media en-maatschappij5-samenvatting-1.2-f

[titel en naam] 1

Media, Informatie en Communicatie

Media en Maatschappij5

R118.

Redactie en Mediaproductie

3e leerjaar.

Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal

[titel en naam] 2

Inhoud

1 Filosofie: nieuwe media en identiteit 4

2 Danah Boyd, Writing oneself into Being. 6

3 Joost de Vries, Ik is een ander. Op fb toon je je lifestyle. 7

4 Margriet Oostveen, de draagbare revolutie. 8

5 Peter Giessen, Robots houden mensen rustig. 9

6 The importance of personal privacy 10

7 Henk Blanken. Over anonimiteit en trollen. 13

8 Rob Wijnberg, geen hype 16

9 Hoofdstuk 3: politiek, de opkomst van de fandemocratie. Artikel: Mediacratie en politiek

populisme. 17

10 Politiek als wedstrijd tussen status quo en uitdagers. 19

11 Andreas Kouwenhoven& Danielle pinedo (2012) 20

12 HC 4 Wetenschap en Media. Artikel: how the media promote the public

Misunderstanding of Science. 21

13 H. 5: Diagnose wetenschap op zoek naar systemen van degelijk denken. 23

14 Jacco Hupkens, veel media trappen in vals wetenschapsnieuws. 25

15 Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Wetenschap en media. 26

16 Hans van Maanen. Vloeibare duivel. 27

17 Joris Luyendijk. Proloog, hello everybody! 28

18 Joris Luyendijk. Donor darlings en Hitler- cocktail. 29

19 Hans Jaap Melissen, in rampenverslaggeving verliezen de feiten van de emoties. 30


[titel en naam] 3

20 Heijne, B. H.6. 31

21 Experience: mediastrategieën in een immersieve beeldcultuur. 32

22 Leentjebuur spelen: visuele ontleningen van grafisch ontwerpers bij beeldende

kunstenaars 34

23 Picasso maakt nu games. Dirk Koppes (2012). 36

24 Representations- Gill Branston 37

25 Witte schicht‟ is eens wereldnieuws. 40


[titel en naam] 4

1 Filosofie: nieuwe media en identiteit

Artikel: de effecten van nieuwe media op jongeren van 12- 14 jaar. Sammy Frankenhuis.

Identiteit verwijst naar de persoonlijkheid van een individu. Elk individu vormt in de loop van

zijn jeugd een „ik‟, in psychologische termen een „ego‟ of „zelf‟.

Westerse cultuur wordt veel waarde gehecht aan de individuele ontwikkeling.

Westerse opvatting identiteit:

Coherent, onafhankelijk, zelfstandig en bedwongen door de rede.

Hoeverre de persoonlijkheid aangeleerd of aangeboren is, ligt aan de cultuur, opvoeding en

scholing. In dit hoofdstuk gaat het om het aangeleerde deel. Welke invloed hebben media

op de identiteit die nog gevormd wordt? Twee cruciale periodes: de adolescentie en de

jonge kindertijd.

Traditionele identiteit:

Tot in de tweede helft van de 20e eeuw werd identiteit als een vaststaand gegeven opgevat.

Je had dan van wieg tot graf dezelfde persoonlijkheid. (Lijkt mij saai). In de praktijk hadden

mensen ook weinig keuzemogelijkheden. In het verzuilde Nederland bleef je meestal in de

kerkelijke kring. Door de democratisering en secularisering, is de maatschappij veel opener

geworden. Nu hebben mensen meer toegang tot scholing, opleiding, religie, klasse en

sekse. Nu heeft de individu de controle over zijn eigen identiteit.

Postmoderne identiteit:

Identiteit is dynamischer. Identiteit is niet een statisch geheel, maar flexibel en voortdurend

under construction, een patchwork, relationeel, verhalend, meervoudig, pluriform.

Deze termen hebben een postmoderne inslag. Wordt gekenmerkt door: onzekerheid en

instabiliteit. De hedendaagse identiteit hoort bij: mogelijkheden, verandering en diversiteit.

Dit geeft ons keuzevrijheid.

Jongeren zappen hun identiteit bij elkaar. Dat lijkt op een patchworkidentiteit. Wij vormen

een genetwerkte maatschappij, waarin alles en iedereen via massamedia zoals tv en

internet met elkaar verbonden is. Weblog of op een profielsite zijn jongeren actief. Jongeren

kunnen hun identiteit aanpassen en opnieuw vormgeven. Dit is een relationele identiteit. Wij

herkennen ons alleen via de ander of iets anders.

Identiteitsvorming in de adolescentie

Veranderingen zowel lichamelijk als geestelijk voor jongeren. Daarbij speelt de omgeving

een rol. Door zich te spiegelen en te communiceren met de omgeving geven jongeren vorm


[titel en naam] 5

aan hun identiteit. Zij spiegelen zich aan beelden uit de media maar gebruiken deze media

ook om te communiceren. Zij halen hun ideaalbeelden vaak uit de media.

Sociale omgeving:

De sociale omgeving kan de identiteitsontwikkeling bevorderen, door de adolescenten te

prikkelen en de mogelijkheden te geven om zelfstandig activiteiten te ondernemen.

De omgeving moet dit waarderen.

Maatschappelijke context:

De samenleving is van grote invloed op de persoonlijkheidsontwikkeling. De maatschappij is

veel opener geworden en geeft vrijheid aan het individu. De cultuur blijft een belangrijke

factor in de vorming van identiteit. Een migrant kan het moeilijk vinden om zijn identiteit

vorm te geven. Hij kan zich minder thuis voelen bij de postmoderne identiteit. Of een turks

meisje die het gevoel heeft een gespleten identiteit te hebben. Zij heeft op school een

andere identiteit dan thuis.

Om een onafhankelijke identiteit te kunnen ontwikkelen, moeten adolescenten zich

losmaken van hun ouders. Het is een ingewikkeld emotioneel en cognitief proces.

Zelfstandig worden gaat altijd gepaard met weerstand. 77% van de jongeren is in het bezit

van een mobiel. Voor de ouders is het belangrijk dat zij betrokken zijn, structuur bieden,

open communiceren met het kind, en rechten en plichten hanteren. Zo ontwikkelen

adolescenten verantwoordelijkheidsgevoel en sociale vaardigheden.

Cognitieve ontwikkeling:

Jean Piaget: een adolescent ontwikkelt vermogens op het gebied van zelfreflectie en

metacognitie. (denken over denken). Van een afstand naar anderen kijken en naar zichzelf

leren zij ook. Jongeren bewonderen zichzelf graag maar schamen zichzelf ook snel.

Adolescenten hebben vaak het gevoel dat niemand is zoals zij. Dit geeft eenzaamheid.

Nieuwe media is een goede manier om te reflecteren bijvoorbeeld een weblog bijhouden.

Dit is een actief proces. Het gevoel van identiteit word ook bepaald door herkenning en

erkenning.


[titel en naam] 6

2 Danah Boyd, Writing oneself into Being.

Jezelf portreteren is niet simpel. Op papier maar ook persoonlijk niet. Impression

management: de presentatie van jezelf. Dus hoe je overkomt bij anderen.

Jongeren maken vooral een profiel aan over zichzelf. Zij krijgen beperkte feedback via

online media. Zij moeten het doen met een omgeving waar niks zeker in is en telkens aan

het veranderen is. Allie heeft bijvoorbeeld een lijst met haar muziekinteresse, een

beschrijving over haarzelf, woonplaats, blog posts, vriendenlijst en het commentaar van

haar vrienden.

In haar beschrijving over haarzelf lijkt het of zij angstig is terwijl haar foto helemaal spreekt.

Je hebt geen idee hoe zij zich voelt bij haar vrienden of wat zij denkt. Ook verandert zij het

profiel beperkt.

Identiteit wordt getypeerd als: individuele relatie naar de society of cultuur.

Buckingham: identification is a sense of self is marked in relation to the group.

Technische term van identiteit: referentie naar body of persoon. (Solove, 2006). Zij

gebruiken het woord identiteit om iemand op te zoeken in een database, bijvoorbeeld naar

de woonplaats van iemand.

Sherry Turkle: De tweede zelf en bekend van het leven op scherm. Zij ziet de identiteit in

een psychologische perspectief. Zij focust zich op jongeren. Zij ziet dat de media ook ervoor

zorgen dat jongeren zich moeilijker kunnen identificeren.

De schrijver van de reader is het hiermee oneens. Hij vindt niet dat jongeren hun identiteiten

alleen maar laten zien via online media. Hij gelooft niet dat dit een identiteit crises creëert.

De continuïteit tussen sociale media en andere media beinvloeden jongeren om een goede

digitale zelf presentatie te ontwikkelen. Sommige jongeren showen ook een andere ik via

online media die zij niet in real life laten zien volgen Turkle. Zij willen zichzelf ook zo positief

mogelijk naar voren brengen. Jongeren vragen zich vaak af hoe anderen hun zien daarom

doen zij dit.

Op Myspace maken zij een zelf presentatie en interacteren zij met vrienden. Zo maken ze

een mooie foto voor het profiel en laten zij hun beste muziek zien. Iedereen plaatst weer wat

anders en gebruikt het voor verschillende doeleinden.


[titel en naam] 7

3 Joost de Vries, Ik is een ander. Op fb toon je

je lifestyle.

