1

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ

(1919-1923) Milli mücadele dönemi Örgütlenme Dönemi: M. Kemal’in Samsun’a

çıkışından savaşların başlamasına kadar olan dönemdir.

Cepheler Dönemi: Ermenilere karşı yapılan mücadele ile başlayıp Mudanya Mütarekesi’nin imzalanması ile sona eren dönemdir.

Mustafa Kemal 16 Mayıs 1919’da IX. Ordu Müfettişi olarak İstanbul Hükümeti tarafından Samsun’a; Bölgede asayiş ve güvenliğin sağlanması, Halkın elinde bulunan silah ve cephanelerin

toplanması, Direniş derneklerinin ortadan kaldırılması, Düzenli olarak bulunan orduların terhis edilmesini

sağlamak amacıyla gönderilmiştir. M. Kemal IX Ordu Müfettişi olarak Askeri ve sivil makamlara emir verecek kadar geniş yetkilerle donatılmış bu da rahat hareket etmesini sağlamıştır.

İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal’i aşağıdakilerden hangisi nedeniyle 9. Ordu Müfettişliği göreviyle Anadolu’ya göndermiştir? A) Karadeniz bölgesinde güvenliği sağlamak B) Yunanlıların İzmir’i işgalini engellemek C) Kongreler düzenlemek D) Anadolu’da milis kuvvetleri oluşturmak E) İngilizlerin Samsun’a çıkmasını engellemek (2010 – KPSS Ortaöğretim) Cevap: A

Mustafa kemal bölgede yaptığı incelemeler sonucunda 22 Mayıs 1919’ da Samsun Raporu’nu yayınlamıştır.

Bölgedeki karışıklığın Rumlar tarafından çıkarıldığını belirtmiştir.

Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919) İşgallerin mitinglerle protesto edilmesi istenilmiştir Anadolu halkında işgallere karşı ulusal bilincin

uyandırılması amaçlayan ilk belgedir. Mitinglerin düzenlenmesi Mustafa Kemal’in lider

olarak benimsendiğini gösterir. Mustafa Kemal’in halkı İtilaf devletlerine karşı

bilinçlendirmesi tepkiye neden olmuş ve İtilaf devletlerinin baskısı üzerine Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti tarafından geri çağrılmıştır.

Amasya Genelgesi (Tamimi ) (22 Haziran 1919) Mustafa Kemal genelgenin etkinliğini arttırmak amacıyla

Rauf Orbay, A. Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Kazım Karabekir’in onayını almıştır.

Maddeleri:

Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. Kurtuluş savaşının amaç ve gerekçesi belirtilmiştir

İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirmemektedir. Bu durum milletimizi yok duruma düşürüyor

Amasya Genelgesi’nde vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığının tehlikede olduğu, İstanbul Hükümeti’nin sorumluluğunu yerine getiremediği ve ulusu yok olmuş duruma düşürdüğü belirtilmiştir. Bu sözlerin Kurtuluş Savaşı hakkında aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi verdiği savunulabilir? A) Süresi B) Nedeni C) Program D) Kadrosu E) Sonucu (2006/KPSS Ortaöğretim) Cevap: B

Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır Kurtuluş savaşının yöntemi belirtilmiştir. Kurtuluş savaşı halka mal edilmeye çalışılmıştır. Bağımsızlıkla egemenlik mücadelesinin birlikte

yürütüleceğini gösterir. Amasya Genelgesi’nde, I. Ümmet anlayışından ulus anlayışına geçilmesi, II. Mebuslar Meclisi’nin kapanmasından sonra TBMM’nin açılması, III. Tek partili yönetimden çok partili yönetime geçilmesi, gelişmelerinden hangilerinin önemi vurgulanmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III (2006/KPSS Ön lisans) Cevap: A

Tarih Soru

Dağılımı

2001

KMS

2002

KPSS

2003

KPSS

2004

KPSS

2005

KPSS

2006

KPSS

2007

KPSS

2008

KPSS

2009

KPSS

2010

KPSS

2011

KPSS

2012

KPSS

TOPLAM

Milli Mücadele

(Genelgeler-

Kongreler)

1 3 - 2 1 3 3 3 1 3 1 2 23

1.TBMM - - 1 1 1 1 1 2 3 - - - 10

2

Her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulmalıdır. Temsil kurulundan ilk defa bahsedilmiştir.

Anadolu’nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas’ta Milli bir kongre toplanmalıdır.

Amasya Genelgesi’nde milletin özgürlüğünü ve devletin bağımsızlığını sağlamak amacıyla Sivas’ta bir kongrenin toplanmasına karar verilmiştir. Bu kararla aşağıdakilerden hangisinin öngörüldüğü savunulabilir? A) Ulusal kararların geniş katılımla alınması gerektiğinin B) Yerel cemiyetlerin kurulmasının C) Uluslararası ilişkilerin başlamasının D) İstanbul Hükümetiyle görüşülmesinin E) Milletvekili seçimlerinin çabuklaştırılmasının (2008/KPSS Ön lisans) Cevap: A

Her sancaktan, milletin güvenini kazanmış üçer delege Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak Cemiyetleri ve belediyeler tarafından seçilecektir * Delegelerin milli mücadele yanlısı olması amaçlanmıştır.

Genelgenin Önemi

Türk inkılabının ihtilal (Halkın silahlı mücadelesi) safhası başlamıştır.

Kurtuluş Savaşının amacını, gerekçesini ve yöntemini ilk kez ortaya koyan bir programdır.

Milli egemenliğe dayalı bir yönetimden ilk defa burada söz edilmiştir.

Mustafa Kemal’in resmi görevle yaptığı son çalışmadır

Mustafa Kemal Paşa, Kendisine verilen yetkiyi aşmıştır. (ülkenin her yanına gönderildi.)

İtilaf Devletleri genelgeye tepki gösterip İstanbul Hükümeti’ne baskı yapınca Hükümet, Mustafa Kemal Paşa’yı 9. Ordu Müfettişliği görevinden almış ancak Mustafa Kemal Paşa buna uymamıştır.(23 Haziran 1919)

Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) Toplayan; Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk ve Trabzon

Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleridir.

Toplanma amacı; Doğu Anadolu’yu ve Doğu Karadeniz’i Ermeni ve Rum saldırılarına karşı savunmaktır. (Mondros’un 24. Maddesinin uygulanmasına engel olmak)

Aşağıdakilerden hangisi, Erzurum Kongresi’nin toplanmasının nedenlerinden biri değildir?

