medİkal termİnolojİ - yucetibbi.com.tr · pankreato pankreas spleno dalak hepato karaciğer...

MEDİKAL TERMİNOLOJİ

Microbiologist Kadir GÜRBÜZ

Medikal Ön Ek’ler :

a, an- hayır , onsuz

Abdo, Abdominal karınla ilgili

adeno- bezle ilgili

aer- hava

amphi - her iki tarafta,etrafında

angi- damar

ant-,anti- karşıt

ante- önünde

app- uzağında

bi- iki

bili- safra

blenn0- müküs

cervic- boyun, rahim

chol- safra

cholecysto- safra kesesi

choledocho- ortak safra yolu

coli- kalın barsak

colpo- vajen

cysto- sidik torbası

cyto- hücre

ecto- dışında

endo- içine,iç

ent- içinde

entro- barsak

epi- üstünde

extra- dışında

gastro- mide

hemi- yarım

hepa-hepato- karaciğer

hyper- üstünde

hypo- altında

hystero- rahim

in- içinde

infra- altında

inter- arası

intro- içe doğru

laryngo- larynx

myo- kas

neuro- sinir

nephro- böbrek

oophor- kadın yumurtası

ova- yumurta

para- yanında

peri- çevresi

phlebo toplardamar

pleuro- plevra

pneumo- akciğer

pre- ön, önündeki

post- sonrası

ren- böbrek

retro- arkasındaki

salpingo- fallop borusu

spleno- dalak

sub- alt

supra- üstünde

trans- arasından

vaso- damar

veno toplardamar

Medikal son Ek’ler :

