megep.meb.gov.trmegep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/yüzeysel temel... · title:...

T.C.MLL ETM BAKANLII

NAAT TEKNOLOJS

YZEYSEL TEMEL PLANI ZMLER582YIM524

Ankara, 2011

i

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renmemateryalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

ii

AIKLAMALAR ...................................................................................................................iiiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET1 ....................................................................................................31. YIMA TEMELLER...........................................................................................................3

1.1. Temellerle lgili Standart ve Ynetmelikler .................................................................31.2. Yma Temel Tanm ve Elemanlar.............................................................................61.3. Yma Temel Plan izimi ........................................................................................... 71.4. Yma Temel Kesiti izimi ........................................................................................ 101.5. Yma Temel Donat Detay izimleri .......................................................................131.6. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Antet izimi............................................................. 14UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19

RENME FAALYET2 ..................................................................................................202. TEKL (MNFERT) TEMELLER .................................................................................. 20

2.1. Tekil Temel Tanm ve Elemanlar .............................................................................202.2. Tekil Temel Plan izimi ............................................................................................ 222.3. Tekil Temel Kesit izimi............................................................................................ 262.4. Tekil Temel Donat Detay izimleri .........................................................................282.5. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Antet izimi............................................................ 32UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 34LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 36

RENME FAALYET3 ..................................................................................................373. MTEMAD (SREKL) TEMELLER............................................................................37

3.1. Mtemadi (Srekli) Temel Tanm ve Elemanlar ...................................................... 373.2. Mtemadi (Srekli) Temel Plan izimi.....................................................................393.3. Mtemadi (Srekli) Temel Kesiti izimi ...................................................................423.4. Mtemadi (Srekli) Temel Donat Detay izimleri .................................................. 463.5. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Antet izimi............................................................ 49UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 51LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 53

RENME FAALYET4 ..................................................................................................544. BRLEK TEMELLER ....................................................................................................54

4.1. Birleik Temel Tanm ve Elemanlar .........................................................................544.2. Birleik Temel Plan izimi........................................................................................ 564.3. Birleik Temel Kesiti izimi ...................................................................................... 584.4. Birleik Temel Donat Detay izimleri .....................................................................604.5. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Antet izimi............................................................ 62UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 64LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 65

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 66CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................68KAYNAKA......................................................................................................................... 70

NDEKLER

iii

AIKLAMALAR

KOD 582YIM524ALAN naat TeknolojisiDAL/MESLEK Statik Yap Teknik RessamlMODLN ADI Yzeysel Temel Plan izimleri

MODLN TANIMI

Yma, tekil (mnferit), mtemadi (srekli) ve birleiktemellere ait plan, kesit ve donat detaylarn, kuralnauygun doru ve eksiksiz olarak izme becerisi kazandranrenme materyalidir.

SRE 40/32 (+40/32 uygulama tekrar yaplmal)

N KOUL Statik Proje izime Hazrlk modln baarm olmak

YETERLKYma, tekil (mnferit), mtemadi (srekli), birleiktemellere ait plan, kesit ve donat detaylarn izmek

MODLN AMACI

Genel AmaOkul ii gerekli ortam salandnda, okul d aratrmayapabileceiniz kurulular belirtildiinde yma, tekil,mtemadi ve birleik temel planlarn ynetmelik vestandartlara uygun olarak izebileceksiniz.Amalar

1. Yma temel plan, kesiti ve detaylarnizebileceksiniz.2. Tekil (mnferit) temel plan, kesiti ve detaylarnizebileceksiniz.3. Mtemadi (srekli) temel plan, kesiti vedetaylarn izebileceksiniz.4. Birleik temel plan, kesiti ve detaylarnizebileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: naat teknolojisi izim atlyesi, bilgisayarlizim atlyesi (uygun izim programlar ile), ktphane,resim salonu, iletmeler ve bilgi teknolojileri ortamDonanm: Uygun donanml bilgisayar, televizyon, DVD,VCD, tepegz, projeksiyon cihaz, izim masas, uygunizim ara gereleri ve benzeri donanmlar ile ekipmanlar

LME VEDEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetindensonra verilen lme aralar ile kendinizideerlendireceksiniz.

retmen modl sonunda lme arac (oktansemeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma,eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ilekazandnz bilgi ve becerileri lerek sizideerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1

GRSevgili renci,

Temellerin grevi, yap arl ile yapya evrenin ykledii ykleri zemineiletmektir. Temel sistemi tasarlanrken temelin zeminle temas eden yzeyinin hernoktasndaki oturmalarn eit (niform) olmasna dikkat edilir. Ancak byle bir dzenlemeile yapnn salkl olarak ayakta durmas ve yapda olas atlaklar nlenebilir.

Deprem kuanda etkin bir yere sahip olan lkemizde, depremlerle kaybettiklerimizidnnce geleceimizin temellerini daha salam oluturmaya mecbur olduumuzu grrz.Bu adan insanlarn her trl ihtiyalarn karlayan yaplarn salam bir ekilde ayaktadurabilmesi iin gerekli olan ve zeminle balanty salayan temeller hakkndaki teknikbilgilerin nemi de aktr.

Bu modl baar ile tamamladnzda temellere ait yapm kurallar, projelendirmeesaslar; yma, mnferit, mtemadi ve birleik temellere ait plan, kesit ve donat detaylarizimi hakknda gereken teknik bilgileri kazanm olacaksnz. naat sektrndeki hzlilerlemeye ayak uydurabilmek ve bu sektrde tutunabilmek rendiklerimizi iyikullanabilmemize baldr.

GR

3

RENME FAALYET1

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda ve uygun ortam salandnda ymatemel plan, kesiti ve detaylarn izebileceksiniz.

Temellerle ilgili standart ve ynetmelikleri ilinizdeki inaat mhendisleri odasveya internetten aratrp edindiiniz bilgileri snfta arkadalarnzla paylanz.

Yma temellerle ilgili inaat mhendislerinden, ktphaneden, internetten vebu temellerin yapmnda alan teknik elemanlardan bilgi alarak snfortamnda arkadalarnzla paylanz.

1. YIMA TEMELLER

1.1. Temellerle lgili Standart ve Ynetmelikler

Tanm: Temel, yapdan zerine gelen ykleri tayarak zemine uygun birekilde ileten yap elemandr. Temeller eitli gerelerden, eitli biimdeyaplr. Temelin ekli ve kullanlacak gerecin eidi yapdan gelen yknmiktarna ve zeminin tama gcne uygun olarak seilir.

Yapl: elik tehizat temelin yapl ve alma ekline gre deiir.Temelin, zerine gelecek yap eleman ile balanabilmesi iin temelde filizlerbraklr. Filizlerin ap, say ve aralklar, zerine gelecek yap elemannakonacak eliklerden daha az olmamaldr. Temele konacak eliklerin, ap, sayve bklme yerleri hesapla saptanr.

Yzeysel temellerde, elik ve temel betonunu zeminin olumsuz tesirlerinden korumakve temel tabann dzeltmek iin temel zeminine, donats konmadan 150-200 dozlu ve 10cm kalnlnda grobeton dklr.

