marketing i marketing menadzment za 3_alb_print

8/20/2019 Marketing i Marketing Menadzment Za 3_ALB_PRINT

1/415

Dr. BOSHKO JAQOSKIDr. ALEKSA STAMENKOVSKI

МАRKETINGU DHEMENAXHMENTI IMARKETINGUT

LIBËR PËR VITIN III

DREJTIMI EKONOMIK – JURIDIK teknik për tregti dhe marketing


2/415

Shkup, 2012


3/415

Recensentë:Prof. dr. LençePetreska Prof.

Emanuela EsmerovaProf. Milica Poposka

Përkthyes:Raif amiti

Redaktor i botimit në gjuhën shqipe:Prof. dr. !aki "oleci

Lektor :

#$dulla Mehmeti

Kopertina:%llado "alevski

Botuesi: Ministria e arsimit dhe shkenc&s e Repu$lik&s s&Ma'edonis&

Shtypi: (ra)cki centar dooel, Shkup

Me vendimin e Ministris& p&r #rsim dhe Shkenc& t& Repu$lik&s s&Ma'edonis&, nr 22*+-/1, t& dat&s 1.12.2012, leohetp&rdorimi i k&ti li$ri.

P * 34546789:4;9?@69A4;9784I4 ?\D@C9A :4 879C4 [ DA7C7IFA7*>4=C4 9587=FA4 F5?A4 [ 5DKC9\4 :4 587=9?@69A4Y4AD7C9


4/415

Marketingu dhe menaxhmenti i

3

PARATHËNIE

Vepra Marketingu dhe menaxhmenti i marketingut është libër për vitin

e tretë, drejtimi ekonomik - juridik dhe i tregtisë, në të cilën trajtohet proble-matika e udhëheqjes me aktivitetet e marketingut si proces i planifikimit, or-

ganizimit dhe kontrollit !ë vepër jepen shembuj të elementeve të marketin-

gut dhe menaxhmentit të marketingut, me qëllim që nxënësve t"u

mundësohet të arrijnë njohuri themelore për problematikën e marketingutdhe menaxhmentit të marketingut si proces i udhëheqjes bashkëkohore me

realizimin e aktiviteteve të marketingut dhe si një nga mën#rat e suksesshmetë udhëheqjes së punëve për pjesëmarrje në treg

!ë libër përpunohen elementet e procesit të udhëheqjes me

aktivitetet e marketingut, duke u nisur nga njohja me nocionin e

marketingut dhe menaxhmentit të marketingut, pastaj me elementet e

udhëheqjes me aktivitetet e marketingut, para së gjithash, me analizën

e mundësive tregtare, llojet e tregjeve, si$ është ai konsumues dhe

prodhues, shërb#es, i hulumtimit të tregut dhe segmentimit të tij %heks i

posa$ëm gjatë përpunimit i është dhënë procesit të planifikimit të

marketingut, si dhe procesit të zhvillimit të strategjive dhe taktikave,

organizimit dhe kontrollit të aktiviteteve të marketingut

Vepra është e sistematizuar në mën#rë që nxënësve do t"u mundësojë,

që t"i kuptojnë elementet e procesit të marketingut dhe menaxhmentit të

marketingut, që t"i dallojnë llojet e tregjeve, posa$ërisht sjelljen e pjesëmarrësve në tregun e punës, të kuptohet procesi dhe metodologjia e

hulumtimit të tregut, si dhe procesi i planifikimit strategjik, njëkohësisht

zhvillimi i strategjive dhe i taktikave dhe sjelljes së vendimit për instrumentet e marketingut &prodhimeve, $mimeve, distribuimit,

promovimit'

(rientimi i autorëve është që t"u jepet rëndësi $ështjeve aktuale dhe

thelbësore, të cilat kanë të bëjnë me menaxhmentin e marketingut si proces i


5/415


)

udhëheqjes së vetëdijshme dhe më parë i përgatitur me aktivitetet që

rrjedhin nga marketingu


6/415

QËLLIMET E LIBRIT

*ibri është i përgatitur që të shërbejë për zhvillimin e mësimit nëlëndën përkatëse, që më lehtë të shtrohet materiali nga ana e arsimtarëve,ndërsa nxënësit t"i thellojnë njohuritë e t#re në fushën e marketingut dhe tëmenaxh- mentit të marketingut si bazë për punë dhe mësim të mëtejmë

+ëllimi i librit është që të jep njohuri, që të kuptohen elementet e mar-ketingut dhe menaxhmentit të marketingut, të dallohen llojet e tregjeve, parasë gjithash të tregut të punës, të mësohet metodologjia e hulumtimit të

tregut, të njihet qasja e përgjithshme në segmentimin e tregut dhe përcaktimii tregjeve të destinuar, të përcaktohet nevoja e planifikimit strategjik dhetaktik të aktiviteteve të marketingut, të dallohen llojet e marketingut si dhetë shq#rtohet domethënia e taktikës së marketingut, përkatësishtudhëheqjes me instru- mente të marketingut, të dallohen parimet dhe formate organizimit të marketingut dhe të kuptohet nevoja e kontrollit tëmarketingut

KARAKTERISTIKAT PLOTËSUESE

*ibri ka disa karakteristika plotësuese, të cilat paraqesin ndihmë në tëkuptuarit e materialit të prezantuar !ë atë drejtim, në $do pjesë të veprës janë përmendur

Qëlli!" ! ë#ii"$ +ëllimet e orientojnë vëmendjen e nxënësit gjatële- ximit dhe mësimit të materialeve që duhet t"i përvetësojë dhe $farënjohurishë duhet të arrijë

T!r! %&'! %ermet k#$e, të cilat janë me rëndësi për përvetësimin eterminologjisë së marketingut në tekst, janë të nënvizuar dhe janë të shkruar në gjuhën shqipe dhe atë angleze


7/415

S(!)*+$ !ë libër paraqiten edhe shembuj nga zbatimi praktik i mar-ketingut në disa nga shoqatat tregtare tek ne dhe në kompanitë e njohura botërore


8/415

,-"-r/0i"ë !ë libër janë paraqitur fotografi, që shërbejnë si ilustrimi dukurive të përpunuara dhe kanë për qëllim që ta përforcojnë pasq#rimin për materialin e përpunuar në tekst

,+/l-ri !ë fund të librit jepet fjalori me terme që janë të lidhura memarketingun, që hasen në pjesët e caktuara të librit

Li"!r/"*r/ jatë të shkruarit të librit, është shfr#tëzuar literaturë ekon- siderueshme, nga e cila pjesa më e madhe e t#re është botuar në vitet efundit, ndërsa janë shfr#tëzuar edhe materiale dhe tekste të siguruara nga

interneti

.hkup, qershor /010

2utorëtdr oshko 4aqoski,

5rofesor emeritus i marketingut

6niversiteti 7vropian8epublika e Maqedonisë

9r 2leksa .tamenkovski,5rofesor i rregullt i marketingut

6niversiteti 7vropian8epublika e Maqedonisë


9/415


10/415

H1RJE

9uke u nisur nga qëllimet e programit mësimor për lëndën Marketin-gu dhe menaxhmenti i marketingut për vitin e tretë, përmbajtja e librit ështëe konceptuar në atë mën#rë që ajo nxënësve u mundëson që të njihen me no-cionin marketing dhe me procesin e menaxhmentit të marketingut, me ele-mentet e udhëheqjes me aktivitetet e marketingut, sjelljen e blerësve nëtregun prodhues dhe shërb#es, hulumtimin e tregut, segmentimin dhe përcaktimin e tregjeve të destinuara, me planifikimin e aktiviteteve tëmarketingut, organizimin e t#re si dhe me procesin e kontrollit në

marketing

5ërmbajtja e librit është e ndarë në tetë pjesë, të cilat në vete paraqesinnjë tërësi të caktuar, e cila ngushtë është e lidhur me pjesët tjera

P+!#/ ! 2/rë3 +!+ë#i#(" 2+!#/ (&rë#! ka të bëjë me $ështjet e nocionitmarketing dhe të procesit të menaxhmentit të marketingut

Në 2+!#ë4 ! 5&"ë përpunohen elementet e procesit të udhëheqjes meak- tivitetet e marketingut, para së gjithash, njohuritë themelore për analizëne mundësive tregtare dhe për zgjedhjen e tregjeve të destinuar, nocionistrateg- ji dhe identifikim i taktikës së marketingut dhe të $ështjeve të tjerathelbësore për organizimin dhe rëndësinë e kontrollit të aktiviteteve tëmarketingut

P+!#/ ! "r!"ë i është kushtuar analizës së mundësive tregtare,gjegjësisht në të përpunohet ndarja e tregut, në konsumues dhe prodhuesshërb#es jatë saj, vëmendje të posa$me i është kushtuar përpunimit të$ështjes së sjelljes së pjesëmarrësve në tregun prodhues shërb#es, faktorëvetë blerjes dhe marrjes së vendimit për blerje !ë këtë pjesë është përpunuar edhe $ështja e hulumtimit të tregut, para së gjithash nevoja për hulumtimine tregut, procesi i hulumtimit dhe metodat e grumbullimit të të dhënavedhe të sistemit informues, si dhe segmentimi i tregjeve të destinuara metheks të ve$antë të vlerësimit të potencialit të tregut dhe metodat dhemodelet e segmentimit të tregut


11/415

P+!#/ ! %/"ër" i përpunon $ështjet e planifikimit të aktiviteteve të mar-ketingut, gjegjësisht të nevojës së planifikimit të aktiviteteve të marketingutdhe përpunimit të asaj që është thelbësore strategjike, gjegjësisht planifiki-mit afatgjatë, identifikimit të rrjedhëses, përkatësisht planifikimitafatshkurtër dhe të planit të marketingut

Në 2+!#ë4 ! 2!#"ë përpunohet strategjia e marketingut, përmbajtja esaj, llojet themelore të strategjisë dhe strategjitë në varshmëri me pozitën endërmarrjes në tregun dhe strategjitë tjera

P+!#/ ! +/#("ë i është kushtuar përpunimit të taktikës së marketingut,gjegjësisht udhëheqjes me instrumentet e marketingut, me theks të posa$ëmnë marrjen e vendimeve për prodhimin, kanalet e distribuimit, aktivitetet e promovimit dhe $mimi

Në 2+!#ë4 ! #("/"ë përpunohen parimet e organizimit të marketingut,strategjia për krijimin e orientimit të marketingut dhe format e organizimit tëmarketingut në ndërmarrje

P+!#/ ! "!"ë e përpunon problematikën e kontrollit të marketingut dhellojet e kontrollit, si dhe karakteristikat dhe procedurat e revizionit tëaktivi- teteve të marketingut


12/415

PËRMBAJTJA

PËRMBAJTJA............................................................ 9

PJESA I

HYRJA...................................................................13

1..................................... ̀ i ̀i M#R"Eb i`( E ME`#ME`b M#R"Eb i`(1+

2...................................................P RESi i ME`#ME`bi b M#R"Ebi`(b2

EbgR# "`bRLLESE .................................................... 2-

PJESA IIELEMENTE TË PROESIT TË !"HËHE#JES MEA$TI%ITETET

E MAR$ETIN&!T...........................................................'9

1................................................................# `#L# E M`S%E bRE(b#RE11.1.........................Nevoja për zgjedhjen e tregjeve të destinuara

33

1.2..........................................................Strategjia e marketingut

361.3...............................................................Taktika e marketingut 3

1.!........................................................."rganizimi i marketingut 3

1.#......................................$ontro%%i i aktiviteteve të marketingut !1

PgEbjE "`bRLLESE ..........................................................

