mobil ve kablosuz bilisim ders-1 - trakya...

1

Kablosuz & Mobil Sistemlere Genel Bir Bakış

Cenk ATLIĞBilgisayar MühendisliğiTrakya Üniversitesi

Kablosuz ve Mobil Teknolojiler

Savunma ve sivil uygulamalar

K s tl › › ›kapsama alan›

Küçük bir bölge

Kablosuz özellikli küçük alg lay c lar› › ›

Alg lay c › › ›Ağları

Bluetooth, Ultra-wide band, ZigBee


Yerel Ağlara Benzer

Ayn mekandaki ›bilgisayarlar n ›bilgi alışverişi

Ad-Hoc Ağlar

Iridium, Teledesic

Pahal›~ Tüm dünya

Çağrı cihazı hizmetleri, ses

Uydu-Tabanl ›Kişisel İletişim Servisleri

GNSS, NAVSTAR

Pahal›Dünyan n ›her yerinden

3 boyutlu pozisyon ve h z›

Küresel Konumland rma ›Sistemi (GPS)

IEEE 802.11x, Motorola’s ALTAIR


Yanl zca ›yerel yerde

Kablosuz arayüz ile geleneksel yerel alan ağı

Kablosuz Yerel Alan Ağı (WLAN)

Hücresel tel., avuçiçi bilgisayar

Çok düşük bant genişliği

Sürekli Kapsama

Taşınabilir telefonlar ile ses ve veri

Hücresel

Örnek SistemlerK s tlamalar› ›Kapsama Alan›

Servisler/ Özellikler

Teknoloji

Hücresel Konular

Cell

R

(a) İdeal Hücre

R

R R

R

(c) Farkl Hücre Modelleri›(b) Pratik Hayattaki Hücre

Sinyal Şiddeti

i hücresi seçilir j hücresi seçilir

İdeal s n r› ›

Hücre i

-60-70

-80-90

-100

-60-70

-80-90

-100

Sinyal Şiddeti(dB)

Hücre j

2

Frekans Değiştirme Bölgesi(Handoff Region)

Bİi

E

X1

i Baz İstasyonundan (Bİ) gelen Sinyal

şiddeti

BİjX3

X4

X2

X5

XthMİ

Pmin

Pi(x) Pj(x)

• Değişik baz istasyonlarından gelen sinyal şiddetine bakarak, en doğru şekilde nerede frekans değiştirme işlemi yapılabileceğine karar verilebilir.

j Baz İstasyonundan (Bİ) gelen Sinyal

şiddeti

Frekans Değiştirme(Handoff)

• Bir hücreden bitişik diğer bir hücreye geçiş ile yap lan › radyo kaynaklarının değişimi işlemidir.

• Frekans değiştirme hücre büyüklüğü, sınır uzunluğu, sinyal gücü, cılızlaşma (fading), yans ma v.b. parametreler kullan larak yap l r.› › › ›

• Frekans değiştirme işlemi Mobil İstasyon (MS) veya Baz İstasyonu (BS) tarafından aşağıdaki sebeplerden başlatılabilir:– Radyo hatt (› Radio link)– Ağ yönetimi (Network management)– Servis konular›

Frekans Değiştirme(Handoff) (Devam)

• Radyo hattı frekans değiştirme Mobil İstasyonunun (MS) hareketi ile aşağıdaki etmenlere bağlı olarak gerçekleşir:– Hücredeki Mobil İstasyonların (MSs) sayısı– Hücreyi terkeden Mobil İstasyonların (MSs) sayısı– Hücredeki başlatılan arama sayısı– Hücreye komşu olan hücrelerden transfer edilen arama

say s› ›– Hücredeki konuşma iptali sayısı ve süresi– Hücreden komşu hücrelere yapılan frekans değiştirme

say s› ›– Hücrede yay m için bekleme miktar (› › Cell dwell time)

Frekans Değiştirme (Handoff) (Devam)

• Eğer komşu hücreler arasında büyük bir trafik yoğunluğu dengesizliği varsa, ağ yönetimi frekans değiştirme işlemi yapabilir.

• Frekans değiştirme servisi, Servis Kalitesi (QoS)’nin düşmesinden olabilir.

3

Hücre Yap s› ›

F2 F3F1

(a) Çizgi Yap s› › (b) Harita Yap s› ›

F3

F2F1

F3

F2

F4

F1F1

F2

F3

F4F5

F6

F7

Fx bir frekans aralığını göstermektedir, yani frekans grupudur.

