Në bazë të nenit 11 paragrafi 3 Ligji për ekspertizë, Ministri i Drejtësisë solli

PROGRAMIN

PËR DHËNIEN E PROVIMIT PROFESIONAL PËR EKSPERT NË FUSHËN

E MBROJTJES TË SË DREJTËS AUTORIALE DHE TË DREJTVE TJERA

TË PËRAFËRTA SI DHE TË DREJTAVE TË PRONËSISË

INTELEKTUALE.

Qëllimet dhe rezultatet që duhen arritur

Me mësimin e programit kandidatët do të fitojnë njohuri për bazat e të drejtës së

pronësisë intelektuale, llojet e të drejtave dhe bartësit e të drejtave. Njëkohësisht

do të trajnohen që të njohin dhe të dallojnë të drejtat e pronësisë intelektuale.

Tek të drejtat të cilat i nënshtrohen regjistrimit kandidatët do të trajnohen për

atë se cilat janë elementet e një aplikimi për patentë, markë tregtare, dizajn

industrial, etj. Kandidatët përmes edukimit do të duhet të fitojnë njohuri për të

dalluar krijuesit (autor, shpikës, kreator) nga bartësit e të drejtave (persona fizik

dhe juridik), por edhe të dinë se cilat të drejta u takojnë (morale, materiale, e të

tjera.). Duke përvetësuar njohuritë për të drejtat që u takojnë bartësve,

kandidatët do të përfitojnë njohuri praktike se si realizohet qarkullimi i të

drejtave nga pronësia intelektuale (DPI) dhe njëkohësisht do të kuptojnë

rëndësinë por edhe vlerën ekonomike të këtyre të drejtave. Veçanërisht do të

përfitojnë shkathtësi për të vlerësuar përmbajtjen e kontratave për transferim të

DPI-ve – kontratës për licencë, cesion, franshizë, transferim të teknologjive,

kontratë për publikim, kontratë për vepër filmi, kontratë për paraqitje publike,

kontratë për vepër autoriale nga marrëdhëniet e punës, e të ngjashme. Si rezultat

i njohurive të fituara, kandidatët do të përvetësohen të njohin cenimet e DPI-së

(piraterisë dhe falsifikimit).

Qëllimet e programit janë që t’i aftësojnë kandidatët që:

• ta kuptojnë sistemin kompleks të së drejtave së pronësisë intelektuale,

si dhe rregullimin e tij juridik;

• t’i kuptojnë llojet e ndryshme të së drejtave së pronësisë intelektuale

dhe mënyrën e krijimit, realizimit dhe mbrojtjes së tyre;

• të fitojnë aftësi për vlerësimin të së drejtave së pronësisë intelektuale,

sidomos në aspektin e përcaktimit të vlerës të së drejtave së pronësisë

intelektuale;

• të munden në mënyrë adekuate ta kuptojnë qarkullimin e të drejtave së

pronësisë intelektuale gjatë fitimit të njohurive për rolin ekonomik, rëndësinë

dhe vlerën e të drejtave së pronësisë intelektuale;

• të munden në mënyrë adekuate ta kuptojnë mbrojtjen e të drejtave së

pronësisë intelektuale;

Tema nr. 1

NOCIONI I TË DREJTËS SË PRONËSISË INTELEKTUALE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me nocionin, sistemin dhe rëndësinë e

të drejtave së pronësisë intelektuale

1. Çfarë është e drejta e pronësisë intelektuale?

• Nevoja për mbrojtjen e krijimtarisë intelektuale;

• Natyra juridike e të drejtave së pronësisë intelektuale;

• Teori për natyrën juridike të së drejtave së pronësisë intelektuale;

2. Sistemi i të drejtave së pronësisë intelektuale:

• Të drejtat autoriale dhe të drejtat e përafërta;

• E drejta e pronësisë industriale;

• E drejta për parandalimin e konkurrencës jolojale;

• E drejta e pronësisë industriale në kuptimin objektiv;

• E drejta e pronësisë industriale në kuptimin subjektiv;

• E drejta e pronësisë industriale si degë juridike;

• E drejta e pronësisë industriale si shkencë juridike;

• E drejta e pronësisë industriale si e drejtë praktike;

3. E drejta e pronësisë intelektuale dhe degët tjera juridike:

• Pozicionimi i së drejtës juridike në mes të së drejtës publike dhe private

• Marrëdhënia e së drejtës së pronësisë intelektuale me degët tjera juridike

4. Rëndësia e mbrojtjes e të drejtës së pronësisë intelektuale:

• Argumenti ekonomik;

• Argumente ligjore;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

ftësia që të definohet nocioni i të drejtës së pronësisë intelektuale;

të së drejtës së pronësisë intelektuale;

ftësia që të nxirret emërues i përbashkët i pjesëve të së drejtës së pronësisë

intelektuale;

mundësia që të locohet e drejta e pronësisë intelektuale në sistemin juridik;

aftësia që të argumentohet rëndësia e mbrojtjes juridike e të drejtave së

pronësisë intelektuale;

aftësia që të identifikohen pikat kyçe të zhvillimit të së drejtës së pronësisë

intelektuale;

që të bëhet dallimi në mes të sistemit të privilegjeve dhe sistemit të së

drejtës objektive së pronësisë intelektuale;