PJESA III

ANALI(A E M!N"ËSI%E TRE&TARE..........................)*

1...............................................................................L LjEb E bRE(b1.1...................................................Ndarja & tipo%ogjia e tregut

!'

1.1.1..............................breet sipas aspekteve hap&sinore

1.1.2.................................breet sipas aspektit t& mallrave..................................................................................

1.1............................ breet sipas dimensionit hap&sinor+0


13/415

1.1... breet sipas teknikave dhe institucioneve tretare+0

1.2.................................................................Tregu konsumues#!

1.3.....................................Tregu (i punës) prodhues * shër+,es#6

2............................S jELLj# E PjESM#RRS%E ` bRE(` PRES * SR!gES+-2.1.........................................$arakteristikat e tregut industria%

#-

2.2...jesëmarrësit në pro/esin e +%erjes në tregun prodhues *shër+,es..........................................................................60

2.3................................................aktorët e pro/esit të +%erjes62

2.!..............................................Marrja e vendimeve për +%erje63

2.#.Spe/ikat e tregut të stërshitësve dhe tregu i urnizimeve pu+%ike.............................................................................6'

2.+.1................................Speci)kat e treut t& st&rshit&sveN

2.+.2.................Speci)kat e t& treut t& furniimeve pu$likeN-

..........................................................................LMbiMi i bRE(bN

3.1...........................................Nevoja për hu%umtimin e tregut .........................................................................................'0

3.2..................ro/esi dhe metodo%ogjia e hu%umtimit të tregut '2

3.3......................................Metodat e zgjedhjes së të dhënave''

..1.......................................................................%&shtrimi

..2................................................"ontrollimi Ot& provuarit-0

3.!..........................................Sistemi inormativ i marketingut -3

.............................SE(ME`biMi E SELE"i`iMi i bRE(jE%E b ESbi`#R#--!.1...................................................Matja e kërkesës së tregut

--

!.2.....................4asja e përgjithshme e segmentimit të tregut 0

!.3..........................................Mode%et e segmentimit të tregut 3


14/415

!.!...................................ro/edurat për segmentimin e tregut #

!.#........................................$riteret për segmentimin e tregut '

!.#. ër/aktimi i tregjeve të destinuar................................102PgEbjE "`bRLLESE .................................................... 10

PJESA I%

PLANI+I$IMI I A$TI%ITETE%E TË MAR$ETIN&!T......1,*

1.................................`E%j# E PL#`"Mb b #"b%bEbE%E b M#R"Eb`(b101.1............................................%anikimi aatgjatë * strategjik

1121.2.........................................%anikim rrjedhës * aatshkurtër

11-1.3.......................................ërm+ajtja e p%anit të marketingut

11EbgR# "`bRLLESE..................................................12

PJASA %

STRATE&JIA E MAR$ETIN&!T................................1'*

1................................................PRM!#jbj# E SbR#bE(jS S M#R"Eb`(b121.1.......................5oje theme%ore të strategjive të marketingut

1321.1.1........................Strateia e marketinut e poicionimit

11.1.2. Strateia e sementimit t& treut dhe strateia p&r

diferencimin e prodhimit.....................................................................11.1........Lloet themelore t& strateive p&r p&rvet&simin e

treut......................................................................11.2. Strategjitë e marketingut në varshmëri nga pozita e

ndërmarrjes nga tregu... 13-

1.2.1.........................................Strateit& e liderit t& treut

101.2.2..........................Strateia e s)duesve t& ndrshimeve11

1.2....................................................Strateia e p&rcelles11

1.2............Stratei t& plot&simit t& $ra&tirave * tretare................................................................................12

1.3........................................................Lloe tera t& strateive11..1...........................Stratei e udh&he'es me harhimet

1


15/415

1..2..................................................Stratei e diferencimit1+

1.....................................................Strateit& e fokusimit1N

1..........................................................Strateit& e rrites1N1..+.......................................................Strateit& aresive

1-

1..N......................................................Strateit& luftarake1+0

1......................................................Strateit& m$rot&se1+1

PgEbjE "`bRLLESE ................................................ 1+

PJESA %ITA$TI$A E MAR$ETIN&!T - !"HËHE#JE MEINSTR!MENTET

E MAR$ETIN&!T.........................................................1**

1.....................................................................%E`MEb PR PRM`1+1.1.............................rodhimi në kon/ep/ionin e marketingut

1#'

1.2.......................................endime për miksin e prodhimeve162

1.3.............................................endime për %injat e prodhimit 16#

1.3.....................................endimet për shenjat e prodhimeve16-

1..1............................................"arakteristikat e prodhimit1N

1..2............................................Marka O$rendiQ e prodhimit1

1..........................................................Paketimi i mallrave1-1

1....................................................Servisimi i prodhimeve1-

2........................................................%E`iMi PR MiMEb E PRiME%E112.1.......................7sen/a e 8mimit si instrument i marketingut

11

2.2..................................endimet për për/aktimin e 8mimeve12

2.2.1...............................edha n& formimin e çmimeve1


16/415

2.2.2.........................................................#nalia e k&rkes&s1+

2.2.....................................................#nalia e harhimeve1N

2.2...............................#nalia e çmimeve t& konkurrenc&s12.2.+....edha e metodave p&r p&rcaktimin e çmimeve

1-2.3............................................................Modikimi i 8mimeve

206

2..1.....................................ormimi eora)k i çmimeve20N

2..2 Sistemi i pun&ve dhe $oni)kimeve....................202..................................ormimi çmimeve diskriminuese

20-2....................ormimi i formave t& posaçme t& çmimeve20

2.!.....................................endimet për ndërrimin e 8mimeve20

....................................................% E`iMEb PR "#`#LEb E iSbRi!iMi b2121.1. Nat,ra e kana%eve të distri+uimit.................................212

3.1....................endimi për krijimin e kana%eve të distri+uimit 21#

3.2..................................endimet për modikimin e kana%eve222

3.3...............endimet për zgjedhjen e kana%eve të distri+uimit 22!

..1. %endimet p&r edhen e kanaleve t& distri$uimit n&shite me pakic& 22N

3.3.2........endimet për zgjedhjen e kana%eve të shitjes meshumi/ë...................................................................23#

...................................................%E`iMEb PR #"bi%i bEbEb PRM%ESE2!.1...................................ër/aktimi i 9ë%%imeve të promovimit

23

!.2...............................endimet për +uxhetin e promovimeve2!1

!.3..........................................................endimet për porositë2!!

!.!.............................................................endime për mediat 2!#

!.#...................Matja e eekteve nga investimet në promovime2!

PgEbjE "`bRLLESE ..................................................... 2+2


17/415

PJESA %II

OR&ANI(IMI I MAR$ETIN&!T....................................'*3

1..................................................P#RiMEb E R(#`iiMi b b M#R"Ebi`(b

2++1.1............Strategjia e krijimit të orientimit të marketingut nëndërmarrje.....................................................................2##

1.2............ormat e organizimit të marketingut në ndërmarrje2#-

PgEbjE "`bRLLESE....................................................2N

PJESA %III............................................................'9

$ONTROLLIMI I MAR$ETIN&!T..............................'9

1......................................................LLjEb E "`bRLLb b M#R"Eb`(b

211.1...............................$ontro%%imi i aktiviteteve të p%anikuara2'6

1.2......................................................$ontro%%imi i renta+i%itetit 2-0

1.3.............................................................$ontro%%imi i suksesit 2-1

2.!. $ontro%%imi i strategjive................................................2-3

2.." #R#"bERSb"#b E PRER#b E RE%`b b #"b%bEbE%E b M#R"Eb`(b2-+

PgEbjE "`bRLL#SE........................................................2-N

+JALORI I +JALË%E "HE SHPREHJE%E TË MAR$ETIN&!T..........................................................................'/0

LITERAT!RA........................................................ '9'


18/415

13

PJESA I

H1RJE


19/415

PASQ1RA E PËRMBAJTJES

N-67-47 5(! !#!46/ ! /r%!"74*"

Pr-6!#7 7 !4/8(!4"7" "ë /r%!"74*"

QËLLIMET E MËSIMIT

Pas leximit të kësaj pjese, ju duhet të jeni të aftë:

"ë 5i4i #! '95- "ë "(-"ë 4-6i-4i /r%!"i4 5(! 6il/ ë#("ë !#!46/ !

"i+ "/ %*2"-4i !#!46ë4 ! !4/8(!4"i" "ë /r%!"i4*"

"ë )ë4i 5/llii4 45ër+!" 4-6i-4i" /r%!"i4 5(! !4/8(!4" /r%!"i4*


20/415

:. N-6i-4i /r%!"i4 5(! !4/8(!4" /r%!"i4*

5ër marketingunnuk ekziston asnjë përkufizim i përgjithshëm i pranu- ar Megjithatë, theksohet se marketingu, më tepër se cilido funksionështë në kontakt me blerësit

.ot, thjesht mund të thuhet se marketingu është kudo :ormalishtapo jo formalisht, njerëzit dhe organizatat janë të angazhuara në një numër shumë të madh aktivitetesh, që quhen marketing Marketingu është funksi-on thelbësor për arritjen e suksesit në $farëdo biznesi 2i ka ndikim nësjelljen dhe jetën e përditshme të njerëzve, mbi mën#rën se si vishen, siushqehen dhe si komunikojnë %hjesht ai është kudo

7kzistojnë shumë përkufizime me të cilat autorë të ndr#shëm tentojnëqë ta japin ndihmesën e t#re në pasq#rimin sa më të thjeshtë, duke u nisur nga ajo se me marketingun duhet të kuptohen, gjegjësisht të njihen nevojat,të krijohen vlera, të komunikohet dhe deri te blerësit të përcillen kënaqësi

5ër marketingun, më thjeshtë thuhet se është funksion me ndihmën esë cilit, deri te blerësit dërgohet kënaqësi dhe realizohet profit

;" është marketingu1<

.hikuar nga aspekti i menaxhmentit, marketingu shpeshherë është sqa-ruar si =dituri për shitjen e prodhimeve> por njerëzit shpesh befasohen kur dëgjojnë se shitja nuk është pjesa më e rëndësishme e marketingut .hitjaështë vetëm një pjesë nga aktivitetet e marketingut +ëllimi i marketingutështë, që shitja të bëhet e panevojshme

1 5ërgjigja e kësaj $ështjeje jepet me përpunimin e përkufizimeve të ndr#shme të dhëna për marketingun nga ?etleri në librin =Marketing Menagement> %@elve 7dition, 5reti-ce Aall, /00B, faqe C - D, si dhe përkufizimet që për marketingun i jep .hoqata 2merikane

për marketing 2M2 - 2merican Marketing 2ssociation &në këtë shoqatë janë të anëtarësuar