A) İstanbul’un, Anlaşma Devletleri tarafından resmen işgal edilmesi

B) Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesi olasılığı

C) Pontus Rum Devleti kurulması amacıyla girişilen faaliyetler

D) Anlaşma Devletlerinin Osmanlı Devleti’nin kimi bölgelerin işgal etmesi

E) Erzurum ve Trabzon’da kurulan cemiyetlerin birleştirilmek istenmesi

(2012/KPSS Lisans) Cevap: A

Kongre başlamadan önce Mustafa Kemal Paşa 7-8 Temmuz gecesi çektiği telgrafla resmi görevinden ve askerlikten istifa ettiğini açıklamıştır. (Mustafa Kemal Eskişehir-Kütahya savaşları sonrasında 5 Ağustos 1921 tarihinde Başkomutanlık yetkisi ile tekrar askerlik mesleğine geri dönmüştür)

Kongrede Diyarbakır ElazığveMardin delegeleri yoktur.

Katılan İller: Bitlis, Erzurum, Sivas, Trabzon Kongrede Alınan Kararlar;

Milli sınırlar (Misak-ı Milli) içinde vatan bir bütündür, bölünemez. İlk defa milli sınırlardan bahsedilmiştir. Sivas kongresi ve Mebuslar Meclisi tarafından da

benimsenmiştir

Kurtuluş Savaşı’nın “Vatanın parçalanmaz bir bütün olduğu” ilkesi ilk kez aşağıdakilerin hangisinde yer almıştır? A) Sivas Kongresi kararları B) Erzurum Kongresi kararları C) Amasya Genelgesi D) Amasya Görüşmeleri E) Misak-ı Millî

(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: B

Her türlü yabancı işgaline ve müdahalesine karşı millet birleşerek karşı koyacaktır. Ulusal bağımsızlık amaçlanmıştır.

Osmanlı hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamaz ve koruyamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. Yeni bir devletin kurulacağından ilk defa bahsedildi. Mustafa Kemal başkanlığında bölgesel Temsil Heyeti

oluşturulmuştur.(Bölgesel karar)

Milli kuvvetleri etkili, milli iradeyi hâkim kılmak esastır. Ulusal iradenin ulusal kuvvetlerle gerçekleştirileceği

belirtilmiştir. Hristiyan ahaliye siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal

dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Tanzimat ve ıslahat fermanlarına tepkidir.

Erzurum Kongresi’nde “Azınlıklara, siyasal egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak şekilde yeni birtakım özel haklar verilmesi kabul edilmeyecektir.” kararı alınmıştır. Bu karar, aşağıdakilerden hangisine bir tepkidir? A) Her türlü işgal ve ayrıcalıklara B) Azınlıkların İstanbul’da kalmasına C) Azınlıkların kendi kültürlerini korumalarına D) Patrikhanenin Rumların dinî temsilcisi olmasına E) Türkiye içindeki Müslüman olmayan azınlıkların Türk

tebaası sayılmasına (2007 - KPSS) Cevap: A

Manda ve Himaye kabul olunamaz. Manda ve himaye bağımsızlık anlayışına ters

düştüğünden ilk defa reddedildi.

Mebuslar meclisinin derhal toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin milletçe kontrolüne çalışılacaktır.

3

Ulus iradesinin ön plana çıkarılması amaçlanmıştır. I. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin

kurulması

II. Manda ve himayenin reddi

III. Temsilciler Kurulu’nun Ankara’ya gelmesi

Yukarıdakilerden hangileri Erzurum Kongresi’nde ele alınan

konular arasındadır?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 1,2 ve3

(2004) CEVAP:B

Kongrenin Önemi:

Bölgesel amaçlı toplanmasına rağmen aldığı kararlar yönüyle ulusaldır.

Doğudaki ulusal cemiyetler birleştirilmiştir.(Bölgesel karar)

Mustafa Kemal Paşa sivil bir lider olarak benimsendi.(Kongre/Temsil Heyeti Başkanı)

Amasya genelgesinin esasları karara dönüştürülmüştür.

İç ve dış politika ile ilgili karar alması kongrenin meclis gibi hareket ettiğini gösterir.

Erzurum Kongresi kararlarının aşağıdakilerin hangisinde etkili olduğu savunulamaz? A) Sivil ve askerî yöneticilerin işgallere karşı mitingler

düzenlemeleri için genelgeler yayımlanması B) Lozan Antlaşması’nın bağımsızlığı savunan ruhu C) TBMM’nin toplanış ve açılış gerekçesi D) Sivas Kongresi kararları E) Amasya Protokoller

(2008/KPSS Ön lisans) Cevap: A Erzurum Kongresi’nde aşağıdakilerden hangisiyle ilgili karar alınmamıştır? A) İşgal amacı olmayan devletlerin yardımlarının kabul

edilmesi B) Ulusal sınırlar içinde vatanın bir bütün olduğu C) Hükümet işlerinin Meclis denetiminde sürdürülmesine

çalışılması D) Siyasi egemenliği, toplumsal dengeyi bozacak

ayrıcalıkların reddi E) Redd-i İlhak ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin

kurulması (2008/KPSS Ön lisans) Cevap: E

Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi’ne katılması aşağıdakilerden hangisiyle meşruluk kazanmıştır? A) Erzurum’da bulunan XV. Kolordu Komutanı Kazım

Karabekir’in Mustafa Kemal’i desteklemesi

B) Mustafa Kemal'in Ordu Müfettişliği görevinde bulunması

C) Kongre üyelerinden birinin istifa etmesi ve Mustafa Kemal’in onun yerine geçmesi

D) Mustafa Kemal’in Kongre başkanlığına seçilmesi

E) İstanbul Hükümeti’nin Erzurum Kongresi’nin toplanmasını engelleyememesi (1999 – DMS) Cevap: C

Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri (26-31 Temmuz 1919)

Batı Cephesinde Yunan ordusuna karşı mücadele eden Kuvay-I Milliye'nin bir düzen altına alınmasını ve sevk idaresine destek sağlamak amacıyla toplanmıştır.

Toplanış amacı ve aldığı kararlar açısından bölgesel bir kongredir.

Ege’deki direnişin örgütlenmesinde etki olmuştur.

Batı cephesinin temelleri atılmıştır.

Padişaha bağlılığını bildirmişlerdir.

Kurtuluş Savaşı’nda,

I. Balıkesir

II. Alaşehir

III. Erzurum

Kongrelerinin hangilerinde Kuvayı Milliye birliklerinin

malzeme ve cephane bakımından desteklenmesine ve

düşmana karşı ortak bir cephenin kurulmasına karar

verilmiştir?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 1,2 ve 3

(2010) CEVAP:D

Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)

Amasya genelgesi doğrultusunda yurdun çeşitli illerinden gelebilen delegelerle ülkenin geleceğine yönelik karar almak amacıyla toplanmıştır.

