MISIR EL-EZHER EYHL KÜTÜPHANESNDE BULUNAN TÜRKÇE YAZMA ESERLERISSN: 1308-6200 DOI Number: 10.17498/kdeniz.644882 Research Article
Received: November 10, 2019 | Accepted: November 17, 2019 This article was checked by intihal.net.
MISIR EL-EZHER EYHL KÜTÜPHANESNDE BULUNAN TÜRKÇE
YAZMA ESERLER
OF EGYPT
-
Fatih KURTULMU *
ÖZ Msr'da Türkler ve Türk tarihi denilince bin seneden biraz daha uzun bir zaman dilimi akla
gelmektedir. Tolunoullar ile balayan Türk hâkimiyeti Memlük ve Osmanl devletleriyle
yüzyllar boyunca devam etmitir. Msr'n siyasi ve kültürel hayatnda önemli rol oynamtr
ve bu zaman diliminde Türklerden geriye pek çok kültürel miras kalmtr. Ancak geride
kalan miras yeteri kadar gün yüzüne çkarlamamtr.
Türkçe yazma eserler bata Türkiye kütüphaneleri olmak üzere dünyann dört bir yanndaki
kütüphanelere dalm durumdadr. Modern anlamda yaklak yüz elli yldr bu
kütüphanelerdeki yazma eserlerin kataloglama çalmalar yaplm ve yaplmaya devam
edegelmektedir. Bu çalmalar sayesinde Türk tarihine ait kültürel, edebi, bilimsel eserlerin
listeleri ortaya çkmakta ve yazma eserler üzerine yaplan bilimsel çalmalar sayesinde
tarihin karanlk noktalar aydnlatlmaktadr. Bu makalede Msr el-Ezher eyhliine (Meyehatü’l-Ezher) bal yazma eserler
kütüphanesinde bulunan Türkçe yazma eserler ana hatlaryla tantlmaya çallacaktr. Ad
geçen kütüphane, Msr'da Milli Kütüphane’den sonra ikinci büyük kütüphanedir.
Kütüphanede bulunan Türkçe yazma eserler 'Lugat- arkiyye' koleksiyonunda
bulunmaktadr. Lugat- arkiyye koleksiyonu Türkçe ve Farsça yazma eserlerden meydana
gelmitir. Büyük çounluunu Türkçe eserlerin oluturduu koleksiyonda 431 cilt eser
bulunmaktadr. Makalede 193 adet Türkçe eser hakknda; eser ismi, yazar ismi, katalog
numaralar, varak numaras ve hareke durumuyla ilgili bilgiler verilmitir. Risale mecmualar
ve Farsça yazmalar bu makalenin kapsam dndadr. Anahtar Kelimeler: Ezher camisi, Ezher eyhlii kütüphanesi, Msr, Türkçe yazma
eserler, Yazma eserler
Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü, kurtulmusfatih@hotmail.com
Msr El-Ezher eyhlii Kütüphanesinde Bulunan Türkçe Yazma Eserler
161
ABSTRACT
As the Turks and Turkish history are mentioned in Egypt, a period of a little longer than a
thousand years comes to mind. The Turkish sovereignty, which began with the Tulunids,
continued with the Mamluk and Ottoman states for centuries. Turks played an important role
in Egypt's political and cultural life. During this period, many cultural heritage remained from
the Turks. However, the remaining heritage could not be revealed enough.
Turkish manuscripts are scattered around libraries all over the World and in particular to
Turkey libraries. For the last 100 years, cataloging of manuscripts in these libraries has been
done and continues to be done. Thanks to these studies, lists of cultural, literary and scientific works belonging to Turkish history are revealed and the dark points of history are illuminated
thanks to scientific studies on these works.
