misir ulke raporu_2013

Download Misir ulke raporu_2013

If you can't read please download the document

Upload: ulkeraporlari2013

Post on 25-Dec-2014

427 views

Category:

Documents


13 download

DESCRIPTION

ulke_raporu_2013

TRANSCRIPT

  • 1. MISIR LKE RAPORU Hazrlayan : Zeynep TATEPE BLG Ankara - February, 2013
  • 2. MISIR Temel Sosyal ve Ekonomik Gstergeler Temel Sosyal Gstergeler Resmi Ad MsrArap Cumhuriyeti Devlet ekli Cumhuriyet Nfus 83 milyon Yzlm 1.001.450 km 2 Dil Arapa Din Mslman (% 90) - Hristiyan (% 10) Para Birimi Msr Poundu (EGP veya LE) Bakent Kahire Balca ehirler Kahire (Bakent), skenderiye, Aswan, Asyut, Port Said Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Msr lke Raporu, Kasm 2012 Temel Ekonomik Gstergeler 2007a 2008a 2009a 2010a 2011a 2012c 2013c 132,2 164,8 188,0 214,4 231,1 254,9 253,9 7,1 7,2 4,7 5,1 1,8 2,2 3,3 5.059 5.666 5.878 6.154b 6.286b 6.406 6.616 8,9 8,7 9,4 9 12b 12,5 11,6 GSYH (milyar ABD dolar) Reel byme (%) Kii ba GSYH d (ABD dolar) sizlik (ort; %) Tketici fiyat enflasyonu (ort; %) 9,5 18,3 11,8 11,1 10,2 7,6 8,2 5,63 5,43 5,55 5,63 5,94 6,05 6,82 hracat (fob-milyon ABD dolar) 24.455 29.849 23.089 25.024 27.913 26.078 28.582 thalat (fob- milyon ABD dolar) 45.256 56.623 45.564 52.698 56.132 59.323 63.218 Cari denge (milyon ABD dolar) 194 -1.331 -3.195 -5.596 -7.581 -8.133 -8.254 Dviz kuru LE: $ (ort) Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Msr lke Raporu, Ekim 2012 a Gerekleen b EIU projeksiyonu c EIU tahmini d Satn alma gc paritesiyle yesi Olduu Uluslararas Kurulular ABEDA, AfDB, AFESD, AMF, AU, BSEC (gzlemci), CAEU, CICA, COMESA, D-8, EBRD, FAO, G-15, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, LAS, MIGA, MINURSO, MONUSCO, NAM, OAPEC, OAS (gzlemci), OIC, OIF, OSCE (partner), PCA, UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNISFA, UNMIL, UNMISS, UNOCI, UNRWA, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO. Genel Bilgiler Corafi Konum Msr topraklarnn byk blm Afrika ktasnn kuzey dousunda yer almakla birlikte, lkenin kuzey dou blgesi Svey kanal ile Arap yarmadasndan ayrlmaktadr. Msr douda srail ve Suudi Arabistan, batda Libya, gneyde ise Sudan ile komudur. Siyasi ve dari Yap 1517 ylnda Osmanl mparatorluu idaresine geen Msr, 1914 ylna kadar resmen bu -, 2013 2 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 3. mparatorluun bir paras olarak kalm, bu tarihte 1883'te lkede siyasal egemenliini kurmu olan ngiltere'nin himayesine girmitir. Msr 1798-1801 tarihleri arasnda ise Fransz igali altnda kalmtr. 1922 ylnda iktidara gelen Kral Fuad Msr'n bamszln iln etmitir. Ancak, Msr'daki ngiliz askerleri 1946 ylna kadar lkeden ekilmemi, bu tarihte ise Svey Kanal blgesini ellerinde bulundurmak kouluyla lkenin dier kesimlerini terketmitir. 1952 ylnda General Necip ve Albay Nasr'n liderliindeki gen subaylar tarafndan gerekletirilen darbe sonucunda Kral Faruk lkeyi terketmek zorunda braklm ve 1953 ylnda Cumhuriyet kurulmutur. 1956 ylnda yaplan seimlerde Cemal AbdlNasr Bakan olarak seilmitir. Bakan Nasr, lkede sosyalist ilkelere dayal bir ekonomik dzen kurmu, d politikada ise, aamal olarak, sosyalist blok lkeleriyle yakn ekonomik, siyasi ve kltrel ilikiler iine girmi, Balantszlar hareketinin kurucular arasnda yer almtr. Msr, 1948'de ve 1967'de, dier Arap lkelerinin bazlaryla birlikte srail karsnda byk yenilgiye uramtr. 1970 ylnda Nasr'n lm ile Enver Sedat Devlet Bakan olmu ve 1981 ylnda bir suikast sonucu ldrlnceye kadar, lkede nemli ekonomik, sosyal ve siyasal deiiklikler gerekletirmitir. Bakan Sedat, Nasr'n aksine, Msr' bata ABD olmak zere Bat dnyasna yaklatrm, Msr ekonomisinde zel sektre yeniden yer verilmi, "ak kap" politikas uygulanmaya balanarak yabanc sermayenin lkeye gelmesi salanmtr. Sedat, nce srail'e kar 1973 Savan kazanm, 1978'de ise Camp David Anlamasyla srail ile Msr arasnda bar kurmu, srail bu anlama uyarnca igal ettii Msr topraklarndan 1981 ylnda geri ekilmitir. ki lke arasnda 1980 ylnda diplomatik iliki kurulmutur. Enver Sedata dzenlenen suikastn ardndan 1981 ylnda Cumhurbakanlna getirilen ve nclleri gibi asker kkenli olan Hsn Mbarek, ieride Enver Sedat'n uygulad ekonomik ve sosyal politikalar ana hatlaryla srdrm ve bata ABD olmak zere Bat dnyasyla yakn ilikiler tesis etmitir. Msr, Cumhurbakan Mbarek dneminde de Filistin sorununun zmlenmesi abalarnda nde gelen bir rol stlenmi, ayrca Camp David sonras karld slam Konferans rgt'ne, daha sonra da Arap Ligine geri dnmtr. 30 yl iktidarda kalan Mbarek 25 Ocak 2011de balayan ve 18 gn sren protesto gsterileri sonucunda istifa etmitir. 25 Ocak ya da Tahrir Devrimi olarak adlandrlan bu tarihi krlma, Msrda devam etmekte olan yeni bir ina srecinin balangc olmutur. Tahrir Devrimi sonrasnda Parlamentonun alt ve st kanatlar feshedilmi, Cumhurbakan Mbarak bata olmak zere Hkmet yelerinin nemli bir ksm ve nde gelen st dzey brokratlardan bazlar tutuklanmlardr. 1971 tarihli Msr Anayasas Tahrir Devrimi sonrasnda askya alnm ve Silahl Kuvvetler Yksek Konseyi ynetime el koymutur. 2011 yl sonunda ise Halk Meclisi seimleri yaplm ve zgrlk ve Adalet Partisi Halk Meclisindeki sandalyelerin %47sini, El Nur Partisi ise sandalyelerin %25ini kazanmtr. 29 Ocak11 Mart 2012 tarihlerinde ise Danma (ura) Konseyi seimleri geekletirilmitir. 2012 ylnn Haziran aynda Anayasa Mahkemesinin Meclisi iptal kararnn glgesinde gerekletirilen ilk zgr devlet Bakanl seimlerinin ikinci turunu, Mslman Kardeler'in aday Muhammed Mursi kazanmtr. 2 Austos 2012 tarihinde ise Mursi tarafndan Babakan seilen Hiam Kandil liderliinde Msr Hkmeti kurulmu ve almalarna balamtr. Nfus ve gc Yaps Msr Arap dnyasnn en fazla nfusa sahip olan birinci lkesi, Afrika ktasnn ise ise Nijerya ve Etiyopya'dan sonra nc lkesidir. Nfusun neredeyse tamam, lkenin nemli varl olan Nil nehrinin kylarnda yaamaktadr. lkenin kuzeyinde yer alan Nil Deltas dnyann en kalabalk blgelerinden bir tanesidir. Bu blgede km ye den kii says 1.540tr. Msrn tarm alanlarnn neredeyse tamam bu blgede yer almaktadr. lke nfusunun 1/3 tarm sektrnde faaliyet gstermektedir. Toplam tarmsal alan 3,4 milyon hektar, sulanabilir tarm alan 2,9 milyon hektar olmakla birlikte, verimli Nil deltasnda ylda birka kez rn alnabilmekte ve bu durum Msr nemli bir tarm lkesi konumuna getirmektedir. lkede baz l alanlar iyiletirilerek tarmsal retime uygun hale getirilmeye allmaktadr. Doal Kaynaklar ve evre Msr 4,4 milyar varillik kantlanm petrol rezervleri ile dnyada 27. srada olup, petrol kaynaklar asndan kendi kendine yeterli bir lke olarak kabul edilmektedir. Mineral yaktlar (doalgaz dahil) en nemli ihra grubu olup 2011 ylnda toplam ihracatn %26,3n oluturmutur. Msr iin gelecekte petrol yerine doal gazn nem tayaca tahmin edilmektedir. 2,2 trilyon metrekplk kantlanm doalgaz rezervleri ile Msr bu alanda dnyann 17. byk lkesi konumundadr. Genel Ekonomik Durum Ekonomik Yap Msr Arap lkeleri iinde Suudi Arabistan ve Birleik Arap Emirliklerinin ardndan nc byk ekonomidir. Afrika ktasnda ise Gney Afrikadan sonra ikinci byk ekonomiye sahiptir. Gelimekte olan Msr ekonomisi nemli lde d ticaret a vermekle birlikte, bu ak, turizm, Svey kanal ve ii gelirleriyle kapatlmaya allmaktadr. 2011 ylnda tarm sektr GSYHnn % 14,4n oluturmutur. GSYHnn yaklak % 39,5ini Msr lke Raporu 3 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 4. oluturan imalat sanayi petrol ileme dahil, Kahire ve Nil Deltasnda younlamtr. Petrol sanayi, tekstil ve hazr giyim en nemli sektrlerdendir. Dier gelimi sanayi dallar elik, imento, kimyasallar ve ila sanayidir. Turizm, doal gaz, Svey Kanal gelirleri ve beraberinde Krfez lkelerindeki yenilenme almalar nedeniyle inaat sektrndeki canlanma, ekonominin lokomotifi durumuna gelmitir. Msr ekonomisinde turizmin nemli bir rol vardr. Dviz girdilerinin nn turizmden kaynaklanmakta, her yedi Msrldan birisi geimini turizmden salamaktadr. Bununla birlikte 2011 yl Ocak aynda balayan karklklar turizmi olumsuz etkilemi ve turizm gelirleri 2011 ylnda yaklak %30 orannda derek 8,8 milyar ABD dolar olarak gereklemitir. Msr ziyaret eden turist says 2010 ylnda 14 milyon iken, 2011 ylnda 9,5 milyon olmutur. Svey kanal ise 2011 ylnda, yaanan politik olaylardan etkilenmeyerek Msr ekonomisine katk salamaya devam etmi ve 5,22 milyar ABD dolar gelir salamtr. lkede bankaclk sektr yaplan reformlarla glendirilmitir. Merkez Bankasna kaytl yaklak 40 adet banka bulunmaktadr. Pazarn % 40-50si devlet bankalarnn kontrolndedir (bu oran 2001 ylnda %80 civarnda idi). Ekonomi Politikalar 1990l yllardan itibaren Msr pazar ekonomisi olma yolunda yapsal reform srecini IMF desteiyle yrrle koymaya balam, bu erevede, maliye, para-banka politikalar ile zelletirme ve ticaretin serbestletirilmesine ynelik dzenlemelere gitmitir. Msrda aktif nfusun te birinin istihdam edildii tarm sektr varln Nil Nehrine borludur. 169 milyar m3lk su tutma kapasitesine sahip Aswan barajnn 1970 ylnda ina edilmesiyle birlikte Nil sular kontrol altna alnarak sulamaya msait tarm alanlar geniletilmitir. Cumhurbakan Nasr zamannda merkeziletirilen Msr ekonomisi, Enver Sedat dneminde serbestleme srecine girmi, Mbarek dneminde de bu yndeki abalar glenerek devam etmitir. 1991 ylnda Msr ekonomisi kapsaml bir dnm dnemine girmitir. Bu meyanda fiyat kontrolleri gevetilmi, devlet sbvansiyonlar azaltlm, yatrm ve ticaret ksmen serbestletirilmitir. retim kamu sektrne daha az baml hale gelmeye balam ve 1994ten bu yana KTlerin %40 zelletirilmitir. 2004-2008 aras dnemde yabanc yatrmlar ekmeye ve milli geliri artrmaya ynelik yapsal reformlar hayata geirilmi, ticari serbestleme, yatrm teviki salanarak yasal dzenlemelerde esneklie gidilmitir. lkede gerekletirilen ekonomik reformlar nedeniyle, Msr, Dnya Bankas - IFC (International Finance Corparation) tarafndan 2009 ylnda, en aktif reformlar gerekletiren ilk 10 lke arasna 4. kez seilmitir. 2011 ylnda yaanan Arap Bahar sonrasnda reform sreci sekteye uramtr ancak, lkede siyasi istikrarn tesisinden sonra reformlara tekrar balanmas ngrlmektedir. Yaanan i karklklar dneminde zirveye ulaan isizliin azaltlmas ve lkenin en nemli sorunlarndan biri olan fakirliin (her be kiiden biri alk snrnn altnda) giderilmesi hkmetlerin en nemli sorunlar arasndadr. Ekonomik Performans Msr ekonomisi son yllarda baarl bir performans gstermektedir. 2009 ylnda kresel kriz nedeniyle pek ok lke ekonomisi klrken Msr ekonomisi %4,7 byme gstermitir. Bu durum ortalama % 7 byme ile ifade edilen bir nceki 3 yla nazaran bir d ifade etmektedir. Msrn ihracatndaki d baml olduu ABD ve AB kaynakl d talebin dmesi ile yakndan ilgilidir. 