t I ª u c h u È n q u è c g i a

TCVN 6817 : 2001 ISO 5721 : 1989

M¸y kÐo dïng trong n«ng nghiÖp −−−−

TÇm quan s¸t cña ng−êi l¸i

Tractors for agriculture −−−− Operator's field of vision

Hµ Néi - 2008

tcvn

TCVN 6817 : 2001

2

TCVN 6817 : 2001

3

Lêi nãi ®Çu

TCVN 6817 : 2001 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng víi ISO 5721 : 1989.

TCVN 6817 : 2001 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC23 M¸y kÐo vµ

m¸y dïng trong n«ng l©m nghiÖp biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng

ChÊt l−îng vµ Vô Khoa häc c«ng nghÖ vµ ChÊt l−îng s¶n phÈm thuéc Bé

N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®Ò nghÞ, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ

M«i tr−êng (nay lµ Bé khoa häc vµ C«ng nghÖ) ban hµnh.

Tiªu chuÈn nµy ®−îc chuyÓn ®æi n¨m 2008 tõ Tiªu chuÈn ViÖt Nam cïng

sè hiÖu thµnh Tiªu chuÈn Quèc gia theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 69 cña

LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt vµ ®iÓm a kho¶n 1 §iÒu 6 NghÞ

®Þnh sè 127/2007/N§-CP ngµy 1/8/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi

hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt.

TCVN 6817 : 2001

4

TCVN 6817 : 2001

5

t i ª u c h u È n q u è c g i a tcvn 6817 : 2001

M¸y kÐo dïng trong n«ng nghiÖp - TÇm quan s¸t cña ng−êi l¸i

Tractors for agriculture - Operator's field of vision

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy qui ®Þnh c¸c ph−¬ng ph¸p to¸n häc vµ thùc hµnh x¸c ®Þnh ¶nh h−ëng che khuÊt cña nh÷ng

ch−íng ng¹i vËt trªn c¸c gãc quan s¸t phÝa tr−íc, phÝa sau vµ phÝa trªn cña ng−êi l¸i khi ngåi trªn m¸y kÐo

n«ng nghiÖp.

Tiªu chuÈn kh«ng kÓ ®Õn nh÷ng c«ng cô cã thÓ th¸o ra ®−îc vµ nh÷ng phÇn tö l¾p ®Æt, vÝ dô m¸y chÊt t¶i

phÝa tr−íc, c¸c miÕng ®ì...

2 Tiªu chuÈn trÝch dÉn

ISO 5353:1978 M¸y chuyÓn ®Êt, m¸y kÐo vµ m¸y dïng trong n«ng l©m nghiÖp - §iÓm x¸c ®Þnh chç ngåi

(Earth-moving machinery, and tractors and machinery for agriculture and forestry – Seat index point).

3 ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa

3.1 TÇm quan s¸t (Field of vision): Vïng cã thÓ quan s¸t ®−îc tõ vÞ trÝ m¾t cña ng−êi l¸i ®ang ngåi.

3.2 VÞ trÝ m¾t (Eye position): VÞ trÝ gi¶ ®Þnh cña m¾t ng−êi l¸i (xem ®iÒu 5)

3.3 Vßng b¸n nguyÖt quan s¸t phÝa tr−íc (Semi-circle of vision to the front): Vßng b¸n nguyÖt ®−îc

m« t¶ quay quanh mét ®iÓm n»m trong mÆt ph¼ng n»m ngang cña bÒ mÆt nÒn phÝa d−íi m¸y kÐo vµ tõ vÞ trÝ

m¾t chiÕu th¼ng ®øng xuèng d−íi, nh− vËy khi m¸y kÐo h−íng theo chiÒu chuyÓn ®éng th«ng th−êng, vßng

b¸n nguyÖt sÏ n»m phÝa tr−íc m¸y kÐo vµ ®−êng kÝnh giíi h¹n cña nã n»m ë c¸c gãc vu«ng gãc víi mÆt

ph¼ng gi÷a däc trôc m¸y kÐo (xem h×nh 2).