Temellerle ilgili standart ve ynetmelikler

Temellerle ilgili standart ve ynetmelikler unlardr:

TS 3683 n Yapml Betonarme Kanalet Ayaklar ve Temel Bloklar TS 3811 Temel Bloklar Yapm Kurallar TS EN 13251 Zemin Yaplar, Temeller ve Dayanma Yaplarnn

Yapmnda Kullanm in Gerekli zellikler TS EN 1998-5 Depreme Dayankl Yap Tasarm

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA

4

6 Mart 2007 gn ve 26454 sayl Resm Gazetede yaymlanarakyrrle giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar HakkndaYnetmelik

Deprem ynetmeliine gre; bina temelleri, deprem srasnda oturma veya farkloturmalarla st yapda hasara neden olmayacak biimde, oturduklar zeminin zellikleri gznne alnarak zemin mekanii ve temel inaat ilkelerine gre yaplacaktr. Betonarme,elik, ahap ve yma kgir binalarn temelleri iin geerli olmak zere; betonarme ve elikbinalarda tekil temeller veya kazkl temellerde, kazk balklarn her iki dorultuda; sreklitemellerde ise kolon veya perde hizalarnda birbirine balayan ba kiriler dzenlenecektir.

Ba kirileri, temel kazsna uygun olarak temel altndan kolon tabanna kadar olanykseklikteki herhangi bir seviyede yaplabilir. Binann bulunduu deprem blgesine vezemin durumuna bal olarak ba kirileri, minimum enkesit 25/25 ve minimum boyunadonat 414 olmak zere; deprem ynetmeliinde yaplan deerlendirme tablolarna greminimum enkesit boyutu, ba kiriinin serbest aklnn 1/30undan az olmamak zerebelirlenir. Ba kirilerinin etriye ap 8 mmden az ve etriye aral 20 cmden fazlaolamaz.

Yma kgir bina temelleri, tayc duvarlarn altnda betonarme srekli temel olarakyaplacaktr. Duvar alt temelinin derinlii, zemin zellikleri, yeralt su dzeyi ve yerel donderinlii gz nne alnarak saptanacaktr. Bodrumsuz binalarda temellerin zerineyaplacak ta veya beton duvarlarn st kotu, kaldrm kotundan en az 50 cm yukardaolacaktr. Tayc duvarlarn kalnl, bodrumlu yaplarda en az 60 cm, bodrumsuzyaplarda en az 50 cm; tayc duvarlar altna betonarme srekli temellerin genilii en az 50cm ve ilave pabu genilii en az 2x15 cm olacaktr.

Duvar alt temellerinin beton kalitesi en az C16 (BS16) olacaktr. Duvar alttemellerine konulacak boyuna donatlarn hem stte hem altta yatay aralklar; 30 cmyigemeyecek, kelerde kesime noktalarna ve basamakl temel durumlarnda srekliliisalayacak biimde bindirme yaplacaktr.

Konstrktif (yapm) kurallar

Bitiik nizamdaki yaplarn ke ve kenar temeli srekli temel gibiyaplmaldr.

Tekil temellerde smel pabularnn birbirine ok yakn olmasdurumunda, birleik veya srekli temel yaplmaldr.

Tekil temellerde kot fark olduu zaman, temel alt kenar arasndakieim, toprak zeminlerde 30 dereceden, kaya zeminlerde 45 derecedenfazla olamaz.

Temellerde paspay 5 cm alnmaldr. Temelin grobetona oturmasdurumunda paspay 2,5 cm alnabilir.

Tekil temellerin en kk kenar 100 cmden kk; temel kalnl ise25 cmden az olamaz. Tekil temellerde en ince donat ap bir ynde 14ve dier ynde de 12 olmaldr.

5

Srekli temellerde minimum kiri ykseklii 50 cm, temel pabucugenilii 60 cm pabu kalnl ise 25 cm olacaktr.

Radye temellerde plak kalnl 30 cmden az olamaz. Plak st kotu doalzemin kotundan en az 60 cm aada olmal, don etkisi olan yrelerde bumesafe donma derinliinin altna kadar olmaldr.

Betonarme temellerin projelendirilmesi

Temeller (T) harfi ile sembolize edilir. Mnferit (tekil) temellerprojelendirilirken 1/50 leinde aplikasyon (yerlerini saptama) planizilir. Temel eksenleri iki ynde uzatlp bir yndeki eksen ularna harf,dier yndeki eksen ularna da rakamlar yazlr. Baka bir temele ayrcanumara da verilir. Bu durumda temeller ya eksenleriyle (1A, 3C, vb.) yada numaralaryla (T1, T2, vb.) isimlendirilir.

Temel eksenleri, ba kirileri (BK)-ba hatllar- ve temellerin her ikiyndeki lleri yazlr. Ayrca ba kirileri zerine kiriin kesit lsyazlr.

Ayn lekte yeteri kadar kesit izilerek gerekli llendirme yaplr. Plan zerinde elik donat gsterilmez. l bakmndan ve donat

ynnden farkl olan her temel 1/20 leinde plan ve kesit olarak izilir.Kesitlerde donat izilir ve ayrca elikler boy, ap, say ve kvrmekilleriyle belirtilir. elik aralklar eit ise elik zerine, demelerdeolduu ekilde yazlr. Farkl ise ayr ayr belirtilir.

Srekli (mtemadi) temellerin projelendirilmesinde de 1/50 leindeyeterli sayda temel plan kesiti izilir. elik donat bu plan ve kesittegsterilmez. Ayrca 1/20 lekli boy ve enkesitleri izilip donat hemkesitlerde hem de dnda izilerek gerekli bilgiler elikler zerine yazlr.

Pilyeler, kirilerin tersine olarak kolon altlarnda stte bklr. Bkmyerleri hesapla saptanr. Kolon iin braklacak filizler kesittegsterilmeyip yanna ayrca izilir.

Kgir yma yap temelleri hatl eklinde olduundan detaylarda boykesitler izilmez. En kesitlerde kullanlacak boy demirlerin ap vesaylar yazlr.

Radyejeneral (radye) temellerin plan 1/50 leinde izilip zerindeeliklerin konu ekilleri gsterilir. elik donat hakknda daha genibilgi vermek iin temel en ve boy kesiti 1/20 leinde izilip donatgsterilir.

Ayrca elikler kesit alt veya yanlarna tek tek izilip kvrlma yerleri velleri zerine yazlr.

Radyejeneral temellerde esas eliklerin konduu yer demelerinaksinedir. Mesnet aralarnda ste, mesnetlerde alta konulur. elik donatap ve says hesapla saptanr.

6

1.2. Yma Temel Tanm ve Elemanlar

Tanm: Yma yap sisteminde, yapnn yk duvarlar tarafndan tanarakzemine iletilir. Bu nedenle duvarlarn altna boydan boya smel yaplr. Busmellerin zerine ve tayc duvarlarn altna gelecek ekilde temel duvarlaryaplr. Smel ve duvarlarn oluturduu ve yma yapdan zerine gelenykleri tayarak zemine ileten yap elemanlarna yma temel ad verilir. Duvaralt temeli olarak da sylenir (ekil 1.1).

ekil 1.1: Yma yap temelleri

Elemanlar

Temel perde duvar: Ta veya betonarmeden yaplr. Ta olarakyaplanlarda genilik en az 50 cm, betonarmeden yaplanlarda ise geniliken az 30 cm olarak alnr.

Smel: Temel duvarnda kullanlan malzemeye gre deimez, sadecebetonarmeden yaplr. Temel duvar en kesitinden her iki yana doru 10cm geniletilecek ekilde yaplr (ekil 1.2).

Donatlar: Dz demir ve etriyelerdir. Blokaj: 15 cm kalnlnda ta dolgu olan ksmdr. Grobeton: Temelin zemine olan balantsn salayan blokaj zerine 10

cm kalnlnda dklen demirsiz betondur.