2010 yl byme oran %5,1 olurken, 2011 ylnda yaanan i karklklarn etkisiyle, reel byme %1,8 olarak gereklemitir. 2010 ylnda 214 milyar dolar olan Msr GSYH's 2011'de 231 milyar dolar olarak gereklemitir. WTO istatistiklerine gre Msr 2011 ylnda 59 milyar dolarlk ithalatla dnyann en byk 49. ithalats, 31 milyar dolarlk ihracatla dnyann en byk 64. ihracats olmutur. Ekonomide Gelecee Ynelik Beklentiler 2011 ylnda yaanan i karklklarn etkisiyle reel byme %1,8 olarak gereklemitir. 2012 ylnda ekonominin %2,2 orannda bymesi ngrlmektedir. 2012-2017 yllarnda ekonomik bymenin ortalama % 7,2 olmas beklenmektedir. nmzdeki dnemde d ticaret ann bir miktar artmas beklenmektedir. Ancak Suvey Kanal gelirleri ve turizm lke ekonomisine olumlu katkda bulunmaya devam edecektir. -, 2013 4 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 5. Sektrler Tarm ve Hayvanclk Msr 1980li yllarda tarm sektrne ynelik reform srecini balatmtr. Devlet tarm alanlarndaki kontroln ve payn azaltmak istemektedir. Bugn artk Msrda tarm sektr tamamen zel sektr tarafndan piyasa koullarnda ve ihracata ynelik olarak ilenmektedir. Msr net tarm rnleri ve gda rnleri ithalats olmaya devam etmektedir. Msr'n en nemli tarm rnleri arasnda; pamuk, domates, pirin, buday, msr, patates, soan-sarmsak, zeytin, eker kam, hurma, narenciye, mango ve bahecilik rnleri (zm, ilek, biber, eftali, kavun, karpuz) yer almaktadr. zellikle uzun elyafl Msr pamuu dnya pazarlarnda talep grmektedir. Toplam igcnn %33nn tarm sektrnde istihdam edilmesi ve tarm sektrnn milli gelirde yaklak % 14 orannda paya sahip olmas, sektrn devletin ekonomi politikalarnda ncelikli yerini korumasna neden olmaktadr. Toplam nfusun % 55'i krsal alanda yaamaktadr. Ancak lke corafyasnn sadece % 4nn tarma elverili olmas nedeniyle, mevcut tarmsal alanlarn en etkin biimde deerlendirilmesi, buna ilave olarak yeni tarmsal alanlarn kazanm projeleri nem tamaktadr. Ayrca, Msrn Akdeniz sahilleri dnda ok az ya almas nedeniyle lke tarm sulamaya bamldr. Bu nedenle, sulama tekniklerinin gelitirilmesi ve ynetimi nem kazanmaktadr. Msr, tarm alanlarnda gbre kullanma asndan blgede birinci, dnyada ise n sralarda yer almaktadr. Gbre retimi alt zel irket tarafndan yaplmakta ve ylda 6,6 milyon ton retimle lke ihtiyacnn % 90-95i karlamaktadr. 2000li yllara gelindiinde buday, msr, pirin, sebze ve meyve retiminde nemli aamalar kaydedilmekle birlikte, Msr baz temel tarm rnlerinde halen ithalata baml durumdadr. zellikle buday, msr, eker, yemeklik ya ve bakliyatta ciddi ithalat yaplmaktadr. Buna karlk, pirin, narenciye, soanl bitkiler, patates gibi rnlerde dnya ticaretinde rekabet eden lkeler arasna girmitir. Meyve retiminin miktarca % 64n portakal, karpuz, zm, hurma, muz ve kavun retimi oluturmaktadr. Gda tketim rnleri piyasasnda, Ocak 2003de yaplan devalasyonun etkilerini gidermek iin sekiz temel gda maddesinde destekleme yaplmtr. Bunlar; pirin, hayvan ya, eker, ya, mercimek, baklagiller, makarna ve aydr. Ancak fiyatlar bu desteklemeye ramen devalasyon ncesi seviyeye dnmemitir. Hayvansal retimde kk iletmeler arlkta olmakla birlikte, st ve et retimine ynelik modern iftliklerin says gn getike artmaktadr. 2010 ylnda toplam 1,8 milyon ton et retilmitir. lkedeki reticilerin kk ve modern retim teknikleri konusunda yeterince bilgi sahibi olmamalar ve hayvan varlnn geni bir alana yaylm ve dank olmas sektrn gelimesini kstlayan faktrlerdir. Ayrca 1990 ylndan itibaren devlet yardmlarnn ve ithalata uygulanan kstlamalarn aamal olarak kaldrlmas, iftilerin canl hayvan retiminden kanmasna neden olmaktadr. Sanayi Sanayinin madencilik sektr ile birlikte milli gelir iindeki pay % 38 dzeyindedir. Toplam igcnn % 17si sanayi sektrnde istihdam edilmektedir. nde gelen sanayi dallar tekstil, kimya, gda ileme, ila, imento, demir/elik sanayidir. Mteahhitlik Hizmetleri naat sektrnn GSYH iindeki pay % 5.5 olup, yaklak 2.5 milyon kiinin (igcnn %11,3) bu sektrde istihdam edildii tahmin edilmektedir. Sektrdeki iin % 70i yerel, % 30u ise yabanc mteahhitlik irketleri tarafndan stlenilmektedir. Sektrde zel sektrn pay % 65 dzeyindedir. Msrl nemli mteahhitlik firmalar Arap Contractors Group, Orascom, Holding for Building and Constraction, Egyptian Contracting and Industrial and Engineering Projects, Nasr General, SIAC, SOC Egypt DEnterprise, Dorra Group, Giza General, Alexandria Constraction, Samcrete ve Regwa firmalardr. Msr ekonomisinin lokomotifi olarak inaat sektr n plandadr. Hzla oalan gen bir nfusa sahip bulunan lkede, orta gelir dzeyinde bulunanlarn says ve kentlemenin giderek artmas nedeniyle byk bir konut ihtiyac bulunmaktadr. Gelecek 10-15 yllk dnemde her yl ortalama 600-800 bin konut retilecei tahmin edilmektedir. u an itibariyle lkede 3 milyon konut eksii bulunduu ifade edilmektedir. Mevcut durumda retilen konutlar, hzla artan nfus gz nne alndnda ihtiyac karlamaktan ok uzaktr. Sektrde kullanlan inaat malzemelerinin yaklak %25i ithal edilmekte, %75i ise yerel veya yabanc ortakl firmalar tarafndan retilmektedir. Msrda nmzdeki dnemde, enerji altyapsnn gelitirilmesi amacyla eitli projeler gerekletirilecei ngrlmektedir. Elektrik retiminin artrlmas ve petrol ve doalgaz balant hatlar alannda nemli yatrmlar beklenmektedir. Sektrde dzenlenen kamu ihalelerine girmek iin yabanc mteahhitlik firmalarnn EFCBCye (Egyptian Federation for Construction and Building Contractors) kayt yaptrmas zorunludur. Kayt Msr lke Raporu 5 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 6. artlar unlardr: Mracaat formunun doldurulmas irketin bulunduu lkedeki benzer kurulua kayt belgesinin Msr Konsolosluunca tasdik edilmi Arapa tercmesi irketin bulunduu lkedeki snflandrma derecesi (ilgili kurulu tarafndan verilen belgenin Msr Konsolosluunca tasdik edilmi Arapa tercmesi) irketin en son yaynlanm bilanosu irket yetkililerince beyan edilecek alanlarn snfna gre says (mhendis, muhasebeci, hukuku vs.) irket yetkililerince beyan edilecek sahip olunan makine ve techizat bilgileri irketin son be ylda alm olduu iler, cari koullarda yrtt projeler, varsa Msrda yapt projeler hale Kanunu hale ilemleri 1998/89 sayl hale Kanunu ile dzenlenmitir. Sz konusu kanun ihale ilemlerini ve taraflar aras ilikileri dzenlemektedir. Ancak, mteahhit ile mteri arasnda bir ihtilaf domas halinde devletin bir paras olan mahkemelerde ihtilaf grlmekte, mahkeme kararlarnn sonulandrlmas uzun zaman almaktadr. Dier taraftan, mahkemeler bamsz olmakla birlikte, kararlar ikili ilikilerden etkilenmektedir. Buna ilave olarak, kanun, kamu kurumlarnn demeleri zamannda yerine getirmemesi halinde herhangi bir ceza ngrmemektedir. Son olarak, kanunda ihaleyi kimin kazanacann belirlenmesinde kalite ve fiyat birlikte deerlendirmeyi ngrmesine ramen, dk fiyat kaliteye tercih edilmektedir. hale Kanununun dier bir zellii ise, yabanc irket tarafndan teklif edilen en dk bedelin %15 zerinde bir bedelin Msrl bir irket tarafndan teklif edilmesi halinde, bu teklif en dk teklif saylmaktadr. Dolaysyla, yerli irketleri tercih eden bir yap arz etmektedir. Turizm Msrn dviz kazandran en nemli sektr turizmdir. Ancak sektr ani ini ve klara, lke iindeki ve dndaki olaylardan doan gvenlik endiesinden etkilenmeye ok aktr. Nitekim, 2011 ylnda Turizm gelirleri bir nceki yla gre yaklak %30 orannda derek 8,8 milyar ABD dolar olarak gereklemitir. lkenin iklim yaps, Akdeniz ve dnyann doal akvaryumu olan Kzldeniz sahilleri ile, en nemlisi dnyann en eski medeniyetlerinden birisi olan firavunlar dneminden kalan piramitler, tapnaklar ve dier eserler lkeyi turistik anlamda cazip klmaktadr. En ok turist Almanya, talya ve Rusyadan gelmektedir. Ulatrma ve Telekomnikasyon Altyaps lkede toplam 92.370 km olan karayollarnn Kahire, skenderiye, Svey, Port Said ve Fayyum blmleri iyi durumda olsa da, nemli bir blm bakmsz ve kalitesidir. Bununla birlikte, Msrda yk tamaclnn %53nn karayollar ile yapld dnldnde, nmzdeki yllarda bu alanda eitli yarmlar yaplaca ngrlmektedir. Ayrca lkede 5.195 km uzunluunda demiryolu bulunmaktadr. Kahirede biri 42,5 km, dieri 21 km uzunluunda iki metro hatt bulunmaktadr. 33 km uzunluunda tasarlanan ve 2019da tamamlanmas ngrlen 3. hat, Fransz ortakl konsorsiyum tarafndan yaplmaktadr. Msrda; Kahire, Aswan, Sharm el Sheikh, Dahlia, Luxor, Abu Simbel, New Valley, Hurgada, East Oweinat, 6th October Hava Limanlar gibi 84 tane sivil ve askeri amal havaalan bulunmaktadr. Kahireden anlan havaalanna dzenli seferler mevcuttur. Kahire havaalan hari dierleri 1000-5000 yolcu kapasitelidir. lkeye gelen mallarn ou skenderiye, Damietta, Port Said ve Svey liman gibi nemli limanlardan giri yapmaktadr. skenderiye liman lkedeki en byk liman olup, Msr d ticaretinin %55i bu limandan gerekletirilmektedir. Devlet, limanlarn kapasitesinin artrlmas iin almaktadr. Dier taraftan Svey Kanal gelirleri, Msrn dviz kazandran drt ana sektrnden birini oluturmaktadr. Msrda sabit telefon hizmetleri Telecom Egypt tarafndan verilmektedir. GSM cep telefonlar konusunda, Mobinil, Vodafone Egypt ve Etisalat irketleri faaliyet gstermektedir. Kasm 2011 itibaryla 81,7 milyon kii GSM kullanmaktadr. Internet kullananlarn says giderek artmaktadr. Bilgi teknolojisi ve internet kullanclarnn saysn artrmak iin bilgisayar ekipmanlar ve yazlmda ithalat vergileri % 5e drlmtr. lkede internet kullanm orannn % 35 olduu ve yaklak 30 milyon kiinin internet kulland tahmin edilmektedir. 2011 itibaryla Msrda 1,75 milyon ADSL abonesi bulunmaktadr. Enerji Petrol sanayi, ihracat gelirlerinin yaklak % 40n oluturmakta olup, milli gelirde % 8,6lk bir paya sahiptir. Petrol gelirleri dviz kazandran drt ana sektrden biridir. Msrn ham petrol rezervleri tahminen 4,4 milyar varildir . Msr'n gnlk 750.000 varil kapasiteli 9 adet rafinerisi bulunmaktadr. -, 2013 6 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 7. Ham petrol kaynaklar bakmndan kendi kendine yeterli olarak kabul edilen Msrda, enerji kaynaklar bakmndan ykselen sektr doal gazdr. Msrn geleceinin petrolden ziyade doal gazda olaca sylenmektedir. Msr 2,2 trilyon metrekplk kantlanm doalgaz rezervleri ile bu alanda dnyann 17. byk lkesi konumundadr. lkede enerji kullanm doal gaza kaydrlarak petrol ihracata ynlendirilmektedir. Ancak petroln byk ksm lke iinde tketildii iin ihracata kalan ksmn sre iinde azalaca, lkenin ihracat konumundan kaca sylenmektedir. Msrn svlatrlm doal gaz (LNG) ihracat 2003 yl ortasnda balamtr. Msrda, spanyol-Msr ortaklnda iletilen Port-Said yaknlarndaki Damietta LNG terminali ile skenderiye civarlarnda EGPC/EGAS, BG, Petronas (Malezya) ve GDF Suez (Fransa)nn oluturduu Egyptian LNG Konsorsiyumu tarafndan iletilen 2 adet LNG terminali olmak zere 3 adet LNG terminali bulunmakta olup lkenin toplam LNG ihra kapasitesi yaklak 17 milyar m3/yldr. 2009 ylnda toplam 13 milyar m3 LNG ihra edilmi olup bunun 7 milyar m3 Avrupaya, 4,5 milyar m3 ABDye ve geri kalan Asya pazarlarna ihra edilmitir. Bankaclk Msrda, Merkez Bankas, bankaclk ve kambiyo ilemleri 2003/88 sayl Kanun ile dzenlenmitir. Msrda faaliyet gsteren bankalar ile bunlarn yurt dndaki bayileri Merkez Bankasna kayt yaptrmak zorundadr. Banka kurulabilmesi iin sermayenin 500 milyon Msr Poundundan dk olmamas gerekmektedir. Yabanc bankalarn ubeleri iin alt limit ise 50 milyon dolardr. Bankalar fiyatlandrma ve faiz oranlarn tespit etmekte serbest braklmtr. Bankalar faaliyetlerini durdurabilmek iin Merkez Bankasndan izin almak zorundadr. Merkez Bankas, bankalarn Ynetim Kurulu yelerine mdahale edebilmektedir. zel ve tzel kiiler sahip olduklar dvizi onaylanm bankalar veya dviz ofisleri araclyla, deiim, tasarruf gibi faaliyetlerde bulunabilirler. hracatlarn kazandklar dviz ile ilgili tasarruflarna baz snrlamalar getirilebilmektedir. lkede bankaclk sektr yaplan reformlarla glendirilmitir. Merkez Bankasna kaytl yaklak 40 adet banka bulunmaktadr. 