21/415

profesionistë, q#tetarë akademikë, hulumtues nga mbarë bota dhe Eikipedia :ree7nciklope- dia, përkufizime /010


22/415

5atar 9raker, teoricien nga fusha e menaxhmentit, për marketingunthotë =+ëllimi i marketingut është që sa është e mundur më mirë ta njohëdhe ta kuptojë se cilat prodhime blerësit duan dhe t"ua shesin at#re>Marketingu duhet ta ketë si rezultat zbulimin e blerësit që është i gatshëm të blejë

=Marketingu është proces me ndihmën e së cilit kompanitë përcaktojnë se cilat prodhime dhe shërbime janë me interes për blerësit, cilatstrategji t"i shfr#tëzojnë gjatë procesit të shitjes, si të komunikojnë dhe si tazhvillojnë biznesin> Marketingu është proces i integruar nëpërmjet të cilit

kompanitë krijojnë vlera për blerësit dhe ndërtojnë raporte afatgjata meqëllim që të përfitojnë vlera nga blerësit Marketingu shfr#tëzohet që tëidentifikohen blerësit, të mbahen dhe të kënaqen> =!ocioni marketing sikoncept, përfshin gjithë atë që mundëson që të realizohen qëllimet eorganizatës me kënaqjen e nevojave dhe dëshirave të blerësve, duke udërguar kënaqësi blerësve> =Mar- ketingu është proces menaxhmenti, i cili iidentifikon, vlerëson dhe i kënaq nevojat e blerësve dhe krijon profitF

5ër atë se $"është marketingu sipas përkufizimeve të dhëna, jepet :igu-ra në vijim


23/415

2 4sht4 562eti78u9 $474si e ;


24/415

e rastit dhe niset nga pikëpamja se pjesa më e madhe e aktiviteteve janë nëni-


25/415

vel të ndërmarrjeve dhe në të duhet të inkorporohen koncepcionet e marke-tingut nëpërmjet të instrumenteve, që pastaj të organizohen dhe të zbatohennë praktikë jatë saj ekzistojnë procedura të ndr#shme në sqarimin eesencës së marketingut, që në masë të madhe dalin nga mën#ra në të cilënsqarohet esenca e konceptit të marketingut

=Marketingu është proces i planifikimit, i realizimit të koncepcioneve,udhëheqjes së politikave të $mimeve dhe shpërndarjes së ideve, mallravedhe shërbimeve si dhe zbatimin e ndërrimeve me qëllim që të kënaqen njënga një nevojat, qëllimet e organizatës dhe të shoqërisë në përgjithësiF/

5ërkufizimet e dhëna dhe sqarimet për marketingun, tregojnë për gjerësinë dhe gjithë përfshirjen e tij të hapësirës dhe aktiviteteve, si dheveprimtaritë ku në përgjithësi ai zbatohet apo duhet të zbatohet, me qëllim tërealizimit të punës së suksesshme :ushat e zbatimit të marketingut mund të paraqiten në fotografinë në vijim/


26/415

/ Michael 8 Gzinkota and Masaaki ?otabe Marketing Management / nd 7ditionH Ghap-ter 1 (vervie@ of Marketing, .outh, Eestern Golege, /00I, sllajde


27/415

Sh46;i5ep6ou2te

E2o7o5i+i65 t4 =o8


28/415

2

,i*r/


29/415

2

Marketingu paraqet marrëdhënie aktive në punën tregtare tësubjekteve, e cila niset nga nevojat dhe kërkesat e konsumatorëve dhe ngadomosdoshmëria për realizimin e rezultateve pozitive të punës ?# është

proces i ndërrimit, në të cilin deri te konsumatorët distribuohen vlerat dhekomunikohet me to 5ikëpamja e këtillë e qasjes së marketingut tregohet nëfotografinë në vijim


30/415


,i*r/ =$

MARKETINGU

%


31/415

//

,i*r/ >$ Kompleksi i marketingut

%e7i5e t4shu5t t476ysh5e

+2to64 t4shu5t4

Pes4 i5e7sio7e26yeso6e t4562eti78ut

Shu542sio7e

$u6i2oho6

+2to64t4 @sht45

urimi Michael 8 Gzinkota and Masaaki ?otabe Marketing Management /nd

7ditionH Ghapter 1 (vervie@ of Marketing, .outh, Eestern Golege, /000

Menaxhmenti i marketingut&udhëheqja dhe drejtimi me aktivitetet

e marketingut' është proces i ndërlikuar në të cilin duhet të realizohenqëllimet e marketingut ?# proces në kushtet bashkëkohore të ekonomizimit,në të vërtetë i përfshin të gjitha aspektet e punës së subjekteve ekonomikedhe jo- ekonomike, për derisa në punë niset nga kënaqja e dëshirave dhenevojave të konsumatorëve, gjegjësisht të shfr#tëzuesve ?jo do të thotë sevetëm në mën#rë të tillë të punës mund të bëhet fjalë për marketing

menaxhmentin, gjegjësisht vetëm nëse aktivitetet realizohen në bazë të parimeve të marketingut Marketing menaxhmenti është disiplinë e


32/415

/3

biznesit, e cila është e orientu- ar kah zbatimi praktik i teknikave tëmarketingut dhe kah udhëheqja me mjetet dhe aktivitetet e marketingut nëfirmë


33/415

B


34/415

;. Pr-6!#i i !4/8(!4"i" "ë /r%!"i4*"

5rocesi i menaxhmentit të marketingut &udhëheqje dhe drejtim me ak-tivitetet e marketingut' ngushtë është i lidhur, apo më saktësisht, rrjedh ngavënia e proceseve të përgjithshme të udhëheqjes dhe drejtimit mendërmarrjen, gjegjësisht me organizatën apo institucionin

Menaxhmenti i marketingut përkufizohet33 si =proces i planifikimitdhe i kr#erjes së koncepteve, politikës së $mimeve, promovimit dheshpërndarjes së prodhimeve, shërbimeve dhe ideve, me qëllim që tërealizohet procesi i ndërrimit me grupin e destinuar të konsumatorëve, qëduhet të kënaqen dhe të realizohen qëllimet e organizatësF

Menaxhmenti i marketingut i përmban të gjitha aktivitetet që janë tëdomosdoshme që të planifikohet, realizohet dhe të kontrollohet realizimi iak- tiviteteve të marketingut

5lanifikimi i marketingut përfshin vënien e vizionit, të qëllimit dhedet#rave, zgjedhjen e tregut të destinuar dhe zhvillimin e marketing miksit8ealizimi i aktiviteteve të marketingut do të thotë realizim i planit të marke-tingut me vënien e tij në proces të krijimit të aktiviteteve të planifikuara mekr#erjen e masave të det#rave të parashikuara ?ontrollimi i realizimit të ak-tiviteteve të marketingut, përfshin matjen e rezultateve të arritura nga aktivi-tetet e marketingut, krahasimin e rezultateve me det#rat apo standardet dhemarrjen e vendimit se a duhet të ndërmerren aktivitete korrigjuese, në rast se

plani nuk realizohet ashtu si$ është përgatitur

Marketing menaxhmenti kontribuon, që të krijohen një numër më imadh përparësish, të cilat mund të thuhet se përbëhen nga ajo si$ vijon


35/415

3 5aul 5eter, 4amess 9onel# Marketing Management, ?no@eledge and .kills, .trategic5lanning and the Marketing Management 5rocess, Mcra@-AillJKr@inMarketing Manage-ment, Ie, /00L %he Mcra@-Aill Gompanies, Knc


36/415

• aktivitetet e marketingut krijohen në mën#rë sistemore dhe të plani- fikuarH

• me hulumtim të marketingut sigurohen informacionet e nevojshmeH

• shpejt zbulohen dobësitë e marketingut gjatë punës dhe mënjanohenH

• në mën#rë efikase shfr#tëzohet kuadri i marketingut në dispozicionH

• marketingu më mirë integrohet me funksionet tjera në kompaniH

• organizata më mirë pozicionohet te blerësit dhe te konkurrenca dhe në

veprimtarinë që punon

Me menaxhmentin e marketingut realizohen det#rat në vijim)

=ëhet analiza e mjedisit të marketingut dhe hulumtimit të marketin-gut - ?ontrollimi dhe përshtatja ndaj faktorëve të jashtëm, që kanë ndikimnë punën e suksesshme, ndërsa nga më të rëndësishmit mund të përmendengjendja ekonomike, konkurrenca, kushtet juridike - politike dhe socio - kul-turore

5ërkufizohet hapësira e veprimit - përcaktohet madhësia, gjegjësishtgjerësia e tregut, të brendshëm, ndërkombëtar &të jashtëm', të drejtpërdrejtëdhe të ngjashme

ëhet analiza e blerësve - Vlerësohen karakteristikat e blerësve, nevojat dhe mën#rat e t#re të furnizimit dhe përcaktohen grupet e destinuara tëkonsumatorëve me të cilët do të punohet

5lanifikohen prodhimet që janë lëndë e punës së organizatës, ndërsaato mund të jenë prodhime, shërbime, ide dhe të ngjashme hvillohen prodhime, asortiment prodhimesh, krijohet pasq#rë dhe imixh, përkatësishtndërtohet brendi i prodhimeve dhe i organizatës

5lanifikohet distribuomi, ndërtohen marrëdhënie logjistike me ndër-

mjetësuesit, gjegjësisht tregtarët, bëhet distribuim fizik, deponim, ruajtje,transportim dhe alocim të prodhimeve dhe shërbimeve

) 7van, erman Marketing %oda#, Ghapter 1, 2atomic 9og 5ublishing, /00/, sllajde


37/415

5lanifikohet që promovimi, përkatësisht komunikimi me blerësit, meopinionin ndërtohet me ndihmën e propagandës ekonomike, me shitje perso-nale, shitje promovimi dhe me publicitet

5lanifikohen $mimet, me atë që përcaktohet niveli, përkufizohen po-litikat e përcaktimit të $mimeve, dhe udhëhiqet politikë me to si mjet për udhëheqje të luftës konkurrueseF

5rocesi i marketing menaxhmentit, nëse shq#rtohet në thelbësoren etij i përfshin elementet në vijim

•

analiza e gjendjesH• verifikimi i $mimeveH

• përpunimi i programit të marketingut për instrumentet e marketingut,

gjegjësisht të fazës së planifikimit, pastaj• faza e zbatimit të planit, dhe

• faza e kontrollimit në realizimin e rezultateve

Menaxhmenti i marketingut krijohet edhe si proces i marketingut stra-

tegjik dhe i përfshin këto faza

• përcaktimi i misionitH

• analiza e mundësive tregtareH

• zgjedhja e tregut të destinuarH

• verifikimi i $mimeve të marketingutH

• përpunimi i programit të marketingutH dhe

•

zbatimi dhe kontrolli i aktiviteteve të marketingut

Mbi tërë procesin e udhëheqjes dhe drejtimit me aktivitetet emarketin- gut ka ndikim të madh mjedisi në të cilin vepron ndërmarrja, qëmund të shihet në fotografinë në vijim


38/415

,i*r/ @$

Faktorët që ndikojnë në procesin e menaxhmentit tëmarketingut

M@eisie5o86

?2 e2o7o5

i2

N465@et4suesit e

562eti78ut

P6ohi5i

M@eisite27ouesit B


39/415

urimi ?angh#un Noon Marketing Management, 9eveloping and Kmplementing

.trategic Marketing 5lans, /00L sllajde


40/415

P1ETJE KONTROLLUESE$

1 ;"kuptojmë me nocionin marketing<

/ Gilat janë fazat e zhvillimit të marketingut<

3 ;ka paraqet menaxhmenti i marketingut<

) Gilat janë fazat e menaxhmentit të marketingut<

C Gilët janë faktorët që ndikojnë në procesin e menaxhmentit tëmarketingut


41/415

PJESA II

ELEMENTET E PROESIT TËUDHËHEQJES ME AKTIVITETET

E MARKETINGUT


42/415

PASQ1RA

A4/li/ ! *45ë#iC! "r!"/r!

