markat tregtare - · pdf fileintelektuale, si dhe historinë e cila shpiu deri te krijimi...

s

Qershor 2014

Markat tregtare

Manual trajnimi:

Markat tregtare

HEQJE E PËRGJEGJËSISË

Përmbajtja e këtij manuali është vetëm përgjëgjësi e Checchi and Company Consulting, Inc., ndërsa pikëpamjet e

autorit nuk pasqyrojnë medoemos pikëpamjet e Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar

apo të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.

Ky publikim mund të riprodhohet, shumëzohet ose të transmetohet në mënyrë elektronike, mekanike, të

fotokopjohet apo të inçizohet vetëm me kusht që atributi ndaj USAID-it dhe Programit të USAID-it për përmbarim

dhe legjislacion komercial (CLE) ceket shumë qartë në çdo kopje të bërë apo të shpërndarë.

Tabela e përmbajtjes

HYRJE NË KURSIN PËR MBROJTJEN DHE ZBATIMIN E MARKAVE TREGTARE ............................ 1

PASQYRË ................................................................................................................................................................................................ 2 OBJEKTIVAT MËSIMORE ....................................................................................................................................................................... 2 RRETH KËTIJ KURSI ............................................................................................................................................................................... 2 METODOLOGJIA E TË MËSUARIT ........................................................................................................................................................ 2 KUSHTET E PJESËMARRJES .................................................................................................................................................................... 2 PËRMBLEDHJE ........................................................................................................................................................................................ 2

MODULI 1: ................................................................................................................................................... 3

BAZAT DHE QËLLIMET E MARKAVE TREGTARE ............................................................................... 3

1.1 PASQYRË ............................................................................................................................................... 4

1.2 OBJEKTIVAT E MËSIMIT ..................................................................................................................... 4

1.3 USHTRIMI 1: PËRVOJA NGA JETA E PËRDITSHME ....................................................................... 4

1.4 PRONËSIA INTELEKTUALE DHE MARKAT TREGARE: HISTORIKU ......................................... 5

1.5 FUNKSIONI I MARKAVE TREGTARE DHE NDIKIMI I TYRE NË ZHVILLIMIN E EKONOMISË 6

1.6 PËRMBLEDHJE ...................................................................................................................................... 8

MODULI 2: ................................................................................................................................................... 9

LIGJI PËR MARKAT TREGTARE I KOSOVËS ......................................................................................... 9

2.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 10

2.2 OBJEKTIVAT E MËSIMIT ................................................................................................................... 10

2.3 PËRKUFIZIMI I MARKAVE TREGTARE ........................................................................................... 10

2.4 INSTRUMENTET KRYESORE NDËRKOMBËTARE DHE ATO TË ACQUIS

COMMUNAUTAIRE TË BE-SË ............................................................................................................... 11

2.5 LIGJI PËR MARKAT TREGTARE I KOSOVËS DHE PËRPUTHSHMËRIA E TIJ ME

INSTRUMENTET NDËRKOMBËTARE DHE TË BE-SË PËR MT-TË .................................................. 13

2.6 USHTRIMI 2: LLOJET E MARKAVE .................................................................................................. 23

2.7.PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 24

MODULI 3: ................................................................................................................................................. 25

KUSHTET PËR REGJISTRIMIN E MARKAVE TREGTARE .................................................................. 25

3.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 26


3.3 KUSHTET PËR REGJISTRIMIN E MARKAVE TREGTARE ............................................................ 26

3.3.1 PARAQITJA GRAFIKE E SHENJAVE............................................................................................................................................. 27 3.3.2 DALLUESHMËRIA ....................................................................................................................................................................... 28

3.4 KUSHTET NEGATIVE PËR REGJISTRIMIN E MARKAVE TREGTARE ....................................... 30

3.4.1 PENGESAT ABSOLUTE PËR REGJISTRIMIN E MARKAVE TREGTARE ......................................................................................... 30 3.4.2. PENGESAT RELATIVE PËR REGJISTRIMIN E MARKËS TREGTARE ............................................................................................. 33

3.4.2.1 Markat e mirënjohura sipas nenit 6bis të Konventës së Parisit ........................................................................ 34

3.5 USHTRIMI 1: SPEKTRI I DALLUESHMËRISË (MARKAT ME FJALË) ........................................... 38

3.6 USHTRIMI 2: MARKAT E NJOHURA ............................................................................................... 39

3.7 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 41

MODULI 4: ................................................................................................................................................. 42

REGJISTRIMI I MARKAVE TREGTARE .................................................................................................. 42

4.1 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 43

4.2 OBJEKTIVAT MËSIMORE .................................................................................................................. 43

4.3 REGJISTRIMI I MARKAVE TREGTARE NË ZYRËN PËR PRONËN INDUSTRIALË TË

KOSOVËS (ZPI) ........................................................................................................................................ 43

4.4 MARRËVESHJA E KLASIFIKIMIT NICE ........................................................................................... 46

4.5 REGJISTRIMI NDËRKOMBËTARË I MT: SISTEMI I MADRIDIT ................................................... 47

4.5.1 HISTORIKU DHE KUSHTET PËRMBAJTJESORE ......................................................................................................................... 47 4.5.2 HAPAT PËR TË APLIKUAR PËR REGJISTRIM ............................................................................................................................. 48

4.6 REGJISTRIMI I MARKAVE TREGTARE TË KOMUNITETIT (CTM) ............................................. 50

4.7 USHTRIMI 1: E DREJTA E PËRPARËSISË ........................................................................................ 51

4.8 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 51

MODULI 5: ................................................................................................................................................. 52

REALIZIMI I TË DREJTAVE TË MARKAVE TREGTARE ...................................................................... 52

5.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 53


5.3 REALIZIMI I TË DREJTAVE QË RRJEDHIN NGA REGJISTRIMI I MARKËS TREGTARE ........... 53

5.3.1. PËRDORIMI I PAAUTORIZUAR I MARKËS TREGTARE – SHKELJA E MARKËS TREGTARE ....................................................... 53 5.3.1.1 E drejta e prioritetit ..................................................................................................................................................... 54 5.3.1.2 Identiteti i dyfishtë i markave në diskutim ............................................................................................................. 55 5.3.1.3 Mundësia e shkaktimit të konfuzionit ...................................................................................................................... 55 5.3.1.4 Realizimi i përfitimeve të padrejta dhe dëmtimi i karakterit dallues ............................................................... 57

5.3.2. PËRDORIMI I MARKËS SË REGJISTRUAR TREGTARE – VENDOSJA NË TREG .......................................................................... 59 5.3.3. DISPONIMI ME MARKËN TREGTARE SI OBJEKT I PRONËSISË ................................................................................................. 61

5.3.3.1 Licencimi i Markave Tregtare të Regjistruara ....................................................................................................... 61

5.4 KUFIZIMET, MBROJTJA NDAJ PRETENDIMEVE PËR SHKELJE DHE HUMBJA E TË

DREJTAVE ................................................................................................................................................. 63

5.5 USHTRIMI 1: HUMBJA E MARKAVE TREGTARE PËRMES MOS- SHFRYTËZIMIT

(MARRËVESHJA E LICENCIMIT) ........................................................................................................... 66

5.6 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 68

MODULI 6: ................................................................................................................................................. 69

MJETET JURIDIKE PËR SHKELJET E MARKAVE TREGTARE ............................................................ 69

6.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 70


6.3 MJETET E DISPONUESHME JURIDIKE VENDORE PËR SHKELJET E MARKËS TREGTARE .. 70

6.3.1 PROCEDURA CIVILE ................................................................................................................................................................. 70 6.3.2 PROCEDURA PENALE ............................................................................................................................................................... 72

6.3.3 PROCEDURA ADMINISTRATIVE ............................................................................................................................................... 73 6.3.3.4 Roli i Doganave në Luftimin e Falsifikimit .............................................................................................................. 74

6.4 USHTRIMI 1: SHKELJA E MARKËS TREGTARE ............................................................................. 75

6.5 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 78

MODULI 7: ................................................................................................................................................. 79

MARKAT KOLEKTIVE DHE CERTIFIKUESE ........................................................................................ 79

7.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 80


7.3 MARKAT KOLEKTIVE ....................................................................................................................... 80

7.4 MARKAT CERTIFIKUESE .................................................................................................................. 81

7.5 USHTRIMI 1: MUNDËSIA E KONFUZIONIT TË KONSUMATORËVE ....................................... 82

7.6 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 84

MODULE 8: ................................................................................................................................................ 85

EMRAT E DOMENIT DHE UZURPIMET KIBERNETIKE ..................................................................... 85

8.1 PASQYRË ............................................................................................................................................. 86


8.3 EMRAT E DOMENIT DHE MARKAT TREGTARE .......................................................................... 86

8.4 UZURPIMI KIBERNETIK DHE MJETET E DISPONUESHME JURIDIKE ...................................... 87

8.5 USHTRIMI 1: KONTEST LIDHUR ME EMRIN E DOMENIT .......................................................... 89

8.6 PËRMBLEDHJE .................................................................................................................................... 90

Programi i USAID-it në Kosovë për përmbarim dhe legjislacion komercial 1

HYRJE NË KURSIN PËR MBROJTJEN DHE

ZBATIMIN E MARKAVE TREGTARE


Pasqyrë

Ky modul shpjegon qëllimin dhe metodologjinë e të mësuarit për Kursin e Mbrojtjes dhe Zbatimit të

Markave Tregtare.

Objektivat Mësimore

Pas përfundimit të kësaj Hyrje, ju do të keni mundësi:

Të shpjegoni qëllimin e Kursit për Mbrojtjen the Zbatimin e Markave Tregtare

Të prezantoni metodologjinë e të mësuarit dhe kushtet e pjesëmarrjes

Rreth këtij kursi

Ky kurs është i përpiluar për grupe profesionistësh të lëmit juridik dhe grupe të tjera profesionistësh që

punojnë me Markat Tregtare. Kursi është posaçërisht i dobishëm për gjykatës dhe avokatë të cilët

merren me raste të markave tregtare dhe të cilët u ndihmojnë klientëve dhe palëve në procesin e fitimit,

realizimit, dhe mbrojtjes së të drejtave të markave tregtare.

Metodologjia e të Mësuarit

Ky kurs do të aplikojë një metodologji interaktive të të mësuarit e cila përbëhet prej ligjëratave,

ushtrimeve dhe diskutimeve. Pjesëmarrësit do të kenë mundësi të zhvillojnë ushtrime në përfundim të

çdo ligjërate të dhënë nga instruktori, dhe të angazhohen në diskutime me pjesëmarrësit tjerë dhe me

instruktorin pas secilit ushtrim.

Kushtet e Pjesëmarrjes

Nga ju pritet të kontribuoni në diskutimet grupore. Angazhimi i juaj do të ndihmojë në arritjen e

objektivave të këtij kursi. Gjithashtu, ju inkurajojmë të bëni pyetje, të ofroni zgjidhje, dhe të jepni

rekomandime gjatë tërë zhvillimit të kursit.

Përmbledhje

Me përfundimin e kësaj Hyrje, ju keni mësuar:

Të shpjegoni qëllimin e Kursit për Mbrojtjen the Zbatimin e Markave Tregtare

Të prezantoni metodologjinë e të mësuarit dhe kushtet e pjesëmarrjes.


MODULI 1:

BAZAT DHE QËLLIMET E MARKAVE

TREGTARE


1.1 Pasqyrë

Ky modul i trajton parimet themelore të Markave Tregtare në kontekstin e sistemit të Pronësisë

Intelektuale, si dhe historinë e cila shpiu deri te krijimi i sistemit të mbrojtjes dhe zbatimit të markave

tregtare, i cili sot është në fuqi. Gjithashtu shpjegon se cilat janë funksionet themelore të markave

tregtare dhe si duke kryer këto funksione markat tregtare ndikojnë në zhvillimin e ekonomisë.

1.2 Objektivat e mësimit

Pas përfundimit të këtij moduli, pjesëmarrësit do të kenë mundësi:

T’i vendosin markat tregtare në kornizën më të gjerë të pronës intelektuale

Ta përshkruajnë historikun e markave tregtare

Të shpjegojnë nevojën për Markat Tregtare në ekonominë e tregut

1.3 Ushtrimi 1: Përvoja nga jeta e përditshme

UDHËZIMET:

Lexoni pyetjet e dhëna më poshtë dhe përgjigjuni në to bazuar në përvojën tuaj personale. Për disa

pyetje ju duhet të zgjedhni nga mesi i disa përgjigjëjeve të dhëna. Nëse asnjëra prej tyre nuk ju

përshtatet, jepeni përgjigjëjen tuaj. Ju mund të zgjedhni më shumë se një përgjigje. Pasi që t’iu keni

përgjigjur pyetjeve, luteni ti ndani përgjigjëjet tuaja me të tjerët.

PYETJET:

1. Kur bëni pazar, çfarë shikoni tek një produkt:

Çmimin?

Paketimin (ambalazhin)?

Prodhuesin(t)?

Kualitetin?

Të tjerat (përshkruaje)?