Aşağıdaki kongrelerden hangisi, - Doğrudan doğruya M. Kemal’in çağrısı üzerine toplanması - Temsilciler Kurulu üye sayısında artırıma gidilmesi özelliklerinden ikisine de sahiptir? A) Sivas Kongresi

B) Erzurum Kongresi

C) Alaşehir Kongresi

D) Afyon Kongresi

E) Edirne Kongresi (2005 – KPSS) Cevap: A

Sivas Kongresi’nde delegeler, vatanın kurtuluşu ve mutluluğundan başka hiçbir kişisel amaç izlemeyeceklerine, mevcut siyasi partilerden hiçbirinin amaçlarına hizmet etmeyeceklerine dair yemin etmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi, böyle bir yemine gereksinim duyulmasının nedenlerinden biridir? A) Ülkede birlik ve beraberliğe gerek duyulması

4

B) Azınlık milletvekillerinin meclise girmesinin sakıncalı olacağı düşüncesi

C) Mebuslar Meclisi’nin kapalı olması

D) Müdafaa-i Hukuk kuruluşlarının yaygınlaştırılmak istenmesi

E) Kongre toplanmasının Cemiyetler Kanunu’na aykırı olması (2000 – DMS) Cevap:A

İstanbul Hükümeti ve İtilaf devletlerinin baskı ve engellemeleri (Ali Galip olayı / Ankara Valisi Muhittin

Paşa) nedeniyle beklenilen katılım sağlanamadı (38

delege katılmıştır)

Ali Galip Olayı aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Erzurum Kongresi’nin toplanması B) Sivas Kongresi’nin toplanması C) İstanbul mitingleri D) TBMM’nin açılması E) İngilizlerin Samsun’u işgali

(2003 – KPSS) Cevap:B

Kongre, Anadolu’da oluşmaya başlayan ulusal irade ile İstanbul Hükümeti ve Anlaşma devletleri arasında Anadolu’nun otoritesinin kime ait olduğu mücadelesiydi.

Mustafa Kemal kongre başkanlığına seçilmiştir.

I. Erzurum kongresi

II. Sivas kongresi

III. Mebuslar meclisi

Mustafa Kemal,yukarıdakilerin hangilerinde yapılan

görüşmelere katılmıştır?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 2 ve 3

(2004) CEVAP: D

Kongre Kararları:

Erzurum kongresi kararları kabul edilerek ulusal hale getirilmiştir.

Devletin ve milletin bağımsızlığını, vatanın bütünlüğü zedelenmemek kaydıyla herhangi bir devletten ekonomik yardım alınabileceği kabul edildi.

Manda ve Himaye düşüncesi kesin olarak reddedildi.(Tam bağımsızlık)

Ali Fuat Paşa Sivas Kongresi sonucunda Batı cephesi komutanlığına atanarak batı cephesinin kontrolü sağlanmıştır.

Sivas Kongresi’nde aşağıdakilerden hangisiyle ilgili sorun

çıkmıştır?

A) Ali Fuat Cebesoy’un Umum Kuvayı Milliye

Komutanlığına atanması

B) Milli cemiyetlerin birleştirilmesi

C) Erzurum Kongresi’ne katılan delegelerin Sivas

Kongresi’ne de katılması

D) Manda yönetiminin kabul edilmesi önerisi

E) İstanbul Hükümeti temsilcisi Salih Paşa’yla

Amasya’da görüşülmesi

(2007) CEVAP:D

Milli cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirildi.(Mücadele tek elden yönetilmeye başlandı)

Aşağıdakilerden hangisi Sivas Kongresi’ni, Erzurum Kongresi’nden ayıran özelliklerden biridir? A) Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesi B) Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin

birleştirilmesi C) Azınlıklara sosyal ve siyasi dengeyi bozacak ayrıcalıkların

tanınmaması D) Temsilciler Kurulu seçilmesi E) Her türlü işgale karşı çıkılması

(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: B

Temsil kurulunun sayısı 9’dan 15’e çıkarılmış ve yetkileri bütün vatanı temsil edecek şekilde genişletilmiştir. Temsil kurulu, TBMM açılıncaya kadar hükümet gibi

hareket etmiş ve yürütme yetkisini ilk defa Ali Fuat Paşa’yı Batı cephesi komutanlığına atayarak kullanmıştır.

Sivas Kongresi sırasında Ali Fuat Cebesoy’un, Temsilciler Kurulu tarafından Kuvayı millîye Genel Komutanlığına atandığı görülmektedir. Bu durum, Temsilciler Kurulunun, I. yürütme, II. yasama, III. yargı yetkilerinden hangilerini kullandığını göstermektedir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III (2012/KPSS Ön lisans) Cevap: A

I Kongre başkanının danışmanları II. Kongreye katılan üyeler III. Temsilciler Kurulu Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde alınan kararları kongre adına yukarıdakilerden hangileri yürütmüştür? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III (2006 – KPSS / Ortaöğretim) Cevap: C I. Amasya Genelgesi II. Erzurum Kongresi kararları III. Sivas Kongresi kararları

5

Hristiyan azınlıklara siyasal egemenlik ve toplumsal dengeyi bozacak birtakım ayrıcalıkların verilmeyeceği, yukarıdakilerin hangilerinde vurgulanmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III (2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: E Aşağıdakilerden hangisi, Erzurum ve Sivas Kongresi’nin ortak kararlarından biri değildir? A) Mustafa Kemal’in kongre başkanlığına getirilmesi B) Millî kuvvetlerin etken, millî iradenin hâkim kılınması C) Vatanın parçalanmaz bir bütün olduğunun dile getirilmesi D) Temsilciler Kurulunun doğu illerinin tamamını temsil

ettiğinin kabul edilmesi E) Azınlıklara, siyasi egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak

imtiyazlar verilmesine karşı çıkılması (2010 – KPSS Lisans) Cevap: D

Kongrenin Önemi:

Toplanış şekli aldığı kararlar yönüyle ulusal bir kongredir.(Tek ulusal kongre)

Yayın yoluyla propaganda yapmak ve ulusu milli mücadele etrafında toplamak amacıyla “İrade-i Milliye” adıyla gazete çıkarılmaya başlandı. (Daha sonra adı Hâkimiyet-i Milliye olarak değiştirilmiştir)

I. İrade-i Milliye Gazetesi, II. Yenigün, III. Anadolu Ajansı, IV. Peyam-ı Sabah, Yukarıdakilerden hangileri Milli Mücadeleyi destekleyen yayın organlarındandır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III E) I, III ve IV (1999/DMS) Cevap: D I. Anadolu Ajansı II. İrade-i milliye gazetesi III. Hâkimiyet-i milliye gazetesi IV. Peyam-ı sabah gazetesi Yukarıdakilerden hangileri, Kurtuluş Savaşı’nda millî birliği tehlikeye düşürecek iç ve dış yayınlara karşı milleti uyarma görevini yapmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IV D) III ve IV E) I, II ve III (2010 – KPSS Lisans) Cevap: E

Temsil kurulu, İstanbul Hükümeti ile her türlü yazışmayı keserek Anadolu’da otoritenin kendine ait olduğunu göstermiştir.30 Ekim 1919’da Damat Ferit hükümeti istifa etmiş yerine Ali Rıza Paşa Hükümeti kurulmuştur.(Temsil heyetinin ilk siyasal başarısıdır)

İstanbul Anadolu’ya bağımlı hale gelmeye başlamıştır.

