melk & honing winter 2010

seizoensblad voor boeiend buitenleven

winter 2010 13

Melk & honing

neem mijgratis mee!

Surf & win een luxeweekend op het platteland www.Melkenhoning.be

Het plattelandsgevoel van

Lien willaert Van hok tot bord

Geitenkaas met Bosbier van Alex Clevers Cherchez la femme

Pluimveebedrijf van Marja en ellen Binnenkijken

De Bergvallei

Weekendje Weg

Het Maasland

2 melk & honing winter 2010

Surf & win

Melk & honing

Uitgever Vlaams infocentrum

landen tuinbouw (VILT) vzw

Melk & honing wordt uitgegeven ter promotie van

de troeven van de Vlaamse landen tuinbouw

Verschijning 4 x per jaar: lente, zomer, herfst en winter

Verspreiding Melk & honing wordt gratis verdeeld via de

Vlaamse landen tuinbouwers

Oplage 50.000 ex.

Hoofdredactie Nele Jacobs

Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57,

1030 Brussel, 02/552 81 92, [email protected]

www.melkenhoning.be

Redactieraad Bart Boeraeve, Kristien Broekx,

Ilse Ceulemans, Cathérine Decraene, Wim Fobelets, Griet Lemaire,

Maarten Nulis, Leen Schrevens, Soraya Stuer, Gerrit Tulkens, Gert

Van Thillo, Erwin Wauters

Medewerkers Frank Croes, Daphné Goossens,

Marjan Mannaert, Johan Vanbecelaere,

Kristien Wintmolders

Realisatie www.propaganda.be

Verantwoordelijk uitgever VILT vzw, Dirk Lips,

Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel

© Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag

worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming

van de uitgever.

een luxeweekend op het platteland

i.s.m. plattelandstoerisme

www.melkenhoning.bewww.plattelandstoerisme.be


koe-leur locale 04De troeven van het buitenleven

het plattelandsgevoel van 05Lien willaert

ontdek & beleef 06Het Maasland: waar het water domineert en de natuur floreert

Van veld tot bord 10Zachte geiten- en brandnetelkaas met gedroogde appel, gerookte ganzenlever en siroop van Bosbier

05

06

10

winter 2010 melk & honing 3

Nele Jacobs hoofdredacteur

12

“Wat schaft de pot?” Die vraag rolt bijna dagelijks over onze lippen. Eten we vlees of vis, pasta of aardappelen? Met de vele soorten groenten en fruit die het hele jaar door beschikbaar zijn, lijken de mogelijkheden legio. Het klinkt vanzelfsprekend: we lopen een winkel binnen en de rekken zijn volgestouwd met voedingsmiddelen. Maar eigenlijk is het een luxe. Een luxe die we te danken hebben aan onze (groot)ouders die de Tweede Wereldoorlog meemaakten. Zij leden honger en beslisten dat dit hun kinderen nooit mocht overkomen. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zou daar voor zorgen (p. 14-15).

En daar is het in geslaagd. Wij hebben geen honger. Integendeel, wij hebben keuze uit zo’n groot aanbod voedingsmiddelen, dat we niet meer kúnnen kiezen en er slordig mee omspringen. Een Belgisch gezin gooit jaarlijks 60 kilogram voedsel weg. Voedsel dat we ‘vergeten’ achterin de koelkast, of waarin we -gewoon- geen zin meer hebben.

Ik beken schuld… Maar met het nieuwe jaar in het vooruitzicht, maak ik hier en nu mijn goede voornemens: ik zal zuiniger en bewuster omgaan met de inhoud van mijn koelkast. En om het oude jaar ook met een zuiver geweten af te sluiten, zal ik extra genieten van de heerlijkheden die geserveerd worden.

Trouwens, dat brengt ons weer bij de vraag: “wat schaft de pot, tijdens de feestdagen?” Bij Lien Willaert (p. 4) staan oesters met komkommer, carpaccio van coquilles en kalfszwezerik op het menu. Bij jou? Laat het me weten, op de Facebook-pagina van Melk & honing (p. 4)!

Veel leesplezier!En de allerbeste wensen!

Sfeervol seizoen 11Genieten van de winter

Cherchez la femme 12Op bezoek bij het pluimveebedrijf van Marja en ellen

Zin & onzin 14Het europees Landbouwbeleid: “wat moet dat kosten?”

binnenkijken 16De Bergvallei:Onthaasten in de groene long van Brugge

16

Goede voornemens


14


9 september 2010, 11:00. De telefoon gaat over. “Het is een

flinke jongen, en de moeder maakt het prima.” Hobbyboer Wim

rilt nog van de spanning. “Toch geen makkie, zo’n bevalling! Maar

ik stuur je meteen een foto door. Oh, je kan het misschien op

Facebook posten.” Zo geschiedde. Kalf Dréke was geboren en

meteen gebombardeerd tot BV (Bekend Vee). Zijn levensloop -en

zóveel meer- kan je volgen op de gloednieuwe Facebook-pagina

van Melk & honing.

www.facebook.com/melkenhoning

Tek

st: n

ele

jaco

bs.