2. Hidhni një sy markave tregtare të dhëna më poshtë, dhe tregoni deri në ç’masë iu komunikojnë

ato gjëra juve ?

MARLBORO

LIPTON

ARIEL

GORENJE

LESNA


3. Çfarë kuptimi nxirrni ju kur i shihni apo dëgjoni për markat tregtare të lartpërmendura?

4. Si i përdorni markat tregtare në jetën tuaj të përditshme?

5. Çfarë roli mendoni se luajnë markat tregtare në shoqërinë tonë?

Na ndihmojnë t’iu tregojmë të tjerëve se çfarë stili të jetës kemi?

Na ndihmojmë të zgjedhim nga mesi i mallrave dhe shërbimeve në treg më shpejtë dhe

më lirë?

I mbrojnë konsumatorët?

I mbrojnë pronarët e tyre?

1.4 Pronësia Intelektuale dhe Markat Tregare: Historiku

Të Drejtat e Pronësisë Intelektuale (DPI) janë një numër i të drejtave të veçanta (ekskluzive) të

cilat u jepen personave të caktuar për një periudhë të kufizuar kohore për veprat e tyre mendore, siç

janë: shpikjet, veprat letrare dhe artistike, simbolet, imazhet, dhe dizajnët e përdorura në afarizëm.

Prona Intelektuale ndahet në dy kategori: Pronësi Industriale, e cila përfshinë shpikjet (patentat),

markat tregtare, dizajnët industrial, treguesit gjeografik, si dhe konkurenca e pandershme; dhe e Drejta

e Autorit, e cila përfshinë veprat letrare dhe artistike, siç janë novela, poezia, drama, filmi, muzika dhe

vepra të tjera. Në kuadër të të drejtave të autorit hyjnë edhe të Drejtat e Përafërta në të cilat

përfshijnë performancën e artistëve, fonogramet dhe transmetimet.

Markat Tregtare janë komponentë e rëndësishme e sistemit të Pronës Intelektuale. Ato përdorën nga

ndërmarrjet gjatë zhvillimit të afarizmit të tyre me qëllim të dallimit të produkteve dhe shërbimeve të

tyre nga produktet dhe shërbimet e të tjerëve. Ekzistimi i markave tregtare daton që nga kohët e lashta,

kur zejtarët rikrijonin nënshkrimin e tyre, ose “markën” në produktet e tyre artistike apo mjetet e

punës. Në atë kohë, marka tregtare shfrytëzohej vetëm për t’u identifikuar pronari i një malli të caktuar.

Me fjalë tjera, marka përdorej për të ruajtur pronën personale nga vjedhja apo humbja.

Ligjet e para për markën tregtare së pari u shfaqën gjatë periudhës industriale në France në vitin 1857,

në Angli më 1862, dhe pastaj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës më 1870. Lënda e parë gjyqësore u

zhvillua në Angli e cila titullohej Southern kundër How, 79 Eng.Rep.1243 (U.K. 1618). Ky rast shënoi

lindjen e ligjit për markat tregtare në këtë shtet dhe u japi formë ligjeve për markat tregtare të shumë

shteteve të tjera në mbarë botën. Rëndësia kryesore e këtij rasti qëndron në faktin se bëri zhvendosjen

e fokusit primar të ligjit për markat tregtare nga keqpërdorimi- problemi i vendosjes së markës së

konkurrentit në produktet e veta, në parandalimin e konkurrencës jo-lojale nga keqpërdorimi i markave.

Sipas trajtimit historik të këtij rasti nga gjykatat dhe studiuesit, rasti ilustron faktin se marka tregtare

funksionon si garantues i cilësisë, indikatorë për konsumatorët që kërkojnë produkte të sigurta, sigurues

që shpërblimet u shkojnë investitorëve të cilët posedojnë emër tregtar i cili përfaqëson qëllim dhe reputacion të mirë, dhe njëkohësisht mbron të drejtat dhe detyrimet që ndërlidhen me pronën.

Sot, markat tregtare janë zhvilluar në një sistem të regjistrimit dhe të mbrojtjes. Ato vazhdojnë të

përdoren për mbrojtjen e interesave të ndërmarrjeve, por njëkohësisht të shërbejnë edhe në mbrojtjen

e konsumatorëve. Markat tregtare u mundësojnë konsumatorëve të zgjedhin në mes të shumë mallrave


dhe shërbimeve që sot ofrohen në treg, dhe ato tregojnë se të gjitha mallrat të me një markë tregtare të caktuar vijnë nga i njëjti burim.

1.5 Funksioni i Markave Tregtare dhe Ndikimi i tyre në Zhvillimin e

Ekonomisë

Markat tregtare luajnë një rol të rëndësishëm në ekonomitë e tregut. Qëllimi kryesor i mbrojtjes së

markës tregtare është stimulimi dhe sigurimi i një konkurence të ndershme në njërën anë, si dhe

mbrojtja e konsumatorit në anën tjetër. Markat tregtare kryejnë disa funksione të cilat drejtëpërsëdrejti

ndikojnë në zhvillimin e ekonomisë së një vendi. Lidhur me atë se cilat funksione mund të i kryejnë

markat tregtare në teorinë dhe praktikën ndërkombëtare ekzistojnë mendime të ndryshme. Praktika e

Gjykatës Evropiane të Drejtësisë (GjED), përveq funksionit themelor të markës tregtare, atë të

identifikimit të origjinës së produktit, në rastin L’Oreal v. Bellure (2009) ka njohur edhe katër funksione

tjera të markës tregtare, atë të kualitetit, investimit, komunikimit dhe reklamimit. Megjithëkëtë, vlen të

theksohet se praktika e GjED nuk ka definuar apo përdorur këto funksione shtesë akoma.

Funksioni identifikues: Funksioni i identifikimit të produktit apo shërbimit, si dhe identifikimit

të origjinës është funksioni kryesor apo esencial i markës tregtare. Ligjet e ndryshme dhe

praktika gjyqësore kanë pranuar se qëllimi primar i markave tregtare është të i mundësojë

konsumatorëve të dallojnë mallrat dhe shërbimet e ndërmarrjeve të ndryshme pa u hutuar për

të njëjtat qoftë duke i ngatërruar markat midis tyre apo duke besuar se një shenjë e caktuar ka

të njëjtën origjinë me markën e caktuar. Mundësia që të bëhet një identifikim i tillë

drejtëpërdrejtë ndikon në zvoglimin e kostos së shikimit, i cili paraqet benefit të

jashtëzakonshëm për konsumatorin e sotëm. Të identifikoni një markë të një produkti apo

shërbimi të cilin si konsumatorë doni ta blini i kursen konsumatorit kohë dhe para.

Funksioni i kontrollit të kualitetit: ekziston mendimi se markat tergtare duhet të gëzojnë

mbrojtje meqë ato shfaqin kualitete të caktuara tek konsumatorët. Nëse mallrat apo shërbimet e

shitura nën një markë të caktuar tregtare tregojnë cilësi të lartë, shumë njerëz do të fillojnë t’i

blejnë ato pa marrë parasysh çmimin. Ata do t’i kërkojnë këto produkte përmes markës

tregtare nën të cilat ato shiten. Prandaj, marka tregtare nxit besnikërinë e konsumatorit

dhe krijon emrin e mirë të prodhuesve apo ndërmarrjeve. Funksioni i kontrollit të

kualitetit të markës tregtare gjithashtu nxit prodhimin e mallrave të kualitetit të

qëndrueshem. Konsumatorët zakonisht blejnë mallrat dhe shërbimet të cilësive të larta.

Markat tregtare u ndihmojnë atyre të identifikojnë mallra ose shërbime të cilat sigurojnë

informata të sakta lidhur me atë produkt. Për këtë arsye, prodhuesit shpenzojnë kohë dhe para

të konsiderueshme për përmirësimin e cilësisë së mallrave dhe shërbimeve të cilët ata i ofrojnë

nën markën e tyre tregtare. Kjo konkurrencë në mes të prodhuesve të ndryshëm shpien në

cilësi të rritur të mallrave dhe shërbimeve të cilat u ofrohen konsumatorëve, gjë që kontribuon

edhe në zhvillimin ekonomik.


Funksioni i investimit, komunikimit dhe reklamimit: Këto funksione të markës tregtare

janë funksione tipike të një marke me reputacion. Praktika legjislative dhe gjyqësore nuk është

konsistente sa i përket ekzistimit dhe mbrojtjes së këtyre funksioneve të markës tregtare. Thënë

ndryshe, duke u mbështetur në funksionin investues, komunikues dhe reklamues, një markë

tregtare me reputacion gëzon të drejtën e mbrojtjes edhe në rastet kur nuk ekziston mundësia e

shkaktimit të konfuzionit tek konsumatori relevant, mirëpo përdorimi i markës së ngjashme do

të shkaktonte përfitime të padrejta, ose do të ishte e dëmshme për karakterin dallues apo

reputacionin e markës tregtare. Për rrjedhoje, për të gëzuar “shtresën e dytë” të mbrojtjes së

markës, prodhuesit dhe ndërmarrjet investojnë shuma të konsiderueshme mjetesh në krijimin e

reputacionit dhe imazhit të mirë qoftë përmes ofrimit të mallrave/shërbimeve kualitative qoftë

përmes marketingut dhe reklamimit të vazhdueshëm të markës.

Funksioni i të drejtës së pronës private dhe funksioni ekonomik: Përveq funksioneve të

lartëpërmendura që një markë tregtare mund të ketë, nuk mund të lihet pa u përmendur edhe

fakti që e drejta në markën tregtare është e drejtë pronësore. Si e tillë, bartësi i të drejtës së

markës tregtare gëzon të gjitha të drejtat që i gëzon edhe bartësi i pronës së paluajtshme apo

asaj të luajtshme, të drejta këto që konsiderohen të drejta absolute subjektive. Kështu, në

rradhë të parë, bartësi i markës tregtare ka të drejtën për të ndaluar të tjerët që të përdorin

markën e ngjashme që mund të shkaktoj konfuzion në lidhje me origjinën e mallit/shërbimit.

Tutje bartësi ka gjithashtu të drejtë që të përdor pronën e tij, të licensojë apo të jap për

shfrytëzim, të bartë apo transferojë të drejtën e tij, ta lë peng, të jetë objekt përmbarimi apo

falimentimi i ndërmarrjes. Pra, marka tregtare mund të shndërrohen në pasuri të

vlefshme për kompaninë/biznesin. Markat tregtare janë pasuri të paprekshme të cilat në

shtete të zhvilluara janë bërë pasuri e vlefshme dhe e domosdoshme në zhvillimet afariste.

Shembulli më i mirë për të dëshmuar këtë janë Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ndërmarrjet

dhe kompanitë e mëdha në ShBA shpenzojnë më tepër në pasuri të paprekshme se në pasuri të

prekshme. Mesatarisht, kjo pasuri e paprekshme vlerësohet të jetë 40% e vlerës. Emrat më të

famshëm tregtarë në botë, siç janë kompania Coca-Cola, korporata Microsoft, dhe IBM janë

emra, vlera e tregut e të cilave është prej 50 deri në 70 miliard dollar. Këto përfitime krijohen

kryesisht përmes dhënies me licencë të të drejtave të Markës Tregtare.

Si përmbledhje e arsyes pse nevojitet ligji për markat tregtare në një ekonomi të tregut, Gjykata

Supreme e Shteteve të Bashkuara e ka thënë më së miri:

"Ligji për markat tregtare, duke parandaluar të tjerët nga kopjimi i një marke që identifikon një

burim, zvogëlon shpenzimet e një konsumatori kur del për të blerë dhe kur vendosë çfarë të blejë,

sepse e siguron atë që ky mall – me markë të caktuar – prodhohet nga i njëjti prodhues sikurse

edhe produktet e tjera me markë të ngjashme të cilat këtij konsumatori i kanë pëlqyer, ose jo, në

të kaluarën. Njëkohësisht, ligji ndihmon duke e siguruar prodhuesin se ai (e jo konkurrenti imitues)

do të korrë shpërblimet financiare dhe reputacionin e mirë lidhur me një produkt të

dëshirueshëm." Qualitex Co. kundër Jacobson Products Co, Gjykata Supreme e ShBA (1995).”


1.6 Përmbledhje

Në këtë modul keni shqyrtuar bazat dhe qëllimet e markave tregtare. Ky modul, gjithashtu, u ka ofruar

informata relevante lidhur me rëndësinë e markave tregtare në zhvillimin e ekonomisë.

Në këtë modul keni mësuar:

Të vendosni markat tregtare në kornizën më të gjerë të pronës intelektuale;

Të përshkruani historikun e markave tregtare;

Të shpjegoni nevojën për Marka Tregtare në ekonominë e tregut.


MODULI 2:

LIGJI PËR MARKAT TREGTARE I KOSOVËS


2.1 Pasqyrë

Ky modul përfshinë përkufizimet e Markave Tregtare dhe shqyrton instrumentet kryesore

ndërkombëtare dhe të BE-së për markat tregtare. Gjithashtu, bën një interpretim të Ligjit për Markat

Tregtare të Kosovës dhe e krahason atë me kërkesat të cilat rrjedhin nga këto instrumente

ndërkombëtare dhe të BE-së.