Hangisinin gerçekleştirilmesi ile ilgili kararlar Sivas Kongresi’nde alınmıştır? A) Batı Cephesi’nin ikiye ayrılması

B) Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurulması

C) Temsilciler Kurulu’nun Ankara’ya taşınması

D) Mustafa Kemal’in Meclis Başkanı seçilmesi

E) Milletvekili seçilmelerinin iki yılda bir yapılması (2006 – KPSS) Cevap: B

Sivas Kongresi’nden sonra, Temsilciler Kurulu’nun girişimleriyle Damat Ferit Paşa Kabinesi düşürülmüş ve Kabineyi Ali Rıza Paşa kurmuştur. Bu duruma göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İstanbul Hükümeti ile Anadolu arasında ilişkilerin yeniden

kurulduğu B) Padişahın Anlaşma Devletlerinin etkisinden kurtulduğu C) İstanbul Hükümetinin Anadolu’nun gücünü tanıdığı D) Damat Ferit Paşa Kabinesinin Temsilciler Kurulu

çalışmalarına karşı olduğu E) Ali Rıza Paşa Kabinesinin Sivas Kongresi’nde seçilen

Temsilciler Kurulunun isteklerine uymak zorunda kalabileceği

(2008/KPSS Lisans) Cevap: B Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan,

I. Kuvayı Milliye'nin etken ve milli iradenin egemen

kılınması

II. Azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengeyi

bozacak ayrıcalıkların verilmemesi

III. Milli Meclisin toplanması

Kararlarından hangilerinin “ülkenin parçalanmaz bir bütün

olduğu” ilkesini desteklediği savunulabilir?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 1,2 ve 3

(2010) CEVAP:E

Millî Mücadele, halkın seçtiği temsilcilerin almış olduğu kararlarla yürütülen bir kurtuluş hareketidir. Aşağıdakilerden hangisi bu hareketin içinde yer almaz? A) Erzurum Kongresi’nin toplanması B) Saltanat Şurası’nın toplanması C) Sivas Kongresi’nin toplanması D) TBMM’nin açılması E) Alaşehir Kongresi’nin toplanması (2012/KPSS Önlisans) Cevap: B

Amasya Görüşmeleri (20-22 Ekim 1919) Damat Ferit Paşanın istifasıyla göreve gelen Ali Rıza Paşa

hükümeti ayakta kalabilmek için Anadolu ile işbirliği yapma zorunluluğunu anlamış ve Heyet-i Temsiliye ile anlaşma yoluna gitmiştir.

6

Bahriye Nazırı Salih Paşa başkanlığında bir heyet ile Temsil Kurulu başkanı Mustafa Kemal Paşa arasında imzalanan protokoldür

Sivas’ta milli bir kongrenin acilen toplanması

Bütün illerin her sancağından halkın güvenini kazanmış

delegelerin en kısa zamanda yola çıkarılması

Amasya Görüşmelerinde,

I. Ali Fuat Cebesoy’un Umum Kuvayı Milliye

Komutanlığı’na atanması

II. Mebuslar Meclisi’nin toplanacağı yerin belirlenmesi

III. Temsilciler Kurulu’nun oluşturulması

Konularından hangileri ele alınmıştır?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 2 ve3

(2004) CEVAP:B

Yukarıdaki çağrılar aşağıdakilerden hangisinin

kapsamındadır?

A) Erzurum kongresi

B) Amasya genelgesi

C) Sivas kongresi

D) Amasya protokolü

E) Alaşehir kongresi

(2010) CEVAP:B

Görüşmenin Önemi:

İstanbul Hükümeti, Salih Paşayı Ankara’ya göndermekle Sivas kongresi kararlarını ve Temsil kurulunu resmen tanımıştır.

Mustafa Kemal Paşa ve Temsilciler Kurulunun, Sivas Kongresi’nden sonra İstanbul Hükûmetine karşı kazandığı ilk siyasi başarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Amasya Genelgesi’nin yayımlanması B) Amasya Görüşmelerinin yapılması C) Mebusan Meclisinin açılması D) Misakımillî’nin ilan edilmesi E) Saltanat Şûrasının toplanması

(2012 – KPSS Lisans) Cevap: D

İstanbul Hükümeti Mebuslar meclisinin açılması kararını kabul etmiş ancak bunun dışındaki kararları otoritesini koruma adına kabul etmemiştir.

Amasya Görüşmeleri’ne katılan Salih Paşa’nın alınan kararların resmi nitelikte olmadığını Temsilciler Kurulu’na söylemesi, kendisiyle ilgili olarak hangisini gösterir? A) Tutuklanmaktan korktuğunu

B) Alınan kararlarda etkili olduğunu

C) Görüşmelere hükümetten gizli katıldığını

D) Anadolu’daki ulusal harekete katılacağını

E) Kararları, hükümetin kabul etmesinden endişe duyduğunu (2006 – KPSS) Cevap:E

Temsilciler Kurulu, Amasya Görüşmeleri’nde İstanbul Hükümeti’nden Sivas Kongresi’nin saptadığı dış politikaya uymasını istemiştir. Buna göre; Temsilciler Kurulu’nun, aşağıdakilerden hangisini vurguladığı savunulur? A) Yabancı sermayeden yararlanması

B) Malta sürgünlerinin geri getirilmesi

C) Manda ve himaye reddi

D) Mebuslar Meclisi’nin İstanbul’da toplanması

E) Antlaşma Devletleri ile barış için görüşme yapılması (2004 - KPSS) Cevap: C

Mebuslar meclisinin İstanbul dışında bir yerde toplanması fikri Kanun-i Esasiye aykırı olduğu gerekçesiyle kabul edilmedi.

Amasya Görüşmeleri’nde İstanbul Hükümeti ile Temsilciler Kurulu aşağıdaki konuların hangisinde anlaşmaya varamamıştır? A) Ali Rıza Paşa’nın sadrazamlığa getirilmesi

B) Mebuslar Meclisinin toplanacağı yerin belirlenmesi

C) Barışın en kısa zamanda sağlanması

D) Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin hukuki bir kuruluş olarak kabul edilmesi

E) Seçimlerin en kısa sürede yapılması (2007/KPSS) Cevap: B

İstanbul Hükümeti tavrını Anadolu’ya göre düzenlemeye başladı.