2012 itibaryla pazarn % 40-50si devlet bankalarnn kontrolndedir (bu oran 2001 ylnda %80 civarnda idi). Dorudan Yabanc Yatrmlar Dorudan Yabanc Yatrmlarn Grnm Msr, dk ii ve enerji cretleri ve ikili/ok tarafl ticaret anlamalar ile yatrmlar iin cazip bir lke konumundadr. 2009 ve 2010 yllarnda Msra srasyla 8,1 ve 6,8 milyar dolar tutarnda net dorudan yabanc yatrm girii olmutur. 2011 ylnda ise yaanan i karklklara paralel olarak baz tesisler retimlerini durdurmu ve eitli yatrm projeleri iptal edilmitir. Msrda en ok yatrm yapan lke ABDdir. ABDyi Avrupa lkeleri ve Arap lkeleri izlemektedir. Msrda 200n zerinde Trk yatrm bulunmakta olup bu yatrmlar genelde tekstil zerinde younlamtr.Trk yatrmlarnn toplam deeri 1,5 milyar dolar zerindedir. Yabanc yatrmlar iin lkeyi cazip hale getirebilmek, ok uzun dnemden beri Msrn ekonomi politikalarnda nemli yer almtr. Bu alanda mevzuatta pek ok olumlu deiiklikler gerekletirilmitir. Msrda yatrm gelitirmek iin yatrmclara salanan tevik ve garantiler 8/1997 sayl yasa ile dzenlenmektedir. Bu yasa 230/1989 tarihli yasann yerini almtr. Yatrmlar konusunda tek yetkili kurum GAFI-Yatrm ve Serbest Blgeler Genel daresidir. GAFI, yatrm yapmak isteyen yabanclar iin her trl bilgi ve ynlendirmeyi birlikte bulabilecekleri bir merkezdir. Bir yatrm projesinin kuruluu ve ileyii iin gerekli tm lisanslar, alma ve yerleme iznini kartr. Yatrm iin blge ve arazi seiminde yardmc olur, retime balay tarihini onaylar. Firmalarn ve tesislerinin karlar ve ortaklarn bu kardaki hisseleri Ticari Gelir ve Sanayi Aktiviteleri Vergisi ve Sermaye Karlar vergisinden, aktivitenin balamasn takip eden mali yldan balayarak be yl sresince muaftr. Bu sre yeni sanayi blgelerinde, yeni kentsel alanlarda ve Babakann belirleyecei uzak blgelerde 10 yl srecektir. Ayn koullar Gelime Sosyal Fonundan finanse edilen yeni projelerde de geerlidir. Eski Vadi dnda kalan yerlerde muafiyet sresi 20 yldr. Firmalarn ve kurulularnn ortaklk senetleri, kredi ve ipotek szlemeleri, kurulu tarihlerinden itibaren be yl boyunca damga pulu vergisinden, noter ve kayt cretleri gibi kesintilerden muaftr. irketin ve tesislerinin kurulu yeri olarak seilen arazinin kayt szlemesi de bahse konu kesintilerden muaftr. Bu yasa kapsamnda olan borsaya kaytl anonim irketler, her yl Merkez Bankas tarafndan belirlenen orana gre denmi sermayelerinin belirli bir yzdesi iin verilmesi gereken kar vergisinden muaftrlar. Firmalarn birlemesi, blnmesi veya yasal biim deitirmesinden kaynaklanan karlar ve denmesi gereken vergi ve resimler de vergiden muaftr. Bakanlar Kurulu karar ile devlet arazilerinin bu Msr lke Raporu 7 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 8. irketlere cretsiz tahsisi yaplabilir. irket kuruluu iin yasada belirtilen kurallar erevesinde GAFIden izin alnmas gerekmektedir. Kurulu izni verilen irketler Ticaret Kt'ne kayt yaptrmak zorundadr. Bu kaydn GAFI idaresine sunulmas zorunludur. Genel retim Maliyetleri Msr, halihazrda aada belirtilen retim maliyetleri nedeniyle yabanc yatrmlar asndan cazip bir lke durumundadr: 1. i cretleri ($ / ay) : 150200 $ (primler dahil) 2. Msr Arap Cumuriyetinin Enerji Fiyatlar Elektrik Msr Babakannn 30 Haziran 2008 tarih ve 1795 sayl karar ve 29 Temmuz 2010 tarih ve 2130 sayl karar erevesinde; (Petrokimyasallar-Demir-imento-Gbre-Aluminyum ve Bakr) sanayilerde elektrik ( Msr Liras / KW) fiyatlar aadaki gibidir; Tarife Kategorisi Fiyat ( Msr Liras / KW) ok Yksek Gerilim Enerji Tketimi ( 75 MW den fazla ) 0.217 Yksek Gerilim Enerji Tketimi (20 75MW) 0.263 Orta Gerilim Enerji Tketimi (500 KW 20 MW) 0.358 Cam, Seramik, ve Porselen sanayilerde ise elektrik ( Msr Liras / KW) fiyatlar aadaki gibidir; Tarife Kategorisi Fiyat ( Msr Liras / KW) ok Yksek Gerilim Enerji Tketimi ( 75 MW den fazla ) 0.159 Yksek Gerilim Enerji Tketimi (20 75MW) 0.192 Orta Gerilim Enerji Tketimi (500 KW 20 MW) 0.263 Dier taraftan, tm dier sanayilerde elektrik ( Msr Liras / KW) fiyatlar aadaki gibidir; Tarife Kategorisi Fiyat ( Msr Liras / KW) ok Yksek Gerilim Enerji Tketimi ( 75 MW den fazla ) 0.154 Yksek Gerilim Enerji Tketimi (20 75MW) 0.186 Orta Gerilim Enerji Tketimi (500 KW 20 MW) 0.255 Doal Gaz ($ / Bir Milyon ngiliz Is Birimi): Msr Babakannn 1953/2010 sayl karar uyarnca, -Youn enerji tketen Demir, imento, Gbre, Alminyum ve Bakr sanayileri ve Petrokimya (doal gaz yakt olarak kullanld takdirde) sanayinde 2008 tarih ve 1795 sayl karar gibi doal gaz fiyatlar 3 Dolar/ Milyon ngiliz Is Birimi uygulanmaya devam edilecektir. -Dz Cam, Seramik ve Porselen sanayilerinde ise 2.3 Dolar/ Milyon ngiliz Is Birimi uygulanmaktadr. -te yandan dier sanayilerde uygulanan fiyat, 2 Dolar/ Milyon ngiliz Is Birimi uygulanmaktadr. Uluslararas fiyatlarn deimesi ve Msrn doal gaznn ihracat fiyatnn ortalamas erevesinde, yukardaki fiyatlar srekli olarak gz nnde bulunmaktadr. 3. Su ve Kanalizasyon Fiyatlar ($ / m3): Msr Babakannn 1914/2007 sayl karar uyarnca, su ve kanalizasyon fiyatlar aadaki gibidir; 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 Su ($ / m3) 0.178 0.214 0.258 0.311 0.374 Kanalizasyon ($ /m3) 0.124 0.150 0.181 0.218 0.262 4. Bina cretleri ($ / m2) : kiye ayrlmaktadr. a. Fabrika inaat tr ve kalitesine gre 110-140 $ arasnda deimektedir. b. Mesken inaat ise kalite ve mevkisine gre 180-210 $ arasnda deimektedir. 5. Kurumlar Vergisi: Msrda standart kurumlar vergisi %20dir. 6. Gelir Vergisi: Msrda standart gelir vergisi %20dir. 7. KDV (Sat Vergisi Ad Altnda): %5 - %25. Ortalama %10. Serbest Blgelerde uygulanmamaktadr. 8. Sosyal Sigorta Primleri : Sosyal Sigorta Primleri, iveren tarafndan Sosyal Sigorta daresine denmesi gerekmektedir. Bu primler, yallk, alamaz hale gelme, i kazalar, hastalk ve isizlik sigortasn kapsamaktadr.veren maalarn %26s, iler ise %14 orannda prim demesi yapmas gerekmektedir. Serbest Blgeler ve Mevzuat -, 2013 8 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 9. Msrda, 7 kamu, 3 zel olmak zere 10 adet serbest blge bulunmaktadr. Bunlardan en nemlileri skenderiye ve Port Said Serbest blgeleridir: skenderiye, Damietta, Ismailia, Media Production City, Nasr City, Port Said, Port Tawfik and Abaddia (Suez), East of Port Said, Badr, Shibin El-Koum, Keft. Msrda Serbest Blgelerde gelir vergisi, net gelirin %10udur. alanlara uygulanan gelir vergisi %5tir. Serbest Blgelerde kurulacak firmalarn ihtiyac olan makine, hammadde vs. Gmrk vergisi ve KDV demeden ithal edebilir. Kamu Serbest Blgeler Mevzuat u ekildedir: 1. Yatrmc ilgili Serbest Blge Mdrlne yatrm projesi bavuru formunu iletir, 2. Serbet Blgeler Teknik Komitesi bavuruyu inceledikten sonra ilk geici onay verir, 3. Yatrmc yllk kira bedelinin %10unu garanti olarak der (min. 1000$), 4. Bavuru kesin onay iin Serbest Blgeler Genel Mdrlne yollanr, 5. Yatrmc ilk yln kirasn ve %10luk garantiyi der demez ilgili serbest blgedeki alan alabilir, 6. Yukardaki prosedrler tamamlannca yatrmcya serbest blgedeki alann lisans ve belgeleri verilir, 7. Yatrmc Yatrm Bakanlnda oluturulan One Stop Shopta ticari kaydn yaptrp vergi kartn almakla ykmldr, 8. Yatrm Bakanlnn yllk masraflarn karlamak amacyla, yatrmc, banka garantisi sunmaldr. Bunun yan sra sendikal bir mhendisin hazrlad fabrika projesi de sunulmaldr, 9. lgili serbest blge yatrmcya aktiviteye geme izni verir. zel Serbest Blge Mevzuat ise u ekildedir: 1. Yatrmc Yatrm Bakanlna verilmek zere, zel Serbest Blgede yatrm yapmak istediine dair bir bavuru formu doldurur, 2. Serbet Blgeler Teknik Komitesi bavuruyu inceledikten sonra ilk geici onay verir, 3. Yatrm Bakanl tarafndan yatrmcya serbest blgeyi incelemesi iin davette bulunulur, 4. Projenin onaylanmasndan sonra yatrmc ilgili serbest blge tarafndan davet edilir, 5. Yatrmcnn yerleik hale gemesini takiben, Yatrm Bakanlna aadaki belgeler yollanr: Yatrm Bakanlnn belirleyecei miktar ieren garanti mektubu, Yatrm projesinin belli bir miktar Yatrm Bakanlna denecek, irketin ie balamas iin yatrmcya Yatrm Bakanl tarafndan lisans verilecektir. Serbest Blgelere ilikin ayrntl bilgi http://www.gafinet.org/freezones-Egypt.htm de yer almaktadr. Yatrm amacyla Msra gelen firmalarmz, aadaki GAFI (Msr Yatrmlar ve Serbest Blgeler daresi) yetkilileri ile temasa geilerek, yatrm alanna ilikin olarak detayl malumat talep etme yoluna gitmektedir. GAFI tarafndan yatrmclara, sanayi blgelerine ve serbest blgelere uzmanlar eliinde kendileri ara tahsis etmek suretiyle tantm gezileri dzenlenmekte, ilgili sektr temsilcileri ile grmeleri salanmaktadr. GAFI Yatrm ve Serbest Blgeler Dairesi yetkililerin iletiim detaylar u ekildedir: Yetkili Ad Titri Telefon No Faks No Email Adresi Eman Ahmed Said Trk Masas efi +202 2263 3485 +202 24055996 [email protected] Sanayi Blgeleri ve Mevzuat 2002/83 sayl Kanun ile dzenlenmitir. Bu blgelerin amac, tarm, sanayi ve hizmet projelerine ynelik yatrmlarn tevik edilmesidir. Her blge, Maliye Bakannn onay ile birlikte blgenin Ynetim Kurulu tarafndan kurulacak zel gmrk ve vergi sistemi oluturabilmektedir. Bu blgelerde iveren, i akdine son verme konusunda daha rahat davranabilme imkanna sahiptir. Hatta zel bir sigorta sistemine de gelitirebilir. Gelir vergisi net gelirin %10u oranndadr. alanlara uygulanan gelir vergisi ise %5 dzeyindedir. Kurulacak iletmelerin ihtiyac olan makina, ham madde, yedek para, vs. gmrk vergisi ve sat vergisi (KDV) denmeden ithal edilebilmektedir. 