgovornosti za zločinceteško može biti povratka u Bu-kovicu", kaže on.

Crnogorski ombudsmanŠefko Crnovršanin dobio jeprije dvije godine dokumenta isvjedočenja žrtava o Bukovici iproslijedio ih je MUP- u i Drža-vnom tužilaštvu. "Od Tužilaštvasam tražio da me obavijeste otome šta su preduzeli, nemampovratnu informaciju", kaže.Crnovršanin ipak vjeruje da"postoji dobra politička klima"da se slučajevi ratnih zločinapočinjenih u Bukovici procesu-iraju. "To je započeto u slučaje-vima za Kaluđerski Laz i dep-ortaciju državljana Bosne odstrane MUP-a Crne Gore, pa javjerujem da u suverenoj CrnojGori postoji dodatni motiv dase ne bi stvarao negativan im-idž u svijetu ali i da se očuvajudobri međunacionalni odnosi uCrnoj Gori".

Crnovršanin kaže da zna daje i crnogorska vlada formiralaKomisiju koja je trebalo da sebavi ispitivanjima zločina uBukovici. "Nemam informacijuo njihovim nalazima", kaže.

U crnogorskom Tužilaštvunije moguće dobiti informacijuo slučaju Bukovica. Jedina na-dležna za komunikaciju samedijima je Državna tužiteljkaVesna Medenica koju nije bilomoguće kontaktirati.

Stav crnogorske vlade, me-đutim, ilustruje sredinom majaove godine izdato saopštenjeMinistarstva pravde koje je pot-pisao ministar, Miraš Radović.

On pokušava opravdati državnei partijske čelnike iz tog perio-da reagujući na izjavu predsjed-nice Internacionalne lige hum-anista, dr Sonje Štigelbauer, oučešću Crne Gore u ratnim de-šavanjima na području bišveJugoslavije, uključujući Bukov-icu.

"S tim u vezi gubi se iz vidada nasilje nad građanima ovogsela, koje je uzrokovalo i njihovoiseljenje, nijesu preduzeli gra-đani Crne Gore, niti pripadnicinjenih državnih organa, većupadi ekstremnih pojedinaca sapodručja Republike Srpske, štodokazuje i presuda Osnovnogsuda u Pljevljima, kojom je je-dno lice, inače državljanin Bo-sne i Hercegovine, pravosnažnoosuđeno za podmetanje požarana stambenim i poljoprivrednimobjektima građana sela Buko-vice", kaže ministar Radović.

Dio crnogorske javnosti ovuizjavu smatra skandaloznom."To je pokušaj katastrofalnogfalsifikovanja prošlosti. Sve i daje bilo, a nije, kako ministar ka-že, država je bila dužna da zašti-ti te ljude. Toliko ubistava, plja-čke i tortura a ministar pomin-je jednu običnu paljevinu",kaže Jakup Durgut. On pojašn-java da je u Bukovici 1991. ži-vjelo blizu hiljadu stanovnikaod čega je bilo više od dvije tre-ćine Bošnjaka. "Danas je odoko 250 ljudi naseljenih uBukovici i svega 45 Bošnjaka.Niko iz struktura vlasti za sveove godine nije našao za shod-no da dođe u Bukovicu", kažeDurgut.

Branko Stevanović, šef mje-sne kancelarije, bio je prak-tično jedini predstavnik civil-nih vlasti koji je kritičnih '92 . i

'93. živio u Bukovici. I danas jeu selu Kržava, nadomak mjes-nog centra Kovačevići.

On ističe da sa komšijamaBošnjacima ima veoma dobreodnose. "Ovdje je ostao samoonaj koji nije imao gdje da odea to što se malo Bošnjaka vraćau Bukovicu razlog je ekonom-ske prirode", kaže on. "Ovo jeplodan i bogat kraj, ali uzalud.Šteta što društvo nije ništa ura-dilo da se on razvije".

Bukovica je danas najne-naseljeniji kraj u Crnoj Gori.Prostire se na više od stotinu ki-lometara kvadratnih i mjesnicentar Kovačevići udaljen jedva do tri sata vožnje po lošemputu od Pljevalja. Mnoga mjes-ta su još udaljenija a zimi je unjih praktično nemoguće doći.Kada je Stevanović prije tride-set godina kao činovnik došaou Bukovicu tamo je živjelo čaktri hiljade ljudi.

Predsjednik opštine Plje-vlja, Filip Vuković smatra da ćese veoma brzo stvoriti bolji usl-ovi za život u tom šumom,vodom i plodnom zemljom ve-oma bogatom kraju. "Bukovič-ka zemlja je još uvijek u procen-tu od devedesetdevet odsto uposjedu starih vlasnika, tako davjerujem da će oni uvidjeti datu može lijepo da se živi i da ćese vratiti". Vuković kaže: "Svekrivce, u svakom slučaju, trebapronaći i kazniti".

Petnaest godina Bukovicačeka - bez pravde i povratkasvojih ljudi.

SSeeaadd SSaaddiikkoovviićć

Napomena: Istraživanje jeurađeno uz podršku danskogUdruženja za istraživačko nov-inarstvo

Ni pravde, ni povratka

Bukovica - petnaestgodina poslije

SSrruuššeennaa mmuunnaarraa uu RRaaššććiiććiimmaa

Aspekt ponašanja ilimorala

Drugi aspekt kur'anskih cil-jeva kreće se oko pitanja pon-ašanja ili morala. Kao rezultatčovjekove vjere u Allaha, dž.š., iu sve ono što spada u domen vj-erovanja, ljudsko djelovanje jetada u poziciji robovanja premaUzvišenom Allahu. Istinsko ro-bovanje Allahu, dž.š., nužnorezultira smjernim i trezvenim,tj. islamskim ponašanjem. Tak-vo ponašanje ili slijeđenje kur'a-nskoga morala pročišćava ljud-sku dušu, oplemenjuje je i odga-ja. Jedino prema kur'anskommoralu ljudska duša je u stanjuda se uzdigne iznad interesa po-jedinca te da podstiče bratskeveze i saradnju među ljudima.1Mnogo je toga što se podrazumi-jeva pod ponašanjem. Izmeđuostaloga to se tiče: iskrenosti,strpljivosti, ispunjenja preuze-tih obaveza, blagosti, darežljiv-ost, samilosti... Mnogi ajeti Ku-r'ana izravno i naredbodavnopodstiču na spomenute i drugevrste moralnih kvaliteta ili vrli-na prvoga reda. Vrlina lijepogponašanja u islamu zauzima sre-dišnje mjesto. Ali, šta ono pred-stavlja? U najkraćem: ostavljan-je ili napuštanje svih loših navi-ka – koje su šerijatom određenekao takve – i njihovo izbjegava-nje te navikavanje na plemenitenavike i zadovoljstvo istima. Tu,zapravo, otpočinje prava duhov-na borba sa samim sobom (mu-džaheda). Ovdje potcrtavamopojam navikavanja ili navike nadobro. Naime, na dobro djelopotrebno se naviknuti a lošedjelo potrebno je izliječiti, od-nosno otkloniti ga. Svi ibadeti uislamu imaju upravo tu funkci-ju: da čovjeka naviknu na dobroa odvrate od zla. Dobro ponaš-anje, također, potrebno je ču-vati i zadržati. Dakle, traži se us-trajnost. Postoji još jedna hvalevrijedna vrlina – umjerenost.Čovjek treba imati mjeru u sve-mu i, kao što je poznato, čak i uibadetu. Na primjer, ako čovjek

previše dijeli imetak, to mu jepokuđeno, a ako, pak, škrtari, ito mu je pokuđeno. Prema to-me, traži se umjerenost ili sred-ina, a ona je – svojstvo dare-žljivosti koje je između rasip-ništva i škrtosti. Ovdje navodi-mo samo jedan primjer, a takoje i sa svim ostalim svojstvima.2Zaključimo, lijepo i ružno pon-ašanje određeno je Kur'anom isunnetom a svoju savršenu real-izaciju zadobilo je u ličnostiAlalhovog Poslanika Muha-mmeda, a.s. Kultura ponašanjaAllahovog Poslanika za musli-mane predstavlja trajni modelidentifikacije. Poslanik jeuistinu naš najbolji uzor:

Vi u Allahovom Poslanikuimate divan uzor za onoga kojese nada Allahovoj milosti inagradi na onom svijetu, i kojičesto Allaha spominje (El-Ahzab, 21).

Aspekt propisa

Treći aspekt kur'anskih cil-jeva odnosi se na propise ili šer-ijatske norme, koje, da tako ka-žemo, hrane našu vjeru i posp-

ješuju njene rezultate. Propisise odnose na ono što je Uzviše-ni Allah objasnio u Svojoj Knjiziili je, pak, objasnio njihove pri-ncipe (usule) na način koji jeobavezno primijeniti u odnosučovjek-Gospodar i čovjek-čov-jek. Propisi obuhvaćaju slijed-eće: propise vezane za namaz,zekat, post, hadždž, zakletvukao i sve ono što potpada podopseg ibadeta; propise vezaneza brak, rastavu braka i ono štoje s time povezano, kao što supropisi u pogledu vjenčanog da-ra (mehra), sredstava za izdrža-vanje, dojenja, utvrđivanja srod-stva, ženinog pričeka ('iddeta),oporuke i nasljedstva i drugogašto potpada dom domen tzv. pe-rsonalnog prava (ahvalu'š-šahsi-jje) ili porodičnog prava (ahka-mu'l-usreh); propise vezane zakupovinu, naknadu, zalog, me-đusobne ugovore i sl. što spadau područje finansijskih transak-cija (mu'amelatu'l-malijeh); kaz-nene propise i kaznena djelakao što su ubistvo, krađa, nere-di, zinaluk, potvora i ostalo štopripada domenu kaznenoga pr-ava ('ukubat); propise u vezi sa

pitanjima rata i mira i onoga štoproistječe iz toga, kao što supitanja u vezi sa plijenom, zaro-bljenicima i sporazumima teostalo što spada pod domen jav-nih državnih pitanja (ahka-mu'd-dewlijjeti'l-'aammeh).3

Detaljnijim objašnjenjimanavedenih propisa bave se djelaiz islamskog prava - fikha.4

Metode kur'anskeda've

Nakon što smo sumarnoizložili ključne kur'anske ciljevesada nam predstoji da sagleda-mo načine ili metode kojima sesluži Kur'an pozivajući ljudenavedenim ciljevima. Ono štonam se nadaje iz Kur'ana kaocjeline možemo zaključiti da seKur'an koristi četirima meto-dama pozivanja:

upućivanje na posmatranje ipromišljanje zemaljskih i nebe-skih carstava i svega onoga štoje Allah stvorio, npr.:

Pa zašto oni ne pogledajukamile – kako su stvorene, inebo – kako je uzdignuto, i pla-nine – kako su postavljene, i Ze-

mlju – kako je prostrta?! (El-Gašije, 17-20)

Na taj način čovjek je u po-ziciji da spozna tajne Božan-skog stvaranja i izvođenja u pos-tojanje, da spozna Božanske za-kone koji vladaju svijetom pri-rode i u kosmosu. Tako se ljud-sko srce ispunjava vjerom u Bo-žansko postojanje i Njegovuuzvišenost i to putem posma-tranja i uvjeravanja a ne putemslijepoga oponašanja ili izmišl-janja. Iz toga razloga UzvišeniAllah je posebno mjesto dodije-lio razumu i počastvovao ga.Vrata istraživnja svekozmičkogprostora otvorena su pred ljud-skim razumom. Njegov zadatakje da otkriva odlike stvari i tajnepohranjene u stvorenome svije-tu: nebu, zemlji, vodi i zraku.Rezultati tih istraživanja nisusami sebi svrha, oni su tu da sečovjek njima okoristi u prak-tičnom a nadgradi u duhovnomžovotu;

kazivanje o prošlim narodi-ma ukazivanjem na pojedinceili čitave narode, bez obzira bilioni dobročiniteljski i zločinite-ljski. Doista, mnoge stranice K-ur'ana tome su posvećene, štoukazuje na opomenu i pouku,kao što se ukazuje i na Allahoveobičaje (sunenullah) u postu-panju sa Njegovim robovima.Prema tome, to je cilj Kur'anakada navodi kazivanja o prošlimpokoljenjima. Kur'an ta kazi-vanja ne određuje u historijs-kom smislu, ne utvrđuje vrije-me, mjesto ili osobe, ne redadogađaje niti podrobno objašn-java uzroke i posljedice. To, da-kle, nisu ciljevi Kur'ana. Zašto?Zato što je poruka Kur'anasvevremena, vječna, nije uvjeto-vana prostorom ili mjestom;ona se obraća na univerazalannačin o univerzalnim istinamaili temama: pokornosti i nepo-kornosti, dobra i zla, ljubavi imržnji... Ove kategorije, primj-ećujemo, zajedničke su svimpotomcima Adema, a.s., i našemajke hazreti Have. Kur'an gov-ori o ''univerzalnim personalite-tima'', kako je to formulisaoSejjid Qutb, neki od njih supredstavljeni kao dobročinitelji,drugi kao zločinitelji, treći kaolicemjeri... ''da bi ljudi poukuprimili'':

U kazivanjima o njima pou-ka je za one koji su razumomobdareni... (Jusuf, 111);

buđenje unutarnjih osjećan-ja u čovjeku kako bi se čovjek,svjestan ovih osjećanja, suočiosa važnim pitanjima o svom po-

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 4KUR’ANSKA NAUKA

Mr Almir Fatić

Ciljevi Kur'ana (II)Ovaj Kur'an vodi jedinom ispravnom putu, i vjernicima koji čine dobra djela donosi radosnu vijestda ih čeka nagrada velika (El-Isra', 9).

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame5 KUR’ANSKA NAUKArijeklu, svoj supstanci, svometijelu, o svojim nadama i svomekraju. Te zapitanosti vodit će gaka spoznaji i priznanju svemo-gućeg Stvoritelja, Sveodrediteljai Sveupravitelja. Tako će čovjekupoznati svoju istinsku prirodui istinsku vjeru koju Uzvišenispominje u Svojim riječima:

Ti upravi lice svoje vjeri,kao pravi vjernik, vjeri, djeluAllahovu, prema kojoj je On lju-de načinio , - ne treba da se mi-jenja Allahova vjera, jer to jeprava vjera, ali većina ljudi tone zna (Er-Rum, 30);

obveseljavanje i opominjan-je ili obećanje i prijetnja. OvdjeKur'an koristi dvije metode:metodu obećanja i prijetnje uodnosu na život na dunjaluku -vjernicima Kur'an obećava op-ću vlast i sigurnost na zemlji,dok poricateljima Istine i zlo-činiteljima prijeti oduzimanjemmoći, gubljenjem vlasti i očitimporazom. Druga metoda podra-zumijeva, s jedne strane, buđen-je želje za trajnim i neprekid-nim ahiretskim blagodatima i, sdruge strane, izazivanje strahatrajnom i prezrenom patnjomzbog nevjerništva, nereda nazemlji i ugnjetavanja Allahovihrobova.5

Kur'anski model pozivanja u vjeru

Izlažući svoje načine pozi-vanja Kur'an istovremeno nudii modele koje bi ljudi trebaliprimjenjivati u svojoj da'vi upozivanju ka kur'anskim ciljevi-ma. Ovom prilikom navest će-mo samo jedan ajet koji na ka-rakterističan način otkriva sa-vršen model kojeg ljudi trebajuprimjenjivati u tom smislu.Riječ je o ajeti iz sure En-Nahl,125:

Na putu Gospodara svogamudro i lijepim savjetom pozi-vaj i s njima na najljepši načinraspravljaj!

Jedna od odlika kur'anskogstila na koju semantičari i stilis-tičari Kur'ana redovno ukazujujeste i ta da Kur'an sa malo

riječi izrazi mnoga značenja.Navedeni ajet također potpadapod ovo pravilo. Sa tako maloriječi iskazano je ne samo mno-go značenja nego i mnogo mu-drosti. Ajet, kao što vidimo, za-povijeda tri načina pozivanjaljudi u vjeru. Tragajući za zna-čenjima i mudrostima ovogaajeta u različitim tefsirima, na-išli smo na jedno tumačenje ko-je nam se za ovu priliku čini na-jintersantnijim i koje, prema na-šem mišljenju, najbolje pogađazadati smisao ovog plemenitogajeta. Zanimljiva je činjenica dasmo to tumačenje pronašli udjelu koje nije strogo tefsirskenaravi već u djelu koje govori oislamskoj logici. Riječ je o djeluEl -El -Qis tasu ' l -musteqim 6

velikog muslimanskog učenjakai znalaca islama Ebu Hamida el-Gazalija (u. 1111.), koji je ovajajet prokomentarisao na sli-jedeći način:

''Znaj da se neki ljudi Allahupozivaju mudrošću, neki se po-zivaju savjetom a neki raspravl-janjem. Ukoliko se mudrošćupozivaju oni koji su za savjet, toće im samo štetiti, isto kao štodojenčetu šteti da se nahraniptičijim mesom. A ako se ras-pravljanje koristi za one koji sepozivaju mudrošću, oni će osje-ćati odvratnost spram toga, kaošto i snažana ljudska prirodaosjeća odvratnost od dojenjaljudskim mlijekom. Ko se kor-isti raspravom u pozivanju onihkojima priliči raspravljanje, aline na najljepši način – kako otome Kur'an zbori – taj je poputonoga koji hrani beduina pše-ničnim hljebom a ovaj je nav-ikao samo na datule, ili građan-ina datulama, koji je navikao sa-mo na pšenični hljeb''.7

Neki poseban natkomentarovih Gazalijevih riječi nije pot-reban. Na nama je samo da pra-ktično isprobamo ono što je onrekao. Pozivajući kur'anskimciljevima na ovaj način nadatise je da ćemo polučiti dobar us-pjeh, ako Bog da. Naše je da setrudimo i pozivamo a uspjeh jeod Allaha!

1 - M. Šeltut, ibid., str. 6.2 - Usp. Ebu Hamid el-Gazali, Mjerilo djela, prijevod s arapskog

i bilješke Almir Fatić, Sarajevo, 2005, str. 81.3 - M. Šeltut, n. d., str. 6.4 - Na primjer, vidi: Abdulhamid Mahmud Tuhmaz, Hanefijski

fikh I-III, Sarajevo, Haris Grabus, 2002-2004.5 - Usp. M. Šeltut, n.d., str. 7-8.6 - Ovu značajnu Gazalijevu poslanicu preveli smo na bosanski

jezik pod naslovom Ispravno mjerilo, Sanski Most, MedžlisIslamske zajednice, 2005, 99 str.

7 - Isto, str. 7.

U svakoj generaciji i naciji postojinekoliko osoba koje imaju želju zaproučavanjem djelovanja prirode.Ako oni ne bi postojali, te nacije biiščezle.

To je napisao Ebu Osman Amribn Bekr el-Kinani el-Fukaimi el-Ba-sri, poznat kao El-Džahiz – Buljooki– u svom remek-djelu, „Knjiga o živo-tinjama“.

El-Džahiz je bio jedan od onihosoba koja je imala sreću da živi tokom jedne odnajsjajnijih epoha intelektualne historije – perio-da prenošenja grčke nauke Arapima i razvoja ara-pske prozne književnosti. El-Džahiz je bio aktivniučesnik u obje oblasti.

Rođen je negdje oko 776. godine, 14 godinanakon osnivanja Bagdada od strane abbasijskoghalife El-Mensura. El-Džahiz je odrastao u Basri,u Iraku, koja je osnovana u rano islamsko vrijemekao grad-garnizon, ali u vrijeme njegovog rođenjaona je bila intelektualni centar zajedno sa svojimrivalom, Kufom.

El-Džahiz je pohađao škole u Basri, učeći prednajpoznatijim islamskim učenjacima. Jedan odnajvažnijih aspekata perioda El-Džahizovog intele-ktualnog razvoja i života je činjenica da su knjigebile dostupne čitalačkoj publici. Iako je papirpredstavljen islamskom svijetu samo kratko prijeEl-Džahizovog rođenja, on je imao, kada je bio tri-desetih godina, zamijenjeni pergament, započevšitako intelektualnu revoluciju.

Dostupnost jeftinog materijala za pisanje jeoblikovala drugi socijalni fenomen – porast čita-lačke publike. Po prvi put od pada rimskog carst-va gradovi Bliskog istoka su imali velik broj pis-menih ljudi koji su imali skromne materijalnemogućnosti.

El-Džahiz i njegovi roditelji su bili siromašni.Kao mlad čovjek, sa svojih dvadeset godina, on jeprodavao ribe pored jednog basrijskog kanala. Ipored toga, El-Džahiz je naučio čitati i pisati dokje bio veoma mlad, nagovještavajući time moguć-nost za „veću snalažljivost“ u osmovjekovnom Ira-ku. El-Džahiz je pričao kako mu je njegova majkapoklonila tuce svesaka rekavši mu da će od njihzarađivati za svoj život.

El-Džahiz je započeo svoju karijeru kao pisac– tada, a i sada neizvjesnom profesijom – dok jeboravio u Basri. On je napisao esej o institucijihilafeta što je naišlo na pohvale iz bagdadskogaDvora. Izuzimajući ograničeni njegov trodnevnirad pisara u vladi, on se uvijek oslanjao na svojepero. Činjenica da nikada nije imao službenupoziciju omogućila mu je da posjeduje intelektual-nu slobodu koja nije bila dostupna onima koji suvezani za Dvor. I pored toga, on je posvetio jedanbroj svojih radova vezirima i drugim uticajnimfunkcionerima. Zauzvrat, on je često primao pok-lone u znaku pažnje za te „posvete“. On je prim-io 5.000 zlatnih dinara od jednog činovnika komeje poklonio svoju „Knjigu o životinjama“.

El-Džahiz je napisao preko dvije stotine rado-va od kojih je samo tridesetak odoljelo zubu vre-mena. Njegov rad uključuje zoologiju, gramatikuarapskog jezika, poeziju, retoriku i leksikografiju.

On se smatra jednim od rijetkih mus-limanskih naučnika koji su pisali na-učna i kompleksna djela za laike iobične ljude. Njegovi radovi sadržepuno anegdota, pored tema o kojimaje diskutovao, kojima je obrazlagaosvoje gledište i dokaze. Neke od nje-govih knjiga su: „Umjetnost ćutanja“,„Protiv službovanja ljudima“, „HranaArapa“, „U slavi trgovaca“ i „Lahkou-mnost i ozbiljnost“.

O stilu pisanja, El-Džahiz navodida je najbolji stil onaj koji je najčistiji, kome netrebaju pojašnjenja i bilješke, potvrđuje predmet-nu temu, nije preopširan niti mnogo kratak.

El-Džahizov najvažniji rad je njegova „Knjigao životinjama“ (Kitabu-l-hajevan) koja, čak nekom-pletirana, sadrži sedam velikih tomova u štampa-nom izdanju. Ona obuhvata važne naučne infor-macije i upozorava na jedan broj koncepcija kojenisu u potpunosti razvijene sve do prve polovinedvanaestog vijeka. U knjizi, El-Džahiz diskutuje oživotinjskoj mimikriji, napominjući da se odre-đeni paraziti prilagođavaju boji svoga gazde, i pišeo dugotrajnosti uticaja klime i hrane na ljude, tena biljke i životinje iz raznih geografskih područ-ja. On raspravlja o komunikaciji životinja, psiholo-giji i stepenu inteligencije insekata i životinjskihvrsta. On, također, daje detaljan pregled socijalneorganiziranosti kod mrava, uključujujći, iz svojevlastite opservacije, prikaz kako oni čuvaju zrna isvojim gnjezdima a da se ne pokvare tokom kišovi-tih sezona. On je čak znao da su neki insekti osje-tljivi na svjetlost, i koristeći tu informaciju, poja-šnjava veoma interesantan način letenja komarcai muha u prostoriji.

Kao rani privrženik zoologijskih i antropologi-jskih znanosti, El-Džahiz je otkrio i prepoznaoefekat spoljašnjih faktora na život životinja. On je,isto tako, proučavao transformaciju životinjskihvrsta pod raznim faktorima. Nadalje, u nekolikopasusa svoje knjige, on, također, opisuje konceptprirodne selekcije koji se obično pripisuje Cha-rlesu Darwinu.

El-Džahizov koncept prirodne selekcije znači-lo je nešto novo u historiji nauke. Međutim, grčkifilozofi poput Empedoklea i Aristotela, govorili suo promjeni kod biljaka i životinja, ali nikada nisunapravili prvi korak prema razvijanju sveobuh-vatne teorije. Prema njima, to je bio samo konceptproste promjene i kretanja, i ništa više od toga.