N!C-+/ 2ër +!5(+!4 ! "r!+!C! "ë

5!#"i4*/r S"r/"!+i/ ! /r%!"i4*"

T/%"i%/ ! /r%!"i4*"

Or/4iii i /r%!"i4*"

K-4"r-llii i /%"iCi"!"!C! "ë /r%!"i4*"

QËLLIMET E MËSIMIT

Pas leximit të kësaj pjese, Ju duhet të jeni të aftë:

T/ %*2"-4i /4/lië4 ! *45ë#iC! "r!"/r!

T/ %*2"-4i 4!C-+ë4 ! +!5(+!# #ë "r!+!C! "ë

5!#"i4*/r Të 4+i(!4i ! #"r/"!+i4ë ! /r%!"i4*"

T/ i5!4"i0i%-4i "/%"i%ë4 ! /r%!"i4*"

T/ %*2"-4i -r/4iii4 ! /r%!"i4*"

T/ #(&r"-4i rë45ë#i4ë ! %-4"r-llii" "ë /%"iCi"!"!C! "ë /rF

%!"i4*".


43/415

:. A4/li/ ! *45ë#iC! "r!"/r!

6dhëheqja e marketingutC është proces kompleks, i cili në vete përmban pesë elemente themelore

1 2nalizën e mundësive tregtareH/ Aulumtimin dhe zgjedhjen e tregjeve, të cilët do të jenë objektiv i punës së

ndërmarrjesH3 hvillimi i strategjisë së marketingutH

) 5lanifikimi i taktikës së marketingutH dheC batimi dhe kontrolli i përpjekjeve të marketingut

Analiza e mundësive tregtareështë det#rë e parë në procesin e udhë-heqjes me marketingun !ë thelb, të rëndësishme janë disa $ështje

• analiza e mundësive afatgjate të tregutH dhe

• analiza e mikro dhe makro mjedisit

5ara së gjithash, mikro ekologjinë e përbëjnë të gjithë faktorët qëndih- mojnë dhe ndikojnë në aftësinë e prodhimit dhe të shitjes, ndërsamakro mjedisi përfshn tendenca, të cilat janë në nivelin e zhvillimitdemografik, sistemin juridik - politik etj

Me analizën e mundësive tregtare arrihen disa efekte, para së gjithash,me të zbulohen përparësitë dhe dobësitë, sigurohen kushtet e nevojshme për planifikim afatgjatë, i ndihmohet zhvillimit të planifikimeve të marketingut, përcaktohen përparësitë në hulumtimin e marketingut

Hulumtimi dhe zgjedhja e tregjeve të destinuar

!ë kuadrin e hulumtimit dhe të zgjedhjes së tregjeve të destinuar, duhetgjithashtu të përfshihen më shumë aktivitete

• hulumtimi i rëndomtë i marketingutH


44/415

C Martin 4 ?andes usiness 130%he 5rinciples of Marketing, Gop#right K(( 2ssociates1DDD, sllajde


45/415

3/

• matja e madhësisë së tregut të përgjithshëmH• segmentimi i tregutH dhe• zgjedhja e segmentit më të përshtatshëm

Planifikimi i taktikëssë marketingut është i rëndësishëm për shkak të realizimit të $mimeve të caktuara 5raktika tregon se një varg përcaktimesh strategjike nuk realizohen për shkak të asaj se nuk është e përpunuar taktikë përkatëse azë për përpunimin e taktikës janëkarakteristikat e prodhimit, $mimeve, distribuimit dhe të promovimit

Zbatimi dhe kontrollimi i aktiviteteve të marketingutështë faza e

fundit në udhëheqien e marketingut !ë rast se nuk zbatohet strategjia e plani- fikuar dhe taktika nuk mund fare të realizojë konceptin e marketingutgjatë punës ?ontrollimi prap është element i rëndësishëm për korrigjime në procesin e udhëheqjes

5rocesi i menaxhmentit të marketingut i vështruar nga aspekti i mar-ketingut strategjik përbëhet nga tri faza të posa$me, edhe atë

1 :aza e planifikimitH

/ :aza e zbatimitH dhe3 :aza e kontrollimit

Faza e planifikimit përbëhet nga tre elemente themelore

• analiza e gjendjesH• verifikimi i $mimeveH• përpunimi i programit të marketingutH

5ër të gjitha këto faza janë të domosdoshme informacione përkatëse

Faza e zbatimiti përfshin aktivitetet që vijojnë

• zbatimi i programit të marketingutH• formësimi i organizatës së marketingut

Faza e kontrollimit prap i përfshin elementet në vijim


46/415

33

• matja e rezultateve


47/415

M62eti78uG 7 he 5e7h5e7ti

M62eti78p;ti5i(h=i


48/415

duan të blejnë prodhim të caktuar %regu i destinuar është përmbledhje blerësish,


49/415

të cilët kanë nevoja të njëjta apo të ngjashme apo karakteristika në bazë tëtë cilave kompania vendos që t"i shërbejë, gjegjësisht tu ofrojë prodhimedhe shërbimeFB

5rodhuesi do të mund të dizajnojë program të posa$ëm për $do blerës7dhe pse disa kompani tentojnë që individualisht ta shërbejnë blerësin, prapë se prapë sfida për ballafaqim të këtillë me kërkesat e $do blerësiindividual është shumë joracionale në qoftëse pranohet

%regjet e destinuar zgjedhen në bazë të madhësisë së segmentit dhe

shkallës së rritjes që dëshirohet të realizohet me punën e marketingut 2na-lizohet shitja, shkalla e rritjes dhe parashikimet e përfitimit për segmentet endr#shme, tërheqjen &lakminë' strukturore të segmenteve, vlerësohet efektinga ndikimii konkurrencës, prodhimet substitute në dispozicion dhe fuqia e blerësve dhe furnizuesve, resurset në dispozicion të organizatës, mundësitë e përgjithshme të saj dhe përparësitë që i kanë

:aktorët që ndikojnë mbi zgjedhjen e tregut të destinuar janë paraqitur

në fotografinë në vijim


50/415

B 5hilip ?otler Marketing Managemet, %velve 7ddition, Market .egmentation %argetingO 5sitioning, 5art %hree, Ghapter I, 5rentice Aall, /00I, sllajde


51/415

(8@eh@ e t6e8ut t4 esti7u6

Resu6se t42o5p7is4

N6yshi5e t4p6ohi5it

+> e Di2


52/415

L %he 8ole of KMG in the Marketing 5rocess, /003 Mcra@-Aill Gompanies, Knc,Mcra@- AillJKr@in


53/415

P6oDesi i >8@eh@es s4 t6e8ut t4 esti7u6

Ie7ti?2i5i i t6e8ut 5e 7e=o@ t4 p247sh5e

Se85e7ti5i i t6e8ut

(8@eh@ e t6e8ut si o;@e2ti=

Po>iDio7i5i 5e st6te8@i 562eti78u

3B

,i*r/ :$

urimi %he 8ole of KMG in the Marketing 5rocess, /003 Mcra@-Aill

Gompanies, Knc, Mcra@-AillJKr@in

!ë vend të segmentimit të tërësishëm, kompanitë drejtohen kah gru-

pet më të gjera homogjene tregtarësh, që tregojnë ngjashmëri në sjelljet et#re.egmentimi i tregut mund të bëhet në disa nivele të ndr#shme I

&P' marketingu masovikH

&b' marketingu segmentuesH&c' marketingu subsegmentuesH dhe &$'

mikromarketingu

:.;. S"r/"!+i/ ! /r%!"i4*"

.trategjitë u ndihmojnë ndërmarrjeve që t"i harmonizojnë realizi-min e aktiviteteve me të cilat do të realizohen qëllimet e verifikuara 2ta mestrategjitë e t#re i ripërkufizojnë regullat në zhvillimin e luftës konkurruesetë tregut dhe e rrisin efikasitetin operativ dhe krijojnë profit të caktuar


54/415

3L

I 5hilip ?otler Marketing Managemet, %velve 7ddition, Market .egmentation %argetingO 5sitioning, 5art %hree, Ghapter L, 5rentice Aall, /00I


55/415

!ë kushte të kontinuitetit të ndr#shimeve në mjedisin, ndërmarrjet do-emos duhet që vazhdimisht ta harmonizojnë realizimin e aktiviteteve të t#reme qëllim të mbajtjes së pozitës konkurruese dhe të kenë sukses +ë tëmbahet potenciali realizues, doemos duhet të dihen të gjitha elementet estrategjisë së ndërmarrjes si dhe në $"mën#rë përshtaten aktivitetet endr#shme të saj

+ë të arrihet profiti i dëshiruar dhe të mbahen e të përforcohen pozicio- net e tregut, duhet të arrihet efikasitet i integruar operativ në tëgjitha elementet e strategjisë +ë kjo të arrihet, duhet të bëhen kombinime

të strategjive, të përparohen proceset, të zhvillohet struktura organizativedhe të përsoset teknologjia 7 gjithë kjo bëhet me qëllim që të përgjigjennë kërkesat e blerësve dhë të arrihen qëllimet e dëshiruara

!dërmarrjet, që të mund të punojnë me sukses dhe ta përvetësojnë tre-gun, doemos duhet të ndërtojnë strategji të veta, përshkak të harmonizimit tëinteresave vetanake me interesat e konsumatorëve 2ta duhet të dijnë se si t"ishërbejnë konsumatorët, të mos e lënë pas konkurrencën dhe të dijnë që t"i

mundin konkurrentët +ë të ruhet ekzistuesja dhe të përvetësohet një pjesë ere e tregut, apo treg i ri, patjetër duhet të përfitohen konsumatorët, tëofrohen prodhime dhe shërbime të ndr#shme në mën#ra të ndr#shme dhe tëmbahen lidhjet me konsumatorët

.trategjitë e marketingut patjetër duhet të përgatiten dhe të aprovohen,me qëllim që të verifikohet politika për rritjen e shitjes së prodhimeve dhe tëkrijohet profiti

.trategjia është urë ndërmjet politikës apo nivelit më të lartë tëqëllimeve nga njëra anë dhe aksioneve konkurrente nga ana tjetër .trategjiaështë term, që ka të bëjë me idetë, përvojat, qëllimet, analizat, memoritë, perceptimet dhe parashikimet për realizimin e rezultateve