-Aemia kan

-asis durum

-blast hücre

-cava vena cava’ya ait

-cele tümör

-centesis delmek

-cide öldürücü

-clysis enjeksiyon

-desis bir araya getirmek

-ectasis genişletmek

-ectomy çıkartmak

-fuge dışa atmak

-iasis durum

-itis enflamasyon/enfeksiyon

-lith taş

-lithiasis taş bulunması

-lysis,-lytic erime, çözülme

-oloji bilim

-oma tümör

-opeksi sabitleme

-orrafi tamir

-osis durum,hastalık

-oskopi cihazla görme

-ostasis kontrol, durdurma

-ostomy açıklık oluşturmak

-otomy insizyon, kesi yapmak

-plasty estetik cerrahi

-sclerosis sertleşme

-scopy gözle görmek

-stasis durma

-stomy açıklık oluşturmak

-tomy kesmek

MEDİKAL KÖKLER VE İSİMLER

KÖKLER- Genel Cerrahi

laparo batın, karın

kole safra

kolesisto safra kesesi

koledoko ana safra kanalı

osefago yemek borusu

gastro mide

entero bağırsak

duedono duedonum, ince bağırsağın ilk kısmı

MEDİKAL KÖKLER VE İSİMLERİ

KÖKLER – Genel Cerrahi

jejuno jejeunum,ince bağırsağın ikinci kısmı

ileo ince bağırsağın ikinci kısmı

kolo kolon, kalınbağırsak

pankreato pankreas

spleno dalak

hepato karaciğer

mamo, masto meme


KÖKLER – Torasik Cerrahi

torako göğüs kafesi

trakea nefes borusu

bronko bronşlar

pnumono Akciğerler

pulmono Akciğere ait damar ve yapılar

MEDİKAL KÖKLER VE EKLER

KÖKLER- Jinekolojik Cerrahi

histero rahim, uterus

oforo yumurtalıklar, overler

salpingo fallop tüpleri

colpo vajen, vajina


KÖKLER- Ürolojik Cerrahi

nefro böbrek

reno böbrekle ilgili yapı ve damarlar

uretro ureterler, idrar kanalları

piyelo böbreğin pelvisi

sisto İdrar torbası

lit taş, kireç birikimi


KÖKLER- Diğer Cerrahi

kranio kafatası

nero sinirler

hema, hemo kan

vas tüp

oto kulak

oftalmo göz

rino, naso burun


ora ağız

farinks yutak

fundus mide veya safra kesesi üst kısmı

korpus midenin orta bölümü

antrum midenin alt bölümü

entero ince bağırsaklar


çekum kalın bağırsağın son kısmı

procto kalın bağırsaktan sonraki kısım, rektum

larinks gırtlak, ses kutusu

kardio kalp

freno diyafram

kosta kaburga


os ağız veya delik

os kemik

toraks göğüs

perineum Anüs ile vajen/skrotum arasındaki bölüm

apendiks Çekumdan uzanan bağırsak çıkıntısı, kör bağırsak

lümen Bir organ içindeki boşluk, hacim

KELİME BİRLEŞTİRME ÖRNEKLERİ

Oftalmit Gözün iltihaplanması

Otit Kulağın iltihaplanması

Apendisit Apendix’in iltihaplanması

Gastroenterit Mide-bağırsak iltihaplanması

Hepatit Karaciğerin iltihaplanması

Kolesistit Safra kesesinin iltihaplanması

Nefrit Böbrek iltihabı


Esofajektomi Yemek borusunun çıkartılması

Kolesistektomi Safra kesesinin çıkartılması

Pnomonektomi Akciğerin tamamen çıkartılması

Kolektomi Kalın bağırsağın ameliyatla çıkartılması

Nefrektomi Böbreğin ameliyatla çıkartılması

Histerektomi Rahimin ameliyatla çıkartılması


Laparotomi Batın duvarına kesi yapılması

Gastrotomi Mideye kesi yapılması

Trakeotomi Nefes borusuna kesi yapılması

Kolotomi Kalın bağırsağa kesi yapılması

Histeretomi Rahime kesi yapılması

Torakotomi Göğüs kafesine kesi yapılması

Kraniotomi Kafatasına kesi yapılması


Kolostomi Kolon ve karın duvarı arasında kalıcı geçit oluşturmak

Trakeostomi Nefes borusu ve boyun arasında kalıcı geçit

oluşturmak

Gastrojejunostomi Mide ile bağırsağın ikinci kısmı arasında kalıcı geçit

oluşturmak

Ureterostomi Ureter ile vücut dışına açılan kalıcı geçit oluşturmak


Mamoplasti Meme şekil bozukluğunun giderilmesi

Rhinoplasti Burun şekil bozukluğunun giderilmesi

Otoplasti Kulağın dış şekil bozukluğunun giderilmesi

Laparoplasti Karın duvarına şekil verilmesi


Nefropeksi Böbreğin ameliyatla normal konuma yerleştirilmesi

Proktopeksi Sarkmış rektumun ameliyatla normal konuma

getirilmesi

Histeropeksi Sarkmış rahimin ameliyatla normal konuma getirilmesi


Herniorafi Fıtığın ameliyatla tamir edilmesi

Ureterorafi Ureterin ameliyatla tamir edilmesi

Sistorafi Mesanedeki yırtılmanın ameliyatla tamir edilmesi

Hepatorafi Karaciğer yaralanmasını takiben ameliyatla onarım


Fundoplikasyon Mide fundusunun kıvrılarak yeniden

yapılandırılması

Punomoplikasyon Akciğerin kıvrılarak hacminin küçültülmesi

Koloplikasyon Genişleyen kolon lümenin daraltılması için

kolon duvarının kıvrılması


Bronkoskopi Akciğer bronşlarının muayenesi

Esofagoskopi Yemek borusunun muayenesi

Laparoskopi Batının muayenesi

Gastroskopi Midenin muayenesi

Sigmoidoskopi Sigmoid kolonun muayenesi

Proktoskopi Rektumun muayenesi

Sistoskopi Üriner sistemin muayenesi

KONUM VE YÖN TERİMLERİ

Proksimal Başlangıçta veya merkeze yakın

Distal Başlangıçtan veya merkezden uzak

Medial Orta hatta yakın, ortada

Superior Üstte, yukarıda

İnferior Alta, aşağıda

Safalad Başa doğru

KONUM VE YÖN TERİMLERİ

Kaudad Ayağa doğru

Posterior Arkada, arka

Anterior Önde, ön

Dorsal Sırta ait, sırt tarafta

Ventral Karına ait, ön tarafa doğru

CERRAHİ TERMİNOLOJİ

Cerrahi terimleri üç ana başlık altında toplayabiliriz.