Osamdeset i sedam listova „Knjige o životinja-ma“ (otprilike jedna desetina originalnog El-Džahizovog teksta) se čuva u Ambrosiana bibliote-ci u Milanu. Ta kolekcija (kopija originala) datiraiz četrnaestog stoljeća i nosi ime posljednjeg vlas-nika Abdurrahmana el-Magribija i (datum) 1615.godinu. Te folie „Knjige o životinjama“ sadrže vi-še od 30 minijaturnih ilustracija.

El-Džahiz se vratio u Basru nakon više odpedeset godina provedenih u Bagdadu. Umro je uBasri 868. godine usljed nesreće u kojoj je dosmrti skrhan zbog pada gomile knjiga na njega uprivatnoj biblioteci.

Takva smrt dolikuje jednom piscu.DDaavviidd WW.. TTsscchhaannzz

Preveo, Dž. Redžematović

El-Džahiz prvi muslimanski zoolog

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 6AHLAK

UUzzvviiššeennii uu ččaassnnoomm KKuurr’’aannuukkaažžee::

””ZZaarr nnee vviiddiišš kkaakkoo AAllllaahh nnaavv--ooddii pprriimmjjeerr –– lliijjeeppaa rriijjeečč jjee kkaaoo lliijj--eeppoo ddrrvvoo;; kkoorriijjeenn mmuu jjee ččvvrrssttoo uuzzeemmlljjii,, aa ggrraannee pprreemmaa nneebbuu;; oonnoopplloodd ssvvoojj ddaajjee uu ssvvaakkoo ddoobbaa kkoojjeeGGoossppooddaarr nnjjeeggoovv ooddrreeddii –– aa AAllllaahhlljjuuddiimmaa nnaavvooddii pprriimmjjeerree ddaa bbii ppoo--uukkuu pprriimmiillii.. AA rruužžnnaa rriijjeečč jjee kkaaoorruužžnnoo ddrrvvoo;; iiššččuuppaannoomm ddrrvveettuu ssppoovvrrššiinnee zzeemmlljjee nneemmaa ooppssttaannkkaa””((IIbbrraahhiimm 2244--226600))..

Sve izraženiji problem koji,pored brojnih drugih, opterećujenaše porodice a samim tim i našumuslimansku zajednicu, jeste rruu--žžaann ggoovvoorr,, ppssoovvkkee ii iissmmiijjaavvaannjjeeddrruuggiihh lljjuuddii. Kažu da prvo što str-anac nauči kada se zainteresuje zanaš jezik, jesu psovke. Sve je pris-utnija upotreba vulgarnih riječi iizraza na brojnim TV programi-ma koji, nažalost, i na taj način,privlače pažnju publike. Psovanje,kao nakaradni način komunikaci-je, izuzetno je neučtiv, agresivan isa islamskog stanovišta u potpun-osti neprihvatljiv, naročito kada jeriječ o sredstvima javnog informi-sanja. Svakodnevni govor u poro-dici, školi, na radnom mjestu, učaršiji, na pijaci itd., obiluje upot-rebom agresivnih i nepristojnihriječi. Psuju i stari i mladi, psujumomci a skoro ravnopravno sanjima i djevojke i djeca. Psuju nev-jernici i slabi vjernici. Psuje se svei svašta, od malih „beznačajnih”stvari pa do najvećih vjerskih svet-inja. Predmet psovke je sestra,majka, otac, zemlja, Sunce, hljeb,pejgamber… Vulgaristi psuju svak-og sa kime se ne slažu. Oni psova-njem dokazuju da im uopšte nijestalo do onoga što psuju a još ma-nje do onoga koga psuju. Psovk-om se želi nanijeti bol, uvreda i sr-amota. Ali oni koji to upražnjava-ju zaboravljaju da je ono što gov-ore njihova „lična karta” a ne„lična karta” osobe kojoj se obra-ćaju psovkama. Ona mjesta gdjese psuje treba izbjegavati, kao ione ljude koji to govore od sebeodgoniti ili od njih zahtijevati dato ne govore. Niko ne smije psova-ti, niti vrijeđati. Psovati Boga jekufur-besjeda i te nesrećnike tre-ba pozvati da se odmah pokaju,napominjući im kakav su grijehpočinili i da ga nikad više ne izgo-vore. Mnogi, možda i ne znajući,čine veliki grijeh spominjući Isusa(Isa a.s.) u svojim psovkama. Me-đu teške grijehe spada psovati mu-slimana, rekao je posljednji Alla-hov Poslanik, s.a.w.s.: ”Ako opsu-ješ muslimana činiš grijeh…” Mu-

slimanu je zabranjeno i nemusli-mana psovati. Mada je jezik kaotjelesni organ vrlo malen, ipak onigra u čovjekovom životu velikuulogu. Jezik može mnogo zikirada čini i time u velikoj mjeri izra-žava čovjekovu pobožnost. Jezik,takođe može mnogo griješiti i ta-ko ispoljiti slabost, nemoć i truh-lež tog čovjeka. Jezik može dagovori gluposti pa da time izrazikratku pamet dotičnog. Dakle,jezik je organ koji govori o svimdrugim organima u čovjekovomtijelu, a posebno o razumu. Svak-ako je razuman u punoj mjeri on-aj koji dobro govori, a to nije onajko psuje. Koliko smo puta čuli daneki momci neposredno poslijeizlaska iz džamije psuju, govoreružne riječi, ogovaraju i sl., a sa-mo prije nekoliko minuta slušalisu hutbu i pali na sedždu BoguKoji sve čuje, Koji sve vidi, Kojisve zna. Naš govor mora biti čistod ružnih riječi. Milostivi Bog uMudrom Kur’anu kaže: ””RReeccii rroo--bboovviimmaa MMoojjiimm ddaa ggoovvoorree ssaammoo lliijj--eeppee rriijjeeččii”” (Isra 53). Jedan je ops-ovao nekog, pa ovaj reče: ”DaAllah dž.š. ne čuje, ja bih ti uzvra-tio”.

Resulullah s.a.w.s je rekao:””MMuusslliimmaann jjee oonnaajj oodd ččiijjeegg jjeezziikkaaii rruukkuu jjee ssiigguurraann ddrruuggii mmuusslliimmaannaa mmuuhhaaddžžiirr jjee oonnaajj kkoojjii nnaappuussttiioonnoo ššttoo jjee AAllllaahh ddžž..šš.. zzaabbrraanniioo””

Šta se to desilo sa nama pa jenepristojan i pokvaren govor pos-tao naša svakodnevnica? Ružneriječi slušaju maloljetna djeca paimitiraju starije. Zatim su tu i sa-obraćajne gužve kao „dobar” pov-od za razmjenjivanje teških riječi.Ne zaboravimo da je ponašanjeogledalo kućnog vaspitanja. Zanevaspitanu osobu, psovati je la-hko, često su takve osobe sprem-ne da bez suzdržanosti i poštovan-ja različitosti osobe sa kojom raz-govaraju, dozvoljavaju sebi da ka-žu sve što im padne na pamet. Re-sulullah s.a.w.s. je rekao:: ””NNaajjvviiššeeggrreeššaakkaa ččoovvjjeekk ssttiiččee ssvvoojjiimm jjeezziikk--oomm””.. Ponašanje kao oblik komu-

nikacije podrazumijeva uvažavan-je razlika i verbalnu kontrolu. Uk-oliko se ne postave granice i nenađu kočnice otvoren je put katoleranciji rušilačkog izražavanja inetoleranciji osoba koje poštujusebe i druge. U hadisu se kaže:Muaz ibn Džebel pripovijeda damu je Allahov Poslanik a.s. jedn-om prilikom rekao: „„DDoobbrroo ppaazziioovvoo””-- ppookkaazzuujjuuććii nnaa jjeezziikk.. NNaakkoonnššttoo jjee MMuuaazz uuppiittaaoo ppaa zzaarr ććee lljjuuddiiooddggoovvaarraattii zzaa oonnoo ššttoo ggoovvoorree,, AAllllaa--hhoovv PPoossllaanniikk ss..aa..ww..ss.. rreeččee:: ””JJaaddnnaattii mmaajjkkaa!! PPaa zzaarr ccee lljjuuddee iissttaa vviisseettrrppaattii uu ddzzeehheennnneemm oodd nnjjiihhoovviihhjjeezziikkaa””..

Kako musliman mora biti do-stojanstven u ponašanju isto takomora biti dostojanstven i u gov-oru. Govor daje pravu sliku čovje-ka i njegovog odgoja. Rekao je Re-sulullah s.a.w.s.: „„NNeeććee nniikkoo ddooććiipprreedd AAllllaahhaa ssaa vveeććiimm ggrriijjeehhoomm ooddoonniihh kkoojjii zzaappuuššttee ooddggoojj ii vvaassppiittaann--jjee ssvvoojjiihh ččeelljjaaddii””..

Svi smo mi, kako se kaže uhadisu, pastiri i svi ćemo biti od-govorni za svoje stado, pa zar će-mo dozvoliti da naša djeca, ti plo-dovi srca i mirisni džennetski cvj-etovi, umjesto šehadeta i bismilenauče psovke. Rekao je Resulu-llah s.a.w.s.: ””NNee mmoožžee oottaacc oossttaavvii--ttii nniittii ppookklloonniittii ssvvoommee ddjjeetteettuunniiššttaa bboolljjee oodd lliijjeeppaa ooddggoojjaa””..

Govor je Allahov dž.š. dar ko-jim je odlikovao insana. Resulul-lah s.a.w.s. je rekao: ””KKoo vvjjeerruujjee uuAAllllaahhaa ddžž..šš.. ii SSuuddnnjjii ddaann nneekkaaggoovvoorrii ssaammoo oonnoo ššttoo jjee ddoobbrroo iilliinneekkaa ššuuttii””.. Nije zabilježeno nigd-je da je Muhammed a.s. izgovorioružnu riječ. Muhammed a.s. i nje-govi ashabi a i naši dobri precitreba da nam budu uzor u lijepomodgoju. Rekao je Alejhisselam::””NNeekkaa ssee AAllllaahh ssmmiilluujjee ččoovvjjeekkuukkoojjii kkaadd ggoovvoorrii,, ggoovvoorrii oonnoo ššttoo jjeeddoobbrroo ppaa bbuuddee nnaaggrraađđeenn iillii ssee ssuuzz--ddrržžii oodd rruužžnniihh rriijjeeččii ppaa bbuuddee ssppaa--ššeenn””. Izaberimo da govorimosamo ono što je dobro u odnosuna šutnju, a šutnju izaberimo uodnosu na ružne riječi. Mudraci

su uvijek smatrali ako je govor odsrebra onda je šutnja od zlata, asve zbog toga što su se bojali da ugovoru ne bi pretjerali. Pretjeri-vanje u govoru je velika mahanakoju bi muslimani od sebe trebaliodbacivati. Rekao je Vjerovjesniks.a.w.s.: ”Ko šuti spašen je”.

Psovka je veliko poniženje zaljudski rod. To je društvena sram-ota koja se uvukla i u grad i u selo,skoro u svaku kuću. Rekao jeAllahov Poslanik s.a.w.s..:: ””KKoo ooddvvaass vviiddii llooššee ddjjeelloo ((aarr..mmuunnkkeerr)) nnee--kkaa ggaa oottkklloonnii rruukkoomm,, aakkoo ttoo nniijjee uussttaannjjuu,, nneekkaa ggaa oottkklloonnii jjeezziikkoomm,, aauukkoolliikkoo nnii ttoo nniijjee uu ssttaannjjuu nneekkaa ttoozzlloo pprreezzrree ssrrcceemm,, aa ttoo jjee nnaajjssllaabbiijjiivviidd vvjjeerroovvaannjjaa--iimmaannaa””. Kaže Ale-jhisselam: ”Lijepa riječ je milosti-nja (sadaka).” Nekada je psovkabila svojina samo pijanih ljudi i ol-oša, ali danas psuje i onaj koji pijei onaj koji je trijezan. Psovka jedanas postala poštapalica kodvećine ljudi. Da li to znači da ljudipočinju potpuno zapostavljati na-čela moralnog ponašanja i ulju-dnog kontaktiranja sa ljudima?Zaprepašćuje nas čega se sve čov-jek ne sjeti kada psuje. Stiče se ut-isak da se naš jezik, samo kad suu pitanju psovke „bogati” i „usav-ršava”. Zakorovio je naš jezik pouzoru na američke filmove, na je-zik podzemlja i ulice. Svi psovačitreba da znaju da psuju samoslabići koji nijesu kadri da pron-ađu prave riječi. Psovkom se oči-tuje slab, nemoralan, prokletimšejtanom zaveden čovjek. Psovkaje otvorena kapija svim ostalimporocima. Psovač je čovjek na ko-me jaše prokleti šejtan. To je isla-mska alegorija zla. Čovjek ima du-šu onakvu kako govori, jer govor-om izražava ono što mu se u dušizbiva. Dužnost je da se borimoprotiv tog zla odvikavanjem sebe idrugih od psovke. Ponašanje jeogledalo kućnog vaspitanja, pro-movisanje ružnih riječi tzv. ”mas-nih” viceva, psovki koje se odnosena određene djelove tijela i seks,sve je agresivnije i uništava vaspit-ni i obrazovni standard, vještinukomunikacije i međuljudske odn-ose. Tako psovanje postaje odlikanaše kulture i prenosi se na umj-etnost, književnost i film. Psovačičesto onome koga psuju, psujuroditelje. To se ubraja u teške gri-jehe, jer je Alejhisselam rekao: ”Uvelike grijehe se ubraja psovatisvoje roditelje”. Psujući nekommajku, to najuzvišenije ljudskobiće, majku koja je personifikacijaza ljubav, sreću, milosrđe…, psu-jući tuđu majku psuje se i svojamajka. Psovkom majke potvrdjuje

se da je psovačeva majka rodilaizroda. Prostota, loš govor, psov-ka, laž, ogovaranje i ostalo što jepokuđeno, vjerskim je propisimazabranjeno svakom ko se drži din-skih propisa. Ne može biti jed-nako dobro i zlo, pa prema tomeza dobro su lijepe nagrade, a zazlo su kazne, teže ili lakše, zavis-no prema grijehu.

Rekao je Hasan Basri: ”U pa-metna čovjeka jezik je iza srca, pakad hoće nešto reći on najprijedobro razmisli, pa ako će to koris-no biti onda kaže, u protinomšuti. A u neznalice srce je iza jezi-ka. On govori kad god mu se pro-htje, uopšte ne razmišljajući”. Na-rod kaže: ”Ispeci pa reci”. Onimomci i djevojke koji komunicira-ju sa dvadeset-trideset riječi ili fra-za i na taj način izražavaju emoci-je, treba da znaju da tako pokazu-ju svoje duhovno siromaštvo itreba da znaju da je bosanski jezikdovoljno bogat da svoja negativnai mučna osjećanja mogu izrazitina primjereniji način.

Allah dž.š. kaže u Kur’anuČasnom:: ””VVjjeerrnniiccii ssuu ssaammoo bbrraaććaa,,zzaattoo ppoommiirriittee vvaaššaa ddvvaa bbrraattaa ii bboojj--ttee ssee AAllllaahhaa ddaa bbii vvaamm ssee mmiilloossttuukkaazzaallaa.. OO vvjjeerrnniiccii nneekkaa ssee mmuušškk--aarrccii jjeeddnnii ddrruuggiimmaa nnee rruuggaajjuu,, mmoo--žžddaa ssuu oonnii bboolljjii oodd nnjjiihh,, aa nnii žžeenneeddrruuggiimm žžeennaammaa,, mmoožžddaa ssuu oonneebboolljjee oodd nnjjiihh,, ii nnee zzoovviittee jjeeddnnii ddrruu--ggee rruužžnniimm nnaaddiimmcciimmaa.. AA oonnii kkoojjiissee nnee ppookkaajjuu ssaammii sseebbii ččiinnee nneepprr--aavvdduu”” (Hudzurat 10-11). Zabranj-eno je vjerniku koji misli na Ah-iret da ismijava, potcjenjuje i om-alovažava bilo koga. Ko to smijeod vjernika da se podsmijeva čov-jeku ili ženi koji imaju neki tje-lesni ili govorni nedostatak ili supak siromašni? Koliko je samomuslimana koji svoju braću u vj-eri zovu ružnim nadimcima, kojitraže mahane kod drugih i ciozivot provedu u ismijavanju drug-ih. Dobročinstvo kod Allaha dž.š.počiva na imanu a ne na fizičkomizgledu, ugledu ili imetku. Muha-mmed alejhisselam je rekao:: ””AAllll--aahh ddžž..šš.. nnee gglleeddaa uu vvaašš ffiizziiččkkii iizzgg--lleedd,, nniittii uu vvaaššee iimmeettkkee,, vveećć gglleeddaauu vvaaššaa ssrrccaa ii vvaaššaa ddjjeellaa””. Kada jeAiša r.a. pred Muhammedom a.s.rekla za njegovu suprugu Safijur.a. da je kratka, on je rekao:: ””RRee--kkllaa ssii jjeeddnnuu rriijjeečč kkoojjaa bbii mmooggllaaaakkoo bbii ppaallaa uu mmoorree ddaa ggaa zzaattrruujjee””..

Molimo Boga da nas uputi naPravi put, da budemo od onihkoji govore dobro, rade dobro ipozivaju na dobro i odvraćaju odzla. Molimo Allaha da nas Svojommilošću uvede u Džennet.

RRaammiizz LLuubbooddeerr

Poziv na lijepu riječ

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame7 LJUDI I DOGAĐAJI

Preispitivanje vjerskihubjeđenja u zapadnom svije-tu normalno je koliko i pro-mjena mjesta boravka iliposla. U svakodnevnom tra-ganju za istinom, vjeru mi-jenjaju glumci i sportisti, ali iobični ljudi. Za razliku odzapada, na Balkanu je i samopreispitivanje vjerskih ubjeđ-enja tabu tema. U društvupodijeljenom nacionalnim,socijalnim i religijskim bede-mima, promjena vjeroispov-jesti smatra se najvećom izd-ajom. Osuda je veća, što jeličnost poznatija.

Najpoznatiji konvertit ex-yu prostora

Kontroverzni reditelj EEmm--iirr KKuussttuurriiccaa jedan je od naj-

poznatijih konvertita sa pros-tora bivše Jugoslavije. O nje-govom pokrštavanju napisanisu kilometri tekstova mnogoprije nego je javno obznanioda je postao pravoslavac. Na-kon priznanja kako se odu-vjek osjećao Srbinom i pra-voslavcem, Kusturica je izaz-vao najgore osude i najvećepohvale. Dok su ga jednioptuživali da je promjenomvjere izdao svoje korijene, d-rugi su ga hvalili kako se up-ravo korijenima vratio. Ne

negirajući kako je u „oba kr-ila njegove porodice, i s ma-jčine i očeve strane, bilo onedivote kojom odišu mnogemuslimanske porodice“, Ku-sturica je objasnio kako senikada “nije ni osjećao mus-limanom”.

-Da bi prešao s jedne re-ligije u drugu morao bih dapripadam ovoj prvoj, a kakosam ja prethodno bio čovjekbez religijskog predznaka,nema govora o bilo kakvojreligijskoj konverziji. Starizavjet mi je bio bliži nego štoje Kur’an bio bliži bilo kojojod mojih nena. Mislim da jetu presudno što sam Stari za-vjet čitao na srpskom jeziku,a moji preci su morali dačitaju na arapskom i najčešćenisu znali šta izgovaraju. Da-kle, nije bilo riječi o prelaskusa islama u pravoslavlje –jasan je bio Kusturica.

Negirajući optužbe da je„pravoslavni fanatik“, Kust-urica veli kako se za prav-oslavlje odlučio jer želi da„kada ode potomcima ostavijasnu predstavu o identite-tu“.

„Mubarek rat“

Za razliku od poznatogreditelja, koji je o promjenivjere razmišljao za vrijemestudija na Aklademiji u Pra-gu, popularni sarajevski glu-mac AAlleekkssaannddaarr SSeekkssaann svojestavove preispitivao je u ratu.Nakon što je u početku ratau BiH, iz Grbavice prešao uSarajevo, Seksan se priklju-čio čuvenim „Vikićevim spe-cijalcima“. Kako kaže, nijepuno razmišljao dok je pre-lazio Miljacku u momentudok su njegovi sunarodnicibježali iz Sarajeva.

- Svaki čovjek vjerovatnojednom u životu dođe predtakvu odluku, i ako uradi is-pravno, do kraja života ide

ispravno. Meni je bilo logič-no da to uradim. Nisam semogao zamisliti negdje gore,na brdu, ili u šumi poslijerata. Ja sam dijete ove državei to što sam učinio bilo mi jenajnormalnije – izjavio je Se-ksan za jedan sarajevski ned-jeljnik.

Osim što je najbolji mladibosanski glumac, Seksan je ipraktični musliman. Prizna-je da je islamski način životau koliziji sa glumačkim pos-lom i tvrdi kako pokušava dapomiri duhovni i poslovnidio svakodnevice.

- To nekako pokušavampomiriti ne prelazeći, nazovi-mo je, moralnu liniju. Prvo,ne dozvoljavam sebi da svaš-ta radim, iako bi glumac tre-bao biti spreman da uradisve što se od njega traži. Na-ravno, pokušavam da budembolji čovjek prema ljudimaoko sebe i pošteniji premasvom poslu i nadam se da ću,idući tim putem, barem di-jelom pomiriti te dvije stranemog života – priča Seksan.

Na preispitivanje vjerskihubjeđenja rat je natjerao bi-všeg vojnika Armije BiH,IIggoorraa RRaažžnnaattoovviiććaa. Nakonšto je na prvim borbenim lin-ijama oko Sarajeva doživio„par događaja na granici on-osvjetskog“, Igor je počeo da

posti sa ostalim vojnicima ka-ko bi se „na neki način zah-valio Bogu“ . Danas tvrdi daje za njega rat „bio muba-rek“, jer dok je „jednima bioopomena, njemu je bio pro-čišćenje“. Danas je HamzaRažnatović frontmen „Magb-etha“, jednog od najpoznati-jih bosanskih pop bendova.Osim visokih tiraža i punihsala, „Magbeth“ je prepozna-tljiv po pjesmama koji odišuislamom i činjenici da svi čl-anovi klanjaju. Hamza tvrdida mu je prvi šehadet „bionovo rađanje“.

- Mogu sigurno reći da jeto novo rađanje. Ako Allahkaže da ti je sve oprostio i dati daje sevapa koliko je brdoUhud od sebe. Mogu reći dasam se tako i osjećao. Kadami je proučen ezan i ikamet

na uho, osjećao sam se preli-jepo. Plakao sam – priča Ha-mza.

Poznati pjevač smatra daga je Stvoritelj počastio i čin-jenicom da nije nailazio naprobleme sa prijateljima iporodicom zbog prelaska naislam.

Od podrške do nevjerice

Za razliku od Ražnato-vića, bosanki košarkaš DDaamm--iirr AAbbdduullkkeerriimm MMiirrkkoovviiććočekivao je takve problemeprije javnog obznanjivanjaprelaska na islam. Kako ka-že, bilo je ljudi koji su bili pr-esrećni, ali je bilo i nevjericei čuđenja.

- Bilo je ljudi bez imalorazumijevanja, koji su mislilida nisam u redu, da sam ma-lo skrenuo. No, meni je naj-važnije ono što osjećam, aovo je najveće blago koje mise desilo. To je tako i ja bihnajsrećniji bio da se možeisto mnogima desiti. Meni jezadnja želja bila da ljudi, kojine razumiju moje motive,ispiraju usta sa mnom. Tamoja odluka od mene možesamo napraviti bolju osobunego što sam prije bio – kažeMirković.

Naglašavajući kako jeodrastao u mješovitom braku,Mirković ističe kako odluka opromjeni vjere nije došlapreko noći. Mada je “mogaobiti što god je htio”, Abd-ulkerim kaže da je u islamprešao uz saglasnost roditelja.

-To je, jednostavno, kaoda mi se upalilo svjetlo. Jed-nostavno, neobjašnjiva jestvar. Mislim da je to jače iod mene i od sviju nas. Menise to desilo i mislim da sammnogo bogatiji čovjek negošto sam bio – jasan je Abd-ulkerim.

SSaammiirr KKaajjoosshhaajj

I pored izraženih predrasuda neke poznate ličnosti na ex-yu prostorima promijenile su vjerska ubjeđenja

Vjeru mijenjaju u ratu i miru

SScceennsskkii nnaassttuupp AAlleekkssaannddrraa SSeekkssaannaa

KKuussttuurriiccaa

HHaammzzaa

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 8TRADICIJA

MMEEVVLLUUDD HHAAFFIIZZAA SSAALLIIHHAA GGAAŠŠEEVVIIĆĆAA

Hafiz Salih Gašević rođen uNikšiću oko 1850. god. Jednovrijeme je radio kao gradski fi-nansijski upravnik u Nikšiću.U ovom mjestu je, na molbudomaćeg muslimanskog stano-vništva, preveo Mevlud Sulej-mana Čelebije i osobno štam-pao njegovo prvo izdanje. Pre-ma jednoj bilješci, Gašević jenapisao i Mali ilmihal na bosa-nskom jeziku, ali do sada nijepronađen ni jedan njegov prim-jerak.