Tema nr. 2

BURIME TË SË DREJTËS SË PRONËSISË INTELEKTUALE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me nocionin, llojet dhe zbatimin e

burimeve të brendshme dhe ndërkombëtare të së drejtës së pronësisë

intelektuale:

1. Burime të brendshme të së drejtës së pronësisë intelektuale:

• Kushtetuta e Republikës së Maqedonisë;

• Ligjet si burim i së drejtës së pronësisë intelektuale;

• Tradita si burim i së drejtës së pronësisë intelektuale;

• Morali si burim i së drejtës së pronësisë intelektuale;

• Praktika gjyqësore si burim i së drejtës së pronësisë intelektuale;

2. Organizatat ndërkombëtare:

• Organizata Botërore për pronësi intelektuale ( );

• Organizata Botërore Tregtare ( );

• Organizata e Kombeve të Bashkuara për arsim, shkencë dhe kulturë

(UNESCO);

• Organizata Evropiane e Patentave (EPO)

• Shoqata Ndërkombëtare për Mbrojtjen e Pronësisë Intelektuale (AIPPI)

• Këshilli i Evropës (COE)

3. Burimet ndërkombëtare të së drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta:

•Konventa për themelimin e Organizatës Botërore për Pronësi Intelektuale;

• Marrëveshja mbi aspektet tregtare të së drejtave së pronësisë intelektuale;

• Konventa e Bernit për mbrojtjen e veprave letrare dhe artistike;

• Konventa Universale për të drejtat autoriale;

• Marrëveshja e Organizatës Botërore për pronësi intelektuale për të

drejtën autoriale

• Konventa Ndërkombëtare për mbrojtjen e interpretuesve, producentëve

të fonogrameve dhe organizatave radiodifuzive;

•Marrëveshja e Organizatës Botërore për pronësi intelektuale për

performanca dhe fonograme

• Konventa për Mbrojtjen e producentëve të fonogrameve kundër shumimit

të paautorizuar të fonogrameve të tyre;

• Konventa për distribuimin e sinjaleve programore të transmetuara përmes

satelitit;

• Konventa Evropiane mbi çështjet e të drejtave autoriale dhe të drejtave të

përafërta në kornizat e transmetimit satelitor ndër-kufitar;

• Marrëveshja Evropiane për këmbimin programor të filmave televiziv;

• Marrëveshja Evropiane për parandalimin e emetimit të transmetuar nga

stacione jashtë territoreve nacionale;

• Marrëveshja Evropiane për mbrojtjen e transmetimeve televizive;

• Konventa Evropiane për mbrojtjen e trashëgimisë audio-vizive;

• Konventa Evropiane për koproduksionin kinematografik;

• Konventa Evropiane për televizion ndërkufitar;

• Marrëveshja për regjistrimin ndërkombëtar të veprave audio-vizive.

4. Burime ndërkombëtare për të drejtën e pronësisë industriale:

•Konventa për themelimin e Organizatës Botërore të Pronësisë

Intelektuale

•Marrëveshja mbi aspektet tregtare të së drejtave së pronësisë intelektuale

(TRIPS)

• Konventa e Parisit për mbrojtjen e pronësisë industriale;

• Konventa Evropiane e Patentave

• Marrëveshja për të drejtën e patentave;

• Marrëveshja për bashkëpunim në fushën e patentave;

• Konventa mbi shumëllojshmërinë biologjike;

• Konventa ndërkombëtare për mbrojtjen e llojeve të reja bimore;

•Marrëveshja e Budapestit për njohjen ndërkombëtare të deponimit të

mikroorganizmave në qëllimet e patentës;

• Konventa për unifikimin e çështjeve të caktuara të së drejtës materiale

për patenta për shpikje;

• Konventa Evropiane për klasifikimin ndërkombëtar të patentave për

shpikje;

• Konventa Evropiane për formalitetet që kërkohen për deklarata të

patentave;

• Marrëveshja e Strasburgut për klasifikimin ndërkombëtar të patentave;

• Marrëveshja e Hagës për regjistrimin ndërkombëtar të dizajneve

industriale;

• Marrëveshja e Lokarnës për vendosjen e klasifikimit ndërkombëtar të

dizajneve industriale;

• Marrëveshja mbi të drejtën e markës tregtare;

• Marrëveshja e Madridit për regjistrimin ndërkombëtar të markave;

• Protokolli i Marrëveshjes së Madridit për regjistrimin ndërkombëtar të

markave;

•Marrëveshja e Nicës mbi klasifikimin ndërkombëtar të mallrave dhe

shërbimeve me qëllim të regjistrimit të markave;

• Marrëveshja e Vjenës për vendosjen e klasifikimit ndërkombëtar të

elementeve figurative të markave;

• Marrëveshja nga Najrobi për mbrojtjen e simbolit olimpik;

• Marrëveshja e Lisbonës për mbrojtjen e shenjave së origjinës dhe

regjistrimi i tyre ndërkombëtar;