Bee

ld: F

ruit

hof

Tac

k.

localeKoe~leur

Kinderen voor kinderenHet Waasland laat zich in een gulle bui inspireren door de grote

kindervrienden Sinterklaas en de Kerstman. Nog tot 31 januari kan je

er met je(klein)kind terecht voor een weekendje vol winterpret op de

boerderij. Per boeking wordt 5 euro geschonken aan ’t Open Poortje,

zodat er voor de kinderen die daar verblijven ook een leuk cadeautje

onder de kerstboom ligt. Op onze website kan je een arrangement in

Fruithof Tack winnen. Wees er snel bij!

www.toerismewaasland.be/winterweekends

www.melkenhoning.be

Al fan van Dréke?

Win

Vogels hebben het zwaar te verduren tijdens de wintermaanden. Daarom

verdienen ze onze extra aandacht. Je helpt ze door keukenrestjes en een schaaltje

met water op een ‘kat-veilige’ hoogte in je tuin te plaatsen. Voederhuisjes en

vetbollen kan je kopen in alle maten en gewichten. Maar waarom bak je niet eens

zelf een vogeltaart? Vul een springvorm met opgewarmd vet, klein keukenafval,

zaden en ongezouten pinda’s. Laat afkoelen en versier met de overige pinda’s,

zonnepitjes en bessen. Leuk voor jou en heerlijk voor de vogels.

Vogeltaart



Het goede leven. Toen ik mijn man Jan (Verheyen, nvdr) leerde kennen, at hij nooit groenten. Door met hem samen te wonen, at ik automatisch ook minder gezond. Enkele jaren geleden liep het echter uit de hand. Ik had juist de opnames van het programma Vlaanderen Culinair op Vitaya achter de rug, toen ik erg begon te verdikken. Al wat ik van de chef-koks geleerd had, moest ik thuis toch eens uitproberen (lacht). Maar na

enkele vervelende opmerkingen over een vermeende tweede zwangerschap, was voor mij de maat vol. Er moest iets veranderen.

Saaie diëten. Op het internet zocht ik naar geschikte diëten, maar niets stond mij aan. Als ik moet kiezen tussen smakeloos eten en slank zijn, of genieten

van eten en dik zijn, verkies ik steeds het laatste. Lekker eten speelt een belangrijke rol in mijn leven, een saai dieet volgen was dus geen optie. Door mij te verdiepen in de dieetleer ontdekte ik wel waarom bepaalde ingrediënten zo gezond zijn en hoe belangrijk dat is voor ons lichaam. Daarom begon ik zelf te puzzelen met calorielijsten om mijn favoriete gerechten even smakelijk, maar lichter en voedzamer te maken. En dat lukte! Jan en ik raakten

moeiteloos de overtollige kilo’s kwijt, zonder dat hij een verschil smaakte.

Het complot. Jan is trouwens niet de enige die mijn lichtere versies even lekker vindt dan de klassieke bereidingen. In Het CalorieComplot op Vitaya peilen we naar reacties via een verborgen camera. Het

‘proefkonijn’ heeft nooit door dat het voorgeschotelde gerecht caloriearm is. Ik probeer dan ook steeds te koken met het oorspronkelijke recept in mijn achterhoofd. Smaak blijft daarbij de prioriteit. Mijn manier van koken is veranderd, niet mijn manier van eten (lacht). Wanneer wij op restaurant gaan, tel ik geen calorieën, en op de feesttafel zullen ook dit jaar pralines staan. Zoveel lekkers kan en wil ik me niet ontzeggen.

Leerproces. Belangrijker dan de vraag wat we niet mogen eten, is de vraag wat we dagelijks moeten eten: voldoende groenten en fruit. Voor kinderen is dit vaak een probleem, voor mijn dochter Anna (5) was dat niet anders. Daarom schreef ik het boek ‘Mijn kind eet gezond… maar weet het niet’. Kinderen moeten een aantal keer proeven om aan een vreemde

smaak te wennen. Dat leerproces heb ik zo aangenaam mogelijk gemaakt. Daarnaast probeer ik steeds met verse groenten en fruit te werken. Asperges en aardbeien haal ik bij een landbouwer in de buurt. Sla, radijs, venkel en paksoi verbouw ik zelf in mijn moestuin.

de boeken ‘Mijn man is op dieet… maar hij weet het niet’

en ‘Mijn kind eet gezond… maar weet het niet’ zijn te koop in de boekhandel. Op onze website kan je een exemplaar winnen!

daarnaast kan je Lien elke zondag aan het werk zien in Het

CalorieComplot op Vitaya.

Het plattelands

gevoel

“Lekker eten speelt een hoofdrol

in mijn leven”

Tekst: nele jacobs. Beeld: Stichting kunstboek.

man en kind gezond leren eten, zonder dat zij daar zelf iets van merken? Het lijkt onmogelijk, maar Lien Willaert deed het. “ik hou van lekker eten, dat is het voornaamste. ik heb gewoon enkele trucjes gevonden om dat lekkere aan het gezonde te koppelen.”

win!