Prvi tekst mevluda je Gaše-vićevm, nazvan od nekih auto-ra i “Srpska pesma o Muham-medovom rođenju” ili što je jošparadoksalnije “Srpski mevl-ud”. To je zapravo prijevod poz-natog djela “Vasilet-un-nedžat”,glasovitog turskog pjesnika Sul-ejman Čelebije, jednog od pr-vih orginalnih djela turske os-manske književnosti. Gašević-ev mevlud je napisan na arap-skom alfabetu. Muhamed Dže-maludin Čaušević i MehmedHandžić, izvršili su neke jez-ičke korekcije i izdavali su ga učasopisu Tarik, a poslije i u pos-ebnoj knjižici. Ne zna se točnokoliko je Gaševićev Mevlud dosada objavljivan. Taj Mevludima veliku popularnost u naro-du, tako da ga ni jedan kasnijeMevlud, ne samo da nije dosti-gao nego mu se čak nije mogaoni približiti. Popularnost ovogMevluda imala je brojne inspi-ratore, oponašatelje, ljude kojisu pokušavali da naprave sličnodjelo, rukovođeni prvenstvenodubljim vjerskim motivima, jerse na mnogo mjesta govori oblagodatima mevluda.

MMEEVVLLUUDD MMUUHHAARREEMMAADDIIZZDDAARREEVVIIĆĆAA

Jedan od prvih, neposred-nih, inspiratora mevludom bioje Dizdarević Muhamed Muha-rem Rušdi. Rušdi je rođen na-domak Trebinja 1825. god. Onje bio veoma obrazovan i pjes-nički nadaren. Preuzeo je me-tod hafiza Saliha Gaševića, pre-vodeći Sulejmana Čelebiju, uz

neposrednu pomoć i potporuGaševićeva Mevluda. I sam jenapisao svoja dva Mevluda. R-ušdijin Mevlud posjeduje velikibroj stihova kojih uopće nemani kod Čelebije, ni kod Gaše-vića, naročito onih u kojima seiznose događaji s mitskom pod-logom i nevjerovatnim događa-jima. Posebno je karakteris-tično i to što je odvojio Miradž,kao posebni idejno-poetski skl-op ili cjelinu, a kvalitetno jebolji nego sam Mevlud. RušdinMevlud do danas se širio prepi-sivanjem, i to ponajviše u Her-cegovini, osobito u ženskimkrugovima.

MMEEVVLLUUDD MMUUSSEE ĆĆAAZZIIMMAA ĆĆAATTIIĆĆAA

Jedan je od svakako najve-ćih i najznačajnijih musliman-skih pjesnika. Objavio je 1904.god. “Lejlei-mevlud” koji je ne-što kraći od uobičajenih Mev-luda i koji ima svega 92 stiha.Sadrži samo rođenje Muhamm-eda a.s. bez Miradža ili nekihdrugih značajnijih događaja iznjegovog života. Ovaj Mevludnije doživio neku stanovitu po-pularnost, niti je poznato da jeigdje izvođen. Razloge treba tr-ažiti u šesnaestercu kojim je na-pisan, jer su gotovo svi Mevludipisani u jedanaestercu koji jepogodniji za izvođenje. Mnogiautori koji su istraživali i pisalio našim Mevludima uopće nespominju Musu Ćazima Ćatićai njegov “Lejlei-mevlud”, iakoima predivnih stihova.

MMEEVVLLUUDD AARRIIFFAA SSAARRAAJJLLIIJJEE

Rodio se u Sarajevu a kasni-je se nastanio u Novom Pazaru,gdje je i napisao “Terdžumanmevludski na bosanski jezik”.To je Mevlud sa prosječno skro-mnom obradom, dosta je čit-ljiv, bez velikog uoptrebljivanjaturcizama, ali ritmički i melodi-jski dosta zaostaje iza Gaševiće-va prijevoda. U uvodu ovogMevluda autor u 75 stihova go-vori o vrijednostima koje don-osi učenje Mevluda, a dajeukratko i nekoliko podataka oMuhammedu a.s.

MMEEVVLLUUDD SSAAFFVVEETTBBEEGGAABBAAŠŠAAGGIIĆĆAA

Mevlud Safvetbega Bašagi-ća, što se pojavio 1924. god. bioje svakako izvanredna novost ugenealogiji naših Mevluda i usadržajnom i u formalnom pogl-edu. To je samostalan Mevlud oPoslanikovom rođenju s veli-kom književnom vrijednošću.Rahmetli Bašagić je neovisnood Sulejmanovog Mevluda nap-isao ovaj mevlud na našemjeziku i time učinio znatan kor-ak naprijed na ovom polju.Njegov je Mevlud izveden prviput u Šerijatskoj gimnaziji 1924.god. uz nazočnost i samog auto-ra. Te godine je i tiskan. Drugo-m izdanju, koje je tiskano istegodine kad i prvo, pisac je posavjetu nekih prijatelja, napisaoi Miradž. Bašagićev Mevlud dodanas je izašao u više izdanja, iuzima sve veći mah u izvedba-ma mevludskih svečanosti.

MMEEVVLLUUDD HHAAFFIIZZAA SSEEJJIIDDAA ZZEENNUUNNOOVVIIĆĆAA

Sejid Zenunović je napisaosamo rođenje Božjeg Poslani-ka. Ono što se za njega u jed-nom ovakvom pregledu možekazati, jeste činjenica da je pril-ično samosvjestan, bez velikihugledanja na prethodne Mevlu-de, ali i bez nekih posebnih vri-jednosti. Ono što je vrijednoistači o ovom Mevludu jesu op-isi koji karakteriziraju lik Muh-ammeda a.s. Kad mu vidjeh čarne oči gar-ave,A kruže ih obrvice tanane.Obraz mu k'o ruža rumena,Dvije usne k'o kadifa crvena.A podvaljak ima takvi cijeli,Što izgleda kao golub bijeli.Oči krupne svako bi se zareko,Mislio bi da je surmu podvuko.Visok nije srednjega je boja,Nit je nizak ko arapskog soja.

MMEEVVLLUUDD MMUUHHAAMMEEDDAADDŽž AAFFEERROOVVIIĆĆAA

Muhamed Džaferović goto-vo da je doslovno prepisaoMevlud hafiza Saliha Gaševića.Izuzetak čini petnaestak disti-ha kojih nema kod Gaševića, a

koji su tu uporedo ili namjestoGaševićevih stihova koji su iz-bačeni, čini se sasvim bezrazlo-žno i nepotrebno. Puni naslovovog Mevluda je « Narodni Me-vlud sa objašnjenjem i dovom»,dok u podnaslovu stoji: Sabraoizdao: Muhamed Džaferovićdžematski imam u Dubrovn-iku. Ono što je koliko tolikoorginalno u ovom Mevludujeste Predgovor, u kome se, unekoliko općih crta, govori štaje to Mevlud i o svim fadiletimai koristima koje proistječu izučenja Mevluda. Čitav MevludMuhameda Džaferovića ima 31stranicu, klasičnog formata,pregledno je i ukusno štampan.Po tehničkoj strani ovaj Mevludzaslužuje svako priznanje.

MMEEVVLLUUDD ŠŠEEMMSSUUDDIINNAASSAARRAAJJLLIIĆĆAA

Rukopisni Mevlud Šemsudi-na Sarajlića bio je dovršen 1958godine, ali do danas nigdje niještampan, što podosta govori onašem nehatu za očuvanje vred-nota naše tradicije. On je poprvi put u našoj tradicijiMevluda, pokušao Mevludomzahvatiti sve one važne mo-mente iz života Muhammedaa.s, ne ispuštajući kratak histori-jski presjek i prije njegovogrođenja, zatim govoreći o nje-govom životu kroz djetinjstvo imladenaštvo, sve do dobijanjaprve Objave. On je kroz temats-ka proširenja Mevluda započeojedan novi pristup takozvanojmevludskoj materiji koja će kas-nije još izrazitije biti nastavljenakod nekih autora. ŠemsudinSarajlić uložio je dosta truda ipoetskog umijeća tako da imavrlo impresivnih stihova, te jeprava šteta da Mevlud nije dosada štampan, jer u kvalitetnojskromnoj mevludskoj produkci-ji ovaj bi Mevlud doista pred-stavljao značajan doprinos.

MMEEVVLLUUDD VVEEHHBBIIJJEEHHOODDŽž IIĆĆAA

Njegov Mevlud sadrži 50različitih poglavlja u kojima jestrpano gotovo sve što se mogloizvući iz historije islama, ili uo-

pće iz ljudske povijesti, a najvišeiz života posljednjeg Božjeg po-slanika. Iz ovog se jasno vidi daje autor uložio dosta veliki naporali nije uspio napraviti i adekvat-no ostvarenje. U ovakvoj obujnojmateriji, teško se snaći čitaocu.Ovaj Mevlud osim što govorihronološki o događajima islam-ske historije sa-drži i pouke, up-ute, obrađuje pojedina islamskešarte i slično. Ono što se poseb-no mora istaći jeste to da je ovajMevlud Vehbije Hodžića sasvimoriginalan, te da je autor imaoviše kritičnosti prema svojim sti-hovima, to bi bio jedan sasvimsolidan Mevlud.

MMEEVVLLUUDD RREEŠŠAADDAAKKAADDIIĆĆAA

Mevlud Rešada Kadića je,bez ikakve sumnje, najviše štoje Mevlud kod nas dao, pogoto-vo kada se posmatra Mevludkao zasebna tematska cjelina.Mevlud Rešada Kadića je do sa-da objavljen u pet izdanja. Onošto je najvrjednije u ovom Mev-ludu jeste sretan spoj jednos-tavnih poetskih formulacija ihimničkog, estetičnog govora,koji osobito na sceni, u javnomizvođenju, sa svim svojim mog-ućnostima i modulacijama dajeimpozantne efekte. Ono što jenajbitnije, jeste činjenica daautor nije podlegao takvom pa-tetičnom izrazu nego ga je us-pio oplemeniti sugestivnim živ-otnim detaljima, tako da smodobili zaista efektno djelo kojeima svoj pravi početak i kraj.

MMEEVVLLUUDD EEŠŠRREEFFAAKKOOVVAAČČEEVVIIĆĆAA

Mevlud Ešefa Kovačevićapod naslovom «Muhammed Re-sulullah» rađen je, prema navo-dima autora punih sedamnaestgodina. Taj Mevlud posjedujeposebnosti i kvalitete zbog nes-umnjivog pjesničkog talenta inadahnuća kojim je obojio sko-ro svaku mevludsku stopu, od-nosno strofu. Posebna karak-teristika ovog mevluda je i dovau stihovima. Iz ovog Mevludadobili smo mnogo podataka oposlanikovom životu i koji sudonekle opteretili ovaj Mevlud.Ondje gdje se autor prepuštasvojoj opservaciji izranjaju doi-sta književno- estetski vrijednistihovi u punom unošenjunadahnuća.

Drugi je tip, proza, onaj ukojem, doduše, jednako takopazimo na posebna svojstva jez-ika, u kojem također ne ostvar-ujemo smisao rečenog na teme-

Mevlud (IV)Naši pisci mevluda

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame9 TRADICIJAlju neke stvarne situacije negona temelju cjeline vlastitog isku-stva, ali ipak riječi prvenstvenoprihvaćamo preko njihovog izra-vnog značenja, te istom na osn-ovi njihova izravnog značenjazamišljamo određeni imaginar-ni svijet književnog djela. Proz-u, naime, čitamo tako da namnije neophodna koncentracijana sve nijanse jezičnog izražava-nja. Jezik proze bliži je onom je-ziku kojim se svaki dan služi-mo, a također i onom jeziku koj-im izražavamo znanstveno isku-stvo svijeta. Prozna se djela takodo neke mjere mogu prepričati.Naravno, prepričavanje proznihdjela ne smijemo shvatiti kao daje moguće nekako drugačije,«svojim riječima», na primjer,izraziti sve ono što književnodjelo izražava, ali u prepričavan-ju ipak se krećemo u okviru svi-jeta umjetničkog djela. Zbogtoga se proza do neke mjere mo-že sasvim uspjelo prevoditi, dokje poezija načelno neprevodiva.Prozna djela, zbog navedenihosobina, ne moraju nužno mno-go izgubiti u prijevodu.

Tako mevlud možemo ubr-ajati i u prozu. Većinu mevludamožemo prepričati i svojim rij-ečima a da ipak ne izgubi svojuoriginalnu vrijednost, npr.Ramazan je bio, sveti blagi dan,Punih šest mjeseci, iz dana udan,Muhammed je prov'o u pećinisamNa brežuljku Hira mislimapredan.

Rešad KadićOvako izrečene autorove

riječi svatko može shvatiti, ne-ma prenesenog značenja akada bi se prepričavale, ne biizgubile na vrijednosti i origi-nalnosti.

ZZAAKKLLJJUUČČAAKK

12. rebiul-evvela je rođen-dan našeg Poslanika Muha-mmeda a.s. To je mevlud, kojiproslavljaju muslimani širomsvijeta na razne načine (priređ-uju se razne gozbe i veselja).Svako želi pokazati svoju zah-valnost što mu je sudbina udije-lila da bude sljedbenik Muha-mmeda a.s., koji je bio najveći inajčasniji čovjek na ovom svije-tu. I mi proslavljamo mevludpo našim džamijama i domovi-ma, zahvaljujemo Bogu što je inas učinio dijelom ove velikegrupe od milijardu i tristo mil-iona sljedbenika Božjeg Miljen-ika, Muhammeda a.s. Kadagovorimo o mevludu, važno jeistaći da se pod tim imenom ne

misli samo na svečanost, već ina pobožna djela koja su pisanana spomen Božjeg poslanika.Da bismo mevlud mogli naz-vati Mevludom mora sadržavatineke glavne teme i druga obil-ježja kao npr.; djelo treba bitipisano u stihu, mora sadržavatineke glavne momente iz Posl-anikova života, zbog izvođenjau javnosti trebao bi biti pisanjedanaestercem itd. Onome tkoimalo poznaje našu kulturno-historijsku baštinu nije potreb-no posebno napominjati da subosansko-hercegovački Musli-mani postavši to što jesu, jednaveća slavenska komponenta uEuropi koja ispovijeda islam,prihvatili tekovine islamske civ-ilizacije i u skladu s tim svaknjiževna, filozofska i religioz-na djela počeli pisati svoja djelana jednom od tri vladajuća jezi-ka toga doba: arapskom, perzi-jskom i turskom. Tako su stvo-rili vrijedna djela koja su ostalaobičnom svijetu nepoznata dodanas. U tom domenu važno jeposebno istači ostvarenja na-ših: Sabita Užičanina, Derviš-paše Bajezidagića, Fadil-pašeŠerifovića i dr. Osjetivši potre-bu da našem svijetu da jednoklasično djelo te vrste na naš-em jeziku još je Salih Gaševićiz Nikšića prepjevao tada, a idanas, najpoznatiji mevlud naturkom jeziku od Bursali Sule-jman Čelebije. Njegov savre-menik Muhammed Rušdi je uisto vrijeme napisao na našemjeziku orginalno djelo u častMuhammeda a.s. Od tog vre-mena pa do danas javljaju semnogi poznati i cijenjeni piscimevluda kao Ešref Kovačević,Rešad Kadić, Seid Zenunović idr. Njihovi mevludi su danasvrlo popularni u narodu, iakojoš uvijek prvo mjesto držiGaševićev Mevlud. Danas jeteško zamisliti i jednog musli-mana koji ne prihvaća mevludkao dio svog života. Zato su po-grešna mišljenja onih koji neprihvaćaju mevlud, govoreći dadonosi zablude u vjeru. Mevlu-dom se čovjek približava Boguveličajući Ga i donoseći salava-te na Njegovog poslanika. Radbih završila stihovima EšrefaKovačevića:Muhammede, miljeniče,Stvoritelja jedinogaPozdravljam te svakim dahomI kucajem srca svoga!Nema sreće kao TebiPosvetiti vrijeme, zdravljeA gorjeti Tvojim aškomNad svakim je slavljem slavlje!

EEssaaddaa JJuukkaann

Put do realizacije izgradnjeprve džamije u Zagrebu bio jetežak i dug. Upornost muslima-na ni u jednom trenutku nije do-vela u pitanje ostvarenje njiho-vog višedecenijskog sna. Grupamuslimana je još davne 1912.godine razgovarala o mogućnos-tima gradnje džamije. U tom sevremenu u Zagrebu nalazilo oko1000 muslimana, uključujućiđake i studente.

Godine 1916. u Htvatskoj, naprijedlog Starčevićevog zastupn-ika, I. Zalutke, islam je priznatod hrvatskog Sabora. Iste godineje osnovan muslimanska opšti-na, kao organ vjerske uprave ko-joj su bile podređene sve musli-manske opštine Hrvatske, Slove-nije i Dalmacije. Za zagrebačkogmuftiju je postavljen Ismet-efe-ndija Muftić, koji je ostao na tojdužnosti do 1945. godine kada jestrijeljan od komunističke vlasti.

Zahvaljujući Muftiću, uz bla-gonaklonost gradskih vlasti,1935. godine adaptirana su dvastana opštinske zgrade u Tomaši-ćevoj ulici 12, za prvu zagreba-čk-u džamiju- mesdžid. Ovaj je mes-džid svečano otvoren u decembru1935. godine. Tada je, prema po-dacima iz Islamske zajednice, biloupisano 1250 muslimana, građ-ana Zagreba, a u sezonama rada,smatralo se da je bilo i do 3000muslimana. Osim muftije, tu jebio i vojni imam, kao prvi zagre-bački imam. Džematski medžlis,osnovan 1935. godine, brinuo seoko vjerskih funkcija i objekata,sahrana muslimana, vjeronauke,izdržavanje medžlisa i sl.

Otvaranjem medžlisa bili suza ono vrijeme riješeni prvi prob-lemi prostora, ali ideja za grad-njom džamije nije se gasila.Formiran je Odbor za gradnju iprikupljanje novčane podrške.Prvi korak je bio izrada projekta.U to vrijeme je za imama postavl-jen Himzi-efendija Alagić, koji jekasnije bio i vjeroučitelj.

Drugi svjetski rat je nakratkoprekinuo akciju za gradnju zagr-ebačke džamije, ali je potreba iželja ostala, i brzo su se aktivnos-ti nastavile. U akciju se uključujei dr Sulejman Mašović, koji je ub-rzo postao simbol islamske intel-igencije u Zagrebu. Nakon dugihpregovora, gradske vlasti uZagrebu su 1942. godine izdaledozvolu za izgradnju tri munare-

ta na Umjetničkom paviljonu, či-me je počelo preuređenje istog udžamiju. Paviljon je preuređivandvije godine, da bi se, poštujućiorijentalni, stil ukrasila džamija.Zaista je ona predstavljala pravoremek-djelo. Kamenorezački ra-dovi su povjereni poznatom bra-čkom majstoru Andriji Jurunu,odakle je sav kamen za džamijudovezen. Kaligrafski radovi udžamiji, u ukupnoj dužini od1725 metara, djelo su najpoznati-jeg tadašnjeg kaligrafa, šerijats-kog suca iz Sarajeva, Muhamedaef. Mujagića, a ugradnju kaligr-afije u zidove, mihrab i minberu,obavili su poznati zagrebačkiumjetnički majstori. Za nepunedvije godine, radovi su bili zavr-šeni i džamija je svečano otvore-na 18. 08. 1944. godine.

Džamija je imala tri munare-ta, svaki u visini od 45. metara.Na svakom od njih bilo je 190 st-epenica. Svaka munara je imalaalem. Munareti su bili samosto-jeći, odmaknuti od fasade dža-mije, 9, 30 m a temelji su biliduboki 6,50. metara. Munaretasu nadvisivale kubeta džamije zatri puta. U sredini džamije se na-lazio vodoskok.

Unutrašnje uređenje džamijeprvo je riješilo potrebe grijanjadvorane i ventilacije. Izgrađena jenova kupola koja je „nosila“ i veli-ki lister, težine oko jedne tone.

Pregradnjom je trebalo ured-iti i muftijski ured, učionicu zavjeronauku) mektebe- i dva malastana. U prvom spratu je bio izg-rađen i prostor za knjižaru.

Mihrab džamije je bio njennajljepši dio. U cjelosti je iskle-san i izrezbaren u bračkom kam-enu. Cijeli mihrab je prekrivenlistovima od 22-og karatnogzlata. Mihrab je 2003. godine pr-

euzela Islamska zajednica u Za-grebu i on se danas u autentič-nom obliku čuva u Islamskomcentru u Zagrebu. Njegova teži-na iznosi sedam tona.

Ćurs je izrađen u javorovomdrvetu s tropletima. I on se čuvau Islamskom centru. Mimber jetakođe od javorova drveta. Nepo-novljivo kaligrafsko pismo namihrabu i zidovima džamije kaoi na ulazu u samu džamiju, u du-žini od 1725 metara, ispisao jepoznati kaligraf, Muhamed ef.Mujagić, iz Sarajeva. Džamija jeimala i vlastito grijanje, a izgrađ-eni su ured za muftijstvo i ostaloosoblje. Imala je dvije mahfile)balkona, gornji za žene a donji zamujeziine. Ukupna površinadžamije je iznosila 1300 m2.

Završetkom Drugog svjet-skog rata, nova vlast se okomilana vjere i ugledne ljude iz vjer-skog života. U Zagrebu su uhap-sile muftiju Ismeta ef. Muftića, avojni sud ga je 1945. godine osu-dio na smrt strijeljanjem.

Nakon nepune četiri godinekoliko su muslimani koristilidžamiju u Zagrebu, 1948., uroku od tri dana vlasti su srušilemunareta a unutrašnjost džamijedevastirali.

Tada se džematski medžlisponovo vratio u Tomašićevu 12,na staro mjesto.

Islamska zajednica Zagrebaspada među najorganizovanijimislamskim zajednicama u našemokruženju. Pored džamije, uokviru Zajednice postoji iIslamski centar, otvoren 1987.godine, sa ostalim savremenimpratećim sadržajima, kao imedresa. Danas u Zagrebu živipreko 5.700 muslimana.

PriredioBajro Agović

Prva Zagrebačka džamija

Jedna od najljepših u Evropi

korrik, gusht 2007. 10

ABDULLAH BIN IBRAHIM

EL-LUHEJDAN

Përgjegjësia e davetit ndaj tërinjve që pendohen është shu-më e madhe. Disa nga këto det-yra i takojnë secilit njëri, disanga këto thirrësve dhe disa itakojnë organizatave për thirrjenë Islam.

Në këtë punim përmblodhadisa pika kryesore, që duhet t'ikushtojmë rëndësi të madhesecili nga ne, në mikpritjen enjë të riut që është penduar.

11.. TTaa sshhffaaqqiimm ggëëzziimmiinn kkuurrnnjjëë ii rrii ppeennddoohheett ddhhee tt''iiaa ppëërrggëë--zzoojjmmëë aattiijj ppeennddiimmiinn

Gëzimi me pendimin e pen-dimtarëve dhe udhëzimin e tëudhëzuarve është sunnet i Pejg-amberit (sal-lallahu alejhi ve sel-lem) dhe mirësi e kërkuar. All-llahu (subhanehu ve teala)thotë:

""TThhuuaajj:: ““VVeettëëmm mmiirrëëssiissëë ssëëAAllll--llllaahhuutt ddhhee mmëësshhiirrëëss ssëë TTiijj lleett’’ii ggëëzzoohheenn,, ssee ëësshhttëë sshhuummëë mmëë eeddoobbiisshhmmee ssee aajjoo qqëë ggrruummbbuulllloo--jjnnëë aattaa..”” (Junus, 58)

Ka thënë Pejgamberi (s.a.s):"Vallahi, All-llahu gëzohet

më shumë kur i pendohet robi ivet sesa njëri nga ju kur e gjenënë shkretëtirë kafshën që e për-dor për hipje." [Buhari, 5958]

Është parim fetar për musli-manët kur pendohet ndokusht'ia përgëzojnë pendimin. Njëgjë të tillë e gjejmë tek rasti iKa'b Ibën Malikut kur u pend-ua. Ibën Kajjim El-Xhevzijjehkur flet për hadithin e pendim-it të Ka'b Ibën Malikut thotë:"Në këtë hadith gjejmë se është epëlqyer që ta përgëzojmë atë, tëcilit ia është ridhënë ndonjë mi-rësi fetare, të çohemi në këmbëkur të vijë, t'ia japim dorën kurta takojmë. Kjo gjë është sunnet.Gjithashtu lejohet t'i përgëzojmënjerëzit për të mirat e kësaj bo-te." ( Zadul-Meadi, vol. 3, f. 585)

Muslimanët më herët e ka-në praktikuar këtë sunnet dheu gëzonin shumë kur njerëzitudhëzoheshin në Islam. Histor-ia vërteton se muslimanët gjatëçlirimeve u ofronin njerëzvemundësinë e zgjedhjes mes pra-nimit të Islamit dhe dhënies sexhizjes. Kush pranonte Islaminhynte në radhët e muslimanëvedhe posedonte çdo të drejtë qëposedonin muslimanët. E kush

zgjidhte fenë e kombit të vetmerrej nga ai xhizja. E kur nje-rëzit pranonin Islamin musli-manët nga gëzimi dhe harejabënin tekbire më shumë sesakur triumfonin në betejë. (Tari-hul-Umem vel-Muluk, Taberij,vol. 3, f. 513)

Nuk ka çudi për këtë sepsependimi është mirësi madhësh-tore dhe dhunti hyjnore. Madjeai që pendohet duhet ta ketë tëditur se dita më e mirë e jetës sëtij është dita kur pendohet ngamëkatet dhe udhëzohet nëadhurimin e All-llahut Fuqiplo-të.