Amasya Protokolü, Osmanlı hükümetiyle ulusal örgüt arasında uyuşma sağlamış ve ayrıca Sivas Kongresi kararları benimsenmiştir.

Amasya Görüşmeleri’nde yapılan üçüncü protokolle, Ermeni göçü sırasında suç işleyenlerin mebus seçimlerine katılmalarının önlenmesi istenmiş, siyasi partilerin ve Hristiyan toplulukların seçime katılmalarının sağlanması için çaba gösterileceği belirtilmiştir. Bu durumun aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olduğu savunulamaz? A) Meclise ülkeyi temsil eden tüm siyasi görüşlerin girmesi

gereğine inanıldığının

B) Seçimlerin yapılması için huzurlu bir ortamın sağlanmaya çalışıldığının

C) Seçimlerin erken yapılmasının zaman kazandıracağının

D) Uygulamalarda adil davranılmasının gereğine inanıldığının

E) Birlik ve beraberliğin sağlanmasına gerek görüldüğünün (2008/KPSS Lisans) Cevap: C

Temsil Kurulunun Ankara’ya Gelişi (27 Aralık 1919)

7

Temsil kurulu, İstanbul’da toplanacak olan Meclis-i Mebusan’ın çalışmalarını yakından izlemek amacıyla Ankara’ya gelmiştir.

Ankara’nın merkez yapılmasının nedenleri: Ankara’nın ulaşım olanakları, Düşman tehlikesinden uzaklığı açısından güvenli bir

konumda bulunması, Ankara’nın Ali Fuat Paşanın kontrolünde olması (Batı

Cephesi), Demiryolu ulaşımı ve Haberleşme yönünden elverişli

olması, İstanbul’daki gelişmeleri daha yakından izleme

imkânının olması, Asıl savaşın gerçekleşeceği Batı cephesine yakın

olması.

Temsilciler Kurulu’nun çalışma yeri olarak Ankara’yı seçmesinde, I. Savaş alanlarına yakın olması,

II. İstanbul’daki siyasi gelişmeleri yakından izleyebilme olanağı vermesi,

III. TBMM’nin açılması, durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III (2008/KPSS Önlisans)Cevap: D

Ankara’da 10 Ocak 1920’den itibaren Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi yayınlanmaya başladı.

Mustafa Kemal Paşa daha sonra milletvekillerini Ankara’ya çağırmış ve onlara mecliste takınılacak taviz hakkında bilgi vermiştir. Buna göre, Mustafa Kemal Paşa Meclise katılmasa dahi meclis

başkanı seçilecek Mecliste bir Müdafaa-i Hukuk grubu oluşturulacak İstanbul Hükümetine (Ali Rıza Paşa) güvenoyu

verilmeyecek Misak-ı Milli kararları meclise sunularak onaylanması

sağlanacaktır.

Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin Toplanması (12 Ocak 1920)

Amasya görüşmeleri sonucunda alınan karar gereğince toplanmıştır.

Temsil Heyeti:Meclisin bağımsızlık kararı alacağını,

İstanbul Hükümeti: Padişahın aleyhinde karar alınamayacağını,

İtilaf Devletleri: Kendileri ile barış antlaşması yapılmasını düşünmektedirler.

Mustafa Kemal Paşa ile Ankara’da görüşen milletvekilleri İstanbul’da çeşitli baskı ve etki altında oldukları için sözlerinde duramamış ve Mustafa Kemal Paşa’yı meclis başkanlığına seçememişlerdir. Ancak Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk grubu yerine “Felah-ı Vatan” adında bir grup oluşturuldu. NOT: Felah-ı Vatan Grubu 1. mecliste yer almamıştır.

12 Ocak 1920 tarihinde toplanan Osmanlı Mebuslar

Meclisinde aşağıdakilerden hangisi kabul edilmiştir?

A) Seçimlerin yapılması

B) Yeni bir anayasa yapılması

C) Misak- Milli

D) Meclisin Ankara’da toplanması

E) Damat Ferit Hükümetlerinin düşürülmesi

(2010) CEVAP:C

Misak-ı Milli (28 Ocak 1920)

Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz. 30 Ekim 1918’de işgal edilmeyen Türk ve İslam çoğunluğunun bulunduğu bölge bölünmez bütün olacaktır.

Mondros Ateşkesi imzalandığında düşman işgali altında bulunan Arap memleketlerinin durumu halkın serbestçe verecekleri oylarla belirlenmelidir.

Doğuda üç sancakta (Kars, Ardahan, Batum) yaşayan halkın geleceği, halkın oylarıyla belirlenecektir.

Azınlıkların hakları, komşu memleketlerdeki Müslüman halkın haklarının korunması şartı ile kabul edilecektir. (Halkların eşitliği ilkesi)

İstanbul’un ve Marmara Denizinin güvenliği sağlanmalıdır.

Batı Trakya’nın hukuki durumunun tespiti de halkın tam bir özgürlükle vereceği kararlara uygun olmalıdır.

Misak-ı Milli’de; I. Batı Trakya II. Kars, Ardahan ve Artvin III. Arap ülkeleri IV. Doğu Trakya yörelerinden hangilerinin siyasi geleceklerinin belirlenmesi için halk oylaması yapılması istenmiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve IV

D) I, II ve III

E) II, III, IV (1999 – DMS) Cevap:D

Osmanlı devletinin politik, ekonomik ve mali gelişmesini köstekleyen ve hukuk alanında egemenliğini sınırlayan ayrıcalıklar (kapitülasyonlar) ortadan kaldırılacaktır.

Sınırlar, Boğazlar ve İstanbul’la ilgili hükümler kabul Bu edildiğinde Osmanlı borçları ödenecektir.

Koşullar sağlandıktan sonra boğazların dünya ticaretine açılması konusunda ilgili devletlerce verilecek olan karar geçerlidir. I. Sınırlar

II. Azınlık hakları

III. Batı cephesi’nin ikiye ayrılması

Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nde yukarıdakilerden

hangileriyle ilgili kararlar alınmıştır?

A) Yalnız 1

B) Yalnız

8

C) 1 ve 2

D) 2 ve 3

E) 1,2 ve 3

(2004) CEVAP:C

5 – Misal-ı Milli’de azınlık haklarının,komşu memleketlerdeki

Müslüman halkın da aynı haklardan yararlanmaları şartıyla

kabul ve temin edileceği belirtilmiştir.

Bu durum, aşağıdakilerden hangisi yönündeki kararlılığı

göstermektedir?