2 Ekim 2007 tarihinde 6 Ekim Blgesinde kurulacak Trk Sanayi Blgesine ilikin protokol Msr Ticaret ve Sanayi Bakan Rachid Mohamed Rachid ve Msrl bakanlar huzurunda imzalanmtr. Nitelikli Sanayi Blgeleri ve Mevzuat Msr hkmetinin ok nem verdii bir dier konuda Nitelikli Sanayi Blgeleridir (NSB-QIZ). Kahirenin kuzeyinde kalan hemen hemen tm sanayi blgeleri ve Serbest blgeler NSB konumuna getirilebilmektedi. Bu blgelerde retim yapan firmalarn rettikleri mal ABDye gmrk vergisi olmakszn sokmalarna izin verilmektedir. Anlamaya gre burada retilen mallar en az %10,5 orannda srail girdisi kullanlarak retilmelidir. 1. Greater Cairo Blgesi: Giza, Shubra Al Kheima, Nasr City, 10 Ramazan, 15. Mays ehri, Badr City, 6 Ekim Kenti, Obour City, Kalyoub City ve Gesr El Suez. 2. skenderiye Blgesi (Borg El-Arab dahil). 3. Suyev Kanal Blgesi: Port Said, Ismaillia, Suez. 4. Orta Delta: Gharbia, Dakahlya, Monofia, Dommiata. zellikle tekstil, hazr giyim, deri, yiyecek-iecek ve cam eya alanlarnda NSBler avantajl yatrm alanlar olarak n plana kmaktadr. Nitelikli Sanayi Blgeleri mevzuatna u adresten ulalabilmektedir: http://www.qizegypt.gov.eg/www/english/about_qiz_textprotocol.asp Ayrca, Nitelikli Sanayi Blgelerinde yatrm yapacak firmalarmza, Msrl ortak firma bulma ve QIZ uygulamalar konusunda bilgi verme hususlarnda aada isimleri bulunan Msrl yetkililerce yardmc olunmaktadr. Konuya ilikin ayrntl malumat www.qizegypt.gov.eg adresinde de mevcuttur. Ali Awni, Msr Ticaret Bakanl, QIZ Birimi Bakan Msr lke Raporu 9 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 10. Tel: +202 27921177, +202 27921191 Faks: +202 27948025 e-Mail: [email protected] Anlan yetkililer, ayrca Ticaret ve Sanayi Bakanlndaki Trk biriminin de banda bulunmakta ve Trk ytrmclarn karlatklar sorunlar zme ynnde aba gstermektedirler. Sanayi Blgeleri, Nitelikli Sanayi Blgeleri ve Serbest Blgelerde Arazi Tahsisi: Serbest Blgelerde arazi tahsisi GAFde yaplmaktadr. Sanayi Blgelerinden arazi tahsisi ise, Snai kalknma daresi tarafndan yaplmakta olup; bu amala, firmalarmzca aadaki isimleri belirtilen kiilerle temasa geilmektedir. Serbest Blgeler ve Sanayi Blglerindeki yatrmlar, %10.5 srail Girdisi kullandklarn kantlayarak, Nitelikli Sanayi Blgesi haline gelmektedirler. Chairman Eng. Ismail Abdel Monaim Nagdy DeputyChairman Eng. Hesham Mosa'd Al Harony Deputy-Chairman Eng. Ahmed Mostafa El Farargy Msr Ticaret Bakanl Sanayi Gelitirme Dairesi Bakan +202 27957005 +202 27944640 +202 27944984 [email protected] Raghda Mohamed Rassem Msr Ticaret Bakanl Sanayi Gelitirme Dairesi Trk Yatrmclardan Sorumlu Koordinatr +202 27957005 +202 27959005 +202 27944984 [email protected] Snai Kalkinma Idaresi (IDA) ile zellikle de arazi tahsisi ve maliyetleri konusunda; International Investors Affairs Coordinator / Raghda Mohamed Rassem (tel: +202 7959005 +2012 2515012 [email protected] [email protected]) lkede Kurma Mevzuat irket Trleri ve irket Kuruluu Msrda irketler, iki yasaya istinaden kurulabilmektedir. Yabanc irketler asndan da Msrda anonim veya limited irket kurabilmesine ilikin olarak sz konusu iki kanun geerlidir. Bunlardan birincisi, Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise irketler Kanunu (1981/159)dur. Sanayi retimi alannda faaliyet gsterecek veya sosyal ierikli hizmet sunumu gerekletirecek firmalar genel itibariyle 1997/8 sayl yasa ile kurulmakta iken (bu firmalar yatrm ve ara mal ithalat yapabilmektedir); ticari faaliyette bulunacak firmalar, daha geni kapsaml olan 1981/159 sayl irketler Kanunu uyarnca kurulabilmektedir. Dier taraftan, 1981/159 sayl irketler Kanunu uyarnca, Msrda sadece ticari faaliyette bulunmak veya ithalat yapmak zere kurulan bir firmann yabanc firma olmasna veya % 1 oarannda dahi yabanc orta bulunmasna izin verilmemektedir. Msrda zel sektr aada aklanan ekillerde tzel kiilik kazanmaktadr. Yabanc irketler ise temsilcilik ofisi, bayilik, anonim irket veya limited irket eklinde kurumlaabilmektedir. Yabanc irketlerin Msrda anonim veya limited irket kurabilmesine ilikin iki kanun mevcuttur. Bunlardan birincisi Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise irketler Kanunu(1981/159)dur. Ticari irketler: Ticari faaliyette bulunacak zel veya tzel kiiler, faaliyet gsterecekleri Valilik snrlarnda yetkili bulunan Ticaret Siciline kayt yapmak zorundadr. Bu tr faaliyette bulunabilmek iin Msr vatandalna sahip olmak gerekmektedir. Msrl olmayanlar sadece ihracat faaliyetinde bulunabilirler. Ticari irketler, tm varlklaryla stlendikleri riske kar sorumludurlar. Ortaklklar: Borlarna kar sorumlu olan basit veya snrl ortaklklar eklinde olabilmektedir. Ortaklklar da Ticaret Siciline kayt yaptrmak zorundadr. Bayilik (Branch Offices): Msrda kamu veya zel kurum ve kurulular iin bir i veya hizmet (mteahhitlik, imtiyaz veya ynetim anlamalar) sunacak yabanc irketlerin Msrda bayilikleri bulunmak zorundadr. Msrda branch ofisi amak iin Ticaret ve Sanayi Bakanl, GAFI ve stlenilen i ile ilgili Bakanlktan izin alnmak zorunludur. Sz konusu bayi tarafindan Ticaret Sicil ve irketler Dairesine kayt yaptrlmas zorunludur. Kaytlar 5 yl geerlidir. Temsilcilik Ofisi: Temsilcilik ofisi 1981/159 sayl irketler Kanunu veya 1982/120 sayl Ticari Acentalk Kanunu erevesinde alabilmektedir. Yabanc irketler, sadece pazar aratrmas, i gelitirme ve fizibilite almalar amacyla, temsilcilik ofisi aabilirler. Bu irketler ticari faaliyette bulunamazlar. Temsilcilik Ofisinin irketler Dairesine kaydnn yaplmas zorunludur. Sz konusu ofisin kayd her be ylda bir yenilenebilmektedir. Yabanc irket, Msrl bir kamu veya zel irket ile Msrda karlarn takip etmek zere anlama yapabilir. Agentalar/Distributrler: Msrl bir agenta/distributrn yapm olduu anlamay Msr D Ticaret Bakanlna kayt yaptrmas gerekmektedir. Ticari Acentalk Kanunu, taraflar arasnda kacak ihtilafta ntr bir nitelik tamaktadr. Sorunlar kendi aralarnda zebilmektedirler. Anlan kanuna gre acentann exclusive olma zorunluluu bulunmamaktadr. Anonim irketler: Genel olarak kurucu aranmaktadr. Ancak serbest blgeler iinde kurulacak olanlar da iki kurucu yeterli bulunmaktadr. Minimum sermayenin 250 bin Msr Poundu olmas gerekmektedir. Sermayenin %10unun kurulu aamasnda denmesi gerekmekte, ay ierisinde ise %25e -, 2013 10 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 11. karlmas zorunludur. irketin Msrda lisansl bir muhasebecisi olmas gerekmektedir. Limited irketler: 2 ile 50 arasnda hisse sahibi tarafndan en az 50 bin Msr Poundu sermaye ile kurulmaktadr. Kuruluta tm sermayenin denmi olmas gerekmektedir. Bu irketler, sigorta, bankaclk, tasarruf, yatrm fonlar gibi faaliyetlerde bulunamazlar. Bir veya daha fazla ynetici tarafndan idare edilebilirler. En az bir Msrl yneticinin istihdam edilmesi gerekmektedir. 10un zerinde ortak bulunmas halinde Denetim Kurulu ihdas edilmesi gerekmektedir. irket faaliyetlerinden doacak risklere kar sorumluluk hisse oranndadr. Yabanc irketlerin Msrda Temsilcilik Ofisi Amalar Halinde stenen Bilgi ve Belgeler a. irketin ana szlemesi ve tz (onayl) b. Ana szleme ve tzn zetinin Arapa tercmesi (onayl) c. Yabanc irketin Msrda ofis ama ve mdr tayin karar, Arapa tercmesi (onayl) d. Mdr yabanc uyruklu ise - Arapa harfler ile 4 l isim, - Uyruu, - Latin harfler ile ismi - Doum yeri ve tarihi, - Dini, - Pasaport numaras, - Pasaportun alnd yer ve tarih - Pasaportunda yazl olan meslei, - Msra giri tarihi, - Giri nedeni, - Msrda ne kadar kalaca, - Adresi, - Msrda alaca blge, - Yapaca iin tr, - Msrda daha nce bulunup bulunmad, e. Msr uyruklu bir mdr atanmas halinde, - 3 l ismi, - Uyruu, - Dini, - kamet yeri, - Kimlik numaras, tarihi ve alnd yer, f. Kayt creti ( 1000 LE civarnda), g. Vekalet senedi ( Msrda ileri takip edecek kiiye Ynetim Kurulu Bakan veya irket sahibi tarafndan verilen vekalet), h. tiraf szlemesi ( Mdr, adres, telefon vs. deitiinde irketler daresine verilen taahht), i. Ofisin ilgili bankadan alnan sermaye tasdii, thalat ve hracat: Yalnzca Msr uyruklu zel veya tzel kiiler thalat Ktne kayt yaptrmak suretiyle, ithalat faaliyetinde bulunulabilir. irketin tamamnn, Msr vatandalarna ait olmas gerekmekte, %1 dahi yabanc ortaklk olsa firma ithalat yapamamaktadr. Ancak, yabanc irketlerin retim ve ihracat amacyla makina ve ara mal ithalat yapmalar mmkndr. 1997/8 sayl Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu erevesinde kurulan yerli ve yabanc tm irketler, irket ihtiyac olan girdileri ve ekipmanlar ithal edebilirler. Bu irketlerin thalat Ktne kayt yaptrmas zorunlu deildir. hracat ilemlerinde ise yerli ve yabanc ayrm yaplmamakta, bu irketlerin sadece hracat Ktne kayt yaptrmalar gerekmektedir. 1997/8 sayl kanuna gre kurulmu irketler iin kayt zorunluluu bulunmamaktadr. Vergiler ve Sosyal Sigorta Ykmllkleri Gelir ve Kurumlar Vergisi: Anonim ve limited irketler, yabanc irketlerin branlar kurumlar vergisine tabidir. Standart gelir ve kurumlar vergisi % 20 dzeyindedir. Sosyal Sigorta Pirimleri: Sosyal sigorta pirimlerinin, iveren tarafndan Sosyal Sigorta daresine denmesi gerekmektedir. Bu pirimler, yallk, alamaz hale gelme, i kazalar, hastalk ve isizlik sigortasn kapsamaktadr. veren maalarnn %26s, ii maalarnn ise %14 orannda pirim denmesi gerekmektedir. Asgari cret uygulamas bulunmamakla beraber, sosyal sigorta priminin denebilecei en dk miktar 30 ABD Dolar seviyesindedir. Yatrmlarn Garantisi Msr Yatrmlar ve Serbest Blgeler daresi tarafndan 8 Sayl Yatrmlar Kanuna istinaden yatrm garantisi olarak aadaki unusurlar saylmaktadr. 1. irketler kamulatrlmayacak ve msadere edilmeyecektir. 2. irketler idari olarak hacz edilmeyecek, mlk ve fonlarna el konulmayacak veya dondurulmayacaktr. 3. Herhangi bir idare, irketlerin fiyatlarna ve fiyat tespitine mdahele etmeyecektir. 4. Lisans kurallarna uyulduu mddete hi bir irketin bu haklarnn durdurulmas veya elinden alnmas sz konusu olmayacaktr. 5. irketler kendi ihtiyac olan ham madde, yardmc madde, sermaye mallar ve yedek paralarn thalat Ktne kayt yaptrmadan ithal edebilecektir. 6. irketler rettikleri rnlerin hracat Ktne kaydolmadan ihra ilemlerini Msr lke Raporu 11 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 12. gerekletirebilecektir. Yatrmlarda ncelikli Alanlar Msrda yatrm yaplabilecek potansiyel alanlar: Gda sanayi (meyve ve sebze ileme tesisleri, deniz rnleri sanayi, st ve st rnleri), lojistik (souk depo sistemleri, paketleme teknolojileri ve lojistik merkezler kurulmas), perakendecilik (franchising, AVMler ina edilmesi), yenilenebilir enerji, petrol sanayi ve bilgi ve iletiim teknolojileridir. Kanunu Msrda almak isteyan yabanclarn zni almalar gerekmektedir. 