7

ekil 1.2: Bir yma yapya ait temelin plan, kesit ve perspektifi

1.3. Yma Temel Plan izimi

Zemin kat plannn stne, temel plan izilecek kt yaptrlr. Tm d duvarlarn d yzeyleri izilir. D duvarlardan ieriye doru 50 cm temel duvarlar izilir. tayc duvarlar ortalanarak 50 cmlik temel duvarlar izilir. Tayc duvar izleri izilir (ekil 1.3).

8

ekil 1.3: Tayc duvar izlerinin izilmesi

Duvar smelleri ortalanarak izilir. Dolgu olan ksmlar belirtilir. Smel, temel duvar ve dolgu ksmlar gsterecek ekilde i llendirme

yaplr. Kotlu llendirme yaplr. Cephe hareketlerini ve toplam cephe lsn veren d llendirme yaplr

(ekil 1.4).

9

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

515

20

15

265

30

20

20

30

285

15

20

15

26

530

20

370 545

915

915

84

0

700

14

0

84

0

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

ekil 1.4: Cephe hareketleri ve toplam d llendirmenin yaplmas

Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 1.5).

10

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

51

52

01

52

65

30

20

20

30

28

51

520

15

26

530

20

370 545

915

915

84

0

70

014

0

84

0

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

B

AA

B

TEMEL PLANI LEK:1/50ekil 1.5: 1/50 lekli yma yap temel plan izimi

1.4. Yma Temel Kesiti izimi

Yma temel kesitleri bak dorultusuna uygun ekilde i duvarlarn ve d duvarlarnzerine izilebilir. Ancak dier temel trlerinde olduu gibi plann dna da izilebilir.Plann dna izmek; bilgi karkln, izim karmaasn nledii ve daha dzenli birgrnm salad iin daha arlkta tercih edilmektedir.

Yma yap temel kesiti izimi ilem sras:

zerine kesitlerin izilecei temel plan paftas masaya yaptrlr. Kat planndan geirilen kesit izgileri, temel plannda da ayn yerden geirilir.

11

Kesitler bak dorultusuna gre ayn pafta zerine izilir. Kesilen ve grnte kalan tm tayc duvarlar, temel duvarlar ve smeller

bak dorultusu ynnde tanr. Plandan uygun mesafede zemin izgisi izilir. Alt ve st kotlarna gre smeller

oluturulur. Subasman kotuna gre zemin kat demesi izilir (ekil 1.6).

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

51

52

015

26

530

20

20

30

28

51

52

015

265

30

20

370 545

915

915

840

700

140

840

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

B

AA

B

TEMEL PLANI LEK:1/50

ekil 1.6: Subasman kotuna gre zemin kat deme izgisinin izilmesi

Temel duvarlar zemin kat demesinden balayp smel stne kadar izilir. Tayc duvarlar, zemin kat demesinden yukarya 1-2 cm devam ettirildikten

sonra kesilir (ekil 1.7).

12

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

51

52

01

52

65

30

20

20

30

28

51

52

01

52

65

30

20

370 545

915

915

84

0

70

01

40

84

0

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

B

AA

B


ekil 1.7: Temel ve tayc duvarlarn izilmesi

Smel alt, smel st, zemin izgisi ve zemin kat demesini gsteren kotlullendirme yaplr.

Uygun taramalar yaplr. Malzeme almlar yazlr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 1.8).

13

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

51

52

01

52

65

30

20

20

30

28

515

20

15

26

53

020

370 545

915

915

84

0

70

01

40

84

0

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

B

AA

B


-1.00

-0.10

-0.50

0.00

-1.0

0

-0.1

0

-0.5

0

0

.00

53

01

00

20

Tes.Betonu

ToprakBlokajGrobetonK.BetonuYaltm

Te

s.B

eto

nu

To

pra

kB

lokaj

Gro

beto

nK

.Be

ton

uY

alt

m

20 100 30 5

A-A KESITI

B-B

KE

SIT

I

ekil 1.8: Plan paftasnda kesitlerin tamamlanmas, pafta ad ve leinin yazlmas

1.5. Yma Temel Donat Detay izimleri

Plandan yararlanlarak temel pabucunun ve temel duvarlarnn dey kesitiizilir.

llendirme yaplr. En kesit izilir (ekil 1.9).

60 40 345 40 60

545

A

A

ekil 1.9: En kesitin izilmesi

14

Dz demirler izilir. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Kesite donatlar izilir (ekil 1.10).

60 40 345 40 60

595

A

A

/o8 20

50

40

A-A KESITI

50

ekil 1.10: Kesite donatlarn izilmesi

Donat almlar yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar hesaplanr. Duvar alt smeli ve kolonlarn pozlar yazlr (ekil 1.11).

60 40 345 40 60

595

A

A

/o8 20

504

0

A-A KESITI

50

535

20 20

20 20L=575/2o16

535 L=575/2o16

30 30

40

40

88

L=156Etr: /o8/20

ekil 1.11: Duvar alt smeli ve kolonlarn pozlarnn yazlmas

1.6. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Antet izimi

Antetler (yaz alan) resim ktlarnn sa alt kesinde, sa yatay ve dikeykenarlardan beer milimetre mesafede bulunur. Yaz alanlarnda izen kiinin, kontrol edenkiinin, kurumun ve resmin ad; resmin numaras, lei, tarihi vb. bilgiler bulunur (ekil1.12).

15

ekil 1.12: Yatay ve dey antetler

Antet rnekleri (TSE):

ekil 1.13: yerleri iin izilmi antet rnei

ekil 1.14: Okullar iin izilmi antet rnei

ekil 1.15: Okullar iin izilmi antet rnei

Temel plan ve her iki ynde bak ynne uygun dorultuda izilen kesitlerintamamlanmasndan sonra temel planna ait bilgiler paftann alt kesinde verilir.

Plan ve kesitlerin izildii pafta ve daha sonra izilen donat detaylarna ait paftaevresine antet izilir. Paftalarda mevcut izime, bu izimi yapan kiiye ve kontrol edenkiiye ait gerekli bilgilerin yazld antetin izilmesi ve doldurulmas ile pafta tamamlanmolur (ekil 1.16).

16

20 30 320 15 20 10 140 15 20 15 260 30 20

20

30

42

51

52

01

526

53

02

0

20

30

28

51

520

15

26

53

02

0370 545

915

915

840

70

01

40

840

-1.00

-1.00

+0.50

+0.50

0.00

B

AA

B


-1.00

-0.10

-0.50

0.00

-1.0

0

-0.1

0

-0.5

0

0.0

0

53

01

00

20

Tes.Betonu

ToprakBlokajGrobetonK.BetonuYaltm

Tes.B

eto

nu

Top

rak

Blo

kaj

Gro

be

ton

K.B

eto

nu

Ya

ltm

20 100 30 5

A-A KESITI

B-B

KE

SIT

I

Czen

Snf No

Tarh

Kontrol

lek Konu Okul

YIGMA TEMEL PLANI1/50Resim No

ekil 1.16: Yma temel plan ve antet izimi

17

UYGULAMA FAALYET

Aada yma bir yapnn tayc duvarlar verilmitir. Verilenlerden yararlanarak1/50 lekli temel plann iziniz.

Verilenler:

Temel duvar : 50 cm Smel genilii : 70 cm Subasman : +0.85Temel derinlii: 80 cm Smel ykseklii : 30 cm

UYGULAMA FAALYET

18

lem Basamaklar neriler

Temellerle ilgili standart ve ynetmelikleriinceleyiniz.

Deprem ynetmeliini inceleyiniz. Yapm kurallarn inceleyiniz. Projelendirme esaslarn inceleyiniz.

Yma temel tanm ve elemanlarninceleyiniz.

