Patogenost i virulencija

Patogenost- sposobnost uzrokovanja oboljenjaVirulencija -stepen patogenosti

•Mnogi mehanizmi patogenosti su nepoznati

• Kada mikroorganizam savlada odbrambeni sistem-nastaje bolest

Ulazna mjesta

•1. Sluznice

•2. Koža

•3. Parenteralno

1. Sluznice

•A. Respiratorni trakt▫Mikroorg.

inhalirani u usta ili nos u kaplicama ili prašinom

▫Najlakši i najčešći način ulaska

Najčešće bolesti

•Prehlada•Gripa•Tuberkuloza•Veliki kašalj•Morbili•Pharyngitis•Diphtheria

Sluznice

•B. Gastrointestinalni trakt

▫Hranom, vodom, prljavim rukama

▫Znak su loše higijene▫većina bude uništena

djelovanjem enzima probavnog trakta

Najšešće bolesti•Salmonellosis

▫Salmonella sp.•Shigellosis

▫Shigella sp.•Cholera

▫Vibrio cholorea•Botulizam

▫Clostridium botulinum

Sluznice urogenitalnog trakta- STD’s

Gonorrhea

Neisseria gonorrhoeae

Syphilis

Treponema pallidum

Chlamydia

Chlamydia trachomatis

HIV

Herpes Simplex II

Mucus Membranes

•D. Conjunctiva –

•Trachoma▫Chlamydia

trachomatis

II mjesto prodora-Koža

•Koža-najveći organ tijela. Neoštećena predstavlja dobru barijeru za mikroorganizme

•Neki mikroorganizmi mogu prodrijeti kroz otvore na koži: folikul dlake ili žlijezde znojnice

III mjesto prodora-parenteralno

•Mikroorganizmi se nalaze u tkivu ispod kože ili sluznicama

•Punkcije• injekcije•ugrizi•ogrebotine•operacije

Odgovarajuće mjesto prodora

•Sam prodor patogena ne znači da će uzrokovati oboljenje

• patogen –ima sklonost ka pojedinim mjestima

•Streptococcus pneumoniae ▫Ako se inhalira može uzrokovati

pneumoniu, ali ako prodre u GI trakt nema oboljenja

•Salmonella typhi ▫Ako prodre u GI može uzrokovati tifus▫na koži ne može

Broj mikroorganizama

•LD50 - Letalna doza toksina koja ubija 50% eksperimentalnih životinja

•ID50 - infektivna doza koja je potrebna da uzrokuje oboljenje kod 50% eks. životinja▫Primjer: ID50 za Vibrio cholerea 108

ćelija (100,000,000 )▫ID50 za Anthrax - 5,000 do 10,000 spora

Kako bakterije prodiru u organizam domaćina?

1. Adherencijom

Mjesta vezivanjaadhezini

ligandi

Adhezini i ligandi su obično na fimbrijama

•Neisseria gonorrhoeae

•ETEC (Entertoxigenic E. coli)

•Bordetella pertussis

2. Kapsula•Streptococcus

pneumoniae•Klebsiella

pneumoniae•Haemophilus

influenzae•Bacillus anthracis•Streptococcus

mutans•Yersinia pestis

K. pneumoniae

3. Enzimi

•Mnogi mikroorganizmi produkuju enzime koji doprinose njihovoj patogenosti.

A. Leukocidini•Napadaju određene tipove WBC’s• Ubijaju WBC’s koje sprečavaju

fagocitozu•Oslobađaju lysosome koji sadrže moćan

hidrolitički enzim koji onda uzrokuje oštećenje tkiva.

B. Hemolysins –uzrokuju lizu eritrocita

Streptococci

1. Alpha Hemolitički Streptococci

- Luče hemolizine koji uzrokuju nepotpunu lizu eritrocita

2. Beta Hemolitički Streptococci

- Luče hemolizine koji uzrokuju kompletnu lizu eritrocita

Koagulaze-uzrokuju koagulaciju•Koagulat štiti bakterije od fagocitoze

•Staphylococci –su obično koagulaza pozitivni

D. Kinaze – enzimi koji razlažu koagulat

•1. Streptokinase - Streptococci•2. Staphylokinase - Staphylococci

•Pomažu širenje bakterija- Bacteremia

E. Hijaluronidaze

•Razlažu hijaluroičnu kiselinu (nalazi se u vezivnom tkivu)

•“Faktor širenja”• pomješana sa lijekom omogućava njegovo

širenje kroz tkiva

F. Kolagenaze

•Razlaže kolagen

•Clostridium perfringens - Gasna gangrena omogućava mu prodor kroz mišićno tkivo

G. Nekrotizirajući faktor- Uzrokuje nekrozu ćelija tkiva

“Flesh Eating Bacteria”

Necrotizing fasciitis

4. Toksini•Otrovne supstance koje stvaraju

neki mikroorganizmi•220 poznatih toksina•40% uzrokuje oboljenje oštećenjem

membrane eukariotskih ćelija•Toxemia

▫ Toxin u krvi

Tipovi toksina

1. Egzotoksini- Izlučuju se izvan ćelija2. Endotksini-dio ćelijskog zida Gram -

bakterija

Egzotoksini

•Većinom kod Gram (+) Bakterija

•Geni koji ih kodiraju su najčešće na plazmidima ili fagima

3. Tipovi egzotoksina

1. Cytotoxins2. Neurotoxins3. Enterotoxin

Primjer: DPT Vaccine•D - Diphtheria

▫Corynebacterium diphtheriae•P - Pertussis

▫Bordetello pertussis•T - Tetanus

▫Clostridium tetani

DPT - Diphtheria Toxoid

Pertussis Antigen

Tetanus Toxoid

Bolesti uzrokovane neurotoksinima•Botulism

▫Clostridium botulinum▫Djeluje na mjestu neuromuskularne veze▫rezultira paralizom mišića

Tetanus •Clostridium tetani•Gram (+), sporogena, anaerobna

bakterija•neurotoxin djeluje na nerve i dovodi do

inhibicije mišićne relaksacije•tetanospasmin - “spasms” or “Lock Jaw”

Bolesti uzrokovane enterotoksinima

•Cholera▫Vibrio cholerae▫Gram (-) bakterija,

vibrioni

Kolera toksin

•Prevodi ATP u cAMP•Uzrokuje ekskreciju Cl- jona i inhibiciju

absorpciju Na+ jona•Elektrolitski imbalans•H2O izlazi osmozom

•H2O gubitak (Diarrhea)

EHEC (Enterohemorrhagic E. coli)•E. coli (0157:H7)

▫Krvava dijareja▫Toxin

mjenja 60S ribosomal podjedinicu Inhibira sintezu proteina Rezultira smrću ćelije Krvava dijareja (Dysentary)

Endotoxin•LPS (Lipopolysaccharides)

▫O Antigen▫Lipid A

•Lipid A ▫Odgovoran za groznicu udruženu sa

mnogim Gram (-) bakterijskim infekcijama

▫Digestijom Gram (-) bakterije oslobađaju endotoxin -groznica

▫Antibiotici