Pas përfundimit të këtij moduli, ju do të keni mundësi:

Ta kuptoni nocionin e Markave Tregtare dhe të numëroni llojet e markave

T’i interpretoni instrumentet kryesore ndërkombëtare dhe Evropiane lidhur me Markat Tregtare

Ta krahasoni Ligjin për Markat Tregtare të Kosovës me këto instrumente ndërkombëtare

2.3 Përkufizimi i Markave Tregtare

Definimi më i thjeshtë që mund të bëhet për markat tregtare është ajo që me markë tregtare

nënkuptojmë cdo shenjë e cila mund të dallojë mallrat apo shërbimet e kompanive konkuruese. Pra,

funksioni kryesor i markës tregtare është të shërbejë si identifikues burimi.

LMT tek pjesa e përkufizimeve jep definime se cka nënkuptojmë me markë të njohur tregtare, me markë

komunitare dhe me markë tregtare kombëtare. Në këtë pjesë nuk jepet një definim se cka nënkuptojmë

me markë tregtare. Megjithatë, neni 5 i LMT, përcakton se cilat shenja mund të mbrohen si marka

tregtare. Pra, para së gjithash markat tregtare janë shenja. Mirëpo, i njejti nen përcakton se jo cdo

shenjë mund të mbrohet si markë tregtare. Si markë tregtare mund të shërbejnë vetëm shenjat të cilat

plotësojnë kushtet pozitive dhe negative të parapara me LMT, përkatësisht me nenet 5, 6 dhe 7, të cilat

në detaje do të shtjellohen në modulet në vijim.

Si shembuj të shenjave të cilat mund të shërbejnë si marka tregtare, neni 5 i LMT përmend fjalët,

përfshirë emrat personal, skicimet, shkronjat apo/dhe numrat, forma e mallrave apo paketimet e tyre, ngjyrat, si

dhe kombinimi i të gjitha këtyre. Mirëpo, kjo listë e shenjave nuk është e kufizuar vetëm në këto. Kjo mund

të konkludohet edhe nga gjuha e përdorur në nenin 5 të LMT, i cili lexohet “si markë tregtare mund të

jetë cdo shenjë, e në vecanti...” Prandaj, me kusht që të jenë plotësuar kriteret e kërkuara nga LMT, nenet

5, 6 dhe 7, cdo shenjë tjetër, e cila mund të mos jetë e përmendur shprehimisht në nenin 5 të LMT, do

të mund të mbrohet si markë tregtare, dhe për pasojë të i shfrytëzoj të drejtat që dalin nga LMT.

Markat tregtare mund të jenë të llojeve të ndryshme varësisht prej kritereve të klasifikimit. Kështu

varësisht nëse shenjat dalluese janë regjistruar apo shfrytëzuar në lidhje me produkte apo shërbime,

dallojmë markat tregtare dhe markat tregtare të shërbimit. Varësisht prej statusit të bartësit të markës

tregtare, dallojmë markat tregtare individuale, markat tregtare certifikuese dhe markat tregtare

kolektive. Varësisht prej elementeve dalluese, ekzistojnë markat tregtare fjalë (word marks), markat

tregtare figurative, markat tregtare të përziera (fjale dhe figurative), markat tregtare 3D etj. Ndërsa,

varësisht nga sistemi i regjistrimit, dallojmë markat tregtare kombëtare, të cilat janë regjistruar direkt me


Zyrën për Pronësi Industriale në vendin përkatës. Pastaj, markat tregtare komunitare, të cilat janë

regjistruar në përputhje me Rregulloren e Këshillit (EC) nr. 40/94 për Markat Tregtare Komunitare

pranë Zyrës për Harmonizimin e Tregut të Brendshëm në Alikante, si dhe markat tregtare

ndërkombëtare nëse ato janë regjistruar sipas Sistemit ndërkombëtar të Madridit pranë Organizatës

Botërore për Pronë Intelektuale në Gjenevë.

2.4 Instrumentet Kryesore Ndërkombëtare dhe ato të Acquis

Communautaire të BE-së

Të drejtat nga prona industriale në përgjithësi, dhe të drejtat nga markat tegtare në vecanti në mbarë

botën janë të natyrës territoriale. Parimi territorial nënkupton që, ajo që do të cilësohej si Markë

Tregtare në shtetin A, ndoshta nuk do të cilësohej si e tillë në shtetin B meqë kushtet për fitimin e të

drejtës së markës tregtare mund të ndryshojnë nga shtetit në shtet. Për shembull, disa vende ofrojnë

mbrojtje të markës tregtare për tinguj, kurse disa të tjera jo. Përveç kësaj, fakti që një kompani apo

ndërmarrje gëzon të drejtat nga markat tregtare në vendin A, nuk do të thotë që do të gëzojë të drejta

për atë markë edhe në vendin B. Për rrjedhojë, për të realizuar të drejtat mbi një markë tregtare,

atëherë nevojitet regjistrimi kombëtar në shtetet të cilat përdorin sistemin “i pari që e paraqet” (first

to file) dhe që janë shtetet kontinentale apo të fillojnë të përdorin markën në tregun e shtetit respektiv

nëse ai shtet përdor sistemin “i pari që e shfrytëzon” (first to use) dhe që është karakteristikë e sheteve

anglo-saksone, me theks në SHBA.

Ligjet për markat tregtare të vendeve të ndryshme mund të jenë të ndryshme si në aspektin material

ashtu edhe në atë procedural. Kjo gjë e vështirëson mbrojtjen ndërkufitare të markave tregtare. Me

qëllim të mënjanimit të këtyre ndryshimeve dhe harmonizimit të ligjeve kombëtare për markat tregtare,

janë krijuar instrumente rajonale dhe ndërkombëtare. Instrumentet kryesore ndërkombëtare dhe të BE-

së të cilat rregullojnë Markat Tregtare apo thënë ndryshe kanë për qëllim të përafrojnë ligjet e kësaj

lëmie janë:

Konventa e Parisit për Mbrojtjen e Pronësisë Industriale1 (20 Mars 1883)- është traktati i parë

ndërkombëtar, në fushën e të drejtave për Pronësinë Intelektuale, i cili vendosë rregulla dhe parime të

përbashkëta për të gjitha Shtetet Kontraktuese. Ndër parimet kryesore të vendosura nga kjo Konventë

janë parimet e trajtimit kombëtar dhe e drejta e përparësisë. Edhe një tjetër parim i rëndësishëm i dalë

nga kjo konventë janë rregullat për mbrojtjen e markave të mirë njohura (well known trademarks). Në

bazë të Nenit 6bis, një Shtet Kontraktues është i obliguar t’i ofrojë mbrojtje një marke të mirë njohur

tregtare edhe nëse ajo markë nuk është e regjistruar në atë shtet. Vlen të theksohet se nëse një

ndërmarrje vendos të thirret në mbrojtje për shkak të ekzistimit të markës së mirënjohur tregtare, e

njëjta duhet të vërtetohet me dëshmi të ndryshme dhe jo të supozohet. Se kur një markë mund të

konsiderohet e mirënjohur, do të shpjegohet në detaje në Modulin 3.

Marrëveshja e Madridit për Regjistrimin Ndërkombëtar të Markave Tregtare (1891), si dhe

Protokolli që i përket Marrëveshjes së Madridit2 (1989)- i ashtuquajturi Sistemi i Madridit

1 E administruar nga OBPI, me 172 Shtete Kontraktuese

2 E administruar nga OBPI


mundëson pronarët e markave tregtare që të aplikojnë për regjistrimin e një marke tregtare në të

njëjtën kohë në shumë shtete anëtare, në vend se të aplikojnë veç e veç në secilin shtet. Kusht themelor

që një ndërmarrje të mund të shfrytëzojë përparësitë e sistemit ndërkombëtar të Madridit është që e

njëjta të ketë një aplikim të vlefshëm për markë tregtare në vendin e origjinës, i cili duhet të jetë shtet

nënshkrues i Marrëveshjes apo Protokollit të Madridit. E vecanta e këtij sistemi është se procedura e

regjistrimit të aplikimit për markë tregtare zhvillohet vecmas në secilin shtet të shtrire (dezignuar) me

aplikacion. Pra, edhe në këtë rast i njëjti aplikim mund të regjistrohet në shtetin A të dezignuar, ndërsa

të kundërshtohet në shtetin B të dezignuar. Mirëpo, në përfundim të procedurës, pronarit i jepet një

Regjistrim Ndërkombëtar për markën tregtare i cili është njejtë i vleshëm si regjistrimet nacionale në

shtetet e dezignuara. Meqë Republika e Kosovës nuk është shtet nënshkrues i Marrëveshjes ose

Protokollit të Madridit, personat apo ndërmarrjet kosovare nuk kanë mundësi që të e shfrytëzojnë këtë

sistem ndërkombëtar për regjistrimin e markave tregtare në botë.

Marrëveshja TRIPS3- është marrëveshja më gjithëpërfshirëse ndërkombëtare në këtë lëmi, e cila

administrohet nga Organizata Botërore e Tregtisë (OBT). Përveq standardeve minimale në lidhje me

disponueshmërinë, shtrirjen dhe përdorimin e të drejtave të pronës intelektuale të cilat i vendos kjo

marrëveshje për shtetet nënshkruese dhe ato që aspirojnë antarësimin në OBT, marrëveshja TRIPS

gjithashtu përmban, apo thënë më mirë, zgjeron parimet bazë të aplikueshme për të gjitha objektet e

pronës intelektuale. Në këtë rrjedhë, përveq parimeve të cilat kanë qenë paraparë edhe me

marrëveshjet tjera të mëhershme sikurse Konventa e Parisit apo Konventa e Bernës, marrëveshja TRIPS

parasheh për herë të parë edhe parimin e “trajtimit më të favorshëm kombëtar’ (most favoured nation

treatment). Marrëveshja TRIPS gjithashtu përmban edhe dispozita të cilat rregullojnë procedurën e

zbatimit të të drejtave nga prona intelektuale, fitimin dhe mirëmbajtjen e të drejtave të

pronës intelektuale, si dhe mekanizmin për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve të cilat mund të

dalin nga kjo marrëveshje. Sa i përket standardeve minimale, TRIPS përcakton kriteret më të ulëta të

pranueshme për mbrojtjen e objekteve të pronës intelektuale. Dispozitat që përfshijnë standardet

minimale në Marrëveshjen e TRIPS mund të ndahen në dy pjesë: pjesa e parë përbëhet nga standardet

themelore të parashikuara edhe nga Konventa e Parisit, Konventa e Bernës, Konventa e Romës, dhe në

Traktatin e Uashingtonit. Neni 2 i Marrëveshjes TRIPS ka inkorporuar disa dispozita të Konventave të

lartëpërmendura si pjesë e marrëveshjes. Prandaj, të gjitha shtetet anëtare të OBT-së ose të vendeve që

synojnë hyrjen në OBT duhet të sjellin ligjet e tyre në përputhje me këto dispozita të cilat janë

inkorporuar në TRIPS. Pjesa tjetër përfshin standardet minimale që marrëveshja TRIPS parasheh dhe që

zbatohen pavarësisht nga normat para ekzistuese ndërkombëtare. Disa nga këto standarde minimale

kanë të bëjnë me rregullat e paraqitjes dhe të prioritetit, kërkesa për përdorim të markës tregtare,

regjistrimin dhe pavarësinë e markave tregtare, mbrojtjen e markave të mirënjohura, shenjat të cilat

mund të mbrohen me markë tregtare, të drejtat eksluzive të bartësit të markave tregtare, përjashtimet,

kohëzgjatja e mbrojtjes, si dhe dispozita të cilat kanë të bëjnë me licensimin dhe bartjen e të drejtave nga

prona intelektuale.

Direktiva e Parë e Këshillit 89/104/EEC (1988) – i përafron ligjet për markat tregtare të Shteteve

Anëtare të Bashkimit Evropian, por njëkohësisht duke mos penguar fushëveprimin territorial të atyre

ligjeve kombëtare. Kjo direktivë thjesht përshkruan disa parime të përbashkëta të cilave Shtetet

Anëtare duhet t’u përmbahen me qëllim të tejkalimit të dallimeve në mes të ligjeve kombëtare sa i

3 E administruar nga OBT


përket pjesës materiale të kësaj lëmie. Aktualisht, Bashkimi Evropian është duke punuar në aprovimin e

Direktivës së Dytë për marka tregtare, e cila përveq harmonizimit të mëtutjeshëm të pjesës materiale

do të bëj edhe harmonizimin e procedurës së regjistrimit dhe mbrojtjes së markave tregtare midis

vendeve të BE-së, duke thjeshtësuar kështu edhe me shumë mbrotjen dhe zbatimin ndërkufitar të të

drejtave nga markat tregtare.