• Marrëveshja e Madridit për shtypjen e shenjave të rreme dhe mashtruese

për origjinën e mallrave;

• Akt plotësues nga Stokholmi në Marrëveshjen e Madridit për shtypjen e

shenjave të rreme dhe mashtruese për origjinën e mallrave;

• Marrëveshja mbi pronësinë intelektuale në aspektin e qarqeve të

integruara;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

aftësia që të identifikohen burimet e brendshme të së drejtës së pronësisë

intelektuale;

ftësia që të përcaktohet vëllimi i zbatimit të legjislacionit vendas;

ftësia që të kualifikohet ndikimi i praktikës gjyqësore në zhvillimin e së

drejtës së pronësisë intelektuale;

ftësia që të bëhet kufizimi mes burimeve të së drejtave autoriale dhe të

drejtave të përafërta dhe e drejta e pronësisë industriale;

ftësia që të identifikohen burimet ndërkombëtare të së drejtës së pronësisë

intelektuale

ftësia që të hulumtohet anëtarësimi i Republikës së Maqedonisë në

konventat dhe marrëveshjet ndërkombëtare nga fusha e të drejtës së pronësisë

intelektuale;

ftësia që të identifikohen organizatat ndërkombëtare qeveritare dhe

joqeveritare të cilat veprojnë në fushën e mbrojtjes të së drejtave së pronësisë

intelektuale

ftësia që të zbatohen parimet bazë nga konventat dhe marrëveshjet

ndërkombëtare nga fusha e së drejtës së pronësisë intelektuale në situata

konkrete juridike.

Tema nr. 3

SUBJEKTET, BARTËSIT DHE PËRMBAJTJA E TË DREJTAVE SË

PRONËSISË INTELEKTUALE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me subjektet që paraqiten si bartës të

së drejtave së pronësisë intelektuale, si dhe me përmbajtjen e të drejtave së

pronësisë intelektuale

1. Autor dhe bartës të së drejtave të përafërta:

• Nocioni autor;

• Aftësia për të qenë autor;

• Supozimi i autorësisë;

• Bartësi i së drejtës autoriale;

• Bartësit e të drejtave të përafërta;

• Autorë dhe bartës të huaj të së drejtave të përafërta;

2. Bartësit e të drejtave të pronësisë industriale:

• Nocioni i shpikësit;

• Aftësia për të qenë shpikës;

• Niveli i inventivit;

• Bartës i së drejtës për njohuri dhe përvojë;

• Bartës i sekretit tregtar;

• Bartës i së drejtës së dizajnit industrial;

• Bartës i së drejtës së markës tregtare

• Bartës dhe shfrytëzues i titullit të mbrojtur gjeografik;

• Kreator i topografisë së qarqeve të integruara.

3. Më shumë bartës të së drejtave së pronësisë intelektuale:

• Nocioni i bashkautorësisë

• Bashkautorësia dhe pjesët e bashkuara;

• Bashkautorësia tek veprat filmike;

• Më shumë shpikës;

• Pozita juridike e personit i cili ka dhënë vetëm ndihmë teknike gjatë

krijimit të shpikjes;

4. Të drejtat e pronësisë intelektuale nga marrëdhënia e punës;

• Vepra autoriale nga marrëdhënia e punës;

• Vepra autoriale e krijuar me porosi;

• Shpikje nga marrëdhënia e punës;

• Ekipet dizajnuese

• Laboratorët dhe qendrat për transferimin e teknologjive

5. Përmbajtja dhe shfrytëzimi i të drejtave së pronësisë intelektuale;

• Në përgjithësi për përmbajtjen e të drejtave së pronësisë intelektuale;

• Të drejtat morale;

• Të drejtat materiale;

• Të drejtat e tjera;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

që të bëjnë dallim mes statusit të autorit dhe statusit të bartësit të së

drejtës autoriale;

ftësia që t’i identifikojnë personat të cilët shfaqen si bartës të së drejtave të

përafërta;

ftësia që t’i identifikojnë faktorët të cilët kontribuojnë që një person ta fitojë

statusin shpikës;

ftësia që t’i përcaktojnë të drejtat e personave juridik në aspektin e shpikjeve

të mbrojtura me patentë;

që t’i diferencojnë nocionet e bartësit dhe përdoruesit e shenjës së

origjinës dhe shenjës gjeografike;

që të kuptohen të drejtat e të huajve si bartës të së drejtave së

pronësisë intelektuale;

të kuptuarit e konceptit të bashkautorësisë dhe më tepër bartës të së drejtës së

pronësisë industriale;

që të përcaktohen marrëdhëniet reciproke ndërmjet më tepër bartësve

të së drejtave së pronësisë intelektuale

që të kuptohen marrëdhëniet komplekse që ndodhin në lidhje me të

drejtat e pronësisë intelektuale të marrëdhënies së punës;

e asistencës gjatë rregullimit të së drejtave dhe obligimet e subjekteve

tek të drejtat e pronësisë intelektuale të marrëdhënies së punës;

e identifikimit të përmbajtjes të së drejtave së pronësisë intelektuale;

ftësia që të identifikohen qëllimet që arrihen me mbrojtjen e të drejtave

morale të bartësve të së drejtave së pronësisë intelektuale;

aftësia që të përcaktohet marrëdhënia mes të drejtave morale dhe materiale të

bartësve të pronësisë intelektuale;