A) Azınlık haklarının sağlanmasına eşitliği temel alma

B) Azınlıkları Türk uyruklu sayma

C) Azınlıklarla yabancılara eşit haklar tanıma

D) Azınlık haklarını uluslararası bir komisyonda saptama

E) Ülkede bulunan azınlık sayısını azaltma

(2004) CEVAP:A

Misak-ı Milli’de yer alan,

I. Türkiye’deki azınlıklara,komşu ülkelerdeki

Müslümanlara tanındığı düzeyde hak verilmesi

II. Siyasi,adli,mali gelişmeye engel olan

kapitülasyonların kaldırılması

III. Hükümet merkezi olan İstanbul şehri ve Marmara

Denizi’nin güvenliğinin her türlü müdahale ve

saldırıya karşı korunması

Kararlarından hangileri bağımsız devlet anlayışının ilke

edinildiğini gösterir?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 1,2, ve 3

(2010) CEVAP:E

Aşağıdakilerden hangisi Misak-ı Millî’de yer alan konulardan biridir? A) Batı cephesinin açılması

B) Düzenli ordunun kurulması gereği

C) Batı Trakya’nın geleceğinin halkoyuyla belirlenmesi

D) Temsilciler Kurulunun seçilmesi

E) Anadolu ve Trakya’daki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin birleştirilmesi

(2010 – KPSS Lisans) Cevap:C Misak-ı Milli’nin Önemi:

Misak-ı Milli kararlarıKara (Kapitülasyonlar), Boğazlar,

Osmanlı Borçları, Referandum, Sınır, Azınlıklar’ ya

düşmüştür.

Misak-ı Milli ile ulusal ve bölünmez Türk vatanının sanırları çizildi.

Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar Osmanlı mebuslar meclisi tarafından da kabul edildi.

Misak-ı Milli ile belirlenen sınırlar Lozan Barış Antlaşması ve sonraki değişikliklerle bugünkü sınırlarımızı oluşturmuştur.

Türk milletinin kabul edeceği barış şartlarının sınırları belirtilmiştir.

İtilaf devletleri Misak-ı milli kararlarına tepki olarak, 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal etmiş, Mebuslar Meclisi’ni dağıtmış ve bir kısım

milletvekillerini tutuklamışlardır.

İstanbul’un Anlaşma Devletleri tarafından işgal edilmesi ve

Mebuslar Meclisinin dağılmasına aşağıdakilerden hangisinin

neden olduğu savunulabilir?

A) İstanbul hükümetiyle Temsilciler Kurulunun görüşme

yapması

B) Ali Fuat Paşa’nın Kuvayı Milliye Komutanlığına atanması

C) Hükümet üyelerinin Meclis dışından seçilmesi

D) Misak-ı Milli’nin ilan edilmesi

E) Erzurum’da kongre toplanması

(2011) CEVAP:D

İstanbul’un İşgali(16 Mart 1920)

İtilaf devletlerinin İşgalden Kuvay-ı Milliye’yi sorumlu tutmak ve halkın Kuvay-ı Milliyecilere karşı harekete geçmelerini sağlamak amacıyla İstanbul’u resmen işgal etmişlerdir.

12 Nisan 1920’de Damat Ferit Paşa Meclis-i Mebusan’ı feshettiğini açıkladı. (TBMM’nin açılmasının nedeni)

İstanbul’un işgali Mustafa Kemal Paşa’nın haklılığını ortaya koymuştur.

Rauf Bey tutuklanarak Malta’ya sürüldü. Kalanlar Anadolu’yu geçerek milli mücadeleye katılmışlardır. Bu da, İstanbul’da ümit kalmadığı görüldü. Mustafa Kemal Paşa’ya padişah adına söz söyleme

hakkı doğdu. İşgale Anadolu’nun Tepkisi:

Mustafa Kemal Paşa İstanbul’un işgalini devletleri ve dünyanın tarafsız devletleri nezdinde protesto etmiş ve bazı önlemler almıştır: İstanbul ile telefon ve telgraf görüşmeleri kesilmiş, İtilafların Anadolu’ya yapacakları sevkiyatı önlemek

amacıyla Geyve ve Ulukışla rayları tahrip edilmiş, Osmanlının Anadolu’daki gelir kaynaklarına ve

vergilerine el konulmuş, Anadolu’da bazı itilaf devletleri görevlileri

tutuklanmıştır.

9

Mustafa Kemal Paşa’nın Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra İstanbul’a gelerek düşüncelerini yaymak için Fethi Bey’le birlikte çıkardığı gazete aşağıdakilerden hangisidir? A) Tasvir-i Efkâr B) Yenigün C) Minber D) İkdam E) Hakimiyet-i Milliye (2012/KPSS Lisans) Cevap:C

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN AÇILMASI (23 Nisan 1920)

İtilaf devletlerinin Mebuslar Meclisi’ni kapatması üzerine halkın iradesini etkin hale getirmek amacıyla açtığı meclistir. I. TBMM’nin açılması

II. İstanbul’un resmen işgal edilmesi

III. Amasya Protokolleri’nin imzalanması

Yukarıdakilerden hangileri son Osmanlı Mebuslar

Meclisi’nde Misak-ı Milli’nin ilan edilmesinden sonra

ortaya çıkan gelişmeler arasındadır?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 1,2 ve 3

(2006) CEVAP:D

TBMM’nin açılması aşağıdakilerden hangisine bir

cevap niteliğindedir?

A) Mebusan Meclisinde Felah-ı Vatan Grubu kurulmasına B) İstanbul’un resmen işgal edilmesine

C) Amasya Görüşmeleri ’nin yapılmasına D) Londra Konferansı’na İstanbul Hükûmetinin davet

edilmesine E) Anlaşma Devletleri’nin Mondros Anlaşması’na dayanarak

yurdu işgale başlamasına (2012/KPSS Ortaöğretim) Cevap: B

Temsil Kurulu’nun görevi sona ermiştir.

Ankara’ya gelen milletvekilleri başlıca üç gruptan oluşuyordu; Mustafa Kemal Paşa’nın genelgesi sonucunda yapılan

seçimle belirlenenler, Osmanlı Mebuslar Meclisinden gelenler, Malta’dan sürgünden dönen 14 milletvekili.

23 Nisan 1920’de meclis 120 milletvekili ile toplanmıştır.

24 Nisan 1920’de M. Kemal’in başkan seçilmesiyle TBMM’nin birinci dönemi başlamış oldu. Gündemi belli olmadığı için Mustafa Kemal Paşa’nın sunduğu önerge görüşülerek karara bağlanmıştır. Kabul edilen önergeye göre:

Hükümet kurmak gereklidir.

Geçici kaydıyla bir hükümet reisi tanımak veya padişah kaymakamı atamak doğru değildir. Meclisin bağımsızlığı ve devamlılığı belirtilmiştir.