Yma temel tanmn kavramayaalnz.

izim kdn balaynz.

nlnz giyiniz. izim ara gerelerini ve temizlik

malzemelerini hazrlaynz. Masanzn ie balamadan nce temiz

olmasna dikkat ediniz.

izim alann tespit ediniz. Kdnz paralel cetvele gre

ayarlaynz.

Temel duvarlarn iziniz. Temel duvarlarn zemin kat

demesinden balayp smel stnekadar iziniz.

Temel kaz alann iziniz. Kaz ve dolgu olan ksmlar belirtiniz.

Temel hatln iziniz.

D duvarlardan ieriye doru 50 cmtemel duvarlar iziniz.

tayc duvarlar ortalayarak 50 cmliktemel duvarlar iziniz.

Planda temel kesit yerlerini belirleyiniz. Kat planndan geirilen kesit izgilerinin

temel plannda da ayn yerde olmasnadikkat ediniz.

Her iki ynde temel kesitlerini iziniz. Kesitleri bak dorultusuna gre ayn

pafta zerine iziniz. Balkon ve teras olan ksmlarda temel

kesitlerini iziniz.

Varsa balkon ve teras ksmlarnn temelkesitlerini iziniz.

Yma temel donat detaylarn iziniz. Dz demirleri, etriyeleri ve kesite giren

donatlar iziniz. Donat almlar yapnz.

Gerekli llendirmeleri yapnz. D llendirmeyi yapnz. llendirmeyi yapnz. Kotlu llendirmeyi yapnz.

Temel plan ve kesit bilgilerini yaznz. Plan ve kesitlere isim veriniz. izim leini belirtiniz.

Plannz inileyerek anteti hazrlaynz. Grnrlk kurallarna gre izgi

kalnlklar veriniz. Anteti doldurunuz.

19

LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerde verilen bilgiler doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.

1. ( ) Yapdan zerine gelen ykleri tayarak zemine uygun bir ekilde ileten yapelemanna temel denir.

2. ( ) Temelin, zerine gelecek yap eleman ile balanabilmesi iin temelde filizlerbraklmaz.

3. ( ) Temel tabann dzeltmek iin temel zeminine, donats konmadan 150-200 dozluve 10 cm kalnlnda grobeton dklr.

4. ( ) Duvar alt temelinin derinliinin tespiti iin zemin zellikleri, yeralt su dzeyi veyerel don derinliinin saptanmasna gerek yoktur.

5. ( ) Temel perde duvar ta veya betonarmeden yaplr.

Aada verilen cmlelerdeki boluklar uygun ekilde doldurunuz.

6. Blokaj .. cm kalnlnda ta dolgu olan ksmdr.

7. D duvarlardan ieriye doru 50 cm . . izilir.

8. Duvar smelleri .. izilir.

9. Kesitler .. . gre ayn pafta zerine izilir.

10. .. adetleri hesaplanarak izilir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

LME VE DEERLENDRME

20

RENME FAALYET2

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda ve uygun ortam salandnda tekil(mnferit) temel plan, kesiti ve detaylarn izebileceksiniz.

evrenizde yapm amasndaki temelleri inceleyerek edindiiniz izlenimlerisnfnzda arkadalarnzla tartnz.

Tekil (mnferit) temellerle ilgili olarak inaat mhendislerinden, ktphaneden,internetten ve bu temellerin yapmnda alan teknik elemanlardan bilgi alaraksnf ortamnda arkadalarnzla paylanz.

2. TEKL (MNFERT) TEMELLER

2.1. Tekil Temel Tanm ve Elemanlar

Tanm: Bir kolon, ayak ve benzeri tek mnferit yk tayan yap elemanlarnnaltna yaplan kare veya dikdrtgen eklindeki temele denir. Temel zeminin ortasertlikte ve bina arlnn az olmas durumunda tekil temeller uygulanr. Herkolonun altna ayr ayr dzenlenen temellerdir (ekil 2.1).

ekil 2.1: Dz, kademeli ve eik mnferit temeller

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET2

21

Elemanlar

Mnferit smel: Smel dz plaka hlinde, kenarlar kademeli(ampatmanl) veya eik olarak betonarme ile yaplabilir. Smellerin enkk kenar 100 cmden az olmamaldr (ekil 2.23).

Kolon: zerine gelen ykleri dey dorultuda tayarak temelenakleden yap elemanlardr.

Ba kirii: Betonarme karkas yaplardaki mnferit smellerde kaymalarnlemek zere aralarna 30x30 cm veya 30x50 cm kesitinde ba kirilerikonur.

ekil 2.2: Smel stnde uygulanan ba kirii

ekil 2.3: Smele uygulanan ba kirii

22

2.2. Tekil Temel Plan izimi

Zemin kat plan yaptrlr. Zemin kat planndaki akslar ve kolonlar izilir (ekil 2.4).

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

225 245

25

01

70

ekil 2.4: Zemin kat planndaki aks ve kolonlarn izilmesi

23

Her kolonun altna belirlenen llerde temel izilir. ki kolon arasndakimesafe az ise bu kolonlarn altna birleik temel yaplr (ekil 2.5).

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

325 320

300

270

ekil 2.5: Her kolonun altna belirlenen lde temel izilmesi

24

Temeller ba kirileri ile birbirlerine balanr. Ba kirilerinin eksen izgisiylekolonlarn arlk merkezleri aktrlr (ekil 2.6).

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

325 320

300

270

ekil 2.6: Temellerin ba kirileri ile birbirine balanmas

Temel ve kolon boyutlar ile ba kirileri arasndaki mesafeleri gsteren illendirme yaplr.

Temel ve kolonlar numaralandrlarak lleri yazlr. Aks ve toplam cephe lsn gsteren d llendirme yaplr. Uygun taramalar yaplr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir.

25

Pafta ad ve lei yazlr (ekil 2.7).

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

T1 130/160

30

02

70

57

0

325 320

645

T1 130/160

T1 130/160 T1 130/160

T2 160/130

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

T2 160/130

50

60

50

16

0

50 30 50

130

65 30 65

160

50

30

50

13

0

65 30 65

160

50

30

50

13

0

325 320645

57

0

30

02

70

S1 S2 S3

S4 S5 S6

S7 S8 S9

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K 30/30

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K

B.K

B.K

30

/30

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

B.K

ekil 2.7: 1/50 lekli mnferit (tekil) temel plan izimi

26

2.3. Tekil Temel Kesit izimi

zerine kesitlerin izilecei temel plan paftas masaya yaptrlr. Kat plannda geirilen kesit izgileri, temel plannda da ayn yerden geirilir.

Kesitler bak dorultusuna gre ayn temel plan paftasna izilir. Plandan uygun mesafede zemin izgisi izilir. Kesilen ve grnte kalan tm smeller bak dorultusu ynnde tanr.

Temel alt kotlar ile st kotlarna gre temeller oluturulur (ekil 2.8).

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

T1 130/160

30

02

70

570

325 320

645

T1 130/160

T1 130/160 T1 130/160

T2 160/130

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

T2 160/130

50

60

50

16

0

50 30 50

130

65 30 65

160

50

30

50

13

0

65 30 65

160

50

30

50

13

0

325 320645

570

30

02

70

S1 S2 S3

S4 S5 S6

S7 S8 S9

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K 30/30

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K

B.K

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

B.K

A A

BB

ekil2.8: Alt ve st kotlara gre temellerin oluturulmas

Kesilen ve grnte kalan tm kolon ve ba kirileri bak dorultusu ynndetanr.

Ba kirilerinin lleri temel alt hizasndan alnarak ba kirileri izilir. Kolonlar, temel stnden balayp 1-2 cm devam ettirildikten sonra kesilir

(ekil 2.9).