Tema nr. 4

E DREJTA E PATENTËS

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me bazat e së drejtës së patentës dhe

rregullat e veçanta për patentën, modeli i dobishëm, njohuritë dhe përvoja si dhe

topografia e qarqeve integrale:

1. E drejta e patentës;

• Nocioni i patentës;

• Nocioni i shpikjes;

• Kushtet e patentimit të shpikjes;

• Shpikje dhe avancimi teknik;

• Llojet e patentave;

2. Fitimi i patentës;

• Sistemet komparative për fitim e patentës mbrojtëse;

•Procedura për mbrojtjen e patentës sipas LES dhe akteve nënligjore;

• Bazat e mbrojtjes ndërkombëtare të shpikjeve;

3. Përmbajtja dhe përdorimi i patentës:

• Të drejtat morale të shpikësit;

• Të drejtat materiale të bartësit të patentës;

• Përmbajtja e të drejtave materiale;

• Shkelja e të drejtave materiale;

• Të drejtat e bartësit të njohurive dhe përvoja;

• Kohëzgjatja e patentës;

• Pushimi i patentës para skadimit;

4. Kufizimi i patentës:

• Kufizimi i patentës dhe burimet ndërkombëtare;

• Lejimi i përdorimit të patentës nga aspekti i rendit publik;

• Përdorimi i lirë i shpikjes;

• E drejta në bazë të përdorimit paraprak;

• Përjashtim nga cenimi i së drejtës së patentës;

5. Licenca e detyruar dhe zyrtare si kufizime të veçanta të patentës;

• Nocioni i licencës së detyrueshme;

• Nocioni i licencës zyrtare;

6. Model i dobishëm:

a. Nocioni i modelit të dobishëm;

b. E ashtuquajtura patentë e vogël dhe model i dobishëm;

7. Njohuri dhe përvojë (know -how) dhe sekreti tregtar:

• Nocioni i know-how;

• Nocioni i sekretit tregtar;

8. Topografia e qarqeve integrale:

• Nocioni i topografisë së qarkut integral;

• Autorizime të konstruktorit dhe bartësit;

• Kohëzgjatja e së drejtës topografike të qarkut integral

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

aftësia që të definohet nocioni shpikje dhe e drejta subjektive të cilën bartësi

e ka mbi shpikjen;

që të bëhet dallimi mes risive që nuk konsiderohen për shpikje dhe

shpikjet të cilat nuk i nënshtrohen mbrojtjes së patentës;

që të bëhen dallime mes patentës, njohurisë dhe përvojës;

që të bëhen dallime mes sekretit tregtar, njohurisë dhe përvojës;

aftësia që të identifikohen nivelet e patentës mbrojtëse;

ftësia që të kufizohen autorizimet e bartësve të llojeve të ndryshme të

patentës;

që të kuptohet roli i burimeve ndërkombëtare tek kufizimi i patentës;

që të bëhet dallimi mes licencës së detyruar dhe zyrtare (licenca e

detyrueshme me karakter publik);

që të bëhen dallime mes patentës dhe topografisë së qarqeve integrale.

Tema nr. 5

DIZAJNI INDUSTRIAL

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me rregullimin juridik të dizajnit

industrial si e drejtë e veçantë e pronësisë industriale:

1. Dizajni industrial:

• Përkufizimi i dizajnit industrial;

• Objekti për mbrojtjen e dizajnit industrial;

• Karakteristikat e dizajnit industrial;

• Kushtet për përfitimin e dizajnit industrial;

2. Përfitimi i dizajnit industrial:

• Sistemet krahasuese për të përfituar mbrojtjen e dizajnit industrial;

•Procedura për mbrojtjen e dizajnit industrial sipas LPI dhe akteve

nënligjore;

• Kushtet e mbrojtjes ndërkombëtare të dizajnit industrial;

3. Përmbajtja dhe përdorimi i dizajnit industrial;

•Përmbajtja e të drejtave morale dhe materiale të bartësit të dizajnit

industrial;

• Cenimi i dizajnit industrial;

• Kohëzgjatja e dizajnit industrial;

4. Kufizimi i dizajnit industrial:

•Parimi i ndërgjeshmërisë dhe ndershmërisë;

• Përjashtim nga cenimi i së drejtës së dizajnit industrial;

• Kufizimi i të drejtave ekskluzive të dizajnit industrial;

• E drejta e bazuar në përdorim paraprak;

• Durimi i përdorimit;

• Shterimi i së drejtës.

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

ftësia që të përcaktohet shtrirja e objekteve që i nënshtrohen mbrojtjes si

dizajn industrial;

ftësia që të identifikohen të drejtat e bartësve të dizajnit industrial;

që të kuptohet shtrirja e të drejtave morale të autorit të dizajnit;

që të bëhet dallimi i qartë mes të drejtave të autorit të dizajnit dhe

bartësit të dizajnit industrial;

që të aplikohen në praktikë rregullat e vazhdimit të dizajnit industrial;

që të kuptohen fazat e procedurës për mbrojtjen e dizajnit industrial;

që të bëhet dallimi mes shkaqeve absolute dhe relative për refuzimin e

mbrojtjes së dizajnit industrial;

që të kuptohet thelbi i kufizimit të dizajnit industrial.