Me strategjinë bëhen orvatje që të ndërtohen lidhje ndërmjet gjendjessë tashme dhe ardhmërisë së dëshiruar 2jo është rezultat i mundit intelektu-


56/415

al, që ka për qëllim që të sigurojë përparësi në raport me të tjerët dhe të arri-het rezultat më i madh pozitiv në të ardhmen sesa tash


57/415

STRATE&JIA

"ompania

P&rcaktimi i viionitOmarketin orientimiQ $ektivat dhe detratStrateia e plot&

`dikimi n&

konkurrenc&_ he faktor&t ter& t& rrethi* n&s

Marketin strateia dhe taktikat

breu snuesOSementimi, PoicionimiQ

Marketin p&riere P P P PProdhim istri$ucion

PRM`

fert& p&r tre mimi !ler&s

*****eed$ack na reultatet *****

Me strategjinë sigurohen që të koordinohen të gjitha aktivitetet e kom- panisë, të përcaktohet se si do të shfr#tëzohen resurset dhe të sigurohet një pozitë përkatëse në treg

=.trategjia e marketingut mund të përkufizohet si identifikim segmen-teve të dëshiruara të kompanisë dhe zhvillim gjegjës të marketing miksit, qëtë kënaqen segmentet e zgjedhuraFD 5ërkufizimi i këtillë tregohet nëfotografinë në vijim

,i*r/ ::$

urimi 4ason G A Ghen Marketing"s .trategic 8ole in the (rganization, Ghapter3,

Q.chool of usiness dministration onzaga 6niversit#, Krving


58/415

D 4ason G A Ghen Marketing"s .trategic 8ole in the (rganization, Ghapter 3, Q.chool of usiness dministration onzaga 6niversit#, Krving


59/415

:.;. T/%"i%/ ! /r%!"i4*"

%aktika e marketingut paraqet përpunim të hollësishëm të aktivitete-

ve të përditshme, të cilat duhet t"i krijojë kompania, që t"i realizojëstrategjitë e marketingut

7lementi themelor i taktikës së marketingut është marketing mik-si ?ur bëhet fjalë për tregun, duhet të theksohet se konsumatorët dhekonkurrentët, në masën më të madhe, doemos duhet që t"i përcaktojnë prod-himet dhe shërbimet, alokacionin e mjeteve, $mimeve, plasmanit, promovi-mit, gjegjësisht të gjithë elementet e miksit të marketingut, si elemente takti-ke dhe aktivitete operative, me ndihmën e së cilës do të kënaqen kërkesatdhe nevojat e segmenteve të zgjedhura të destinuara

aza e ekzistimit të $do ndërmarrjeje është prodhimi, përkatësisht prodhimet dhe shërbimet me të cilat merr pjesë në treg dhe kënaqen nevojate konsumatorëve 5rodhimet e reja dhe ato ekzistuese, mundësojnë që të rea-lizohen qëllimet e ardhshme të punës 5rodhimet dhe shërbimet kanë ciklin

e vet jetësor dhe në $do fazë të ciklit jetësor, zbatohen strategji të ndr#shmetë miksit të marketingut

+ë të realizojë pjesëmarrje të suksesshme në treg, $do ndërmarrje patjetër duhet të bëjë një zgjedhje optimale kombinimesh të elementeve tëmarketingut &të prodhimit, shitjes, $mimeve, promovimit', me qëllim që t"ikënaqë konsumatorët dhe të krijojë profit

.uksesi i tregut mund të arrihet, gjegjësisht tregu mund të përvetësohet me kombinim të suksesshëm të elementeve të marketingut 2tatë cilët punojnë në punët nga fusha e marketingut, bëjnë kombinime tëndr#shme në prodhimet, $mimet, në promovimin dhe distribuimin

:.=. Or/4iii i /r%!"i4*"


60/415

.truktura organizative e $do subjekti, si dhe e marketingut, luan rolshumë të rëndësishëm në arritjen e suksesit gjatë punës 2jo paraqet shumën


61/415

dhe radhitjen e disa pjesëve të organizatës .truktura organizative efika-se ndihmon që të bëhet koordinimi dhe harmonizimi në veprimin ndërmjetnjerëzve, mjeteve dhe sistemit të komunikimit 2jo i përcjell funksionet dhemundëson që të krijohet punë sa më efikase tregtare

Vënia e e strukturës organizative përkatëse, para së gjithash, bazohetnë nevojat e konsumatorëve, teknologjisë, ndikimit të sistemeve ekonomikedhe veprimit të mekanizmit tregtar !dikimi i faktorëve të mjedisit mbistrukturën organizative përcaktohet në përgatitjen e ndërmarrjes, për përshtatjen e saj kah ndr#shimet e jashtme 8espektimi i faktorëve të

mjedisit do të thotë zgjedhje fleksibile dhe mën#rë e lehtë e përshtatjes sëveprimit

%hjesht, organizata paraqet një grupë njerëzish, të organizuar meqëllim që t"i realizojnë interesat e përgjithshme, të përbashkëta apo atogrupore10 jatë paraqitjes së strukturës organizative të marketingut në njëndërmarrje, duhet t"i kemi paras#sh disa aspekte të rëndësishme për të cilatmendohet, nga të cilat janë

•vizioni:6dhëheqësia e ndërmarrjes përherë ka njëfarë njohurish në kokë se siduhet të punojë ndërmarrja dhe si të paraqitetH

•detyra:$do ndërmarrje punon në përputhje me qëllimet dhe det#rat e vetaH

•vlerat:të gjitha ndërmarrjet punojnë në përputhje me të gjitha vlerat apo

përparësi me qëllim që të gjejnë mën#ra se si t"i realizojnë aktivitetet e t#re?ëto vlera janë personeli apo kultura e ndërmarrjesH

•qëllimet strategjike:2nëtarët e ndërmarrjes përherë punojnë që të

arrijnë një sukses të caktuar apo të krijojnë njëlloj qëllimesh me punë nëkr#erjen e det#rave të vetaH

•strategjitë: !dërmarrjet rëndom përcjellin disa shtigje të përgjithshmeqë t"i realizojnë qëllimet e t#re


62/415

10 Garter Mc!amara asic 9efenitions of (rganisationF, .t 5aul, Minnesota, 1DDD, %heManagement 2ssistennce 5rogram


63/415

!dërmarrja, si tërësi apo si sistem, por në ato korniza edhe marketin-gu ka nënsisteme kr#esore si klasa, resorë, ekipe dhe të ngjashme, ndërsa$donjëri prej t#re ka rrugën e vet se si të punojë vet dhe me nënsistemettjera, me qëllim që të arrihen objektivat e ndërmarrjes

!ënsistemi i ndërmarrjes, gjegjësisht sektori për marketing, paraqetnjë pjesë e cila është formuar që të arrihet qëllimi, ndërsa ajo është puna esuk- sesshme tregtare !ënsistemi ka lloj-lloj rregullash &inpute' h#rëse dheakti- vitete dalëse &autpute', të cilat së bashku mundësojnë që të realizohetqëllimi i dëshiruar i ndërmarrjes 5roceset h#rëse të nënsistemeve të

ndërmarrjeve përfshijnë edhe sigurim resursesh, si$ janë prodhime,teknologji dhe njerëz 2ktivitetet dalëse, në të vërtetë janë rezultatet erealizuara në procesin e punës së nënsistemit ?jo është shitja e prodhimeve,apo shërbimeve, rezultate tjera, pëlqime të bëra për njerëzit, punësime, përmirësime të kushteve jetësore e tjera

5ërskaj aktiviteteve h#rëse dhe dalëse, në ndërmarrjet ka edhe aktivi-tete kth#ese &feedbek' 2to vijnë nga të punësuarit, nga blerësit, nga furni-

zuesit, nga bashkëpunëtorët dhe nga mjedisi më i gjerë në të cilën gjendetndërmarrja &pushteti, shoqëria, ekonomia, teknologjia'

.ot, marketingu në ndërmarrjet organizohet në mën#rë hierarkie, meqëllim që nëpërmjet të rregullave dhe procedurave të hierarkisë, tëudhëhiqet dhe të zhvillohet kontroll i sjelljes së njerëzve 2ktivitetet eorganizuara si njësi më të vogla apo më të ulëta mundësojnë specializim mëtë madh të punëve dhe funksioneve

:.>. K-4"r-lli i /%"iCi"!"!C! "ë /r%!"i4*"

+ë të sqarohet thelbi i kontrollit të aktiviteteve të marketingut, duhetqë së pari e njëjta të përkufizohet si aktivitet dhe si pjesë përbërëse emarketing menaxhmentit, i cili e ka si një nga obligimet e tij në drejtimin eaktiviteteve të marketingut


64/415

)/

=?ontrolli është hallka e fundit në zinxhirin funksional në aktivite-tet e menaxhmentit dhe i sjell funksionet e menaxhmentit në një cikul tërrumbullakësuar ?ontrolli është proces nëpër mjet të të cilit standardet për kr#erjen e det#rave nga ana e njerëzve dhe proceset janë grupuara, të lidhuradhe kr#hen ?ontrolli efektiv shfr#tëzon mekanizma që t"i kontrollojë aktivi-tetet nëse është e domosdoshmeF11

=?ontrolli është proces, i cili në vete përmban katër etapa apo procedura për zbatimin e standardeve, të mbështetura nga organizata,shkrimin apo rregullimin e masave për lajmërim për kr#erjen aktuale të

punëve, krahasimin e punëve me standardet dhe marrjen e masavekontrolluese nëse është e nevojshme1/F

=?ontrolli është $do aksion, që e ndërmerr menaxheri, që t"i përforcojë mundësitë për realizimin e qëllimeve dhe det#rave ?ëto aksionemund të jenë preventive, që të mënjanohen punët e padëshiruara, për derisaato nuk janë lajmëruarH zbuluese, që të zbulohen dhe korrigjohen dukuritë e padëshiruara, të cilat ve$ tani kanë ndodhurH drejtuese, të s#nohet që të mos

lejohet që dukuritë e tilla të paraqiten Me aksionet $ka mund të ndërmerret,kontrolli është forca pozitive e cila përdoret nëpërmjet të njerëzve me qëllimqë të realizohen qëllimet dhe det#rat e parashtruaraF13

+asja e këtillë në përkufiziminit të kontrollit, tregon në krijimin ekatër qëllimeve themelore, edhe atë

• mbrojtja dhe sigurimi i resurseve dhe gjendjes së mirë të ndërmarrjesH

• sigurimi i realitetit të informacioneveH• sigurimi i kr#erjes efikase dhe efektive të det#rave të marketingutH

11 emm# 2llen Management Modern Gontrolling 5roces, 1DDI, artikull1/ ernard * 7rven >%he Gontrolling :unctionF, 9epartment of 2gricurtural 7conomics,

(xio .tate 6niversit# 7xtension, 1DD)13 5olic# and 5rocedures 5olic# .tatement for Gontrolling the (perations of the 2meri-can 6niversit# of eirut, /00/