Niks is spontaan via FB. Het lijkt te gaan om contact met anderen maar in wezen draait het

om jezelf. Mark Zuckerberg werd gedumpt door een meisje. Hij begon te bloggen over

Jessica met scheldwoorden erin. Hij ontwikkelde voor Microsoft al op jonge leeftijd

kunstmatige intelligentie voor MP3 spelers. Hij was geen mensenmens. Hij kraakte

databases van studentenhuizen en downloadde alle pasfoto‟s van vrouwelijke studenten. Hij

schreef de broncode die hij FaceMash noemde. Daar verschenen pasfoto‟s die je kon

vergelijken met elkaar en stemmen wie knapper was. Uit Facemash zou FB zijn ontstaan.

Zuckerberg zei dat er een nieuw internet aankomt. Google en andere zoekmachines kunnen

het internet indexeren, informatie openbaar maken. Privacy wordt een evoluerende sociale

norm. Je moet steeds meer van jezelf laten zien om mee te tellen. Hij heeft ervoor gezorgd

dat het een verslavende bezigheid blijft. Eerst was het vooral uit op het sekselement‟ maar

nu meer op status. De rijkere gebruiken over het algemeen meer FB dan bijvoorbeeld

Myspaces.

Sociaal kapitaal en cultureel kapitaal is sociale klasse nu mee aan te duiden volgens Max

Webers. Ook wel „lifestyle‟ genoemd. Dit toon je ook op FB. Het gaat vooral over het ik bij

FB.


[titel en naam] 8

4 Margriet Oostveen, de draagbare revolutie.

Turkle onderzoekt de verhouding tussen mensen en technologie. In haar boek „‟alone

together‟‟ beschrijft ze hoe mobiels en computers mensen veranderen. Angst is het

ontbrekende begrip.

Zij wordt de „techno- Freud genoemd. Ze is socioloog en klinisch psycholoog, hoogleraar in

de sociologie van wetenschap en technologie. Zij onderzoekt hoe technologie menselijk

gedrag en denken vormt. De digitale wereld nemen wij overal mee naartoe. Zij noemt dit de

draagbare revolutie.

We verwachten meer van technologie dan van elkaar tegenwoordig volgens Turkle. De

eerste generatie voelen zich opgesloten in hun FB profiel. Een onophoudelijke stroom van

tekstberichten, zij snakken naar ongedeelde aandacht.

Ik deel mijn gevoelens, dus ik ben. Dat is zuiver narcisme. Want narcisme is het nodig

hebben van anderen om compleet te zijn. Adolescenten kunnen zich nu moeilijker losmaken

van hun ouders volgens Turkle door de nieuwe media. Vooral in Amerika zijn ouders

zorgelijker naar de kinderen toe sinds 9/11. De kinderen nemen zelfs twee mobiels mee. 1

om in te leveren en de ander om af en toe te berichten naar de ouders.


[titel en naam] 9

5 Peter Giessen, Robots houden mensen

rustig.

Als we zo doorgaan volgens Turkle communiceren wij in 2040 telegrafisch met elkaar. Hoe

korter hoe beter. Zij gelooft erin dat mensen voelen dat er iets mis is. Dat ze zichzelf moeten

corrigeren. Zij gelooft dat wij over een tijd apparaten in ons oor hebben of een bril die

constant boodschappen voor onze ogen projecteert. Mensen telefoneren ook steeds minder.

Als je praat kun je emoties verraden. Via FB niet. Door mobiel internet zijn echt en virtueel

door elkaar gaan lopen. De behoefte aan bevestiging hebben mensen ook wel nodig. Ik deel

, dus ik besta. Een gedachte is pas iets waard, als je FB- vrienden ermee instemmen.

Als je aan mensen doorvraagt of zij tevreden zijn over sociale media, dan komen de angsten

naar boven. Mensen zullen altijd behoefte hebben aan erkenning. De erkenning is niet

vanzelfsprekend, dat maakt het zo waardevol. Bij een robot kun je erkenning in

programmeren. Turkle vindt dit een donkere mogelijkheid. Mensen zien dan niet het radicale

verschil tussen een mens en een robot. Robotgeleerden praten over een robot als rechter,

therapeut en adviseur.


[titel en naam] 10

6 The importance of personal privacy

Privacy is heel belangrijk in deze tijd. Het is een kenmerk van onszelf.

Vier categorieën:

Niemand heeft het recht om iets te weten over je;

Het weten van prive omstandigheden moet zo blijven

Een persoon in vals licht laten zien, dus roddelen over niks.

Commercialisering, je naam gebruiken et cetera.

Je kunt het vergelijken met individuele vrijheid, democratische waarden, vrijheid van

meningsuiting, en blijdschap.

Privacy kan negatieve waardes hebben, zoals:

Isolatie, seperation, deprivation,. Het geeft ons wel controle over persoonlijke informatie,

toegankelijkheid en besluiten, maar het sluit ons ook af van anderen.

De filosoof Rousseau, begon te denken over privacy als een individueel natuurlijk recht.

Belangrijk om je te ontwikkelen en persoonlijke doelen te halen. Later in de negentiende

eeuw gingen ook psychologen, sociologen en juristen zich bekommeren om privacy.

Aan de andere kant privacy maakt het moeilijk om meer te weten van andere personen.

Meer privacy betekent meer onbekenden.

Privacy is belangrijk omdat het de kern raakt van wat mensen menselijk maakt. Daarnaast

stelt het grenzen tussen de jezelf en de maatschappij. Volgens Julie Innes bestaan er 3

vormen van privacy die door maatschappelijke veranderen steeds qua belang veranderen.

In sommige gevallen kan privacy daardoor worden gezien als iets goeds of slecht.

De eerste vorm van privacy is de controle die iemand heeft over welke informatie over

hemzelf wordt vrijgegeven en inbreuk op je persoonlijke levenssfeer. Deze vorm van privacy

is op te delen in 4 categorieën te weten: inbreuk op het recht van iemand om alleen te zijn

en privé aangelegenheden. Bekendmaken van beschamende privé feiten. Bescherming

tegen valse geruchten in het leven roepen. Bescherming tegen het gebruik van je persoon

voor commerciële doeleinden.

De tweede vorm van privacy is de vrijheid om eigen keuzes te maken over bijvoorbeeld

seks, huwelijk en abortus.

De derde vorm is een vorm van controle over je intimiteit. Hoeveel je jouw gevoelens wil

delen met anderen. Vrouwen hebben dit over het algemeen meer dan mannen. Hierdoor

ontstaan veel familieproblemen.


[titel en naam] 11

Daarnaast hechten mensen er veel waarde aan omdat ze privacy beschouwen als een

belangrijk onderdeel van de Amerikaanse democratie, zoals vrijheid van meningsuiting en

geluk.

Privacy heeft 3 grote psychologische voordelen. Het is een manier om een deel van je

leven af te scheiden van anderen. Het geeft controle over een deel van je leven. Dit heeft tot

gevolg dat je bepaalde intieme beslissingen kan nemen of toegang kan geven tot bepaalde

intieme informatie. Hierdoor is de laatste jaren steeds meer bescherming ontstaan tegen

inbreuken op privacy door civiel en constitutioneel recht(staatsrecht). Soms gaat het recht

van privacy echter ten koste van andere fundamentele vrijheden zoals het recht op leven,

zie de discussies over abortus.

Privacy heeft ook nadelen, het kan gevoelens van eenzaamheid oproepen of dat je jezelf

afgesloten voelt van anderen. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de samenleving.

Daardoor ontstaat er een spanningsveld tussen de persoonlijke privacy en de noodzaak van

de samenleving om te weten hoe het met de leden van de samenleving gaat. Niet alleen de

samenleving wil hierom graag dat mensen een deel van hun privacy opgeven, de persoon

krijgt hierdoor erkenning en trots dat ze worden gerespecteerd.

Tot de 18de

eeuw hadden mensen weinig tot geen privacy, de gemeenschap mocht altijd

alles van iedereen weten. Privacy werd zelfs gezien als iets kwaad. In de 15de

eeuw werd

privacy meer gezien als iets voor rijken. Dit begon te veranderen in de 18de

eeuw door

filosofen zoals Rousseau, Hobbes en Locke die privacy als een natuurlijk recht van

eenieder zag. Dit ging door in de 19de

eeuw en werd versterkt doordat mensen in steeds

grotere steden gingen leven waardoor iemand elkaar meer kende en sociale controle

wegviel.

Hierdoor verloren mensen echter het vertrouwen in elkaar, het maakte minder uit wat je

reputatie is aangezien je steeds nieuwe vreemde mensen kon leren kennen die je reputatie

niet kende. Om deze reden zocht de samenleving naar nieuwe manieren om elkaars te

kunnen vertrouwen door bijvoorbeeld toezicht, creditcards, diploma‟s en rijbewijzen.

Daarnaast ontstonden leugendetector testen, drugs testen en de VOG. Het nadeel van deze

methoden is dat ze een inbreuk maken op de privacy. Het grappige is echter dat deze

methoden nodig zijn omdat we meer privacy hebben gekregen.

Volgens Steven Nock is controle nodig om ervoor te zorgen dat mensen

verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor hun daden. De reden dat dit volgens

Nock nodig is omdat vroeger mensen thuis bleven wonen totdat ze getrouwd waren.