Imam Ibën Kajjim El-Xhe-vzijeh, kur flet për hadithin ependimit të Ka'b Ibën Malikut,thotë: "Në këtë hadith ka argu-ment se dita më e mirë e jetëssë një njeriut është dita kurudhëzohet tek All-llahu dhe kurAll-llahu t'ia ketë pranuar pend-imin. Kjo kuptohet nga fjala ePejgamberit (s.a.s) kur i thaKa'b Ibën Malikut: "Përgëzohume ditën më të mirë që ke jetuarprej se të ka lindur nëna." Nësethuhet se si mund të jetë kjo ditë(dita e pendimit) më e mirë sesadita që ka hyrë në Islam? I the-mi se kjo ditë është plotësuese editës që ka pranuar Islamin. Di-ta që ka hyrë në Islam është fil-limi i kënaqësisë, kurse dita ependimit është plotësimi dhekulmi i lumturisë, All-llahu na

qoftë në ndihmë!” (Kenzul-Um-mal, Alauddin El-Hindij, vol.13, f. 374)

Është më vlerë ta përmen-dim këtu se mënyra më e mirëpër t'i thirrur njerëzit në Islamishte mënyra e Pejgamberit(s.a.s), rruga që ai ndoqi ishtemë e drejta rrugë. Nuk ka rrugëtjetër frytdhënëse pos pasimittë rrugës se Pejgamberit (s.a.s)që pati ndaj njerëzve me karak-tere të ndryshëm. Tiparet elarta të Pejgamberit (s.a.s) me tërinjtë në Islam u bënë të duk-shme në raste dhe ndodhi tëshumta. Në historinë e Pejgam-berit (s.a.s) gjejmë mikpritjenmë të mirë ndaj atyre që hyninnë Islam. Sjellja e lartë e Pej-gamberit (s.a.s) dhe pritja e mi-rë që u bënte të rinjve në Islamka arritur kulminacionin. Ai ki-shte falje me ta dhe kujdesejshumë për ta, madje edhe meata që e mundonin. Shpesh gje-jmë raste që Pejgamberi (s.a.s) ugëzonte shumë me të kthyeritnë Islam, mikpritja dhe harejavihej re në fytyrën e tij kur i ta-konte ata. U bënte gosti të mirëdhe ua çelte dyert e shpresëspër faljen e All-llahut dhe më-shirën e Tij.

Një gjë të tillë e gjejmë tekrasti kur e pranoi Islamin HalinIbën Velidi (r.a.). Në këtë rast unisën tek Pejgamberi (s.a.s.) ky,Amër bin Asi dhe Othman bin

Ebi Talha (r.a.). Thotë HalidIbën Velidi: "Pejgamberi (s.a.s.)ishte lajmëruar se ne po shko-jmë tek ai dhe u gëzua shumë.Unë i vesha rrobat më të miraqë kisha dhe u nisa rrugës përtek Pejgamberi (s.a.s.). Gjatërrugës me takoi vëllai im dheme tha: Shpejto, se Pejgamberi(s.a.s.) ka dëgjuar për ty dheështë gëzuar se ti po shkon dheai po u pret. Shpejtova deri sa epashë. Prej së largu filloi të bu-zëqeshej derisa qëndrova paratij. E përshëndeta me selam dhema ktheu selamin me fytyrë tëqeshur. I thashë: Esh-hedu en lailahe il-lall-llah ve enneke Resu-lull-llah. Më tha: Elhamdulilahqë All-llahu të ka udhëzuar.Unë më herët kam parë se ti jeinteligjent dhe kam dëshiruarqë të përfundosh në të mirë."(Muslimi, 192)

22.. TT''ii mmëëssoojjmmëë bbeessiimmttaarrëëtt sseessii ttaa pprreessiinn nnjjëë ttëë rrii qqëë ppeennddoohheett

Gjithashtu përgjegjësi e dav-etit është që t'i mësojmë besim-tarët në përgjithësi dhe t'ua bëj-më me dije rolin e tyre ne thirrj-en e të rinjve dhe mikpritjen ependimit të tyre. Mikpritja ësh-të mesazhi i parë i të penduarit.Kjo e bën atë të jetë i vendo-sshëm në ibadet dhe t'i qëndro-jë fortë pendimit. Në anën tjet-ër, pritja jo e mirë e bën atë tëlargohet. Pritja e mirë mund tëjetë me fjalë apo me vepra apo

qëndrim apo kontakt. Edhe pri-tja e keqe mund të jetë me një-rën nga këto.

Shumica e muslimanëvemarrin pjesë në pritjen jo të mi-rë të të penduarve dhe të kthy-erve në Islam. Disa muslimanëka mundësi që të jetë koprracmadje për një buzëqeshje që t'iadhurojë të penduarit, apo shi-kim të butë apo fjalë të ëmbël.Kur i takon ata i shikon mefytyrë të vrenjtur. Ka mundësiqë me këtë shikim i penduari tëndihet i nënçmuar. Ai nuk men-don se kjo mund të jetë shkakqë i penduari të fillojë të men-dojë që të kthehet prapë në më-katet e tija, prej të cilave ështëpenduar dhe të largohet krejtë-sisht nga rruga e udhëzimit.

33.. DDuuhheett tt''iiaa hhaappiimm ddeerrëënn eesshhpprreessëëss aattiijj qqëë ppeennddoohheett

Është përgjegjësi fetare qëatij që pendohet t'ia hapim der-ën e shpresës. Këtë e vërtetonhadithi i Amër bin Asit që kathënë: “Shkova tek Pejgamberi(s.a.s.) dhe i thashë: Zgjatmadorën dhe po ta jap besën! Mazgjati dorën, por unë e tërhoqa.Më tha: Çfarë ke o Amër?! I tha-shë: Dua një kusht! Më tha:Çfarë kushti do? I thashë: Qët'më falen mua (gabimet). Mëtha: A nuk e di se Islami i shly-en të gjitha ato që kanë kaluar,dhe se hixhreti i shlyen ato tëmë parshmet dhe se haxhi i shl-yen ato të më parshmet?!” (Te-hdhibu Tarihil-Dimeshk, IbënAsakir, vol 1, f. 421)

I penduari ka ankth për më-katet që i ka bërë para pendim-it. Andaj thirrësi Islam duhet tëketë kujdes që t'ia bëjë të qartëse pendimi i shlyen të gjithamëkatet e mëhershme dhe t'ialargojë pesimizmin nga zemra.Duhet t'ia përkujtojë atij ajetetdhe hadithet që tregojnë gjerës-inë e faljes se All-llahut dhemëshirën e Tij të madhe.

44.. RReessppeekkttiimmii ii nnddeennjjaavveeddhhee eemmoocciioonneevvee ttëë ttëë rriiuutt qqëë ppee--nnddoohheett

Detyrë e davetit është që tëkujdesemi për ndjenjat dhe em-ocionet e një të riut që pendo-het. Njeriu, çfarëdo pozite të ke-të poseduar në shoqërinë që eka pasur, ka nevojë që t'ia res-pektojmë ndjenjat e tija. Ai me

Udhëzimet e Pejgamberit(s.a.s) në mikpritjen e tërinjve të penduar

1111 korrik, gusht 2007. EELLIIFFislamske novinegazetë islameEDUKATË

“Do t’ju kërkoja që përpjekjet tuaja t’i drej-toni më tepër për përgatitjen e rinisë për rrugë,se sa përgatitjen e rrugës për rininë.” B. Lindsej

E vërteta mund të jetë njerëzore dhe Hyj-nore. E vërteta njerëzore është relative, e për-kohshme, është e kufizuar, prandaj mund tëpranohet, apo të mohohet, mund të jetë e urry-er ose e pëlqyer, kurse e Vërteta Hyjnore ështëabsolute, e përhershme dhe e përkryer… Por, tëVërtetën Hyjnore, në kohën moderne që jeto-jmë, disa qenie njerëzore, të cilët e quajnëveten humanistë modern, nuk e pranojnë.

RRiinniiaa ëësshhttëë pprraannvveerraa ee jjeettëëssRinia është pranvera e jetës. Jeta në rini

është përplot stuhi. Stuhi që sjellin herë dhim-bje, herë kënaqësi. Herë kënaqësi sjellë jeta erinisë në shoqëri, por edhe dhimbje sjellë jeta erinisë në vetmi… Në moshën e rinisë përfun-don mosha e lumtur e fëmijërisë. Mosha e lum-tur e fëmijërisë përfundon, por mosha e shqe-tësimeve të rinisë po sa fillon. Fillon një etapëe re, krahas shqetësimeve, një etapë e re e zhvil-limeve. Zhvillimeve fizike, psikike, sociale,emocionale, shpirtërore, intelektuale…

Rinia krijon pikëpamjen e vet ndaj jetës, porkjo pikëpamje është shumë larg prej së vërtetës.E vërteta për rininë është ajo që ju servohet apoedhe ajo që prej tyre krijohet. Krijohet memendime, gjykime, arsyetime, por që përfundo-jnë shpesh me zhgënjime, me dështime, me pë-sime. Këto zhgënjime, këto dështime, këto pës-ime, ka mundësi reale të bëhen mësime. Mës-imet i çelin rrugën, i japin mundësi për të njo-hur veten e tij. Njohja e vetvetes është çelësipër të njohur thelbin e së Vërtetës… E vërtetamund të jetë njerëzore dhe Hyjnore. E vërtetanjerëzore është relative, e përkohshme, është ekufizuar, prandaj mund të pranohet, apo tëmohohet, mund të jetë e urryer ose e pëlqyer,kurse e Vërteta Hyjnore është absolute, e për-hershme dhe e përkryer…

Por, të Vërtetën Hyjnore, në kohën moderneqë jetojmë, disa qenie njerëzore, të cilët e qua-jnë veten humanistë modern, nuk e pranojnë.

EE vvëërrtteettaa ee hhuummaanniizzmmiitt mmooddeerrnnHumanizmi modern është shekullar, ateist.

Ai nuk e pranon më besimin te Zoti si burimautoriteti moral për mënyrën e të jetuarit apo tëvepruarit. Humanistët modern mendojnë sekemi vetëm një jetë, prandaj është e rëndësi-shme, kanë dëshirë, që ajo të jetë sa më e mirë.Humanistët modern e shohin arsyen njerëzoresi forcë të vërtetë, forcë udhëheqëse në këtëjetë. Humanizmi i tyre bazohet në agnosticizëmdhe ateizëm. Në qëndrimin ndaj njohjes janëempiristë, kurse njohja vjen vetëm përmesshqisave, mendojnë këta modernistë…!

Morali humanist është një kod i sjelljes sënjerëzve që është ndërtuar prej njerëzve….Humanistët nuk i japin vlerë as rëndësi tëveçantë të pasurit të një besimi, as përuljes,bindjes ndaj porosive të të Madhit Zot, dhethonë, kjo është gjë e kotë…! Ata kërkojnë ash-

iqare, ta çlirojnë shoqërinë prej besimeve fe-tare, që, sipas tyre, pengojnë përparimin shoq-ërorë në nivel botërorë…

SSii ttaa ppëërrkkuuffiizzoojjmmëë sshheekkuulllliinn nnëë ttëë cciilliinn jjeettoo--jjmmëë??

Si ta përkufizojmë shekullin në të cilin jeto-jmë? Shekulli i përparimit apo i prapakthimit?Shekulli i shpresës apo i zhgënjimit dhe dësh-përimit? Shekulli i shkencës apo post-shken-cor?

Në botën moderne, zhvillimi i shkencavenatyrore, e sidomos i fizikës nukleare, bëri qëbota të përjetojë një ndryshim me përmasa koz-mike, por gjendja në shumë vende është kao-tike, është katastrofike! Megjithatë, përkundr-ejt këtyre arritjeve të të menduarit njerëzorë,njeriu kurrë nuk ka qenë më tepër se në këtëshekull i vetmuar, nga vetvetja i tjetërsuar! Nëeuforinë e përparimit material njeriu e harronvetveten, e harron njerëzoren, e harron shpir-tëroren. Kështu, njeriu po dehumanizohet, podepersonalizohet dhe një ditë vetvetiu do tëasgjësohet…!

Mënyra, stili modern i të jetuarit ka njëveçanti - kërkimin e zjarrtë të jetës me një kup-tim të ri! Pikërisht, humbja e kuptimit të jetës ika shpie, disa herë, shumë të rinj në humn-erë…! Shumë të rinj kanë rënë në humnerëduke menduar se prej dimrit po dalin në ve-rë…! Alkooli, droga, shfrenimi, krimi, mashtri-mi, dhunimi, prostitucioni, iluzioni dhe shumëtë këqija të tjera i çojnë tek humnera…

Në shoqërinë moderne rinia gjendet shu-më e rrezikuar sepse ndodhet përpara një udh-ëkryqi të ngatërruar. Nga ky udhëkryq i ngatër-ruar, cila është rruga që duhet zgjedhur për tëshpëtuar?

RRrruuggaa ee sshhppëëttiimmiittRruga e shpëtimit vjen përmes besimit. Be-

simi është shpëtimi. Shpëton ai që veten e pas-tron. Si bëhet pastrimi? Kur të ktheheni te buri-mi. Burimi është Kur’an-i. Burimi është Islami.Islami është besimi ku mund të gjendet shpëti-mi. Aty është Adhurimi. Aty është Njësimi. Atyështë Vëllazërimi. Aty është Drejtësia. Aty ësh-të Dashuria. Aty është Besnikëria. Aty ështëMençuria. Aty është Edukimi. Aty është Zhvill-imi. Aty është Përparimi. Aty është Lartësimi.Aty ke çdo gjë që kërkon. Aty asgjë askujt nuki mungon…

Kush nuk i beson Zërit të së Vërtetës, bar-rën e mosbesimit e ka kundër vetes….

MMeexxhhiidd YYvveejjssii

pendimin ka bërë një ndërrimtë madh në jetën e tij, pothuajseështë ndërrim total i gjendjes sëtij. Sidomos kjo është shumë erëndësishme tek disa të rinj qëkanë pasur pozitë të lartë nëshoqëri.

Fakt që vërteton përgjegjë-sin e respektimit të ndjenjave tëatij që pendohet dhe se ai kamundësi të kthehet në mëkatepërsëri, shkak i së cilës mund tëjetë një fjalë përqeshëse, ështëhadithi ku Sabij bin Mabedthotë: "Isha i krishterë dhe pra-nova Islamin. Më pas bëra hax-hin dhe umren. Duke bërë dhi-kret e haxhit më dëgjuan Zejdbin Savhani dhe Selman binRebia, që i kisha dhe të afërm,dhe thanë: Ky është më i hum-bur sesa deveja nga i zoti i vet.Kur më thanë kështu m'u duk seme këtë fjalë ma ngarkuan ko-drën mbi supe. Shkova tek Om-eri (r.a.) dhe i tregova për këtë.Omeri (r.a.) shkoi tek ata dhe iqortoi rreptë. Pastaj u kthye tekunë dhe më tha: Mos u merak-os, se je udhëzuar në sunnetin ePejgamberit (s.a.s.), je udhëzu-ar në sunnetin e Pejgamberittënd (s.a.s.).”

Fjala e Sabiut "...mu duk seme këtë fjalë ma ngarkuan ko-drën mbi supe..." tregon gjur-mët e mëdha të një fjale, të cil-ën dikush mund ta thotë dhenuk i kushton shumë kujdes.

Ta turpërosh të penduarinpër mëkatet apo gabimet e tijaqë i ka bërë apo mangësitë që ika nuk është prej udhëzimeveIslame. Madje kjo ka një rreziktë madh. Ndodhë që kjo të jetëshkak që të kthehet njeriu për-sëri në mosbesimin e tij.

Ibën Asakiri në librin e tij"Tarihu Dimeshk" tregon se njëherë një njëri ka shkuar tek de-ra e xhamisë dhe ka thënë: “Oju besimtarë, unë isha çifut dhepranova Islamin dhe tash nuk epëlqej çifutizmin. Andaj, mosme nënçmoni se unë isha çifut etë kthehem përsëri në të!”(Buhari, vol. 11, f. 509)

Disa njerëz qëllimisht enënçmojnë të penduarin përmëkatin që e ka bërë dhe mëpas pendohen. Ai nuk e ka par-asysh se çdo bir i Ademit ështëgabimtar, dhe më i miri gabim-tar është ai që pendohet.

Ky i penduari është prej nje-rëzve më të mirë pas pendimittë tij. Ka thënë Hattabi: "Nuk itakon askujt ta nënçmojë tjetrinpër mëkatin që ka bërë. Sepsekrijesat të gjitha janë të njëjtanën robërinë e All-llahut.”

Transmetohet së në njëhadith është cekur: "Mos shik-

oni në mëkatet e robërve sikurtë jeni zota, por shikoni sikur tëjeni robër!" (Buhari, vol. 11, f.509)

Ka thënë Hasan El-Basriu:"Kush e nënçmon vëllaun e vetpër një mëkat që është penduartek All-llahu (xh.sh) nuk do tëvdesë derisa All-llahu ta sprovo-jë me të njëjtin mëkat." (AdabuHasen El-Basrij, Ibën Xhevzij, f.44)

55.. TT''ii jjaappiimm ttëë kkuuppttoojjmmëë ttëërriiuutt ssee aaii ëësshhttëë ii rrëënnddëëssiisshhëëmm nnëësshhooqqëërrii ddhhee tt''iiaa rruuaajjmmëë ppoozziittëënnqqëë kkaa

Prej përgjegjësisë se davetitnë mikpritjen e një të riut qëpendohet është që të ndihet irëndësishëm në shoqëri. Kamundësi që ai të ketë qenë ilartë tek njerëzit që i kishterreth tij dhe në shoqërinë e tij.Nuk duhet të lihet pas dore kjoçështje duke u argumentuar seai është që pat nevojë të pendo-het dhe të udhëzohet.

Pejgamberi (s.a.s) kishtezakon që ta ruante pozitën epersonaliteteve në shoqërinë etyre. Këtë e dëshmojnë raste tëshumta. Udhëheqësit e Kurjsh-ëve para Islamit u bën udhëhe-qës pas Islamit. Halid Ibën Ve-lidi, Amër bin Asi, Akremehdhe shumë të tjerë (r.a.). Bazë ekëtij parimi ishte fjala e Pejgam-berit (s.a.s.): "Më të zgjedhuritnë injorancë janë më të zgjedhu-rit në Islam, nëse kuptojnë."

Transmetohet se Xherir binAbdullah El-Bexhelij (r.a.) kathënë: “Kur u dërgua Pejgamb-eri (s.a.s.) shkova tek ai. Mëtha: O Xherir, pse ke ardhur? Ithashë: Kam ardhur të pranojIslamin në duart tuaja, o i Dër-guari i All-llahut! Ma hodhimua këmishën e tij dhe u drej-tua Sahabëve: Kur t'ju vijë më indershmi i një populli, nderoniatë!” (Ibën Maxheh, 3712)

Kur u ankua Akremeh binEbi Xhehli (r.a.) se kur ai kalonnë qytetin e Medinës i thonënjerëzit: Ky është biri i armikuttë All-llahut, biri i Ebu Xhehlit,mbajti Pejgamberi (s.a.s.) njëhutbe, falënderoi All-llahun dhee lavdëroi Atë dhe tha: “Njerëzitjanë lloj-lloj, të zgjedhurit nëinjorancë janë të zgjedhurit nëIslam, nëse kuptojnë.” (SahihulMuslim, 2638)

Pra, ruajtja e pozitës së tëriut që pendohet në familjen etij dhe shoqërinë e tij është prejshkaqeve që e forcojnë të riunnë pendimin që ka bërë, andajduhet t'i kushtojmë rëndësi tëveçantë.

Përktheu:Kujtim Demiri

Rinia përballë së vërtetës sëHumanizmit - Modernizmit

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12NE NË KOHË korrik, gusht 2007.

Gjatë historisë njerëzoreidealizmi dhe material-izmi janë ndeshur për

të përcaktuar nëse është shpir-ti primar apo materia. Rrymatë shumta janë orvatur të shp-jegojnë prejardhjen, origjinëndhe zanafillën e njeriut në më-nyrë që të qetësojnë shpirtin etij dhe t’i japin jetës kuptimin,qëllimin dhe drejtimin e du-hur. Edhe sot gjejmë ideologjitë shumta që garojnë mes tyre,duke u munduar që secila tëketë sa më shumë ithtarë.

Një shikim më i vëmend-shëm ndaj shoqërisë do të nabëjë të konkludojmë se njerëz-it, pavarësisht se shumë prejtyre besojnë se janë të lirë dhetë lumtur, në të vërtetë, të da-lldisur pas kësaj bote dhe përshkak të karakterit të tyre ind-ividualist dhe egoist, janë pra-ngosur brenda kështjellës sëdëshirave të tyre të ngushtadhe makute.

Rrymat e ndryshme mate-rialiste, duke u dhënë pas anësmateriale dhe duke injoruardhe mohuar në tërësi anënshpirtërore, kanë shkaktuarnjë numër dukurish patologj-ike, deformime shoqërore dhekrizë morali. Jeta bashkëko-hore karakterizohet me një bo-llëk mjetesh për jetesë, por,njëkohësisht, ajo karakterizo-het edhe me mungesën e qëlli-meve të drejta dhe të vërtetapër jetën. Në këto rryma nukekziston e shenjta. Gjithësia si-pas pretendimit të tyre ështëtërësisht profane dhe ato nukduan të dinë për hyjnoren,ngase çdo gjë sipas tyre fillondhe mbaron me jetën kohoretë kësaj bote: ““AAttaa tthhaannëë:: ‘‘NNuukkkkaa ttjjeettëërr vveeçç jjeettëëss ssoonnëë nnëë kkëëttëëbboottëë,, kkëëttuu lliinnddeemmii ee kkëëttuu vvddeess--iimm.. AAssggjjëë ttjjeettëërr nnuukk nnaa sshhkkaattëë--rrrroonn ppëërrvveeçç kkoohhëëss..’’ MMiirrëëppoo aattaannuukk kkaannëë aassnnjjëë nnjjoohhuurrii ppëërr kkëë--ttëë ppëërrvveeçç nnjjëë ddyysshhiimmii ppaannddee--hhmmee””. (El Xhathije: 24.)

Të menduarit materialistështë mashtrim sepse njeriuka natyrë hyjnore dhe tokëso-re. Mendimi antik grek e shi-

hte njeriun si pjesë të natyrës,të ndarë nga Zoti. Dituria si-pas tij është në duart e perën-dive, dhe njeriu është i privuarprej saj.

Ndërkaq Islami na mësonse vetë Zoti është Ai që e krijoinjeriun prej dheu: ““AAllll--llllaahhuujjuu kkaa kkrriijjuuaarr pprreejj ddhheeuu......””(Fatir:11); dhe ia dha shpirtin:““EE kkuurr ttaa ppëërrssooss aattëë ((nnëë ffoorr--mmëënn ee nnjjeerriiuutt)) ddhhee tt’’ii jjaapp aattiijjsshhppiirrttiinn......”” (El Hixhr: 29); dheia mësoi emrat: ““EE aaii ((ZZoottii)) iiaammëëssooii AAddeemmiitt ttëë ggjjiitthhaa eemmrraatt ((eesseennddeevvee))......”” (El Bekare: 31).

Të krijuarit e njeri-ut prej dheu ngaana e Zotit përfa-qëson dimensio-nin profan-tok-ësor, dhënia eshpirtit atëtranscende-tal- hyjnor,kurse mësimii emrave të se-ndeve aftësinëe tij për të më-suar dhe për t’upajisur me dije.