2003/12 sayl yeni Kanununa gre, iveren iiler ile yapacaklar sreli ve sresiz szleme erevesinde aylk deneme sresince altrma hakkna sahiptirler. Yasal alma sreleri ise, gnde sekiz saat, haftada ise 48 saattir. ilerin en az 24 saat dinlenme sresine sahip olmalar gerekmektedir. ilerin ylda 21 gn, 10 yl ardk alanlar veya 50 yana gelmi olanlarn ise ylda 30 gn izin haklar bulunmaktadr. Hastalk hallerinde ylda alt ay gememek kaydyla normal maan %75 veya %85i orannda bir deme ile hastalk izni kullanlabilir. Fazla alma hallerinde, normal gn iin fazla alma piriminin %35i, gece iin %70i ve hafta sonu veya tatiller iin ise %100 orannda fazla alma creti denmesi gerekmektedir. Yabanc altrma oran halen %10 gememektedir. Ayrca, Kanununa gre; ilere her yl %7 orannda temel maalar zerinden zam yaplmas gerekmektedir lgili Bakan yabanclarn alma alanlarn ve yabanc alan saysn belirleyebilir, Kaytarmaya kar yeni disiplin cezalar getirilmitir, e uygun olmayan iilerin karlmas ihtimaline yer verilmitir, 60 yan altnda emekli olunmamas ngrlmtr, i sendikalar kanalyla grev hakk verilmitir, greve gidilebilmesi iin sendikann ynetim kurulunun te iki ounluu ile karar alnmas gerekmektedir. Bankaclk, Leasing ve Karapara ile Mcadele Leasing: Msr, 1995 ylnda karlan modern bir leasing kanununa sahiptir. Yabanc leasing irketleri kendilerini thalatlar Ktne kaydettirerek (Msrl olma art bunlar iin aranmyor), ithalat ilemlerini yrtebilmektedir. Ancak, bu irketlerin leasing ktne kayt yaptrmalar gerekmektedir. Bankaclk ve Kambiyo Mevzuat: Merkez Bankas, bankaclk ve kambiyo ilemleri 2003/88 sayl Kanun ile dzenlenmitir. Her trl mal ve hizmetin alm ve satm Msr poundu zerinden gerekletirilmelidir. Kar transferinde herhangi bir sorun yaanmamaktadr. zel kiiler yurtd seyahatlerinde beyan etmek kaydyla 10 bin Dolar veya edeerinin serbeste giri kn yaptrabilirler. Kara Para le Mcadele Yasas: Kara para ile mcalede 2002/80 sayl kanun ile dzenlenmitir. lkedeki Serbest Blgeler (zel Ekonomik Blgeler) Serbest Blgeler ve Mevzuat Msrda, 7 kamu, 3 zel olmak zere 10 adet serbest blge bulunmaktadr. Bunlardan en nemlileri skenderiye ve Port Said Serbest blgeleridir: skenderiye, Damietta, Ismailia, Media Production City, Nasr City, Port Said, Port Tawfik and Abaddia (Suez), East of Port Said, Badr, Shibin El-Koum, Keft. Msrda Serbest Blgelerde gelir vergisi, net gelirin %10udur. alanlara uygulanan gelir vergisi %5tir. Serbest Blgelerde kurulacak firmalarn ihtiyac olan makine, hammadde vs. Gmrk vergisi ve KDV demeden ithal edebilir. Kamu Serbest Blgeler Mevzuat u ekildedir: 1. Yatrmc ilgili Serbest Blge Mdrlne yatrm projesi bavuru formunu iletir, 2. Serbet Blgeler Teknik Komitesi bavuruyu inceledikten sonra ilk geici onay verir, 3. Yatrmc yllk kira bedelinin %10unu garanti olarak der (min. 1000$), 4. Bavuru kesin onay iin Serbest Blgeler Genel Mdrlne yollanr, 5. Yatrmc ilk yln kirasn ve %10luk garantiyi der demez ilgili serbest blgedeki alan alabilir, 6. Yukardaki prosedrler tamamlannca yatrmcya serbest blgedeki alann lisans ve belgeleri verilir, 7. Yatrmc Yatrm Bakanlnda oluturulan One Stop Shopta ticari kaydn yaptrp vergi kartn almakla ykmldr, 8. Yatrm Bakanlnn yllk masraflarn karlamak amacyla, yatrmc, banka garantisi sunmaldr. Bunun yan sra sendikal bir mhendisin hazrlad fabrika projesi de sunulmaldr, 9. lgili serbest blge yatrmcya aktiviteye geme izni verir. zel Serbest Blge Mevzuat ise u ekildedir: 1. Yatrmc Yatrm Bakanlna verilmek zere, zel Serbest Blgede yatrm yapmak istediine dair bir bavuru formu doldurur, 2. Serbet Blgeler Teknik Komitesi bavuruyu inceledikten sonra ilk geici onay verir, 3. Yatrm Bakanl tarafndan yatrmcya serbest blgeyi incelemesi iin davette bulunulur, 4. Projenin onaylanmasndan sonra yatrmc ilgili serbest blge tarafndan davet edilir, 5. Yatrmcnn yerleik hale gemesini takiben, Yatrm Bakanlna aadaki belgeler yollanr: Yatrm Bakanlnn belirleyecei miktar ieren garanti mektubu, Yatrm projesinin belli bir miktar Yatrm Bakanlna denecek, irketin ie balamas iin yatrmcya Yatrm Bakanl tarafndan lisans verilecektir. Serbest Blgelere ilikin ayrntl bilgi http://www.gafinet.org/freezones-Egypt.htm de yer almaktadr. Yatrm amacyla Msra gelen firmalarmz, aadaki GAFI (Msr Yatrmlar ve Serbest Blgeler daresi) yetkilileri ile temasa geilerek, yatrm alanna ilikin olarak detayl malumat talep etme yoluna gitmektedir. GAFI tarafndan yatrmclara, sanayi blgelerine ve serbest blgelere uzmanlar eliinde -, 2013 12 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 13. kendileri ara tahsis etmek suretiyle tantm gezileri dzenlenmekte, ilgili sektr temsilcileri ile grmeleri salanmaktadr. GAFI Yatrm ve Serbest Blgeler Dairesi yetkililerin iletiim detaylar u ekildedir: Yetkili Ad: Ahmed Shama (Trk Masas efi) Tel: +202 24055452 Dahili 7937 Faks: +202 24055425-24055410 Email: [email protected] Sanayi Blgeleri ve Mevzuat 2002/83 sayl Kanun ile dzenlenmitir. Bu blgelerin amac, tarm, sanayi ve hizmet projelerine ynelik yatrmlarn tevik edilmesidir. Her blge, Maliye Bakannn onay ile birlikte blgenin Ynetim Kurulu tarafndan kurulacak zel gmrk ve vergi sistemi oluturabilmektedir. Bu blgelerde iveren, i akdine son verme konusunda daha rahat davranabilme imkanna sahiptir. Hatta zel bir sigorta sistemine de gelitirebilir. Gelir vergisi net gelirin %10u oranndadr. alanlara uygulanan gelir vergisi ise %5 dzeyindedir. Kurulacak iletmelerin ihtiyac olan makina, ham madde, yedek para, vs. gmrk vergisi ve sat vergisi (KDV) denmeden ithal edilebilmektedir. 2 Ekim 2007 tarihinde 6 Ekim Blgesinde kurulacak Trk Sanayi Blgesine ilikin protokol Msr Ticaret ve Sanayi Bakan Rachid Mohamed Rachid ve Msrl bakanlar huzurunda imzalanmtr. Nitelikli Sanayi Blgeleri ve Mevzuat Msr hkmetinin ok nem verdii bir dier konuda Nitelikli Sanayi Blgeleridir (NSB-QIZ). Kahirenin kuzeyinde kalan hemen hemen tm sanayi blgeleri ve Serbest blgeler NSB konumuna getirilebilmektedi. Bu blgelerde retim yapan firmalarn rettikleri mal ABDye gmrk vergisi olmakszn sokmalarna izin verilmektedir. Anlamaya gre burada retilen mallar en az %10,5 orannda srail girdisi kullanlarak retilmelidir. 1. Greater Cairo Blgesi: Giza, Shubra Al Kheima, Nasr City, 10 Ramazan, 15. Mays ehri, Badr City, 6 Ekim Kenti, Obour City, Kalyoub City ve Gesr El Suez. 2. skenderiye Blgesi (Borg El-Arab dahil). 3. Suyev Kanal Blgesi: Port Said, Ismaillia, Suez. 4. Orta Delta: Gharbia, Dakahlya, Monofia, Dommiata. zellikle tekstil, hazr giyim, deri, yiyecek-iecek ve cam eya alanlarnda NSBler avantajl yatrm alanlar olarak n plana kmaktadr. Nitelikli Sanayi Blgeleri mevzuatna u adresten ulalabilmektedir: http://www.qizegypt.gov.eg/www/english/about_qiz_textprotocol.asp Ayrca, Nitelikli Sanayi Blgelerinde yatrm yapacak firmalarmza, Msrl ortak firma bulma ve QIZ uygulamalar konusunda bilgi verme hususlarnda aada isimleri bulunan Msrl yetkililerce yardmc olunmaktadr. Konuya ilikin ayrntl malumat www.qizegypt.gov.eg adresinde de mevcuttur. Ali Awni, Msr Ticaret Bakanl, QIZ Birimi Bakan Tel: +202 27921177, +202 27921191 Faks: +202 27948025 e-Mail: [email protected] Anlan yetkililer, ayrca Ticaret ve Sanayi Bakanlndaki Trk biriminin de banda bulunmakta ve Trk ytrmclarn karlatklar sorunlar zme ynnde aba gstermektedirler. Sanayi Blgeleri, Nitelikli Sanayi Blgeleri ve Serbest Blgelerde Arazi Tahsisi: Serbest Blgelerde arazi tahsisi GAFde yaplmaktadr. Sanayi Blgelerinden arazi tahsisi ise, Snai kalknma daresi tarafndan yaplmakta olup; bu amala, firmalarmzca aadaki isimleri belirtilen kiilerle temasa geilmektedir. Serbest Blgeler ve Sanayi Blgleriindeki yatrmlar, %11,7 saril Girdisi kullandklarn kantlayara, Nitelikli Sanayi Blgesi haline gelmektedirler. Amr Assal, Msr Ticaret Bakanl Sanayi Gelitirme Dairesi, Bakan Tel: +202 27957005, +202 27944640 Faks: +202 27944984 e-Mail: [email protected] Raghda Mohamed Rassem, Msr Ticaret Bakanl Sanayi Gelitirme Dairesi, Trk Yatrmclardan Sorumlu Koordinatr Tel: +202 27957005, +202 27959005 Faks: +202 27944984 e-Mail: [email protected] Snai Kalkinma Idaresi (IDA) ile zellikle de arazi tahsisi ve maliyetleri konusunda; International Investors Affairs Coordinator / Raghda Mohamed Rassem (tel: +202 7959005 +2012 2515012 [email protected] [email protected]) lkede Kurma Mevzuat irket Trleri ve irket Kuruluu Msr lke Raporu 13 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 14. Msrda irketler, iki yasaya istinaden kurulabilmektedir. Yabanc irketler asndan da Msrda anonim veya limited irket kurabilmesine ilikin olarak sz konusu iki kanun geerlidir. Bunlardan birincisi, Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise irketler Kanunu (1981/159)dur. Sanayi retimi alannda faaliyet gsterecek veya sosyal ierikli hizmet sunumu gerekletirecek firmalar genel itibariyle 1997/8 sayl yasa ile kurulmakta iken (bu firmalar yatrm ve ara mal ithalat yapabilmektedir); ticari faaliyette bulunacak firmalar, daha geni kapsaml olan 1981/159 sayl irketler Kanunu uyarnca kurulabilmektedir. Dier taraftan, 1981/159 sayl irketler Kanunu uyarnca, Msrda sadece ticari faaliyette bulunmak veya ithalat yapmak zere kurulan bir firmann yabanc firma olmasna veya % 1 oarannda dahi yabanc orta bulunmasna izin verilmemektedir. Msrda zel sektr aada aklanan ekillerde tzel kiilik kazanmaktadr. Yabanc irketler ise temsilcilik ofisi, bayilik, anonim irket veya limited irket eklinde kurumlaabilmektedir. Yabanc irketlerin Msrda anonim veya limited irket kurabilmesine ilikin iki kanun mevcuttur. Bunlardan birincisi Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise irketler Kanunu(1981/159)dur. Ticari irketler: Ticari faaliyette bulunacak zel veya tzel kiiler, faaliyet gsterecekleri Valilik snrlarnda yetkili bulunan Ticaret Siciline kayt yapmak zorundadr. Bu tr faaliyette bulunabilmek iin Msr vatandalna sahip olmak gerekmektedir. Msrl olmayanlar sadece ihracat faaliyetinde bulunabilirler. Ticari irketler, tm varlklaryla stlendikleri riske kar sorumludurlar. Ortaklklar: Borlarna kar sorumlu olan basit veya snrl ortaklklar eklinde olabilmektedir. Ortaklklar da Ticaret Siciline kayt yaptrmak zorundadr. Bayilik (Branch Offices): Msrda kamu veya zel kurum ve kurulular iin bir i veya hizmet (mteahhitlik, imtiyaz veya ynetim anlamalar) sunacak yabanc irketlerin Msrda bayilikleri bulunmak zorundadr. Msrda branch ofisi amak iin Ticaret ve Sanayi Bakanl, GAFI ve stlenilen i ile ilgili Bakanlktan izin alnmak zorunludur. Sz konusu bayi tarafindan Ticaret Sicil ve irketler Dairesine kayt yaptrlmas zorunludur. Kaytlar 5 yl geerlidir. Temsilcilik Ofisi: Temsilcilik ofisi 1981/159 sayl irketler Kanunu veya 1982/120 sayl Ticari Acentalk Kanunu erevesinde alabilmektedir. Yabanc irketler, sadece pazar aratrmas, i gelitirme ve fizibilite almalar amacyla, temsilcilik ofisi aabilirler. Bu irketler ticari faaliyette bulunamazlar. Temsilcilik Ofisinin irketler Dairesine kaydnn yaplmas zorunludur. Sz konusu ofisin kayd her be ylda bir yenilenebilmektedir. Yabanc irket, Msrl bir kamu veya zel irket ile Msrda karlarn takip etmek zere anlama yapabilir. Agentalar/Distributrler: Msrl bir agenta/distributrn yapm olduu anlamay Msr D Ticaret Bakanlna kayt yaptrmas gerekmektedir. Ticari Acentalk Kanunu, taraflar arasnda kacak ihtilafta ntr bir nitelik tamaktadr. Sorunlar kendi aralarnda zebilmektedirler. Anlan kanuna gre acentann exclusive olma zorunluluu bulunmamaktadr. Anonim irketler: Genel olarak kurucu aranmaktadr. Ancak serbest blgeler iinde kurulacak olanlar da iki kurucu yeterli bulunmaktadr. Minimum sermayenin 250 bin Msr Poundu olmas gerekmektedir. Sermayenin %10unun kurulu aamasnda denmesi gerekmekte, ay ierisinde ise %25e karlmas zorunludur. irketin Msrda lisansl bir muhasebecisi olmas gerekmektedir. Limited irketler: 2 ile 50 arasnda hisse sahibi tarafndan en az 50 bin Msr Poundu sermaye ile kurulmaktadr. Kuruluta tm sermayenin denmi olmas gerekmektedir. Bu irketler, sigorta, bankaclk, tasarruf, yatrm fonlar gibi faaliyetlerde bulunamazlar. Bir veya daha fazla ynetici tarafndan idare edilebilirler. En az bir Msrl yneticinin istihdam edilmesi gerekmektedir. 