Tema nr. 6

MARKA TREGTARE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me përmbajtjen e markës tregtare si e

drejtë e pronësisë industriale, autorizime të bartësit të saj dhe modalitetet

përmes të cilave shfrytëzohet marka tregtare.

1. Marka tregtare:

• Nocioni i markës tregtare;

• Objekti i mbrojtjes tek marka tregtare;

• Karakteristikat e markës tregtare;

• Kushtet për përfitim me markë tregtare;

2. Përfitimi me markë tregtare:

• Sistemet komparative për përfitimin e mbrojtjes së markës tregtare;

•Procedura për mbrojtjen e markës tregtare sipas LPI dhe akteve nënligjore;

• Bazat e mbrojtjes ndërkombëtare të markës tregtare;

3. Përmbajtja dhe përdorimi i markës tregtare:

•Përmbajtja e të drejtave materiale të bartësit të markës tregtare:

• Cenimi e markës tregtare;

•Për shoqatën si mjet i cenimit të markës tregtare;

• Kohëzgjatja e markës tregtare.

4. Kufizimi i markës tregtare:

•Parimi i sinqeritetit dhe ndershmërisë;

• Kufizimi i së drejtës;

• Durimi i përdorimit;

• Shterimi i së drejtës;

• Reproduktimi i markës tregtare në publikime;

• Anulimi i markës tregtare për shkak të mosshfrytëzimit;

• Mbarimi i vlefshmërisë së markës tregtare për shkaqe tjera;

• Markat të njohura mirë dhe shenjat tregtare si dhe përdorimi i tyre në

tregti;

5. Përmbajtja dhe përdorimi i emrit të domenit:

• Përfitimi me të drejtë i emrit të domenit;

• Emri i domenit dhe marka tregtare;

6. Mbrojtja juridike e treguesve gjeografik

• Shenja e origjinës;

• Shenja gjeografike;

7. Përfitimi me shenjë të origjinës dhe shenjë gjeografike:

•Procedura për mbrojtjen e emrit gjeografik sipas LPI;

• Dallimet në procedurën e mbrojtjes së shenjës së origjinës dhe shenjës

gjeografike;

• Bartësi i shenjës së origjinës dhe shenja gjeografike si dhe përdoruesi i

origjinës dhe shenja gjeografike;

8. Përmbajtja dhe shfrytëzimi i shenjës së origjinës dhe shenja gjeografike:

• Të drejtat e bartësit të shenjës së origjinës dhe shenjës gjeografike;

• Të drejtat e përdoruesit të shenjës së mbrojtur së origjinës dhe shenja

gjeografike;

9. Kohëzgjatja e mbrojtjes ligjore së emrave gjeografik:

• Kohëzgjatja e mbrojtjes së emrit gjeografik;

• Kohëzgjatja e së drejtës së shfrytëzimit të emrit gjeografik të mbrojtur.

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

që të identifikohen qëllimet e mbrojtjes së objekteve të markës

tregtare;

që të identifikohen kufijtë e autorizimeve të bartësve të markës

tregtare;

që të identifikohen të drejtat e bartësve të markës tregtare;

Atësia që të kuptohet thelbi i kufizimit të markës tregtare;

ftësitë e njohjes së veprimeve të cenimit së markës tregtare;

ftësia që të kuptohen gjurmët e rëndësishme të markave të njohura mirë;

Atësia që të realizohet regjistrimi i markës tregtare.

Tema nr. 7

EMRI I DOMENIT DHE EMRI GJEOGRAFIK

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me mbrojtjen juridike të emrave të

domenit dhe marrëdhënia e tyre me të drejtat tjera të pronësisë intelektuale, si

dhe me mbrojtjen juridike të së drejtës juridike të emrave gjeografik nëpërmjet

shenjës së origjinës dhe shenjës gjeografike.

1. Përmbajtja dhe shfrytëzimi i emrit të domenit:

Përfitimi me të drejtën e emrit të domenit;

Emri i domenit dhe marka tregtare;

2. Mbrojtja juridike e emrave gjeografik:

Shenja e origjinës;

Shenja gjeografike;

3. Përfitimi me shenjën e origjinës dhe shenjën gjeografike:

Procedura për mbrojtjen e emrit gjeografik sipas LPI

Dallimet në procedurën e mbrojtjes së shenjës së origjinës dhe

shenja gjeografike;

Bartësi i shenjës së origjinës dhe shenja gjeografike si dhe

shfrytëzuesi i shenjës së origjinës dhe shenja gjeografike.