1.Yer tanımlamada kullanılanlar

2.Hastalıkları tanımlamada kullanılanlar

3.Cerrahi işlemleri tanımlamada kullanılanlar

YER TANIMLAYAN

BİLATERAL : İki taraflı

UNİLATERAL : Tek taraflı

İPSİLATERAL :Aynı tarafta

RETROGRAD : Geriye doğru

ANTEGRAD : Öne doğru

ANTİ : Karşı, zıt

İSO : Aynı

YER TANIMLAYAN

ANTERİOR : Ön

POSTERİOR : Arka RETRO : Arka

LATERAL : Dış yan

MEDİAL : İç yan

MEDİAN : Orta

PARA : Yan, yanında

EPİ : Üstünde

YER TANIMLAYAN

PERİ : Etrafında, sırasında

PRE : Önce

POST : Sonra

İNFERİOR : Aşağı

SUPERİOR : Yukarı

SUB : Altı

SUPRA : Üstü

HASTALIKLARI TANIMLAYAN

İT-İTİS : İltihap

APENDİSİT – KOLESİSTİT – FİLEBİT

GASTRİT – KOLİT

DİNİ-ALJİ : Ağrı

MASTODİNİ – MASTALJİ

LİTHİYAZİS : Taş

KOLELİTHİAZİS - KOLEDOKOLİTHİAZİS


PİTOSİS : Sarkma

GASTROPİTOSİS

EROZYON : Mukoza ile sınırlı yara

ULKUS : Muskularis mukozayı aşmış yara

FİSTÜL : İki epitel yüzeyini birleştiren tünel

PERİANAL FİSTÜL

FİSSÜR : Yarık

PERİANAL FİSSÜR

HASTALIKLARI TANIMLAYANSİNÜS : Bir ucu mukoza veya deriye açılan boşluk

PİLONİDAL SİNÜS : Presakral fasia üzerinde

EREKTİL : Dik duran

ÖDEMLİ : Şiş

DİLATE : Genişlemiş

FİLEGMONÖZ : Cerahatli

HASTALIKLARI TANIMLAYANGANGRANÖZ : Ölü doku

SÜPÜRASYON : Cerahatli

EVİSSERASYON : Karın içi doku ve organların cilt

seviyesinin üstüne çıkması

EVANTRASYON : Karın içi doku ve organların cildin

altında hissedilmesi veya açık yarada cilt altında

görülmesi

HASTALIKLARI TANIMLAYANHERNİ : Fıtık

REDÜKTE : Fıtık kesesi içerinin karın boşluğuna

itilebilmesi

İNKARSERE : Fıtık kesesi içeriğinin boğulması

STRANGULE : Kese içeriğinin kanlanmasının

bozulması


HEMORAJİ : Kanama

GASTRORAJİ

HEMATEMEZ : Mide içeriğinde kan bulunması

MELENA : Gaitada kan bulunması

İŞLEMLERİ TANIMLAYAN

-TOMİ : İçi boş organı keserek açma

GASTROTOMİ

KOLESİSTOTOMİ

KOLEDOKOTOMİ

LAPAROTOMİ

FİLEBOTOMİ

KOLETOMİ


- OSTOMİ : İçi boş iki organı birbiriyle

ağızlaştırma (ANASTOMOZ)

- GASTROJEJUNOSTOMİ

- KOLEDOKODUODENOSTOMİ

- ÖZEFAGOJEJUNOSTOMİ

İŞLEMLERİ TANIMLAYANOSTOMİ : İçi boş bir organı cilde ağızlaştırma

DİREK AĞIZLAŞTIRMA ;