3.4 Vßng b¸n nguyÖt quan s¸t phÝa sau (Semi-circle of vision to the rear): Vßng b¸n nguyÖt ®−îc m«

t¶ quay quanh mét ®iÓm n»m trong mÆt ph¼ng n»m ngang cña bÒ mÆt nÒn phÝa d−íi m¸y kÐo vµ tõ vÞ trÝ m¾t

chiÕu th¼ng ®øng xuèng d−íi, nh− vËy khi m¸y kÐo h−íng theo chiÒu chuyÓn ®éng th«ng th−êng, vßng b¸n

nguyÖt sÏ n»m phÝa sau m¸y kÐo vµ ®−êng kÝnh giíi h¹n cña nã n»m ë c¸c gãc vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng

gi÷a däc trôc m¸y kÐo (xem h×nh 3).

TCVN 6817 : 2001

6

3.5 Gãc quan s¸t phÝa trªn (Angle of vision upwards): Gãc quan s¸t bÞ giíi h¹n ë phÝa d−íi bëi mét

mÆt ph¼ng n»m ngang ®i qua vÞ trÝ m¾t vµ ë phÝa trªn bëi c¸c mÆt ph¼ng chøa c¸c tia nh×n tõ vÞ trÝ m¾t ®Õn

c¸c ®iÓm kh«ng nh×n thÊy do c¸c bé phËn kÕt cÊu cña m¸y g©y ra ¶nh h−ëng che khuÊt nh− x¸c ®Þnh trong

®iÒu 3.6.

3.6 ¶nh h−ëng che khuÊt (Masking effects): TËp hîp c¸c khu vùc cña mét vßng b¸n nguyÖt quan s¸t

kh«ng thÓ nh×n thÊy ®−îc tõ vÞ trÝ m¾t do c¸c kÕt cÊu trªn m¸y vÝ dô nh− c¸c trô ®ì mui m¸y, èng x¶…

4 §é chÝnh x¸c ®o

Trang bÞ vµ kü thuËt dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp ®o vËt lý ph¶i cã ®é chÝnh x¸c trong kho¶ng ± 2%.

5 VÞ trÝ m¾t

VÞ trÝ m¾t n»m c¸ch ®iÓm x¸c ®Þnh chç ngåi theo tiªu chuÈn ISO 5353 vÒ phÝa trªn lµ 670mm vµ vÒ phÝa

tr−íc lµ 10mm (xem h×nh 1).

6 Ph−¬ng ph¸p thùc hµnh

Chó thÝch - Trong ®iÒu 7 ®−a ra mét ph−¬ng ph¸p to¸n häc ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh h−ëng che khuÊt.

6.1 Vïng thö

6.1.1 Vïng thö cã thÓ lµm kh¸ tèi ®Ó t¹o ra nh÷ng kho¶ng tèi ph©n biÖt hoÆc chiÕu s¸ng ®ñ ®Ó chôp ¶nh

hoÆc dïng dông cô quan s¸t.

6.1.2 Vïng thö ph¶i ®ñ réng ®Ó ®Æt ®−îc c¸c vßng b¸n nguyÖt quan s¸t cho phÐp thö ®Æc biÖt. Tèt nhÊt lµ

vïng thö kh¸ lín ®Ó ®Æt ®−îc c¶ hai vßng b¸n nguyÖt víi t©m ®iÓm chung.

6.1.3 BÒ mÆt vïng thö ph¶i ph¼ng vµ nh½n, ®é dèc tèi ®a 1%. §é kh«ng b»ng ph¼ng do t×nh tr¹ng bÒ mÆt

kh«ng ®ång ®Òu ph¶i n»m trong giíi h¹n ± 25mm trªn ®é dµi 1 m t¹i bÊt kú b¸n kÝnh nµo tõ t©m ®iÓm cña

vßng b¸n nguyÖt quan s¸t. BÒ mÆt ph¶i ®ñ v÷ng ch¾c ®Ó ng¨n ngõa mÆt ®Êt bÞ lón do m¸y khi ®o.