Win

seizoensblad voor boeiend buitenleven6 melk & honing winter 2010

ontdek & beleef

Tekst: nele jacobs. Beeld: kristien Wintmolders, Toerisme Limburg, Regionaal Landschap kempen en Maasland, Stu-dio Wauters, Toerisme Lanaken, Lieve Weytjens.

natuurpracht met geschiedenisIn het Noordoosten van Vlaanderen vormt de Maas een natuurlijke grens tussen Belgisch en Nederlands Limburg. In de Middeleeuwen maakte hij deel uit van een belangrijke scheepvaartroute, maar nu doet de rivier met zijn vele armen en winterbed dienst als een grensoverschrijdend ‘RivierPark Maasvallei’, waar toerisme, natuuront-wikkeling, grindwinning en landbouw evenwichtig samengaan. Op de verharde dijken is het heerlijk fietsen en de omliggende natuurgebieden vormen een uniek wandelen ruiterdecor. Behalve door natuurpracht en fietspaden wordt de Maas omgeven door een prachtig historisch erfgoed. De authentieke Maasdorpjes met Middeleeuwse dorpskernen, de vele kasteeldomeinen en de Renaissancegevels in Maaseik fungeren als stille getuigen van een rijke geschiedenis.

Adellijk verledenIk begin mijn tocht in het charmante Maasdorpje Leut. Verschillende wegwijzers leiden me naar

‘Kasteel Vilain XIIII’. Mijn nieuwsgierigheid krijgt de bovenhand wanneer ik door de bomen van de dreef gluur. De contouren van een impo-sante waterburcht tekenen zich af in de verte. Ik sla een zijstraat in en kom uit op het erf van een vierkantshoeve in typische Maaslandse stijl, te herkennen aan de blauwe steen die deuren en ramen aflijnt. Yara (6) en Gorny (9) rennen me tegemoet. Na een korte uitleg begrijp ik dat ik op de Oude Maeshoeve beland ben, waar zij samen met hun papa op boerderijvakantie zijn. Al huppe-lend leiden ze me naar Mia Lemmens, boerin en eigenares. De Oude Maeshoeve is een gemengd landbouwbedrijf met 75 melkkoeien, een handvol Belgisch wit-blauw vleesvee en 80 hectare wei- en akkerland. In 1992 hebben Mia en haar man Corny Willems de hoeve op de kop getikt. “In een ver verleden maakte de grond deel uit van het kasteeldomein, maar al sinds 1966 werd het gepacht door mijn schoonouders”, vertelt Mia. Vanuit de stal zie ik een vleugel van het kasteel opduiken. “De laatste adellijke bewoner was gravin Louise Vilain XIIII. Zij verliet het slot in 1892. Dertig jaar later werd het ingericht als ziekenhuis voor de mijnwerkers. In de jaren ’80 kreeg het een nieuwe bestemming als verpleegte-huis voor bejaarden en ondertussen werd er ook een horecazaak in ondergebracht”, licht Mia toe. Daarna vertelt ze me het opmerkelijke verhaal van de mijnverzakking. “Na jarenlange steenkool-ontginning en rondleidingen in de mijn van Eisden stortte het ondergrondse gangenstelsel in. De grond van Leut, Meeswijk en Eisden zakte meer dan vijf meter, waardoor de winterdijk van de Maas op sommige plaatsen boven de grond uitto-rent. Vooral het niveauverschil aan de kanaal-dijken van de Zuid-Willemsvaart getuigt hiervan.”

Het Maasland, waar het water domineert en de natuur floreert Het Maaslandse uitzicht wordt gekenmerkt door het grillige verloop van de Maas. De verschillende Maasarmen en oude beddingen met vruchtbare oevers zorgen voor een uniek groen landschap dat een thuis biedt aan zeldzame dier- en plantsoorten.


in de pureeIk bestijg opnieuw mijn stalen ros en fiets noordwaarts langs de Maas. “Het Maasland is een fietsparadijs omwille van de vlakke, verharde fietspaden langs de kronkelende rivier en doorheen de natuurgebieden”, had Mia me verze-kerd bij het afscheid. Even overweeg ik om de veerpont op te rijden en onze Noorderburen te begroeten. Maar de lokroep van Maaseik met zijn heerlijke knapkoek weerklinkt luider. Na een goede 15 kilometer ben ik toe aan een adem-pauze. Ik volg een pijl met ‘Aardappelen te koop’ en stal mijn fiets tegen de gevel van hoevewinkel Diepbeek. Johan Peusens heet me welkom, met zijn zoontje Juul (2,5) op de arm. In 2002 nam Johan het akkerbouwbedrijf van zijn vader Albert over. “Twee decennia geleden startte mijn vader met aardappelteelt. Daarna heeft hij zich steeds verder gespeciali-seerd en het bedrijf uitgebreid. Nu rooien we jaarlijks gemiddeld 1000 ton aard-appelen op ongeveer 20 hectare grond. Daarnaast bewerken we nog een 60-tal hectare met suikerbieten, erwten en bonen, graan en sinds 2005 ook uien.” Hij leidt me rond doorheen de indrukwek-kende loodsen. “De combinatie aardap-pelen en uien was een logische keuze. De sorteer- en bewaarmethodes zijn immers gelijkaardig en uit te voeren met dezelfde machines. Het enige verschil is dat de uien voor het sorteren door een ‘afstaartmachine’ gevoerd worden om hun staart te verwijderen, en we de aard-appelen sinds kort stockeren in kisten in plaats van op een hoop. Het voordeel van kisten is dat de onderste lagen niet lijden onder het gewicht en de verschillende variëteiten gemakkelijker te sorteren zijn.” Bij de sorteermachine houden we halt. “Onze aardappelen worden ingedeeld volgens grootte: de kleine knollen worden verkocht als veevoeder, de middelgrote als consumptieaardappelen en de grote als frietaardappelen. Na de sortering worden de aardappelen gewassen, extra gecontroleerd en automatisch of manueel verpakt in zakken.” Bij het aanzicht van de machines ben ik onder de indruk. Er gaat meer schuil achter een portie puree of kroketten dan ik kon vermoeden. “Het zijn grote investeringen”, beaamt Johan, maar door de automatisering kunnen mijn vader en ik het samen redden.”