KOLOSTOMİ

MARSUPİALİZASYON : Kist boşluğunu

cilde ağızlaştırma

İNDİREKT AĞIZLAŞTIRMA –Tüp ile

GASTROSTOMİ – JEJUNOSTOMİ

İLEOSTOMİ - ÇEKOSTOMİ


ANASTOMOZ : İçi boş iki organı birbiriyle

ağızlaştırma

END TO END : Uç uca

END TO SİDE : Uç yan

SİDE TO SİDE : Yan yana

İZOPERİSTALTİK

ANİZOPERİSTALTİK


- EKTOMİ : Kesip çıkarma (Rezeksiyon)

GASTREKTOMİ

MASTEKTOMİ

APENDEKTOMİ

KOLEKTOMİ

TİROİDEKTOMİ

KOLESİSTEKTOMİ


REZEKSİYON : Kesip çıkarma

TOTAL GASTREKTOMİ

PARSİYEL GASTREKTOMİ

SUBTOTAL GASTREKTOMİ (%80)

HEMİGASTREKTOMİ (%50)

ANTREKTOMİ (%40)

İŞLEMLERİ TANIMLAYANEKSİZYON : Tamamını çıkarma

EKSTİRPASYON : Tamamını çıkarma

ENÜKLEASYON : Bütünlüğünü bozmadan çıkarma

KİSTİK YAPILAR

KAPSÜLLÜ YAPILAR

FİBROADENOM


PEKSİ : Sabitleştirme

OMENTOPEKSİ

ÇEKOPEKSİ

BAYPASS : Tıkalı kısmı devre dışı bırakma

PLASTİ : Yeni şekil verme

PİLORAPLASTİ

SFİNKTEROPLASTİ

MAMOPLASTİ


RAFİ : Tamir

SPLENORAFİ

HERNİORAFİ

İNSİZYON : Kesi

EKSPLORASYON : Araştırma

SÜTÜR : Dikiş

İŞLEMLERİ TANIMLAYANSENTEZ : Boşluklardan sıvı aspire edilmesi

PARASENTEZ : Karın boşluğundan

TORASENTEZ : Göğüs boşluğundan

BİOPSİ : Tanı amacıyla canlıdan parça alınması

OTOPSİ : Ölüden parça alınması

SPESMEN : Alınan parça

WEDGE BİOPSİ : Kama şeklinde parça alınması

CERRAHİ TERMİNOLOJİAdezyon Yapışıklık

Abdominal Karın Bölgesi

Anastomoz İki lümen (boru şeklindeki) yapının birleştirilmesi

Annulus Halka, halka şeklinde herhangi bir oluşum

Anterior Ön yüzey

Apendektomi Apandistin çıkarılması

Aponevroz Kas ile tutunduğu kısım arasında aracı olarak hizmet

gören kesif kollajen liflerden oluşmuş bağ dokusu şeridi

Aseptik Mikropsuz


DegredasyonYıkılma ; bir bileşiğin kendisini oluşturan daha basit

parçalara ayrılması

Dehisence

Yara kapama katmanlarının kısmi yada tamamen

ayrılmasıdır.

Dejenerasyon

Organ veya dokunun yapı ve fonksiyon bakımından

özelliğini kaybederek bozulması

Distal Konu olan merkeze bir diğer yapıya göre daha uzak olan yapı.

Dura Beyin ve omuriliği örten üç zardan en dıştaki zar


Ekstensor

Bükülü durumdaki kol,bacak veya benzeri bir organı düz

duruma getiren kas; doğrultucu kas

Enflamasyon Kızarıklık, Yangılanma

Enzim Organizmada kimyasal reaksiyonları hızlandıran madde

Eviserasyon

Yara kapama katmanlarının açılarak viseranın (iç organlar)

dışarı çıkmasıdır.


FasciaKas ve iç organları saran veya bağlayan ve deri altında bir

tabaka meydana getiren oluşmuş bağdoku

Fıtık

Herhangi bir organın veya dokunun karın duvarındaki

bir zayıflık veya defekten dışarı çıkmasıdır.