10un zerinde ortak bulunmas halinde Denetim Kurulu ihdas edilmesi gerekmektedir. irket faaliyetlerinden doacak risklere kar sorumluluk hisse oranndadr. Yabanc irketlerin Msrda Temsilcilik Ofisi Amalar Halinde stenen Bilgi ve Belgeler a. irketin ana szlemesi ve tz (onayl) b. Ana szleme ve tzn zetinin Arapa tercmesi (onayl) c. Yabanc irketin Msrda ofis ama ve mdr tayin karar, Arapa tercmesi (onayl) d. Mdr yabanc uyruklu ise - Arapa harfler ile 4 l isim, - Uyruu, - Latin harfler ile ismi - Doum yeri ve tarihi, - Dini, - Pasaport numaras, - Pasaportun alnd yer ve tarih - Pasaportunda yazl olan meslei, - Msra giri tarihi, - Giri nedeni, - Msrda ne kadar kalaca, - Adresi, - Msrda alaca blge, - Yapaca iin tr, - Msrda daha nce bulunup bulunmad, e. Msr uyruklu bir mdr atanmas halinde, - 3 l ismi, - Uyruu, - Dini, -, 2013 14 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 15. - kamet yeri, - Kimlik numaras, tarihi ve alnd yer, f. Kayt creti ( 1000 LE civarnda), g. Vekalet senedi ( Msrda ileri takip edecek kiiye Ynetim Kurulu Bakan veya irket sahibi tarafndan verilen vekalet), h. tiraf szlemesi ( Mdr, adres, telefon vs. deitiinde irketler daresine verilen taahht), i. Ofisin ilgili bankadan alnan sermaye tasdii, thalat ve hracat: Yalnzc Msr uyruklu zel veya tzel kiiler thalat Ktne kayt yaptrmak suretiyle, ithalat faaliyetinde bulunulabilir. irketin tamamnn, Msr vatandalarna ait olmas gerekmekte, %1 dahi yabanc ortaklk olsa firma ithalat yapamamaktadr. Ancak, yabanc irketlerin retim ve ihracat amacyla makina ve ara mal ithalat yapmalar mmkndr. 1997/8 sayl Yatrmlarn Garantisi ve Teviki Kanunu erevesinde kurulan yerli ve yabanc tm irketler, irket ihtiyac olan girdileri ve ekipmanlar ithal edebilirler. Bu irketlerin thalat Ktne kayt yaptrmas zorunlu deildir. hracat ilemlerinde ise yerli ve yabanc ayrm yaplmamakta, bu irketlerin sadece hracat Ktne kayt yaptrmalar gerekmektedir. 1997/8 sayl kanuna gre kurulmu irketler iin kayt zorunluluu bulunmamaktadr. Vergiler ve Sosyal Sigorta Ykmllkleri Gelir ve Kurumlar Vergisi: Anonim ve limited irketler, yabanc irketlerin branlar kurumlar vergisine tabidir. Standart gelir ve kurumlar vergisi % 20 dzeyindedir. Sosyal Sigorta Pirimleri: Sosyal sigorta pirimlerinin, iveren tarafndan Sosyal Sigorta daresine denmesi gerekmektedir. Bu pirimler, yallk, alamaz hale gelme, i kazalar, hastalk ve isizlik sigortasn kapsamaktadr. veren maalarnn %26s, ii maalarnn ise %14 orannda pirim denmesi gerekmektedir. Asgari cret uygulamas bulunmamakla beraber, sosyal sigorta priminin denebilecei en dk miktar 30 ABD Dolar seviyesindedir. Kanunu Msrda almak isteyan yabanclarn zni almalar gerekmektedir. 2003/12 sayl yeni Kanununa gre, iveren iiler ile yapacaklar sreli ve sresiz szleme erevesinde aylk deneme sresince altrma hakkna sahiptirler. Yasal alma sreleri ise, gnde sekiz saat, haftada ise 48 saattir. ilerin en az 24 saat dinlenme sresine sahip olmalar gerekmektedir. ilerin ylda 21 gn, 10 yl ardk alanlar veya 50 yana gelmi olanlarn ise ylda 30 gn izin haklar bulunmaktadr. Hastalk hallerinde ylda alt ay gememek kaydyla normal maan %75 veya %85i orannda bir deme ile hastalk izni kullanlabilir. Fazla alma hallerinde, normal gn iin fazla alma piriminin %35i, gece iin %70i ve hafta sonu veya tatiller iin ise %100 orannda fazla alma creti denmesi gerekmektedir. Yabanc altrma oran halen %10 gememektedir. Ayrca, Kanununa gre; ilere her yl %7 orannda temel maalar zerinden zam yaplmas gerekmektedir lgili Bakan yabanclarn alma alanlarn ve yabanc alan saysn belirleyebilir, Kaytarmaya kar yeni disiplin cezalar getirilmitir, e uygun olmayan iilerin karlmas ihtimaline yer verilmitir, 60 yan altnda emekli olunmamas ngrlmtr, i sendikalar kanalyla grev hakk verilmitir, greve gidilebilmesi iin sendikann ynetim kurulunun te iki ounluu ile karar alnmas gerekmektedir, Telif Haklar Telif haklar ile ilgili yasal dzenlemeler, 2002/82 sayl Telif Haklar Kanunu erevesinde yaplmtr. Patent: Telif Haklar Kanunu, yatrmclara Msrda mracaat ettikleri tarihten itibaren 20 yllna patent korumas salamaktadr. Tasarmlardan uygulamaya dnk olanlar iin yenilenebilir olmak zere 7 yl, ematik olanlarda ise 10 yl patent korumas ngrlmtr. Sz konusu kanun ile gizli veri ve bilgiler de koruma altna alnmtr. Ticari Marka: 2002/82 sayl Kanun ticari marka sahiplerine 10 yllk koruma salamaktadr. Bu 10 yl ikinci defa yenilenebilmektedir. Dier taraftan, sz konusu kanun nl markalar Msrda kayt yaptrmadan da koruma altna almtr. Endstriyel Tasarm ve izimler: Bu tr haklar, kayt tarihinden itibaren 10 yl korunmakta, ilave 5 yl daha sresi uzatlabilmektedir. Copyright: Copyright yazar lmnden 50 yl sonrasna kadar koruma altna alnmtr. ayet yazarn tzel kii olmas halinde koruma basm tarihinden itibaren balamaktadr. Uygulamal sanat rnlerinin (applied art works) korunmas, basm tarihinden itibaren 25 yldr. Yaym programlar ise yaymland tarihten itibaren 20 yl koruma altna alnmtr. Botanik rnler: Bu tr rnlerin kaydnn yaplmas artyla, koruma salanmaktadr. Koruma sresi aalar ve asmalar iin 25 yl, dier tarm rnleri iin ise 20 yldr. Bankaclk, Leasing ve Karapara ile Mcadele Leasing: Msr, 1995 ylnda karlan modern bir leasing kanununa sahiptir. Yabanc leasing irketleri kendilerini thalatlar Ktne kaydettirerek (Msrl olma art bunlar iin aranmyor), ithalat ilemlerini yrtebilmektedir. Ancak, bu irketlerin leasing ktne kayt yaptrmalar gerekmektedir. Bankaclk ve Kambiyo Mevzuat: Merkez bankas, bankaclk ve kambiyo ilemleri 2003/88 sayl Kanun ile dzenlenmitir. Her trl mal ve hizmetin alm ve satm Msr poundu zerinden gerekletirilmelidir. Kar transferinde herhangi bir sorun yaanmamaktadr. zel kiiler yurtd Msr lke Raporu 15 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 16. seyahatlerinde beyan etmek kaydyla 10 bin Dolar veya edeerinin serbeste giri kn yaptrabilirler. Kara Para le Mcadele Yasas: Kara para ile mcalede 2002/80 sayl kanun ile dzenlenmitir. Yatrmlara Salanan Tevikler 11.05.1997 Tarih ve 8 Sayl Yatrmlarn Teviki ve Garantisi Kanunu Yatrmlarn Garantisi - irketler kamulatrlmayacak ve msadere edilmeyecektir. - irketler idari olarak hacz edilmeyecek, mlk ve fonlarna el konulmayacak veya dondurulmayacaktr. - Herhangi bir idare irketlerin fiyatlarna ve fiyat tespitine mdahele etmeyecektir. - Lisans kurallarna uyulduu mddete hi bir irketin bu haklarnn durdurulmas veya elinden alnmas sz konusu olmayacaktr. - irketler kendi ihtiyac olan ham madde, yardmc madde, sermaye mallar ve yedek paralarn thalat Ktne kayt yaptrmadan ithal edebilecektir. - irketler rettikleri rnlerin hracat Ktne kaydolmadan ihra ilemlerini gerekletirebilecektir. Yatrmlarn Teviki irketlerin karlar, bulunduu blgeye gre aada belirtilen sreler dahilinde elde edilen kardan alnmas gereken vergilerden muaftr. - Eski yerleim merkezlerinde yaplan yatrmlarda 5 yl, - Yeni sanayi ehirleri ve yeni yerleim birimlerinde 10 yl, - Yukar Msrda yaplan yatrmlarda ise 20 yl. - lk yldaki muafiyet retimin balad tarihten itibaren balayp, takip eden mali yln sonuna kadar ki dnemi kapsamaktadr. - irketlerin Ticari Kayt tarihinden itibaren yl boyunca kullanld krediler, ipotek szlemeleri; noter ve kayt cretleri gibi kesintilerden muaftr. - irketin kurulu yeri iin seilen arazinin kayt szlemesi de bahse konu kesintilerden muaftr. - Hisse senetleri borsalara kaydolmu irketlerin denmi sermayeleri kadar ki deer irket gelirlerinden alnmas gereken vergilerden muaftr. Bu deer Merkez Bankas tarafndan belirlenir. - irket kuruluu iin gerekli makina, tehizat ve aletlerden sadece % 5 gmrk vergisi tahsil edilir. - irket birlemelerinde ortaya kan karlar ve denmesi gereken vergilere muafiyet salanmaktadr. Bakanlar Kurulu karar ile devlet arazilerinin bu irketlere cretsiz tahsisi yaplabilir. Tevik Alanlar: Yatrmlarn tevik imkanlarndan faydalanabilmesi iin aadaki alanlardan birisinde yer almas gerekmektedir. - Kra, l veya Benzer Blgelerin Kazanm veya Tarmsal retime Almas: Bu alanlarn retim yaplabilecek ekilde alt ve st yap dzenlemesi ile retime almas gerekmektedir. - Hayvan, Yerli Tavukuluk ve Balk retimi: Krmz et iin hayvan besleme, beyaz et iin kmes hayvanlar besleme ve balk iftlikleri kurma ve balk avlama alanlarn kapsamaktadr. - Sanayi ve Madencilik: Ham maddelerin ilenmesi, paketlenmesi, ekillendirilmesi, montaj, petrol retimi ve ayrtrlmas, makine ve ekipman tasarm, sinema sanayini kapsayan faaliyet alanlar, maden ve metal arama, iletme, karma, kesme ve ta ocakl ilemlerini kapsamaktadr. - Otel, Motel, Apartman Oteller, Tatil Kyleri ve Turist Tamacl: En az yldzl olan turistik tesisler kurulmas ve iletilmesi ile Kara, Nil Nehri, Deniz ve Hava yolu ile turist tamacln kapsamaktadr. - Dondurulmu rn Tamacl, Konteyner stasyonlar ve Silolar: - Hava Tamacl ve Yer Hizmetleri: - Uluslararas Deniz Tamacl: Feribot ve dier tama aralar ile karasular dnda deniz tama hizmetleri. - Petrol Sondajlama, Arama ve Tama Hizmetleri: - Konut Projeleri: dari olmayan bina inaas ve projenin 50 konuttan az olmamas gerekmektedir. Altyap Yatrmlar: me Suyu, Kanalizasyon, Elektrik ve Yol yatrmlar. Hastane ve Dier Klinikler: Kapasitesinin %10nu cretsiz yapmak zorundadr. Bilgisayar Programlar ve Sistemleri retimi: Tasarm ve yazlm retme, uygulama, eitim. D Ticaret Genel Durum WTO istatistiklerine gre Msr 2011 ylnda 59 milyar dolarlk ithalatla dnyann en byk 49. ithalats, 31 milyar dolarlk ihracatla dnyann en byk 64. ihracats konumundadr. Msrn ihracatnda en nemli yeri AB lkeleri ve ABD almaktadr. Msrn en nemli iki ihra maddesi; ham petrol ve petrol rnleridir. Msrn ithal ettii balca rnler; petrol yalar ve gazlar, buday, msr, demir-elik, eczaclk rnleri, otomobiller ve yedek paralar, bitkisel ve hayvansal yalardr. Msr Arap Cumhuriyeti, dnyann en byk buday ithalatsdr. Msrn Ortadou ve Afrikadan 7 lke ile (Irak, Libya, Suriye, Lbnan, rdn, Fas ve Tunus ile Serbest -, 2013 16 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 17. Ticaret Anlamas mevcuttur. 