65/415

• të treguarit e masave për kujdesin rreth realizimit të planeve, politikës,

procedurave dhe respektimit të dispozitave dhe rregullativave

5ër realizim të suksesshëm të funksionit të kontrollit, patjetër duhet tëvihen standarde .tandardet rrjedhin nga funksioni planor 5a dallim se savështirë mund të jetë vënia e standardeve, ato patjetër duhet të bëhen për $dodet#rë të rëndësishme

2ksionet korrigjuese janë të domosdoshme, nëse konstatohet se kr#erja apo realizimi bëhet nën nivelin e verifikuar të standardeve 2po, nëse

supo- zohet se realizimi i punëve do të zhvillohet nën nivelin e standardeve,atëherë ndërmerren aktivitete preventive, që të mos lejohet paraqitja endonjë proble- mi !ëse kr#erja e punëve është më e mirë sesa është paraparë me standarde, do të ishte mirë që të shihet se, vallë nuk është enevojshme që të zvogëlohet tr#snia dhe punët të zhvillohen në mën#rë të pranueshme


66/415

P1ETJE KONTROLLUESE

1 ;ka paraqet analiza e mundësive tregtare<

/ Gila është nevoja e zgjedhjes së tregjeve të destinuara<

3 ;ka përbën procesi i zgjedhjes së tregut të destinuar<

) ;ka është strategjia e marketingut<

C ;ka është taktika e marketingut<

B Gila është esenca e organizimit të aktiviteteve të marketingut<

L Gila është rëndësia e kontrollit të aktiviteteve të marketingut


67/415

PJESA III

ANALIA E MUNDËSIVETË TREGUT


68/415

PASQ1RA E PËRMBAJTJES

Ll-+!" ! "r!+!C!

S+!ll+/ ! 48ë4ë#C! 4ë "r!*4 2r-5(*!# F #(ër)&!#

H*l*"ii i "r!*"

S!!4"ii 5(! #!l!%#i-4ii i "r!*" "ë 5!#"i4*/r

QËLLIMET E E MËSIMIT

P/#leximit të kësaj pjese, Ju duhet të jeni të aftë:

T/ %*2"-4i 45/r+!4 F "i2-l-+i4ë ! "r!*"

T/ 2ër#ëri"4i "r!*4 %-4#**!#

T/ %*2"-4i "r!*4 2r-5(*!# F #(ër)&!#

T/ %/r/%"!ri-4i "r!*4 i45*#"ri/l

T9i i5!4"i0i%-4i 2+!#ë/rrë#i" 4ë 2r-6!#i4 ! ! )l!r+!#

T9i %*2"-4i 0/%"-rë" ! 2r-6!#i" "ë )l!r+!#

T/ %*2"-4i /rr+!4 ! C!45i!C! 2ër )l!r+! F 0//" !

)l!r+!# T/ i5!4"i0i%-4i 4!C-+ë4 2ër (*l*"i "ë "r!*"

T/ %*2"-4i 2r-6!#i4 5(! !"-5-l-+i4ë ! (*l*"ii" "ë "r!*"

T9i 5/ll-4i !"-5/" ! r*)*llii" "ë "ë 5(ë4/C!

Të 4+i(!4i ! #i#"!i4 i40-r/"iC "ë /r%!"i4*"

Të 4+i(!4i ! /"+!4 ! %ër%!#ë# #ë "r!*"

T/ #/r-4i /#+!4 ! 2ër+i"(#(! "ë #!!4"ii" "ë

"r!*" T9i 5/ll-4i -5!l!" ! #!!4"ii" "ë "r!*"

T/ %*2"-4i 2r-6!5*rë4 2ër #!!4"i "ë "r!*"

T9i i5!4"i0i%-4i %ri"!r!" "(!!l-r! 2ër #!!4"ii4 !

"r!*" T/ %*2"-4i 2ër6/%"ii4 ! "r!+!C! "ë 5!#"i4*/r/.


69/415

:. Ll-+!" ! "r!*"

:.:. N5/r+/ – "i2-l-+i/ ! "r!*"

Varësisht nga aspekti i shikimit dhe studimit, tregu apo tregjet, mund tëgrupohen në më shumë grupe !ë esencë ekzistojnë d# lloje tregjesh edhe atë

• %regu konsumuesH

• %regu prodhues - shërb#es &i punës'

5a dallim se për $farë lloji të tregut bëhet fjalë, tregu mund të ndahetnga disa aspekte, të cilat shprehen si1)

1 2spekti hapësinorH/ 2spekti i mallraveH3 2spekti i lidhjeve dhe marrëdhënieveH) 2spekt i institucioneve dhe teknikave tregtare

1.1.1.Tregjet sipas aspektit hapësinor

• lokalH

• regjionalH

• nacionalH

• ndërkombëtarH dhe

• tregu botëror

Tregu lokalështë i kufizuar në një vend dhe i njëjti realisht është

ekzistues, meqenëse është e mundur që për $do ditë të regjistrohen apo tëincizohen raportet tregtare dhe manifestimet &oferta, kërkesa, $mimet' %regulokal paraqet treg në vend konkret 2i është më i dobishmi për prodhuesit e

prodhimeve bujqësore, sepse është më i afërt Me vetë afërsinë është e

rëndësishme kursimi i mjeteve të harxhimit për transport, për dallim ngatregjet tjera ku harxhimet janë shumë më të mëdha


70/415

1) 5ërpunim sipas oshko 4aqoskit =MarketingF, botimi i gjashtë i ndr#shuar dhe i plotë-suar, :akulteti 7konomikH .hkup, /00/, faqe )1 R )I


71/415

Tregu regjional përfshin tregje lokale nga disa të ve$antë, më tëmëdhenj dhe të zhvilluar, të cilët kanë interese të përbashkëta prodhuese dhetregtare, forma dhe konsum të përbashkëta institucional

Tregu nacionalështë ipërcaktuarme kufij shtetërortë një shteti dhe

injëjti në mën#rë statistikore përpunohet dhe përshkak tij ekzistojnë njënumër më i madh të dhënash statistikore %regu nacional posa$ërisht është irëndësishëm përshkak të faktit se është e mundur dhe shpesh i pashmangshëm intervenimi, përshkak të rregullimit të marrëdhënievetregtare Me të përcaktohen kushtet për ekonomizim, të lidhura me

shfr#tëzimin e mjeteve për prodhim dhe fuqinë punëtore, për ndarjen dheshpërndarjen e bruto prodhimit shoqëror dhe fitimit &të ardhurave', për komponentën monetare - kreditore, për import dhe eksport Me masat ekëtilla intervente mund të ndikohet në mën#rë të konsiderueshme në prodhimtarinë, përkatësisht në ofertën, konsumin dhe kërkesën, ndërsa prejsaj varet mën#ra e formimit të $mimeve

Tregu ndërkombëtarështë tregtar apo raport i jashtëm - tregtar

ndërmjet d# a më shumë shteteve !ë varshmëri me atë se si formohenmarrëdhëniet në tregun ndërkombëtar dallohen

•Tregu regjional ndërkombëtar, kur d# apo disa shtete, me kontratë të posa$me

vëjnë regjim të jashtëm - tregtar të posa$ëm, që ka të bëjë me shte- tetnënshkruese të kontratës dhe përcaktohen me marrëdhëniet e përbashkëtame shtetet tjera

•Tregu ndërkombëtar,në të cilin marrëdhëniet ndërmjet ofertës dhe

kërkesës vehen në bazë të normave të përgjithshme ekzistuese, zakoneve dhesjelljeve të ndërrimit tregtar ndërkombëtar

(bjekt i shitjes apo i blerjes në tregun ndërkombëtar janë mallra aposhërbime, që i kalojnë kufijtë e një shteti !ë tregun ndërkombëtar sipas rre-gullave mbizotëron konkurrencë e madhe si për shitjen e prodhimeve dheshërbimeve, bëhen harxhime më të mëdha, si për transport dhe deponim,ashtu edhe për promovim dhe realizim të aktiviteteve të marketingut 5ër

$do eko- nomi nacionale, tregu ndërkombëtar është shumë i rëndësishëm,meqenëse në të njëjtin bëhet shitje dhe krijohen mjete revizore


72/415

Tregu botëror paraqet përmbledhje të tregjeve nacionale dhe është

in- teresant në aspekt të konsumit të tërësishëm ndërkombëtar &import,

eksport, transit', si dhe përshkak të normave me të cilat rregullohen

tregjet botërore marrëdhëniet dhe mekanizmat tregtare

1.1.2.Tregu sipas aspektit të mallrave

Sipas destinacionit të mallravenë procesin e konsumit të prodhimit,tregu mund të jetë i ndarë në

•Tregu i mallrave për konsum personalnë të cilin bëhet furnizimi ikonsumatorëve me mallra për nevoja të përditshmeH

•Tregu i mallrave për konsum prodhues,në të cilin bëhet furnizimi i blerësveme mallra të domosdoshme për procesin e prodhimit

Sipas llojit të mallravetregu mund të jetë

•i përgjithshëm dhe i përzier, përkatësisht treg universal, në të cilin ve- henraporte ndërmjet ofertës dhe kërkesës të të gjitha llojeve të prodhimit dhe tëshërbimeve

•tregu i specializuarnë të cilin organizohet konsum, gjegjësisht shitjevetëm të një lloj prodhimesh !ë kuadër të kët#re tregjeve si tregje të posa$me, mund të theksohen panairet e specializuar, berzat dhe ankandet

Në varshmëri nga specifikat e mallrave apo shërbimeveqë ofrohen apokërkohen në treg, tregu mund të jetë

• treg parash,ku ofrohen dhe blehen mjete afatshkurtëra finansiare të si-

guruara nëpërmjet të bankave dhe institucioneve tjera financiare, si dhe nga pronarët dhe plasohet në mën#rë kreditore !ë mjetet e marra paguhet njëkamatë e caktuar, e cila sipas rregullave është më e madhe sesa kamata, të

cilën e paguajnë bankat në mjetet e deponuara në to.