In this article, Turkish manuscripts in the manuscript library linked to the Egyptian al-Azhar
Sheikhdom (Mashhiyat al-Azhar) will be introduced. In this library is the second largest
library in Egypt after the National Library. Turkish manuscripts in the library are included in
the 'Lugat al-Sharqiyah' collection. Lugat al-Sharqiyah collection consists of Turkish and
Persian manuscripts. There are 431 volumes of works in the collection, which consists mostly
of Turkish works. In the article, about 193 Turkish works; information such as work title,
author name, catalog numbers is given. The works called 'Mecmua' and Persian manuscripts
are beyond the scope of this article.
Keywords: Azhar Mosque, Library of Azhar Sheikh, Egypt, Turkish manuscripts,
Manuscripts

,
. , a,
a o .
.
.
.
, ,
. 100
x . , ,

.
,
- (Mashhiyat al-Azhar).

. « -
». « -»
. aa 431 , a x
a . a ,
, , 193 . C a , x a .
: x , x , ,
,
Fatih KURTULMU
yazma eserler bilim dünyasna tantlmaya çallacak ve burada bulunan eserlerin listesi verilecektir2. Yunus Emre Enstitüsünün Türkoloji projesi kapsamnda 2016-
2018 yllar arasnda Msr el-Ezher Üniversitesi, Diller ve Tercüme Fakültesi, Türk
Dili Bölümüne Türkçe dersleri vermek üzere görevlendirildim. Ders d zamanlarda eyhlik kütüphanesine giderek Türkçe yazma eserleri inceleme frsatm
oldu. Aratrdm kadaryla kütüphanede bulunan Türkçe yazma eserlerin herhangi
bir katalou yoktu. Sadece Abuzer Kalyon, Msr kütüphaneleri üzerine hazrlam
olduu makalede Ezher kütüphanesinden bahsetmi, eser says ve yaplmas gerekenler hakknda baz bilgiler vermitir (Kalyon, 2015). Kalyon'un makalesinden
de hareketle eyhlik kütüphanesine gidip eserleri incelemeye baladm. Frsat
buldukça kütüphaneye gidip filemeler yaptm. Kütüphanede Türkçe ve Farsça bilen uzman olmad için pek çok bilgi kütüphane kaytlarna yanl girilmiti. Mesela
üzerinde doktora tezimi de hazrladm Nasîrüddin Tûsî'ye ait olan Tansuknâme-i
lhânî isimli yazma, kapandaki 'Kitab fi'l Cografya' yazsndan hareketle bu isimle
kayt edilmiti. Satraras bir tercüme ya da Türkçe bir eser olduuna dair herhangi bir bilgi de bulunmamaktayd. Bir yandan üniversitedeki iler dier yandan da
zamanmn kstl olmas nedeniyle hem hzl hem de hatasz olmak zorundaydm.
Elimden geldiince daha önce hazrlanm dier kütüphanelerin kataloglarndan, yaymlanm çalmalardan, makalelerden, tezlerden ve ansiklopedi maddelerinden
de gerekli kontrolleri yaparak yazmalar hatasz kataloglamaya çaltm. Görev
süremin bitmesine ksa bir zaman kala kütüphane yetkilisi ile yaptm görümede kütüphanedeki Türkçe yazma eserlerin katalounu hazrladm ancak süremin
dolduunu, Türkiye'ye dönmem gerektiinden bahsettim ve eserlerin görüntülerini
talep ettim. Onun sayesinde eserlerden baz görüntüler temin ettim. Türkiye'ye
döndüümde daha geni zamanda kontrol etme imkânm oldu. Kataloglamada hatalar en aza indirmeye çalsam da ilk katalog çalmam olmas ve 314 adet yazma
eserin3 saysndan dolay hatalar bulunmas olasdr.
2. Msr'da Türkler Msr'da Türkler ve Türkçe denildiinde tarih Türkler'in Anadolu'ya giri
tarihi olan 1071 ylndan daha öncelere gitmektedir. '868 ylnda Tolunoullar
hanedânnn kurucusu olan Ahmed b. Tolun, Msr'a vali olarak gönderilmi, sahip olduu askerî güç sayesinde burada bir devlet kurmutur' (Yazc, 2014 s.78).