Frekanslar n Tekrar Kullan m› › ›(Frequency Reuse)

F1

F2

F3

F4F5

F6

F7 F1

F2

F3

F4F5

F6

F7

F1

F2

F3

F4F5

F6

F7 F1

F2

F3

F4F5

F6

F7

F1

F1

F1

F1

Fx: Frekans kümesi

7 hücrelik tekrar kullan m grubu›

Tekrar Kullan m ›

Aralığı D

(Reuse distance D)

Hücre Bölünmesi (Cell Splitting)

Büyük Hücre (düşük yoğunluk)

Küçük Hücre (yüksek yoğunluk)

Daha Küçük Hücre (daha yüksek yoğunluk)

Trafik yoğunluğuna göre hücrelerin kaynaklar n daha verimli kullanmak için › ›daha küçük hücreler aktif hale geçirilebilir yada bunlar n kullan m › › ›durdurulabilir.

Çoklu Radyo Erişimi (Multiple Radio Access)

• Çekişme Protokolleri (Contention Protocols)• ALOHA• Dilimli (Slotted) ALOHA• CSMA (Carrier Sense Multiple Access),

Taşıyıcıyı Hissederek Çoklu Erişim• CSMA/CD (Çarpışma Kontrollü CSMA)• CSMA/CA (Çarpışma Sakınmalı CSMA)

4

Giriş• Çoklu Erişim Ağları (Multiple Access Networks)

– Herbir terminal gönderici/alıcı ile eşleştirilmiş ve diğer terminallerle iletişim halindedir.

– Gönderim yapılan herşey, diğer terminallerin hepsi taraf ndan al nmaktad r.› › ›

Paylaşımlı ÇokluErişim Ortamı(Shared MultipleAccess Medium) …

Terminal 2

Terminal 3

Terminal 4

Terminal NTerminal 1

Giriş (Devam)• Çoklu Erişim Konuları (Multiple Access Issues)

– Eğer birden fazla terminal aynı anda yayın yaparsa, çarpışma gerçekleşir.

– Bu durumda hangi terminalin yayın yapacağının belirlenmesi gerekmektedir.

• Çoklu Erişim Protokolleri (Multiple Access Protocols)– Çoklu Erişim konularının çözümü– Değişik çeşitler:

• Çekişme protokolleri (Contention protocols) çarpışma gerçekleştikten sonra çarpışma çözümü protokolünü çalıştırır.

• Çarpışma-olmayan protokoller (Collision-free protocols)(örneğin, bit-map protokolü ve binary countdown) kesinlikle çarpışma olmamasını garanti eder.

Ortam Paylaşım Teknikleri (Medium Sharing Techniques)

Ortam Paylaşım Teknikleri

(Medium Sharing Techniques)

Sabit Kanal Kullan m › ›(Static Channelization)

Değişken Ortam Erişim Kontrolü

(Dynamic Medium Access Control)

Zaman Paylaşımlı (Scheduling)

Rasgele Erişim (Random Access)

Çoklu Erişim Protokollerinin S n fland r lmas› › › › ›

Çoklu Erişim Protokolleri (Multiple Access

Protocols)

Çatışma tabanlı (Contention-based)

Uyuşmazlık-olmayan (Conflict-free)

Rasgele Erişim (Random Access)

Çarpışma Çözümlü (Collision Resolution)

FDMA,

TDMA,

CDMA,

Token Bus,

DQDB, etc

ALOHA,

CSMA,

BTMA,

ISMA, etc

TREE,

WINDOW, etc

5

Çatışma Protokolleri (Contention Protocols)

• ALOHA– Hawaii Üniversitesi tarafından 1970lerde paket radyo ağları için

geliştirilmiştir. – Bu protokole göre terminaller veriye (data) sahip olduklar nda ›

yayın yaparlar. Yayını yapan terminal, yayının başarılımı, yoksayapılan yayın yüzünden bir çarpışma olup olmadığını kontol için hedef terminalin göndereceği mesajı dinler. Eğer çarpışma olduysa, yay n yapan terminal rasgele bir süre bekledikten sonr› › a gönderimini tekrar eder.