Fibröz Bağ dokusu liflerinden meydana gelmiş

Flora Bakterilerin oluşturduğu fizyolojik ortam

Generalize Yayılmak,her tarafa geçmekmek

Genital Üreme organlarıyla ilgili; cinsiyet organlarına ait


GranülasyonYaranın üzerinde kan damarlarının büyümesiyle oluşan etsi yapı.

Greft Damarların yerine kullanılan yapay ya da doğal ürünler

Hemostas Kan damarlarındaki kanamanın durdurulması.

Herniorraphy Fıtık tamiri

Hidroliz Kimyasal bağın suda kimyasal bileşenlerine ayrılması


IMAGöğüsleri besleyen damarlar.By-pass da kullanılır

İmplantasyon Yerleştirme ; tutturma ; ekleme

İnert Hareketsiz, durgun, kimyasal etkisi olmayan

İnferior Alt tarafta bulunan

İnguinal Kasıkla ilgili

İnguinal kanal

Karın duvarı kaslarının arasından geçen ve zig-zag şeklinde

bir koridora sahip olan,yarığa benzer kanal


İnsizyon Kesme, yarma, kesi

İntestinal Barsakla ilgili

İntraabdominal Karın içi

İskemi

Belli bir bölgede kan akımının kesilmesi nedeniyle oluşan geçici kansızlık ; bölgesel anemi

Kalp-Akciğer Mak. Açık kalp ameliyatlarında hastanın kalbi yerine çalışan makine

Kalsifike Damarın sertleşmesi

Kapilerite Sütürün kendi boyunca doku sıvılarının yada diğer

maddelerin geçişine izin vermesi.


KomplikasyonBir hastalığın seyri veya tedavisi esnasında diğer bir hastalık veya bozukluk belirmesi

Konjunktiva

Göz kapaklarının iç yüzü ile-kornea hariç- göz küresinin

ön yüzünü örten zar şeklinde ince mukoza

Kontamine Bulaştırma, enfekte etme

Koroner Kalbin üstünde bulunan ve kalbi besleyen damarlar

Laparotomi Karın duvarında insizyon


LigamentBağ ; bağ ödevi gören şerit veya kordon şeklindeki oluşum

Ligasyon Herhangi bir oluşumu bağlama

Lobektomi Organın loblarından birinin ameliyatla çıkarılması

Lokalize Belli bir bölge içinde

lümen Kanal şeklinde uzanan organ(damar,barsak vb.) içindeki

boşluk; tüp içindeki geçit

Mezenter /

Omentum İnce bağırsakları ve mideyi çevreleyen periton

Mitral kapakçık Kalbin bölümlerini ayıran 4 kapaktan biridir


Morbidite Hastalık durumu,belirti.

Mortalite Ölüme yol açma ya da ölü olma durumu.

Mucosa Sümük doku, tübüler organların içindeki içindeki koruyucu

tabaka

nekroz Doku ölümü

Obstetric Doğum bilgisi ile ilgili

Okluzyon Damarın tıkanması

Ödem Şişlik.Dokunun fazla miktarda doku sıvısı içermesi.

Pericard Kalbin dış yüzeyini çepeçevre saran zar


Pre-op Ameliyat öncesi

Periton Karın zarı

PeriostKemiği dıştan zar şeklinde saran sert bağ dokusu tabakası; kemik zarı

PnömonektomiAkciğerin kısmen veya tamamen ameliyatla çıkarılması

Posterior Arka yüzey

Post-op Ameliyat sonrası


ProksimalKonu olan merkeze bir diğer yapıya göre daha yakın olan yapı.

Protez Vücuttaki herhangi bir eksikliğin veya işlevini tam olarak yerine getiremeyen organ veya dokunun yapay olarak

yerine konulması

Radial arter Koldaki atardamar

Rectum Kalınbağırsağın son bölümü

Rectus Düz kas

Rejenerasyon Dokunun yenilenmesi ya da yeniden büyümesi

Resorbsiyon Emilme, Emilim


Rezeksiyon

Herhangi bir organın tamamının veya bir kısmının

çıkarılması

SAFEN Vein Bacaklardaki toplardamar.By-pass için kullanılır

Skar Yaranın iyileşmesi sonucu ortaya çıkan iz.