27

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

T1 130/160

30

02

70

57

0

325 320

645

T1 130/160

T1 130/160 T1 130/160

T2 160/130

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

T2 160/130

50

60

50

16

0

50 30 50

130

65 30 65

160

50

30

50

13

0

65 30 65

160

50

30

50

13

0

325 320645

57

0

30

02

70

S1 S2 S3

S4 S5 S6

S7 S8 S9

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K 30/30

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K

B.K

B.K

30/3

0

B.K

30/3

0

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

B.K

A A

BB

ekil 2.9: Kolon ve ba kirilerinin kesite izilmesi

Temel alt ve temel st zemin izgisini gsteren kotlu llendirme yaplr. Uygun taramalar yaplr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 2.10).

28

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

T1 130/160

300

270

570

325 320

645

T1 130/160

T1 130/160 T1 130/160

T2 160/130

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

T2 160/130

50

60

50

160

50 30 50

130

65 30 65

160

50

30

50

130

65 30 65

160

50

30

50

130

325 320645

570

300

270

S1 S2 S3

S4 S5 S6

S7 S8 S9

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K 30/30

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K

B.K

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

B.K

A A

BB

A-A KESITI

B-B

KE

SIT

I

30

30 6

0

-0.25

+0.35

-0.30

-0.2

5

+0

.35

-0.3

0

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

S4 S5 S6

B.K. B.K. B.K.

T1

130

/16

0

S1

B.K

.

T2

16

0/1

30

S4

B.K

.

T1

13

0/1

60

S7

B.K

.B

.K.

B.K

.

B.K. B.K.



2.4. Tekil Temel Donat Detay izimleri

Temel plan dikdrtgen eklinde ise ksa kenar dorultusundaki elikler alta konur.Tekil temellerde donat her iki ynde de zgara eklinde yerletirilir. Temel orta blgesindebasn fazla olacandan donat orta blgede sklatrlr. Sklatrma yaplrken temel pabucu8 eit paraya blnr ve 4 parasna donatnn % 60-70i yerletirilir. Hem sklatrmablgesindeki hem de dier blgelerdeki donat yerletirilirken aralklar kendi aralarnda eitalnr. Donat aral maksimum 20 cmdir (ekil 2.11).

29

ekil 2.11: Tekil temellerde donat yerleimi

Tekil temel donat detay izimlerinde ilem sras:

Donats izilecek olan kolon ve temel pabucu plandan tespit edilerek 1/20leinde izilir.

llendirme yaplr. Temelin her iki ynde de kesitleri izilir. Plana donat izilir (ekil 2.12).

30

ekil 2.12: Plan zerinde donat izilmesi

Temel pabucunun her iki ynnde sklatrma blgesi hesab yaplr. Temel pabucunun her iki ynnde donat adedi hesaplanr (ekil 2.13).

a-a kesiti yn

160/8=20

Sklatrma blgesi(b)=20x4=80 cm

Donat adedi=80/10=8

8-1=7 adet

2a = 160 80

2a = 80

a = 40 cm

Donat adedi = 40/20 = 2

2+1 = 3 adet

b-b kesiti yn

130/8= 16,25

Sklatrma blgesi(b)=16,25x4=65 cm

Donat adedi=65/10=6,5 seilen 7

7-1=6 adet

2a = 130 65

2a = 65

a = 32,5 cm

Donat adedi = 32,5/20 = 1,6 seilen 2

2+1 = 3 adet

31

ekil 2.13: Tekil temellerde sklatrma blgesi

Kesitlere donat izilir. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr (ekil 2.14).

32

ekil 2.14: Temel ve kolon pozlarnn yazlmas


Temel plan ve her iki ynde bak ynne uygun dorultuda izilen kesitlerintamamlanmasndan sonra temel planna ait bilgiler paftann alt kesinde verilir. Temelplanlarnda verilecek bilgiler beton ve donaty ieren malzeme, deprem deerleri ve zeminemniyet gerilmesi olarak sralanabilir. Bu bilgiler aadaki tabloda gsterilmitir.

MALZEMEBETON : C20 (BS 20)DONATI : ST 420 (B III)DEPREM DEERLERAo = 0,40 I = 1,0 YZS = Z4Ta = 0,20 Tb = 0,90 R = 5,00ZEMN EMNYET GERLMES = 1,2 kg/cm

Plan ve kesitlerin izildii pafta evresine antet izilir. Paftalarda mevcut izime, buizimi yapan kiiye ve kontrol eden kiiye ait gerekli bilgilerin yazld antetin izilmesi vedoldurulmas ile pafta tamamlanm olur. Aada rnek bir antet verilmitir.

izen lek Konu OkulSnf Nu.TarihKontrol Resim Nu.

33

A B C

1

2

3

A B C

1

2

3

T1 130/160

30

02

70

57

0

325 320

645

T1 130/160

T1 130/160 T1 130/160

T2 160/130

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

T2 160/130

50

60

50

16

0

50 30 50

130

65 30 65

160

50

30

50

13

0

65 30 65

160

50

30

50

13

0

325 320645

57

0

30

02

70

S1 S2 S3

S4 S5 S6

S7 S8 S9

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K 30/30

B.K 30/30 B.K 30/30

B.K

B.K

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

30

/30

B.K

B.K

A A

BB

A-A KESITI

B-B

KE

SIT

I

30

30 6

0

-0.25

+0.35

-0.30

-0.2

5

+0

.35

-0.3

0

T2 160/130 T2 160/130 T2 160/130

S4 S5 S6

B.K. B.K. B.K.

T1

13

0/1

60

S1

B.K

.

T2

16

0/1

30

S4

B.K

.

T1

13

0/1

60

S7

B.K

.B

.K.

B.K

.

B.K. B.K.

MALZEME

BETON : C20 (BS 20)DONATI : ST 420 (B III)

DEPREM DEERLER

Ao = 0,40 I = 1,0 YZS = Z4Ta = 0,20 Tb = 0,90 R = 8,00

ZEMN EMNYET GERLMES = 1,2 kg/cmizen lek Konu Okul Endstri

Meslek LisesiSnf Nu.1/50 MNFERT TEMEL

PLANITarihKontrol Resim

Nu.

ekil 2.15: 1/50 lekli mnferit temel plan, bilgileri ve antet izimi

34

UYGULAMA FAALYET

Aada bir yapya ait kolonlar ve akslar verilmitir. Verilenlerden yararlanarakbinann tekil temel plann iziniz.

Verilenler:

Temel duvar : 40 cm Smel genilii : 90 cm Subasman : +0.75Temel derinlii : 100 cm Smel ykseklii : 50 cm

UYGULAMA FAALYET

35

lem Basamaklar neriler Tekil temel tanm ve elemanlarn

inceleyiniz. Tekil temel tanmn kavramaya alnz.

izim kdn balaynz.




izim alann tespit ediniz. Kdnz paralel cetvele gre ayarlaynz. Kdnza izim alann belirleyiniz.

Akslar iziniz. Zemin kat planndaki akslar iziniz. Kolonlar iziniz. Zemin kat planndaki kolonlar iziniz.

Ba kirilerini iziniz. Ba kirilerinin eksen izgisiyle kolonlarn

arlk merkezlerinin akmasna dikkatediniz.

Planda temel kesit yerlerini belirleyiniz.

Kat planndan geirilen enine (X X) veboyuna (Y Y) kesit izgilerinin, temelplannda da ayn yerde olmasna dikkatediniz.

Her iki ynde temel kesitlerini iziniz. Kesitleri bak dorultusuna gre ayn

pafta zerine iziniz.

Tekil temel donat detaylarn iziniz.