• Dilimli (Slotted) ALOHA– Gelişme: Yay n zamanlar dilimlenerek bir paket yanl zca bir dilim › › ›

süresince yayınlanabilir. Bu sayede, çarpışma süresi azaltılmışt r.›

Çatışma Protokolleri (Devam)• CSMA (Carrier Sense Multiple Access),

Taşıyıcıyı Algılayıp Çoklu Erişim– Gelişme: Yayınlama işlemi yanlızca ortamda başka bir yayın yoksa

başlatılıyor.

• CSMA/CD (CSMA with Collision Detection), Çarpışma Algılamalı CSMA

– Gelişme: Çarpışma olması durumunda yayın durduruluyor.

• CSMA/CA (CSMA with Collision Avoidance), Çarpışma Önlemeli CSMA

– Gelişme: Rasgele bir süre bekleyip taşıyıcıyı kontrol eder. Eğer taşıyıcı halen müsait ise yay n yapar.›

• ACK’li CSMA/CA• RTS/CTS’li CSMA/CA

ALOHA

ALOHA’daki Çarpışma Mekanizması

1 2 3 3 2Zaman

Çarpışma

Tekrar Yay n› Tekrar Yay n›

Terminal 1 Paketi

Rasgele bir zaman beklemeTerminal 2

Paketi

Terminal 3 Paketi

Dilimli (Slotted) ALOHA

1 2&3 2Zaman

Çarpışma

Tekrar Yay n› Tekrar Yay n›

3

Dilim

Terminal 1 Paketi

Terminal 2 & 3 Paketleri

Dilimli (Slotted) ALOHA’daki Çarpışma Mekanizması

6

Üretilen İş (Throughput)

G 86420

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0

Slotted Aloha

Aloha

0.368

0.184

S(Ü

retilen İş, Throughput)

G (Trafik Yoğunluğu, Traffic Load)

Taşıyıcıyı Algılayıp Çoklu Erişim (CSMA)

• Dilimli (Slotted) ALOHA protokolü ile elde edilebilecek en yüksek üretilen iş (throughput) 0.368’dir.

• CSMA, Aloha protokollerine göre daha gelişmiş üretilen iş (throughput) imkan vermektedir› .

• Yay n yapmadan önce kanal dinleyerek, önlenebilecek › ›çarpışmalara engel olur.

CSMA’deki Çarpışma Mekanizması

1 2 3Zaman

Çarpışma

4

Terminal 4Farkeder

Fas la›

5

Terminal 5 Farkeder

Fas la›

Terminal 1 Paketi Terminal 2

Paketi Terminal 3 Paketi

CSMA Çeşitleri

CSMA

Daimi olmayan (Nonpersistent)

CSMA

Daimi (Persistent)CSMA

Dilimli olmayan, Daimi olmayan (Unslotted

Nonpersistent) CSMA

Dilimli olmayan, Daimi (Unslotted Persistent) CSMA

Dilimli, Daimi olmayan (Slotted Nonpersistent) CSMA

Dilimli Daimi (Slotted Persistent) CSMA

1-Daimi (Persistent) CSMA

p-Daimi (Persistent) CSMA

7

Daimi-olmayan (NonPersistent)/x-Daimi-olan (Persistent) CSMA Protokolleri

• Daimi-olmayan (NonPersistent) CSMA Protokolü:1. Ad m› : Eğer ortam müsaitse, derhal yay nla›2. Ad m› : Eğer ortam meşgulse, rasgele bir süre bekleyip 1. adımı tekrar

et.– Rasgele bekleme çarpışma olasılığını düşürür.– Eğer rasgele bekleme süreleri çok uzunsa gereksiz zaman,

dolay s ile sistemin etkin kullan m na zarar verir.› › › ›

• 1-Daimi (Persistent) CSMA Protokolü:1. Ad m› : Eğer ortam müsaitse, derhal yay nla›2. Ad m› : Eğer ortam meşgulse, ortam dinlemeye devam et, ve ›ortam müsait olur olmaz yay nla.›

– Bu protokolde birden fazla terminal yeniden yay nlamaya ›başlarsa mutlaka çarpışma oluşmaktadır.

Daimi-olmayan (NonPersistent)/x-Daimi-olan (Persistent) CSMA Protokolleri

(Devam)• p-Daimi (Persistent) CSMA Protokolü:

1. Ad m› : Eğer ortam müsaitse, p olasılığına göre yayınla, ve (1-p) olasılığına göre yayılım geçikmesine için beklenir.

2. Ad m› : Eğer ortam meşgul ise, ortam müsait olana kadar ortam dinle› ,daha sonra 1. Ad ma gidilir.›

3. Ad m› : Eğer yayınlama 1 dilim (slot) zaman geçiktirildiyse, 1. Ad m ile ›devam et.

– Bu protokol Daimi-olmayan (NonPersistent) ile 1 Daimi (Persistent) olan CSMA protokolleri aras nda iyi bir arayol (ortayol) dur.›

P olasılığı Nasıl Seçilmelidir?