huwelijksreisWe nemen afscheid terwijl ik mijn zakje aardappelen vastbind op de bagage-drager. Ik laat de Maas achter me en rijd westwaarts de velden in. Na een aantal kilometer passeer ik een grote stal. Een bruine chowchow en kleine pincher trippelen me enthousiast tege-moet. “Toeki, Dupi, kom hier!”, hoor ik in de verte. De vrouw die roept is Hanny van den Hout. Samen met haar man Kees en hun zonen Bart en Rudy vormt zij de drijvende kracht achter De Geisterse Hei, een melkveebedrijf met 200 Holstein-koeien dat jaarlijks ongeveer 1,6 miljoen melk levert aan Danone. “Kees en ik zijn afkomstig uit Nederland, maar we wonen hier sinds 1983. Toen we juist getrouwd waren, wilden we zelf een bedrijf oprichten, maar in Nederland was de grond erg duur. Daarom zochten we naar moge-lijkheden in de buurlanden en zijn we uiteindelijk hier beland. Ik lach er altijd mee: we zijn op huwelijks-reis vertrokken en nooit meer weer-gekeerd.” Samen lopen we naar de stal. “Onze koeien zijn juist gescand”, vertelt ze me. Ik frons mijn wenk-brauwen, waarop ze lacht. “Ze worden geïnsemineerd en daarna maande-lijks ‘gescand’ om te controleren of ze drachtig zijn. We spuiten ze zelf in met spermarietjes uit onze sperma-ketel.” Ik frons opnieuw. “De koeien worden gecodeerd, afhankelijk van uiterlijke kenmerken zoals de dikte van hun uier en buik. Daarna kopen wij sperma van stieren met dezelfde code.” Ik lach begrijpend. Naast een koeien-stal telt De Geisterse Hei een paar-denstal en hoevelogies. “Afgelopen jaar logeerden hier opvallend veel mensen die het ruiter- en menroute-netwerk van de Limburgse Kempen aflegden. In het Maasland doorkruist dit netwerk ook delen van Kinrooi en Maaseik. Daarnaast ontvangen we vaak gezinnen met kindjes die op vakantie komen voor onze pony, of familieleden die hun fietsbenen komen opwarmen.” Even later neem ik afscheid, van Hanny én van het Maasland, maar zeker niet voorgoed.

oud

e M

aesh

oeve

de Geisterse hei

die

pbee

k



Sfeervolle stops

Maaslandse kruidenDe vruchtbare bodem van de Maasvallei is bijzonder geschikt voor kruidenteelt. In verschillende Maaslandse horecazaken kan je proeven van het speciale Maaslandse kruiden-zout of genieten van een kopje kruidenthee. Wie graag een potje meeneemt, kan terecht in lokale handelszaken. TOERISME LIMBURG VZWUNIVERSITEITSLAAN 3, 3500 HASSELT Tel. 011/30 55 50www.toerismelimburg.be/kruiden

Nationaal Park Hoge KempenIn 2006 werden de eerste wandelaars, fietsers en ruiters verwelkomd in het vooralsnog enige Nationaal Park van Vlaanderen. Een uniek natuurgebied met 5700 hectare bos en heide. In de winter kan je er deelnemen aan winter-zwerftochten met echte Rangers. REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND VZWWINTERSLAGSTRAAT 87, 3600 GENKTel. 089/32 28 10www.nationaalpark.be

De Maaseiker knapkoekde Maaslandse knapkoek bestaat in verschillende vormen en smaken. In Maaseik krijgt hij een ronde vorm en smaakt hij naar kaneel en citrusvrucht. de koek dankt zijn naam aan het knap-pende geluid dat hij maakt wanneer hij, zoals de traditie het wil, in een diep bord met de wijsvinger of duim wordt gebroken. Het deeg wordt handmatig uitgerold en met de vingers gekneed, zodat de koek na het bakken luchtig is en goed knapt. Over de aard van zijn oorsprong heerst onenigheid. Ooit was Maaseik een bloeiende binnenhaven waar schippers veel beschuiten kochten. Mettertijd zouden de Maaseikenaars het recept verfijnd hebben tot lekkernij. Volgens een ander volksverhaal is de koek ontstaan als fijn dessertgebak. Wel is zeker dat hij al in 1684 van de toon-bank rolde.