2010 ylnda ise MERCOSUR ile STA imzalamtr. Ayrca AB ile yrrlkte bulunan bir STA mevcuttur. Msr ayrca COMESA (The Common Market for Eastern and Southern Africa), GAFTA (Greater Arab Free Trade Area), PAFTA (Pan Arab Free Trade Area ) yesidir. Msrn ayrca ABD ve srail ile yaplan Nitelikli Sanayi Blgeleri Anlamas (QIZ) bulunmaktadr. Tm bu anlamalar Msr sradan bir ihracat pazar olmann tesine tam bulunmaktadr. AB-Msr Ortaklk Anlamas 25 Haziran 2001 tarihinde imzalanan Anlama 1 Haziran 2004den itibaren geici olarak uygulanmaya balamtr. Buna gre 12 yllk bir sre sonunda AB ile Msr arasnda bir serbest ticaret alan oluacaktr. Sanayi rnlerinde Msr ABye gmrksz mal satabilmektedir. Msr'n baz tarm rnlerindeki kotalar geniletilmi, baz yeni rnler tercihli sisteme alnm ve tarmsal ihracat takvimi uzatlmtr. AB ise sanayi rnlerini blmlere ayrarak, aada detaylar verilen sre ve ekillerde nihai olarak 3, 13 ve 15'er yllk dnemlerde gmrk vergilerinin sfrlanmas hakkn kazanmtr. Anlamann II Nolu ekinde belirtilen hammadde ve sanayi malzemelerinde 3 yllk srede yzde 25erlik azaltmalarla yln sonunda AB kaynakl rnler iin tm gmrk oranlar sfrlanacaktr. III nolu ekte yer alan rnler iin (sanayi retiminde kullanlan hammaddeler, yar mamul rnler ve inaat malzemeleri) gmrk oranlar ise anlamann yrrle girmesinden itibaren yl sonra ilk olarak % 10, sonraki her yl ise % 15lik dilimler halinde drlecektir. Dokuzuncu yln sonunda tm gmrkler sfrlanacaktr. IV. Nolu ekte verilen rnler ise (giysiler, elektrikli ev aletleri, kozmetik rnleri, mobilya ve tama amal aralar) 1.1.2009dan 1.1.2016ya kadar olan srede ilk yl % 5, sonraki yllarda % 15lik azallarla sfrlanacaktr. Binek aralarn ieren V nolu ek ise 2010-2019 arasnda % 10luk azaltmalarla sfrlanacaktr. Tarmda ilenmi ve ilenmemi tm gda rnlerinde Msr ABye gmrksz rn satabilmektedir. ABD, Msr, srail Nitelikli Sanayi Blgesi Anlamas (Qualified Industrial Zones - QIZ) QIZ yaklam 1996 ylnda ABD tarafndan Orta Douda barn salanmasna katkda bulunmas iin ncelikle rdn, srail ve Msr dnlerek balatlmtr. rdn'de 1999'dan beri 15 QIZ blgesi ABD tarafndan onaylanmtr. Msr, ABD ve srail arasnda, iinde % 10,5 orannda srail girdisi bulunan ve Msr'da Nitelikli Sanayi Blgeleri'nde retilmi rnlerin ABD pazarna gmrksz girmesini dzenleyen QIZ anlamasna ilikin Msr-srail protokol 14.12.2004 tarihinde imzalanmtr. lkenin D Ticareti D Ticaret Gstergeleri (Milyon Dolar) 2008 2009 2010 2011 Deiim (2010-2011) hracat 25.967 24.182 26.332 30.782 16,9% thalat 52.751 44.912 53.003 59.269 11,8% Ticaret Hacmi 78.718 69.094 79.335 90.051 13,5% -26.784 -20.730 -26.671 -28.487 6,8% Ticaret A Kaynak: ITC Trademap hracatnda Balca rnler hra Ettii Balca rnler (1 000 Dolar) GTP rnler 2008 2009 2010 2011 '2710 Petrol yalar (ham yalar hari) 4.945.882 2.064.009 2.961.977 3.525.878 '2709 Ham petrol yalar 2.194.941 1.568.282 1.777.514 3.029.981 '2711 Petrol gazlar 3.989.725 2.414.166 2.266.573 2.012.619 '7108 Altn (platin kaplamal altn dahil) (ilenmemi veya yar ilenmi) 14.892 906.286 1.033.836 1.710.328 '3102 Azotlu mineral veya kimyasal gbreler 432.184 1.081.896 1.080.846 1.290.626 '8544 sole edilmi kablo ve teller 563.330 434.269 603.510 915.241 '0805 Turungiller (taze, kurutulmu) 406.573 532.078 518.410 571.547 '7409 Bakr levha, plaka ve eritler (kalnl >0, 15 mm) 581.431 527.705 633.398 500.465 '0406 Peynir ve lor 295.789 424.842 471.689 482.555 '7208 Demir-elik scak hadde yass mamulleri-genilik 600 mm fazla 726.772 308.067 457.725 450.282 Msr lke Raporu 17 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 18. '5701 Dml, sarmal hallar, yer kaplamalar 164.453 260.100 337.724 381.865 '3817 Karsm halnde alkalbenzenler, alkalnaftalenler '4818 Tuvalet katlar ve ev ilerinde veya salk amacyla kullanlan trden benzeri katlar 180 97.877 247.537 347.772 207.933 212.361 249.739 327.526 '6203 Erkekler iin takmlar, ceketler, pantolonlar 42.007 292.252 312.622 312.003 '2814 Saf amonyak/amonyagn sulu zeltler '2803 Karbon (tarifenin baska yerinde belirtilmeyen) 41.661 124.587 229.620 303.284 265.185 174.970 246.399 297.615 '6109 Tirtler, fanilalar, dier i giyim eyas-rlm 410.617 317.298 267.705 289.162 '2716 Elektrik enerjisi 78.576 107.569 109.239 282.477 '5201 Pamuk (kardesz, taranmams) '9403 Dier mobilyalar vb. Aksam, paralar 193.526 87.494 265.484 267.272 237.354 256.690 223.595 265.629 '5205 Pamuk (dks har) plg (agrlk; =>%85 pamuk) (toptan) 130.156 123.182 252.193 262.779 '0701 Patates 163.126 145.406 131.899 257.006 '3901 Etilen polimerleri (ilk ekillerde) 322.206 196.178 227.732 250.565 '7601 Islenmems alumnyum 108.296 94.273 140.147 249.737 '6302 Yatak arsaf, masa rtler, tuvalet, mutfak bezler 257.503 220.700 217.995 248.038 Dier Dier rnler Toplam TM RNLER 9.192.463 11.209.733 11.066.728 11.949.772 25.966.761 24.182.270 26.331.836 30.782.024 Kaynak: ITC Trade Map thalatnda Balca rnler thal Ettii Balca rnler (1 000 Dolar) GTP rnler 2008 2009 2010 2011 '2710 Petrol yalar (ham yalar hari) 2.248.962 1.888.908 3.656.746 5.146.409 '1001 Buday 2.110.912 1.576.055 2.181.907 2.841.067 '1005 Msr 975.319 833.724 1.270.650 2.096.105 '2711 Petrol gazlar 1.514.323 1.287.215 1.806.154 2.066.491 '2709 Ham petrol (petrol yalar ve bitumenli minerallerden elde edilen yalar) 1.595.308 1.078.954 1.321.151 1.709.223 '7326 Demir/elikten dier eya 945.842 885.767 1.401.054 1.149.828 '3004 Tedavide kullanlan ilalar (GTP 3002, 3005, 3006 dndakiler) 746.265 874.904 897.664 1.148.304 '8703 Binek otomobiller 919.321 842.094 1.348.718 1.138.201 '8517 Telefon cihazlar 1.016.517 709.675 1.095.693 1.127.922 '7207 Demir/alamsz elikten yar mamuller 1.417.099 827.173 867.772 1.102.352 '7204 Dkme demirin, demirin veya eliin dknt ve hurdalar 1.608.509 474.143 669.354 1.021.439 '4407 Uzunlamasna kesilmi, biilmi aalar 895.701 807.411 888.633 971.438 '1201 Soya fasulyesi 517.280 660.341 694.718 915.694 '2601 Demir cevherleri ve konsantreleri 612.239 475.992 543.070 882.531 '1511 Palm ya ve fraksiyonlar 653.361 452.703 526.192 829.535 '1701 Kam veya pancar ekeri 550.962 281.719 470.717 761.375 '7403 Rafine edilmi bakr ve bakr alamlar (ham) 1.096.540 434.389 358.688 754.543 '8708 Motorlu tat para ve aksamlar 753.866 591.152 982.065 708.283 '3901 Etilen polimerleri 529.170 441.083 507.883 622.584 '0202 Sr eti (dondurulmu) 483.252 407.488 706.225 617.197 '7306 Demir/elikten dier tpler, borular, ici bos profiller 602.978 616.530 478.172 532.612 '5402 Sentetik filament iplikleri 373.394 337.837 356.254 474.963 -, 2013 18 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 19. '8411 '3902 '0713 Dier Turbo-jetler, turbo-propeller ve dier gaz trbinleri Propilen ve diger olefinlerin polimerleri (ilk ekillerde) Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrlm) 142.774 101.471 473.561 297.816 240.047 299.699 456.504 294.445 Dier rnler 200.899 280.078 319.000 424.912 29.848.867 27.406.182 29.253.756 29.295.884 Toplam TM RNLER 52.751.022 44.912.463 53.003.406 59.268.957 Kaynak: ITC Trade Map D Ticaretin Madde Gruplar tibaryla Dalm hracatn Madde Gruplar tibaryla Dalm 2006 2007 2008 2009 2010 2011a 2012a Ham petrol ve petrol rnleri (kmr dahil) 52,2 46,2 49,6 43,5 43,1 49,7 45,8 Bitmi rnler (tekstil dahil) 30,6 37,5 38,1 40,0 40,5 37,9 37,9 7,4 8,3 6,8 7,1 7,2 7,5 8,7 Yar mamuller Kaynak: EIU, Country Risk Service, Egypt, Temmuz 2012, a: tahmini thalatn Madde Gruplar tibaryla Dalm 2006 2007 2008 2009 2010 2011a 2012a Yar mamuller 26,4 27,7 31,8 31,4 31,7 29,3 29,4 Sermaye mallar 26,2 24,6 22,9 20,4 19,9 19,0 19,4 Tketim mallar 12,6 15,3 16,4 23,6 24,4 22,9 23,7 8,0 8,8 9,9 7,6 8,8 11,2 11,3 Petrol ve rnleri Kaynak: EIU, Country Risk Service, Egypt, Temmuz 2012, a: tahmini Balca lkeler tibar ile D Ticareti Balca lkeler tibar ile hracat (1 000 Dolar) 2008 2009 2010 2011 25.966.761 24.182.270 26.331.836 30.782.024 talya 2.700.504 1.585.490 2.199.155 2.682.489 Hindistan 1.658.794 1.455.156 1.227.896 2.261.153 Suudi Arabistan 1.239.354 1.381.556 1.548.992 1.892.293 ABD 1.255.025 1.633.884 1.547.139 1.605.227 Dnya Trkiye 770.334 704.789 985.260 1.520.732 spanya 1.483.436 1.588.497 1.621.410 1.297.095 778.950 664.013 924.148 1.289.690 54.444 29.016 395.604 1.000.071 ngiltere 910.768 868.006 813.365 966.385 Lbnan 411.754 450.173 523.883 942.534 2008 2009 2010 2011 Fransa Gney Afrika Kaynak: ITC Trade Map Balca lkeler tibar ile thalat (1 000 Dolar) Dnya 52.751.022 44.912.463 53.003.406 59.268.957 ABD 5.673.135 4.744.216 4.961.898 6.339.380 in 4.432.007 3.910.853 4.901.783 5.417.602 Almanya 3.261.959 3.602.226 4.023.948 3.755.733 Msr lke Raporu 19 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 20. talya 3.023.341 2.652.298 2.962.591 3.017.526 Kuveyt 1.595.551 1.150.977 1.524.079 2.801.079 Trkiye 1.174.750 2.347.222 1.879.970 2.597.690 Suudi Arabistan 3.102.074 2.014.980 2.120.138 2.542.617 Rusya 2.247.131 1.549.312 1.835.099 2.161.823 Brezilya 1.444.033 1.234.990 1.736.170 2.160.325 Fransa 1.335.772 1.597.946 1.886.073 1.969.154 Kaynak: ITC Trade Map D Ticaret Politikas ve Vergiler D Ticaret Politikas Msr i yapma ortamn yabanc yatrmclar iin kolaylatrmak iin son yllarda ciddi reformlar balatmtr. Dnya Bankas IFCnin deerlendirmesine gre 20042005 dneminde gmrk ilemlerinin reformu ynnden dnyada birinci srada yer almtr. Msr DT kurallarna uyum salamak iin son yllarda hem gmrk tarifelerinde, hem tarife d engellerde hem de d ticaret ilemlerinin yrtlmesinde uluslararas standartlara yaklaan bir politika izlemektedir. Bu kapsamda gmrk tarifelerinde kademeli olarak nemli indirimler yaplmaktadr. Msrn ithal ettii rnlerin pek ou %15in altnda gmrk oran ile giri yapmaktadr. Ortalama gmrk oran ise % 5,5dir. Halen %40 ve zeri gmrk vergisi bulunan rnler ise tatlar, alkol ve ttndr. Yaplan iyiletirmelere ramen Msr gmrklerde halen tam otomasyona geilememitir ve ciddi bir brokrasi vardr. thalat Rejimi D ticareti dzenleyen yeni thalat ve hracat Ynetmelii Ekim 2005de yrrle girmitir. Yeni