Kurulan devletin yöneticileri Türk'tür. Türkler, Msr topraklarn kitlesel olarak yurt
edinmemilerdir. Ancak Msr topraklarnda uzun yllar yönetimde bulunmular ve
kültürel manada pek çok katk salamlardr. Tarihin sonraki dönemlerinde de Memlukler ve Osmanllar döneminde yönetici olarak Msr'da hüküm sürmülerdir.
Bulunduklar süre içerisinde Msr'n kültürel ve mimari hayatna çeitli yönlerden
1 Yazma eserlerin, talep edilmesi durumunda temininde yardmc olabilirim. 2 Makale, kütüphanede bulunan Türkçe yazma eserlerle ilgili liste çalmas olarak giri mahiyetindedir. Ayrntl katalog çalmas devam etmekte olup önümüzdeki aylarda yayma hazr olacaktr. 3 Kütüphanede bulunan risale mecmualar bu çalmann dndadr. Baka bir çalmada bu mecmualar hakknda ayrntl bilgi verilecektir.
Msr El-Ezher eyhlii Kütüphanesinde Bulunan Türkçe Yazma Eserler
163
Camisi, Kalavun Medresesi, Kaytbay Kalesi, Kavalal Mehmed Ali Paa Camisi vd. ilk akla gelen önemli mimari eserlerdir. Bugün bildiimiz Memluk-Kpçakçasna ait
baz önemli eserler Msr'da sultanlara sunulmu ya da onlarn emriyle bakaca
dillerden çevirileri yaplmtr. Kutadgu Bilig'in nüshalarndan birisi de Msr Millî Kütüphanesi'ndedir. Milli Kütüphane'de yaklak 3000 civarnda Türkçe yazma eser
vardr. Türkçe yazma eser says bakmndan Türkiye dndaki büyük
kütüphanelerden birisidir. Eser saysnn çok oluu bat kütüphanelerindeki yazma
eserler gibi satn alma ya da gayr meru yollarla deil Türk hakimiyeti ile ilgili bir durumla açklanabilir.
Türklerin tarih boyunca Msr topraklarndaki yeri pek çok açdan
yadsnamaz. hsanolu, Msr'daki Türk varl uzun bir tarihe sahip olmasna ramen bunun birçok yönü ciddi ekilde aratrlmamtr' (hsanolu, 2006, s.3)
diyerek Msr'da Türkler ile ilgili çalmalarn da yetersizliini dile getirmektedir.
3. el-Ezher eyhlii / Meyehatü’l-Ezher nasl bir kurumdur?
Bugün slam dünyasnn en önemli dini kurumlarndan birisi Ezher eyhlii'dir. Bin yldan daha uzun bir süredir kesintisiz olarak slamiyet'e hizmet
etmitir. Burada pek çok ilim adam yetimi ve yetitirilmitir. 'Zamanla Msr’n
Fâtmîlerden itibaren bütün dönemlerine ait farkl mimari üsluplarn bir arada sergiler hale gelen ilk bina, (...) es-Saklebî tarafndan ehrin cuma camii olarak
yaptrlmtr. naatn Mart 970 balayp Haziran 972 bittii ve ayn ilk cuma
namazyla ibadete açld bilinmektedir' (Uzun, 1995, s.52). Dünya'nn en eski eitim kurumlarndan birisi olan Ezher Camisi gerek Memlukler gerekse Osmanllar
döneminde uzun yllar Türklerin yönetimi altnda kalmtr. Türklerin yönetimi
srasnda 'Osmanllar Ezher’in oynad ilmî role müdahale etmekten kaçndklar
gibi malî kaynaklarna da dokunmamlar ve onu her iki hususta da bamsz brakmlard’ (Aur, 1995, s.60). Bugün; Ezher Camisi, Üniversitesi, slami
Aratrmalar Merkezi ve Kütüphane gibi birimlerin hepsi Meyeatü’l-Ezher isimli
üst kuruma baldr. Osmanl devleti döneminde yaplan yeniliklerin en önemlisi Meyeatü’l-Ezher / eyhü’l-Ezherlik makamnn ihdas ediliidir (Aur, 1995, s.