Oud-RekemOud-Rekem werd in 2008 verkozen tot het mooiste dorp van Vlaanderen. Die benoeming heeft het te danken aan de mooie ligging bij het water en het adellijke verleden, waarvan onder meer het waterkasteel en het voorma-lige poortgebouw nog getuigen. Je moet er beslist proeven van de Misérable, een lokale lekkernij. TOERISME LANAKEN VZWKONING ALBERTLAAN 110, 3620 LANAKENTel. 089/72 24 67www.oudrekem.be

Wijndomein AldeneyckOp dit wijndomein in het pittoreske dorpje Aldeneik worden topwijnen verbouwd. Dit najaar werd de Pinot Blanc op Megavino al voor de tweede keer op rij uitgeroepen tot Beste Belgische Witte Wijn. Na reservering krijg je een uitgebreide rondleiding (min. 15 personen) en op zaterdag is de wijnwinkel met degusta-tieruimte gratis open voor iedereen. HAMONTWEG 81, 3680 ALDENEIK-MAASEIKTel. 089/56 41 02www.wijndomein-aldeneyck.be


Kinrooi

Maaseik

Dilsen-Stokkem

Maasmechelen

Lanaken

Maaseik

Maasmechelen

Maas


Vivendum

Sterrenchef Alex Clevers is een rasechte Maaslander: geboren en getogen in het Nederlandse Geleen, geroemd en bewonderd om zijn kookkunsten in het Belgische Dilsen. Na enkele jaren te koken aan de markt in Maaseik, besloot hij met Vivendum te ver-huizen naar het platteland. In het oude centrum van Dilsen-Stokkem toverde hij een achttiende-eeuwse pastorie en kapelanie om tot restaurant en hostelle-rie. In januari 2004 opende Alex de deuren en slechts drie jaar later werd hij geëerd met een Michelinster.“De kookmicrobe heb ik van mijn vader te pak-ken gekregen, hij baatte een restaurant en café uit. Waarschijnlijk heb ik als kind te vaak met mijn vin-ger in de pot gezeten (lacht).” Alex houdt van een-voud en pure smaken in zijn keuken. “Liefst werk ik met zoveel mogelijk producten uit de eigen streek. Het Maasland heeft veel te bieden. Langs de Maas groeien aardperen en kruiden, dankzij Wijndomein Aldeneyck beschikken we over topwijnen en in Stichting Ommersteyn maakt Bieke Yperman een uitzonderlijke geitenkaas met een licht zoute, maar boterzachte smaak.” Het gerecht dat Alex voor ons bereidt, is een streling voor de tong. “Ik probeer steeds de sensatie van het zilte met het zure te combineren. Ook in dit gerecht is dat evenwicht aanwezig.”

www.restaurant-vivendum.com Vissersstraat 2, 3650 Dilsen-Stokkem Tel. 089/57 28 60

hokVan bordtot

ReCept Zachte geiten- en brandnetelkaas met gedroogde appel, gerookte ganzenlever en siroop van bosbier

Dit heb je nodig voor 4 personen 1 lob gerookte ganzenlever 200 g geitenkaas

en 200 g brandnetelkaas van Ommersteyn 2 appels Bosbier 1 el appelsiroop 1 el glucosesiroop 1 dl appelsap 10 g suiker

2 g agaragar (geleermiddel) zeezout en peper zurkel

Zo maak je het klaar Breng het appelsap aan de kook met de suiker en de agaragar. Laat het mengsel afkoelen en snijd het in blokjes. Snijd de appels in ronde plakjes van 2 mm dikte. Bestrijk ze met licht verwarmde glucosesiroop en laat gedurende één uur drogen in een voorverwarmde oven op 125°C. Breng het Bosbier aan de kook met de appelsiroop en laat het inkoken.Snijd de kazen en ganzenlever in ronde plakken van 1 cm dikte, de kazen even breed als de appelplakjes. Maak nu een torentje van de plakken appel, kaas en ganzenlever. Werk af met de blokjes appelsap, de siroop van Bosbier, een blaadje zurkel en wat grof zeezout en peper.

Stichting ommersteyn

Slechts enkele kilometers van Vivendum verwij-derd, ligt het prachtige kasteel Ommersteyn. Het domein vormt sinds enkele jaren de uitvalsbasis van een biologische zorgboerdij met kaasmakerij en hoevewinkel. Bieke Yperman is er samen met haar man Erwin Mertens verantwoordelijk voor de geitenhouderij en de kaasmakerij. “Onze 400 melk-geiten worden zo veel mogelijk gevoederd met de biologische gewassen van het eigen veld en krijgen niet preventief geneesmiddelen toegediend. Ze staan niet op roosters maar in potstallen met stro, dat vinden ze aangenamer. Tenslotte kunnen ze in de zomer naar wens grazen op de achterliggende weiden”, vertelt Erwin. “Tweemaal daags worden ze gemolken. Het grootste deel van de melk wordt verkocht aan een verwerkingsbedrijf en 500 liter verwerken we wekelijks zelf tot kaas”, voegt hij er aan toe. “Ik maak zowel witschimmelkazen als vaste Goudse en verse zachte kazen, natuur en met kruiden. De kazen rijpen slechts vier weken, waardoor ze mild smaken”, legt Bieke uit. “Daarna worden ze verkocht in de hoevewinkel en verdeeld onder liefhebbers zoals Alex.”

www.stichting-ommersteyn.be De Schiervellaan 5, 3650 Dilsen-Stokkem Tel. 089/61 59 63

Tekst: nele jacobs en Alex Clevers. Beeld: Frank Croes.

Win


ReCept Zachte geiten- en brandnetelkaas met gedroogde appel, gerookte ganzenlever en siroop van bosbier

Tek

st: n

ele

jaco

bs.

Bee

ld: A

VeV

e re

tail,

tu

inad

vies

.be,

LA

VA

.