Rregullorja e Këshillit (EC) Nr. 40/94 për Markën Tregtare të Komunitetit4- i mundëson

pronarit që me një aplikacion të vetëm të regjistrojë markën tregtare në shumë shtete anëtare të kësaj

Rregullore dhe që përfshinë të gjitha shtetet anëtare të Bashkimit Evropian. Pra, mbrojtja në shtetet

anëtare të BE-së mund të bëhet ose drejtëpërdrejtë përmes zyreve nacionale të cilat janë kompetente

për regjistrimin dhe administrimin e markave tregtare në shtetin e caktuar, mirëpo mund të bëhet edhe

përmes Zyrës Për Harmonizimin e Tregut të Brendshëm (OHIM) e cila fushëveprimtarinë e saj e nxjerrë

pikërisht prej kësaj Rregullore. Për dallim nga Sistemi i Madridit, me c’rast aplikuesi mund të fitojë

regjistrimin në një vend, mirëpo jo në tjetrin, sipas Rregullorës për Marka Komunitare, aplikuesi e fiton

regjistrimin ose për të gjitha ose për asnjërën. Pra, nëse e fiton regjistrimin, atëherë ai regjistrim

shtrihet në 28 shtetet anëtare. NJë karakteristikë tjetër e saj është se është një prej “shteteve të

destinuara” në Protokollin e Madridit. Kjo do të thotë që nëse dikush posedon një Markë Tregtare

të Komunitetit (CTM), i njëjti mund të aplikojë për Regjistrim Ndërkombëtarë në bazë të

Protokollit të Madridit, dhe të regjistrohet jo vetëm në 28 Shtetet Anëtare të Rregullores në fjalë, por

edhe në të gjitha Shtetet Kontraktuese të Protokollit të Madridit. Vlen të theksohet se edhe Rregullorja

CTM është në proces të ndryshimit nga institucionet e Bashkimit Evropian.

2.5 Ligji për Markat Tregtare i Kosovës dhe Përputhshmëria e tij me

Instrumentet Ndërkombëtare dhe të BE-së për MT-të

Procedura e fitimit dhe zbatimit të markave tregtare në Kosovë rregullohet me Ligjin për Markat

Tregtare të Kosovës Nr. 04/L-026 (këtej e tutje LMT ose Ligji), i cili ka hyrë në fuqi në Shtator të vitit

2011. Me hyrjen në fuqi të këtij ligji është shfuqizuar ligji paraprak, përkatësisht Ligji Nr. 02/L-54, i cili ka

përmbajtur shumë dispozita kundërthënse. Për rrjedhojë, miratimi i një ligji të ri i cili ka pasur për qëllim,

ndër të tjera, edhe përafërimin e kësaj lëmie me Direktiven e Parë të BE-së ka qenë mëse e

domosdoshme. Vlen të përmendet se LMT bazën e tij ligjore e nxjerr nga Kushtetuta e Republikës së

Kosovës si akt më i lart juridik i një shteti, përkatësisht neni 46 i cili parasheh se mbrotja e pronës

intelektuale rregullohet me ligj. Gjithashtu, përveq LMT, në raste të ndryshme të mbrojtjes dhe zbatimit

të të drejtave nga marka tregtare, në zbatim hyjnë edhe ligjet dhe aktet nënligjore të përmendura në

vijim:

Ligjet:

1. Ligji Për Tregtinë e Brendshme Nr. 2004/18 sikurse është ndryshuar me Ligjin 04/L-005

(dispozitat në lidhje me mbrojtjen nga konkurenca e pandershme);

2. Ligji për Masat Doganore për Mbrojtjen e të Drejtave të Pronës Intelektuale Nr. 03/L-170 (Janar

2010);

4 28 Shtete Anëtare


3. Ligji Për Mbrojtjen e Konsumatorit 04/L-121 (2012) (p.sh. dispozitat për reklamimin krahasues),

si dhe

4. Kodi Penal I Republikës së Kosovës.

Aktet Nënligjore:

1. Udhëzimi Administrativ nr. 2007/06 Për Krijimin e Zyrës së Pronësisë Industriale (2007);

2. Udhëzimi Administrativ Nr. 2007/14 Për Procedurën e Rivalidimit të Drejtave të Pronës

Industriale të Mbrojtura në Serbi (2007) (e shfuqizuar me UA Nr. 11/2012);

3. Udhëzimi Administrativ Nr. 07/2010 Për Implementimin e Ligjit Nr. 03/L-170 për Masat

doganore (2010);

4. Udhëzimi Administrativ 01/2012 Për Procedurën e Përshpejtuar të Ekzaminimit të Aplikimeve

për Marka Tregtare (Janar 2012);

5. Udhëzimi Administrativ 09/2012 Për Përgjegjësinë, Mandatin dhe Fushveprimtarinë e Komisionit

për Ankesa Kundër Vendimeve të ZPI-së (2012);

6. Udhëzimi Administrativ Nr. 13/2012 Për Procedurën e Regjistrimit të Markave Tregtare (Gusht

2012);

7. Udhëzimi Administrativ Nr. 12/2012 Për Tarifat e Regjistrimit (Gusht 2012);

8. Udhëzimi Administrativ Nr. 08/2013 Për Përfaqësues të Autorizuar në Fushën e Pronësisë

Industriale (2013).

LMT rregullon kushtet dhe procedurat për regjistrimin e markave tregtare, të drejtat që rrjedhin nga

regjistrimi dhe zbatimi i këtyre të drejtave. Për dallim nga ligji paraprak, LMT aktual shumë qartë e

thekson se e drejta në markë tregtare fitohet përmes regjistrimit të markës në Zyrën për Pronësi

Industriale (ZPI). Për pasojë të drejtat nga ky ligj, me disa përjashtime, mund të gëzohen vetëm nga

bartësit e markave tregtare të regjistruara. Me një zgjidhje të tillë, Republika e Kosovës është listuar

qartazi në rradhën e shteteve të cilat aplikojnë sistemin “i pari që e paraqet” (first to file). Sistemi “i pari

që e paraqet” është karakteristikë e vendeve që praktikojnë të drejtën civile, praktikë kjo e cila ndryshon

nga shumica e vendeve që praktikojnë të drejtën zakonore, ku i pari që e shfrytëzon markën në tregti

bëhet pronari. Kjo nënkupton se regjistrimi i një marke në Kosovë është domosdoshmëri.

Përputhshmëria e LMT me instrumentet ndërkombëtare, përkatësisht Konventën e Parisit dhe

Marrëveshjen e TRIPS, si dhe me Direktivën e Parë të BE-së, është cështje mjaft e komplikuar. Kjo për

arsye se kjo përputhshmëri duhet të shikohet dhe analizohet nga shumë dimensione. Megjithatë, në

lidhje me përputhshmërinë e LMT me Direktivën e BE-së pa mëdyshje mund të konkludohet se LMT,

është parimisht në harmoni me qëllimin që kjo Direktivë promovon. Ky përfundim mund të arrihet

thjeshtë duke bërë leximin e të dy dokumenteve me c’rast vërehet se LMT në këtë rast ka bërë

transpozimin e kësaj direktive me anë të kopjimit direkt të këtyre dispozitave. Pra, këto dispozita që

rregullojnë pjesën materiale të kësaj lëmie janë transpozuar tekstualisht në LMT.

Për arsye të kompleksitetit dhe gjerësisë së temës, përputhshmëria apo harmonizimi i LMT me

instrumentet ndërkombëtare, përkatësisht Konventës së Parisit dhe Marrëveshjes së TRIPS, do të

diskutohet vetëm në lidhje me disa nga parimet e përgjithshme dhe standardet minimale të parapara nga

këto dy instrumente, përkatësisht pjesën I dhe II të Marrëveshjes TRIPS. Jashtë kësaj analize lihet

përputhshmëria e ligjeve të aplikueshme me Kapitullin III të Marrëveshjes TRIPS, përkatësisht dispozitave

që kanë të bëjnë me zbatimin e të drejtave të pronës intelektuale. Kjo për arsye se shqyrtimi i


përputhshmërisë së ligjit të aplikueshëm në Kosovë me këto dispozita, përveq analizimit të LMT, kërkon

edhe analizim të dispozitave të Ligjit të Procedurës Kontestimore, Ligjit të Procedurës Administrative, si

dhe Kodit Penal dhe Kodit Penal Procedural të Kosovës.

Parimet e përgjithshme – Harmonizimi: Marrëveshja TRIPS prezenton një numër parimesh të

përgjithshme të cilat duhet të respektohen nga shtetet anëtare të OBT-së apo ato që aspirojnë

antarësimin, sic është për shembull parimi i trajtimit kombëtar (NT) parimi i trajtimit më të favorshëm

(MFN) si dhe parimi i “ezaurimit” apo humbjes së të drejtave të pronës intelektuale.

Parimi i trajtimit kombëtar: Konventa e Parisit ka qenë marrëveshja e parë ndërkombëtare e cila ka

përmbajtuar parimin e trajtimit kombëtar. I njejti parim është përfshirë edhe në Marrëveshjen TRIPS.

Sikurse është interpretuar nga Trupi i Apelit i OBT-së në rastin e Havana Club (Appellate Body Report,

United States-Section 211 Omnibus Appropriations Act of 1998 (“Havana Club”), AB-2001-7,

WT/DS176/AB/R (Jan. 2, 2002)), shtetet anëtare të OBT-së nuk lejohen që të i’u atribuojnë trajtim më

pak të favorshëm ndërmarrjeve të huaja në lidhje me disponueshmërinë, fitimin, fushëveprimin,

mirëmbajtjen apo zbatimin e të drejtave nga prona intelektuale. Është me rëndësi të theksohet se ky

parim është interpretuar ashtu që të përfshijë edhe diskriminimin de jure edhe atë de facto.

Për të vlerësuar diskriminimin de jure, duhet të elaborohen dispozitat e LMT me c’rast mund të

përfundohet se LMT nuk përmban ndonjë dispozitë e cila do të mund të i diskriminonte ndërmarrjet apo

personat e huaj. Fakti që LMT kushtëzon se ndërmarrjet e huaja duhet të përfaqësohen pranë ZPI-së

përmes një përfaqësuesi të autorizuar nuk paraqet diskriminim sipas këtij parimi. Kjo kërkesë është

konsideruar të jetë një nga përjashtimet e këtij parimi në aspektin e diskriminit de jure.

Sikurse u theksua më lartë, TRIPS gjithashtu e ndalon diskriminimin de facto, që nënkupton situatën ku

diskriminimi nuk është si rezultat i rregullave ligjore, por kur ato rregulla në fakt veprojnë në mënyrë

diskriminuese. Meqë në një numër të rasteve gjyqësore, vetëm disa prej dispozitave të LMT-së janë

konsideruar, është shumë e vështirë apo më mirë të themi shumë herët që të vlerësohet nëse disa nga

dispozitat e LMT do të prodhonin ndonjë rezultat diskriminues në praktikë. Prandaj, ky dimension i

përputhshmërisë mund të anallizohet vetëm kur praktikës gjyqësore të i jenë adresuar cështje të

ndryshme për konstatim.

Parimi i trajtimit më të favorshëm (MFN): Ndryshe nga parimi i trajtimit kombëtar, parimi i

trajtimit më të favorshëm nuk ka qenë pjesë e Konventës së Parisit. Ky parim për herë të parë u parapa

në Marrëveshjen e TRIPS. Në përputhje me këtë parim, avantazhet, privilegjet ose imunitetet e dhëna nga

një Shtet Anëtar për shtetasit e ndonjë vendi tjetër në lidhje me mbrojtjen e të drejtave të pronësisë intelektuale

duhet të shtrihen pa kushte edhe te shtetasit e të gjithë anëtarëve të tjerë. Në mënyrë të ngjashme me

parimin e trajtimit kombëtar, parimi MFN është interpretuar të zbatohet vetëm nëse një vend ka hyrë

në një marrëveshje me një vend tjetër, e cila marrëveshje do të krijonte të drejta më të shumta sesa ato

të dhëna nga TRIPS.

Detyrimi për zbatimin e parimit MFN mund të ketë dy efekte të ndryshme sa i përket Kosovës. Nga

njëra anë, Kosova sigurisht se do të përfitonte nga parimi MFN duke pasur parasysh se vendet e

ndryshme, privilegjet apo imunitetet që i’u garantojnë një vendi tjetër do të jenë të detyruara që të i

akordojnë të njëjtat privilegje edhe për Kosovën. Nga ana tjetër, duke qenë një vend i pazhvilluar, dhe që

ka një nevojë të madhe për investimet e huaja, në rast të negocimit apo nënshkrimit të marrëveshjeve


tregtare me vendet e zhvilluara, këto mund të i kushtëzojnë investimet e tyre në Kosovë me ofrimin e

standardeve më të larta të mbrojtjes së objekteve të pronës intelektuale. Në këtë rast, përveç nëse

kushtet e vendosura bien nën përjashtimin e paraparë me nenin 4 të TRIPS, Qeveria e Kosovës do të

jetë e detyruar të akordojë trajtim të njëjtë për të gjitha vendet e tjera, gjë që në praktikë mund të

rezultojë e pafavorshme.

Ezaurimi (humbja) e të drejtave të markës tregtare (exhaustion of rights principle) –

Doktrina apo parimi i “ezaurimit” (shitjes së parë) adreson pikën në të cilën kontrolli i bartësit të

markës tregtare mbi produktin apo shërbimin që bartë markë e tij tregtare pushon. Eshtë me rëndësi të

theksohet se këtu kemi të bëjmë me kontrollin mbi produktin dhe jo kontrollin mbi markën tregtare si

pronë e paprekshme.