4. Përmbajtja dhe përdorimi i shenjës së origjinës dhe shenjës gjeografike

Të drejtat e bartësit të shenjës së origjinës dhe shenjës gjeografike;

Të drejtat e përdoruesit të shenjës së origjinës së mbrojtur dhe

shenjës gjeografike;

5. Kohëzgjatja e mbrojtjes juridike të emrave gjeografik:

Kohëzgjatja e mbrojtjes së emrit gjeografik;

Kohëzgjatja e të drejtës së përdorimit të emrit gjeografik të

mbrojtur;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

që të bëhen dallime mes markave tregtare dhe emrave të domenit;

që të bëhen dallime mes shenjës së origjinës dhe shenjës gjeografike si

të drejta të personave në bazë të emrit gjeografik të mbrojtur;

aftësia që të dallohen të drejtat e bartësit të emrit gjeografik të mbrojtur dhe

shfrytëzuesi i emrit gjeografik të mbrojtur.

Tema nr. 8

E DREJTA AUTORIALE DHE TË DREJTAT E PËRAFËRTA

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatit me bazat e të drejtave autoriale dhe të

drejtave të përafërta si dhe sistemin e mbrojtjes të së drejtave autoriale dhe

bartësit e të drejtave të përafërta.

1. Krijimi i veprës autoriale dhe përvetësimi i mbrojtjes të së drejtës autoriale:

• Fazat e krijimit të veprave autoriale;

• Kushtet për mbrojtjen e veprave autoriale;

• Formalitetet në mbrojtjen e të drejtës autoriale.

2. Llojet e veprave autoriale:

• Veprat gojore;

• Veprat teatrore;

• Veprat muzikore;

• Veprat filmike;

• Vepra nga arti figurativ;

• Vepra nga arti aplikativ dhe dizajni;

• Veprat fotografike;

• Veprat plastike dhe kartografike;

• Përgatitjet dhe vepra letrare popullore dhe artistike;

• Programe kompjuterike;

• Përmbledhje të veprave autoriale dhe baza të të dhënave;

3. Rregullat themelore për të drejtat e përafërta:

• Nocioni i të drejtave të përafërta;

• Rregullimi ligjor i të drejtave të përafërta;

• Marrëdhënia mes të drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta.

4. Të drejtat e interpretuesve :

• Nocioni i interpretuesit;

• Të drejtat morale të interpretuesit;

• Të drejtat materiale të interpretuesit;

• Marrëdhëniet mes interpretuesit dhe producentit të fonogramit;

• Marrëdhëniet mes interpretuesit dhe producentit të filmit;

5. Të drejtat e producentëve të fonogrameve:

• Nocioni i producentit të fonogramit;

• Të drejtat materiale të producentit të fonogramit;

6. Të drejtat e producentëve të filmit:

• Nocioni i producentit të filmit;

• Të drejtat materiale të producentit të filmit;

7 .Të drejtat e organizatave RTV-ve:

• Nocioni i organizatave RTV-ve;

• Të drejtat materiale të organizatave RTV-ve;

8. Të drejtat e botuesve dhe personave tjerë:

• Nocioni i botuesit;

• Të drejtat e botuesit;

• Të drejtat e personave tjerë;

9. Të drejtat e përgatitësve të bazave të të dhënave me mbrojtje "sui generis":

• Nocioni i RTV përgatitësit të bazave të të dhënave me mbrojtje "sui

generis";

• Të drejtat materiale të përgatitësve të bazave të të dhënave me mbrojtje " sui

generis";

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

që të kuptohet koncepti i mbrojtjes të së drejtës autoriale dhe të

drejtave të përafërta;

ftësia që të identifikohen objektet e mbrojtjes të së drejtave autoriale dhe të

secilit prej të drejtave të përafërta;

ftësia që të definohet dhe të kufizohet relacioni mes mbrojtjes juridike të së

drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta;

njoftimi me të drejtat themelore të bartësve të të drejtave individuale të

përafërta;

bërë dallimin mes autorizimeve të veçanta materiale të të

drejtave të përafërta;

Tema nr. 9

KUFIZIMI, ZGJATJA DHE ZBATIMI I TË DREJTAVE TË

PRONËSISË INTELEKTUALE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me metodat e kufizimit të përmbajtjes

të së drejtave autoriale dhe të drejtave të përafërta, si dhe me kohëzgjatjen dhe

zbatimin e tyre:

1. Kufizimi i të drejtave autoriale dhe të drejtave të përafërta;

• Shfrytëzimi me dhe pa kompensim;

• Veçanërisht për të drejtën e shumëzimit privat;

• Rregulla të veçanta për programet kompjuterike dhe bazat e të dhënave;

2. Kohëzgjatja e të drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta:

• Kohëzgjatja e të drejtës autoriale;

• Kohëzgjatja e të drejtave të përafërta;

3. Metodat e zbatimit të së drejtave së pronësisë intelektuale;

• Zbatimi i të drejtave së pronësisë intelektuale si mënyrë e realizimit të

vlerës së tyre ekonomike;

• Zbatimi individual i të drejtave;

• Zbatimi i të drejtave përmes përfaqësuesit;

4. Zbatimi kolektiv i të drejtave autoriale dhe të drejtave të përafërta sipas

LMDA:

• Bazat e zbatimit kolektiv;

• Parimet e zbatimit kolektiv;

• Subjektet e zbatimit kolektiv;

• Shtrirja e autorizimeve të organizatave për zbatim kolektiv të së drejtës

autoriale dhe të drejtave të përafërta;

•Marrëdhënia midis autorëve dhe bartësve të së drejtave të përafërta dhe

organizatat për zbatim kolektiv;

• Marrëdhënia mes shfrytëzueseve dhe organizatave për zbatimin kolektiv;

• Përcaktimi i shumës së kompensimit.