6.1.4 Trªn bÒ mÆt vïng thö nªn ®¸nh dÊu cè ®Þnh mét diÖn tÝch b»ng 1m2.

6.1.5 ë c¸c bøc t−êng cña vïng thö t¹o nªn nh÷ng bÒ mÆt h×nh trô th¼ng ®øng (m« t¶ trong ®iÒu 6.2.1) nªn

®¸nh dÊu mét diÖn tÝch b»ng 1m2.

6.2 Trang thiÕt bÞ thö

6.2.1 Trang thiÕt bÞ thö bao gåm

a) C¸c bøc t−êng hoÆc mµn ch¾n th¼ng ®øng kÐo dµi tõ mÆt ®Êt ®Õn mét ®é cao nµo ®ã ®ñ ®Ó ph¸t hiÖn

nh÷ng bãng che ë vßng b¸n nguyÖt quan s¸t, vÝ dô cao 500mm, cã c¸c bÒ mÆt bªn trong lµ vËt liÖu (®¸nh

dÊu) dÔ xo¸ hoÆc thay thÕ vµ gåm :

1) c¸c bÒ mÆt h×nh trô cã b¸n kÝnh bªn trong b»ng b¸n kÝnh vßng b¸n nguyÖt quan s¸t ®èi víi phÐp

thö ®Æc biÖt hoÆc.

TCVN 6817 : 2001

7

2) c¸c bÒ mÆt t¹o nªn phÇn cña mét vßng b¸n nguyÖt, phÇn nµy cã thÓ ®Þnh vÞ t¨ng dÇn mét c¸ch tËp

trung xung quanh trôc th¼ng ®øng qua vÞ trÝ m¾t.

b) Mét hoÆc mét vµi dông cô sau ®©y, cã thÓ sö dông riªng rÏ hoÆc phèi hîp :

1) hai nguån s¸ng ®iÓm, c−êng ®é ®ñ m¹nh ®Ó chiÕu râ h×nh ¶nh lªn mÆt ®Êt vµ trªn t−êng hoÆc mµn

ch¾n th¼ng ®øng.

2) mét dông cô ng¾m cã hai trôc khuûu quay trïng nhau theo kiÓu khíp b¶n lÒ.

3) mét m¸y ¶nh.

c) Mét gi¸ ®ì ch¾c ch¾n ®Ó gi÷ c¸c nguån s¸ng, dông cô ng¾m vµ hoÆc m¸y ¶nh ë hai vÞ trÝ c¸ch nhau

65m, nã cã thÓ :

1) quay 360o xung quanh mét trôc th¼ng ®øng ®i qua vÞ trÝ m¾t, lµ ®iÓm n»m gi÷a hai nguån s¸ng.

2) quay theo kiÓu khíp b¶n lÒ trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng Ýt nhÊt mét gãc 45o trªn vµ d−íi mÆt

ph¼ng n»m ngang ®i qua c¸c nguån s¸ng.

3) ®Þnh vÞ ë bÊt cø vÞ trÝ th¼ng ®øng vµ n»m ngang nµo ®· chän.

6.2.2 §Ó dÔ dµng ®iÒu khiÓn m¸y thö vµo vÞ trÝ cÇn thiÕt, khi ®ã vÞ trÝ m¾t n»m th¼ng ®øng phÝa trªn t©m cña

vßng b¸n nguyÖt quan s¸t, vßng nµy ®−îc ®¸nh dÊu trªn bÒ mÆt vïng thö ; cÇn lµm thªm c«ng viÖc sau ®©y,

®Æc biÖt khi thö m¸y kh«ng cã buång l¸i:

- treo mét qu¶ däi tõ mét ®−êng ch¹y trªn puli g¾n víi trÇn nhµ hoÆc mét thµnh phÇn cøng kh¸c n»m

trªn vïng thö, nh− vËy nã chiÕu th¼ng ®øng xuèng phÝa trªn t©m ®iÓm cña vßng b¸n nguyÖt quan s¸t.