Një ndër të drejtat kryesore të bartësit të një marke tregtare është përdorimi i asaj marke në produktet

e caktuara dhe që, ndër të tjera, nënkupton edhe hedhjen e produktit që mban atë markë në tregun e

caktuar. Pra, hedhja e produktit në një treg të caktuar duhet të bëhet nga bartësi i markës apo me

pëlqimin e tij. Për të ilustruar, ky parim do të të vjen në shprehje në situatën në vijim:

Produkti i caktuar është vendosur në tregun e shtetit A me pëlqimin e bartësit të markës

tregtare. Ky produkt i vendosur njëherë në shtetin A, përmes importit vendoset tani, pa

pëlqimin e bartësit, në shtetin B. Meqë produkti që ka qenë supozuar për tregun A, pa pëlqimin

e bartësit është vendosur në tregun e shtetit B, atëherë bartësi i markës do të ketë të drejtë të

ndalojë një veprim të tillë apo jo varësisht nga lloji i parimit të ezaurimit që shteti B aplikon.

Shtete të ndryshme aplikojnë rregulla të ndryshme sa i përket parimit të ezaurimit. Disa shtete kanë

aplikuar parimin e ezaurimit ndërkombëtar, që nënkupton se kontrolli i bartësit të markës tregtare

mbi produktin pushon kur ky produkt të vendoset në tregun e ciltdo shtet në botë. Disa shtete aplikojnë

parimin e ezaurimit regjional, ndërsa një numër i tyre aplikojnë parimin e ezaurimit nacional. Në

shembullin e mësipërm, i cili është rast tipik i importit paralel, bartësi i markës tregtare do të mund të

ndalonte vendosjen e paautorizuar të produktit të tij në shtetin B vetëm nëse ky shtet aplikon parimin e

ezaurimit nacional.

Si rrjedhojë e kësaj mos harmonie midis shteteve të ndryshme, Marrëveshja TRIPS nuk ka adoptuar një

politkë apo rregull sa i përket ezaurimit. Sipas nenit 6 të TRIPS, secili shtet anëtar është i lirë që të

adoptojë ezaurimin ndërkombëtar, regjional ose nacional përderisa nuk janë në kundërshtim me dy

parimet tjera të TRIPS, përkatësisht parimin NT dhe MFN. Direktiva e BE-së, në anën tjetër, shumë

qartë e përcakton parimin e ezaurimit regjional. Kjo nënkupton se bartësi i markës tregtare humb të

drejtën të kontrolloj qarkullimin e produktit i cili e bartë markën e tij tregtare në momentin e vendosjes

së këtij produkti në tregun e cilitdo shtet të Bashkimit Evropian.

Sikurse edhe shumica e shteteve të Bashkimit Evropian, LMT i Kosovës aplikon parimin e ezaurimit

nacional derisa Republika e Kosovës të antarësohet në Bashkimin Evropian (neni 12, paragrafi

1 i LMT). Pra, sipas kësaj të drejtat e bartësit të markës së regjistuar për të kontrolluar qarkullimin e

mallrave apo shërbimeve do të pushojë vetëm kur këto mallra apo shërbime janë futur në tregun e

Kosovës nga pronari apo me pëlqimin e tij. Për pasojë, në rast të importit paralel apo vendosjes së


produkteve të caktuara (autentike) në tregun e Kosovës pa lejen e bartësit, i njëjti mund të kërkojë nga

gjykata të ndalojë një veprim të tillë meqë ky veprim paraqet shkelje të markës tregtare të mbrojtur.

Standardet Minimale të Parapara me Marrëveshjen TRIPS – Harmonizimi: Sikurse është

përmendur më sipër, Marrëveshja TRIPS përcakton kriteret më të ulëta të pranueshme për mbrojtjen e

markave tregtare. Dispozitat që përfshijnë standardet minimale në Marrëveshjen e TRIPS mund të

ndahen në dy pjesë: pjesa e parë përbëhet nga standardet themelore të parashikuara edhe nga Konventa

e Parisit. Neni 2 i TRIPS ka inkorporuar disa dispozita të kësaj konvente si pjesë e marrëveshjes. Pjesa

tjetër përfshin standardet minimale që marrëveshja TRIPS parasheh dhe që zbatohen pavarësisht nga

normat para ekzistuese ndërkombëtare. Disa nga këto standarde minimale kanë të bëjnë me rregullat e

paraqitjes dhe të prioritetit, kërkesa për përdorim të markës tregtare, regjistrimin dhe pavarësinë e

markave tregtare, mbrojtjen e markave të mirënjohura, shenjat të cilat mund të mbrohen me markë

tregtare, të drejtat eksluzive të bartësit të markave tregtare, përjashtimet, kohëzgjatja e mbrojtjes, si dhe

dispozita të cilat kanë të bëjnë me licensimin dhe bartjen e të drejtave nga prona intelektuale. Më poshtë

do të shqyrtohet përputhshmëria e LMT me disa nga këto dispozita, të cilat në përgjithësi janë më

diskutabile apo thënë ndryshe, nuk rregullohen njejtë në të gjitha shtetet.

Shenjat që mund të mbrohen si marka tregtare: Ndryshe nga Konventa e Parisit, Marrëveshja

TRIPS, përkatësisht neni 15.1 definon lëndën apo atë se cka mund të mbrohet si markë tregtare. Së pari,

definimi obligon shtetet anëtare që të njohin si marka tregtare “cdo shenjë, apo kombinim të shënjave, që

kanë aftësi të dallojnë mallrat ose shërbimet...” Tutje vazhdon duke ofruar një numër të shenjave të cilat

duhet të njihen si marka tregtare sic janë p.sh. “...fjalët, përfshirë emrat personal, shkronjat, numrat,

elementet figurative dhe kombinimi i ngjyrave si dhe cdo kombinim i këtyre shenjave...” Ndërsa, pjesa e tretë

lejon shtetet anëtare që përveq “dallueshmërisë në thelb” (inherent distinctiveness) të njohin

“dallueshmërinë e fituar” (acquired distinctiveness). Të njejtën gjë bën edhe me mundësine e “paraqitjes

grafike” të shenjës. Pra, ndryshe nga Direktiva e BE-se, e cila shprehimisht përcakton se si markë

tregtare mund të mbrohen vetëm shenjat, të cilat, ndër të tjera, mund të paraqiten grafikisht,

Marrëveshja TRIPS nuk bën një kufizim të tillë shprehimor. Shtetet anëtare mund të vendosin vetë për

një kufizim të tillë.

Ligjit për Marka Tregtare përdor një gjuhë të ngjashme në këtë drejtim. Në rradhë të parë, neni 5 i LMT

përcakton kushtet të ashtëquajtuara pozitive të cilat duhet një shenjë të i përmbush që të mund të

mbrohet si markë dhe ato janë: paraqitja grafike (kusht i lejuar nga TRIPS) dhe dallueshmëria (kusht

i obliguar nga TRIPS). Pra, asnjë shenjë nuk do të mund të regjistrohet si markë tregtare nëse nuk mund

të paraqitet grafikisht dhe të posedojë aftësi dalluese. Ngjashëm si neni 15.1. i Marrëveshjës së TRIPS,

neni 5 i LMT tutje përmend shenjat të cilat do të mund të mbrohen si marka tregtare dhe atë në “vecanti

fjalët përfshirë emrat personal, skicimet, shkronjat apo/dhe numrat, forma e mallrave apo paketimet e tyre,

ngjyrat, si dhe kombinimi i të gjitha këtyre.” Në këtë rast mund të thuhet se LMT shkon përtej definimit të

dhënë në Marrëveshjen e TRIPS meqë shprehimsht ofron mbrojtje për disa marka jo tradicionale sic janë

ngjyrat dhe format e mallrave apo markat 3D, të cilat nuk përmenden në listën e Nenit 15.1. të

Marrëveshjes TRIPS.


Rregulla e paraqitjes dhe prioritetit: Edhe pse Kosova nuk është shtet nënshkrues i Konventës së

Parisit apo Marrëveshjes TRIPS, LMT lejon që personat apo ndërmarrjet të cilat kanë një aplikim

kombëtar të velfshëm në ndonjë nga shtetet nënshkruese të Konventës së Parisit apo shtet anëtar të

OBT-së, të mund të kërkojnë të drejtën e prioritetit brenda gjashtë muajve nga data e aplikimit.

Ndryshe nga ligji paraprak, i cili nuk e rregullonte se cfarë pasojash mund të rrjedhin nëse nuk

përmbushen kërkesat formale në rast të pretendimit të prioritetit sipas këtij parimi, LMT i tanishëm e

rregullon këtë cëshjte shumë qartë dhe në përputhje me dispozitat ndërkombëtare. Pra, në rast të

mosplotësimit të kritereve formale të parapara në nenin 28 të LMT, i cili e rregullon këtë cështje,

aplikuesi që është thirrur humbet vetëm të drejtën e prioritetit. Ndërsa, pjesa tjetër e aplikimit,

përderisa i plotëson kushtet e nevojshme me LMT, mbetet e paprekur dhe e vlefshme.

Përdorimi i Markave Tregtare: Dispozitat në lidhje me përdorimin e markës janë të një rëndësie të

vecantë. Kjo për arsye se përdorimi i markës është një ndër të drejtat kryesore me të cilat disponon

bartësi i markës tregtare. Për më tepër, për dallim nga e drejta mbi pronën e prekshme, në rast se

bartësi i markës tregtare nuk bën shfrytëzimin e rregullt dhe të afatshëm të markës së tij, mund të vie

deri tek revokimi i regjistrimit të markës tregtare. Prandaj, është shumë me rëndësi që në këtë pjesë të

kemi dispozita të qarta.

Te dy instrumentet ndërkombëtare, edhe Konventa e Parisit edhe Marrëveshja TRIPS vëjnë theksin tek

disa elemente të nocionit të “përdorimit të markës”. Elementi i parë i përket afatit kohor brenda të cilit

bartësi i markës ka “imunitet” nga revokimi i regjistrimit për shkak të mos përdorimit të markës.

Konventa e Parisit nuk përcakton ndonjë afat kohor. Ajo thjesht parasheh një afat “të arsyeshem.” Është

Marrëveshja TRIPS e cila përcakton afatin minimal kohor që duhet të i’i jepet bartësve të markave

tregtare për të vën markën e tyre në treg dhe ky afat nuk mund të jetë më i shkurtër se tre vjet që nga

regjistrimi i markës. LMT sikurse edhe shumica e ligjeve të shteteve të tjera, shkojnë tutje dhe

parashohin një afat prej 5 vjetësh që nga regjistrimi i markës tregtare brenda së cilës marka e caktuar

nuk do të mund të revokohej për shkak të mos përdorimit.

Elementi tjetër ka të bëjë me të ashtquajturat shfajsimet e mos përdorimit të markës. Ngjashëm

sikurse në Konventën e Parisit dhe TRIPS, edhe LMT parasheh që një markë nuk do të revokohet nëse

“ekzistojnë shkaqe të arsyeshme për mos përdorimin e saj”. Se cka nënkuton “shkaqe të arsyeshme për mos

përdorim” do të duhej që praktika gjyqësore të jap përgjigje. Mirëpo, vlen të përmendet rasti Armin

Häupl v Lidl Stiftung & Co. KG, me c’rast Gjykata Evropiane e Drejtësisë (GJED) duke interpretuar nenin 12(2)

të Direktivës së BE-së, vlerson se shkaqe të arsyeshme për mos përdorim nënkupton “pengesat që kanë lidhje

direkte me markën tregtare, duke bërë përdorimin të pamundur ose të pa arsyeshëm dhe mbi të cilat bartësi I

markës nuk ka kontroll”.

Se në cfarë mase përdorimi i markës nga i lincensuari dhe bashkëpronari konsiderohen të

mjaftueshme që nje markë tregtare të mos mund të revokohet për shkak të mospërdorimit është

elementi i fundit me rëndësi i paraqitur nga këto instrumente. Konventa e Parisit parasheh që përdorimi

i markës nga bashkëpronari të konsiderohet përdorim i mjaftueshëm i markës. Tek dispozitat për

“përdorimin e markës”, LMT në asnjë moment nuk thekson se kur do të mund të konsiderohet

“përdorim” në rast të bashkëpronësisë. Është e padiskutueshme që dy ndërmarrje të ndryshme mund të

kenë të drejta mbi një markë tregtare. Mirëpo, në rast të ngritjes së cështjes së përdorimit të markës,

LMT nuk përcakton nëse përdorimi vetëm nga njëri do të ishte e mjaftueshme. Meqë Ligji për Pronën


dhe të Drejtat e Tjera Sendore i vitit 2009 shprehimisht thekson se pronësia mbi pronën intelektuale

rregullohet vecmas, pra përjashton aplikimin e rregullave të saj në rast të pronës intelektuale, atëherë do

të ishte e rekomandueshme që LMT të përmbajë dispozita edhe për përdorimin e markës nga

bashkëpronari.