Dz demirleri, etriyeleri ve kesite girendonatlar iziniz.

Donat almlar yapnz. Donatlarn ksmi ve toplam boylarn

yaznz.





36

LME VE DEERLENDRME


1. ( ) Bir kolon, ayak ve benzeri tek mnferit yk tayan yap elemanlarnn altnayaplan kare veya dikdrtgen eklindeki temele yma temel denir.

2. ( ) Smellerin en kk kenar 100 cmden az olmamaldr.

3. ( ) Betonarme karkas yaplardaki mnferit smellerde kaymalar nlemek zerearalarna 30x30 cm veya 30x50 cm kesitinde ba kirileri konmamaldr.

4. ( ) Ba kirilerinin eksen izgisiyle kolonlarn arlk merkezleri aktrlmaz.

5. ( ) Temel ve kolonlar numaralandrlarak lleri yazlr.


6. Aks ve toplam cephe lsn gsteren . yaplr.

7. Plandan uygun mesafede . izgisi izilir.

8. Kolonlar, . balayp 1-2 cm devam ettirildikten sonra kesilir.

9. Grnrlk kurallarna gre . kalnlklar verilir.

10. Tekil temellerde donat her iki ynde de eklinde yerletirilir.

DEERLENDRME


LME VE DEERLENDRME

37

RENME FAALYET3

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda ve uygun ortam salandnda mtemadi(srekli) temel plan, kesiti ve detaylarn izebileceksiniz.

evrenizde yapm amasndaki temelleri inceleyerek srekli temellerle ilgiliedindiiniz izlenimleri snfnzda arkadalarnza aktarnz.

Mtemadi (srekli) temellerle ilgili olarak inaat mhendislerinden,ktphaneden, internetten ve bu temellerin yapmnda alan teknikelemanlardan bilgi alarak snf ortamnda arkadalarnzla tartnz.

3. MTEMAD (SREKL) TEMELLER

3.1. Mtemadi (Srekli) Temel Tanm ve Elemanlar

Tanm: Betonarme karkas yaplarda ayn hizada veya daha fazla kolonunaltnda yaplan betonarme temeldir. Mtemadi temeller, kolonlar arasndakifarkl oturmalar azaltmak ve yeterli yk aktarm alann salayabilmekamacyla yaplr.

Zemin orta salamlkta ve yap yknn fazla olduu durumlardauygulanr. Ayn aks boyunca uzanan kolonlar altna kesintisiz dzenlenentemellerdir. Binann durumuna gre, tek veya ift ynl olarak dzenlenebilir(ekil 3.1).

Elemanlar: Mtemadi (srekli) temellerde kullanlan elemanlar; kiri eklindedzenlenen temel plaklar, tayc kolonlar veya betonarme duvarlar, bakirileri ve donatlardr. Mtemadi temellerde kullanlan donatlarda farkpilyelerdir ve pilyeler nemli bir yere sahiptir. Grobeton ve blokaj dier temelelemanlarnda olduu gibi mtemadi temelde de mevcuttur.

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET3

38

ekil 3.1: Tek ve ift ynl srekli temel plan, kesit ve perspektifi

39

3.2. Mtemadi (Srekli) Temel Plan izimi

Temel plan izilecek kdn altna zemin kat plan yaptrlr. Zemin kat planndaki akslar ve kolonlar aynen izilir (ekil 3.2).

ekil 3.2: Zemin kat planndaki akslar ve kolonlarn izilmesi

40

Belirlenen llerde ayn aks boyunca uzanan kolonlarn altna kesintisiz smelizilir (ekil 3.3).

ekil 3.3: Belirlenen llerde ayn aks kolonlarnn altna kesintisiz smel izilmesi

Kolon pozlar ve boyutlar yazlr. Yanlardan gelecek toprak basncna kar d kolonlar arasnda, 25 cm

geniliinde betonarme duvar izilir. Smel genilikleri ve smeller arasndaki mesafeleri gsteren i llendirme

yaplr. Kotlu llendirme yaplr. Cephe hareketleri, akslar ve toplam cephe lsn veren d llendirme

yaplr (ekil 3.4).

41

ekil 3.4: Cephe hareketleri, akslar ve toplam d llendirmenin yaplmas

Uygun taramalar yaplr. Malzeme almlar yazlr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 3.5).

42

ekil 3.5: 1/50 lekli mtemadi (srekli) temel plan izimi

3.3. Mtemadi (Srekli) Temel Kesiti izimi


Kesitler bak dorultusuna gre ayn pafta zerine izilir (ekil 3.6).

43

ekil 3.6: Planda kesit yerlerinin gsterilmesi

Plandan uygun mesafede zemin izgisi izilir. Kesilen ve grnte kalan tm smeller bak dorultusu ynnde tanr.

Smel alt kotlar ile st kotlarna gre smeller oluturulur (ekil 3.7).

44

ekil 3.7: Smellerin kesite tanmas ve izilmesi

Kesilen ve grnte kalan tm kolonlar bak dorultusu ynnde tanr. Subasman kotuna gre zemin kat demesi izilir. Betonarme duvar kesitleri izilir. Kolonlar, temel stnden balayp zemin kat demesinden 1-2 cm devam

ettirildikten sonra kesilir. Temel alt, temel st, zemin izgisi ve zemin kat demesini gsteren kotlu

llendirme yaplr. Uygun taramalar yaplr. Malzeme almlar yazlr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 3.8).

45


46

3.4. Mtemadi (Srekli) Temel Donat Detay izimleri

Mtemadi temellerde kullanlan donat dz, pilye ve etriyedir. Pilyeler 60lik a ileyukarya doru kvrlr (ekil 3.9).

ekil 3.9: Temel pilyelerinde kvrm alar

Pilyeler iki kolon arasnda L/7den, yan temel pabucuna geite ise L/4ten krlr(ekil 3.10).

ekil 3.10: Temellerde pilye kvrm ve gei oranlar

Srekli temellerde etriyeler kolonlara yakn blgelerde L/5 mesafesi kadar sklatrlr.Sklatrma blgesinde donat aral minimum 10 cm, dier blgelerde ise 20 cmdir (ekil3.11).

ekil 3.11: Temellerde etriye sklatrma mesafeleri

47

Ba kirilerinin etriye ap 8 mmden az, etriye aral ise 20 cmden fazlaolmayacaktr. Temellerde paspay 5 cmden az olamaz (ekil 3.12).

ekil 3.12: Temellerde paspay

Mtemadi temel donat detay iziminde ilem sras: Plandan yararlanlarak temel pabucunun ve kolonlarn dey kesiti izilir. llendirme yaplr. Enkesit izilir (ekil 3.13).

ekil 3.13: Mtemadi temel boy ve en kesitlerinin izilmesi

Pilyelerin bkm yerleri, yan temel pabucuna gei mesafeleri hesaplanr vedey kesite yerletirilir (ekil 3.14).

ekil 3.14: Pilyelerin boy kesitte gsterilmesi

48

Dz demirler izilir. Etriye sklatrma ve orta blgelerin mesafesi hesaplanr (ekil 3.15).

ekil 3.15: Dz demirlerin izilmesi

Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Kesit izimi zerinde donatlar izilir (ekil 3.16).

ekil 3.16: En kesit zerinde donatlarn izilmesi

Donat alm yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr (ekil 3.17).

49

ekil 3.17: Mtemadi temel donat detay izimi


Temel plan ve her iki ynde bak ynne uygun dorultuda izilen kesitlerintamamlanmasndan sonra temel planna ait bilgiler paftann alt kesinde verilir. Temelplanlarnda verilecek bilgiler, beton ve donaty ieren malzeme, deprem deerleri ve zeminemniyet gerilmesi olarak sralanabilir. Bu bilgiler aadaki tabloda gsterilmitir.