Mecliste toplanmış milli iradeyi gerçek olarak vatanın mukadderatına hâkim kılmak temel ilkedir. TBMM’nin üstünde güç yoktur. İstanbul hükümeti yok sayılarak, ulusal iradenin her

şeyin üstünde olduğu vurgulanmıştır.

TBMM yasama ve yürütme yetkisine sahiptir. Meclisten ayrılacak bir heyet meclise vekil olarak hükümet işlerini görür. Meclis reisi bu hükümetin de reisidir. İlk TBMM’de “Güçler Birliği İlkesi” ve “Meclis

Hükümeti Sistemi” kabul edilmiştir.(Hızlı karar almak amaçlanmıştır) Not: Olağanüstü yetkili meclistir.

I.TBMM İstiklal Mahkemeleri ile yargı yetkisini de kullanmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi, TBMM’nin güçler birliği ilkesi doğrultusunda yargı gücünü kullandığına delil olarak gösterilebilir? A) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması B) Firariler Hakkında Kanun çıkarılması C) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun hazırlanması D) Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun uygulamaya konması E) İstiklal Mahkemeleri üyelerinin saptanması (2012/KPSS Ortaöğretim) Cevap: E

Padişah ve halifenin durumu bulunduğu baskıdan kurtulduktan sonra meclis tarafından belirlenecektir. Ulusal birliği zedelememek için padişah

tartışmalardan uzak tutulmuştur.

I. TBMM’NİN ÖZELLİKLERİ:

Milli Mücadele Dönemi Yayınlar

Yararlı Zararlı

Yenigün Minber Vakit İleri İstikbal Tasviri Efkar Açıksöz İkdam Albayrak

Emel İ

Alemdar Aydede Ferda Güleryüz Peyami sabah Ümit

10

İlk TBMM bir kurucu meclis niteliği taşımaktadır. Ancak farklı görüşlere sahip olan milletvekilleri arasında birliği bozmamak için “Olağanüstü Yetkilere Sahip Meclis” ilkesi benimsenmiştir. Not: Yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kendinde toplamıştır.

İlk mecliste farklı görüşlere sahip insanlar bulunmaktaydı. Bu insanları birleştiren temel amaç Misak-ı Millînin gerçekleştirilmesiydi.

Demokratik, ihtilalci, milliyetçi ve halkçı özelliklere sahiptir.

İlk TBMM’de ülkenin düşman işgalinden kurtuluşuna kadar, milletvekillerinin siyasal parti ve grup hareketlerini yasaklayan hükümler getirilmeye çalışılmasındaki amacın aşağıdakilerden hangisi olduğu savunulabilir? A) Anayasal düzene geçmek B) Çok partili döneme geçişi geciktirmek C) Meclisteki milletvekili sayısını değişmeyen hâle getirmek D) Anadolu ve Rumeli’deki ulusalcı düşüncede olanları bir

cemiyet altında birleştirmek E) Ulusal birliğin parçalanmasını engellemek

(2008/KPSS Ortaöğretim) Cevap: E

30 Nisan’da TBMM’nin kurulduğu diğer Avrupa devletlerine duyurularak İstanbul Hükümeti ile yaptıkları, yapacakları anlaşmaların Türk Milletinin gerçek temsilcisi olan TBMM tarafından tanınmayacağı ifade edildi.

I.TBMM 23 Nisan 1920 - 11 Ağustos 1923 tarihleri arasında görev yapmıştır.

Bir ihtilal meclisi olup tek yaptığı İnkılap Saltanatın kaldırılmasıdır.

Ulusal Kurtuluş Savaşını yürütmüş ve bağımsızlığını sağlamıştır.

“TBMM” adının kullanılması yeni devletin milliyetçi düşünceler taşıdığını ve Türk milletine dayandığını ortaya koymaktadır.

TBMM Hükümeti’nin yaptığı atamalar, genelgeler ve yasaları yayınlamak amacıyla Ceride-i Resmiye adıyla İlk resmi gazete çıkarıldı. Cumhuriyet’in ilanından sonra “Türkiye Cumhuriyeti’nin Resmi Gazetesi’dir.”kaydıyla çıkmıştır. I. TBMM'nin Kanunları

Ağnam vergisinin 4 kat artırılması

Dış gümrük vergisinin 5 kat artırılması

Hıyanet-i Vataniye Kanunu

İstiklal Mahkemeleri Kanunu

Başkomutanlık Kanunu

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu

Saltanatın Kaldırılması NOT: Takrir-i Sükun ve Tekalif-i Milliye emirlerinde I. meclisin onayı yoktur.

I. TBMM’YE KARŞI AYAKLANMALAR

Milli mücadeleye karşı ayaklanmalar 1919 yılında başlamış ancak TBMM’nin açılmasıyla yoğunluk kazanmıştır. Ayaklanmalar dört gruba ayrılır: A) İstanbul hükümetinin Çıkardığı

Otoritesini Anadolu’da korumak amacıyla çıkarmıştır. Ahmet Anzavur ayaklanması Kuvay-ı İnzibatiye (Halifelik ordusu ) ayaklanması

B) İtilaf (Anlaşma) Devletlerinin Çıkardığı İtilaf Devletlerinin Anadolu’daki çıkarlarının korumak amacıyla çıkarmışlardır.

Bolu-Düzce-Hendek-Adapazarı ayaklanması Çopur Musa (Afyon) ayaklanması Çapanoğlu (Yozgat) ayaklanması Delibaş Mehmet (Konya) ayaklanması Milli Aşiret (Urfa) ayaklanması, Şeyh Recep ayaklanması Cemil Çeto ayaklanması vb.

C) Azınlıkların Çıkardığı Kendi devletlerini kurmak istemeleri amacıyla

çıkarılmıştır. Ermeni Hınçak-Taşnak ayaklanması Pontus-Rum ayaklanması

D) Kuvay-ı Milliye’nin Çıkardığı Düzenli orduya katılmak istemediklerinden

ayaklanmışlardır. Demirci Mehmet Efe ayaklanması Çerkez Ethem ayaklanması Yörük Ali ayaklanması

Aşağıdaki ayaklanmalardan hangisi, Kurtuluş Savaşı’nda çıkan ayaklanmalardan biri değildir? A) Menemen Ayaklanması B) Delibaş Mehmet Ayaklanması C) Çopur Musa Ayaklanması D) Şeyh Recep Ayaklanması E) Cemil Çeto Ayaklanması (2006/KPSS Lisans) Cevap: A Aşağıdakilerden hangisi TBMM’ye karşı başlatılan ayaklanmaların nedenlerinden biri değildir? A) Seçim çalışmalarının başlaması B) Azınlıkların devlet kurmak istemesi C) İstanbul Hükümetince halkın dinî duygularının kötüye

kullanılması D) Osmanlı Devleti’nin zayıflığından yararlanarak bazı

ailelerin otoriteyi ellerine geçirmesi E) Bazı Kuva-i Milliye birliklerinin yeni orduya katılmaya ve

devlet düzenine girmeye karşı olması (2008/KPSS Lisans) Cevap: A Millî Mücadele yıllarında meydana gelen gelişmelerden hangisi “millî birlik ve beraberlik ilkesine” aykırı bir