Sa i përket përdorimit të markës nga i lincesuari, Marrëveshja TRIPS lejon shtetet antare që një

përdorim të tillë të njohin vetëm nëse lincesuesi ushtron kontroll ndaj përdorimit nga ana e të

licensuarit. LMT përmban dispozita shumë të kufizuara sa i përket kontratës së lincesës, në të cilat një

kushtëzim i tillë nuk mund të haset, gjë që nënkupton se LMT shkon përtej standardeve minimale. As

Ligji mbi Marrëdhënjet Detyrimore (LMD) nuk parasheh si detyrim të dhënësit të licensës ushtrimin e

kontrollit ndaj përdorimit të marrësit të licensës. Mirëpo, LMD pranon që marrësi i licensës është i

obliguar që të prodhojë mallra të të njejtit kualitet dhe një dispozitë e tillë është e karakterit imperativ.

Siguria e ofrimit të mallrave të kualitetit të njëjtë është pikërisht edhe qëllimi që Marrëveshja TRIPS ka

lejuar një kushtëzim të tillë – “kontrollimi” do të i mundësonte bartësit të markës që të mbaj integritetin

e markës, si dhe konsumatori të marr sendet e kualitetit që i pret. Prandaj, mund të përfundohet se

dispozita e LMD nga e cila as bartësi dhe as dhënësi i licensës nuk mund të e shmangin, mjafton që

qëllimi i Marrëveshjes TRIPS të konsiderohet i përmbushur.

Mbrotja e markave të mirënjohura (protection of well known trademarks): Mbrojta e

markave të mirënjohura është konsideruar si një ndër obligimet më të rëndësishme e nxjerrë nga

marrëveshjet ndërkombëtare. Neni 6bis i Konventës së Parisit, i cili parasheh mbrojtjen e markave të

mirënjohura tregtare, gjithashtu është përfshirë, me zgjerime të konsiderueshme, në Marrevëshjen

TRIPS, nenet 16(2) dhe (3). Për qëllime të shtjellimit të harmonizimit të LMT me nenin 6bis të

Konventës së Parisit dhe nenet 16(2) dhe (3) të Marrëveshjes TRIPS, me rëndësi është të vlerësohet

niveli i mbrojtjes që i’u ofrohet markave të mirënjohura, si dhe fusha e mbrojtjes së markave të

mirënjohura me LMT.

Niveli i mbrojtjes: Në praktiken ndërkombëtare janë të njohura tri nivele të mbrojtjes për markat e

mirënjohura tregtare.

Niveli i parë, i cili mund të themi është pranuar dhe përfshihet në legjislacionet e pothuajse të gjitha

shteteve të botës, ka të bëjë mbrojtjen që i’u jepet markave të mirënjohura të paregjistruara per

mallrat e njejta apo te ngjashme ne kuptim te nenit 6bis të Konventës së Parisit.

Niveli i dyte ka të bëj me markat me reputacion, regjistrimi i të cilave kërkohet në vendin ku

kërkohet mbrojtja. Mirëpo, për shkak te reputacionit këto marka gëzojne mbrojtje më të gjerë, në

kuptimin që mund të ndalojnë regjistrimin apo përdorimin e një marke të ngjashme edhe per

mallrat/shërbimet e ndryshme. Ky “zgjerim” i nivelit të mbrojtjes për markat e mirënjohura është

bërë me rastin e aprovimit të Marrëveshjes TRIPS, perkatesisht nenin 16(3). Mund të themi që edhe

niveli i dytë i mbrojtjes është pranuar nga një numër i madh i shteteve, nëse jo të gjitha.

Niveli i tretë i mbrojtjes gjithashtu ka të bëjë me markat me reputacion. Mirëpo, për dallim prej nivelit

të dytë, shtetet që kanë pranu ketë nivel, nuk kërkojnë që marka me reputacion të jetë e regjistruar

ne vendin e tyre. Me fjalë të tjera, bartësi i një marke me reputacion mund të kërkoj kundërshtimin apo

shfuqizimin e regjistrimit, apo përdorimit të një marke tjetër të ngjashme, mirëpo që përdoret për mallra

apo shërbime të ndryshme, edhe nëse marka me reputacion NUK eshtë e regjistruar në atë vend. Pra,


dallimi kryesor midis shteteve të këtyre dy niveleve të fundit eshtë se shtetet që e kanë përvetësu nivelin

e dytë e kërkojnë regjistrimin e markës me reputacion, ndërsa shtetet që e kanë përvetësu nivelin e

tretë dhe shkojnë përtej standardeve minimale - nuk e kërkojnë regjistrimin e markës me reputacion.

Sikurse pasqyrohet nga tabela e mëposhtme, LMT i Kosovës ofron mbrojtje për markat e mirënjohura

në dy nivelet e para. Vlen të përmendet se LMT paraprak, ngashëm si Ligji për marka tregtare i

Slovenisë, ka ofruar mbrojtje edhe në nivelin e tretë. Pra, me aprovimin e LMT të ri, është ngushtuar

niveli i mbrojtjes për markat tregtare të mirënjohura. Megjithëkëtë, LMT i ri prap se prap përmbush

standardet minimale ndërkombëtare sa përket nivelit të mbrojtës që i’u ofrohet kësaj kategorive të

markave tregtare.


Niveli i pare Niveli i dytë Niveli i tretë

Ndërkombëtare Konventa e Parisit, Neni 6bis “…të refuzoj apo të anuloj

regjistrimin, si dhe të ndaloj

përdorimin e markës, e cila

konsiston një riprodhim, imitim,

apo një përkthim, me mundësi të

krijimit të konfuzionit me

markën…..që është e mirë njohur

në atë vend…dhe që përdoret për

mallra identike apo të ngjashme.”

TRIPS, Neni 16(2): Neni 6bis I

Konventës së Parist do të

aplikohet, mutatis mutandis, për

shërbimet. Në vendimin nëse një

markë është e mirënjohur, Anëtarët

do të duhet të marrin në

konsideratë njohjen e markës në

sektorin relevant të publikut,

përfshirë edhe njohurinë e cila

është marrë si rezultat I

promovimit të markës.”

TRIPS, Neni 16(3): Neni

6bis I Konventës së Parisit

do të aplikohet, mutatis

mutandis, për mallrat apo

shërbimët të cilat nuk janë

të ngjashme me ato për të

cilat marka është

regjistruar, nëse

përdorimi I asaj marke në

lidhje me ato mallra apo

shërbime do të tregojë një

lidhje ndërmejt atyre

mallrave apo shërbimeve

dhe bartësit të markës së

regjistruar, si dhe me kusht

që interesat e bartësit të

markës së regjistruar ka

mundësi të dëmtohen nga

përdorimi I tillë.

Sloveni, Neni 44(1)(d) I

Ligjit Për Pronësi

Industriale: “një shenjë

nuk do të regjistrohet si

markë tregtare nëse

është identike apo e

ngjashme me një markë

tregtare apo markë të

paregjistruar, që në

Republikën e Slovenisë

është markë e

mirënjohur në kuptim të

nenit 6bis të Konventës

së Parisit apo Nenit

16(3) të Marrëveshjes

TRIPS.”

Bashkimi

Evropian

TMD, Neni 4(2)(d) – të drejtat e

mëhershme: markat e mirënjohura

në kuptim të Nenit 6bis të

Konventës së Parisit;

CTMR, Nenet 8(2)(c) – të drejtat

e mëhershme: markat e

mirënjohura në kuptim të Nenit

6bis të Konventës së Parisit;

TMD, Nenet 4(3), 4(4)(a)

dhe 5(2) – markat me

reputacion

CTMR, Nenet 8(5) dhe

9(1)(c) – markat me

reputacion

Kosovë LMT – Neni 7, para. 1

LMT, Neni 7, paragrafi 2, nën-

paragrafi 2.3 – të drejtat e

mëhershme: “marka e cila në datën

e aplikimit për regjistrim, ose në

datën e përparësisë, është e

mirënjohur në Republikën e

Kosovës.”

LMT, Neni 3, paragrafi 1, nën-

paragrafi 1.5 – “markat tregtare e

njohura – markat tregtare sipas

nenit 6bis të Konventës së Parisit.”

LMT, Neni 7(3) dhe

8(1)(1.3) – markat me

reputacion të regjistruara

Fusha e mbrojtjes: Neni 6bis i Konventës së Parisit përcakton fushën e mbrojtjes që i’u akordohet

markave të mirënjohura. Bartësi i një marke të mirënjohur ka të drejtë që në rradhë të parë të

kundërshtoj regjistrimin e një marke të mëvonshme që është në konflikt me markën e tij. Bartësi

gjithashtu mund të kërkoj anulimin e regjistrimit të markës së mëvonshme e cila është në konflikt me

markën e mirënjohur. Këto janë dispozita të cilat pothuajse të gjitha ligjet e shteteve të ndryshme i


përmbajnë, përfshirë këtu edhe LMT, përkatësisht neni 7, paragrafi 1 në lidhje me nenin 7, paragrafi 2,

nën-paragrafi 2.3 dhe neni 52, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.3 në lidhje me nenin 7, paragrafi 2, nën-

paragrafi 2.3.

Përveq kundërshtimit të regjistrimit dhe shfuqizimit të të njejtës, në shumicën e vendeve bartësi i markës

së mirënjohur të pa regjistruar ka gjithashtu të drejtë që të kërkoj nga gjykata që të ndaloj përdorimin

e një marke të ngjashme dhe të mëvonshme ne treg. Në shumicën e vendeve, bartësi i markës së pa

regjistruar të mirënjohur shfrytëzon dispozitat e ligjit për marka tregtare për të kërkuar ndalimin e një

marke të mëvonshme nga gjykata kompetente. Mirëpo, në disa vende, përfshirë edhe Kosovën me ligjin

aktual, për dallim prej ligjit paraprak, bartësi i një marke të paregjistruar të mirënjohur nuk ka të drejtë

të përdor dispozitat e ligjit për marka tregtare për të kërkuar ndalimin e përdorimit të një marke të

ngjashme. Me fjalë të tjera, LMT aktual nuk parasheh që një markë e paregjistruar e mirënjohur dhe e

mëhershme mund të shërbejë si bazë e mjaftueshme për ndalimin e përdorimit të një marke të

mëvonshme.

Mirëpo, shtetet si Kosova të cilat nuk përfshijnë dispozita të tilla në legjislacionin e tyre për marka

tregtare, përdorin dispozitën për konkurencë të pandershme për të kërkuar ndalimin e përdorimit të

një marke të mëvonshme. Një dispozitë e tillë është edhe në Ligjin për Tregti të Brendshme në Kosovë.

Mirëpo, për dallim prej shteteve tjera të cilat e konsiderojnë si shkelje të markës tregtare, në rastet kur

konsiderohet si tregti e pandershme, bartësi i markës së mëhershme dhe të mirënjohur duhet të jetë

prezent në Kosovë për shembull, dhe të jetë në konkurencë më palën tjetër, kritere këto të cilat jo

domosdoshmërisht do të duhej të plotësoheshin në rast se kjo do të paraqiste shkelje të markës sipas

LMT. Pra, edhe në këtë aspekt LMT në Kosovë ka shkuar një hap prapa në krahasim me ligjin e vjetër, i

cili e ka ofruar mbrojtjen gjyqësore në rast të shkeljes së markës së mirënjohur tregtare. Me rëndësi

është të theksohet se Direktiva e BE-së nuk e adreson kushtin e nenit 6bis të Konventës së Parisit për të

lejuar ndalimin e përdorimit të një marke konflikutoze mbi bazën e një marke të paregjistruar të

mirënjohur. Prandaj, ky ndryshim i ofruar me LMT-në aktual, nuk e bën atë të papërputhshëm me

Direktiven e BE-së.


2.6 Ushtrimi 2: Llojet e Markave

UDHËZIMET

Përshtatjani përgjigjen e saktë lidhur me llojin dhe përbërjen, markës së dhënë në kolonën në anën e

majtë.

MARKA LLOJI I MARKËS

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10. Sh.P.K.

1. Markë me fjalë

2. Markë formë

3. Kombinim i fjalëve, shkronjave dhe

numrave

4. Markë kolektive

5. Emër i firmës (destinim komercial)

6. Markë certifikuese

7. Slogan

8. Markë në fjalë dhe figurative

9. Markë shërbimi

10. Markë zërimi

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/a/ac/DHL_Logo.svg/800px-DHL_Logo.svg.png&imgrefurl=http://en.wikipedia.org/wiki/Image:DHL_Logo.svg&h=176&w=800&sz=10&tbnid=Ye1LQw_vCisuaM:&tbnh=31&tbnw=143&prev=/images?q=dhl+logo&um=1&start=2&sa=X&oi=images&ct=image&cd=2


2.7.Përmbledhje

Në këtë modul keni shqyrtuar përkufizimet e Markave Tregtare, instrumentet kryesore ndërkombëtare

dhe të BE-së për markat tregtare dhe, përmes analizave dhe shembujve, keni krahasuar dispozitat e Ligjit

për Markat Tregtare të Kosovës me kërkesat e BE-së dhe me praktikat më të mira të njohura

ndërkombëtarisht.