Tegenwoordig leven veel jongeren al op hunzelf. Hierdoor valt de sociale controle en

kunnen mensen makkelijker verschillende reputaties opbouwen in verschillende

omgevingen bij verschillende mensen. Hierdoor kunnen andere mensen niet meer

vertrouwen in de reputatie die iemand heeft.


[titel en naam] 12

Hoe meer privacy mensen krijgen hoe meer mensen een systeem van controle willen

hebben om anderen te vertrouwen. Want als iemand meer verantwoordelijk is voor zijn of

haar daden zullen zij kunnen toegeven aan iedere impuls zonder in te hoeven zitten over de

gevolgen voor anderen.

Hoewel de samenleving meer controle wil zorgt deze toenemende controle bij de

individuele mensen er juist voor dat ze meer privacy willen hebben. Hierdoor ontstaat

een vicieuze cirkel

Veel psychologen zoals Edward J. Bloustein, Stanley Benn, James Rachels en Erving

Goffman zijn het echter erover eens dat mensen veel voordelen hebben bij privacy en het

ook echt nodig hebben. Ze wezen erop dat mensen zich volledig anders kunnen gedragen

in privé omgevingen en in het openbaar. Verder wijzen ze erop dat gevangenissen en

instituten voor gestoorden e.d. zo worden gevreesd, ze bieden geen mogelijkheid tot

privacy. Volgens Goffman gebruiken we privacy om een masker te creëren als we naar

buiten gaan om beter over te komen bij anderen. Hierdoor zijn we meer authentiek in een

privé omgeving waar we ook kunnen toegeven aan taboes, zwaktes en behoeften die

normaal gesproken niet acceptabel zijn. Hierom is privacy zo van belang.

Mensen zijn steeds gevoeliger geworden op het gebied van privacy. Zo zijn er meer

aanklachten voor seksuele intimidatie en inbreuk op privacy. Sinds de jaren 60 willen

mensen steeds meer persoonlijke ruimte om zich heen hebben in het openbaar. Mensen

zullen niet snel naast elkaar zitten als er meer plekken vrij zijn in de bus. Als iemand in onze

persoonlijke ruimte komt reageren we daarop met irritatie, boosheid of zelfs woede.

Samenvattend, Privacy is tegenwoordig belangrijker geworden omdat we meer

individualistisch zijn geworden en privacy essentieel is om dat te kunnen blijven. Het is ook

nodig om sociale rollen te creëren die wij spelen in het openbaar en het creëert een veilige

haven waar we deze sociale rollen kunnen ontvluchten. Daarnaast geeft het een gevoel van

macht door het gevoel van autonomie en door controle dat wij creëren door fysieke of

psychologisch barrières te maken die ons privé leven afscheid van anderen.

Deze onderliggende sociale in psychologische dynamieken zorgen voor problemen tussen

persoonlijke privacy en de inbreuk op privacy. We uiten onze noodzaak tot privacy en als

hierop een inbreuk wordt gemaakt reageren we heftig.


[titel en naam] 13

7 Henk Blanken. Over anonimiteit en trollen.

Waar de elite een persoonlijkheid heeft, heeft het individu en zijn verdiensten in een

moderne samenleving vooropstelt, is de meute onpersoonlijk, onmenselijk en beestachtig.

Collectief gedrag wordt ook wel crowd behaviour genoemd. Hooligans kunnen elkaar

opjutten voor een veldslag in Beverwijk per sms. Een meute ontstaat uit collectieve emotie.

Het verdwijnt weer. De massa is anders. Het is de overtreffende trap van menigte, een

product van de twintigste eeuw, van de massamedia in een geïndustrialiseerde

samenleving. Ze vormen geen groep maar gedragen zich wel zo.

De massa is ook in staat tot iets goed. Miljoen bijeen brengen voor slachtoffers van de

tsunami of viert uitzinnig maar vreedzaam een Europees kampioenschap. Dit heet een tv-

massa. Publiek is meestal passief. Tv-massa is het product van de geïndustrialiseerde

samenleving, zo is het digitale collectief dat van de postmoderne netwerksamenleving.

Soms heeft zo‟n collectief een informele structuur. Denk aan de duizenden naamloze

programmeurs die op hun zolderkamer Linux hebben opgetuigd, het besturingssysteem

voor computers dat als belangrijkste concurrent van Microsoft Windows wordt gezien.

Wisdom of Crowds betekent collectieve kennis. Induviduen handelen in een horde, ook op

internet. Als iemand een column schrijft, moet diegene oppassen dat het niet verkeerd

gelezen wordt en dat diegene daarom haatmails ontvangt etc.

De code van Bordeaux: (1954) over de privacy van verdachten of gestraften, gaan

Angelsaksische media er tamelijk ruw mee om. De code is van amendement voorzien. Als

Ali nu terecht staat, en zijn Arabische herkomst er niets toe doet, laten veel media zowel zijn

voornaam weg als zijn geboorteland. Behalve de privacy van gedachten, respecteren

journalisten ook de persoonlijke levenssfeer van min of meer publieke figuren. Als het om

beroepsgroep gaat, heeft deze groep van journalisten zelfregulering. Journalisten lezen niet

de code van Bordeaux en de Code voor de Journalistiek van het Nederlands Genootschap

van Hoofdredacteuren.

Chilling effect: je voelt je als journalist te kijk gezet als de Raad een klacht gegrond

verklaart. Een bij wet afgedwongen regulering is volgens de meeste journalisten en

uitgevers onwenselijk. En volgens juristen onnodig. Internet laat zich niet reguleren. Niet

door instituties. Iedereen kan meedoen en landgrenzen bestaan niet op internet. Het net is

out of control. Digital Lynch mobs is een voorkomend fenomeen dat moeilijker te bestrijden

valt dan een bijbelse plaag. Dat heeft slechts 1 oorzaak: anonimiteit.


[titel en naam] 14

Privacy en skinheads:

Er is 1 argument dat pleit voor anonimiteit en dat is de vrijheid van meningsuiting. Juristen

als Anton Ekker, betogen dat er iets is schreefgegroeid sinds het rigide verbod om naamloos

kritiek te spuien met de Code Penal werd afgeschafd. Journalisten mogen hun bronnen

beschermen. Gewone burgers kunnen dit niet. Privacy is niet meer wat het is. Overal zie je

flitspalen, camera‟s, Google Earth. Als we een doos eieren halen, registreert de klantenpas

dit. We moeten leren leven met elektronische kinddossiers en dito patientendossiers.

De samenleving is transparant. Het belang van het individu is er ook. Dat heeft recht op

privacy. Volgens Ekker blijft de wetgeving achter. De wet is niet meer precies. Zo is er voor

de e-mail de telecommunicatiewet. Maar bij de groepsmail is het al lastiger. Iemand moet de

contactgegevens geven als er sprake is van een onrechtmatige daad. Maar als ze zich

vergissen kunnen zij hoge schadeclaims ontvangen.

Persvrijheid leunt op de vrijheid van meningsuiting. De persvrijheid ontwikkelde zich de

afgelopen eeuw tot de meest besproken en juridisch meest verankerde vorm van freedom of

speech. /Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten en

gevoelens te openbaren. Pas bij de grondwetsherziening van 1983 werden „andere

middelen‟ aan die drukpers toegevoegd, waaronder je nu ook internet zou kunnen verstaan.

Tussen privé en openbaar:

Klassieke media gebruiken roddelsites en hypes als smoes om een smakelijk verhaal te

kunnen uitserveren. Kwaliteitskranten kijken naar de fouten in Wikipedia. Maar raadplegen

die bron wel het als het ze uitkomt. Of berichten iets over een forum zonder verificatie of

wederhoor. Dagblad van het Noorden heeft daar in 2007 een terechte berisping voor

gekregen van de Raad.

Als het zo uitkomt citeren de media niet alleen uit openbare bron, maar treden ze ook

binnen in het digitale domein van burgers. Als een militair sneuvelt, zoeken journalisten

foto‟s op FB van hem. De defensie levert daarom nu zelf portretten van militairen.

Journalisten maakten voor hun verslaggeving massaal gebruik van de blogs en

profielpagina‟s van dader en slachtoffer. Ze werden beschuldigd van digital doorstepping, de

onlinevariant van de opdringerige voet tussen de deur.

Voor veel klassieke media is alles wat openbaar is nu eenmaal bruikbaar materiaal.

Iedere journalistieke code is niet bestand tegen nieuws. Mag een journalist een verhaal nou

wel of niet publiceren, waar valt het onder?

In een netwerksamenleving ontstaan nieuwe grenzen en nieuwe normen. Is een website

waarop je mag meepraten met een wachtwoord, privé of semipubliek? De normen van de

digitale cultuur, besmetten de oude journalistiek.


[titel en naam] 15

Columnistenvrijheid: een columnist mag overdrijven en opinies wat steviger onder woorden

brengen. Een columnist die nieuws gaart is geen columnist meer. Twee kaden: slechte

journalistiek (beschuldigingen die niet kloppen) en slechte satire (er valt niet om te lachen).

journalistiek is een daad.


[titel en naam] 16

8 Rob Wijnberg, geen hype

Het feit dat er niemand rondloopt die niets te verbergen heeft, is het nog veel grotere

probleem dat je helemaal niet weet wat je aan het verbergen bent. Hier gaat het om minder

privacy voor meer veiligheid. Massale surveillance van willekeurige burgers maakt ons

allemaal verdacht en dus onveiliger. Het maakt ons kwetsbaar voor valse verdenkingen en

niet te vergeten: voor toekomstige machthebbers met politieke agenda‟s die we nu nog niet

kennen.