• N tane terminal yollayacak paketi olup ortamda meşgulse,

• Ortam müsait olduğunda yayında bulunması beklenen terminal say s › › Np dir.

• Eğer Np > 1, çarpışma olması beklenmektedir.

Bu durumda, sistem Np < 1 özelliğine sahip olmalıdır. Burada N maksimum say daki faaliyet halindeki ›terminaldir.

Üretilen İş (Throughput)

8

CSMA/CD(Çarpışma Algılamalı CSMA)

• CSMA’da, Eğer 2 terminal ayn anda paket göndermeye ›başladılarsa, ikiside paketlerinin tamamını yayınlarlar (Çarpışma olsada.)

• Bu durum ortamın paketlerin yayınlanma süresi kadar boşa harcanmış olmasına neden olmaktadır.

• CSMA/CD1. Ad m› : Eğer ortam müsaitse, yayınla2. Ad m› : Eğer ortam meşgulse, ortam müsait olana kadar

dinle ve müsait olunca yay nla.›3. Ad m› : Eğer yayınlama sırasında çarpışma algılanırsa,

yay n durdur.› ›4. Ad m› : Rasgele bir süre bekle ve ayn algoritmay tekrar › ›

et.

CSMA/CA (Çarpışma Önlemeli CSMA)

• CSMA/CD protokolünde olduğu gibi bütün terminaller ortamı dinler.

• Yayına başlamak isteyen terminal ortamı kontrol eder.• Eğer ortam meşgulse, o anda sürmekte olan yayının sonuna kadar

bekler.• Tekrar önceden belirlenmiş olan ilave bir zaman beklenir [DIFS

(Distributed Inter Frame Space)].• Daha sonra rasgele bir dilim (slot) zamanlar bekler, yayınlayacağı

paketten önce Çatışma penceresi içinde bekler.• Eğer bu süre içinde başka terminaller yayın yaparsa, terminal

sayac n dondurur.› ›• Diğer terminallerin yayını bitip DIFS süresi geçtikten sonra, geriye

sayış işlemi yeniden başlatılır. Sayaç sıfırlandığında, terminalyayına başlıyabilir.

ACK’l › CSMA/CA

• Alıcı paketi alır almaz, taşıyıcı ortamı kontrol etmeden derhal bir al nma› -onay (› Acknowledgement) gönderilir.

• Al nd paketi (› › ACK frame) SIFS (Short Inter-Frame Space) zaman süresi beklendikten sonra yay nlan r.› ›

• Eğer Alındı paketi (ACK) kaybolursa, yay n tekrar ›yap l r› › .

RTS/CTS’li CSMA/CA

• Ortam DIFS süresinden daha fazla müsait olduğunda, yayınlayıcı RTS (Yollama İstemi, Request To Send) yay n yapar.› ›

• Ortam SIFS’tan beri müsaitse, Al c › › CTS (Yollamaya Müsait, Clear To Send) paketi ile cevap verir.

• Daha sonra bilgiler değiştirilir.

• RTS/CTS protokolünde kanal veri transferi için ayrılmıştır. Bu protokolde çarpışma yanlızca kontrol mesajlar nda olabilmektedir.›

9

Mobil İletişim Sistemleri (Mobile Communication Systems)

Hücresel Sistem (Cellular System)

MSC

BSC

BSC

BTS

BTS

BTS

BTS

BTS

BTS

……

…

MS

HLR

VLR

EIR

AUC

MSGateway

MSCMSC

…

PSTN/ISDN

Baz İstasyon Sistemi (Base Station System)

Baz İstasyon Sistemi (Base Station System)

Ziyaretçi Konum Belleği (Visitor Location Register)

Orijinal-bölge Konum Belleği (Home Location Register)

Onay Merkezi (Authentication Center)

Cihaz Kimlik Belleği (Equipment Identity Register)

VarolanKablosuz Sistemler

GSM Group Special Mobile veya

Global System for Mobile communications: Europe

• GSM yap s› › (Zaman Dilimli Çoklu Erişim, TDMA)