Në këtë modul, keni mësuar:

Ta kuptoni nocionin e Markave Tregtare dhe t’i numëroni llojet e markave;

T’i interpretoni instrumentet kryesore ndërkombëtare dhe Evropiane lidhur me Markat

Tregtare

Ta krahasoni Ligjin për Markat Tregtare të Kosovës me këto instrumente ndërkombëtare.


MODULI 3:

KUSHTET PËR REGJISTRIMIN E MARKAVE

TREGTARE


3.1 Pasqyrë

Ky modul bën shqyrtimin e parakushteve dhe kufizimeve të markave tregtare dhe bën krahasimin e niveleve

të ndryshme të fuqishmërisë së markave, që janë të rëndësishme në përcaktimin e dallueshmërisë së një

marke. Gjithashtu, në këtë modul shpjegohet nocioni i funksionalitetit të markave dhe ofrohen njohuri

konkrete lidhur me kufizimet në markat tregtare.



T’i krahasoni nivelet e ndryshme të fuqishmërisë së markës tregtare

Ta shpjegoni doktrinën e funksionalitetit të markave tregtare

T’i numëroni dhe t’i aplikoni kufizimet e markave tregtare

3.3 Kushtet për Regjistrimin e Markave Tregtare

Kushtet për ekzistimin apo regjistrimin e një marke tregtare sipas LMT janë të përcaktuara në tri nene

kryesore, dhe atë në nenin 5, 6 dhe 7. Për regjistrimin e një marke me Zyrën për Pronësi Industriale, që

të gjitha këto kushte duhet të plotësohen në mënyrë kumulative.

Kushtet e parapara me këto nene mund të jenë kushte “pozitive” dhe kushte “negative”. Kushte pozitive

janë ato të cilat shenja e caktuar duhet të i përmbaj në mënyrë që të mund të regjistrohet si markë

tregtare. Ndërsa, kushtet negative janë ato të cilat nuk duhet të ekzistojnë në mënyrë që të mund të

regjistrohet si markë tregtare. Pra, kushtet negative janë pengesa për regjistrimin e markës tregtare.

Të ashtëquajtuarat kushte pozitive janë të parapara me nenin 5 të LMT I cili thekson:

Markë tregtare mund të jetë çdo shenjë e cila mund të paraqitet grafikisht, në veçanti fjalët,

përfshirë edhe emrat personal, skicimet, shkronjat, numrat, formën e mallrave apo paketimin e tyre,

ngjyrat si dhe kombinimi i gjitha këtyre me kusht që shenjat e tilla të mund të dallojnë mallrat ose

shërbimet e një ndërmarrjeje nga mallrat ose shërbimet e ndërmarrjeve tjera.

Për rrjedhojë, si kushte të cilat duhet të i përmbush një shenjë në mënyrë që të mund të regjistrohet si

markë tregtare janë dy:

1. Shenja duhet të mund të paraqitet grafikisht, dhe

2. Shenja duhet të ketë karakter dallues – dallueshmëria;


Ndërsa, të ashtëquajturat pengesa për regjistrimin e markave tregtare janë të parapara në nenet 6 dhe 7

të LMT-së, të cilat parashohin:

1. Pengesat absolute për regjistrimin e markave tregtare, dhe

2. Pengesat relative për regjistrimin e markave tregtare.

Dallimi kryesor midis pengesave absolute dhe atyre relative është ajo që në lidhje me pengesat absolute

ZPI duhet të kujdeset ex officio. Pra, në rast të ekzistimit të ndonjë nga pengesat absolute sipas

nenit 6, ZPI duhet sipas detyrës zyrtare të lëshoj vendim refuzues preliminar i cili bëhet përfundimtar

vetëm nëse aplikuesi brenda afatit të caktuar kohor nuk e përmirëson kërkesën ashtu që të evitojë këto

pengesa absolute. Ndërsa, për pengesat relative të regjstrimit, ZPI nuk ka obligim që të kujdeset sipas

detyrës zyrtare, mirëpo vetëm sipas kërkesave të argumentuara nga personat e tretë. Në vijim, do të

elaborohen në detaje të gjitha këto kushte dhe pengesa për regjstrimin e markës tregtare të cilat janë

paraparë me LMT të Kosovës.

3.3.1 Paraqitja grafike e shenjave

Elementi i parë me rëndësi që nxirret nga neni 5 i LMT, është ajo që shenjat duhet të paraqiten

grafikisht. Paraqitja grafike nënkupton që shenja të mund të paraqitet vizualisht, përmes fotografive,

linjave apo shkronjave ashtu që ato do të mund të identifikoheshin në mënyrë të qartë. Qëllimi se pse

disa shtete (jo të gjitha) kushtëzojnë regjistrimin e shenjës si markë tregtare me paraqitjen grafike janë të

shumta. Në rradhë të parë, me anë të paraqitjes grafike definohet saktësisht se cili është objekti i

mbrojtjes. Një objekt mbrojtës i definuar qartë do të mund të regjistrohej në regjistrin për marka

tregtare të cilat janë publike dhe me këtë rast do të shmangej subjektiviteti me rastin e përceptimit të

markës. Pra, në mungesë të paraqitjes grafike, ekziston rreziku që konsumatorët, varësisht prej

përceptimit subjektiv, të identifikojnë shenjën në mënyra të ndryshme.

LMT i Kosovës nuk ka definuar se cka nënkuptojmë më paraqitjen grafike. Në fakt, në shumicën e

vendeve, të cilat kushtëzojnë regjistrimin e markës tregtare me këtë kriter, definimin e lëjnë në

kompetencë të gjykatave. Kështu, Gjykata Evropiane e Drejtësisë (GJED) në rastin e Ralf Sieckman

kundër Zyres së Patentimit dhe Markave në Gjermani (C-237/00, 2002), ka përcaktuar kriteret që një

paraqitje grafike e një shenje duhet të i plotësojë. Sipas GJED një paraqitje grafike duhet të jetë e qartë, e

saktë, vetë-funksionues, lehtësisht e arritshme, e kuptueshme, e qëndrueshme dhe objektive.

Në parim, paraqitja grafike nuk është cështje problematike nëse kemi të bëjmë me të ashtëquajturat

marka tradicionale sikurse janë markat fjalë, markat figurative apo markat e përziera. Problemi i

paraqitjes grafike ngritet vetëm në rastin e markave jo-tradicionale, niveli i mbrojtjes së të cilave akoma

dallon jashtëzakonisht shumë në vende të ndryshme. Si marka jo-tradicionale konsiderohen ngjyrat,

markat me zë, markat erë, markat lëvizëse (motion marks) dhe hologramet.

Markat ngjyrë: Sipas praktikës së shteteve të Bashkimit Europian dhe GjED-së, që një ngjyrë të mund

të regjistrohet si markë, kriteret nga rasti Sciekman do të konsiderohen të përmbushura nëse ngjyra

është paraqitur qartë në aplikacion, si dhe ngjyra është identifikuar me një kod identifikues që është i

njohur ndërkombëtarisht. Qëllimi i kushtëzimit të identifikimit të ngjyrës me kod identifikues është

kufizimi i mbrojtjes në këto raste në një nuancë të caktuar të ngjyrës. Një ngjyrë, varësisht nga kualiteti i


letrës, printimit dhe faktorëve të tjerë mund të paraqitet në një nuancë e cila nuk përkon me nuancën

për të cilën kërkohet mbrojtja. Prandaj, në mënyrë që të definohet qartë objekti mbrojtës, markat ngjyrë

duhet të shoqërohen me kod identifikues sipas sistemeve të njohura sikurse janë Pantone, RAL dhe

Focoltone.

Markat erë (smell marks): Markat erë apo aromat e ndryshme gjithashtu bëjnë pjesë në kategorinë e

shenjave paraqitja grafike e të cilave është problmatike. Edhe pse dikush mund të mendojë se aroma

mund të përshkruhet grafikisht përmes formulës kimike të saj, një emri përshkrues, ose një mostre të

aromës, ose përmes ndonjë kombinimi të këtyre, GJED ka përfunduar se asnjëra nga këto nuk i plotëson

kushtet e paraqitjes grafike (rasti Sciekmann).

Markat me zë (sound marks): Edhe shenjat zë parimisht nuk janë shenja të cilat mund të paraqiten

grafikisht. Mirëpo, GJED në rastin e Shield (C-283/01) ka pranuar regjistrueshmërinë e shenjave me zë

me kusht që: 1. Aplikacionet qartazi të tregojnë se shenja ka të bëjë me shenjën me zë, në të kundërtën

shenja do të konsiderohet si fjalë apo figurative, dhe 2. Përfaqësimi i një shenje përmes notave muzikore

të ndara në taktke dhe që tregojnë në veçanti, një çelës muzikor, nota dhe pushime muzikore, duke

treguar kështu vlerën relative, notat e larta, notat e ulëta dhe ato natyrore (të befasishmet).

Markat në lëvizje (motion marks): Paraqitja grafike do të konsiderohej e mjaftueshme nëse markat

lëvizëse janë paraqitur grafikisht nga një seri e imazheve në formë të qetë (jo në lëvizje) dhe që kërkesa

të përmbaj edhe këto të dhëna: që marka është imazh lëvizës, atë se cka përshkruan imazhi, sa

ndryshime janë të përfshira në sekuencën e lëvizjes së plotë, cila është rradhitja e imazheve dhe që të

ketë një sekuencë të vetme të lëvizjes.

Hologramet: që të përmbushen kriteret e rastit Sciekman në rastin e hologrameve, është e nevojshme

për formularin e aplikimit të përmbajë përfaqësime të secilit prej pamjeve të ndryshme të përshkruar në

hologram.

3.3.2 Dallueshmëria

Funksioni kryesor i një marke tregtare është të shërbejë si identifikues i burimit. Në mënyrë që ta kryen

këtë qëllim, marka duhet të ketë veçori dalluese. Për këtë arsye, dallueshmëria është kushti themelor

për mbrojtjen e markës tregtare. Jo të gjitha marka tregtare kanë veti të njëjta dalluese, dhe si

rrjedhojë, gjykatat zakonisht e masin nivelin e dallueshmërisë përmes të ashtuquajturit “spektrit të

dallueshmërisë”. Në bazë të këtij spektri, markat kategorizohen prej “më të dallueshmeve” deri te

“më së paku të dallueshme”. Sa më e dallueshme të jetë një markë, aq më shumë mbrojtje do të

meritojë, dhe anasjelltas. Sipas këtij spektri, ekzistojnë pesë nivele të fuqishmërisë së markave:

Markat e sajuara apo imagjinare janë markat më të fuqishme. Shembuj të këtyre janë markat

KODAK dhe XEROX. Këto dy shembuj janë marka të shpikura dhe qëllimi i tyre i vetëm është ta

identifikojnë një mall ose shërbim të caktuar. KODAK është markë e përdorur për aparate fotografike,

përderisa XEROX është markë që përdoret për aparate fotokopjimi. Ato nuk kanë ndonjë kuptim

tjetër përpos identifikimin e burimit të produkteve për të cilat ato edhe janë bërë markë tregtare.

Markat arbitrare janë marka të cilat përbëhen nga një fjalë që ka kuptim të zakonshëm, si për

shembull APPLE, në përkthim MOLLA (për kompjuter), RINGS, në përkthim UNAZË (për


restaurant) dhe MANGO (për një rroba), por që nuk kanë lidhje me mallrat dhe shërbimet të cilat

shiten nën atë emër të markës tregtare. Për shembull, nëse marka RINGS përdoret për unaza, atëherë

do të konsiderohej si markë përshkruese që nuk meriton mbrojtjen. Mirëpo, nëse e njëjta përdoret në

lidhje me një restorant, atëherë konsiderohet si markë e fuqishme e cila meriton mbrojtjen.

Markat sugjeruese janë marka që sugjerojnë një cilësi ose veçori të mallit apo shërbimit. Ky lloj i

markave qëndron diku në mes të markave arbitrare dhe atyre përshkruese në spektrin e dallueshmërisë,

sepse ato përbëhen prej fjalëve me kuptim të zakontë, sikur markat arbitrare, dhe u referohen mallrave

dhe shërbimeve në fjalë, sikurse markat përshkruese. Megjithatë, çfarë i dallon markat sugjeruese prej

atyre përshkruese, gjë që i bën markat sugjeruese më të forta, është fakti se këto të fundit kërkojnë më

shumë imagjinatë nga ana e konsumatorit, për të ardhur deri te përfundimi se për çfarë mallra dhe

shërbime bëhet fjalë. Disa shembuj të markave sugjeruese janë: MICROSOFT ose COMTRADE me

ç’rast, konsumatorit do t’i nevojitej një lloj imagjinate dhe të mendohet për ta kuptuar se bëhet fjalë për

marka që përdoren për kompjuter dhe programe kompjuterike (softuer). Ligji për Markat Tregtare i

Kosovës nuk parasheh ndonjë dallim në mes të markave sugjeruese dhe përshkruese. Neni 6 paragrafi 1

nën-paragrafi 1.3 i cili radhitet tek bazat absolute për refuzimin e regjistrimit, përcakton se një markë e

cila shërben për përcaktimin e llojit, cilësisë, ose të ndonjë veçorie tjetër të markës tregtare, nuk do të

regjistrohet si markë tregtare, përveç nëse është bërë e njohur në qarqet përkatëse afariste si markë

dalluese për mallrat dhe shërbimet për të cilat ajo është paraqitur (Neni 6 paragrafi 2). Pra, Ligji thjesht

kërkon prova të kuptimit dytësor, pa bërë asnjë dallim në mes të asaj që është e sugjeruar dhe asaj të

përshkruar. Megjithatë, në praktikë, markat sugjeruese përgjithësisht konsiderohen si marka të fuqishme

të cilat nuk kanë nevojë për prova të kuptimit dytësorë.