Wij hebben weinig oog voor het lot van anderen.


[titel en naam] 17

9 Hoofdstuk 3: politiek, de opkomst van de

fandemocratie. Artikel: Mediacratie en

politiek populisme.

Media vervullen een spilfunctie. Die voorbij de functie doorgeefluik komt. Er wordt veel

geklaagd over de doorgeschoten individualisering.

Directe face-to- fase reclame („parasociale‟ relaties) worden belangrijker. Zoals je ouders,

buren, vrienden etc. De mediacultuur is ook een celebritycultuur. Zij zijn de spil in verhalen

en debatten over moraliteit. Wat is een goede relatie? Zij lijken de plaats in te nemen van

kerk, staat en school. Beroemd zijn vergt een militaire discipline. Het is een 24- uurs baan.

Deze achtergrond bepaalt ook de nieuwe verhouding tussen media en politiek. Politieke

personen krijgen steeds meer profiel en worden belangrijker tov politieke partijen. Een

indicidualisering of personalisering van de politiek die ook kan worden geduid als de

opkomst van de politieke mediastar of politieke celebrity. We leven volgens velen nu in een

„dramademocratie’. Waarin oppervlakkig spektakel heerst, de emoties rondgieren, een

rustige en rationele politieke meningsvorming moet wijken voor de terreur van de kijkcijfers

en de logica van het amusement. (mediapopulisme). Politici veranderen daardoor in

televisiesterren wier uitstraling of persoonlijkheid belangrijker zijn dan wat zij te vertellen

hebben. Journalisten hebben dus de macht om de status te breken of te maken.

Tussen journalisten en politici: het zijn „antagonistische medeplichtigen‟ met zowel

gemeenschappelijke als tegenstrijdige belangen.

De logica van de concurrentie dwingt journalisten tot een jacht op onthullingen en primeurs,

om daarmee ook persoonlijk te kunnen „scoren‟. Politici ontwikkelen daartegenover nieuwe

strategieën om de media te bespelen en te verleiden. Nieuwswaarde wordt sterker

gekoppeld aan amusement. De effecten van de medialogica is de opkomst van een

interpreterende en wantrouwige journalistiek, waarbij de journalist het altijd beter lijkt te

weten dan de politicus.

Verticale democratie:

De klassieke horizontale scheidslijn tussen rechts en links wordt doorsneden door vertale

scheidslijn tussen gevestigden en buitenstaanders of tussen elite en massa. Voor

traditionele democraten is de klassieke links- rechts tegenstelling de enig relevante of

legitieme.


[titel en naam] 18

Als wij de wisselwerking willen verbeteren, betekent dit een groter zelfbewustzijn bij elites

(van politiek en media) dat zij elites zijn en een autonome functie vervullen van

maatschappelijke leiderschap en geestelijk initiatief. Aan de basis van de

vertegenwoordigde piramide moeten contragewichten worden gehangen in de vorm van

referenda, burgerinitiatieven en rechtstreekse verkiezingen van gezagsdragers. Zo wordt de

horizontale machtenscheiding aangevuld met een reeks verticale checks en balances.


[titel en naam] 19

10 Politiek als wedstrijd tussen status quo en

uitdagers.

Populatie heeft ook wel een associatie met het bezigen van goedkope retoriek om „ het volk‟

naar de mond te praten. Maar wat betekent populisme? Zij manifesteert zich meestal als

een diepe teleurstelling in het politieke bestel. „ een ideologie die een deugdzaam en

homogeen volk plaatst tegenover een elite of gevaarlijke „ander‟, die ervan wordt beticht het

soevereine volk zijn rechten, waarden, welzijn, identiteit en stem te willen ontzeggen.‟

Protestaire populatie: het volk wordt als slachtoffer van een bestuurlijke elite voorgesteld.

Kenmerken voor alle vormen van populisme is de paradoxale verhouding met de

democratie. Ze staan namelijk vijandig tegenover drie eigenschappen, namelijk:

Gelijke individuele rechten, bescherming van culturele minderheden en politieke

pluriformiteit. Partijen kunnen van alles beloven maar staan machteloos tegenover grote

multinationals, de financiële sector en de internationale wetgeving.

Journalisten spelen de rol van de populist mee, door zich uit naam van het publiek per

definitie wantrouwend ten opzichte van zittende machthebbers op te stellen.

Politieke debatten hebben in de mediacratie een voor populisten voordelige vorm gekregen,

ze worden namelijk gepresenteerd als wedstrijden tussen status quo en uitdagers, waarbij

het publiek aan het einde de winnaars en verliezers mag aanwijzen.


[titel en naam] 20

11 Andreas Kouwenhoven& Danielle pinedo

(2012)

Kleren maken de man. Tijdens de verkiezingen is dit het geval. Marianne Thieme heeft het

gevoel dat zij meedoet met The Voice van Holland. Nog even en er verschijnt een zinnetje in

beeld om te stemmen. Politici in de aantrekkelijke kant hadden 20% meer kans om gekozen

te worden. Het effect is het grootst als er weinig informatie beschikbaar is van de politici.

Zij worden geadviseerd om zich goed te kleden. Alles wordt tot in detail geregeld voor ze om

goed over te komen bij het publiek.


[titel en naam] 21

12 HC 4 Wetenschap en Media. Artikel: how the

media promote the public Misunderstanding

of Science.

Wetenschap wordt altijd door de media aangevallen. Dit komt omdat degene die werken in

de media zelf niets snappen van wetenschap en mogelijk zelfs jaloers zijn.

Wetenschappelijke verhalen binnen de media vallen uiteen in 3 categorieën. De gekke

verhalen, de doorbraken en de bangmakerij verhalen. Elk van deze verhalen is een aanval

op de wetenschap.

De gekke verhalen: Deze worden gecreëerd door PR bedrijven ze hebben niets te maken

met wetenschap en slaan nergens. Zoals de formule voor de perfect dag van het jaar, het

beste weekend ect. Een belangrijk voorbeeld is Professor Arnall die dit soort uitspraken

doet. In werkelijkheid is hij een ondernemer met een feel good bedrijf en geeft af en toe een

korte cursus op een universiteit. Echte profesoren zetten soms ook hun naam onder deze

door PR bedrijven bedachte verhalen voor naamsbekendheid. De media is verder niet in

staat om echte wetenschappelijke artikelen te onderscheiden van de neppe. Aangezien 80%

van alle artikelen die worden gepubliceerd gedeeltelijk of helemaal zijn overgenomen.

Nog een voorbeeld van een verhaal dat werd gepubliceerd als een nieuwe doorbraak in de

wetenschap is een artikel waarin staat dat mensen in het jaar 3000 allemaal langer zijn dan

2 meter, koffie kleurige huidskleur hebben, 120 jaar oud worden, mannen grotere

geslachtsorganen krijgen en de borsten van vrouwen steviger. Daarnaast zouden er 2

klassen ontstaan 1 rijke symmetrische knappe en slanke groep en 1 asymmetrische, lelijke,

domme en dikke groep.

Het gedeelte over huidskleur klopt niet zoals te zien is in Brazilië waar al vele eeuwen

mensen met verschillende huidskleur bij elkaar wonen. Het laatste gedeelte is ook te idioot

voor woorden aangezien tegenwoordig lelijke oude mannen ook jonge knappe vrouwen

kunnen krijgen.

De reden dat deze verhalen toch in de media komen is dat de journalisten verplicht

worden ze te schrijven omdat het nieuwsbedrijf anders wel iemand anders zoekt om

het te schrijven.

Meer dan de helft van alle verhalen over de wetenschap gaat over gezondheid. Dit is zo

omdat wij de maatschappij gezondheid belangrijk vinden. Wat achtergrond voor 1935 waren

dokters nutteloos omdat we morfine hadden. Tussen 1935 en 1970 zijn er normale

doorbraken geweest op het medisch vlak. We ontdekte middelen tegen een normale

hoeveelheid ziekten. Naast deze geweldige middelen ontdekte we ook simpele dingen zoals

roken dood je. De problemen ontstonden na ongeveer 1970. Alle ontdekkingen daarna zijn

kleine geweest, die een grote impact hebben gehad als je bij elkaar neemt maar te klein zijn


[titel en naam] 22

om echte artikelen over te schrijven met een pakkende kop tekst. Hierdoor zijn journalisten

zelf dingen gaan verzinnen of overdrijven om alsnog lezer te trekken.


[titel en naam] 23

13 H. 5: Diagnose wetenschap op zoek naar

systemen van degelijk denken.

Wetenschap verandert de wereld voortdurend. De snelheid waarmee we onszelf

verplaatsen, is toegenomen ten opzichte van nog maar 150 jaar geleden. Wat is

wetenschap nou eigenlijk? ER is geen makkelijk antwoord op te geven. Het gaat om de

vraag welke symptomen het plausibel maken te spreken van een wetenschappelijke

hypothese Zijn die symptomen afwezig, dan kunnen we een specifieke bewering afdoen als

pseudowetenschappelijk. Wat verstaan we onder het woord leven? Als iemand opeens niet

meer kan ademen, wordt de vraag wat leven precies is heel erg dringend, het wordt een

probleem. We moeten dan een veel genuanceerdere opvatting zien te ontwikkelen over wat

leven is. Het vertrekpunt is wat we al over leven verstonden. Zo is dat wat we al weten, de

manier waarop we woorden gebruiken en het geheel van beproefde concepten vaak het

uitgangspunt is van ons wetenschappelijk onderzoek.