Me gjithë zhvilli-min marramendës tëteknologjisë bashkëkoho-re, me gjithë rritjen e standa-rdit ekonomik, njerëzimi e kahumbur çelësin e kasafortës sëlumturisë njerëzore. Shoqëriae kohëve moderne nuk ështëduke shkuar përpara. Përkun-drazi, ekziston një degradimdhe rënie e vazhdueshme nëaspektin e vlerave dhe virtyt-eve. Lëkundjet dhe problemetaktuale që kanë pllakosurshoqërinë, agonia shpirtërore,degjenerimet, dhuna dhe pad-rejtësia kanë shkaktuar nega-tivitete që kanë marrë hov dhepo e shtyjnë njeriun e sotëmdrejt humnerës, drejt dekad-encës dhe kolapsit moral.

Njeriu sot po jeton në njëgjendje të bjerrjes, zvetënimitdhe tëhuajësimit dhe nën inv-azionin e mentalitetit material-ist është bërë një qenie e izolu-ar, i kurthuar nga dëshira të

ulëta dhe primitive shtazara-ke, dëshiron të jetoj në vetmidhe vetëm për veten e tij. Indi-vidualizmi egoist ka filluar tadegradojë njeriun e kohës so-në. Ai duke qenë plot dëshiratë ethshme, lakmitare dhe zi-lie, po tregohet i pangopur,ambicioz, narcist dhe posesivpër çdo gjë. Njeriu bashkëko-hor po i shmanget ballafaqimitme përgjegjësinë e tij person-ale për fatkeqësinë dhe tragje-dinë që po gjeneron zbulimitekno-shkencor. Demokracia

liberale po shpie drejt nihi-lizmit dhe shoqëria e bollëkuttë kapitalizmit liberal nga shu-më kritikë të saj vlerësohet sepërmban në vete farën e de-struksionit dhe vetë-shkatërri-mit. Njeriu i sotëm në vend qëtë jetë shërbyes – rob dhe mëk-ëmbës i All-llahut, Krijuesit tënatyrës, veten e tij e ka shpal-lur për zot të natyrës. Ideol-ogjitë materialiste kanë zvetën-uar çdo gjë të shenjtë dhe tëvlefshme tek njeriu duke e tra-jtuar atë si një krijesë të pash-pirt, thjesht një makinë robot.

Si rrjedhim, njeriu po ndje-het i zhgënjyer, më i mërziturse kurrë, me plot dilema e pro-bleme të pazgjidhura. Ai shpe-sh herë i influencuar nga men-dësia materialiste shihet si një

kafshë e egër dhe harbute, njëqenie destruktive, si ‘ujk përtjetrin’, ku sikurse në ligjin exhunglës vetëm më i forti mu-nd të mbijetojë! Sipas shekull-arizimit dhe mendësisë profa-ne perëndimore ‘asgjë nukmund të njihet me siguri dheçdo gjë është e lejuar.’

Kohëve të fundit gjithnjë emë shumë është në rritje nu-mri i kritikëve që besojnë seideja e lirisë së individit, pogjeneron egoizëm duke çuarderi aty sa njerëzit t’i shohinme skepticizëm të gjitha vlerat

morale dhe të vërtetat hy-jnore. Duke u treguar

mospërfillës ndajvlerave hyjnore, vi-

rtyteve dhe mora-litetit, si rezul-tat i influencëssë ideologjivetë ndryshmeateiste, vikti-më e së cilësështë bërëshoqëria perë-

ndimore, ma-dje që nga mo-

menti kur ajoprezencën e Zotit

filloi ta shohë si tëtepërt, njerëzit janë bë-

rë peng i ëndjeve të tyreegoiste. Prandaj, njeriu sotjeton në ankth e pasiguri përtë ardhmen, i kurthuar ngadyshime e dilema të shumta.

Prirjet e këtilla kërcënojnëvlerat e mirëfillta kulturoredhe fetare që janë të nevoj-shme për të gjithë njerëzit dheqë mundësojnë ruajtjen efamiljes dhe funksionimin eshoqërisë. Si rrjedhim familjesdhe gjithë shoqërisë po i kano-set rreziku i shkatërrimit. Sy-nimi ynë duhet të jetë ndreqjae çrregullimeve kulturore qëka pësuar shoqëria jonë gjatëkohës së monizmit dhe evitimii destruktiviteteve, nga të cilatajo po kërcënohet thellësishtnë kohën e sotme moderne.

Ndryshime të shumta qëndikojnë tek shoqëria jonëshqiptare po instalojnë një jetë

të bezdisshme dhe zvetënim tëasaj që është e moralshme dhee shenjtë. Ne duhet të puno-jmë për formimin e një vizioniku shoqëria jonë do të shfrytë-zonte përparësitë e shkencësdhe teknologjisë, por që në tënjëjtën kohë kultura, feja dhetradita jonë do të kishin rolinqendror. Në këtë mënyrë nedo të mund të kontrollonim in-dividualizmin dhe do të diza-jnonim një kornizë morale qëdo t’i pamundësonte vesevedhe dëshirave egoiste të trium-fonin mbi ne.

Prandaj, është detyrë enjerëzve të ditur që t’i këshillo-jnë masat e gjëra, që janë tëdhëna pas dëshirave të tyreegoiste, duke punuar në nxjer-rjen e tyre nga errësira të shu-mta në dritën e vetme të Isla-mit. ““NNggaa jjuu llee ttëë jjeettëë nnjjëë ggrruuppqqëë ddoo ttëë tthhëërrrraassëë nnëë aattëë qqëëëësshhttëë ee mmiirrëë ddhhee uurrddhhëërroonn ttëëbbëëhheenn ppuunnëë ttëë mmiirraa ddhhee nnddaa--lloonn nnggaa vveepprraatt ee kkëëqqiijjaa.. AAttaa ddoottëë jjeennëë ttëë sshhppëëttuuaarr..”” (AliImran, 104).

Masat e gjëra kanë nevojëjo vetëm të këshillohen, poredhe të udhëhiqen nga njëgrup njerëzish të drejtë, që dotë ruanin vlerat e tij moraledhe fetare. Kjo kërkon që t’ujemi besnik vlerave morale efetare dhe të kapemi për rrën-jët tona. Elita udhëheqëse enjë populli duhet të jetë e pas-tër, jashtë kornizave të reali-tetit të prishur, në mënyrë qëtë punojë jo vetëm për pros-peritetin material, por edheshpirtëror të tij. Për të arriturkëtë, shëmbëlltyrë për neduhet të jetë jeta dhe e vepra eMuhammedit a.s. dhe e sho-këve të tij.

Njerëzit shpeshherë as qëjanë të vetëdijshëm për gjend-jen e tyre të molepsur. Përku-ndrazi, ata jetojnë me bindjense janë të lirë dhe se udhëhe-qësit e tyre punojnë që t’içojnë drejt një jete të re, më tëmirë! Mjerisht realiteti tregontë kundërtën. Si rezultat i asajse aftësia e të kuptuarit mund

Demokracia liberale dheagonia shpirtërore

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 INTERVISTËkorrik, gusht 2007.

Për muslimanët e Malësisë si dhedisa nga Ulqini dhe Kraja, FatihKapllani nuk është i huaj. Djali i

ri nga Stambolli, turku, i cili e din gju-hën shqipe dhe atë boshnjake pothua-jse sikurse gjuhën amtare. I riu i cili kavendosur që rininë e tij, në dashtë Zotiedhe kur të jetë i moshuar, jetën të iadedikojë thirrjes Islame, Daves. Bise-duam me të disa fjalë me qëllim që tanjohim edhe më mirë.

FFaattiihh,, nnëë ffiilllliimm mmëë ttrreeggoonnii ddiissaa ffjjaallëërrrreetthh vveetteess ssuuaajj??

Kam lindur me 1982 në Stamboll,vij nga një familje me tradita Islame, ecila më dha edukatën e mirëfilltëIslame që në fëmijëri dhe kjo bëri qëunë me bindje të plotë të mbarojë më-simet e mesme dhe fakultetin e Studi-meve Islame. Kur i mbusha 20 vjeç,pra në vitin 2002 erdha në Shqipëripër tu bërë pjesë e misionit të shenjtëIslam, të thirrjes në rrugën e drejtë.Fillimi nuk ishte i vështirë për mua,pasi që aty, në Shqipëri kisha babain,Shukri Kapllanin, i cili misionin e filloinë vitin 1992, pra ai erdhi në Shqipërinë ditët e para të lirimit të fesë.

MMëë ttrreeggoonnii mmëë sshhuummëë rrrreetthh SShhooqqaattëëssppjjeessëë ee ssëë cciillëëss jjeennii eeddhhee jjuu??

Në Mal të Zi ne jemi të regjistruar siShoqatë joqeveritare “Shoqata Kultur-ore Sulejmanie”. Kurse në Shqipëri ve-projmë me emrin “Vakfi Islamik Shqip-taro-Turk”. Kjo do të thotë se shoqatanë vend të ndryshëm ka emër të ndr-yshëm por çdoherë qëllimi është injëjtë. Aktiviteti filloi para gati 70 vje-tësh në Turqi kurse sot vepron në shu-më vende të botës në të gjithë konti-nentet.

AA mmuunndd ttëë mmëë ttrreeggoonnii mmëë nnëë ddeettaajjeerrrreetthh aakkttiivviitteetteevvee ttëë sshhooqqaattëëss??

Edukimi është aktiviteti kryesordhe ky bëhet përmes konvikteve në tëcilët nxënësve të shkollave fillore, atyretë mesme, si dhe fakulteteve ju ofrojmëstrehim dhe ushqim falas. Kjo ështëana humanitare e veprimtarisë sonë,kurse edukative është mësimi i Kur’a-nit dhe rregullave të Fikhut Islam. Në-se shkolla nxënësve iu ofron mësimetshoqërore dhe shkencore neve atyre juofrojmë si plotësim edhe mësimetIslame me qëllim që studenti të formo-het i plotë dhe jo gjysmak. Vetëm në

Shqipëri kemi 13 vende, në të gjithaqytetet kryesore me qindra nxënës dhestudentë.

ÇÇffaarrëë mmuunndd ttëë tthhuuaasshh rrrreetthh mmëëssiimm--eevvee qqëë ooffrroonn sshhooqqaattaa?? AA qqëënnddrroojjnnëë tthhaa--sshheetthheemmeett ssee jjuuvvee ii ppëërrkkiissnnii nnddoonnjjëë ggrruu--ppaacciioonnii aappoo ttaarriikkaattii ssppeecciiffiikk mmëëssiimmeett eettëë cciilliitt nnddrryysshhoojjnnëë nnggaa mmëëssiimmeett ttrraaddii--cciioonnaallee nnëë BBaallllkkaann??

Kur është fjala për mësimin e kë-ndimit të Kuranit është më se e qartëse duke pasur vetëm një Kur’an në gjit-hë botën Islame edhe mësimi i leximittë tij gjithkund është i njëjtë. Mund tëndryshojë stili i të kënduarit siç i themitradicionalisht mekami, por Kuranigjithmonë është i njëjtë. Kurse për sa ipërket mësimeve të Fikhut mund tëthem se që nga Shehadeti dhe shkron-ja e parë Elif e deri tek mësimi rrethAllahut xh.sh., çdo gjë është sipas më-simeve të medhhebit (shkollës) Hane-fite, shkollës e cila mësohet dhe prakti-kohet që pesë shekuj edhe në Ballkan.Kurse thashetheme gjithmonë do tëketë përderisa fitneja është puna krye-sore e shenjtanit.

MMëë ttrreeggoonnii ddiiççkkaa rrrreetthh aakkttiivviitteettiittttuuaajj nnëë MMaall ttëë ZZii??

Edhe pse ne veprojmë në Mal të Ziqë dy vjet mund të them se ende jeminë fazën e konsolidimit të veprimtarisësonë. Për momentin aktivitetet i kemitë përqendruara në zonën e Malësisë,

kryesisht në Tuz dhe Dinoshë, ku kemimbi 100 nxënës. Tani jemi duke riparu-ar dhe rindërtuar objektin e vjetër afërxhamisë së Tuzit i cili deri vonë shër-bente si shkollë 8 vjeçare, ai do të jetëkonvikti i parë sipas sistemit tonë nëMal të Zi. Punimet në të vazhdojnë dheshpresojmë që shpejt të përfundojnë.Por duhet ditur se edhe fondet që vijnënga qendra e Shoqatës pra nga Sta-mbolli, janë donacione, ndihma, zeqatëapo sadak. Prandaj ky objekt ka nevojëqë të mbështetet edhe nga donacionetlokale. Duke falënderuar Zotin edhevendasit e ndihmojnë por ndihma ku-rrë nuk është e tepërt në veçanti kurobjekti është në ndërtim. Theksoj ne-vojën për ndihmat nga vetë vendasitpër vetë faktin që objekti është i Ba-shkësisë Islame të Tuzit e jo i huaji.

NNëë ffuunndd mmëë ttrreeggoonnii ssaa ee sshhiihhnnii ttëënneevvoojjsshhmmee ddhhee ttëë ddoobbiisshhmmee kkëëttëë lllloojjaakkttiivviitteettii??

Siç e thashë edhe më parë, ky llojaktiviteti ka karakter të dyfishtë atëhumanitar dhe atë edukativ. Thelbi i tijështë edukimi Islam i brezit të ri. Simund të presim që në të ardhmen tëkemi një shoqëri të mirëfilltë Islame nëqoftë se atyre në fëmijëri i mungon më-simi dhe edukata Islame. Ajo që mëso-het në fëmijëri ajo ngel gjithmonë nëkujtesë e ajo që kapërcehet në fëmijërirrezikon që kurrë të mos mësohet.

Intervistën e bëriOOmmeerr KKaajjoosshhaajj

të jetë e infektuar, ngase njënumër i madh njerëzish adhu-rojnë materializmin dhe dëshi-rat e tyre, madje edhe të vër-tetën mundohen ta shohin si-pas prizmit të tyre dhe joashtu si është realisht, njerëzitnuk e kuptojnë gjendjen e tyretë mjerueshme dhe kritike.Ata u besojnë premtimeve bos-he dhe jo të sinqerta të poli-tikanëve të tyre madje edheatëherë kur shumë indikatorëmund të tregojnë se ata shpe-shherë e çojnë shoqërinë kahnjë botë e injorancës, material-izmit të vrazhdë, korrupsionit,degradimit moral e material.

Pa mohuar rolin që kafamilja në edukimin e fëmi-jëve nuk duhet të harrojmë sesi rezultat i zbatimit të ligjevejo të përputhshme me natyrëne njeriut, mund të arrihet derite rritja e kriminalitetit, varë-sisë ndaj drogës, dhe veseve tëtjera. Prandaj definimi i Ko-sovës si një vend pa fe zyrtaremund të ketë pasoja shumë tërënda për shoqërinë tonë. Mupër këtë prijësit e BashkësisëIslame duhet të punojnë që tëgjejnë një uninanimitet përnjohjen e Islamit si fe zyrtarenë Kosovë, aq më shumë kurdihet se tashmë një status i ti-llë po punohet që t’i njihet ki-shës ortodokse serbe.

Shekullarizmi nuk mundtë shërbejë si bërthamë përnjë shoqëri të shëndoshë. Vle-rat absolute hyjnore duhet tëmbizotërojnë edhe në shoqëri-në tonë. Tashmë jemi dëshmi-tar se liberalizmi që beson nëlirinë e individit, duke u tregu-ar indiferent ndaj vlerave abso-lute, po shkakton kaos, dukeshkatërruar kornizën e përba-shkët morale që e mban të lid-hur shoqërinë, duke e bërë in-dividin që të anojnë nga inte-resat e tij personale dhe egois-te, gjë që pashmangshëmshpie në konflikt, urrejtje, zilidhe hedonizëm.

Nga kjo rezulton se çdoshoqëria e kohës sonë është esëmurë dhe shërimi i vetëm isaj është Kur’ani famëlartëdhe sunneti i Muhammedita.s. Mu për këtë Muhammedia.s. thotë: “U kam lënë dy gjë-ra. Nëse u përmbaheni nuk dotë humbisni kurrë, e ato janë:Libri i All-llahut dhe sunneti -tradita ime.”

AAjjnnii SSiinnaannii

Disa fjalë me FatihKapllanin nga Stambolli

FFaattiihh KKaappllllaannii

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 14AKTUALE korrik, gusht 2007.

Në vitin 2008 të lin-durit me këtë emër,do të jenë më të shu-

mtë në numër. Emri i Prof-etit u është vënë më shumëfëmijëve në vitin 2006, menjë rritje prej 12% krahasuarme një vit më parë.

"Goodbye, John, Peterdhe Paul"; "Hello Moham-ed". Nga regjistri i gjendjescivile në Mbretërinë e Bash-kuar tregohet një shifër his-torike, emri më i përdorurpër fëmijët britanikë të sek-sit mashkull është Muham-ed. Në versionet e tij të ndr-yshme, të cilat varen nga ve-ndi ku një musliman e përk-then emrin Muhamed ngagjuha angleze në atë arabeMohammed, Muhammad,ose Muhamed.

Me këtë emër janë quaj-tur në Mbretërinë e Bashku-ar 5991 fëmijë meshkuj bre-nda vitit 2006, duke zënëvendin e dytë në klasifiki-min e emrave më të përdor-ur pas emrit Jack. Ky i fun-dit (Jack) renditet i pari me6928 preferenca, madje ed-he përpara emrave si: Tho-mas, Joshua, Oliver, Harry,James, William, Samuel dheDaniel, bashkë me Muha-med dhe Jack janë 10 emratmë të përdorur në Angli.Duke parë se vitin e kaluaremri Muhamed është rriturme 12 për qind, krahasuarme 2005-ën, është parashik-uar se vitin e ardhshëm, dot'ia kalojë edhe atij Jack, du-ke u bërë absolutisht emri iparë për fëmijët e këtij sht-eti.

Tamam si një makinë qëecën me shpejtësi të madhenë një rrugë bosh, ashtu ed-he emri Muhamed po "flutu-ron" me shpejtësi drejt "rru-gës së lirë" për të arritur nëkrye të të gjithë emrave. Mu-nd të duket një statistikëzhgënjyese: muslimanët bri-tanikë janë vetëm një mil-

ionë e gjysmë (dy milionëduke llogaritur banorët ile-galë ose të përkohshëm), nd-ërsa e gjithë popullsia e Mbr-etërisë së Bashkuar numë-ron 60 milionë banorë. Po siështë e mundur që mbizotë-ron më shumë emri Moham-med (Muhamed) se Jack(Xhek) apo Thomas (To-mas)?

Shpjegimi është i dyfish-të. Nga njëra anë, prindëritpasues të vendeve të tjera,apo ato laike, zgjedhin padyshim mes shumë emrave,ata që u shkojnë më shumëtë vegjëlve të tyre, ndërsaprindërit që vijnë nga ven-det muslimane zgjedhin em-rin Mohammed (Muhamed),me dëshirën e madhe që t'ithërrasin fëmijët e tyre meemrin e Profetit të Islamit.Kështu, duke qenë se janënjë pakicë etnike në Britan-inë e Madhe, duke i përqen-druar preferencat e tyre tekemri Muhamed, përfitojnë(ose momentalisht të dytin)vendin e parë në klasifiki-min e emrave.

Duke bërë atë që ështëkorrekte nga një fakt: zakon-isht, muslimanët marrin dyemra pas lindjes. I pari Moh-ammed (Muhamed), që ësh-të homazhi ndaj Profetit dhei dyti është emri që do të pë-rdoret në familje për të thi-rrur fëmijën. Një arsye e dy-të për mbizotërimit "Muha-medëve" është se muslima-nët janë më të shumtë nënumër se sa kristianët, hebr-enjtë dhe ateistët. Në Mbret-ërinë e Bashkuar, muslima-nët kanë një mesatare lindje-je tri herë më të lartë se pop-ullsia jo muslimane. Me pakfjalë, popullsia muslimanedominon në numrin e lind-jeve, që do të thotë edhe psejanë të paktë në numër, nështëpitë e tyre lindin mëshumë fëmijë.

Për sa i përket ndryshim-

it të drejtshqiptimit, varetnga transliterimi e tingëlli-mi i emrit Muhamed ngagjuha arabe në atë angleze.Një musliman jo arab, shkr-uan te revista "Times", dukekomentuar lajmin, se e shqi-pton emrin me "ed", pra Mu-hamed, ndërsa një musli-man arab, e shqipton në fu-nd me "ad", duke shkruarMohammad.

"Prindërit që i quajnë nëkëtë mënyrë fëmijët e tyre,besojnë se emri do të ketëndonjë efekt në personalit-etin e fëmijës dhe në karak-teristikat e së ardhmes", po-hon myftiu Abdul Barkatu-llah, një ish-imam i xhamisë"Finchleyroad", një qendërradikalizmi islamike në ver-ilindje të Londrës. "Duke iuvënë emrin Muhamed, fëmi-ja do të bëhet i edukuar dhei zoti. Edhe pse nuk e njohinhistorinë e Profetit dhe nukjanë besimtarë praktikantë,kanë dëshirë t'ia besojnëfëmijën Muhamedit".

Përtej shpjegimeve konk-rete, shpërndarja ka njëdomethënie simbolike: ajonënvizon rritjen e komunit-etit musliman në Britaninëe Madhe, sinjalizon se kjoështë bërë vërtetë një vendshumë kulturor, larg ngaimazhi "Old England" (Angl-isë së vjetër). Dikur emratmë të përdorur ishin ata të

apostujve të krishterë si:John, (Xhon), Peter (Petër)dhe Paul (Paul), të cilët janëpothuajse zhdukur nga klasi-fikimi i 20 emrave më të pë-rdorur.

Klasifikimi

Në Itali, emri Françeskoqëndron në krye të klasifiki-mit. Francesco (Françesko)dhe Mohammed (Muham-ed), Giulia (Xhulja) dhe Sara(Sara), janë këta emrat më tëpërdorur nga italianët dhetë huajt. Janë dy klasifikimetë ndara: fëmijëve të lindurnga prindër italianë dhe fë-mijëve të lindur nga prindërtë huaj. Dy lista që tregojnëhistori dhe tradita të ndry-shme, por që shpesh herëpërzihen me njëra-tjetrën.

Në Itali emrat e gjinisëmashkullore më të përdorurjanë: Francesco, (Françes-ko), Alessandro (Aleksan-dër), Andrea (Andrea), ndër-sa për gjininë femërore: Gi-ulia (Xhulja), e cila qëndrondhe në krye të klasifikimit,vijon më pas Martina (Mar-tina), Chiara (Klara), Sara(Sara) dhe Alessia (Alesia).Duke shfletuar statistikat,duket se prindërit italianë ikanë braktisur emrat e vje-tër dhe kërkojnë të përdorinato të yjeve televizivë. Nëklasifikimin e 30 emrave mëtë përhapur nuk ka emra të

huaj.

Megjithatë ekziston njëlistë paralele ku gjendenedhe emrat Omar (Omar)dhe Mohammed (Muham-ed), Youssef (Jusuf), Zakaria(Zakaria) dhe Yasmine (Jas-minë). Këto janë emrat e fë-mijëve të çifteve të huaja qëjetojnë në Itali, prindër të ci-lët kanë zgjedhur traditën etyre. Mes fëmijëve të huaj,emri i parë në klasifikim ës-htë Omar (Omar), duke viju-ar me Mohammed (Muham-ed), Matteo (Mateo) dhe Ale-ssio (Alesio). Për vajzat pe-sha e traditës është paksamë e lirë, ku emrat e parënë klasifikim janë Sara, Ale-ssia dhe Giulia, më pas vijnëAya (Aja), Sabrina (Sabrina)dhe Yasmine (Jasminë).

Klasifikimi i emrave

Jack (Xhek)- 6928 Mohammed (Muhamed)-

5991 Thomas (Tomas)- 6928 Joshua(Xhoshua)- 5808 Oliver (Oliver) - 5208

Emri Mohammed(Muhamed) ka 16 versionenë gjuhën angleze. Në bazëtë shpërndarjes aktuale qëështë 12 për qind. Brendavitit 2007 do të jetë emri mëi përdorur në Angli.

Marrë nga: www.iliriaplus.com

Çudi në Londër, Muhamedi kalonXhekun

EELLIIFFislamske novinegazetë islame15 MOZAIKUkorrik, gusht 2007.

Nuk kisha dëgjuar kurrë përPreshevën dhe Luginën e saj, derinë momentin kur së bashku mekatër shoqe të miat, motrat e miatë udhës së vështirë të dijes dhesakrificës, të gjitha nga Tirana,udhëtuam për në Kairo.