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese :

ftësia që të identifikohen dhe dallohen situatat e veçanta të kufizimit të së

drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta;

të kufizimeve të së drejtës autoriale dhe të drejtave

të përafërta;

ftësia që të identifikohen afatet e mbrojtjes të së drejtës autoriale dhe të

drejtave të përafërta;

ftësia që të llogariten afatet e mbrojtjes të së drejtës autoriale dhe të drejtave

të përafërta;

të themelore për rolin dhe fushëveprimin e punës së përfaqësuesve të

pronësisë industriale

aftësia që të identifikohen metodat e zbatimit të së drejtës autoriale dhe të

drejtave të përafërta;

që të kuptohet thelbi i zbatimit të së drejtës autoriale dhe të drejtave të

përafërta;

e formimit të shumës së kompensimeve për shfrytëzimin e së drejtës

autoriale dhe të drejtave të përafërta;

Tema nr. 10

QARKULLIMI I TË DREJTAVE AUTORIALE DHE TË DREJTAVE TË

PËRAFËRTA

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me bazat e qarkullimit të së drejtës

autoriale dhe të drejtave të përafërta;

1. Modaliteti i qarkullimit me të drejtën autoriale dhe të drejtave të përafërta:

• Në përgjithësi për qarkullimin e të drejtës autoriale dhe të drejtave të

përafërta:

• Transferimi translativ dhe konstituiv i së drejtës autoriale dhe të drejtave të

përafërta:

2. Bazat e të drejtës autoriale të kontraktuar:

• Nocioni i të drejtës autoriale të kontraktuar;

• Kuptimi dhe fusha e zbatimit të marrëveshjes autoriale;

• Shtrirja e të drejtave që transferohen;

• Elemente të rëndësishme të marrëveshjes autoriale;

• Kompensimi autorial;

• Format e marrëveshjes autoriale;

• Interpretimi i marrëveshjes autoriale;

3. Marrëveshja e botimit;

• Nocioni i marrëveshjes së botimit;

• Elemente të rëndësishme të marrëveshjes;

• Obligimet e autorit;

• Obligimet e botuesit;

• Përfundimi i marrëveshjes së botimit.

4 Marrëveshje për performancë/prezantim publik të veprës autoriale:

• Nocioni i marrëveshjes për performancë/prezantim publik të veprës

autoriale;

• Elemente të rëndësishme të marrëveshjes për performancë/prezantim

publik të veprës autoriale;

• Obligimet e autorit;

• Obligimet e shfrytëzuesit.

5. Marrëveshje për porositje të veprës autoriale:

• Nocioni i marrëveshjes për porositje të veprës autoriale;

• Elemente të rëndësishme të marrëveshjes për porositje të veprës autoriale;

• Obligimet e autorit;

• Obligimet e klientit.

6. Marrëveshje për produksion filmik:

• Nocioni i marrëveshjes për produksion filmik;

• Elemente të rëndësishme të marrëveshjes për produksion filmik;

• Obligimet e autorëve;

• Obligimet e producentit;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

e zbatimit të rregullave të përgjithshme të së drejtës kontraktuese të

marrëveshjeve për qarkullim me të drejtën autoriale dhe të drejtat e përafërta;

e përpilimit të marrëveshjes autoriale;

që të kuptohet roli i formës tek marrëveshjet autoriale;

interpretimit të marrëveshjes autoriale;

efikas të marrëdhënieve mes subjekteve të kontratave

autoriale;

tësitë e identifikimit të llojeve të veçanta të marrëveshjeve autoriale

Tema nr. 11

QARKULLIMI ME TË DREJTAT E PRONËSISË INDUSTRIALE

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me llojet bazike dhe të veçanta të

qarkullimit të së drejtave së pronësisë industriale.

1. Marrëveshja për transferimin e të drejtave së pronësisë industriale:

• Nocioni i kontratës për transferimin e të drejtave së pronësisë industriale

• Lidhja e marrëveshjes për transferimin e të drejtave së pronësisë

industriale;

• Forma e marrëveshjes për transferimin e të drejtave së pronësisë

industriale;

• Efekti i marrëveshjes për transferimin e të drejtave së pronësisë industriale

2. Marrëveshja për licencë:

• Nocioni i marrëveshjes për licencë;

• Negociatat, lidhja dhe forma e marrëveshjes për licencë;

• Përmbajtja e marrëveshjes për licencë;

• Efekti i marrëveshjes për licencë;

3. Licenca e ofruar publikisht.

4. Roli dhe rëndësia ekonomike e marrëveshjes së licencës:

• Marrëveshja e licencimit, si një lloj forme e transferimit të teknologjisë;

• Marrëveshja e licencimit dhe investimet e huaja direkte;

• Licencimi në industrinë specifike.