Diagnose wetenschap stellen:

Het is goed om hiervoor een lijst van demarcratiecriteria op te stellen. Waarbij we ons

realiseren dat niet elke wetenschappelijke disciplne aan al die criteria voldoet. Als een

bewering, hypothese, of discipline aan slechts 1 van de criteria voldoet, kunnen we nog niet

de conclusie trekken dat sprake is van wetenschap. Zo moet een wetenschappelijke

bewering falsifieerbaar zijn. Als alles aan de criteria voldoet dan is het wel wetenschap.

Criterium 1: streven naar waarheid

Een theorie of uitspraak is wetenschappelijk als hij waar is. De waarheid is iets waar een

wetenschapper naar moet streven. We eisen van wetenschap dat er blijvend gesleuteld kan

worden of gesleuteld kan worden aan een theorie, om ze steeds beter te krijgen, steeds

meer waar, en steeds nauwkeuriger als beschrijving en verklaring van de wereld. Zolang

een theorie nog niet af is, spreek je van een hypothese. Bij benadering waar is. We willen

geen onware theorieën hebben. Wetenschappers moeten waarachtig zijn. Waarachtige

astrologen zijn nog geen wetenschappers en is astrologie nog geen wetenschap.

Criterium 2: Falsifieerbaarheid.

Echte wetenschap moet risicovolle voorspellingen doen, voorspellingen die in conflict

kunnen komen met dat wat we waarnemen. Een wetenschappelijke theorie moet

falsifieerbaar zijn. Wetenschap staat open voor weerlegging en verbetering: het is in dat

opzicht zelfcorrigerend.

Criterium 3: intersubjectief inzicht

Wetenschap moet inzichtelijke verklaringen genereren voor de verschijnselen in de wereld

waarin we leven. Facto: meer kennis van iets hebben dan anderen.

De rationaliteit van de wetenschap zit daarmee voor een belangrijk deel in het feit dat

wetenschap ons inzicht vergroot op een manier die we kunnen uitleggen aan anderen. Het


[titel en naam] 24

moet ook toegankelijk zijn voor iedereen. Communicatieve openheid. De functionele analyse

van het object van onderzoek altijd plaatsvinden binnen een bepaalde context.

Criterium 6: correct redeneren:

Correct redeneren kan ook voor slimme mensen moeilijk zijn. Zij moeten op hun hoede zijn

wanneer zij conclusies trekken. (hoe slim ze ook zijn). Wetenschappers moeten juiste

conclusies trekken uit de premissen die voorhanden zijn en ondeugdelijk beredeneerde

conclusies verwerpen. Wetenschap is allergisch voor drogredeneringen.


[titel en naam] 25

14 Jacco Hupkens, veel media trappen in vals

wetenschapsnieuws.

In de val van hoogleraar Diederik Stapel, die onderzoeksresultaten verzon, is een debat op

gang gekomen over de goedgelovigheid van massamedia als het gaat om

wetenschapsnieuws. Deze hoogleraar had alles verzonnen dat vlees voor egoïstische

mensen was en dat zij dus minder sociaal zijn die het wel eten. Dit verhaal werd een succes

doordat het alle ingrediënten had voor een compleet journalistiek verhaal heeft. Het werd

door de Nederlandse media in negen van de tien gevallen ingekort, geredigeerd en als

eigen journalistieke productie online gezet. Die werkwijze toont een rare mechanisme:

nieuws van betrouwbaar geachte nieuwsbronnen, zoals universiteiten, wordt door online

nieuwsredacties toegeëigend en doorgezonden. Veel media laten wat dat betreft hun

professionele verantwoordelijkheid liggen. De wetenschap verdient meer argwaan.

Er lieten zich veel nieuwsmedia in de luren leggen. Veel kranten geloofde het verhaal

doordat zij verwachtte dat universiteit goed onderzoek hadden gedaan naar het artikel op

waarheid. Het werd vooral opgenomen op sites. De Gelderlander publiceerde het ook onder

het motto dat mensen aan vlees denken i.p.v. van egoïstisch zijn. Maar de journalist van de

Gelderlander had wel twijfels erbij. Hij legde Vonk een aantal kritische vragen voor per e-

mail. Vonk mailde terug dat hij de vragen erg beledigend vond. Een dag later schreef de

journalist een vervolgstuk, waarin twee andere wetenschappers vraagtekens plaatsten bij de

opzet en de uitkomsten van het onderzoek. En toen kwam de bekentenis van Vonks collega

Diederik Stapel, dat hij data had verzonnen voor zijn onderzoek. Niet alleen was het

onderzoek niet waardevrij, het was ook compleet fake. De conclusies waren totaal niet

gerechtvaardigd. Het ANP vond dat het te mooi uitkwam voor vegetariërs, erg heftig van

toon en al te mooi was. Dit stond publicatie dus niet in de weg.

Britse journalisten tikken nieuwsberichten klakkeloos over, onder de toenemende tijd – en

prestatiedruk in het vak. Het is een vorm van gerecyclede persberichten van bedrijven en

organisaties.


[titel en naam] 26

15 Koninklijke Nederlandse Academie van

Wetenschappen. Wetenschap en media.

De rol en invloed van de media en andere fora is de afgelopen jaren sterk gegroeid.

Wetenschappers staan tussen bekende artiesten op de bühne van het Lowlandsfestival.

Naast de traditionele media hebben nieuwe media door hun brede bereik en

laagdrempeligheid potentieel een belangrijke invloed op vertrouwen in wetenschap. De

publieke opinie is nu makkelijk te manipuleren. Bekend geworden schendingen van

wetenschappelijke integriteit krijgen door deze sterke presentatie van de media en het

internet een grote impact.

Deze negatieve voorbeelden hebben relatief een grotere kracht dan positieve tegenhangers.

(negativiteitseffect). Door de enorme informatiestromen via het internet maak het het

moeilijk om niet-wetenschap of pseudowetenschap te onderscheiden van wetenschap. Bij

de nieuwe media draait het meer om de interactie dan de transactie. Het gevolg is dat niet

voorzien kan worden welk resultaat uit de interactie naar voren komt in de samenleving.

Wetenschapsvoorlichters moeten daarom de trends in de gaten houden via internet om tijdig

risico‟s te signaleren die het vertrouwen in de wetenschap kunnen schaden.

Rolmodellen die op integere, evenwichtige en aanstekelijke manier over de wetenschap

kunnen spreken hebben een duidelijke positieve uitstraling. Wetenschapscommunicatie is

dus belangrijk. Daarentegen kunnen wetenschappers zich laten verleiden tot het doen van

overdreven claims of tot het ventileren van opinies buiten het eigen vakgebied, of waar zij

niet kunnen omgaan met het snelle format van sommige media. Bewustzijn is van belang

onder de wetenschappers. Het gaat om het operationaliseren van de deugden eerlijkheid en

verantwoordelijkheid die in h. 4 werd voorgesteld als aanvullingen op de Nederlandse

Gedragscode Wetenschapsbeoefening.

Sommigen vinden dat er te veel peptalk is onder de wetenschap. En dat het meer PR is dan

informatievoorziening. Wetenschapsnieuws is er in snelle vorm zoals bij de DWDD als in

meer uitgebreide vorm bij wetenschapsprogramma‟s, katernen.


[titel en naam] 27

16 Hans van Maanen. Vloeibare duivel.

Gezoete frisdranken maken dik meldde de volkskrant in 2004. Alsof ze het altijd al wisten.

NRC meldde daarover: frisdrank is de ideale dikmaker en verhoogt kans op ziekte.

De boodschap is gelijk duidelijk. Of die uit het onderzoek volgt, minder. Zij hielden een

onderzoek bij acht jaar lang van meer dan 50.000 vrouwen rond de 35 jaar. Zij lette erop dat

zij meer dan vier jaar meer frisdrank waren gaan drinken, van hooguit eens per week naar

minstens 1 per dag. Zij kwamen 4 a 5 kilo aan. Zo ook in dit onderzoek: vrouwen die niet

meer cola waren gaan drinken, kwamen gemiddeld 3,2 kilo aan. Het scheelt dus in 4 jaar tijd

1,3 kg. Dat is per jaar 3 ons. Dat is interessant maar niet dat vrouwen hun dagelijkse glaasje

frisdrank hoeven te laten staan. Een colaatje levert 100 calorieën. Omdat voor 1 kg

lichaamsvet 9000 calorieën nodig zijn, zouden ze dus alleen al van de frisdrank 8,1 kilo

extra moeten zijn aangekomen, niet 1,3 kilo. Kennelijk beschermt frisdrank tegen dik

worden. Of ligt de zaak toch wat ingewikkelder dan de auteurs voorgeven. Waarom zouden

vrouwen van 35 jaar opeens meer cola gaan drinken? Zijn ze gestopt met roken? Zijn ze

zwanger geworden, zou dat niet in gewicht schelen? Maar van frisdrank kun je ook diabetes

krijgen. Vrouwen tegen de veertig krijgen zelden diabetes. En diabetes heeft ook te maken

met overgewicht. Zelfs als diabetes van de frisdrank komt, s het niet iets om hard van de

daken te roepen.