Për të gjitha ne, ky ishte largi-mi ynë i parë nga familja. Ishte fil-limi i vitit 1992, kohë kur Shqipë-ria akoma lëkundej në dallgët etrazirave, për tu shkëputur nga re-gjimi socialist që e kishte paraliz-uar vendin për gati 50-të vjet, epër t'u futur në rrugën e demokra-cisë, aq shumë të dëshiruar ngapopulli i lodhur tashmë, nga peri-udha e gjatë e mbylljes dhe izolim-it. Pikërisht në këtë kohë të trazu-ar, ne pesë vajza të reja, pionierete para të fesë Islame në Shqipëri,lamë atdheun dhe shtegtuam larg,në kërkim të dijes, atje në Egjiptine Muhamed Aliut, në tokën kushqiptarët kishin shkruar histor-inë për shekuj me rrallë, në ven-din e njërit prej universiteteve mëtë vjetër dhe më të njohur në botë,Universitetit "Al Az'har", në audi-torët e të cilit do të uleshim për tëmësuar për herë të parë, gjuhën ebukur arabe. Pikërisht këtu u njo-hëm me Fatime (Ahmedi) Ismai-lin, bijën e Preshevës, që do të naqëndronte pranë në çdo moment,e gatshme për të na ofruar ndih-mën e saj.

E mbaj mend si tani çastin kure pashë për herë të parë. Në mom-entin që hyri në shtëpinë tonë dhena përshëndeti, kuptuam se ishteshqiptare. Nuk di se ç'ndjeva atëçast! Ai zë i ngrohtë dhe ato fjalëtë gjuhës time, më bënë të ndiejaveten të lehtësuar dhe në një farëmënyre, më dhanë forcë e krahë.Ditët do të kalonin një e nga njëdhe miqësia jonë, do të forcohejgjithnjë e më shumë. Përveçse njënënë e mirë dhe një bashkëshorte

e denjë, ajo ishte dhe një shoqe emirë, që më kalimin e kohës do tandjeja si motrën time më tëmadhe, me të cilën diskutoja prob-leme të ndryshme dhe që dinte tëmbarte në vetvete, një pjesë tëshqetësimit dhe trazimit tim.

Fatime Ismaili, është e bija eZihni Ahmedit nga Presheva dhebashkëshortja e Prof. Dr. BeqirIsmailit, nga Fushë Kosova. Fatim-ja është një grua e qetë, e qeshurdhe me një shpirt të madh. Kurrëndonjëherë nuk e pashë të bezdis-ej nga njerëzit e shumtë që i vizit-onin. Shtëpia e tyre në Kairo, ish-te qendra e takimit të studentëveshqiptarë të Kosovës e Maqedon-isë, por që u bë e dashur dhe e af-ërt dhe për ne, studentët e Shqip-ërisë. Aq shumë njerëz hynin e dil-nin në atë shtëpi, saqë shpesh mëkujtonte shtëpinë time në Tiranë,ku nuk pushon kurrë zilja e derës.Por gëzimin më të madh në atështëpi të "madhe" e të hapur për tëgjithë, na e jepnin fëmijët; Mu'm-ini, të cilin shpesh e zinte gjuminë krahët e mi, pa e dëgjuar derinë fund përrallën që po i tregoja;Shejma, që belbëzimet e para tëgjuhës sonë, i mësoi prej nesh; emë pas dhe Sumeja e vogël, e cilalindi në kohën e qëndrimit tonënë Kairo dhe që isha njeriu i parë,që e mbajti në krahë. Nuk mundtë le pa përmendur këtu dhe tëëmblin, vogëlushin e kësaj familje,Hakiun, i cili edhe pse ka lindurpas largimit tonë nga ky vend, kanjë vend të veçantë në zemrëntime.

Preshevën e njoha pikërishtprej kësaj shqiptareje fisnike. Nësytë e Fatimes, Lugina e Preshev-ës, ishte e gjithë bota. Kur flistepër qytetin e saj të lindjes, të cilinnuk e kishte parë prej vitesh, zërii dridhej dhe sytë i mbusheshinme lot. E ndërsa Fatimja mbante

në duar foton e Preshevës, të cilënnuk e ndante kurrë nga vetja dhemë përshkruante qytetin e saj,imagjinata ime shkonte aty kufutej tregimi i saj, në rrugët e gur-ta, në ato shtëpi të mbuluara ngadëbora, në fushat e gjera ku syriqetësohej nga gjelbërimi dhe vëzh-gonte me vëmendje këtë Luginë, ecila ishte pjesë e tokës sime, porqë nuk e kisha parë kurrë dhekurrë më parë nuk kisha dëgjuarpër ekzistencën e saj.

Vitet do të kalonin dhe miqë-sia jonë do të rritej e forcohej aqsa, tashmë më duket se kam njëjetë që e njoh Fatimen. Edhe pselarg –të dyja jetojmë në vende tëndryshme- e ndjej gjithmonë pra-në, ashtu siç ndjen njeriu një pjes-ëtar të familjes së tij të shtrenjtë.Nuk mundem të harroj kurrë atoditë të vështira, kur e ngushtuarnga shqetësimet që të sjell largësianga familja, e zhuritur nga mallipër prindërit dhe atdheun, e ven-dosja kokën në prehrin e saj dhendjeja dorën e saj të butë, tek mëpërkëdhelte lehtësisht. Në çdo lëv-izje të dorës, më dukej se më larg-ohej një shqetësim. E kam akomapara syve ndriçimin në fytyrën eFatimes, kur unë citoja vargjet ekëngës "Dy manushaqe në dorëntime ja fala njërën arbëreshes si-me", në përsëritjen e këtyre varg-jeve unë thoja: "…. ja fala njërënpreshevarës sime". Ajo qeshte ëm-bël dhe më shtrëngonte në krahëte saj, duke përcjellë kështu dash-uri e ngrohtësi motre.

Kështu u lidhëm me një miqë-si të pastër e të sinqertë, për tëmos u ndarë më kurrë. Ishte feja,gjaku dhe gjuha, ato që më lidhënpërjetësisht, me këtë bijë shqipt-are, të atyre trojeve të largëta tëtokës sime.

JJeennii MMYYFFTTAARRII

E para

Përse kaq shumë yjeS’paskam pa më parëPërse këso qetësieS’paskam dëgjuar ndonjë herë AhO gjumë i keqSa lutjet e natësI paskam kapërcyer

E dyta

Gjithnjë dielli po lindPara se unë të zgjohem

E unë po ëndërrojëPara se ai të lindNjë kukuvajkë po këndonMe mua ose për muaPrapë s’e takova Zotin në agim

E treta

O shpirt i keqMë lerë të qajë vetvetenPara se me ty të qeshëMë lerë të flas me ZotinPara se me ty të heshtëMë lerë ta dua Atë

Para se ty të puthëO shpirt i keqIk

Poezia e katërt dhe kthimi mbrapa

AhSikur të mund të ktheja kohën mbrapaPorPrapë do e bëja atë që e bëraSepse unë jam Po i njëjti unë

Nga Omer Kajoshaj

Hapet Xhamiae parë nëAthinë

Grupet e emigrantëve të premten bënë hapjen ehapësirës së parë formale për faljen e namazit nëAthinë që nga koha e tërheqjes së PerandorisëOtomane para më se 170 vjetësh.

Planet e qeverisë greke për ndërtimin e njëxhamie për dhjetëra mijëra emigrantë muslimanë qëjetojnë në kryeqytetin grek kanë ngecur në baltë,për këtë shkak biznesmenët nga vendet arabe finan-cuan këtë qendër kulturore.

"Kjo është hera e parë, nga këto 35 vite që jetojnë Greqi që ne kemi një vend të përshtatshëm përfaljen e namazit" tha Naim El-Gandour, me prejard-hje egjiptiane, kryetari i Asociacionit të musli-manëve të Greqisë. “Është e vështirë të përshkruajkëtë që u arrit. Jam i vërshuar nga emocionet".

Shumica e muslimanëve që jetojnë në Athinëpërdorin vende te improvizuara për faljen enamazeve, duke përfshire bodrume, apartamentedhe kafe shop. Për kurorëzime, funerale dhe ritetjera të rëndësishme fetare, ata shpesh udhëtojnëmë shumë se 435 milje deri në Traki, regjion meminoritet musliman turqisht folëse me përafërsisht120, 000 banorë.

Më shumë se 1000 emigrantë, shumica arabe, umblodhën për hapjen zyrtare të kësaj qendre kultur-ore dhe vendfalje. El-Gandour tha se nuk e di se sapara janë shpenzuar për këtë qendër, me përafër-sisht 1800 metra katrore hapësirë e adaptuar nga njëfabrikë e vjetër tekstili. Ajo ka dhoma të gjëra vend-falje, televizorë me ekrane të rrafshët, dhe punonjësshërbimi të uniformuar vullnetarë.

Në hapje morën pjesë organizata muslimane ngaEuropa, përfaqësues të ambasadës së ArabisëSaudite dhe të Iranit, Imamë nga vendet muslimanedhe një përfaqësues nga Kisha Ortodokse greke.Sipas shifrave zyrtare 97% e popullatës 11 mil-ionëshe të Greqisë janë të krishterë ortodokse.

Vitin e kaluar qeveria premtoi të shpenzojë 20milion dollarë për një xhami në Athinë deri në vitin2009. Organizata ndërkombëtare e të drejtave tënjeriut ka kritikuar Greqinë për dështimin e sig-urimit të një xhamie për muslimanët e Athinës.

Marrë nga: www.worldbulletin.net

Katër poezi

Bija e Preshevës

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 16OKO NAS

Podgorica - Dokumentarnifilm "Praznina" novinaraSeada Sadikovića, koji govorio zločinu u pljevaljskojBukovici prije 15 godina, pre-mijerno je prikazan, 17. juna,u sali Nansen dijalog centra uPodgorici.

U Bukovici je 1992 . i1993 . ubijeno osam ljudi iprognane desetine porodica.Ostale su prazne, porušenekuće i bogomolje. O tome koje i zašto pobio i prognaoMuslimane, koji su u tomkraju bili većinsko stanovništ-vo, do danas nema zvaničneverzije. O Bukovici zvaničnaCrna Gora ćuti, jednako kao iprije 15 godina. Kraj, koji jepo prostranstvu veći od opš-tine Budva, sada je vjerovatnonajmanje naseljen u CrnojGori.

- Možda će ovo biti šansaza Crnu Goru da se uključi u

društvo civilizovanih naroda.Možda će državno tužilaštvokonačno progovoriti o zločinukoji se dogodio u Bukovici.Željeli bismo da se to desi i daovaj film kratko živi - kažeSadiković, koji je autor i sce-narista filma "Praznina".

On kaže da je tada u Buko-

vici stradalo šest ljudi, da sunakon torture dva čovjekaizvršila samoubistvo, da je pr-ognano oko 300 mještanaBukovice muslimanske vjeroi-spovijesti.

- Dovoljno je pomenutinesrećnu životnu priču LatifaBungura koji je u svom život-

nom vijeku tri puta morao dabježi. Treći put, zbog lošegzdravlja, nije mogao da bježipa je ostao mrtav u Bukovici.Treba zamisliti kako su se osj-ećali ljudi koji su poslije zloči-na prvi put došli u Bukovicuda glasaju na referendumu,kada su na glasačkom mjestu,kao propagatore ideje nezavis-nosti vidjeli svoje progoniteljei batinaše. Priča o Bukovici semora ispričati da bismo moglipočeti da pričamo priče odobrim ljudima kojih je bilo utim nesrećnim vremenima -kazao je Sadiković.

Sadiković kaže da je višenjegovih sagovornika saopšti-lo imena ljudi koji su učestvo-vali u sramnim dešavanjima uBukovici, ali da to, zbog pret-postavke nevinosti, nije pustiou film.

Sadikovićev film prikazanje u gotovo praznoj sali Nan-

sen dijalog centra, bez ijednogpolitičara, ali i zaštitinika ljud-skih prava iz nevladinog sek-tora.

U malobrojnoj publici, os-im nekoliko prijatelja autorafilma, bila su samo dva novin-ara.

Gledajući u prazne stoliceu prvim redovima koje su bilerezervisane za predstavnikepolitičkih partija i zaštitnikeljudskih prava iz nevladinogsektora, Sadiković je sa sjetomna licu prokomentarisao: "Mo-žda gledaju rukomet".

Premijera filma "praznina" o zločinu u Bukovici

Vlast ćuti kao i prije 15 godina

Bijelo Polje - Istražni sudija bjelop-oljskog Višeg suda Milorad J. Smolovićsaopštio je "Vijestima" da je sredinomjuna u Osnovnom sudu u Rožajama, uokviru istrage zločina slučaja u Kalu-đerskom lazu 1999. godine, saslušao30-ak svjedoka koji žive na područjuKosova.

Prisustvo svjedoka - rodbine ubije-nih ili ranjenih osoba, organizovao jenjihov punomoćnik, advokat VelijaMurić, uz pomoć resornih ministarst-va Crne Gore i Srbije i UNMIK-a.

U nastavku istrage, Smolović je re-kao da je neophodno saslušanje više

bivših oficira i generala Vojske Jugosl-avije, koji na nepoznatim adresamažive u Crnoj Gori i Srbiji.

- Očekujemo da će Ministarstvo pr-avde i druge nadležne institucije usp-jeti da obezbijede njihovo prisustvo,kako bi se istražni postupak do krajasproveo - rekao je Smolović.

Tokom dosadašnje istrage u postu-pku zločina u Kaluđerskom lazu, kadaje u proljeće 1999. ubijen 21 civil alb-anske nacionalnosti, pored 12 osumn-jičenih pripadnika rezervnog sastavaPodgoričkog korpusa, saslušeno je 50od 80 planiranih svjedoka.

Istraga zločina u Kaluđerskom lazu

Kopija dokumentarnog filma"Praznina", koji govori o zločinu uBukovici početkom devedesetih, upuće-na je i glavnom tužiocu Tribunala uHagu Karli del Ponte, kako bi se onazainteresovala za taj slučaj - rekao je"Vijestima" Boris Raonić, koordinatorNansen dijalog centra-producent filma.

Raonić je rekao da su njihovi pravni-ci sugerisali da u zločinu u Bukovici imaelemenata ratnog zločina i da bi tomoglo zainteresovati haške tužitelje.

- Naš krajnji cilj je da se za ovaj zločinzainteresuje gospođa Del Ponte i daizvrši pritisak na ovdašnje tužilaštvo i

pravosuđe da ga nakon toliko godinaispitaju i procesuiraju - kazao je Raonić.

On je kazao da je NDC razgovarao sanekoliko parlamentarnih stranaka inevladinih organizacija o zločinu uBukovici i da je dobio podršku.

Predsjednik Crnogorskog komitetapravnika za zaštitu ljudskih prava, VelijaMurić, ocijenio je da se slučaj Bukovica"može okarakterisati kao najteži zločinizvršen na prostoru Crne Gore".

- To je najveći zločin, jer je izvršen uvrijeme i na prostoru gdje nije bilo rat-nih dejstava, a prema raspoloživim svje-dočenjima, zločin su uglavnom izvršili

pripadnici rezervnog sastava crnogorskepolicije. Žrtve zločina su isključivoBošnjaci-Muslimani, a u pitanju jeklasični vid etničkog čišćenja, jer suljudi ubijani i pljačkani bezrazložno,uništavana je njihova imovina i vjerskiobjekti, što se u pravnom smislu možekvalifikovati kao genocid nad tim naro-dom - kazao je Murić. On postavlja pitan-je da li tužilac može javnosti da objasnizbog čega, na osnovu knjige JakubaDurguta i drugog objavljenog materijala,nije do sada preduzeo ono što jezakonom i ustavom bio obavezan.

Del Ponte da ocijeni da li je to ratni zločin

Raonić:dokaza imadovoljno

Boris Raonić je proko-mentarisao i stav vrhovn-og državnog tužioca CrneGore Vesne Medenice, ko-ja je rakla da je nakon to-liko godina teško naći do-kaze o zločinu u Buko-vici.

- O tome su napisanedvije knjige, snimljen film,postoje brojna svjedočenjaoštećenih porodica, koje jetužilac dobio preko ombu-dsmana, postoji još mnogoljudi koji su spremni da sv-jedoče. Ako u toj situacijitužilac kaže da je teško na-ći dokaze, to znači da nepostoji volja, prije svegapolitička da se stavi tačkana taj zločin - smatra Ra-onić.

NNaappuušštteennaa ddžžaammiijjaa uu RRoossuulljjaammaa

KKaalluuđđeerrsskkii llaazz

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame17 OKO NAS

Cetinje - Samo u miru jemoguće postići što veći stepentolerancije i međusobnoguvažavanja i zato je potrebnoraditi na pomirenju i praštan-ju, ali to nikako ne isključuječinjenicu da krivci morajuodgovarati za svoje zločine -zajednička je ocjena učesnikaokruglog stola "Da se više neponovi", posvećenog žrtvamaSrebrenice i Vukovara, koji je,30. juna, održan na Cetinju.

Mitropolit CPC Mihailo ist-akao je da se prvi put u CrnojGori organizuje jedan takav sk-up, na kojem se govori o zločin-ima koji su se desili u Srebre-nici i Vukovaru i drugim grad-ovima bivše Jugoslavije. On jeizrazio uvjerenje da će ovajpotez mnogo značiti za budućeodnose između tri zemlje učes-nice, Crne Gore, Bosne i Her-cegovine i Hrvatske.

Predstavnik Dukljanskeakademija nauka i umjetnos-ti, Božidar Šekularac, rekaoje da se obično kaže da se "ist-

orija ponavlja", ali da se u ov-om slučaju nada "da smo do-bro naučili lekciju i da se Sre-brenica i Vukovar nikada više

neće ponoviti". - Krajnje je vrijeme da na-

ša djeca danas uče lekcije iztolerancije i međusobnih od-nosa, da se ove ružne lekcijezaborave, ili ako nije mogućezaboraviti, onda makar opro-ste - kazao je Nikolić.

Načelnik Srebrenice, Abd-urahman Malkić, izrazio jenadu da više nikada "nećemodozvoliti da se neko maltreti-ra i progoni jer nosi drugačijeime, ima drugu boju kože ilise moli drugom Bogu". On jekazao da je pored rada na om-ogućavanju što boljeg životagrađana Srebrenice, njegovmotiv za bavljenje politikombila i "osveta".

- Ali ne osveta da ubijam,palim, progonim i silujem,već da kao osoba koja je ličnodoživjela patnju kazamata,pružim ruku i pokažem da je

zajednički život moguć. Sreb-renica je sramota svijeta, ali isramota nas običnih građana.Pamtimo je kao poraz svihnas, koji ne smije da se po-novi više nikada - zaključio jeMalkić.

Pronačelnik za društvenedjelatnosti Vukovara ZlatkoHegeduš, kazao je da se pri-likom dolaska na Cetinje pi-tao "kakve to zajedničke vezeima Cetinje sa patnjama Sreb-renice i Vukovara". On je re-kao da mu je to bilo jasnokada je došao na Cetinje i saz-nao za podatak da je taj gradgodinama "ugnjetavan i mal-tretiran zbog želje da ne doz-voli da se uništi crnogorskiduh".

Predstavnik Srebrenice,Adib Đozić, kazao je da geno-cid ne može počiniti pojedi-nac, jer to prevazilazi njegovemogućnosti, već da su subjek-ti genocida pored pojedinacai kolektivni subjekti.

- Mora konačno učitelj Cr-nogorac kazati učeniku štoznače Njegoševi stihovi "neslaže se Bajram sa Uskrsom".Slaže se, vladiko, jer moramoznati da smo svi potekli iz je-dne vjere, od Avrama, i da sa-mo tu vjeru ispoljavamo ra-zličito - rekao je Đozić.

Na okruglom stolu proči-tano je i pismo književnikaJevrema Brkovića.

(Izvor Vijesti)

Mešihat Islamske zajed-nice u Srbiji osnovao Age-nciju za izdavanje halal serti-fikata. Muftija Muamer Zu-korlić objasnio je za “Kurir”

da je Agencija osnovana nazahtjev vjernika koji ne vjer-uju deklaracijama na doma-ćim proizvodima, kao i dom-aćih firmi koje se bave proi-zvodnjom i izvozom mesa natržište islamskih zemalja.Međutim, odluka MešihataIslamske zajednice u Srbijida u Novom Pazaru osnujeAgenciju za izdavanje halalsertifikata izazvala je reagov-anje beogradskog dijela tevjerske zajednice, čiji predst-avnici smatraju da jedino oniimaju pravo da izdaju takvesertifikate, i da to rade već35 godina, prenose beograd-

ski mediji.Beogradski imam Muha-

med Jusufspahić kazao je za“Kurir” da je jedina ovlašće-na organizacija za kontroluprehrambenih proizvoda poislamskom principu, halal pr-eduzeće Islamske zajedniceSrbije "Halal d.o.o. ", čiji jeon direktor.

- Ta firma jedina izdaje se-rtifikate na području Srbije.Ona posluje u sistemu Isla-mske zajednice Srbije i osno-vana je sredinom 2005. Po-četkom ove godine otvorenasu dva pogona za uzgoj gove-da i preradu mesa. Tokom

našeg poslovanja sklopilismo više ugovora sa firmamau Srbiji za izvoz domaćih pr-oizvoda na tržište EU i arap-skih zemalja - ističe Jusufspa-hić za Kurir, dodajući da jesvojevremeno sa njima sarađ-ivao "Geneks", jedan od najv-ećih izvoznika stare Jugosla-vije.

Povodom reagovanja "be-ogradskog dijela" islamskezajednice, muftija Zukorlićkaže da je "Halal d.o.o." "vje-rovatno isto što i njihova po-rodična islamska zajednica".

Objašnjavajući razloge os-nivanja Agencije, muftija Zu-

korlić je izjavio da će ta agen-cija biti druga te vrste na Ba-lkanu, ne pominjući da su nasličnu ideju već došli u Be-ogradu.

- Trenutno ista takva radiu Bosni i Hercegovini. Age-ncija će biti nalik na laborat-oriju u kojoj će se ustanovlja-vati porijeklo mesnih proiz-voda. Koristićemo i uslugevelikih veterinarskih institu-ta i drugih ustanova za potr-ebe ispitivanja namirnica. Toće nam biti partneri i s njimaćemo sklopiti ugovore o sar-adnji - kazao je muftija Zuko-rlić.

Na Cetinju održan okrugli sto posvećen žrtvama Srebrenice i Vukovara

Da se više ne ponovi

Halal sertifikati u Novom Pazaru

Zločini nikada ne smiju biti zabo-ravljeni, moraju se nazvati pravim ime-nom i moraju se tretirati na pravi na-čin, generalna je poruka sa dan ranijeotvorene izložbe na Cetinju, u Vladin-om domu, posvećene stradanjima u Sr-ebrenici.

Na izložbi je prikazano 30 fotografijao stradanjima u Srebrenici autora Ah-

meda Bajrića Blicka, kao i tridesetak sli-ka sa I Međunarodne likovne kolonijeSrebrenica 2006.godine.

Prisutnima su se obratili mitropolitCPC Mihailo, gradonačelnik Srebrenice,Abdurahman Malkić i pronačelnik odjel-jenja za društvene djelatnosti grada Vu-kovara, Zlatko Hegreduš.

Izložbu je otvorio predsjednik

DANU, Božidar Nikolić. Prikazana su i dva dokumentarna

filma o stradanju u Srebrenici. Izložba je dio programa u okviru da-

na Cetinja, Srebrenice i Vukovara, kojusu pod motom "Da se više ne ponovi"organizovale Dukljanska akademija na-uka i umjetnosti i Crnogorska pravoslav-na crkva.

Poruka sa izložbe o stradanju u Srebrenici

Zločini ne smiju biti zaboravljeni

SSaa iizzlloožžbbee nnaa CCeettiinnjjuu oo ssttrraaddaannjjuu uu SSrreebbrreenniiccii

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 18OKO NAS

Podgorica - Penzionisani in-spektor Slobodan Pejović, kojije učestvovao u hapšenjima i de-portaciji muslimana iz CrneGore, u maju 1992. godine, tvr-di da nije bilo potjernica ni zajednog od deportovanih, osimnaredbe da se hapse Bošnjaci iMuslimani radi razmjene.

Pejović je, 20 juna, u pod-goričkom osnovnom sudu, predsudijom Sonjom Drašković, sa-slušan kao svjedok po tužbi zaobeštećenje koju je podnijelaporodica Azema Pljevljaka.

- Nije mi poznato da je zaAzemom bila raspisana potjer-nica, ili bilo kakav nalog za nje-govo hapšenje, kao ni za drugeosobe koje su deportovane. Pos-tojala je samo naredba, koju jeizdao i potpisao tadašnji minis-tar unutrašnjih poslova da se ge-neralno uhapse svi Bošnjaci iMuslimani koji su se nalazili nateritoriji Crne Gore i da se izru-če vlastima Republike Srpskeradi razmjene. Tu naredbu samimao u rukama - izjavio je Pej-ović.