73/415

+

•tregu i kapitalitështë treg i mjeteve financiare afatmesme dhe afatgjate dhenë të aktivitetet tregtare realizohen sikurse në berzë

•

tregu devizorështë treg në të cilin bëhet blerje, ndërrim dhe shitje devizash

2i është i organizuar si berzë në të cilin bëhet shitja e devizave dhe e letravetjera me vlerë

•tregu kreditorështë treg në të cilin ofrohen dhe kërkohen kredi, afat-shkurtëra dhe afatgjata

•tregu finansiar paraqet tregun e përgjithshëm të llojeve të ndr#shme tëmjeteve finansiara

1.1.3.Tregje sipas dimensionit kohor

Varësisht nga dimensioni kohornë të cilën krijohen marrëdhëniettregta- re, tregu mund të jetë treg i shkuar, i tashëm dhe i ardhshëm

•tregu i shkuarështë tregu në të cilin në të kaluarën është marrë pjesë dhe nëtë janë kënaqur nevojat e konsumatorëve

•tregu i tashëmështë pjesa e tregut apo tregu në përgjithësi, në tëcilin merret pjesë dhe njëkohësisht kënaqen nevojat e konsumatorëve

•tregu i ardhshëmështë tregu, në të cilin planifikohet, që të merret pjesë

edhe në periudhën e ardhshme, në të cilën do të kënaqen nevojat ekonsumatorëve

1.1.4.Tregjet sipas teknikave tregtare dhe institucioneve

Sipas shkallës së organizimitdhe institucioneve të tregut, tregu mund të jetë

•treg i lirë,treg i cili nuk është i rregulluar, gjegjësisht nuk rregullohet medispozita të posa$me dhe në të kërkesa dhe oferta zhvillohen lirisht

•treg relativisht i lirë,gjegjësisht treg në të cilin raportet ndërmjet ofertës

dhe kërkesës rregullohen, përkatësisht harmonizohen nëpërmjet pla-

nifikimit


74/415

Varësisht nga teknika e krijimit të marrëdhënieve tregtaredhe nga pjesëmarrësit e tregut, tregu paraqitet si direkt dhe indirekt

• tregu direkt apo i drejtpërdrejtë është treg në të cilin ndërmarrjet marrin

pjesë pa ndërmjetësues, d m th se ata në treg prodhimet e veta ua shesinkonsumatorëve të fundit pa pjesëmarrjen e ndërmjetësuesve

• tregu indirekt është treg në të cilin ndërmarrjet marrin pjesë, që do të thotë

se prodhimet e veta ua shesin shfr#tëzuesve të fundit nëpërmjet tëndërmjetësuesve, të ashtuquajtura ndërmarrje tregtare, agjencive dhe pjesëmarrësve të tjerë

Nga aspekti i mundësive për vënien e marrëdhënieve të caktuara

ndërmjet ofertës dhe kërkesës,tregu paraqitet si

• treg i vërtetë, është tregu në të cilin ekziston dhe në të cilin ndërmarrjet

marrin pjesë, përkatësisht paraqiten dhe kënaqin një pjesë të konsumatorëve

• treg potencial, gjegjësisht treg i ardhshëm është tregu në të cilin ndërmarrjet

do të mund të paraqiten në periudhën e ardhshme dhe ta kënaqin një pjesë të

kërkesave të konsumatorëve• teoretikisht, tregu ideal është tregu, në të cilin sipas numrit të konsumatorëve

dhe madhësisë së kërkesës, ndërmarrjet do të mund të paraqiten

Nga aspekti i mundësive për vënien e marrëdhënieve të caktuara

ndërmjet ofertës dhe kërkesës,tregu paraqitet si stabil dhe jostabil

•

treg stabil është tregu në të cilin relativisht ka raporte të pandr#shu- eshmendërmjet ofertës dhe kërkesës, ndërsa $mimet janë të pandr#shueshme nënjë periudhë më të gjatë kohore

• treg jostabil është tregu, në të cilin vjen shpesh deri te ndr#shimet e shpeshta

në raportet ndërmjet ofertës dhe kërkesës dhe si rezultat i saj ndod- hinndr#shime të $mimeve lartë poshtë, gjegjësisht ato ngriten apo ulen në in-tervale mjaftë të shkurtëra kohore


75/415

C/

Sipas grupacionit të blerësve,tregu mund të jetë• tregu i nevojave shprehet si treg në të cilin shiten dhe mund të furnizohen

prodhime për kënaqjen e një lloji të caktuar nevojash ?ëto janë tregje tëashtuquajtura për pajisje sportive, treg për ushqime dietale etjH

• tregu i prodhimeve paraqitet si treg për shitje dhe për blerje të prodhimeve

të caktuara si për shembull treg këpucësh, treg i gjelbërimeve etj

• tregu demografik shfaqet si treg për kënaqjen e grupeve të caktuara

konsumatorësh, si$ janë të rinjtë, sportistët tjerëH

• tregu gjeografik shfaqet si treg i një territori të caktuar gjeografik apo të një

shteti &tregu maqedonas, tregu francez'H

Nga aspekti i strukturës tregtare,tregu paraqitet si

• treg bashkëkohor apo perfekt është tregu, në të cilin ndërrimi bëhet me

$mime tregu, të cilat formohen në bazë të ofertës dhe kërkesës, në të cilin paraqiten një numër i madh blerësish dhe shitësish, ku disa prej t#re nuk janë në gjendje që të ndikojnë në $mimin ?# treg është homogjen .ipasllojeve të prodhimeve që ofrohen për kënaqjen e një nevoje të caktuar,

poashtu ekziston një informim më i madh i pjesëmarrësve të tregut për sasitë dhe $mimet e prodhimeve dhe ka një mobilitet më të madh tëmallrave ?# model i tregut është vetëm supozim teorik për sqarimin eraporteve tregtare

• tregu jo i përkr#er, apo imperfekt paraqet tregun në të cilin vjen derite lidhja e ofruesve dhe blerësve, gjatë së cilës në anën e ofertës apo në anëne kërkesës mund të gjenden nga një, d# apo disa ofrues, përkatësisht blerës?ur ekziston vetëm një ofrues, atëherë paraqitet monopol, për d#-duopol

dhe për tre e më tepër-oligopol dhe poliopol !ëse në anën e kërkesës ështëvetëm një blerës, bëhet fjalë për monopson, për d#-duopson, për tre e mëshumë - oligopson, përkatësisht poliopson .i karakteristika themelore tëtregut jo të përkr#er mund të theksohen prodhime të diferencuara dhe$mime për qëllim të njëjtë, ndikim të rëndësishëm të ofruesve dhe blerësvenë procesin e formimit të $mimeve, relativisht mobilitet më të dobët tëmjeteve


76/415

Sipas asaj se kush merr pjesë në treg,ai mund të ndahet në

•

treg industrial, apo ende si$ quhet treg prodhuesish ose treg i punës, ështëtregu në të cilin marrin pjesë ndërmarrjet që blejnë dhe shesin mallra, të cilatshfr#tëzohen gjatë procesit të prodhimtarisë së prodhimeve tjera

•tregu i stërshitësve, përbëhet nga ndërmarrjet, të cilat blejnë përshkak të stërshitjes me realizim të profitit .tërshitësit blejnë dhe stërshesin lloje të ndr#shme të prodhimeve, përkatësisht të gjitha llojet e prodhimeve që prodhohen, përve$ një pjese të prodhimeve, të cilat prodhuesit ua shesindrejtpërdrejtë konsumatorëve të fundit

•

tregu i furnizimeve shtetërore- këtë treg e përbëjnë bartësit e furnizi-meve për nevojat e organeve shtetërore, para së gjithash për armatën, spita-let shtetërore dhe organet tjera ?# treg karakterizohet me atë, që furnizohen prodhime me asortiment të gjerë dhe të llojeve të ndr#shme, harxhohen mje-te të konsiderueshme financiare të siguruara nga buxheti, ndërsa procedurate blerjes janë në bazë të marrëveshjes së drejtpërdrejtë apo nëpërmjet tëzbati- mit të ankandeve

Sipas mënyrës në të cilën organizohet shitblerja, paraqiten tregje tëcilat quhen

• panaire, të cilat organizohen si tregje dhe paraqiten kohë pas kohe në q#tete

të caktuara dhe në kohë të caktuar !ë to eksponohen mallrat dhenjëkohësisht ato kanë karakter propagandistik (rganizohen si të përgjithshme dhe të specializuara, lokale, nacionale dhe ndërkombëtare

•berzat, janë tregje në të cilat shitet mall me kualitet standard .hitja në

berza është rregulluar me të ashtuquajtura rregulla të berzave, do me thënëuzansa !ë berzat mbahen mbledhje të anëtarëve të berzës, ku caktohet $mi-mi i mallit, që është lëndë e shitjes së berzës erzat paraqiten si tregje mall-rash, tregje kapitali, tregje devizash, tregje aksionesh


77/415

:ormohen si nacionale dhe kombëtare, si dhe të përgjithshme dhe tëspecializuara

•ankandet janë tregje në të cilat mallrat shiten me mbipagim Me page-sën e të drejtës së pjesëmarrjes blehet e drejta për pjesëmarrje në ankand

•tregjet me shumicë janë tregje, në të cilat para së gjithash shiten prod- himeushqimore

•Vendet e tregut&tregjet' janë tregje për shitje, para së gjithash, të prod-himeve të freskëta bujqësore !ë to $mimet relativisht formohen në mën#rëtë lirë

Sipas numrit të konsumatorëveqë shërbehen, tregu paraqitet si

•treg potenciali cili e përbën shumën e konsumatorëve, që shprehin njëfarëinteresi për një ofertë të caktuar tregtare të përkufizuar

•tregu i furnizuar paraqet shumën e konsumatorëve, të cilët tregojnë interes,kanë tëholla dhe thirren në ofertën të caktuar tregtare

•tregu shërbyes paraqet një pjesë të tregut shërb#es për të cilën ndër- marrjetdo të vendosin që ta përcjellin

•tregu i penetruar paraqet shumën e konsumatorëve, të cilët në të vërtetë blejnë ndonjë prodhim

:.;. Tr!* %-4#**!#

%regu konsumues ka numër më të madh karakteristikash, në mesin e tëcilëve posa$ërisht dallohen

një numër më i madh pjesëmarrësishHheterogjenitetHkërkesë finaleH

elasticitet i kërkesës dhe konsumitH

ekzistim të një numri të madh prodhimesh të ngjashmeHekzistimi i një numri të madh nevojashH

sistem të ndërlikuar distribuomi dhe komunikimi


78/415

Numriimadhipjesëmarrësve në tregun e konsumit, paraqitet posa$ërisht në sferën e konsumit !ë treg paraqiten individë konsumatorë,familje me numër të madh nevojash të llojllojshme, nevoja të cilat kënaqennë këtë treg

Homogjenitetii tregut të konsumit, shihet nga aspekti i faktorëve që

ndikojnë në blerjen, para së gjithash nga ata demografik, të cilët kanë të bëjnë me gjininë, moshën dhe vendin ku jetojnë Varësisht nga këta faktorë,formohen nevoja jo të barabarta te konsumatorët, te individët apo familjet9alli- me në konsum bëhen edhe përshkak të karakteristikave etnike, por

gjithash- tu, nën ndikimin e faktorëve të tjerë të konsumit si$ janë atoekonomik &niveli i të ardhurave dhe distribuomi i tij', motivet e blerjes, etjAeterogjenite- ti i faktorëve themelorë të konsumit në masë të madhendikon në nevojën për segmentimin e tregut, si parakusht për funksionimin esuksesshëm të marke- tingutH

Karakteri finali tregut të konsumit rrjedh nga dëshira për blerjen e

mallrave, që shërben për plotësimin e nevojave themelore të konsumatorëve

të cilët kënaqen me zhdukjen fizike të prodhimit, gjegjësisht meshfr#tëzimin e tij 2kti i blerjes dhe konsumi janë aktivitete përfundimtare

8elativishtelasticiteti më i madhi kërkesës dhe konsumit vërehet në

bazë të ngritjes së të ardhurave, që kanë për pasojë rritjen e konsumit Mendërrimin e $mimeve ndodh edhe ndr#shimi i konsumit 8ritja e $mimevesjell deri te zvogëlimi i konsumit të prodhimit konkret dhe anasjelltas

5ër shkak të ekzistimit të një numri më të madh prodhimesh tëngjashmeme destinacion të njëjtë apo të ngjashëm, në tregun e konsumit,

shpeshherë formohen marrëdhënie substituti, gjegjësisht ndërrim, të një prodhimi me një tjetër i cili i kënaq të njëjtat nevoja 5rodhimet, që janësubstitute, në të vërtetë janë edhe prodhime konkurrente, gjatë së cilës rritjae konsumit të një prodhimi sjell deri te zvogëlimi i konsumit të prodhimittjetër që është me të njëjtin destinacion


79/415

5ër shkak të ekzistimit të një numri të madh nevojash të llojllojshme,ekziston një kompleksivitet në ndikimin e e motiveve të blerjes

Aeterogjeniteti, dhe numri i konsumatorëve e ndërlikojnë tërë sistemin

e distribuimit dhe komunikimit, përshkak se është e nevojshme që të investo-het në ndërtimin e strategjisë së marketingut për pjesëmarrje në treg, si dheaspekte tjera të punës së tregut të subjekteve ekonomike

:.