60). Günümüzde, Büyük mam ( ) denilen büyük eyh tarafndan
yönetilmektedir.
Kütüphanenin, 1897'de mam Muhammed Abdo tarafndan kurulduu
yaygn olarak bilinse de tahminimizce tarihi daha eskilere gitmektedir. Osmanl
döneminde Ezher Camisinde bulunan yazma eserlerin Abdo tarafndan kurulan kütüphanenin temelini oluturma ihtimali yüksektir. Kütüphanede bulunan eser
says ile ilgili ihtilaflar bulunmaktadr. Ezher eyhliinin web sitesinde,
kütüphanede 600.000 civarnda eser bulunduunu, bunlardan 100.000 tanesinin yazma eser olduu belirtilir4. Nasr Msr'daki baz kütüphanelerdeki yazma eserlerin
dijitalletirilmesi üzerine yazd makalede 'slam dünyasna ait yazma eserlerin
4 www.alazhar.org/english/about/azharlib.htm
Fatih KURTULMU
164
says bakmndan Türkiye'den sonra Msr ikinci sradadr ve el-Ezher de Msr Milli
Kütüphanesi'nden sonra ikinci srada gelmektedir, der ve yaklak 40.000 yazma eser
bulunduunu belirtir (Nasr, 2016 s.304). 2018 ylnda 28 cilt olarak yaymlanan Arapça yazma eserler katalou 49.361 tane yazma eser olduu bilgisini verir5. Bu
katalogda Arapça risale mecmualarnn içerisinde yaklak 120 tane Türkçe risale
tespit edebildim, fakat bu eserleri detayl inceleme frsatm olmad. Arapça yazma eserler ayrntl incelendii taktirde bilinmeyen Türkçe yazmalarn ortaya çkaca
muhakkaktr.
5. Türkçe Yazma Eserler Türkçe ve Farsça yazma eserler kütüphanenin Lugat- arkiyye /
(L) isimli koleksiyonunda bulunmaktadr. Yazma eserlerde bulunan baz kaytlarda
'Revak Evram, Revak Etrak' gibi ifadeler bulunmaktadr. fadelerden anlalabildii kadaryla Osmanl döneminde, Ezher Camisindeki Türklere ait bölümlerdeki yazma
eserlerin eyhlik kütüphanesine aktarlm olmas muhtemeldir. Bu koleksiyonun
büyük bölümü Türkçe yazma eserlerden meydana gelmitir. Yazmalarn büyük bir
ksmnn görüntüleri dijital ortama aktarlmtr ve kütüphane içerisindeki bilgisayarlardan eserlerin görüntülerine ulalabilmektedir. Bilgisayarlardaki arama
ksmna 'Lugat- arkiyye' ( ) yazldnda 1108 adetlik eser listesi
çkmaktadr. Bu say 'Risale mecmualarn da kapsamaktadr. Bilindii gibi bu mecmualarn içerisinde birden fazla sayda eser vardr. Mecmualar içerisindeki
eserler ayr ayr listelenmektedir. Cilt says olarak L'de 111 cilt risale mecmuas,
320 cilt de müstakil eser olmak üzere toplamda 431 cilt yazma eser bulunmaktadr. 431 cilt yazmadan sadece 314 cilt eserin görüntülerine ulalabilmektedir. 117 cilt
eserin görüntülerini talep ettiysem de elde edemedim. Ayrca kütüphane katalog
numaralar 500.000 ve 600.000 ile balayan 180 adet eser daha vardr ki, bu eserler
görüntüleri Türkiye ve baka ülkelerin kütüphanelerinden getirilmitir. Bu eserlerin görüntüleri ise herkese açk deildir, ancak yetkili bir kiinin bilgisayarndan
eriilebilmektedir.