[titel en naam] 28

17 Joris Luyendijk. Proloog, hello everybody!

Als je ergens loopt, bijvoorbeeld bij uitgehongerde vluchtelingen, kan dat moeilijk zijn. Het is

een gevalletje automatische piloot. Puur denken: kan ik dit gebruiken voor mijn stuk?

Ellende was dof. Uitgeblust, noteerde ik in mijn opschrijfboekje. Hij schreef aan het einde

pas zijn boek, dit lukte niet omdat hij alle beelden niet meer begreep die hij had gezien. Zo is

het makkelijker om een boek bij e houden al in de eerste week van de reis, omdat je er dan

nog inzit. Hij kon verschillende verhalen vertellen over dezelfde situatie. Amerikaanse en

Nederlandse journalisten beschouwden de val van Bagdad als een ontwikkeling ten goede.

Ze kregen beelden binnen van uitgelaen Irakezen die het standbeeld van htm dictator

omvertrokken. Dat sloot aan bij hun verwachtingen en ze dachten: ons werk is gedaan. Bjij

al- Jazira zagen ze de val van Bagdad als het begin van een bezetting. Zij zochten daar

symbolische beelden bij, en vonden die in de Amerikaanse soldaten die spontaan hun vlag

over het standbeeld gooiden. Zo konden beeld en werkelijkheid uit elkaar lopen. En toen ik

dit helder had, volgens Luykendijk, wist ik welk verhaal ik wilde vertellen. Geen boek dat

verklaart hoe de Arabische wereld kan democratiseren, hoe tolerant de islam is, of wie er

gelijk heeft in de strijd tussen Israel en de Palestijnen. Maar het tegenovergestelde: een

boek dat laat zien waarom je in het Midden- Oosten over dergelijke grote vraagstukken zo

moeilijke zinnige dingen kunt zeggen, Of eigenlijk gewoon een boek over al die momenten

waarop ik bij mezelf zei: „Hello Everybody‟!


[titel en naam] 29

18 Joris Luyendijk. Donor darlings en Hitler-

cocktail.

Hij moest eigenlijk lokale contacten hebben maar dat kon Luyendijk niet voor elkaar krijgen

door zijn correspondentschap. Veel westerse correspondenten in de Arabische wereld

bleken te werken en te leven zoals deze denkbeeldige Marokkaanse correspondent in

Nederland. Mensenrechtenactivisten in Arabische lanen bestaan alleen dankzij westerse

subsidies. Hun kans op subsidie wordt groter naarmate ze meer naamsbekendheid kregen.

En westerse journalisten kunnen die bekendheid leveren. Mensenrechtenactivisten zijn dus

op zoek naar publiciteit. Donor darlings worden ze genoemd door westerse diplomaten.

Deze tekst is zo vaag dat je er geen samenvatting van kan maken.. Dus zelf lezen is beter in

dit geval!


[titel en naam] 30

19 Hans Jaap Melissen, in

rampenverslaggeving verliezen de feiten van

de emoties.

Het controleren van feiten wordt ondergeschikt gemaakt aan het spannende verhaal dat

moet worden vertelt. Blijkbaar ontstaat er een soort ontzag voor de ramp. Dat die een status

kan bereiken waarbij alles geoorloofd is. Dat we dat ontzag zo cultiveren, dat we zelfs in de

journalistiek mee gaan schreeuwen. Meegaan met belanghebbende hulporganisaties en

getroffen overleden. Het ontzag voor onveiligheid verkoopt natuurlijk goed. Daar win je

kijkers mee. Of je trekt ze naar speciale inzamelingsacties. Want als jou de ramp niet is

overkomen, kun je je schuldgevoel daarover makkelijk in een gift omzetten. Het krijgt al een

gironummer en tv en radioacties.

De journalistieke rampenwetten bepalen wat wij erg moeten vinden. Dat zijn zaken die

direct met menselijke emoties zijn te verbinden. Die zijn te vangen in bepaalde beelden, het

knuffelbeertje in het puin van het ingestorte huis, of tussen de resten van een neergestort

vliegtuig in Libië. Pas na veel discussie of een tv actie niet meer zou kosten dan die zou

opleveren, kwam er voor die enorme watersnood dan maar een beperkte tv actie. Met een

beperkte opbrengst. Rampenrace verloren. Haïti bedankt.

Haiti dat bij veel media volkomen weggevaagd was, van de aardbodem verdwenen, als een

kaartenhuis ineen gestort en nog iets met het einde der tijden en de atoombom op

Hiroshima. Wat mij het meest verraste was hoe veel er nog overeind staat. Overdrijven is

niet nodig in de journalistiek. Het is al erg genoeg.


[titel en naam] 31

20 Heijne, B. H.6.

Op 11 september 2011 werd er een filmpje doorverzonden van een Nederlandse

kunstenaar. Genaamd: Episode 1: Tsjetsjeen. De film is veertig minuten lang. Het wordt nog

steeds vertoond in kunstgalerijen. Het gaat over de persoonlijke reportage over de

verschrikkingen in Tsjetsjeen, waar de aanhoudende strijd tussen de inheemse bevolking en

het Russische leger zich grotendeels aan het oog van de westerse tv- kijker onttrekt.

Hij filmt met een handcamera tijdens zijn tocht door het oorlogsgebied soldaten,

vluchtelingen, kapotgeschoten stadslandschappen en modderige tentenkampen. Maar op

onverwachte momenten doet hij iets wat in zulke indringende verslaggeving ongehoord is.

Hij richt de camera op zichzelf. Dat zorgt voor verbluffende scenes. Hij zegt ook eerlijk dat

hij geen hulp komt brengen.de rol van de camera wordt zichtbaar. De aanwezigheid van

camera‟s is in werkelijkheid verre van neutraal. Het beeld bepaalt het zelfs. Je kunt het

beeld niet vertrouwen, het is niet de werkelijkheid die te zien is. De interviews die te lezen

zijn in de kranten zijn slechts een subjectieve weergave van de journalist die het gesprek

gevoerd heeft. Hij vroeg zelfs aan een groep vrouwen wat zij van zijn uiterlijk vonden. Dit

bracht de kijker in verwarring. Wij zijn gewend om ons ondergeschikt te maken aan de

ellende die zich in de buitenwereld voltrekt. Ons aangeleerde humanisme kent een

hiërarchie: mensen die het slechter af hebben dan wij, verdienen meer aandacht. Bij de film

reageren mensen geschokt. Wij kijken alleen door de beelden van de camera. De beelden

uit de media kunnen selectief gebruikt worden en ook gemanipuleerd.


[titel en naam] 32

21 Experience: mediastrategieën in een

immersieve beeldcultuur.

Ons wereldbeeld wordt beïnvloedt door ons gedrag en ons denken in toenemende mate

door de visuele media. We leven in een tijdperk waarin we steeds grotere hoeveelheden

aan beelden en mediaboodschappen te verwerken krijgen.

De groeiende behoefte naar hulmiddelen stijgt ook gelijk. Er zijn nieuwe strategieën en

technieken nodig om ons niet meer af te sluiten van nieuwe beelden/ informatie. Immersie

(onderdompeling) is een strategie die inmiddels op steeds meer gebieden wordt toegepast.

De beeldcultuur dwingt onze hersenen tot het steeds vaker en sneller onderscheid maken

tussen wat voor ons persoonlijk belangrijk of interessant is, en wat niet. Wij hebben

daarvoor onbewust een mentaal filter ontwikkeld dat ongewenste (irrelevante gedachte)

visuele indrukken buitensluit als een vorm van persoonlijke informatiemanagement. De

keuzes die wij maken hangen af van: gemoedstoestand, kennis, interesses en de

omstandigheden: in het verkeer bijv. Maken we andere keuzes dan zappend voor de

televisie.

Maar ook het mediale context (bijv met tekst of met muziek, in de krant of in een museum).

Waarop wij het beeldmateriaal beoordelen en waarderen. De mediale context is snel aan

het veranderen door de onderlinge „versmelting‟ van verschillende media. Ieder digitaal

beeld kan veranderd worden naar beeld, geluid, kleur, beweging etc. Waar vroeger sprake

was van integratie dankzij digitalisering veel ingrijpender en kan van de totale versmelting

van media (bijv. Film, video, fotografie, telefonie, tv, radio) onderling en/ of met digitale

netwerken werden gesproken, die kenmerkend is voor het tijdperk van de „postmedia‟.

Safari van Apple heeft het kenmerk belevingsdenken. Wearable technology, bijv

kledingstukken met ingebouwd entertainment. Wearable MP3 spelers van Nike PSA

(portable sport Audio). De centrale computer herkent de binnenkomende bewoner en laat

zijn fav muziek horen bij kamertemperatuur. „’Ambient technology’’ experimenteert in het

zogenaamde homelab in Eindhoven, zorgt de immersieve technologie voor een compleet

nieuwe woonervaring.