6.3 M¸y kÐo

6.3.1 M¸y kÐo thö ph¶i kh«ng cã t¶i vµ kh«ng cã gia träng.

6.3.2 Lèp l¾p vµo m¸y kÐo ph¶i ®óng lo¹i do c¬ së chÕ t¹o qui ®Þnh, ph¶i trong t×nh tr¹ng míi vµ b¬m ®Õn

¸p suÊt qui ®Þnh sö dông trªn ®−êng.

6.4 Ph−¬ng ph¸p thö

6.4.1 Gãc quan s¸t phÝa tr−íc/sau.

6.4.1.1 §Æt dông cô x¸c ®Þnh vÞ trÝ m¾t

6.4.1.2 §Þnh vÞ m¸y kÐo trªn vïng thö víi vÞ trÝ m¾t th¼ng ®øng phÝa trªn t©m cña vßng b¸n nguyÖt quan s¸t

t−¬ng øng.

6.4.1.3 §Æt c¸c nguån s¸ng, dông cô ng¾n vµ/hoÆc m¸y ¶nh t−¬ng øng víi vÞ trÝ m¾t. Tr−êng hîp dïng m¸y

¶nh, ®iÓm tham kh¶o t−¬ng øng víi vÞ trÝ m¾t ph¶i lµ giao ®iÓm cña trôc èng kÝnh víi mÆt ph¼ng tiªu cù.

6.4.1.4 §iÒu chØnh gi¸ ®ì sao cho ®−êng nèi hai nguån s¸ng th¼ng gãc víi ®−êng nèi vÞ trÝ m¾t vµ mét bé

phËn che khuÊt vßng b¸n nguyÖt quan s¸t phÝa tr−íc hoÆc phÝa sau.

TCVN 6817 : 2001

8

6.4.1.5 BËt tõng nguån s¸ng vµ

a) ghi l¹i vÞ trÝ vµ chiÒu dµi cña d¶i biÓu thÞ sù cã mÆt cña nh÷ng bãng mê chång lªn nhau trªn bøc

t−êng hoÆc mµn ch¾n th¼ng ®øng .

b) x¸c ®Þnh vµ ghi phÇn kh«ng nh×n thÊy cña mÆt ph¼ng ®Êt b»ng c¸ch ®¸nh dÊu trªn mÆt ®Êt vïng

kh«ng nh×n thÊy do nh÷ng bãng mê chång lªn nhau ( xem h×nh 2 vµ 3 )

6.4.1.6 Nh¾c l¹i c¸c phÐp thö 6.4.1.4 vµ 6.4.1.5 ®èi víi mçi bé phËn che khuÊt kh¸c .

6.4.2 Gãc quan s¸t phÝa trªn

6.4.2.1 §Æt dông cô x¸c ®Þnh vÞ trÝ m¾t

6.4.2.2 X¸c ®Þnh c¸c gãc gi÷a c¸c mÆt ph¼ng giíi h¹n ®èi víi c¸c gãc quan s¸t phÝa trªn ( xem 3.5 ) ë bèn

vÞ trÝ sau:

a) vÒ phÝa tr−íc, trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng song song víi mÆt ph¼ng gi÷a däc trôc m¸y kÐo vµ ®i

qua vÞ trÝ m¾t

b) vÒ phÝa sau, trong mÆt ph¼ng cña a)

c) vÒ phÝa tr¸i, trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng th¼ng gãc víi mÆt ph¼ng cña a) vµ ®i qua vÞ trÝ m¾t .

d) vÒ phÝa ph¶i, trong mÆt ph¼ng cña c)

7 Ph−¬ng ph¸p to¸n häc

¶nh h−ëng che khuÊt riªng lÎ cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng mét ph−¬ng ph¸p kh¸c so víi ph−¬ng ph¸p nªu trong

®iÒu 6.4.1, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p to¸n häc .