Winterakonietjes zijn de eerste bolgewassen die subtiel de lente inluiden

in de voorjaarstuin. Met hun citroengele kopjes en bronsgroene kraag

laten zij menig vrouwenhart sneller slaan. Zo dapper en stoer wanneer

ze doorheen het sneeuwtapijt de kop opsteken. Vastberaden de winterse

koude te trotseren opdat wij ’s morgens, warm ingeduffeld in onze dikste

trui, een kreet van vreugde zouden slaken: “De lente is in zicht!”

Akonietje, mijn winterheld

Sinds kort kan je bij AVEVE terecht voor ambachtelijk bereide producten in

het gamma ‘Landelijk Lekkers’. Stroop van Vrolingen met peren en appels uit

Haspengouw bijvoorbeeld. Heerlijk op een vers gebakken boerenboterham

’s morgens. Mag het wat meer zijn tijdens de feestdagen? Probeer dan eens

het recept ‘Wentelteefjes van rozijnenbrood met appelstroop van Vrolingen,

vanille-ijs en muntblaadjes’, dat je terugvindt op de website. Zinnenstrelend!

www.avevewinkels.be

www.melkenhoning.be

Keert de kat haar rug naar het vuur, daar komt sneeuw van op den duur


Likkebaarden

Kolen bieden een schat aan vitaminen, mineralen en voedingsvezels.

Een echte weldaad voor je lichaam, zodat je Koning Winter zonder

dip trotseren kan. Rood, wit, groen, klein of groot. Heerlijk in een

winters stoofpotje met lamsvlees, met kaneel en appeltjes of met

toast en spek. De Romeinen waren er gek op, en zijn zij niet diegenen

die zo’n gigantisch Rijk veroverd hebben? Kooktips en receptjes vind je

op de website.

www.melkenhoning.be

OP hete kolen

seizoenSfeervol


Cherchez

la femme

“We zijn boerinnen, maar willen er niet als een slons bijlopen.”

Tekst: nele jacobs. Beeld: kristien Wintmolders.

“Schrijf maar dat ik een hele lieve mama heb”, fluistert Ellen (25). “Slijmbal”, grinnikt Marja (52). Ze vormen een mooi plaatje. Moeder en dochter. Maar ook bedrijfspartners en elkaars rots in de branding. “Samenwerken was een grote aanpassing, voor ons allebei. Maar nu loopt het vlot. Met z’n tweetjes door de stallen wandelen, tussen de kakelende kippen, dat is het liefste wat we doen.” In 2009 stapte Ellen in het pluimveebedrijf van haar moeder. “Nooit had ik verwacht dat zij in mijn voetsporen zou treden. Vroeger had ze meer interesse in glitter en glamour dan in de kippen.” “Tja, ik was een poppemieke”, lacht Ellen.

Wie zijn marja en ellen?

seizoensblad voor boeiend buitenleven winter 2010 melk & honing 13

> tikkeneitje. “Nog voor het ontbijt ’s morgens controleren we de kippen in de stal en kijken we of er geen eieren op de grond liggen. Na het ontbijt trekken we het eierlokaal in. Daar komen de eitjes automatisch van de band gerold, waarna we ze controleren op scheur-tjes en ze netjes stapelen voor de handelaar. Als de eieren gestapeld zijn, zit het werk er in feite op. De administratie en de boekhouding neemt Ellen grotendeels voor haar rekening. Vandaag de dag heb je voor alles tientallen papieren nodig. Vroeger was het voldoende als je eieren kon rapen of een koe kon mel-ken, maar nu moeten jonge boeren een cur-sus bedrijfsmanagement volgen om door de administratieve bomen het bos nog te zien.”

> Zin in meer. “Ook mijn broer Tom (23) wil in het bedrijf stappen. Momenteel tellen onze stallen 60.000 kippen die gemiddeld 55.000 eieren leggen per dag. Van die opbrengst kunnen we met zijn drietjes niet leven. Daarom hebben we 1,8 hectare grond bijgekocht. Als alles volgens plan verloopt, bouwen we daarop een derde stal en vergroten we het eierlokaal, zodat ook Tom fulltime kan boeren”, vertelt Ellen. “De kinderen zijn ambitieus, ze willen het bedrijf vernieuwen en uitbreiden. Ze overwegen bijvoorbeeld om zelf eieren te sorteren en rechtstreeks te onderhandelen met de supermarkten. Daarnaast broeden ze op plannen voor hoevetoerisme of teambuilding”, licht Marja toe. “Voor mij is dat niet nodig, ik ben tevreden met de huidige gang van zaken, maar ik wil hun initiatieven wel steunen.”

> Vrouw in een mannenwereld. “In de kip-penstal en in het eierlokaal dragen wij onze grijze werktenue, maar daarbuiten gaan we vrouwelijk en kleurrijk gekleed. We zijn boerin-nen, maar willen er niet als een slons bijlopen. We zijn bovenal vrouwen. De landbouwsector blijft natuurlijk een harde mannenwereld. Als vrouw moet je goed je mannetje staan, vooral in de prijsonderhandelingen. Gelukkig kan ik Ellen door mijn ervaring bijstaan met raad en daad. Toen ik na mijn echtscheiding besloot het bedrijf alleen te leiden, nam niemand mij serieus. Ik moest hard knokken om mijn plaats in de markt te veroveren, maar ondanks alle zwartkijkers staat mijn stal nog steeds overeind (trots).”