Lugat- arkiyye koleksiyonunda bulunan yazma eserlerin konulara göre dalm aadaki ekildedir. Konu dalm yaplrken bazen bir eser birden fazla
konuya dahil edilebilmektedir. Ayn eser hem dinî, hem edebi, hem de ahlaki
balklar altnda deerlendirilebilir. Aada bulunan tabloda eserlerin konularna göre dalm verilmitir.
Konular Eser says
Dini Metinler 89
165
Listeden anlalaca üzere en fazla eser dinî metinler türündendir. 193
eserin neredeyse yars kadar bu tip metinlerdir. Dinî metinler fkhî meseleler, feraiz kitaplar, menakbnâmeler vd. tarzndadr. Bunlardan bazlar tercüme, bazlar telif
eserlerdir. Say itibaryla en çok yazma eser Birgivî Mehmed Efendi'ye ve onun
arîhi eyh Ali Sadrî el-Konevî'ye aittir. Birgivî'nin Vasiyyetnamesi'nin ve
Konevî'nin Vasiyyetname üzerine yazd erhin 8 adet yazma nüshas vardr. Hiçbiri tam olmamakla beraber 9 adet tefsir bulunmaktadr. Menakbnameler ve
menask türündeki eserler sayca dier eserlerden fazladr.
Edebi eserlere göz atldnda Sûdî Bosnevî'nin erhleri göze çarpar, Hafz'a, Sâdî'ye yapm olduu erhler toplamda 6 tanedir. Fuzûlî'nin Leyla vü
Mecnun'un bir nüshas bulunmaktadr. Ayrca Muhibbi'ye ait Farsça Divan da yine
göze çarpan önemli eserler arasndadr. Muhibbî Divan'nn der-kenar notlar
Türkçe'dir. Bilimsel eserler incelendiinde astronomi / zîc ile ilgili eserler sayca dier
eserlere nazaran ön plandadr. Çocuk hastalklaryla ilk Türkçe eserlerden
saylabilecek aban ifaî'nin Tedbirü'l Mevlûd isimli eseri tp alanndaki önemli eserlerdendir. limlerin tasnifi alannda Netâyic-ül-fünûn bir baka önemli eserdir.
slam Tarihi'nin büyük filozof ve alimlerinden olan Nasreddün Tusî'ye ait
Tansuknâme-i lhânî doa bilimleri alanndaki birkaç eserden birisidir. Bu eserin Harezm Türkçe'sine satraras yöntemle tercüme edilmi olmas eseri ayrca önemli
klmaktadr.
Türkçe yazmalarn dili genel itibariyle Bat Türkçesidir. Dou Türkçesine
ait 2 adet eser bulunmaktadr. Bunlardan birisi Harezm Türkçesine aittir. Dieri ise Çaatay Türkçesidir. Yaklak 30 yazma da Eski Anadolu Türkçesi dönemine aittir.
Genel olarak eserler 16-17 yy. dönemi Türkçesini yanstmaktadr. Ancak daha
detayl çalmalar sonucunda eserlerin yazld dönem salkl bir biçimde ortaya konulabilir.
Eserler isim srasna göre alfabetik olarak listelenmitir. Arama yapmann
kolayl için bu yol seçilmitir. Aada Türkçe eserlerin listesi verilmitir. Bu
Fatih KURTULMU
166
listede 193 adet Türkçe eser vardr. Risale mecmualar ve Farsça eserler listeye dahil
edilmemitir.
Sr
a
n
o
Genel
Raka
m
durumu
z
Sra no: Hazrlam olduum listedeki sra numaras. Genel Rakam: ( ) : Kütüphane kaytlarnda içerisindeki genel katalog
numaras.
Yazar ad: Müellif ad veya bazen mütercimin ad.
Eser ad: Yazma eserin ad.