Khi quan s¸t b»ng hai m¾t, víi kho¶ng c¸ch gi÷a hai m¾t lµ 65mm, ¶nh h−ëng che khuÊt X cña mét bé phËn

che tÝnh b»ng mm ®−îc tÝnh to¸n theo c«ng thøc sau ®©y ( xem h×nh 4)

r ( b—65 ) X = ------------------- + 65 a

trong ®ã

a lµ kho¶ng c¸ch , tÝnh b»ng mm, gi÷a bé phËn che vµ vÞ trÝ m¾t, ®o theo b¸n kÝnh (quan s¸t) nèi vÞ trÝ

m¾t, t©m cña bé phËn che vµ chu vi cña vßng b¸n nguyÖt quan s¸t.

b lµ bÒ réng , tÝnh b»ng mm, cña bé phËn che, ®o n»m ngang vµ th¼ng gãc víi b¸n kÝnh quan s¸t .

r lµ b¸n kÝnh , tÝnh b»ng mm, cña vßng b¸n nguyÖt quan s¸t .

Chó thÝch - C«ng thøc trªn dùa trªn c¬ së gi¶ ®Þnh kÝch th−íc c trong h×nh 4 b»ng r .

8 B¸o c¸o c«ng viÖc thö

B¸o c¸o c«ng viÖc thö gåm chi tiÕt c¸c môc trong 8.1 vµ 8.2 .

TCVN 6817 : 2001

9

8.1 M¸y kÐo

a) m· hiÖu

b) kiÓu

c) sè lo¹t s¶n xuÊt

d) m· hiÖu vµ kiÓu buång l¸i hoÆc cÊu tróc b¶o vÖ

e) kÝch th−íc vµ lo¹i lèp

f) m· hiÖu vµ kiÓu ghÕ ngåi ng−êi l¸i

g) chi tiÕt cña bÊt kú yÕu tè nµo t¸c ®éng ®Õn gãc quan s¸t.

8.2 Gãc quan s¸t

a) vÏ theo tû lÖ h×nh vÏ biÓu thÞ b¸n kÝnh cña vßng b¸n nguyÖt quan s¸t vµ c¸c kÝch th−íc, vÞ trÝ t−¬ng

®èi cña ¶nh h−ëng che khuÊt phÝa tr−íc vµ/hoÆc phÝa sau .

b) nÕu cã thÓ, vÏ theo tû lÖ h×nh vÏ biÓu thÞ vïng kh«ng nh×n thÊy cña mÆt ph¼ng ®Êt vµ bao gåm mét

h×nh chiÕu b»ng cña m¸y kÐo , ®Ó lµm râ thªm c¸c sè liÖu thö.

c) bèn gãc x¸c ®Þnh tÇm quan s¸t phÝa trªn.

TCVN 6817 : 2001

10

.

.

.

H×nh 1 – X¸c ®Þnh vÞ trÝ m¾t

TCVN 6817 : 2001

11

.

.

.

H×nh 2 – Vßng b¸n nguyÖt quan s¸t phÝa tr−íc (biÓu thÞ nh÷ng chç kh«ng nh×n thÊy ®iÓn h×nh)

TCVN 6817 : 2001

12

.

.

.

.

H×nh 3 – Vßng b¸n nguyÖt quan s¸t phÝa sau (biÓu thÞ nh÷ng chç kh«ng nh×n thÊy ®iÓn h×nh)

TCVN 6817 : 2001

13

.

.

.

.

H×nh 4 – X¸c ®Þnh ¶nh h−ëng che khuÊt b»ng to¸n häc

____________________________________