50

ekil 3.18: 1/50 lekli mtemadi temel plan, bilgileri ve antet izimi

51

UYGULAMA FAALYET

Aada bir yapya ait kolonlar ve akslar verilmitir. Verilenlerden yararlanarakbinann mtemadi temel plann iziniz.

UYGULAMA FAALYET

52

lem Basamaklar neriler Mtemadi (srekli) temel tanm ve

elemanlarn inceleyiniz. Srekli temel tanmn kavramaya

alnz.

izim kdn balaynz.





Akslar iziniz. Zemin kat planndaki akslar iziniz. Kolonlar iziniz. Zemin kat planndaki kolonlar iziniz.

Ba kirilerini iziniz.

Temel tek dorultuda ise ba kirileriniiziniz.

Temel ift dorultuda ise ba kirileriniizmeye gerek olmadn unutmaynz.

Srekli (devam eden) temel kirileriniiziniz.

Belirlenen llerde ayn aks boyuncauzanan kolonlarn altna kesintisizsmelleri iziniz.



Her iki ynde temel kesitlerini iziniz.

Kesitleri bak dorultusuna gre aynpafta zerine iziniz.

Enine ve boyuna srekli temel kesitleriniiziniz.

Srekli temel donat detaylarn iziniz.

Dz demirleri, etriyeleri, pilyeleri vekesite giren donatlar iziniz.


yaznz.





53

LME VE DEERLENDRME


1. ( ) Betonarme karkas yaplarda ayn hizada veya daha fazla kolonun altndayaplan betonarme temeldir.

2. ( ) Ayn aks boyunca uzanan kolonlar altna kesintisiz dzenlenen temellerdir.

3. ( ) Grobeton ve blokajn mtemadi temelde yaplmasna gerek yoktur.

4. ( ) Yanlardan gelecek toprak basncna kar d kolonlar arasnda, 100 cmgeniliinde betonarme duvar izilir.

5. ( ) Subasman kotuna gre zemin kat demesi izilir.


6. Belirlenen llerde ayn aks boyunca uzanan kolonlarn altna kesintisiz izilir.

7. Temel alt, temel st, zemin izgisi ve zemin kat demesini gsteren ..yaplr.

8. Pilyeler .lik a ile yukarya doru kvrlr.

9. Pilyeler iki kolon arasnda den, yan temel pabucuna geite ise tenkrlr.

10. Sklatrma blgesinde .. aral minimum 10 cmdir.

DEERLENDRME


LME VE DEERLENDRME

54

RENME FAALYET4

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda ve uygun ortam salandnda birleiktemel plan, kesiti ve detaylarn izebileceksiniz.

evrenizde yapm amasndaki temelleri inceleyerek birleik temel hakkndabilgi edinmeye alnz. Edindiiniz bilgileri snfnzda arkadalarnzaaktarnz.

Birleik temellerle ilgili olarak inaat mhendislerinden, ktphaneden,internetten ve bu temellerin yapmnda alan teknik elemanlardan bilgi alaraksnf ortamnda arkadalarnza aktarnz.

4. BRLEK TEMELLER

4.1. Birleik Temel Tanm ve Elemanlar

Tanm: Birbirine yakn olan iki kolonun altna betonarmeden yaplan temelebirleik temel ad verilir. Kolonlarn tadklar ykler birbirine eit veya yaknise temel plan dikdrtgen, farkl ise zemine ayn basnla yk nakledebilmesiiin plan yamuk eklinde tanzim edilir (ekil 4.1).

Elemanlar: Birleik temellerde kullanlan elemanlar, kiri eklinde dzenlenentemel plaklar, tayc kolonlar veya betonarme duvarlar, ba kirileri vedonatlardr. Birleik temellerin donatsnda da fark hasr donatsdr ve her ikidorultuda eit aralklarla denir (ekil 4.2). 15 cm kalnlnda blokaj ve 10cm kalnlnda grobetonda birleik temelin elemanlar arasnda saylabilir.

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET4

55

ekil 4.1: Birleik temel plan, kesit ve perspektifi

ekil 4.2: Birleik temel plan ve kesitleri

56

4.2. Birleik Temel Plan izimi

Temel plan izilecek kdn altna zemin kat plan yaptrlr. Zemin kat planndaki akslar ve kolonlar olduu gibi izilir (ekil 4.3).

ekil 4.3: Birleik temel plannda aks ve kolonlar gsterilmesi

Her kolonun altna belirlenen llerde smel izilir. ki kolon arasndaki mesafe az ise bu kolonlarn altna birleik smel yaplr. Bitiik nizam olan cepheye srekli temel izilir. Smeller ba kirileri ile birbirlerine balanr. Ba kirilerinin eksen izgisiyle

kolonlarn arlk merkezleri aktrlr (ekil 4.4).

57

ekil 4.4: Smellerin ba kirileri ile birbirlerine balanmas

llendirme yaplr. Smel ve kolonlar numaralandrlarak lleri yazlr. Uygun taramalar yaplr. Malzeme almlar yazlr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 4.5).

58

ekil 4.5: 1/50 lekli temel plan

4.3. Birleik Temel Kesiti izimi


Kesitler bak dorultusuna gre ayn pafta zerine izilir. Plandan uygun mesafede zemin izgisi izilir. Kesilen ve grnte kalan tm smeller bak dorultusu ynnde tanr.

Smel alt kotlar ile st kotlarna gre smeller oluturulur. Kesilen ve grnte kalan tm kolonlar bak dorultusu ynnde tanr. Subasman kotuna gre zemin kat demesi izilir.

59

Betonarme duvar kesitleri izilir. Kolonlar, temel stnden balayp zemin kat demesinden 1-2 cm devam

ettirildikten sonra kesilir. Temel alt, temel st, zemin izgisi ve zemin kat demesini gsteren kotlu

llendirme yaplr. Uygun taramalar yaplr. Malzeme almlar yazlr. Grnrlk kurallarna gre izgi kalnlklar verilir. Pafta ad ve lei yazlr (ekil 4.6).


60

4.4. Birleik Temel Donat Detay izimleri

ekil 4.5te verilen birleik temel (BS 4) iin birleik smel donat detay izimindeilem sras:

Plandan yararlanlarak temel pabucunun ve kolonlarn dey kesiti izilir. llendirme yaplr. En kesit izilir (ekil 4.7).

ekil 4.7: En kesitin izilmesi

Pilyelerin bkm yerleri hesaplanarak dey kesite yerletirilir (ekil 4.8).

ekil 4.8: Pilyelerin kesite yerletirilmesi

Dz demirler izilir. Etriye sklatrma ve orta blgelerin mesafeleri hesaplanr (ekil 4.9).

61

ekil 4.9: Sklatrma blgesinde etriye gsterilmesi

Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Kesite donatlar izilir (ekil 4.10).

ekil 4.10: Kesite donatlarn izimi

Donat alm yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr (ekil 4.11).

62

ekil 4.11: Donat almlar, ksmi ve toplam boylarnn yazlmas


Birleik temel plan ve her iki ynde bak ynne uygun dorultuda izilen kesitlerintamamlanmasndan sonra temel planna ait bilgiler paftann alt kesinde verilir. Temelplanlarnda verilecek bilgiler, beton ve donaty ieren malzeme, deprem deerleri ve zeminemniyet gerilmesi olarak sralanabilir. Bu bilgiler aadaki tabloda gsterilmitir.