V.S.: Varak says. Hareke durumu: Eserin harekeli mi harekesiz mi olduunu belirtir.
Manzum / Mensur: Ayn isme sahip baz eserler manzum veya mensur olabilmekte,
karkln giderilmesi için bu bilgi verildi.
Sr
a
no
Genel
rakam
.
z mensur
mensur
kitab
erhi
manzum
z mensur
167
Sr
a
no
Genel
rakam
.
241
z
mensur
Mensur
Türkçe
Risâle)
Fatih KURTULMU
.
68 harekesi z
Felek ü Mîkât (lk ksm Arapça
ve ikinci ksm
213 harekesi
tercümesi
92
59 harekeli mensur
30. 87796 159
Hindi
35
harekesi
z
mensur
337 harekesi z
manzum
z
manzum
169
Sr
a
no
Genel
rakam
.
mensur
mensur
z mensur
z
mensur
2. ve 3. cilt
mensur
manzum
mensur
Mahmud Kara Çelebizade
lmihal 48 harekesi
Fatih KURTULMU
.
var
51. 87011
52. 86458 788 Hasan Rzayî Kân-i Ma’ân 41 harekesi
z
manzum
61 harekesi z
manzum
mensur
mensur
mensur
171
Sr
a
no
Genel
rakam
.
66. 11948
z manzum
Kebir
192
harekesi
z
mensur
z
mensur
Lugat- Halimi 117 harekesi z
mensur
z mensur
mensur
hadis
.
El Diyarbekrî
31 harekeli mensur
84. 86682 101
mensur
mensur
mensur
manzum
manzum
manzum
manzum
manzum
manzum
mensur
Mukaddime-i Kutbeddin
Mehmed znikî
Mukaddime-i Kutbeddin
173
Sr
a
no
Genel
rakam
.
413 harekesi z
Hüseyin El- zniki
tercümesi
Netâyic-ül-fünûn 113 harekesi z
Tercümesi
.
69 harekeli mensur
harekeli
mensur
119. 86787 111
121. 89057 164
z
mensur
harekeli
mensur
z mensur
Hayrât
111
harekesi
Resûl Emin
z
mensur
127. 86548 878 Sûdî Bosnevî erhü'l Bostan 136 harekesi z
mensur
ayet
175
Sr
a
no
Genel
rakam
.
105 harekesi z
240 harekesi z
z
mensur
z
manzum
234 harekesi z
lhanî /Satraras
z mensur
Efendi
Tarikatnâme-i
Muhammediye
z
mensur
.
mensur
suresi)
508
Yusuf El-
241
148. 35008 250 Sinan Paa Tezkiretü’l Evliya 135 harekesi
z mensur
brahim Dede
brahim Dede
z manzum
z manzum
155. 11380
mensur
6 ki farkl katalog numaras olmasna ramen ayn eser görüntüleri çkmaktadr.
Msr El-Ezher eyhlii Kütüphanesinde Bulunan Türkçe Yazma Eserler
177
Sr
a
no
Genel
rakam
.
Tuhfetü'l Mübtehelîn
Mahmudiyye
Mahmudiyye
red alâ ehli’s-
mensur
230 harekesi z
.
mensur
Vasiyetnâme 33 harekeli mensur
mensur
Efendi
Vasiyyetnâme 37 harekeli mensur
Efendi
Efendi
el-Konevî
Vasiyyetnâme
erhi
el-Konevî
Vasiyyetnâme
erhi
152
harekeli
mensur
el-Konevî
Vasiyyetnâme
erhi
el-Konevî
Vasiyyetnâme
erhi
Vasiyyetnâme erhi
179
Sr
a
no
Genel
rakam
.