Stenoz Lümenin daralması.

SternumGöğüs kafesinin ortasında dik uzanan kemiktir.Kalbe

ulaşmak için bu kemik kesilir.

Superior Üst tarafta bulunan.

Subkutan Deri altında bulunan


TendonKasın kemiğe tutunmasını sağlayan,kesif bağ dokusundan

yapılı şerit; kiriş

Thyroidektomy Thyroid bezlerinin alınması

Torasik Göğüsle ilgili

Transversal Enlemesine uzanan,enlemesine seyreden

Vajinal cuff Vajinal güdük

Vascüler Kan damarlarıyla ilgili

Visera İç organ

SÜTÜR TERMİNOLOJİSİ

Absorbable : Absorbe olan, emilebilen

Non-Absorbable : Absorbe olmayan, emilemeyen

Monofilament : Tek filaman, tek iplik

Multifilament : Çok filamentli, çok iplikli

Dyed : Boyanmış, boyalı

Undyed : Boyanmamış, boyasız

Coated : Kaplanmış

Uncoated : Kaplanmamış


Capillarity : Kapilarite, sıvının iplik içerisinde

hareket ederek yükselmesi, başka alanlara kayması

Capillar : Kapiler özellik taşıyan

Non-Capillar : Kapiler olmayan, kapiler özellik

taşımayan

Atravmatik : Travma yapmayan.Özellikle iğneler için

kullanılır. Gözlü iğnelerde iğne bağlantı noktalarında

travma meydana geldiğinden tahribatı azaltmak için

kullanılan iğnelere bu ad verilir.


Gözlü iğne : Dikiş iğnesi gibi olan, uç kısmında delik

olan iğne türü

Doku Reaksiyonu : Sütürün kullanımında dokunun

sütüre vermiş olduğu yabancı cisim reaksiyonu

Doku Destek Süresi : Emilebilen sütürlerin kesiye

implantasyonu sonrası hangi sürelerde ve hangi

oranlarda verdiği destektir. Bu süre ve oranlar ne kadar

yüksekse sütür doku kenarlarını daha fazla tutar.


Toplam Emilim Süresi : Sütürün vücuttan tamamen

emildiği süre

Flexbility : Fleksbilite, esneklik

Elasticity : Esneklik

Smoothness : Yüzey düzgünlüğü, pürüzsülük

Rigid : Sert

Rigidity : Sertlik, esnemezlik

Knot breaking strength : Düğüm kopma

mukavemeti


Tensile Strength : Gerilme mukavemeti

Liguid : Likit, sıvı

Hydrophobic : Hidrofobik, su sevmez, su ortamında

reaksiyona girmez

Hydrophilic : Hidrofilik, su sever, su ortamında su

ile veya başka molekülle reaksiyona girer

Monomer : Basit bileşik, birleşerek polimer

oluşturur


Polymer : Polimer, birbirini tekrar eden

monomerlerden oluşan madde

Homopolymer : Homopolimer, aynı monomer

zincirinin devamından oluşan polimer

Copolymer : Kopolimer, iki veya daha fazla farklı

monomerin birleşiminden oluşan polimer

Polymerization : Polimerizasyon, bir veya daha fazla

küçük molekülün birleşerek daha büyük bir molekül

oluşturması


Depolimerization : Depolimerizasyon, polimerlerin

parçalanması

Hydrolysis : Hidroliz, kimysal bağın suda kimyasal

bileşenlerine ayrılması

Enzyme : Enzim, organizamada kimyasal

reaksiyonları hızlandıran madde

Enzymatic reaction : Enzimatik reaksiyon

Resarption : Resorbsiyon, emilme-emilim

Process : proses, süreç

medİkal termİnolojİ - yucetibbi.com.tr · pankreato pankreas spleno dalak hepato karaciğer...

Documents