• Frekans Bantlar ve Kanallar› ›• GSM’deki paketler• GSM’de kullan lan Kimlik numaralar› ›• Katmanlar, uzaylar ve GSM arayüzleri

10

GSM Yap s› ›

MSCBSCBTS

BTS

BTS

……

MS

HLR

VLR

EIR

AC

MS

GatewayMSC

…

PSTN

Baz İstasyon Sistemi Base Station System

(BSS)

…

Um Abis A

Arayüz

Ziyaretçi Konum Belleği (Visitor Location Register)

Orijinal-bölge Konum Belleği (Home Location Register)

Onay Merkezi (Authentication Center)

Cihaz Kimlik Belleği (Equipment Identity Register)

GSM 900 MHz Taraf ndan Kullan lan › ›Frekans Band›

Uplink (reverse) Downlink (forward)

890 MHz 915 MHz 935 MHz 960 MHz

Mobil İstasyon için Kullan lan › Frekans band›

… 1241 2

200 kHz

… 1241 2

200 kHz

124 tane FDM kanal›

Baz İstasyonu için Kullan lan › Frekans band›

GSM Radyo Hatt Altsistemi›

• 9002 x 25 MHz Band45 MHz Duplex Spacing125 taşıyıcı (carriers),herbir taşıyıcı 200 kHz

• 1800 2 x 75 MHz Band95 MHz DuplexSpacing375 taşıyıcı (carriers), herbir taşıyıcı 200 kHz

• 19002 x 60 MHz Band80 MHz DuplexSpacing300 taşıyıcı (carriers), herbir taşıyıcı 200 kHz

GSM Veri Aktar m Miktarlar› ›

• GSM ile elde edilebilecek maksimum veri aktar m ›miktar 24.7 kbps’d r.› ›

• Bu veri aktar m h z içinde sistemin koordinasyonu › › ›için kullanılan haberleşmeler de bulunmaktadır. Örneğin: Trafik kanalı, rasgele ulaşım, frekas düzeltme, kullan lmayan zaman için gönderilen ›sinyal, v.b.

11

Uluslararası Mobil Üye Kimliği [International Mobile Subscriber Identity (IMSI)]

• Herbir mobil cihaz kendi başına bir grup bilgi sayesinde tanımlanır. Bu değerler, mobil sistemin bulunduğu yer, mobil ağ ve mobil üyeliğin hangi ülkede olduğunu belirlemek için kullan l r.› ›

• IMSI’n n geri kalan , kullan c n n kimlik numaras olan, Mobil › › › › › ›Üye Kimlik Kodu (MSIC)d r.›

• IMSI ayr ca › MSC/VLR içinde, üyenin Esas mobil ağının home PLMN (Public Land Mobile Network) tespitinde kullan l r.› ›

• IMSI üyenin Üyelik Kimlik Modülünde (Subscriber IdentityModule, SIM) saklan r.›

Uluslararası Mobil Cihaz Kimliği [International Mobile Equipment Identity (IMEI)]

• Herbir mobil cihaza özel bir numarad r. Çal nan cihazlar n › › ›kullan lmas n engellemek için kullan lmaktad r.› › › › ›

• Bir GSM telefonun IMEI numarasını öğrenmek için:

*#06#kodunu girmek yeterlidir.

• Birçok ülke GSM cihaz n çald ran abonelerinin telefonlar n bl› › › › › ok ederek, bu cihazlar n çal nmas n cayd rma yoluna gitmektedirler› › › › › . Bununla birlikte az msanmayacak say da ülke ise IMEI numaras na göre çal› › › nan ›cihazlar bloke etmeyerek GSM cihazlar n n ülkeleri içinde çal n› › › › mas n › ›teşvik ettiği gibi, çalınan cihazları kara listeye alan ülkelerden çalınmış cihazlar n kendi ülkelerine getirilmesine zemin haz rlamaktad rl› › › ar.

Uluslararası Mobil Cihaz Kimliği (IMEI) (Devam)

• Türkiye’de şu ana kadar IMEI numarası sadece önemli suçlarla ilgili durumlarda kullan l yordu. Ancak, Türkiye Telekomünikasyon Kurum› › unun aç klamas na göre yak nda IMEI numaras sayesinde, Türkiye’deki › › › › yasal olmayan bütün GSM cihazlar bloke edilecek.