On je u vrijeme deportacijeradio kao samostalni inspektorza suzbijanje krvnih delikata za

teritoriju Boke Kotorske. Pejo-vić je učestvovao u privođenjujednog broja bosansko-hercego-vačkih muslimana, ali ne i Plje-vljaka. Od kolega je čuo da jePljevljak, tada devetnaestogodi-šnjak, uhapšen na Trgu NikoleĐurkovića u Herceg Novom. Napitanje sudije da li mu je pozna-to da se u spisku deportovanihnavodi ime Razem Pljevljak, ane Azem, te da li je on učestvo-vao u sastavljanju spiskova,Pejović je odrično odgovorio idodao da nije učestvovao u sas-tavljanju spiskova sa imenimadeportovanih.

- Nezvanično sam saznao daje sva dokumentacija deporto-vanih u MUP-u uništena, i to pr-ije par mjeseci - kazao je Pejović.

On je objasnio da je samojednu noć učestvovao u hapšen-jima, ali nije mogao da se sjetidatuma, ističući da je o tome doskoro postojala dokumentacijau CB Herceg Novi.

Pejović je izjavio da je te no-ći imao naredbu koju je izdaopomoćnik načelnika CB-a Herc-eg Novi Damjan Turković.

- Dobio sam spisak kuće iulice gdje treba poći i iz nje iz-

vesti sve osobe od 18-70 godina,muslimanske nacionalnosti, aliga nijesam pročitao - kazao jePejović.

Zastupnik države, zamjenikosnovnog tužioca Mirjana MilićPejovićevo svjedočenje ocijenilaje nepouzdanim.

Svjedočila je i Pljevljakovamajka Hatidža koja je ispričalada je njen sin Azem u martu1991. godine otišao u Banja-luku, na odsluženje vojnogroka.

- Iste godine, u oktobru, do-lazio je na odsustvo. Nakon togasam dobila pismo od njega da ćemu vojni rok biti produžen.

Zadnji put sam se sa sinom čulau februaru naredne godine, ka-da me je zvao telefonom. Neg-dje u maju 1992 . godine javionam je da se nalazi u CrnojGori. Do 2005. godine, kadasam saznala da su njegovi posm-

rtni ostaci pronađeni u Srem-skoj Mitrovici, mislila sam da ježiv - kazala je Hatidža Pljevljak.

Azemova porodica tvrdi daih niko iz crnogorske vlasti nik-ada nije pozvao niti obavijestioo njegovoj sudbini.

Hanjaliću 208.000 eura Osnovni sud u Podgorici donio je presudu po tužbi

Rasima Hanjalića, preživjele žrtve deportacije, kome jedosuđeno 208.000 eura, zbog povrede časti, ugleda, slo-bode i prava ličnosti.

Advokatska kancelarija Prelević saopštila je da je Sudodbio zahtjeve Hanjalićeve porodice za naknadu uslijedduševnih bolova koje su trpjeli zbog neizvjesnosti i strahaza vrijeme njegovog hapšenja i zatočeništva.

Hanjalić je u logorima bosanskih Srba, nakondeportacije iz Crne Gore, proveo 26 mjeseci pa je sud ima-jući u vidu "specifičnost lišenja slobode stranog državljani-na i njegove deportacije bez zakonskog osnova na zaraćenopodručje", duplirao mjesečni iznos od 4.000 eura, koji seuobičajeno dosuđuje za mjesec dana neosnovanog lišenjaslobode u zatvoru u Spužu.

- Ńova presuda najbolje ukazuje na neobjašnjivu, neu-jednačenu i pogrešnu praksu Osnovnog suda u Podgorici,koji je takođe preživjelom tužiocu Ekremu Ćemu, koji je ufočanskom logoru proveo skoro 29 mjeseci, prije mjesecdana dosudio svega 30.000 eura", stoji u saopštenjuadvokatske kancelarije Prelević.

Bivši inspektor CB Herceg Novi tvrdi da za Bošnjacima deportovanim 1992. nije bila raspisana potjernica

Pejović: Policija je tek nedavnouništila papire

Momir Bulatović, bivši predsjednik CrneGore, nije se u nastavku suđenja, 25. juna,pojavio da svjedoči u istrazi protiv šestoricebivših funkcionera crnogorske policije koji suosumnjičeni za deportaciju muslimanskih isrpskih izbjeglica u maju 1992. godine izCrne Gore u Republiku Srpsku.

Istražni sudija Višeg suda u Podgorici Mi-roslav Bašović poslaće poziv Bulatoviću dasvjedoči 9. jula.

Bulatović je trebalo da svjedoči još 15 . no-vembra 2006. godine, ali se ni tada nije poja-vio. Takođe, u svojstvu svjedoka, planirano jei saslušanje nekadašnjeg šefa DB-a i zamjeni-ka ministra policije Boška Bojovića i NikolePejakovića. Njih dvojica trebalo je da se poja-ve pred istržanim sudijom, kao i Bulatović, unovembru prošle godine, ali se nijesu odazva-li sudskom pozivu. Ne zna se kada će im sudi-ja Bašović poslati nove pozive.

Momir opet nije došao

Rijaset IZ u BiH održao je, 26. juna, 24.redovnu sjednicu kojom je predsjedavao reisu-l-ulema dr. Mustafa Cerić.

Na sjednici su novi članovi Rijaseta dalijemin – zakletvu. Rijaset je, takođe, donioodluku o pokretanju postupka izgradnjezgrade Rijaseta IZ u BiH u Sarajevu.

Usvojeni su izvještaji komisija: za islamskudoktrinu – akaid i islamsku primjenjenu

znanost – fikh koje su imale zadatak da pre-gledaju sve udžbenike vjeronauke u školama iudžbenike u medresama i na islamskim fakul-tetima koji rade u okviru Islamske zajednice iutvrde stepen primjene islamske tradicijeBošnjaka, odnosno da se ustanovi stepen prim-jene Rezolucije Rijaseta o tumačenju islama od27. marta 2006. godine.

(MINA)

Održana sjednica Rijaseta BiH

HHeerrcceegg NNoovvii

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame19 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Od početka okupacije Irakaod strane SAD-a i V. Britanije, 4miliona izbjeglica, od toga poladjece, moralo je napustiti svojdom. Prema humanitarnoj orga-nizaciji za pomoć djece,UNICEF-u, hitno su potrebna42 miliona dolara kako bi se ob-ezbijedila sanitarna opskrba izb-jegličke djece, kao i za opskrbučiste vode za piće i namirnica, teza omogćavanje njihovog obra-zovanja.

Prema UNICEF-u, najvećaopasnost, s kojom je suočen irač-ki narod, je u širenju zaraznebolesti kolere.

U Nadžafu je primljeno pet-oro djece inficirano kolerom.Zbog ovogodišnjeg ranog javljan-ja ove infekcije strahuje se da bise ona ovog ljeta mogla posebnomnogo raširiti. Međutim, i man-jak pitke vode, te manjak medi-cinske opskrbe, takođe su izvor

pojave ove zaraze, navodiUNESCO.

“Zbog nasilja se povećavabroj udovica i siročadi, te osobepreživljavaju bez da imaju praviizvor primanja,” stoji u objašnje-nju te organizacije. UNESCO n-aročito upozorava na težak polo-žaj djece u područjima rata.

Egipatski muftija izdao je fetvu u kojoj senavodi da je obrezivanje žena zabranjeno isla-mom, nakon što je jedna 11-godišnja djevojčicapreminula tokom te procedure na jednoj pri-vatnoj medicinskoj klinici.

Obrezivanje žena je zabranjeno u Egiptu,ali se ono i dalje praktikuje, i kod muslimana ikod hrišćana. UNICEF je 2005. objavio izvješ-taj u kojem se navodi da je 97% egipatskih že-na između 15 i 49 godina obrezano.

Egipat je organizovao kampanju da se pres-tane sa obrezivanjem žena koja je uključivala itelevizijske emisije koje bi trebale da nagovoreroditelje da prestanu s tom praksom.

“Bolna tradicija obrezivanja koja je praktiko-vana u Egiptu je u našem dobu zabranjena,” ci-tiran je egipatski muftija, Ali Džumaa, od stran-e egipatske državne novinske agencije MENA.

Ova izjava muftije po pitanju ženskog obre-zivanja je najstrožija dosad.

Ranije je Šejhul-Azhar, Muhamed Sayed Ta-ntawi, tu praksu opisao kao neislamsku.

Tantawi i koptski sveštenik Shnouda izjav-ili su da niti Kur´an niti Biblija ne spominjužensko obrezivanje.

Žensko obrezivanje se praktikuje kod mus-limana i hrišćana u Egiptu i Sudanu, kao i kodmuslimana i animista u drugim dijelovima sub-saharske Afrike. Ona je veoma rijetka u drugimdjelovima arapskog i muslimanskog svijeta.

Ankara je razradila plano-ve za pokretanje prekograni-čne vojne operacije protiv ku-rdskih pobunjenika u sjever-nom Iraku ako zajedničkeameričko-iračke snage ne spri-ječe njihove aktivnosti protivTurske, rekao je ministar van-jskih poslova, Abdulah Gull.

"Ako iračka vlada i amer-ičke snage u toj zemlji ne razb-iju zabranjenu Kurdistanskuradničku partiju (PKK), mićemo primijeniti odluku i iz-vesti operaciju", kazao je on.

Vojni planovi su razrađeni

detaljno i vlada je upoznata snjima, rekao je Gull u inter-vjuu istanbulskom dnevnikuRadikal, prenijela je agencijaReuters.

On je međutim priznao daje prekogranična vojna opera-cija "ozbiljna akcija" i da svidržavni organi moraju u tomebiti jedinstveni.

Službena Ankara je u višenavrata zaprijetila da će poslatitrupe u sjeverni Irak, pretežnonaseljen Kurdima, protiv hilja-da ekstremista, pripadanikazabranjene PKK-a koji tu oblast

koriste kao bazu za preko-granične akcije u Turskoj.

Gull je opovrgnuo da pos-toje razlike u mišljenjima iz-među vlade i vojske u pogledupokretanja operacije u sjever-nom Iraku, iako čelnici turskevojske ocjenjuju da akcija nećeiskorijeniti problem PKK-a,već da bi to bio samo velikiudarac pobunjenicima.

Sjedinjene Države su upo-zorile NATO-ovu saveznicuTursku da ne ulazi u sjeverniIrak, jer bi takvi prekograni-čni vojni pokreti destabilizo-vali jednu od nekoliko rela-tivno mirnih oblasti ratom za-hvaćene zemlje.

Irak je takođe upozorioAnkaru da ne pokreće "invazi-ju na sjeverni dio njihove ze-mlje".

PKK je u SAD-u i Evrop-skoj uniji već duže vrijeme nalisti terorističkih organizacija.

Više od 30.000 ljudi ubi-jeno je u borbama između tur-skih snaga sigurnosti i pripad-nika PKK-a otkad se pobun-jenici bore za autonomiju i ne-zavisnost u jugoistočnoj Turs-koj.

Britanska štampa piše daje izbor Dejvida Milibenda zašefa diplomatije možda "naji-mpresivniji potez" GordonaBrauna.

Londonski list Indipende-nt, kako prenosi Bi-Bi-Si, pišeda je Milibend privatno bioprotiv rata u Iraku, a prošlogljeta je, kao ministar za zaštituživotne sredine, na sastanci-ma vlade otvoreno govorioprotiv podrške izraelskim nap-adima na Liban.

Fajnenšel tajms piše da jeMilibend duboko posvećen iborbi protiv globalnog otoplja-vanja i da je "instinktivno pro-evropski nastrojen".

"To, uz Milibendovu izjavuda želi da vodi strpljivu spolj-nu politiku, odražava sklonostnovog premijera multilateral-izmu i njegovu želju da se sko-ncentriše na domaće priorite-te, a ne na avanture u inostra-nstvu", konstatuje Fajnenšeltajms.

Novoizabrani premijer Br-aun izjavio je da mora izaći u

susret zahtjevima za promje-nu, koji stižu od izbornog tije-la, umornog od 10-godišnje vl-adavine Laburističke stranke,i podvući liniju ispod nepopu-larnog rata u Iraku.

Povodom vojnog angažova-nja u Iraku, premijer Braun jerekao da će Britanija ispunitisvoje obaveze preme UN u Ir-aku, kao i da neće biti hitnogpovlačenja trupa, što zahtije-vaju neki članovi vladajuće La-burističke partije.

Britanija smanjuje broj voj-nika u Iraku i sada ima oko5.500 na jugu zemlje. Iako jeBraun obećao da će poštovatiBlerove odluke vezane za Ir-ak, postoje spekulacije da bise povlačenje moglo ubrzati.

Egipatski muftijazabranio obrezivanje žena

UNICEF: Iračkadjeca preživljavajuhumanitarnu dramu

Tuska pripremila planove za napad na sjeverni Irak

Novi šef britanske diplomatije kriticar rata u Iraku

Razlaz sa Blerovompolitikom

AAllii DDžžuummaaaa

GGoorrddoonn BBrraauunnAAnnkkaarraa

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 20OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Madrid - Potomcima musli-mana, Mavara, protjeranih izŠpanije u 17. vijeku, Madridbi mogao da ponudi državlja-nstvo, navodi Rojters.

Njima bi eventualno biliponuđeni povoljniji uslovi zasticanje španskog državljanst-va, javila je agencija. 1609.godine španski kralj Filip IIInaredio je svim muslimanimada napuste kraljevinu, kadaje protjerano preko 300.000ljudi. Njihovi potomci i danas

žive u sjevernoj Africi, a sebesmatraju "Andalužanima", postarom arapskom nazivu zamuslimansku Španiju - "AlAndalus".

Ideja o mogućem davanjupreferencijalnog državljanstvamogla se čuti na skupu u Kor-dobi, u Andaluziji, koja je bilacentar islamske civilizacije naIberijskom poluostrvu tokomosam vjekova mavarske vlada-vine na većini teritorije kojadanas obuhvata Španiju i Port-

ugaliju.Davanjem preferencijalnih

uslova za državljanstvo, Špani-ja bi ponudila čin simboličnogpomirenja, rekao je upravnikŠpanskog islamskog biroa,Mansur Eskudero.

On je za Rojters izjavio daje tu riječ više o "emocional-nom, moralnom gestu, kojimbi se priznala istorijska nepra-vda", budući da su mnoge "an-dalužanske" porodice do dan-as sačuvale ključeve kuća koje

su ponijeli sa sobom njihovipreci bježeći prije četiri vije-ka.

"Andalužani koji žive u Sj-evernoj Africi, uglavnom uMaroku, Tunisu i Libiji, sadasu dio tih (sjevernoafričkih)društava i neće željeti da dođuda žive u Španiji", smatra Esk-udero.

Španski Jevreji, Sefardi,čiji su preci izbačeni iz Špani-je 1492. godine, imaju poseb-no pravo na špansko državlja-nstvo poslije dvije godine lega-lnog boravka u Španiji, što jeprivilegija koju uživaju i gra-đani iz bivših španskih koloni-ja.

"Mala partija Ujedinjenaljevica podržala je predlog zapreferencijalno davanje držav-ljanstva potomcima protjera-nih španskih muslimana, dokse na stav vladajuće Socijalist-ičke radničke partije Španije,koja je promovisala Alijansucivilizacija između Zapada iIslama, još uvijek čeka", rekaoje Eskudero.

Katolički konzervativci za-ziru, međutim, od bilo kakveponude u tom smislu, tvrdećida Španija privlači musliman-sku imigraciju i da u zemlji,prvi put za 400 godina, imaoko milion muslimana.

I nakon nekoliko nedjelja pošto je ob-javljena odluka britanske kraljice Elizabe-te Druge da pisca Salmana Ruždija odlik-uje titulom "sera", reakcije u islamskomsvjetu i dalje su burne. Zbog Ruždijevogodlikovanja, demonstranti su "zapalili" ul-ice Irana i Pakistana, bune se i zvaničn-ici, a pakistanski ministar vjera, Ejaz-ul-Hak, izjavio je da će veličanje jedne odnajomraženijih ličnosti islamskog svjetavjerovatno izazvati i nove samoubilačkebombaške napade. Kraljičinu odluku rez-olucijom je osudio i parlament Pakistana,pozivajući na prekid diplomatskih odno-sa sa Velikom Britanijom.

Iranski ministar spoljnih poslova,Mohamed Ali Hoseini, izjavio je kako jeproglašavanje Ruždija serom "primjer ne-sumnjivog antiislamskog raspoloženja me-đu britanskim zvaničnicima". To će, kažeon, dovesti do sukoba Britanije sa isla-mskim društvima, s obzirom na emocije i

osjećanja koja su nanovo isprovocirana.Salman Ruždi zamjerio se muslimani-

ma 1988. godine, kada je objavljen njegovroman "Satanski stihovi". Knjiga je uislamskim državama odmah zabranjenazbog antiislamskog sadržaja. Godinu kas-nije, 1989, iranski duhovni vođa, ajatolahHomeini, objavljuje "fetvu" - smrtnu pre-sudu za Ruždija i poziv vjernicima da ga,sa božjim blagoslovom, ubiju kao nepri-jatelja Islama.

Pisac je od tada, čitavu deceniju, živiou tajnosti i pod strogom zaštitom britan-skog Skotland jarda. Tek kada su iranskevlasti 1998. godine objelodanile da "fetva"više ne važi - Ruždi je izašao u javnost.Viteška titula kojom ga sada kraljica odli-kuje razgnjevila je muslimane širom svije-ta. To što se njegovo ime našlo na spiskusa još 945 odlikovanih, smatraju provo-kacijom zapadnog svijeta i unižavanjemislama.

Belgijazvaničnopriznajedžamije

Vlada u belgijskoj regijiWallon potvrdila zvanično pri-znavanje njenih 43 džamije.Druge regije će slijediti ovuodluku.

Procjenjuje se da u Belgijiima oko 250 džamija (mesdži-da), sa oko 400.000 muslimana.

Odluka utire put džamijs-kim zvaničnicima da primajumjesečne plate i naknadu zastanovanje od strane države.Muslimanska zajednica u Bel-giji do sada je ostala lišenanekoliko finansijskih privi-legija, iako je islam priznatkao jedna od zvaničnih religi-ja u toj državi još 1974., zajed-no sa još šest religija.

„Rat protivterora” ne znači ništa

Američki predsjedničkikandidat, Džon Edvards, ned-avno je izazvao mini skandalmeđu političarima i medijima,kada je "rat protiv terora" naz-vao reklamnim sloganom.

- To je tačno. Ta fraza neznači ništa, ne predstavlja ni-kakvu politiku niti strategiju, iiskrivljuje razumijevanje ratakoji se u stvari događa izmeđuodređenih snaga islamskogpreporoda, reakcionarne refo-rme i političko-kulturne odma-zde, i Sjedinjenih Država sanjihovom sve manjom grupomsaveznika – kazao je Edvards.

Državljanstvo potomcimaprotjeranih muslimana?

Titula Ruždiju provokacija za muslimane

AAllhhaammbbrraa -- oossttaaccii mmaavvaarrsskkee kkuullttuurree

RRuužžddii

DDžžaammiijjaa uu BBrriisseelluu

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame21 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Američki predsjednik Džordž Buš najavioje da će SAD imenovati specijalnog predstavni-ka pri Organizaciji islamske konferencije sa cil-jem da popravi loš imidž zemlje u musliman-skom svijetu.

Ovo je mogućnost da Amerikanci pokažumuslimanskim zajednicama naš interes za dija-log uz međusobno poštovanje i nastavak pri-jateljstva , rekao je predsjednik Buš prilikomobilježavanja 50. godišnjice Islamskog centra uVašingtonu. Još nije saopšteno ko će biti imen-ovan na novu funkciju, smišljenu sa ciljem dase popravi imidž SAD u muslimanskimdržavama, s obzirom na to da su dvije trećinemuslimana, kako pokazuju istraživanja javnogmnenja, izuzetno negativno raspoloženeprema američkoj politici. Američku zabrinu-tost, posebno, izaziva loš rejting u državamakoje slove za saveznike SAD, poput Pakistana,Indonezije, Jordana ili Egipta. U masi pri-jateljskih riječi upućenih muslimanima, nji-hovim liderima, te potrebi da se čuje glasumjerenih islamskih lidera, Buš nije propustiopriliku da još jednom optuži Siriju i Iran zbog“gušenja sloboda”. Američki predsjednik je,takođe, rekao da su SAD u više navrata dokaza-

le prijateljstvo prema muslimanima, pomažućiim u zaustavljanju etničkog čišćenja u Bosni ina Kosovu, pružajući pomoć žrtvamazemljotresa u Pakistanu i Iranu i cunamija uMaleziji i Indoneziji.

Bijela Kuća je odbila dapotvrdi jedan izvještaj u ko-jem se navodi da je ona blizuodluke da zatvori zatvor naGvantanamo Bayu.

Jedan od glasnogovornika

Bijele Kuće je rekao za El-Dže-ziru da je Džordž Buš „dugoizražavao želju“ da zatvori tajzatvor na jedan „odgovorannačin“.

Associated Press (AP) je iz-

vjestio da je adminstracija Bu-ša blizu odluke da zatvori tajzatvor i premjesti zatvorenikeu vojne zatvore na američkomtlu.

Zvaničnici su izjavili danove sugestije dobijaju na za-mahu uz barem prešutnu pod-ršku od Pentagona i Naciona-lnog obavještajnog direktora-ta.

Prethodni planovi o zatva-ranju zatvora na Gvantanamusu nailazili na žestok otporpotpredsjednika SAD, DikaČejnija, opunomoćenog gene-rala Alberta Gonzalesa i biv-šeg državnog sekretara Dona-lda Ramsfelda.

U logoru na Gvantanamuse nalazi još oko 375 zatvore-nika.

Francuski predsjednik Ni-kola Sarkozi izjavio je da nevidi mjesto u Evropi za Tur-sku, dok je Portugalija, kojapreuzima mjesto predsjedava-jućeg u Evropskoj uniji, pot-vrdila da će tema pregovora saTurskom biti njeno članstvo uEU, a ne opcija ograničenogpartnerstva.

'Svi pristupni pregovoriimaju jedan cilj - da budu ispu-njeni traženi kriterijumi', izja-vio je državni sekretar EU za

spoljnopolitička pitanja, LoboAntuneš.

Sarkozi je zatražio raspr-avu o tome dokle će dosezatigranice EU krajem godine, alije Antuneš naglasio da nesmatra da je tokom šestomjes-ečnog predsjedavanja Portu-galije EU to prioritetna disku-sija, prenio je Rojters.

'Imamo mnogo hitnija pi-tanja o kojima treba da raspra-vljamo u bliskoj budućnosti',rekao je Antuneš.

Jerusalim - Međunarodni bli-skoistočni pregovarači sastali suse 26. juna u Jerusalimu pokuš-avajući da nađu način da se ob-nove mirovni pregovori, nakonšto je Hamas nasilno preuzeovlast u Gazi ranije ovog mjeseca.Okupljanje takozvanog kvartetaza mirovni proces na Bliskomistoku uslijedilo je dan pošto suse izraelski, palestinski, egipats-ki i jordanski lideri sastali na sa-mitu u Šarm el-Šeiku sa ujedin-jenim stavom protiv Hamasa.Predstavnici kvarteta, SAD, EU,UN i Rusija, razgovarali su goto-vo tri sata u zgradi američkog ko-nzulata u Jerusalimu.

Učesnici sastanka nijesu se

obratili novinarima, a detaljipregovora nijesu bili odmah dos-tupni. Najavljeno je da ćebliskoistočni pregovarači imeno-vati odlazećeg britanskog premi-jera Tonija Blera na mjestovisokog mirovnog posrednika uregionu, saopštio je jedan odzvaničnika SAD. Bler nijeisključio tu ideju. "Smatram dasvako ko se zalaže za mir i stabil-nost u svijetu zna da je trajnorješenje izraelsko-palestinskogpitanja ključna stvar", rekao jeBler. "Kao što sam i ranije isti-cao, učiniću sve što je u mojojmoći da do takvog rješenjadođe", istakao je odlazeći britan-ski premijer.

Buš popravlja imidž

Buš imenuje predstavnika priIslamskoj konferenciji

Sastanak kvarteta za mirovni proces na Bliskomistoku u Jerusalimu

Toni Bler kandidovan za mirovnog posrednika

Sarkozi „ne vidi”Tursku u EvropiBijela kuća blizu

zatvaranja logora na Gvantanamu

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 22SA MINBERE

dr Jusuf el-Karadavi

Namaz je stub vjere (III)Moramo brinuti o namazu.