63

Btnyle birleik temellerden olumu bir yapya pek rastlanmaz. Zaten birleiktemellerin tercihinde sylediimiz gibi kolonlar birbirine yaknsa ya da tekil temellerbirbirinin iine fazlaca geiyorsa kullanlacan belirtmitik. Bu sebepten tr plandasrekli, birleik ve tekil temeller bir arada verilmitir (ekil 4.12).

TEMEL PLANI :1/50

MALZEMEBETON : C20 (BS 20)DONATI : ST 420 (B III)DEPREM DEERLERAo = 0,40 I = 1,0 YZS = Z4Ta = 0,20 Tb = 0,90 R = 8,00ZEMN EMNYET GERLMES = 1,2 kg/cmizen lek Konu OkulSnf Nu.TarihKontrol Resim Nu.

ekil 4.12: 1/50 lekli birleik temel plan, bilgileri ve antet izimi

64

UYGULAMA FAALYET

Birleik temel plan, kesiti ve detaylarn iziniz.

lem Basamaklar neriler Birleik temel tanm ve elemanlarn

inceleyiniz. Birleik temel tanmn kavramaya

alnz.

izim kdn balaynz.





Akslar iziniz. Zemin kat planndaki akslar iziniz. Kolonlar iziniz. Zemin kat planndaki kolonlar iziniz. Birleik temel hasr donatlarn iziniz. Hasr donatlarn iziniz.

Ba kirilerini iziniz. Ba kirilerinin eksen izgisiyle kolonlarn

arlk merkezlerinin akmasna dikkatediniz.



Enine ve boyuna birleik temel kesitleriniiziniz.

Kesitleri bak dorultusuna gre aynpafta zerine iziniz.

Birleik temel donat detaylarn iziniz.

Dz demirleri, etriyeleri, pilyeleri ve kesitegiren donatlar iziniz.


yaznz.





UYGULAMA FAALYET

65

LME VE DEERLENDRME


1. ( ) Birbirine yakn olan iki kolonun altna betonarmeden yaplan temele birleik temelad verilir.

2. ( ) Her kolonun altna belirlenen llerde srekli smel izilir.

3. ( ) Smeller ba kirileri ile birbirlerine balanr.

4. ( ) Malzeme almlarn yazmaya gerek yoktur.

5. ( ) Subasman kotuna gre normal kat demesi izilir.


6. .. bkm yerleri hesaplanarak dey kesite yerletirilir.

7. .. sklatrma ve orta blgelerin mesafeleri hesaplanr.

8. Temel ve kolon yazlr.

9. Plandan yararlanlarak temel pabucunun ve kolonlarn . .. izilir.

10. Plan ve kesitlerin izildii pafta evresine . izilir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

LME VE DEERLENDRME

66

MODL DEERLENDRMEModl iinde anlatm izilerek verilmi olan yma, tekil, mtemadi ve birleik temel

plan, kesit ve donat detaylarn 1/50 ve 1/20 lekli, proje izim esaslarn dikkate alarakeskiz kda kurun kalemle ve ayn llerde aydnger kdna rapido ile izmitiniz.

Kendinizin ya da arkadanzn yapt uygulamay kontrol ederek ve aadakiperformans testini doldurarak modlle kazandnz yeterlilii lebilirsiniz.

Performans TestiDersin Alan Statik Proje izimleri rencinin

Ama

Yma, tekil, mtemadi vebirleik temellere ait plan, kesitve donat detaylarnynetmelik ve standartlarauygun olarak izme becerisininllmesi

Ad Soyad

Konu Temel Plan izimi - 1 Snf /Nu

ZamanBalang saatiBiti saatiHarcanan sre

Deerlendirme ltleriYma, tekil (mnferit), mtemadi (srekli) ve birleik

temellere ait plan, kesit, donat detay, donat almlar, temelplan bilgilerini yazmak iin antet izimi uygulamas

Evet Hayr

1.Temellerle ilgili standart ve ynetmelikleri inceleyip gereklibilgileri edindiniz mi?

2.Yma, tekil (mnferit), mtemadi (srekli) ve birleik temeltanm ve elemanlarn kavradnz m?

3.izim masanz, izim ara gerelerinizi temizleyerek izimkdnz masaya baladnz m?

4. izim alannz tespit ettiniz mi?Yma temeller iin; Evet Hayr

5. Temel duvarlarn izdiniz mi?6. Temel kaz alann izdiniz mi?7. Temel hatln izdiniz mi?8. duvar zerinde temel kesitlerini izdiniz mi?9. D duvar zerinde temel kesitlerini izdiniz mi?

10. Balkon ve teras olan ksmlarda temel kesitleri izdiniz mi?Tekil, mtemadi ve birleik temeller iin; Evet Hayr

11. Akslar izdiniz mi?12. Kolonlar izdiniz mi?13. Ba kirilerini izdiniz mi?14. Srekli (devam eden) temel kirilerini izdiniz mi?15. Birleik temel hasr donatlarn izdiniz mi?

MODL DEERLENDRME

67

Yma, tekil, mtemadi ve birleik temeller iin; Evet Hayr

16.Plan enine (X-X) ve boyuna (Y-Y) kesit izgilerini izdinizmi?

17. Enine temel kesitini izdiniz mi?18. Boyuna temel kesitini izdiniz mi?19. Temel donat detaylarn izdiniz mi?20. D llendirmeyi yaptnz m?21. llendirmeyi yaptnz m?22. Kotlu llendirmeyi yaptnz m?23. Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m?24. Anteti izdiniz mi?25. Antet bilgilerini yazdnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetlerini tekrar ediniz. Btn cevaplarnzEvet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

68

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1. D2. Y3. D4. Y5. D6. 157. Temel duvarlar8. Ortalanarak9. Bak dorultusuna

10. Etriye

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1. Y2. D3. Y4. Y5. D6. D llendirme7. Zemin8. Temel stnden9. izgi10 Izgara

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1. D2. D3. Y4. Y5. D6. Smel7. Kotlu llendireme

8. 609. L/7 L/410 Donat

CEVAP ANAHTARLARI

69

RENME FAALYET-4N CEVAP ANAHTARI

1. D2. Y3. D4. Y5. Y6. Pilyelerin7. Etriye8. Pozlar9. Dey kesiti10 Antet

70

KAYNAKA

COKUN A. hsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride IIK, brahimERM, Yap Ressaml IX. Snf ve lem Yapraklar, MEB Yaynlar,stanbul, 2005.

COKUN A. hsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride IIK, brahimERM, Yap Ressaml X. Snf ve lem Yapraklar, MEB Yaynlar,stanbul, 2005.

AMLIBEL A.Nafiz, Yzeysel Yap Temelleri, Birsen Yaynevi, stanbul,2000.

DANI smet, naat Teknik Resmi, Mill Eitim Yaynevi, stanbul, 2001.

DOANGN Adem, Betonarme Yaplarn Hesap ve Tasarm, BirsenYaynevi, stanbul, 2005.

OYMAEL Sabit, Yap Bilgisi Cilt I -III, MEB Yaynlar, stanbul, 2003.

ZCAN Kksal, Yap, Bilim Yaynlar, Ankara, 2002.

PANCARCI Ali, Mehmet Emin CAL, Yap Teknik Resmi 2, BirsenYaynevi, stanbul, 1998.

TAYMAZ Haydar, Yap Bilgisi Cilt II III, MEB Yaynlar, stanbul, 2001.

http://e-imo.imo.org.tr/Portal/Web/IMOindex.aspx (naat Mhendisleri Odas)

KAYNAKA

megep.meb.gov.trmegep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/yüzeysel temel... · title:...

Documents