07:00

13:00 19:00

09:00

> Vrijheid blijheid. “We staan vroeg op, zodat we het werk in de stal en in het eierlokaal voor de middag kunnen afronden. Dan hebben we in de namiddag en ‘s avonds tijd voor andere karweitjes en uitstapjes. Die vrijheid is een ware zegen. Zeker als je kiest voor een gezinsleven. Als de kinderen na schooltijd thuiskwamen, stond ik voor hen klaar. Voor Ellen was dat een belangrijke reden om mee in het bedrijf te stappen.” Dochterlief bevestigt. “Bovendien vond ik mijn plaats niet in de private arbeidsmarkt. Ik wou een eigen onderneming starten, maar twijfelde in welke branche. Toen mama in 2006 overschakelde van batterij- naar scharrelkippen, kreeg ik interesse. In 2009 was de extra stal geïnstalleerd en kon ik aan de slag.”


Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid of kortweg GLB, is het landbouw-, plattelands- en voedselbeleid dat gezamenlijk gevoerd wordt door de 27 lidstaten van de Europese Unie. Tot 2013 liggen de Europese budgetten vast. Hoe de koek daarna verdeeld wordt en hoeveel daarvan naar landbouw gaat, ligt momenteel ter discussie.

waarom hebben we een glb nodig? In de eerste plaats verzekert het dat we voldoende, veilig en betaalbaar voedsel op ons bord krijgen. Een volle koelkast lijkt vanzelfsprekend, maar ooit was dat anders. Na de Tweede Wereldoorlog brak immers een periode van schaarste aan. Om de landbouw opnieuw leven in te blazen en te vermijden dat burgers in de toekomst nog honger zouden lijden, beslo-ten de zes landen van de toenmalige Europese Economische Gemeenschap om een gemeenschappelijk landbouwbeleid in te richten.

betaalbaar lekkerVandaag is voldoende voedsel nog steeds een belangrijke doel-stelling. Gezien de toenemende vraag naar voedsel door de

De laatste maanden berichten de media wel eens over het ‘Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

na 2013’. Maar wat houdt die discussie eigenlijk in en waarom is dit belangrijk voor ons als

consument en belastingbetaler?

“Wat moet dat kosten?”Hoeveel zijn we bereid te betalen voor kwaliteit op ons bord en een aangenaam platteland?

Zin & onzin

Tek

st: n

ele

jaco

bs.

Bee

ld: B

oere

nb

ond,

jo g

enn

ez.

Waar wringt het schoentje?

groeiende wereldbevolking en -welvaart, is het immers nog steeds geen eviden-tie. Daarnaast moet voeding betaalbaar zijn. In de jaren ’80 slokten maaltijden ongeveer 30 procent op van het gezins-inkomen. Vandaag is dat nog slechts 13 procent. Dit mag echter niet ten koste gaan van de landbouwers. Zij moeten een eerlijke prijs krijgen voor hun pro-duct, anders komt de voedselvoorzie-ning op lange termijn in het gedrang. Maar aangezien betaalbare voedselprij-zen zelden alle risico’s en kosten dekken, hebben de boeren extra steun nodig. De mechanismen van vraag en aanbod werken immers niet op dezelfde manier voor landbouwproducten als voor andere consumptiegoederen. De beslissing van een boer om een bepaald gewas te zaaien, bijvoorbeeld, is afhankelijk van de marktomstandigheden tijdens die periode. Wanneer de tijd rijp is om te oogsten, kan die situatie al veranderd zijn. De boer loopt dus telkens achter de feiten aan, omdat hij gebonden is aan het ritme van de natuur. Bovendien dragen landbouwers meer risico’s dan andere ondernemers, omdat ze werken met ‘levend materiaal’ dat gevoelig is voor weersomstandigheden en aantas-ting door ziekten.

kwaliteit op ons bordBehalve de hoeveelheid en betaalbaar-heid, bewaakt het GLB de veiligheid van ons voedsel en het welzijn van de boer-derijdieren. In de jaren ’90 werden we geconfronteerd met enkele voedselcrises zoals het dioxineschandaal, waardoor

de noodzaak aan strengere normen en betere controlesystemen pijnlijk tastbaar werd. Ondertussen is er veel geïnves-teerd in hygiëne, traceerbaarheid en dierenwelzijn. De zwaardere eisen waar-aan Europese boeren als gevolg moeten voldoen, maken het moeilijk voor hen om te concurreren met landbouwers buiten Europa. Ook daarvoor hebben ze financi-ele steun nodig.

natuurprachtDaarmee is de kous nog niet af. Eén vierde van het GLB-budget gaat naar het beheer van het platteland. Dankzij het Europese landbouwbeleid komen mensen na een zware werkweek tot rust in een divers en groen landschap. Landbouwers spelen daarbij een belang-rijke rol. Zij zorgen immers voor nette akkers, uitgestrekte weiden en langge-rekte fruitboomgaarden. Om natuur in dat landschap ook een kans te geven, worden beheerovereenkomsten afge-sloten. Dankzij extra steunmaatrege-len kunnen heel wat boeren bovendien investeren in milieuvriendelijke land-bouwtechnieken. Op die manier zorgt het GLB dus voor het Vlaamse landschap en draagt het bij aan de strijd tegen de klimaatverandering.Tenslotte worden landbouwers door het GLB gestimuleerd om hoeve- en streekproducten op de markt te brengen, hoevelogies uit te baten, hun deuren te openen voor schoolgaande kinde-ren en mensen met mentale, fysieke of gedragsproblemen op te vangen.