• Türkiye Telekomünikasyon Kurumunun yaptığı çalışma sonucunda, Türkiye’de kullan lan 33 milyon GSM cihaz ndan, 12 milyonunun ka› › yıt dışı olduğu tespit edilmiştir.

• Ayr ca, Türkiye’deki 500 bin GSM cihaz n n IMEI numaras n n klo› › › › › nlandığı yada değiştirilmiş olduğu tespit edilmiş durumda.

• Telekomünikasyon Kurumunun web sitesinden www.tk.gov.tr yasal olmayan IMEI numaralar na bakarak, sahibi olunan GSM telefonunun› IMEI numarası ile karşılaştırılması sonucunda eğer numara listede yer al yorsa; ›Telekomünikasyon Kurumunun [email protected] adresinden yada 0-312-550 51 64 nolu fax’a sahip olunan cihaz n temini ile ilgili belgeleri g› önderilerek yard m al nabilmektedir.› ›

Konum Alan Kimliği (Location Area Identity, LAI)

• Konum Alan Kimliği (LAI) hücreyi yada bir grup hücreyi belirler.• GSM alanları arasındaki ilişkileri belirler.

Mobil Ülke Kodu (Mobile Country Code,

MCC)

Mobil Ağ Kodu (Mobile Network Code,

MNC)

Mobil Üye Kimik Kodu (Mobile Subscriber

Identification Code, MSIC)

15 digit veya daha az

3 digit 1 veya 2 digit 9 digit’e kadar

LAI’n n format› ›

HücreKonum Alan

(LA)Bir MSC

PLMN (Ülke içinde bir yada daha fazla)

GSM servis alan›(Bütün üye ülkeler)

PLMN: Public LandMobile Network

12

GSM Sisteminin Dünyadaki Yaygınlığı

• Dünyan n tamam na yak n nda kullan labilmektedir.› › › › ›

• 220’den fazla ülkede, 860’dan fazla operatör ve 2 milyar kişiden fazla kullanıcısı bulunmaktadır.

GSM Sisteminin Türkiye’deki Durumu

• 3 tane GSM operatörü bulunmakta– Turkcell, 31.8 milyon– Vodafone (Telsim), 13,8 milyon– Avea (Aycell, Aria), 8 milyon

• Toplam GSM Abone Say s› ›– 59.3 milyon (Aral k 2006 itibar ile)› ›

Turkcell Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 1)› Turkcell Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 2)›

13

Turkcell Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 3)› Turkcell Kapsama Alan (Türkiye Geneli)›

Telsim Vodafone Kapsama Alan (Trakya Bölgesi 1)› Telsim Vodafone Kapsama Alan (Trakya Bölgesi 2)›

14



15

Telsim Vodafone Kapsama Alan (Türkiye Geneli)› Avea Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 1)›

Avea Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 2)› Avea Kapsama Alan (Marmara Bölgesi 3)›

16

Avea Kapsama Alan (Türkiye Geneli)› Türkiyedeki GSM Sistemlerinin Abone Miktar (2004 itibar ile)› ›

Türkiyedeki PSTN Sisteminin Abone Miktar›

16.09218.43117.357Turpak Abone Say s› ›

1.668.396735.069364.235TT-Net Abone Say s› ›

99.8499.7697.73Sayısallaşma Oranı – İletişim (%)

97.8697.1290.77Sayısallaşma Oranı– Santraller (%)

18.978.22319.125.16018.916.721Sabit Telefon Abone Say s› ›

21.152.84521.006.03821.162.715Sabit Telefon Santral Kapasitesi (Hat)

200520042003

Türkiyedeki GSM Sistemleri ile PSTN Sisteminin Abone Karşılaştırılması

• Toplam GSM Abone Say s› ›– ~ 53 milyon (Şubat 2007 itibarı ile)

• Avea: 8 milyondan fazla• Turkcell: 29 milyon (nisan 2006 itibar ile)›• Telsim Vodafone: 10 milyon

• Toplam PSTN (Sabit hatl telefon) abone say s› › ›– 18.978.223 (2005 itibar ile)›

• GSM abone miktar h zla artmaktayken, PSTN › ›abonelerinin sayısında azalma başlamıştır.

17

Türkiye Bölgesinde Faaliyet Gösteren Bazı Kablosuz Ağ Sistemleri

• Vestel firması DEXAR isminde bir şirketle, Türkiye ve Avrupa’yı kapsam alan içine alan bir uydu sistemi faaliyeti sürdürmekted› › ir.