11

durumdur? A) TBMM’nin kurulması B) Direniş cemiyetlerinin kurulması C) Kuvayı milliye’nin ortaya çıkması D) Kongrelerin toplanması E) İç ayaklanmaların başlaması (2012/KPSS Ön Lisans) Cevap: E

TBMM’nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Önlemler:

Hıyanet-i Vataniye kanunu çıkarıldı. (29 Nisan 1920) Bu kanunla TBMM’ye karşı ayaklanmalar, varlığını inkâr edenler vatan haini sayılacak ve gerekirse ölümle cezalandırılacaktır.

Hıyanet-i Vataniye Kanunu aşağıdakilerden hangisi için çıkartılmıştır? A) Seçimlerin yapılması B) TBMM’nin varlığının korunması C) Saltanatın kaldırılması D) Düzenli ordunun kurulması E) Osmanlı hanedanının yurt dışına gönderilmesi (2006/KPSS Önlisans) Cevap: B

Hıyanet-i vataniye kanununun çabuk ve etkili olarak işlemesini sağlamak amacıyla “İstiklal Mahkemeleri” kuruldu.

Aşağıdakilerden hangisinin,TBMM’nin varlığına yönelik

hareketleri önleme amacı yoktur?

A) Düzenli ordunun kurulması

B) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması

C) İstiklal Mahkemelerinin kurulması

D) Ayaklanmaların bastırılması

E) “Meclis Hükümeti”modelinin benimsenmesi

(2003) CEVAP:E

Kuvay-ı Milliye,I. TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmaları bastırmışsa da düzenli ordunun kurulması ile kaldırılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisinin, TBMM’nin varlığına yönelik tehditleri önleme amacı yoktur? A) Düzenli ordunun oluşturulması B) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması C) Meclis Hükümeti sisteminin benimsenmesi D) Ayaklanmaların bastırılması E) İstiklal Mahkemeleri’nin kurulması (2003/KPSS) Cevap: C

I. Menemen Olayı’nın bastırılması, II. Yozgat Ayaklanması’nın bastırılması, III. İnönü Savaşları’nın kazanılması, Kuvay-ı Milliye yukarıdakilerin hangilerinde etkili olmayı başarmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III (2005/KPSS) Cevap: B

TBMM’nin açılmasından sonra,

I. Mecliste gruplaşmaların oluşmaya başlaması

II. Kuvayı Milliye birliklerinin ihtiyaçlarının Milli Savunma

Bakanlığı’nca karşılanması

III. Batı ve Güney cephelerinin Genelkurmay Başkanlığı’na

bağlanması

Gelişmelerinden hangileri askeri gücün belli bir

otoriteye bağlı olmasının gerekliliği görüşünün

uygulandığını gösterir?

A) Yalnız 1

B) Yalnız 2

C) Yalnız 3

D) 1 ve 2

E) 2 ve 3

(2007) CEVAP:E

İstanbul Hükümetinin fetvasına karşı Rıfat Börekçi ve arkadaşları tarafından karşı fetva hazırlandı.

Halkı bilinçlendirmek için “İrşat (Öğüt) Heyetleri” kurulmuştur.

Ankara’da Anadolu Ajansı ve Hâkimiyet-i Milliye ile İstanbul Hükümeti’nin basın – yayın yoluyla yaptığı aleyhte propagandalara karşılık verildi.

Kurtuluş Savaşı’nda, TBMM Hükümetinin yarı resmî yayın organı hâline gelen gazete aşağıdakilerden hangisidir? A) Hakimiyet-i Milliye B) Peyam-ı Sabah C) İrade-i Milliye D) Yenigün E) İkdam (2009 – KPSS) Cevap: A

Ayaklanma Sonuçları:

Milli mücadelenin uzamasına neden oldu.

Kurtuluş Savaşının kazanılması gecikti.

Yunanlılar Anadolu’nun en içlerine kadar yayılma zemini buldular.

TBMM’nin tanınmasına ve Anadolu’ya hâkim olmasına ortam hazırladı.

Milli kaynak zayiatı meydana geldi, kuvvetler birbirine karşı kullanıldı.

Kardeş katline ve mücadelesine neden oldu. Aşağıdakilerden hangisi, TBMM’ye karşı çıkarılan ayaklanmaların sonuçlarından biridir? A) Ulusal kongrelerin toplanması B) Ulusal mücadelenin zorlaşması C) Azınlık ayaklanmalarının çıkması D) Tekâlif-i Millîye Emirlerinin çıkarılması E) Afganistan’la dostluk antlaşmasının imzalanması (2008/KPSS Önlisans) Cevap: B SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920)

Büyük devletler 18-26 Nisan 1920’de San Remo’da toplanarak Osmanlı devleti ile yapılacak barışı görüşmeye başladılar.

12

İmzalanma Nedenleri: I. TBMM’nin önderliğinde güçlenen Anadolu Hareketi

karşısında İstanbul Hükümeti ile itilaf devletlerinin telaşa düşmesi

İstanbul Hükümetinin varlığını devam ettirmek amacıyla itilaf devletleriyle hemen barış imzalayıp Anadolu Hareketini sona erdirmek istemesi

SEVR ANTLAŞMASININ ÖNEMİ:

Sevr antlaşması İtilaf devletlerinin Misak-ı milli kararlarına tepki olarak ortaya koydukları yazılı metindir.

I. Dünya Savaşının galipleri Osmanlı Devletini paylaşmıştır

Osmanlı mebuslar meclisinin onayından geçmediği için

Kanun-i Esasiye ve Osmanlı halkının iradesine ters düşmüştür. Bu yüzden resmi anlamda geçersizdir. (Ayastefanos Antlaşması gibi)

TBMM ve Türk halkı tarafından kabul edilmediği için yürürlüğe girmemiştir.

Osmanlı devletinin imzaladığı son anlaşmadır.

Kurtuluş Savaşı sonucu Sevr geçerliliğini yitirmiş, onun yerine Lozan Zaferi kazanılmıştır.

TBMM anlaşmayı tanımadığını ilgili devletlere bildirmiştir.

19 Ağustos 1920’de çıkardığı genelge ile Sevr’i imzalayanları vatan haini ilan etmiştir.