5. Marrëveshje për franshizë:

• Nocioni i franshizës;

• Nocioni i marrëveshjes për franshizë;

• Negocimi, lidhja dhe forma e marrëveshjes për franshizë;

• Franshiza dhe të drejtat e pronësisë industriale;

• Përmbajtja e marrëveshjes për franshizë.

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese:

të rregullave të përgjithshme të së drejtës së kontraktuar të

marrëveshjeve për qarkullim me të drejta të pronësisë intelektuale;

e bërjes së dallimit mes marrëveshjeve autoriale dhe marrëveshjeve

për qarkullim me të drejtat e pronësisë industriale;

e rregullimit efikas të marrëdhënieve mes subjekteve të kontratave

për qarkullim me të drejtat e pronësisë intelektuale;

që të bëhet dallim mes kontratave për transferimin e të drejtave të

pronësisë industriale dhe marrëveshjeve për licencë;

aftësia për negocim gjatë lidhjes së marrëveshjeve për licencë;

përpilimin dhe redaktimin e përmbajtjes së marrëveshjeve për

licencë;

ftësia që të identifikohen funksionet ekonomike dhe roli i marrëveshjeve për

licencë;

ftësia që të definohet marrëveshja për franshizë dhe të kuptohet roli i saj si

mjet për qarkullimin e të drejtave së pronësisë industriale.

Tema nr. 12

MBROJTJA JURIDIKE E TË DREJTAVE SË PRONËSISË

INTELEKTUALE ( ENFORCEMENT )

Qëllimi kryesor: Njoftimi i kandidatëve me mjetet themelore juridike për

mbrojtjen juridike të së drejtave intelektuale në rast të cenimit apo kërcënimit të

tyre.

1. Mbrojtja e së drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta me të drejtën

civile:

• Mbrojtja e së drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta në procedurën

financiare;

• Llojet e padive;

I. padi delikte;

II. padi të ;

III. kërkesa të tjera për padi;

• Mbrojtja e së drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta në procedurën e

zbatimit për shkak të sigurimit;

• Zbatimi mbi të drejtën autoriale dhe të drejtave të përafërta;

2 Mbrojtja e të drejtës autoriale dhe të drejtave të përafërta me të drejtën civile

në procedurën e zbatimit për shkak të sigurimit;

• Marrëdhëniet mes Ligjit për sigurimin e kërkesave (Gazeta Zyrtare e RM-

së, nr.87/ 07) dhe LMDA.

• Zbatimi mbi të drejtën autoriale dhe të drejtave të përafërta;

3 Mbrojtja e të drejtave së pronësisë industriale në procedurën financiare me të

drejtën civile:

• Marrëdhënia mes Ligjit për procedurë financiare dhe LPI;

• Llojet e padive;

I. padi delikte;

II. padi të kushtëzuara;

III. kërkesa të tjera për padi;

4 Mbrojtja e të drejtave së pronësisë industriale në procedurën e zbatimit për

shkak të sigurisë me të drejtën civile:

• Marrëdhënia mes Ligjit për sigurimin e kërkesave (Gazeta zyrtare e RM-së,

nr. 87/07) dhe LPI ;

• Zbatimi mbi të drejtat e pronësisë industriale;

5 Mbrojtja e të drejtave të pronësisë intelektuale me të drejtën penale:

• Mbrojtja e objektit;

• Veprimet e cenimit;

• Direktivë propozuese për masa ndëshkuese;

• Vepra penale ndëshkuese;

• Masa të veçanta hetimore.

6 Mbrojtja e të drejtave të pronësisë intelektuale me të drejtën administrative:

• Mbikëqyrja administrative mbi zbatimin e LMDA dhe LPI;

• Nocion i mbikëqyrjes inspektuese;

• Kompetenca e Ministrisë së Punëve të Brendshme tek mbikëqyrja

inspektuese;

• Kompetenca e Inspektoratit shtetëror të tregut tek mbikëqyrja inspektuese;

Rezultatet që duhen arritur: Pritet që kandidatët t’i fitojnë njohuritë dhe

aftësitë vijuese :

aftësia që të kuptohet qëllimi i mbrojtjes efikase i të drejtave së pronësisë

intelektuale dhe zbatimi i saj;

aftësia që të identifikohen mjetet kryesore për zbatimin e mbrojtjes të së

drejtave së pronësisë intelektuale;

aftësia që të identifikohet ndikimi i burimeve ndërkombëtare dhe evropiane

në drejtim të realizimit të mbrojtjes të së drejtave së pronësisë intelektuale në

vend;

ia që të kuptohen relacionet mes ligjeve të veçanta nga fusha e të drejtës

së pronësisë intelektuale dhe proceset ligjore në drejtim të zbatimit të mbrojtjes

të së drejtave së pronësisë intelektuale;

aftësia që të parashikohen drejtimet themelore të zhvillimit të legjislacionit

evropian në drejtim të zbatimit të mbrojtjes të së drejtave së pronësisë

intelektuale