32 CENT Veertig procent van het europese budget lijkt op het eerste gezicht veel, maar omgerekend kost dit een Vlaming slechts 119 euro per jaar, of 32 cent per dag. een behoorlijk kleine prijs, wetende dat daarmee de veiligheid en betaalbaarheid van ons voedsel, de bescherming van het milieu en de schoonheid van het Vlaamse landschap verzekerd wordt.

Sinds de invoering van het GLB in de jaren ’60 is het beleid al meerdere malen hervormd. Vaak was dat terecht. De manier waarop boeren tijdens de begin-jaren werden gesteund, werkte productieoverschot-ten in de hand en verstoorde de internationale markt. Bovendien vonden critici het GLB-budget te groot. Dankzij de hervormingen zijn de marktverstorende elementen echter afgebouwd en besteedt Europa nog slechts 40 procent van haar gelden aan landbouw. Desondanks blijven stemmen opgaan dat die bijdrage te groot is, en dat de middelen nog meer aangewend moeten worden om een duurzame landbouw na te streven, met zorg voor natuur en dierenwelzijn.

seizoensblad voor boeiend buitenleven winter 2010 melk & honing 15


Onthaasten in de groene long van Brugge

In de vallei van Oedelemberg, tussen de glooiende akkers op een boogscheut van historisch Brugge en de kust, baten Katrien en Jan luxueuze hoevelogies uit op een actief landbouwbedrijf. “Toen ik met Jan trouwde, werkte ik nog in een bakkerij. Na een poosje koos ik voor een fulltime boerenbestaan, maar na enkele jaren met zijn tweetjes tussen de varkens en de koeien had ik nood aan meer mensen om me heen. Daarom besloten we de oude, leegstaande stal om te bouwen tot gastenkamers. Het had heel wat voeten in de aarde om de nodige vergunningen te verkrijgen, maar eenmaal dat probleem was opgelost, verliep het vlot.” “Omdat de stal over geen historische waarde of charme beschikte, kozen we voor een volledige verbouwing waarbij alleen de draag-muren overeind bleven”, verklaart Jan de nieuwbouwstaat. “De kamers zijn luxueus en met zorg ingericht. “Het druist misschien in tegen het stereotype beeld van een boer, maar Jan is gezegend met een uitzonderlijk goede smaak en veel creativiteit”, vertelt Katrien trots. “Vaak komt hij aandraven met ideetjes om de kamers op te fleuren. Gelukkig houden we van dezelfde stijl, zodat we elkaar aan-vullen bij de inrichting van de logies.” Het Brugse Ommeland trekt een divers publiek aan. “We krijgen zowel koppels met als zonder kinderen over de vloer. Mensen die graag fietsen en uitstapjes maken, evenals mensen die komen om te onthaasten in de tuin of op de boerderij. Er is voor elk wat wils. We proberen dan ook rekening te houden met het type gasten en hun specifieke wensen. Uiteindelijk willen we niets liever dan iedere gast een comfortabel en onvergetelijk verblijf aanbieden”, getuigen ze samen.

De Bergvallei

de bewonersFamilie: Katrien Lavens (40) en Jan Cobbaert (42) wonen samen in het aanpalende huis met hun kinderen Ellyn (16), Delphine (15) en Louis (12)Boerderij: ‘Het Hooghof’, modern gemengd landbouwbedrijf Activiteiten: melkvee, vleesvarkens, akkerbouw en hoevelogies Logies: twee stallen werden omgebouwd tot gastenkamers en gezinsverblijf - zes stijlvolle kamers (18 personen) met badkamer, tv, internetaansluiting en minibar - gemeenschappelijke keuken, ontbijt- en zitruimte - gezinsverblijf (6 personen) met eigen keu-ken, badkamer, eet- en zitruimteOntbijt: royaal en gevarieerd, met zoveel mogelijk verse hoeve-producten: melk uit eigen stal, hoeveyoghurt of -plattekaas, arti-sanale speculaas, peperkoek en chocopasta - hartig en zoet beleg, fruit - lekkers van de bakker - eitjes bereid naar wensPicknickmand : op aanvraag Extra’s: go-carts, trampoline, ritje op de tractor, fietsverhuur Adres: Weg naar Sint-Kruis 7A, 8730 Oedelem – Tel. 0473/58 26 39Website: www.debergvallei.beVoor meer hoevelogies: www.plattelandstoerisme.be

binnenkijken

binnenkijken

Teks

t: n

ele

jaco

bs. B

eeld

: kri

stie

n W

intm

olde

rs, d

e B

ergv

alle

i.

katrien en jan richten samen de kamers in, met veel aandacht voor details.

Ze houden van romantische vormen, zachte kleuren en duurzame materialen.

Bij het ontbijt worden de gasten ver-wend met huisbereide lekkernijen zoals con fituur met fruit uit eigen tuin.

Tijdens de wintermaanden is het buiten te koud,

maar in de zomer is het heerlijk vertoeven onder

de pergola.

Win

Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag. de ingrediënten worden dan ook met zorg uitgekozen door katrien…

…Melk uit eigen stal mag daarbij niet ontbreken.

melk & honing winter 2010

Documents