In de reclame en marketing zien we een zelfde trend in het immersief maken van de

mediaomgeving, zodat er aan de boodschap niet meer valt te ontsnappen. Bij het mogelijk

maken van die immersieve campagnes worden reclame- en marketingbureaus flink

geholpen door de snelle ontwikkeling van de mediatechnology. Het maakt het mogelijk om

de consument op verschillende plaatsen en momenten te bereiken. Experience. De waarde

of aantrekkelijkheid van een product of dienst wordt steeds meer in termen van de

specifieke „ervaring‟ aangeprezen, die de aankoop of het gebruik van het artikel de

consument zal bieden. Het gaat nu om de individuele beleving van een product waarbij


[titel en naam] 33

stemmingen, emoties en sensaties worden opgeroepen. En dat kan het best bij een totale

onderdompeling.

Tegenwoordig komt er veel beeld in een magazine te staan. De oudere generatie vindt dit

betekenisloos. Dit is een generatieconflict. Ook is het immersieve tentoonstellingsconcept

ontstaan, vanuit de kunst zlf dus, als reactie op een veranderde maatschappelijke

werkelijkheid, waarin de media en de entertainmentindustrie een centrale rol bekleden en

mensen, instituties en amusement via netwerken met elkaar verbonden raken. Van een

white cube naar een black cube. Projecties werden eerder de norm dan uitzondering.

Kunstenaars zochten door middel van het bouwen van installaties naar nieuwe, vaak rauwe

expressievormen.

De beleveniseconomie:

Leg de nadruk op de belevng van het product, wat je ermee kunt meemaken en niet de

fysieke eigenschappen daarvan. Bijv een demonstratiekeuken en bezoekerscentrum

vormen ieder met hun eigen schaal een themapark. Disneyland vormt een immersieve

omgeving, een plaats waar je wordt ondergedompeld in een complete fantasiewereld, waar

de werknemers zich gedragen als acteurs en waarvan klanten consequent als gasten

worden benaderd. het wordt nu meer als „echt‟ ervaren. De ervaring moet authentiek zijn

daar. „‟Lived experience‟‟ (de ervaring van het leven zelf) wordt door Rifkin zo gezien. Hij

denkt dat het een consumptiegoed wordt op deze manieren.

„De uiterst efficiente immersieve „‟hyperkapitalisme‟‟ onder meer van de kunsten heeft

afgekeken en tot de zijne heeft gemaakt, laten ten slotte geen ruimte meer voor afstand,

reflectie of kritiek. De nachtmerrie van de franse filosoof Guy Debort is uitgekomen: de

zogenaamde spektakel maatschappij is daarmee werkelijkheid geworden en ieder van ons

is een medium. Beleef het!

Drie posities: immersie, stilte, kritiek.

De communiceren die zet alle mogelijke technische hulpmiddelen in om een omgeving te

creeren, die qua multimediale impact kan wedijveren met het tempo en de intensiteit van de

realiteit en daarmee het pad inslaat van de „immersie‟ de mediale onderdompeling.

De beeldmaker kiest vaak voor de verrassing, het ontregelen van de mentale filter. Een

oorverdovende stilte is effectief, door te kiezen voor een enkelvoudige media-uiting: beeld,

geluid of wat dan ook, met een minimale zo transparante mogelijke vormgeving.

De derde positie is die van de beeldmaker als criticus van de mediamaatschappij. Dat

gebeurd op een geheel andere wijze dan tien, vijftien jaar geleden: vrijwel verdwenen lijken

de expliciete stellingnames en mediasubversieve prakijken.


[titel en naam] 34

22 Leentjebuur spelen: visuele ontleningen van

grafisch ontwerpers bij beeldende

kunstenaars

Grafisch ontwerpen is het visualiseren van een idee en omvat het complexe samenspel van

woorden en beelden zoals grafische voorstellingen, foto‟s, illustraties en typografie. Uitingen

van grafische vormgeving zijn bijv. Affiches, boeken, tijdschriften, bankbiljetten, postzegels,

bewegwijzeringsystemen, logo‟s en huisstijlen. Die zijn gedrukte voorwerpen en om die

reden hebben grafische ontwerpers traditioneel een hechte band met de drukkerswereld.

Sinds de opkomst van de digitale tijdperk in de jaren tachtig van de vorige eeyw, met de

uitvinding van de computer, het internet en interactieve media, omvat grafische vormgeving

niet meer louter drukwerk en verschuift de taak van een grafisch ontwerper steeds meer

naar het redactievoeren over informatiestromen waarin beweging en geluid ook een rol

spelen. Hij wordt nu ook wel omschreven als een visueel regisseur die zich met de interactie

van communicatie bezighoudt. Sinds kunstenaars als Andy Warhol, die zijn carrière begon

in de reclamewereld, in de jaren 60 de massamedia introduceerde in de beeldende kunst,

vervaagde de grens tussen beeldende kunst en visuele cultuur. Hans koetsier was actief in

de jaren zeventig met advertentiekunst.

Je hebt ook veel afbeeldingen die direct aan de beeldende kunst zijn ontleend. De manier

waarop deze toe-eigening plaatsvindt, kan verschillend zijn. Soms is het een direct citaat,

soms is het puur plagiaat. In de meeste gevallen zijn de beelden niet louter hergebruikt

maar wordt een compositie of een kenmerkende stijl geleend en vaak worden middelen als

humor en commentaar ingezet om aan de reeds bestaande beelden een nieuwe variant toe

te voegen. De 47 betekenis en context van het nieuwe beeld, maar ook van het origineel,

komen daarmee in een ander perspectief te staan. Onderstaand worden eerst enkele

voorbeelden uit het grote aanbod van visuele ontleningen door grafisch ontwerpers aan de

beeldende kunst gegeven. De indeling naar citaat, ontlening, parodie, plagiaat en

commentaar is een voorzichtige poging tot rubriceren en is voor discussie vatbaar. Wat voor

de een geslaagde parodie is, kan voor de ander puur plagiaat zijn of zelfs als

aanstootgevend ervaren.

Citaat:

Citeren betekent letterlijk „ aanhalen‟ en wordt vaak gebruikt met betrekking tot teksten,

maar ook beelden kunnen geciteerd worden. In de geschiedenis van het grafisch ontwerpen

is deze vorm van eerbetoon, waarbij expliciet geciteerd wordt uit de beeldende kunst, ook

terug te vinden.


[titel en naam] 35

Ontlening:

Ontlenen is op te vatten als het overnemen van een compositie of stijl om daarmee een

nieuw beeld te creëren. Hierbij valt te denken aan begrippen als: in de stijl van, pastiche,

cliché of beeldrecycling. Aan de Mona Lisa van Leonardo Da Vinci hebben veel ontwerpers,

fotografen en webdesigners een nieuw beeld ontleend. Evenzo aan zijn beroemde Laatste

Avondmaal (1498). Deze fresco toont het moment waarop Christus aankondigde dat een

van zijn apostelen hem zou verraden. De verwarring die na deze woorden ontstond, werd

afgebeeld. Da Vinci is bij dit werk vooral geroemd vanwezige zijn overzichtelijke compositie

waarbij de 12 apostelen, geschilderd als levendige figuren met heftige emoties, werden

opgedeeld in vier groepjes van drie met Christus als centrale figuur. Opmerkelijk is dat

vormgevers in dit geval vooral de compositie- een aantal mensen achter een lange tafel,

opgedeeld in groepjes van drie- hebben overgenomen, maar dat in de meeste gevallen de

betekenis van het oorspronkelijk beeld werd losgelaten.

Parodie:

Een parodie drijft de spot met gedachten en ideeën. Een geslaagde parodie hanteert vaak

de humor en heeft als doel bestaande opvattingen heel bewust te ontkennen of juist te

bevestigen. Kenmerkend is dat het meestal gebruik wordt gemaakt van een beeld dat al in

het collectieve geheugen staat gegrift.

Plagiaat:

Plagiaat is het overnemen van ideeën, teksten of beelden van anderen en die voor zijn

eigen werk laten doorgaan. Dit is door de wet verboden.


[titel en naam] 36

23 Picasso maakt nu games. Dirk Koppes

(2012).

Echte kunst vindt je tegenwoordig in de games van Nederlandse ontwerpers. De cellist heeft

zijn strijkstok. Vier jongemannen met een gamecontroller in de handen kijken gespannen

toe. De muzieknoten vertalen zich op een computerscherm in geweerschoten en

vlammenwerpers. Van Dongens soloproject is een klein, maar niet onbelangrijk onderdeel

vn de internationale game-industrie, waar continu belangrijke creatieve vernieuwingen

plaatsvinden.de game- industrie is qua omzet de grootste entertainmentbranche. Films

hebben via dvd en digitale kanalen een langere commerciële levensduur, maar de

doelgroep van games groeit alleen maar. De game-industrie is een groeisector en

banenmotor die steeds meer creatief toptalent aantrekt.

Artistieke kwaliteiten hebben gamedesigners. Kunstenaars die de look van games bepalen,

vormen ook de huidige beeldcultuur. Game-designers zijn industrieel vormgever, architect of

hebben een kunstacademie achtergrond. Je kunt de eigen gemaakte games makkelijk

promoten door het online te zetten.


[titel en naam] 37

24 Representations- Gill Branston

Een kernbegrip binnen de media is (representation) verbeelding, deze term heeft de

volgende aspecten. Het benadrukt dat hoe realistisch sommige mediabeelden lijken ze altijd

zijn geconstrueerd. Het benadrukt dat de media de macht heeft om bepaalde verhalen,

sitauties of beelden te herhalen totdat ze natuurlijk lijken. Hierdoor lijken andere dingen

onnatuurlijk en zullen eerder worden opgevat als bedreigend. De volgende vraag zal worden

behandeld. Als sommige groepen, situaties ect. ect. steeds worden verteld als slecht

of beperkend wat voor gevolgen heeft dat?