Türkiye Bölgesinde Faaliyet Gösteren Bazı Kablosuz Ağ Sistemleri (Devam)

• Vestel firması DEXAR isminde bir şirketle, Türkiye ve Avrupa’yı kapsam alan içine alan bir uydu sistemi faaliyeti sürdürmekted› › ir.

Türkiye Bölgesinde Faaliyet Gösteren Bazı Kablosuz Ağ Sistemleri (2)

• BGan şirketi Avrupa’nın büyük bölümü, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya, Hindistan ve Türkiye’nin tamamında çalışan bir uydu temelli iletişim sistemidir.

• İletişim sağlamak için kullandığı modem 1.5kg ağırlığında olup, standard bir notebook pilinin dayandığı kadar enerjiye bağlanmadan kendi başına çalışabilmektedir.

Türkiye Bölgesinde Faaliyet Gösteren Bazı Kablosuz Ağ Sistemleri (2) (Devam)

BGan

18


Thuraya• Thuraya şirketi cep telefonlarının çalışması mümkün

olmayan yerlerde de ses ve veri iletişimi kurulabilmesi için hazırlanmış bir sistemdir.

• Her geçen gün kapsama alanını geliştirmekedir.• Cep telefonlarının çalıştığı yerde yerel cep telefonu

ağını (GSM) kullanarak, kullanım maliyetini ve hizmetin hızını arttırır. Cep telefonu şebekesinin çalışmadığı yerlerde ise otomatik olarak kendi kurduğu alt yapısındaki uydu sistemi ile iletişim kurulmasına devam eder.

• Bir mobil cihaz ile 3 hizmeti birden verir.– GSM,– Uydu Telefonu,– GPS.


Thuraya

Bazı Seçilmiş Ülkelerdeki Bilişim ve İletişim Teknolojileri (BİT) Göstergeleri [5] Kablosuz Sistemlerin Problemleri

(Disadvantages of Wireless Systems)

• Canl›lar›n sağlığına muhtemel etkileri,• Enerji ihtiyac› (Pil dayanma süreleri),• İletişim s›ras›nda başkaları tarafından

dinlenme (eavesdropping) ve başkasının hatt n kullanma › › olas›l›klar .›

Ayr ca›

• Kablosuz cihazlar bilgisayar özelliği kazand›kça, virüsler bu cihazlarda da görülmeye başladı.

19

Sonuç

• Kablosuz sistemler hergün gelişmekte ve günlük hayatta daha etkin bir şekilde kullan lmaktad r› › .

• Henüz, canl›lar›n sağlığına olumlu yada olumsuz bir etkisi ispatlanamamış olan kablosuz sistemlerin, sağlığa zararı belirlenmedikçe kullan lmas n n durdurulmas pek olas ve › › › › ›mümkün gözükmemektedir.

Kaynaklar[1] Salamah, M., CMPE 549, Ders Notlar›, “Wireless Personal Communications (Kişisel Kablosuz İletişimler),” Doğu Akdeniz Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği, Güz 2004-2005.

[2] “What’s New @ IEEE newsletters,” http://whatsnew.ieee.org

[3] Rappaport, T.S., Wireless Communications, 2nd ed., Prentice-Hall, 2002.

[4] Türkiye Telekomünikasyon Kurumu, www.tk.gov.tr

[5] Bilişim ve İletişim Teknolojileri Türkiye 2004 İnsani Gelişme Raporu.

[6] Moulder, J., Mobile Phone (Cell Phone) Base Stations and Human Health, Electromagnetic Fields and Human Health, http://www.mcw.edu/gcrc/cop/cell-phone-health-FAQ/toc.html

[7] Elektromanyetik Dalgalar ve İnsan Sağlığı Sıkça Sorulan Sorular ve Yan tlar , Tübitak› › -Bilten 2001.

[8] Thuraya Uydu Telefon Sistemleri, http://www.thuraya.com.tr

[9] Vestel’in uydu haberleşme sistemi, http://www.dexar.com/

[10] Regional BGan Inmarsat, http://www.bgan.netiletisim.net

[11] GSM Association, http://www.GSMWorld.com

[12] Avea resmi web sitesi, http://www.avea.com.tr

[13] Telsim Vodafone resmi web sitesi, http://www.telsim.com.tr

Teşekkürler

mobil ve kablosuz bilisim ders-1 - trakya...

Documents