80/415

rave të dobive të përbashkëta, nëpërmjet verifikimit të qëllimeve dhe det#ra-ve të përbashkëta, të politikave dhe procedurave gjatë procesit të blerjes dhetë shitjes, zvogëlimit të harxhimeve dhe rritjes së vlerave që ofrohen apo qëfitohen


81/415

;. S+!ll+/! 2+!#ë/rrë#C! 4ë "r!*4 2r-5(*!# F#(ër)&!#

;.:. K/r/%"!ri#"i%/" ! "r!*" i45*#"ri/l

!ë territorin e marketingut për tregun prodhues - shërb#es, gjegjësisht për tregun industrial si pjesë e tregut të përgjithshëm, në të cilin bëhen tran-saksionet e prodhimeve dhe shërbimeve ndërmjet personave juridik, të cilët janë të destinuar për konsum të mëtejmë në proceset e prodhimtarisë, dallo-hen një varg karakteristikash specifike, si$ janë1C

• të mirat materiale - lëndë ndërrimi në këtë treg, janë të përkufizuara në afat

më të gjatë dhe njëkohësisht, ekzistimi i t#re i vazhdueshëm kohë pas kohe endërron paraqitjen e substituteve dhe ndr#shimin e procesit teknolog- jik, icili kërkon lëndë të para të rejaH

• sasia e mallrave në ndërrimin është shumë më e madhe kur ndërrimi bëhet ndërmjet një shitësi dhe një blerësi në tregun prodhues - shërb#es tëkonsumit, sesa ësht me rastin e tregut për konsum personalH

• vlera e të mirave materiale, të cilat janë lëndë ndërrimi, është shumëmë e madhe kur bëhet ndërrimi ndërmjet një shitësi dhe një blerësi në

treg për konsum prodhues - shërb#es, sesa ajo që bëhet ndërmjet

blerësve dhe shitësve të cilët ndërrohen në tregun për konsumin

personalH

• numri i pjesëmarrësve në qarkullimin e mallrave &shitës dhe blerës'është i vogël, sa që saktësisht dihet se kush janë blerësit, dhe kush janëshitësit e prodhimeve të shkëlq#eshme !ë tregun e konsumit personal,

shitësit janë të njohur, ndërsa blerësit për $do ditë ndërrohenH• gjerësia e tregut për konsum prodhues - shërb#es në kuptim hapësinor

është shumë më e madhe dhe shtrihet në atë ndërkombëtar, gjegjësisht në pla- nin ndërkontinentalH

• kr#erja e ndërrimit në këtë treg zhvillohet me ndërmjetësimin e

shërbimeve mirë të organizuara dhe të specializuara, ndërsa procesi indërrimit në tregun për konsum personal, rëndom realizohet nëpërmjet të&drejtpërdrejtë' kontakteve të shitësve dhe blerësveH


82/415

1C 5ërpunim sipas oshko 4a$oskit =MarketingF, botimi i gjashtë i ndr#shuar dhe i plotësuar, :akulteti 7konomik .hkup, /00/, faqe C1 - C)


83/415

• lidhjet e punës ndërmjet pjesëmarrësve të tregut për konsum prodhues janë

shumë më të zhvilluara, më të forta dhe janë të bazuara në një periudhë mëtë gjatë kohoreH

• frekuenca e furnizimit është më e rrallë në ndërrim në tregun e konsumit për

prodhim - shërbimH

• nevojat për ndonjë mall të caktuar janë më të përhershme në këtë treg, për

derisa në tregun për konsum personal më i shpeshtë është ndr#shimi edheatë varësisht prej ndërrimit të ofertës, faktorit kohor, faktorëve të ndr#shëm psikologjik dhe faktorëve të tjerëH

• njohja e tregut në të cilin ofrohen prodhimet, më e përcaktuar është në

tregun për konsumin prodhues - shërb#esH• më themelore janë hulumtimet e mëparshme të kërkesës potenciale në fazën e

qasjes drejt prodhimit të prodhimit të ri, meqenëse në p#etje janë in- vestimemë të mëdha mjetesh

?ëto shenja specifike të tregut për konsumin prodhues - shërb#es janëtë pranishme dhe të rëndësishme për segmentimin e tregut !ga aspekti istrategjisë së përgjithshme të marketingut si specifika më të rëndësishme

dallohen

•realizimi i kërkesës së tregut për konsumin prodhues- shërb#es nga kërkesae tregut për konsum personalH

•elasticitet më i vogëlnë pikëpamje të ndërrimit të $mimit të tregut për konsum prodhues - shërb#es, në krahasim me tregun për konsum personal

.humë tregje për konsume prodhues - shërb#es kanë kërkesë joelastikeqë do të thotë se kërkesa e përgjithshme për shumë prodhime për konsumin prodhues - shërb#es nuk i nënshtrohet ndikimit të madh të ndërrimeve të$mimeve, posa$ërisht në afat të shkurtër1

•relativisht numër më i vogël blerësish dhe shitësishnë tregun për konsum prodhues - shërb#es në raport me tregun për konsum personalH

•lidhja e marrëdhënieve horizontale dhe vertikale, përkatësisht d#di-

menzionimi i tregut për konsum prodhues - shërb#esH


84/415

N

• në tregun për konsum prodhues - shërb#es ekzistojnë raporte të shpre- hura

reciproke në ndërrimin, gjatë së cilës disa blerës të caktuar të disa prod-

himeve njëkohësisht janë edhe shitës të prodhimeve të tjera të subjekteve tënjëjta ekonomike, gjë që mund të kenë pasoja pozitive dhe negative dhe• ndikimi më i madh i grupeve të caktuara dhe funksionet e blerjes në tregun

për konsum prodhues - shërb#es, rrjedhin nga nevoja për blerjen të marrin

pjesë specialistë të caktuarapo grupe njerëzish, përkatësisht institu-cione 5ër shitësit është me rëndësi të dinë se kush e sjell vendimin për blerje, që të mund ta përshtatin programin vet të marketingut drejt kërkesavetë t#re

;.;. P+!#ë/rrë#i" 4ë 2r-6!#i4 ! )l!r+!# 4ë "r!*4 2r-5(*!# F#(ër)&!#

%regu prodhues - shërb#es përbëhet nga ndërmarrjet apo organizatat,të cilat blejnë mallra apo shërbime me qëllim që t"i shfr#tëzojnë në prodhimin e prodhimeve tjera, të cilat pastaj do të shiten, huazohen, apo do

tu dërgohen firmave apo organizatave tjera

%regun prodhues - shërb#es, gjegjësisht tregun e punës e përbëjnë

• lerësit industrialH

• KndustrialistëtH

• !dërmjetësuesitH

• .hërbimet shtetërore


85/415

B


86/415

B/

Knstitucionet shtetërore si pjesë nga tregu prodhues - shërb#es e përbëjnë të ashtuquajturin treg të furnizimit publik, në të cilin marrin pjesëinstitucionet si$ janë ministritë, agjencionet e ndr#shme shtetërore, spitalet,shkollat, policia, dhe armata

;.


87/415

B3

faktorëve personal, kulturor, ekonomik, sociologjik e tjerë, të cilët posa$ërisht vijnë në shprehje gjetë blerjes në tregun për konsum personal


88/415

;.=. M/rr+/ ! C!45ii" 2ër )l!r+!

lerësit e tregut për konsum prodhues - shërb#es rëndom ballafaqo-

hen me vendimemë komplekse për blerje .hpesh, furnizimet përfshijnë sasimë të mëdha parash, $ështje komplekse ekonomike dhe teknike dhe ndiki-me të ndërsjella ndërmjet shumë njerëzish në shumë nivele në organizatën e blerësit !ga shkaku se furnizimet janë më komplekse, të subjekteve afariste

- blerësve u nevojitet kohë më e gjatë që t"i sjellin vendimet e t#re për të blerë

5rocesi i blerjes të subjekteve afariste ka tendenca që të jetë më formal

në krahasim me procesin e blerjes së konsumatorëve në tregun për konsum personal :urnizimet e mëdha të subjekteve afariste, rëndom kërkojnë speci-fikacione detaje të prodhimeve, zgjedhje të kujdesshme të furnizuesve dhele- jim formal

9he në fund, në procesin e blerjes në subjektet afariste, blerësi dhe

shitësi shpesh herë janë shumë më të varurnjëri me tjetrin Marketuesit etregut për konsum personal, rëndom janë të larguar nga klientët e t#re, për

kundër t#re, marketuesit e tregut për konsum të prodhim - shërbimit bashkëpunojnë ngusht me klientët e t#re gjatë të gjitha fazave të procesit të blerjes

.ubjektet ekonomike në numer të madh rastesh ofrojnë prodhime në tëd# tregjet, në tregun e prodhim - shërbimit dhe në tregun për konsum perso-nal ?jo rrjedh nga nat#ra e prodhimeve, të cilat në mën#rë të nd#shmemund të shfr#tëzohen si dhe për shkak të zvogëlimit të rrezikut nga puna

vetëm në njërin treg, për shkak se zhvillohen linja të posa$me, të cilat nëmën#rë tekno- logjike janë të lidhura me prodhimtarinë e prodhimeve për konsumin prodhues - shërb#es

.ubjektet afariste - blerësit gjatë ndërmarrjes së furnizimit ballafaqohen me shumën e tërë të vendimeve !umri i vendimeve varet ngalloji i situatës së blerjes

Vendimi për blerje në tregun për konsum prodhues - shërb#es meretnëpërmes të fazave në vijim


89/415

,i*r/ :i5esh

(8@ eh@ eCu67i>uesit

(8@ih@ ep6o;


90/415

rezultat i sht#tjeve të brendshme, të jashtme &ide të reja, të cilat mund tërrjedhin nga panaire tani më të vizituara, lloje reklamash etj' dhe tëngjashme

Përshkrimi i përgjithshëm i nevojës - !ë këtë fazë, marketuesi vigjilent

prej kur ta njohë nevojën,

marketing i marketing menadzment za 3_alb_print

Documents