Namaz je primarna obaveza. Onje prva veza između roba i Boga,pa zato nikada ga ne trebamozanemariti. Ranije je ovo društ-vo, od prvog do posljednjeg, pa-zilo na namaz, ali su naišli otro-vni vjetrovi sa svih strana i timuzrokom promatramo većinunaše omladine kako ne znaju zadžamiju, niti za namaz. Takođersmo vidjeli pojedine kako znajuza džamiju samo u vremenu Ra-mazana, ili u vremenu džume, anamaz je obavezan pet puta utoku dana i noći.

Moramo paziti na ovaj farz. Prije nego su izmišljena suv-

remena sredstva informiranja imedijski aparati, ljudi su ranospavali i rano ustajali. Od kakosmo pristigli u ovu državu, prijeviše od 20 godina, trgovinskimarketi su se zatvarali prijeakšamskog ezana, a ljudi su odl-azili na spavanje poslije jacije na-maza, a zatim bi prije zore usta-jali i išli u džamije, a potom biljudi potpuno trijezni od sna, ra-no odlazili na svoje poslove traž-eći berićet jutrom. Oni su tadaznali za riječi Poslanika, a.s., ko-ji je molio riječima: «Gospodarumoj, Blagoslovi moj ummet u nji-hovom podranjivanju.»

Oni bi dočekivali čisto jutroprije nego ga zagade duše grešn-ika, i odlazili bi rano i čilo nasvoje zanate. Dok danas ljudi os-taju do kasno u noć gledajući fil-move, serije, epizode, kina i dr.bez obzira je li to haram ili h-a-lal. Zatim liježu u postelje i nebude se sve do zalaska sunca.

Kada su Poslaniku, a.s., spo-menuli čovjeka koji je spavaopreko noći i nije se budio svedok nije prošlo jutro, on je izja-vio: «Tom čovjeku je šejtan mok-rio u njegova oba uha, (iliuho).»

Hasan kaže: «Tako mi Boga,njegova mokraća je teška.»

Da li ima više ljudi od našihsuvremenika kojima su uši po-mokrene?! Sigurno je da nema.

Imam Šafija, r.a., veli: «Zač-udio sam se onima koji klanjajusabah poslije izlaska suncakako im Allah daje opskrbu, aizgubili su rane sahate. Ranisahati su najberićetniji u toplimkrajevima.»

Draga braćo, moramo čuvatinamaz.

Namaz je snaga za dušu itijelo. On nam daje stimulaciju,moral i elan za druženje. Namazje snaga za sve. On je snaga du-ši, jer je spaja sa Allahom, dž.š.U namazu ulaziš kod Allaha,dž.š., bez prolaska kroz vrata,stojiš ispred Njega bez zastora,govoriš sa Njim bez prevodioca,tražiš od Njega spas, pa ga i ubr-zo dobiješ, išteš pomoć od Nje-ga, pa je dobiješ od Jakog, a neod slabog, moliš Ga, a moliš Ple-menitog, a ne škrtog, liječišsvoju dušu i pred Njime je čistiš.

Nije slučajno da si od neko-ga čuo hadis-kudsij1 u kojemAllah, dž.š., kaže:

«Podijelio sam namaz izme-đu Mene i Mojeg roba na dvadijela. Pa kada rob kaže: HvalaAllahu, Gospodaru svjetova;Allah kaže: Moj rob mi zahvalju-je. A kada kaže: Milostivom Sa-milosnom; Allah kaže: Rob Mespominje javno i tajno. Menehvali i Meni se klanja. Kada robkaže: Gospodaru Dana Sud-njega; Allah kaže: Rob priznajeMoju plemenitost i veličanstve-nost. Kada rob kaže: Tebe obož-avamo i od Tebe pomoć tražimo;Alah kaže: Ovo je između Menei Mojeg roba: Kada rob kaže:

Uputi nas na pravi Put, na Putonih kojima si Svoju Milost dar-ovao, a ne na put onih na koje sise rasrdio, niti onih koji su zalu-tali; Allah kaže: Ova želja je zaMojeg roba i što traži to će idobiti.»

To traženje roba je spas odAllaha, dž.š. Ono je duševno lije-čenje koje se daje insanu kadagod uđe u namaz. Zato je namazbio pomoć u borbi sa mukama ibolovima. Poslanik, a.s., bi prib-jegavao namazu kad god bi osje-tio taštinu, jer bi u njemu na-lazio radost srcu i raspoloženjeduši. On bi govorio: «Moja ra-dost je u namazu.»

Poslanik bi s nestrpljenjemčekao vrijeme namaza, pa kadabi ono došlo, rekao bi: «Odmorinas njime2 o Bilale!» Namaz jezaista, relaksacija i miris duši.

Kako li je tek onome kojikada ustaje radi namaza govori:odmori me od njega!?

Razlika je između onogakoji se namazom odmara, i ono-ga koji se od namaza odmara.

Allah, dž.š., je munafikeopisao sljedećim riječima:

«A prilozi njihovi neće bitiprimljeni zato što u Allaha i uNjegova Poslanika ne vjeruju,

što s predanošću molitvu ne oba-vljaju i što samo preko volje udj-eljuju.» (At-Tevba: 54)

Allah, dž.š., također, veli:«Licemjeri misle da će Allahaprevariti, i On će ih za varanjenjihovo kazniti. Kada ustaju damolitvu obave, lijeno se dižu, isamo zato da bi se pokazali predsvijetom, a A Allaha gotovo da ine spomenu.» (An-Nisa: 142)

To je karakteristika licem-jera. Dakle, oni klanjaju, ali ne sljubavlju, motivacijom i razdrag-anošću. Namaz njima predstavl-ja nezgodu od koje se treba oslo-boditi.

Šta kazati o današnjim lice-mjerima koji ne ustaju za nam-az, niti lijeno, niti hitro?

Šta kazati o današnjim lice-mjerima koji ne spominju Alla-ha, dž.š., niti malo, niti puno?

Nema snage niti moći, osimu Allaha!!!

Draga braćo, namaz je posl-jednja oporuka koju je Poslanik,a.s., ostavio na samrtničkojpostelji. Govorio je: «Čuvajtenamaz i pazite robove.»

Takva je deredža i stupanjnamaza!

Namaz se u islamu odlikujei razlikuje od molitvi i rituala udrugim religijama. On pred-stavlja sve demonstracije veliča-nja Allaha, dž.š. U namazu jeqijam-stajanje, qira'et-učenje All-ahova govora, tesbih, tehlil i tek-bir. U njemu je ruku'-prigibanje,sedžda-padanje na tlo ničice.

«Rob je najbliži Allahu kadačini sedždu.»

Islam je učinio namaz pose-bnim, a ta posebnost nije karak-teristična za ostale rituale i mo-litve u drugim religijama. Na-maz je dakle, zajednička molit-va. Molitva sa ezanom. Kada munastupi vrijeme ne obznanjujese puhanjem u trubu, niti udar-anjem u zvona, niti paljenjemvatre kao što je slučaj sa preth-odnim religijama, već mujezinpoziva ezanom koji uzdrmavasrca govorom, koji grudi činiprostranim, obraća se tada muj-ezin govorom kojeg umovi razu-miju; Allah je najveći, Allah jenajveći! Svjedočim da nema dr-ugog boga, osim Allaha, svjedo-čim da je Muhammed Božji robi Božji Poslanik! Dođi na nam-az, dođi na spas!!!

Koja je logika onog koji ud-

ara u zvona, ne znajući svrhumrtve materije kojom uznemir-uje sluh ljudi!?

Zajednički namaz je zajedni-čko vaspitanje. Namaz podučavaljude pokornosti, redu i discipli-ni, odnosno brzom odazivu napoziv.

Musliman ne odustaje odnamaza u vrijeme jake žege, ilijakog mraza. Kada čuje ezan, onpohrli namazu; ustane iz sna,jer je namaz bolji od spavanja;upotpuni abdest iako za to nisuidealni uslovi; ne mari žrtvovatibilo šta za svoju vjeru.

U doba vladavine Omera,r.a., jedan persijski vođa je vidiomuslimansku vojsku kako stojiu redovima i klanja. U tim sa-fovima nije vidio manjkavosti ilinediscipline, već su svi bili po-redani rame uz rame, stopa uzstopu. Kada bi imam otišao naruku', oni bi za njim otišli, akada bi učinio sedždu, i oni biisto učinili. Kada bi imam učioKur'an oni bi ga slušali i takoredom poštivali namaske obre-de. Persijanac je pogledao u njihi zlovoljan u srdžbi rekao:

«Pojeo je moju slezinu IbnHattab! Pojeo je moju slezinuIbn Hattab! Ovi nomadi su većnaučili lijepo vladanje, a nije ihnaučio Ibn Hattab, već onaj kojije naučio Ibn Hattaba.»

Njih sve je naučio islam iVjerovjesnik islama, a.s.

Ovo je namaz kojeg trebamočuvati da bi nam ubuduće biopodrška i snaga.

«Kazuj Knjigu koja ti seobjavljuje i obavljaj molitvu, mo-litva, zaista, odvraća od razvra-ta i do svega što je ružno; obavl-janje molitve je najveća poslu-šnost! – A Allah zna šta radite.»(Ankebut: 45)

Ovo kažem i molim Allaha,dž.š., da meni i vama oprosti.

Molite Ga za oprost, jer Onoprašta i On je Milostiv.

Molite Ga, odazvat će vamse!!!

Iz knjige „Džumanski biseri“

Preveo:Džemo Redžematović

1 - Govor Allaha, dž.š., koji se neubraja u Kur’an, niti u hadisPoslanika, a.s.2 - ezanom

EELLIIFFjul, avgust 2007.islamske novine

gazetë islame23 MOZAIK EELLIIFF

Samo Jedini Bog zna mojutajnu koju "kao zmija noge"skrivam punih 58 godina. Idanas, kad god se toga sjetim,zacrvenim se od stida. Doksam bio mlađi, nekako sam imogao nositi to teško breme.Međutim, sada, nakon tolikogodina, uviđam da više nemogu izdržati pa se po svakucijenu moram osloboditi togtereta. Za to postoji samojedan način, a to je da kon-ačno kažem pravu istinu i dasvima ispričam šta i kako sesve desilo.

Bilo je to septembra 1946.godine, kada sam pošao uprvi razred osnovne škole.Tada se u osnovnu išlo četiri,a ne kao sada, osam godina.U ono doba, nakon Drugogsvjetskog rata, oskudijevalose u svemu i svačemu, a naro-čito u prosvjetarima. Takosmo i mi imali samo jednogučitelja. Svi stariji su gaoslovljavali sa "Učo". Mi djecasmo svojom dječijom logikomzaključili da mu je to pravoime. Isto tako smo mislili daje popu ime Pop, a hodžiHodža, jer su im se tako svi, istaro i mlado, obraćali. Tekkasnije ćemo saznati da je

učitelju bilo ime Hamdija,popu Milosav, a hodži Ejup. Ikao što rekoh, samo jedan uč-itelj, a četiri razreda. Učiteljje morao da nas razdijeli udvije smjene. U prvu smjenu,prije podne, išli su prvi i trećirazred, a u drugu smjenu, po-slije podne, drugi i četvrtirazred.

Evo konačno dođe na redda vam ispričam što mi se ta-da desilo. Naime, kada bi porasporedu bio predmet Pozn-avanje prirode, učitelj je imaoobičaj da nam čas održi upra-vo u prirodi. Odveo bi nas ujedno od mnogobrojnih izle-tišta i tamo držao nastavu.Toga dana smo pošli u Petnjana Vrelo. Dok smo išli putem,mnogo smo galamili. Da binas na mudar i efikasan na-čin umirio i nečim zabavio,on stade, pa kad se okupismooko njega, reče:

"Čistu peticu dobiće svakoko da pravi odgovor nasljedeću zagonetku: 'Crneovce zamrknule, izjutra bi je-le' Odgovore ćete davati kadstignemo do Vrela".

Kada smo stigli na određe-no mjesto, prvo smo posijed-ali, malo se odmorili, a tek

onda se napili vode. Učiteljnam je zabranio da umornipijemo vodu.

"Da čujem odgovore", rečeon. Pošto niko nije bio sigu-ran da zna pravi odgovor,niko nije ni riječ progovorio.

"Šta je? Svi junaci nikomponikoše i u crnu zemljupogledaše. Hajde Ljubiša (abio je odličan đak), ti namkaži", reče učitelj.

"Pa puhao je vjetar te su odprašine pobijelile... ili... mož-da je pao po njima snijeg."

Kakva prašina kakav snijegdobacivali su oni sa strane.

"Šta ti misliš Avdija?", upi-tao je učitelj.

"Pa neko ih posuo bijelimbrašnom", kao iz topa će Avd-ija. Tada je nastao urnebesansmijeh kakav se danas nemože čuti. Bilo je još mnogoraznoraznih odgovora, alinijedan nije bio onaj pravi. Jabijah dobro ogladnio, pa kadvidjeh kako Radoman iHabib, koje su zvali "Šipka iBubanj", jer su bili nerazdvo-jni drugovi, meni se još višeotvori apetit te digoh dvaprsta s namjerom da upitamsmijem li jesti. Kada je učiteljto primijetio reče:

"Hajde, reci nam šta ti mis-liš." Ja se sav zbunih pa po-čeh zamuckujući: ovaj, uč-it-elju, ogladnjeli smo pa bi je-li...

Od silnih dobacivanja ipodsmijeha na moj račun on-ih iz trećeg razreda, učitelj ječuo samo ono ogladnjeli pa bijeli.

"Bravo! Bravo! To je praviodgovor." Zatim je protumač-io: "Ovce ogladnjele pa bi je-le, a nisu bijele kako ste vimislili."

Tako ti ja postadoh ličnostdana, prava junačina, a da toničim nijesam zaslužio. Sta-nem se sav pun sebe, poputpauna šepuriti i kočoperiti,mada sam znao da je to sve la-žno. Dobio sam i nadimak"Odgonetalo". Sve te silnehvale i pohvale godile su mo-me uhu te sam tako postaopravi uobraženko. Tada mi jebilo najvažnije da budem

dasa ili kako vi to mladi da-nas kažete: cool (kul).

Da me ne bi otkrili i raskr-inkali, uzmem ti ja Vukovenarodne poslovice i zagonet-ke, pa bubaj napamet. Tokomvremena sam uvidio da istinajednom ipak mora izaći navidjelo i da je veliki grijehobmanjivati ljude, odlučih dasve priznam.

Mnogo je bolje kad sampriznaš, jer ti tada niko nećereći da si, ne daj Bože, lažov.

Tako da se sada, kada samse oslobodio tog tereta, osjeć-am kao preporođen. A vi sedragi dječaci i djevojčice ču-vajte da nikada ne napravitegrešku koju sam ja napravio idobro zapamtite narodnu po-slovicu: "Zaklela se Zemljaraju da se tajne sve saznaju."

HHaalliill BBjjeellaakk

Zaklela se zemlja rajuSrebrenicaGospodaruUtječem Ti seOd zla šejtanaI zla ljudi

Udarila kamaI busijaSrebrenicaPala u ponoreKrvava se cijediIspod brijegaPotonulo SuncePod pijeskomZatvori se okoI slobodaObrće se kamenI ravnicaOtrova seI voda i zemlja

Groblje strašnoOtvori kapijeLice blijedoOči utonuleDrhti majkaUbili joj osmijehStrah ušaoU nokte i živceMrtvo dijeteU krilo joj padePlače majkaMiluje mu rane...

Islam Šabović

Začin protiv raka Čili, začin koji hrani svojim

sastojcima daje ljut, papreniukus, mogao bi uskoro da budepravi ključ novoj generaciji ljeko-va za karcinom.

Kapsaicin, aktivna kompo-nenta umaka od čilija, pokazaose iznenađujuće djelotvornimprotiv ćelija raznih oblika tumo-ra, uključujući i rak pankreasakoji se najteže liječi.

Doktor Timoti Bejts, jedanod vodećih stručnjaka u timuistraživača sa Univerziteta u Notingemu, tvrdi da je kap-saicin u pravom smislu te riječi, strijela koja pogađa Ahilovupetu tumorskih ćelija, tako što slabi i uništava njihov izvorenergije.

Ukoliko dalja istraživanja potvrde rezultate, u bližoj per-spektivi mnogi ljekovi (citostatici) protiv raka, mogli bi da seproizvode po znatno nižim cijenama od one koja je danasneophodna za proizvodnju medikamenata za oboljele odteške bolesti.

Bejtsova ekipa je otkrila najslabiju tačku tumoroznih ćeli-ja, zvane mitohondrije, a koje su odgovorne za proizvodnjusupstance koja ćelijama služi kao izvor energije. Kapsaicin sevezuje za bjelančevinu unutar mitohondrije u ćeliji karcino-ma i izaziva njeno izumiranje.

"Kapsaicin je toliko moćan sastojak koji cilja samo ćelijezloćudnih tumora, što je ujedno dobar nagovještaj da bi lijekstvoren na njegovim temeljima mogao da djeluje sa minimal-nim količinom nuspojava i kontraindikacija po pacijentaoboljelog od bilo kog oblika raka", kaže Bejts.

Priča za djecu

EELLIIFF jul, avgust 2007.islamske novinegazetë islame 24ZADNJA STRANAEELLIIFF

TRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

Za razliku od mnogih gra-dova, gdje je muslimansko sta-novništvo uglavnom koncen-trisano u gradu, u pljeva-ljskom kraju, islam se prvenst-veno širio na seoskom podru-čju. Pretpostavlja se da je to izrazloga što je ovo područjepretežno naseljavalo bogumil-sko stanovništvo, kao što jeKukanj sa Bukovicom. Gligo-rije Božović je u „Politici“,Beograd, 21.03. 1933. godi-ne, objavio tekst „BegovskaBukovica“, u kojem kaže:''Među najstarijim muslimani-ma ovog područja smatraju sestanovnici Bukovice. Imajudžamiju stariju od pljevaljs-ke...'' Ova se konstatacija zas-niva i na ''Kunovskom zapisu''i Divoševom evanđelju''.

S obzirom na brojnostseoskog muslimanskog stano-vništva i njihovu naseljenost,na ovom području nekada jepostojalo 18. džamija. U razl-ičitim vremenskim periodi-ma, ratnih događanja i sl. ovisu objekti uništavani, musli-mani protjerivani i ubijani.Godine 1913. cijela Bukovicaje zapaljena, a ubijeno i prot-jerano više stanovnika negošto je ostalo živo. U toku Dru-gog svjetskog rata, u perioduod 04-07. februara 1943. go-dine, ponovo je Bukovica za-paljena. Od ukupnog broja žr-tava na području Pljevaljskogsreza u Drugom svjetskom ra-tu (2429) na području Buko-vice i Boljanića evidentiranoje 1004 žrtve. O ovim događ-anjima opširno je pisao Vla-dimir Dedijer i Antun Miletiću knjizi, Genocid nad musli-manima 1941-1945.

U 1961. godini Bukovicaje imala 2.900 stanovnika.

Krajem aprila 1992. go-dine nastavlja se proganjanje iubijanje muslimana ovog kr-aja. U 31 selu koliko je brojaloovo područje, danas, u 7 selaživi 16 nekompletnih porodi-ca, sa ukupno 47 članova. Onidanas čine tu brojnost stanov-

ništva na čitavom jednomvelikom području Bukovice.(U knjizi, Bukovica 1992-1995. godine, Jakub Durgutiz Pljevalja, dao je opširanpregled događanja 1992-1995.godine na ovom području).

Danas, na čitavom ovomprostoru ostala je džamija uRosuljama. To je jedina saču-vana džamija na čitavom po-dručju seoskih džemata opš-tine Pljevlja. Smatra se da jejedna od najstarijih džamijane samo u ovim krajevima ne-go i mnogo šire. Godine 1943.zapalili su je četnici, kao i os-talih pet na ovom području.Na njenim temeljima 1959.godine podignuta je nova. Go-dine 1993. džamija je demoli-rana, a nije više ni u funkciji,jer se muslimansko stanovni-štvo iselilo zbog ratnih dejsta-va u okruženju i poznatih do-gađaja u Bukovici 1993. god-ine.

DDžžAAMMIIJJAA UU MMIIJJAAKKOOVVIIĆĆIIMMAA

Nije poznata godina grad-nje. Nalazila se pored puta ko-

ji vodi od sela Lijeska za Mi-jakoviće. Za ovu džamiju daje-mo (na osnovu zapisnika) slje-deći podatak:

Citat: '' Akt br. 501/35 od29 jula 1935. godine.

Žandarmerijska stanica uVrulji – Načelstvu sreza Plje-valjskog.

Dana 27. 07. 1935. godi-ne patrola ove stanice: nared-nik Jurić J. Anto i kaplar Do-dić J. Ilija izvidela je u seluMijakovićima na teritorijiOpštine Pećarske sreza Pljev-aljskog i ustanovila da je pos-tojeća džamija skolna padu,zidovi su potpuno dotrajali inagnuti ka zemlji i postojiopasnost koja je neizbježnada će ista za kratko vrijemepasti. Pošto je džamija poredsamog puta koji vodi do selaLijeske za Mijakoviće selo gd-je svakodnevno prolazi na-rod, djeca i stoka, tako damože doći do neželjenih po-sledica. Bilo bi od velike važ-nosti da se ista dade po rad-noj snazi ili pomoću kulukasrušiti sa čime bi se izbjegle

neželjene posledice. U potpi-su, komandir stanice nared-nik, Anto J. Jurić''.

Na osnovu prednjeg, da sezaključiti, da je ista po radnojsnazi ili kuluku i srušena,kako bi se izbjegle ''neželjeneposljedice po narod i stoku''.

Da li je imala svoga vaku-fa, za sada nije poznato.

Do 1927. godine imamdžamije bio je Hadži BećirDžanković, koji je od 1927.postavljen za državnog imamau Odžaku. Od 1927. do 1934.imamsku službu vršio jeRašid Halilović-Bošković. Istije bio državni imam u džema-tu Odžačkom do 1927. go-dine.

DDžžAAMMIIJJAA UU PPLLAANNSSKKOO

Džamija u Plansko sagra-đena je 1693. godine. Godine1943. bila je zapaljena. Natemeljima stare džamijepodignuta je 1967. godine no-va džamija uz pomoć svihmještana sela koja broje oko130 domova. Njenom gradnj-om rukovodio je Mehmed-beg

Bavčić. Džamija je veličine10x9 metara. Veoma je sklad-no i lijepo izgrađena. Zastrtaje novim ćilimima domaćeradinosti. Munara uz džamijuvisoka je 18. metara, zidana iokrečena, a sofe uz džamijupodešene za zagrijavanje usvrhu obavljanja vjerske ob-uke. Po položaju i svježini ze-lenila, okolnih livada i gajevai sa vidikom na desetine kilo-metara okolo, ta skromna dža-mija predstavlja jedinstvensklad ljepote, oblika i boja.

Svečanom otvaranju,03.09. 1967. godine prisustvo-vali su Reisul-ulema hadžiSulejman ef. Kemura, hadžiHusein ef. Đozo, vjersko-pros-vjetni referent Vrhovnog Isla-mskog Starješinstva u SFRJ,hadži Ešref Berberović, sekre-tar, predsjednik StarješinstvaIslamske zajednice Crne Gorehadži Šukrija Bakalović, pred-sjednik Sabora Islamske zaje-dnice Crne Gore hadži Ham-dija Ramhusović, imam Hu-sein-pašine džamije Šefket ef.Bektešević, te veliki broj gra-đana mjesnog područja i okol-nih gradova Pljevalja, Čajniča,Goražda.

Svečanosti su prisustvovalii građani pravoslavne vjerekoje je predvodio sveštenik je-rej Novica Janjić iz Čajniča.

Džamija je ponovo zapalje-na 19. 04. 1993. godine. Odnje su ostali jednim dijelomzidovi i obrušeno kamenje.

Njeni službenici bili su:Hamid Durgut, Ibrahim Su-lejmana Šljivo, koji je bio i im-am matičar do 1943, FerhatHamida Durgut, od 1919. Uperiodu od 1943. do 1968. go-dine imam je bio MustafaMoćević Alijin, a od 1968. do1992. Mehmed Ferhatov Du-rgut, koji je zbog ratnih dejs-tava u okruženju i poznatihdogađanja nad muslimanimana ovom području, sa ostalimmještanima napustio Planjskoi prešao u Pljevlja.

(Nastavlja se)

Srušene džamije na seoskom području Pljevalja

OOssttaaccii zziiddiinnaa ddžžaammiijjee uu PPllaannjjsskkoo.. PPooddiiggnnuuttaa 11669933,, zzaappaalljjeennaa 11994433,, oobbnnoovvlljjeennaa 11996677,, ii ppoonnoovvoo zzaappaalljjeennaa 11999933..