188. 86609 939 Bilinmiyor Yusuf u Züleyha 66 harekesi
z
manzum
manzum
z mensur
Efendi
Kütüphane içerisindeki bilgisayarlardan sadece künye bilgilerine ulalabiliyor. Fakat yaptm görümeler sonucunda yetkililer görüntülerini temin edebileceklerini
söylemelerine ramen maalesef ulama imkânm olmad. Eserlerin görüntülerine
ulaamadm için sadece liste vermekle yetindim. Farsça ve Türkçe kaytlarnda
hatalar bulunduu için olduu gibi aadaki listeye aktarm bulunmaktaym. Eer eserlerin görüntülerine ya da kendilerine bir ekilde ulalabilirse ileride yaplacak
çalmalarda aadaki bilgiler dorulanabilir.
durum
u
durum
u
yok
7. 119483 192
yok
9. 8778
11. 119437 187
Divan- smail Kemal
Tâiyye
yok
el-Hâcib
yok
Msr El-Ezher eyhlii Kütüphanesinde Bulunan Türkçe Yazma Eserler
181
Sr
a
n
o
Genel
Raka
m
durum
u
Kâfî
251 Görüntü yok
24. 6249 335 Yusuf bin lyas Fevaid 338 Görüntü yok
25. 8630
27. 8655 8
28. 119399 184
yok
Rumî
30. 8648
yok
durum
u
41. 119457 189
22 Görüntü yok
yok
45. 2080
yok
47. 119442 188
51. 8672
yok
53. 8632
yok
55. 8731
yok
183
Sr
a
n
o
Genel
Raka
m
durum
u
stanbulî
62. 119416 185
yok
yok
yok
ve'l Evrâd
234 Görüntü
75. 6066
durum
u
79. 8654
81. 119381 182
83. 119397 183
erh 39 Görüntü yok
87. 8669
yok
Görüntü yok
Beyasî
184 Görüntü yok
91. 119400 184
yok
yok
239 Görüntü yok
yok
60 Görüntü yok
185
Sr
a
n
o
Genel
Raka
m
durum
u
yok
yok
Rumi
yok
yok
yok
yok
yok
durum
u
yok
117. 119385 182
yok
8. Sonuç Msr el-Ezher eyhlik kütüphanesinde bulunan Türkçe yazma eserler ana
hatlaryla tantlmaya çallm ve listesi verilmitir. Hazrlklarna devam ettiim katalog çalmas tamamlandnda yazma eserlerin tüm bilgileri salanm
olacaktr.
Kütüphanede yaklak olarak %46'lk oran ile dini içerikli metinler en çok rastlanan eserlerdir. Edebî eserler %17,6 oran ve sözlükler de %12,9'luk oran ile
oldukça fazla saydadr. Baz yazmalar Türkiye ve dünya kütüphanelerinde nüshas
oldukça fazla olan eserler iken nadir durumda olanlar da bulunmaktadr. Mesela üzerinde doktora çalmas da yaptm Tansukname-i lhânî isimli eser Harezm
Türkçesi dönemine ait olup bugüne kadar bilinmemekteydi. Eserin bulunmasyla
Türk sili tarihi aratrmalarndaki yerini alm oldu. Eserler üzerine yaplacak
tafsilatl incelemelerden sonra gerçek deerleri ortaya çkm olacaktr.
9. Kaynakça Aur, S. A. (1995). Ezher. slam Ansiklopedisi. c.12, 59-63 hsanolu, E. (2006). Msr'da Türkler ve Kültürel Miraslar. stanbul, IRCICA.
Kalyon, A. ; Kalyon F. (2015). Msr'daki Türkçe elyazmalar hakknda görüler.
International Journal of Languages’ Education and Teaching dergisi 3(3), 1-10 Nasr, W. (2016). The State of Manuscript Digitisation Projects in Egypt. Library
and Information Science in the Middle East and North Africa, 3, 302-318.
Uzun, M. (1995). Ezher. slam Ansiklopedisi. c.12, 53-58
Yazc, N. (2014). lk Türk-slam Devletleri Tarihi. stanbul. Türkiye Diyanet Vakf yay.
Elektronik Kaynaklar