De media heeft stereotypen gecreëerd om het verbeelden gemakkelijker te maken. Een

stereotype heeft de volgende kenmerken.

1. Een groep wordt gecategoriseerd en iets over verteld

2. Ze maken gebruiken van een gemakkelijk herkenbaar “iets” en vervolgens wordt

gezegd dat door dat “iets” een groep een bepaalde plek heeft in de maatschappij.

3. Wat er wordt verteld is bijna altijd negatief

4. Ze proberen gebruik te maken van absolute grenzen tussen de groep en de rest.

Er bestaat dus geen grijs gebied.

Door de enorme hoeveel informatie die wij binnen krijgen is het noodzakelijk om dingen te

plaatsen in hokjes oftewel stereotypen te creëren. Hierdoor zijn wij in staat om in nieuwe

situaties of in situaties waar wij nieuwe mensen leren kennen snel een globale inschatting te

maken van de persoon.

Een voorbeeld. Voor de Amerikaanse revolutie werden zwarte slaven neergezet als

personen die een beetje schuivend liepen, muzikaal waren, veel danste en veel vet hadden

en niet opgeleid waren. Je zou kunnen zeggen dat dit allemaal beledigend is. Echter van

slaven die wegliepen werden de kuitspieren doorgesneden waardoor ze niet meer goed

konden lopen, slaven kregen geen opleiding, vrouwen werden vanaf jonge leeftijd gebruikt

om kinderen te krijgen en zodra ze er genoeg hadden gehad en hierdoor opgezwollen

waren werden ze in het huis geplaatst als schoonmaakster.

Racisme betekend niet alleen haat naar niet-blanken. Het betekend elke uitspraak over de

wereld waarin wordt beargumenteerd dat:

1. Mensen opgedeeld kunnen worden in rassen via makkelijk onderscheidbare

kenmerken zoals kleur, haar en gelaat verschillen.

2. Dat deze verschillen absoluut en volledig kunnen verklaren hoe mensen handelen

en zich gedragen. Dat ras dus vee belangrijker is dan opvoeding, klasse, religie,

opleiding en geslacht.

3. Dat sommige rassen slechter zijn dan andere of eerder bepaald gedrag vertonen.

Racisme en stereotypering hebben met elkaar gemeen dat ze beide een makkelijk te

herkennen “iets” van een groep pakken en daarmee een groep identificeren. Vervolgens dat

uitvergroten en meestal een negatieve lading geven.


[titel en naam] 38

De media behandeld bepaalde gebeurtenissen en situaties als een script. Hierdoor wordt

aan mensen opgelegd hoe ze zich moeten gedragen en wat ze moeten voelen. Een

voorbeeld is hoe romantische ontmoetingen worden neergezet in de media. Hierdoor

verwachten mensen hoe het voelt om verliefd te worden. Daarnaast zorgt de media voor

een beeld hoe je jezelf moet gedragen als man. Bijvoorbeeld wanneer je moet reageren met

geweld en wanneer je emotie moet tonen.

Je geslacht is een andere belangrijke factor. Vrouwen kunnen kinderen krijgen dus moeten

ze ook opvoeden. Dit idee heeft ervoor gezorgd dat de maatschappij door belastingen,

beeldvorming, werkvoorzieningen hiermee rekening houdt en verwacht. Vrouwen zijn

zakelijk altijd achtergesteld, zo ook in de media. Er is bijvoorbeeld nog nooit een vrouw

geweest die verslag heeft gedaan van de verkiezingen in de UK. Daarnaast zijn er bijna

geen vrouwen werkzaam op hoge posities in hollywood, slechts 16%. Hierdoor worden

nieuwsberichten gekleurd, zo worden daders van geweldige delicten altijd als

geslachtneutraal beschrijven en komt in het nieuws dat jongens het slechter doen dan

meiden op examens. Terwijl hier niets over werd gezegd toen dit voor vrouwen gold.

Vrouwen worden tegenwoordig nog steeds benadeeld in de media. Enkele voorbeelden.

Vrouwen vol zelfvertrouwen die paaldansen worden naast een advertentie gezet over

anorexia. Een artikel over verkrachting wordt geplaatst naast advertenties voor lap dancing

clubs en telefoonseks. Vrouwenlichamen die in bijna soft porno vormen worden gebruikt in

advertenties worden niet meer opgemerkt behalve door mensen die dit niet gewend zijn.

Daarnaast gebruiken mannen vaak als alibi voor ontoepasselijk gedrag ironie. “ik maakte

maar een grapje”. Hier wordt de term Retro-sexism aan gegeven. De term post-feminism

lijkt aan te geven dat vrouwen nu niet meer hoeven te strijden voor de gelijkheid van seksen.

Dit klopt echter niet omdat de vrijheden waarvoor werd gestreden zoals gelijk salaris niet

meer van belang is. Maar de vrijheid om te mogen shoppen, drinken en naar de plastisch

chirurg te mogen worden gezien als vrijheden. Terwijl van gelijk salaris nog steeds geen

sprake is.

Als mensen doorkrijgen dat ze onderdeel zijn van een groep die wordt gediscrimineerd

proberen ze dat veranderen. Dit doen ze door af te dwingen dat de media een eerlijk beeld

laat zien. Daarna willen ze een beeld hebben dat hun in een positief daglicht zet in plaats

van negatief. Hoe krijg je dit echter voor elkaar? Een groep die wordt onderdruk zal vaak

geen invloed hebben in de media. Daarnaast zullen ze vaak bang zijn voor represailles. Op

het moment dat er wel beelden naar voren komen krijgen deze mensen te maken met the

burden of representation. Hierbij ontstaan vragen zoals:

1. Wat moet worden gezien als de werkelijkheid voor de groep die om een eerlijk

beeld in de media vraagt. Het is net zo lastig om een goed beeld van een bepaalde

groep van toepassing te maken als dat het is om een negatief beeld op iedereen

daadwerkelijk van toepassing te zijn.


[titel en naam] 39

2. Wanneer een bepaalde groep al tijden niet meer in het nieuws is geweest moeten

degene die voor het eerst weer in het nieuws komen een goede indruk achter

laten. Ze moeten het hoofd van zijn een hele gemeenschap. Dit brengt een zware

last met zich mee. Vandaar the burden of representation.

Waar men wel voor moet oppassen is dat de positieve beelden geen beeld creëren dat die

groep blij of tevreden is met de manier waarop het met hun gaat. Als je bijvoorbeeld zwarte

slaven laat fluiten e.d. kunnen de rest van de mensen denken dat ze blij zijn als slaven.

Het is moeilijk voor groepen die geen invloed hebben om hun beeld binnen de samenleving

te verbeteren. Toen in 2009 de rijken de crisis veroorzaakte en bankdirecteuren het systeem

bijna hebben laten instorten waren zij slechts kort in het nieuws. Niemand wist wie ze waren,

waar ze woonde of wat ze deden. Dit kwam omdat zij de media beheersten. In plaats van

dat de media zich richtte op deze personen kwamen er verhalen in de media over corruptie

bij lagere overheidsinstellingen.

Voor comedy is het vaak noodzakelijk om stereotypen te vergroten. Dit kan afhankelijk van

het publiek, situatie of tijdsgeest erg grappig zijn of volledig ontoepasselijk.

Samenvattend, er zijn veel voorbeelden van de media die systematisch beelden van een

bepaalde groep neergezet of zelf opzettelijk verkeerd interpreteert of te weinig aandacht

geeft aan bepaalde feiten vooral in fictie. Scripts, verhalen en stereotyperingen zijn nuttig

maar we pleiten tegen de suggestie dat de media enorme macht heeft om zelfstandig

mensen opnieuw op te voeden, bepaalde ideeen te geven en bepaald gedrag aan te leren.

Daarnaast is het van belang dat strikt en absoluut gebruik van de term stereotypering moet

worden vermeden.


[titel en naam] 40

25 Witte schicht’ is eens wereldnieuws.

Zwarten zijn van nature atletisch, witten moeten veel harder trainen om hetzelfde te kunnen

bereiken, blijven we maar beweren…

De Franse sprinter Lemaitre , white lightning genoemd, won het koningsnummer van de

atletiek dat normaal gesproken wordt gedomineerd door zwarte atleten en was daarmee in

een klap wereldnieuws. De nrc volgde „‟niet zwart, maar toch razendsnel‟.

Amerikaanse bezoekers spreken van een brain versus brawn distinction. Kritisch

sportpsychologen spreken in dit verband daarom van een verdekte, onbewuste, maar zeer

hardnekkige vorm van „verlicht rasisme‟. Die ervoor zorgt dat prestaties van witte sporters

impliciet op een hoger voetstuk worden geplaatst, dan die van zwarte sporters. Dit vertoog

helpt mee om bestaande machtsverhoudingen in stand te houden. Binnen deze

verhoudingen zijn witte mensen nog steeds vaker dan zwarte mensen te vinden in de

invloedrijke posities van de maatschappij die vooral geassocieerd worden met discipline,

hard werken, intellectuele en organisatorische vaardigheden.


media en-maatschappij5-samenvatting-1.2-f

Education