uygulamada; thali kontrole tabi rnler saysnda indirim, thalatlara sz konusu kontrollerde kullanlmak zere bamsz uluslararas kurululardan alnan kendi uygunluk belgelerini ibraz etme hakk, Uluslararas kabul grm retim standartlarnda (rnein CE) retilen rnlerin ithalatnda kontrole gerek bulunmamas, malat ve hizmetler sektrlerine ynelik ithalatta ayrmclk hkmlerinin iptal edilmesi, gibi hkmler yer almaktadr. Sz konusu ynetmelikte, zellikle ithalat uygulamalarnda yaplan ve nemli bulunan dzenlemeler yledir: (1) Perakende ticaret, (2) Mal ve hizmet retimi, (3) zel kullanm, (4) Kiisel kullanm ve (5) Devlet tarafndan yaplan ithalat olmak zere be ana grup altnda toplanmtr. thalatna izin verilen rnler - kinci el rn ithalatna ilikin Liste 2 ile bu ynetmelikte herhangi bir ekilde izin verilen rnler dnda kalan rnlerin yeni/kullanlmam olmas, - D Ticaret ve Sanayi Bakanlnca belirlenen kurallar erevesinde, ithal edilen rnlerin uluslararas bar kodu tamas, - Bu ynetmeliin 3 nolu Ekinde yer alan rnlerin karlarnda belirtilen artlara uymas gerekmektedir. Ayrca, rnlerin gmrk tarafndan ithalatna izin verilmesi aamasnda, ithalata konu rn imal eden reticiye ait bilgilerin yer ald faturann ibraz gerekmektedir. rnn perakende ticaret (rn deiiklie uramadan ya da paketlendikten sonra yurt iinde ticarete konu olmas) amacyla ithal edilmesi halinde, yetkili birimlerce tasdik edilmi mene ahadetnamesinin sunulmas gerekmektedir. Bunun iin istisna; kullanlm ithaline izin verilen rnler, Salk Bakanlnca onaylanm rnler vb. Numune, Model, Promosyon ve Tantm Malzemelerinin thalat Numune veya modelin kalite ispat, ila numunelerinin Salk Bakanl incelenmesi ve onay, tantm malzemelerinin konusu ve ilgili kuruluun adnn, yabanc filmlerin Edebi Eserler daresince onaylanmas gerekmektedir. Sergi Amal rn thali Sergi ve fuar amacyla lkeye getirilen rnlerin ieriye satlmas veya yeniden ihracat ile ilgili dzenlemeler, Fuarlar ve Sergiler Genel daresi tarafndan yaplmaktadr. Bu rnlerin i piyasaya -, 2013 20 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 21. satlmas Fuarlar daresi ile ilgili gmrk idaresinin gzetiminde yrtlr ve ithal prosedrnn tamamlanmas gerekmektedir. thalatta Kalite Kontrol Makina ve tehizat ithalatnda; lke meneini gsterir Arapa, ngilizce veya Franszca dillerinden birinde yazlm ve makina zerine veya paket zerine yaptrlm etiketin bulunmas, Paketlenmi gda rnleri ithalatnda; her bir paket zerinde mene lke ve ithalatnn isim ve adresi bulunan ve Arapa, ngilizce veya Franszca dillerinden birinde yazlm etiket olmas, Kmes ve bykba hayvan eti ithalatnda; Kesimhanenin ismi, kesim tarihi, ithalat kaytlar, rnn dorudan mene lkesinden gnderilmesi, salk artlarna uygun paketlenmi olmas ve biri Arapa olmak kaydyla ngilizce veya Franszca olarak iki dilde; mene lke, rn ad ve varsa markas ile kesim ilemini denetleyen ve onaylanm olan birimin isminin etikette belirtilmesi zorunludur. thali Yasak rnler: - Dini inanlara aykr yaz ve resim bulunduran rnler, Tavuk kanat, ayak ve sakatat, ku karacieri, Enjeksiyon pompas bulunmayan ift darbe motorlu motosiklet, Her tr asbest, asbestli fren pedal, Genetik olarak ilenmi ya ieren tuna bal, Bcek ilalar ve baz kimyasallar (Tarm Bakanlnca izin verilenler hari). Tarifeler ve Dier Vergiler Msr DT kurallarna uyum salamak iin son yllarda hem gmrk tarifelerinde, hem tarife d engellerde hem de d ticaret ilemlerinin yrtlmesinde uluslararas standartlara yaklaan bir politika izlemektedir. Bu kapsamda gmrk tarifelerinde kademeli olarak nemli indirimler yaplmaktadr. Msrn ithal ettii rnlerin pek ou %15in altnda gmrk oran ile giri yapmaktadr. Ortalama gmrk oran ise % 5,5dir. Halen %40 ve zeri gmrk vergisi bulunan rnler ise tatlar, alkol ve ttndr. Yaplan iyiletirmelere ramen Msr gmrklerde halen tam otomasyona geilememitir ve ciddi bir brokrasi vardr. VERGLER Kurumlar Vergisi: Msrda standart kurumlar vergisi %20dir. Gelir Vergisi: Msrda standart gelir vergisi %20dir. KDV (Sat Vergisi Ad Altnda): %5 - %25. Ortalama %10. Serbest Blgelerde uygulanmamaktadr. Tarife D Engeller ve rn Standartlar ile ilgili Uygulamalar 1. Zorunlu Kalite Kontrol Standartlar: Hkmet yerli ve ithal rnlere ayn standartlar uyguladn iddia etmekle birlikte, gerek ihracatlar ve gerekse ithalatlardan edinilen bilgilere gre, ithalatta uygulanan standart kontrollerinin caydrc nitelik tad eklindedir. rn standartlar, Sanayi Bakanl Standartlar Genel daresi tarafndan belirlenmektedir. Ancak, bu standartlara uygunluun belirlenmesi, eitli bakanlklardaki kurumlar tarafndan icra edilmektedir. rnein, Salk Bakanl, Tarm Bakanl ve D Ticaret Bakanl. Bu bakanlklarn arasnda genelde bir koordinasyon problemi bulunmaktadr. Msrn halihazrda 4500 standart uygulamas bulunduu, bunun % 7sinin ise zorunlu olduu belirtilmektedir. Tarm rnlerinden salk rnlerine ve elektronik eyaya kadar birok rnde zorunlu kalite standard bulunmaktadr. Bu rnlerde, standart uygulamas denetiminin ve izinlerinin farkl birimlerce verilmesi uygulamada karlalan en nemli sorundur. Bu sorunun zm amacyla, 1999 ylnda alnan Bakanlk kararnca ithalatta standart denetimi, thalat ve hracat Kontrol daresinin koordinasyonu erevesinde yrtlmesi ngrlmtr. 2. thal Lisans: Tarm rnlerinden bazlarnda ithal lisans uygulamas bulunmaktadr. rnein, tavuk eti ile ilgili ithalat lisans almak olduka g hatta mmkn bulunmamaktadr. 3. thalat Mevzuatnn Ak Olmamas: thalatta aranan koullarn ak olmamas, devaml deitirilmesi ve birok birimin ithalata mdahale yetkisine sahip olmas, Msra ihracat zorlatran bir unsur olarak bulunmaktadr. 4. Gmrk Brokrasisi: Gmrklerde otomasyona geilmemi olmas, kaytlarn elle yaplmas, alma saatleri, kalifiye eleman yetersizlii vb. nedenlerden dolay ithal rnlerinin gmrkten k uzun zaman almaktadr. 5. Gmrk Deerlemesi: Msr, 2001 ylnn Temmuz aynda DT gmrk deerleme sistemini uygulayacan aklamasna karn, bu aklama uygulamada karln bulmamtr. thalatlar, yeni fatura bazl sistem ile eski referans bazl deerleme sistemi arasnda kalmaktadr. Gmrklerde fiyat tespit komisyonlar bulunmakta ve bu komisyonlar keyfi kararlar alabilmektedir. 6. Raf mr: Baz tarm rnlerinde raf mr standartlar olduka kat ve reticinin kalite, gvenlik ve teknolojik dzeyini kapsamayan tekdze bir nitelik tamaktadr. Baz tarm rnlerinin Msra ithalatnda raf mrnn % 50sinin geerliliini korumas gerekmektedir. rnein, peynirler. 7. Etiketleme ve Paketleme: Gda, paketlenmi rnler, et ve makina gibi rnlerin Msra ithalatnda, etiketleme ve paketleme konusunda ciddi brokratik engeller bulunmaktadr. Tavuk ve krmz et dorudan mene lkeden yklenmeli ve paket zerinde Arapa detaylar yazlmaldr. Bu zorunluluklar retim maliyetini ykseltmektedir. Benzer ekilde, tekstil rnlerinde yksek maliyetli ve karmak etiketleme zorunluluu bulunmaktadr. rnein, ithal edilecek kuman zerinde dier detaylarn yannda ithalatnn isminin kuman kenarna Msr lke Raporu 21 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile alnt yaplabilir. Dokmann her hangi bir yntemle oaltlmas ve/veya basl ya da elektronik her hangi bir ortamda datm yasaktr.
  • 22. dokunmu olmas gerekmektedir. Dier taraftan, salkl yaam amal retilen rnlerin (diet rnleri gibi), yerli retimin korunmas amacyla, ithalatna izin verilmemektedir. 8. Fiyat Kontrolleri: Baz rnlerin i piyasa fiyatlarnn devlet tarafndan bask altna alnmas da ticaretin nndeki temel tarife d engellerden birisini oluturmaktadr. zellikle, temel gda rnleri ile ilalarda bu uygulama yaygnlk kazanmtr. 9. Mene Belgesi: Msra her trl rnn ithalatnda, mene lkesindeki Msr Konsolosluklarndan onaylanm mene ehadetnamesinin eklenmesi zorunluluu 2007 yl itibariyle kaldrlmtr. 10. Otomobil thalat: Msr, 1998 ylnda yaymlam olduu bir kararla, otomobillerin ancak retildii ylda ithal edilebileceini hkme balam olup, dolaysyla ikinci el otomobil ithalatn dolayl bir ekilde engellemitir. 11. Telif Haklar: Msr 2002 ylnn Mays aynda patent haklarnn korunmasna dair kapsaml bir yasay kabul etmekle birlikte, hukuk sisteminin yetersizlii nedeniyle patent, marka ve benzer haklarn yeterince korunmad anlalmaktadr. Bu nedenle, Msra ynelik ihracatta rnlerin markasnn ilgili birimlere kaydnn yaptrlmas, bu haklarn korunabilmesi bakmndan gerekli olduu dnlmektedir. rn Standartlar ile lgili Uygulamalar thalatta Aranan artlar Dayankl ve dayanksz tketim mallarnn gmrklerden k iin bu rnlerin mene lkesinden veya retici firmann ana merkezlerinden veya bayilerinden ya da datm merkezlerinden gnderilmesi n kouldur. Ayn zamanda ithalatta uygulanan kalite kontrol kurallarna uyum salamas gerekmektedir. Kalite kontrolne tabi rnlerde aadaki kurallara uyulmas gerekmektedir. Paketlenmi rnler: Paket iindeki rne uymal, rn konteynerin boluunu doldurmal, konteynerin ahap olmas halinde konteynerin kendisinin ilgili kurulularca haare problemi yaratmayacann onaylanm olmas ve her bir paket zerinde Arapa olarak aadaki detaylarn yazlmas gerekmektedir. retici ad varsa markas ve rn tr, rnn teknik zellikleri ve kullanma hazrlanmas gereken bir rn olmas halinde kullanma ilikin bilgiler, Tama ilemine ilikin uluslararas spesifikasyonlar ve gstergeler, Mene lke, retim ve son kullanm tarihleri. Makina, Alet ve Ekipmanlar: Her birinde mene lkesinin silinmeyecek ekilde yazlm olmas ve Arapa olmak zere aadaki detaylar ieren katalog bulundurulmas gerekmektedir. Paralarn illstratif izimi, Kurma ve iletmeye alma metodu, Bakm metodu, Elektrikle alyor olmas halinde elektrik devreleri, Gvenlik uyarlar. Arabalarda motor bilgileri ve Msr ikliminde kullanlabilirlii ve yakt spesifikasyonlar. Klima, buzdolab ve aerosol rnlerde ozon tabakasn bozucu bir madde kullanlmamas aranan bir arttr. Gda rnleri: Bu rnler kapal konteynr iinde paketlenmi olmal, temiz ve kokudan ari olmal, silinmeyecek ekilde Arapa olarak aadaki detaylar iermelidir. reticinin ad ve varsa markas, Mene lkesi, rn ad, kalitesi ve tr, thalatnn ad ve adresi, retim ve son kullanma tarihleri, Hazrlanma ekli, erii, Kolay bozulabilir olanlarda korunma ve stoklama hakknda teknik bilgi, Net ve brt arlklar, Balk hari et rnlerinde Islamic Slaughter yazlmas. retim ve son kullanma tarihi ingilizce yazlabilir. Et rnleri: Bu rnler Msra dorudan mene lkeden gnderilmelidir. yi paketlenmeli ve Arapa olarak aadaki detaylar iermelidir. Mene lke, rn ad ve varsa markas, Kesimhanenin ad, Kesim tarihi, thalatnn ad ve adresi, Kesimi gzlemleyen veya denetleyen kurumun ad. Tekstil rnleri: thalatnn ad, kuman kenarna(selvedge) mene lkenin yazlmas (balangcntan bitiine kadar) ve kuman 30 mden ksa olmamas gerekmektedir. Proforma fatura ve kesin faturann aadaki bilgileri iermesi gerekmektedir. -, 2013 22 / 41 Yasal Uyar : Kaynak gsterilmek kayd ile a