Markat përshkruese janë marka të cilat thjeshtë përshkruajnë shërbimet dhe mallrat për të cilat

përdoren pa pasur nevojë të përdoret imagjinata apo të mendohet nga ana e konsumatorit. Markave

përshkruese nuk u jepet mbrojtja, përveç nëse ato kanë fituar kuptim dytësor në mendjen e

konsumatorit (shih Nenin 6 paragrafi 1 nën-paragrafi 1.4 dhe Neni 6 paragrafi 2 të lartcekur). Një

shembull i markës përshkruese është fjala DIGITAL për kompjuter.

Markat e përgjithshme bien në kategorinë më të ulët të spektrit të dallueshmërisë pasi që përbëhen

prej fjalëve që janë të rëndomta në gjuhën e përditshme (Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.4). Edhe një

markë e regjistruar valide mund të bëhet fjalë e rëndomtë dhe kështu ta humb mbrojtjen nëse nuk

përdoret në mënyrë të mirëfilltë. Për shembull, marka WALKMAN, që njëherë ishte markë tregtare, e

humbi mbrojtjen sepse njerëzit filluan ta përdorin këtë fjalë për mini-kasetofon (shih Sony Europe kundër

Timetron Corp. (2002) Austri). Në përgjithësi ligjet e vendeve të ndryshme përjashtojnë mbrojtjen në

tërësi të këtyre shenjave të përgjithshme apo gjenerike. Mirëpo, sipas LMT, Neni 6 paragrafi 2 e

mundëson mbrojtjen edhe në rastin e markave të përgjithshme me kusht që të njejtat të kenë fituar

dallueshmëri përmes përdorimit para se të kenë aplikuar për regjistrim.

Për sa më lartë, mund të përfundohet që disa shenja parimisht nuk mund të gëzojnë mbrojtje meqë nuk

shërbjenë si burim identifikues. Mirëpo, ato shenja do të mund të gëzonin mbrojtje në rast se provohet

dallueshmëria e fituar përmes përdorimit. Pra, këto shenja nuk posedojnë vecori dalluese si të tilla,

mirëpo me kalimin e kohës për shkak të përdorimit apo reklamimit të gjerë të shenjës në treg, kanë

fituar vecori dalluese të mjaftueshme për të gëzuar mbrojtje. Si rrjedhojë, në praktikë dhe në teori


dallojmë “dallueshmërinë në thelb” (inherent distinctiveness) dhe “dallueshmërinë dytësore apo të

fituar” (acquired distinctiveness).

Në rastin kur shenja e caktuar posedon vecori dalluese në thelb, e njëjta nuk ka nevojë që të jetë në

përdorim apo shfrytëzim përpara se të kërkoj regjistrimin e saj pranë ZPI-së. Pra, përdorimi paraprak i

shenjës nuk është i domosdoshëm. Ndërsa, në rastin e dytë, kur një shenjë e caktuar nuk posedon

vecori dalluese, sic ishte rasti me shenjat sugjeruese apo përshkruese, atëherë bartësi duhet që

paraprakisht të filloj të shfrytëzoj shenjën e caktuar. Pra, të filloj të përdor këtë shenjë në lidhje me

produkte apo shërbime të caktuara, në mënyrë që të jetë në gjendje të provojë dallueshmërinë e fituar

dhe të regjistrohet si markë tregtare. Shembull tipik i dallueshmërisë së fituar mund të konsiderohet UJË

RUGOVE, e cila sipas spektrit të dallueshmërisë mund të renditet tek markat përshkruese. Kjo për

arsye se në mënyrë shumë të qartë shpjegon produktin (uji) dhe prejardhjen e produktit (rajoni i

Rugovës). Mirëpo, për shkak të pëdorimit të gjerë, shenja UJË RUGOVE do të asocionte tek

konsumatorët me origjinën e produktit dhe jo me produktin si të tillë.

3.4 Kushtet Negative Për Regjistrimin e Markave Tregtare

Kushtet negative të parapara me LMT apo pengesat për regjistrimin e markave tregtare janë të parapara

në nenet 6 dhe 7 të LMT-së, të cilat parashohin:

1. Pengesat absolute për regjistrimin e një marke tregtare, dhe

2. Pengesat relative për regjistrimin e një marke tregtare.

3.4.1 Pengesat absolute për regjistrimin e markave tregtare

Sikurse është theksuar edhe më lartë, sipas neni 6 të LMT, ZPI si organ kompetent për regjistrimin e

markave tregtare, ka për obligim që sipas detyrës zyrtare të ekzaminojë dhe vendos nëse ekzistojnë

pengesat absolute për regjistrimin e shenjës së caktuar. Në rast të konstatimit të ekzistimit të pengesave

absolute, ZPI në përputhje me nenin 31 të LMT, lëshon një vendim refuzues preliminar, me c’rast

aplikuesi brenda një afati të caktuar kohor, mund të paraqesë vëretjet e tij dhe të kërkojë plotësimin e

aplikimit. Pas procedurës së aplikimit, ZPI varësisht prej bindjes së lirë, mund të lëshoj vendimin

përfundimtar refuzues apo të vendos të regjistrojë markën tregtare.

Edhe palët e treta munden në fakt që të kërkojnë nga ZPI që të mos regjistrojë markën e caktuar mbi

bazën e ekzistimit të pengesave absolute. Kjo e drejtë rrjedh nga neni 33 i LMT, i cili parasheh se cdo

subjekt mund të paraqesë vërejtje pranë ZPI-së brenda një afati prej 3 muajsh që nga dita kur aplikimi

për markë tregtare është publikuar në Buletinin Zyrtar të ZPI-së. Megjithatë, vlenë të përmendet se për

dallim nga procedura e kundërshtimit dhe shfuqizimit, e cila zhvillohet mbi bazën e ekzistimit të

pengesave relative, në rastin e paraqitjes së vëretjeve, paraqitësi nuk ëshë palë në procedurë.

Përveq, mungesës së dallueshmërisë dhe mos regjistrueshmëria në parim e shenjave sugjestive,

përshkruese dhe të përgjithshme (neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.1, 1.2, 1.3 dhe 1.4), Neni 6 i LMT

përcakton edhe një numër kufizimesh tjera të cilat konsiderohen si pengesa absolute.


Markat funksionale: LMT Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.5 e ndalon mbrojtjen e shenjave të cilat

përbëhen nga një formë e cila 1) rezulton nga natyra e vetë mallit përkatës, 2) është e nevojshme për të

arritur një rezultat teknik, ose 3) i jep vlerë thelbësore mallit në fjalë. Me fjalë tjera, ky Nen parasheh që

një shenjë e përbërë nga një formë e cila është funksionale nuk mund të gëzojë mbrojtje.

Nocioni i funksionalitetit është paraqitur me qëllim të parandalimit të monopolit mbi një formë të

caktuar të mallit e cila është e nevojshme të arrijë një rezultat të caktuar teknik.

Doktrina e funksionalitetit është vija ndarëse në mes të markave tregtare posaqërisht markave 3D apo

markat për paketimet/veshjen e mallrave në njërën anë dhe patentave, në anën tjetër. Patentat u ofrojnë

mbrojtje shpikësve për procese, makineri, ose shpikje të tjera. Paramendojeni formën e poçit elektrik.

Po të ishte patentuar forma e poçit nga prodhuesi i saj, askush tjetër nuk do të mund ta përdorte atë

formë përveç duke e shkelur patentën. Tani, paramendojeni që patenta e poçit në fjalë ka skaduar.

Çfarë do të ndodhte po që se pronari i patentës së skaduar do t’i parandalonte të tjerët nga përdorimi i

të njëjtës formë duke e regjistruar atë si markë tregtare? Një gjë e tillë do të pengonte konkurrencën

duke i hedhur poshtë përpjekjet legjitime të konkurrentit për të prodhuar poç të ngjashëm i cili

përmirëson ndriçimin. Ligji për markat tregtare nuk mund të shfrytëzohet për të siguruar monopol mbi

formën e një poqi elektrik, pas skadimit të patentës së asaj forme (shih Kellog Co. kundër National

Biscuit Co. 1938).

Në interpretimin e Nenit 5(3) të Direktivës së Parë të Këshillit (Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.5 i

LMT), GjED konkludoi se një shenjë e cila përbëhet ekskluzivisht nga forma e një produkti nuk mund të

regjistrohet, nëse vetitë funksionale thelbësore të asaj forme i atribuohen vetëm rezultateve teknike.

Gjykata konkludoi poashtu që kjo bazë e refuzimit ose e zhvlerësimit nuk mund të anashkalohet duke

konstatuar se ekzistojnë forma të tjera të cilat lejojnë të arrihet i njëjti rezultat teknik. Përveç kësaj,

dallueshmëria e një marke të tillë nuk mund të përcaktohet thjeshtë nga përdorimi i saj (Koninklijke

Philips Electronics NV v. Remington Consumer Products Ltd. (C-299/99)).

Është e rëndësishme të mbahet në mend që testi i dallueshmërisë së markës nuk aplikohet për

markat e përbëra nga format të cilat janë funksionale. Edhe po që se konsumatorët kanë arritur

ta identifikojnë një formë të veçantë me një prodhues të caktuar, në bazë të vendimit të GjED që bëri

interpretimin e Nenit 5(3) të Direktivës së Parë të Këshillit, ajo markë nuk mund të regjistrohet nëse

vetitë funksionale të saj i atribuohen vetëm rezultateve teknike.

Markat tregtare në kundërshtim me moralin dhe rendin publik, Neni 6, paragrafi 1, nën-

paragrafi 1.6 - një markë e cila përmban një fjalë, simbol, formë, ose shenjë e cila konsiderohet e

pamoralshme ose në kundërshtim me rendin publik, të njëjtës nuk i ofrohet mbrojtje. Njëjtë, nëse një

fjalë ose simbol është i një rëndësie të madhe për publikun, e njëjta nuk mund të regjistrohet si markë

tregtare nëse përdoret për mallra ose shërbime të cilat janë në kundërshtim me moralin dhe rendin

publik.

Markat mashtruese, Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.7 – janë marka të natyrës së tillë që mund të

pritet se do ta mashtrojnë publikun lidhur me llojin, cilësinë, ose prejardhjen gjeografike të mallrave apo

shërbimeve. Si shembull i markës mashtruese lidhur me llojin dhe cilësinë e mallit mund të jetë fjala

KËPUCË LËKURE për një dyqan i cili fare nuk shet këpucë lëkure. Kjo do të ishte mashtrim i

konsumatorëve duke i bërë ata të mendojnë se aty mund të blejnë këpucë lëkure. SWISTEX është një


shembull i markës mashtruese lidhur me cilësinë dhe prejardhjen e mallit. Nëse fjala SWISTEX përdoret

për një orë e cila në fakt nuk e ka prejardhjen nga Zvicra, atëherë edhe kjo do të klasifikohej si markë

mashtruese.

Markat tregtare me përmbajtje të paautorizuar, Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.8 dhe 1.10

– këto janë marka tregtare të mbrojtura me Nenin 6ter të Konventës së Parisit dhe me Marrëveshjen

TRIPS. Markat tregtare të cilat përmbajnë stemën, flamurin, ose ndonjë emblemë shtetërore të ndonjë

vendi ose organizate ndërkombëtare me seli në një shtet i cili është palë e Konventës ose Marrëveshjes

TRIPS, nuk do të mund të regjistrohet në bazë të këtyre dispozitave të LMT-së. Një shembull i tillë është

emblema e KRYQIT TË KUQ. Këto dispozita poashtu sigurojnë që regjistrimi u refuzohet edhe

markave tregtare që përmbajnë stemën, flamurin, ose ndonjë emblemë tjetër të Republikës së Kosovës,

si dhe të autoriteteve dhe ndërmarrjeve publike të këtij vendi. Sidoqoftë, nëse aplikanti është i

autorizuar ta përdorë një nga shenjat e lartcekura, atij nuk mund t’i mohohet regjistrimi.

Markat tregtare përdorimi i të cilave është në kundërshtim me ndonjë ligj tjetër: Neni 6,

paragrafi 1, nën-paragrafi 1.9 – për të u aplikuar kjo dispozitë dhe për pasojë të refuzohet regjistrimi i

markës tregtare mbi këtë bazë, përdorimi i markës së caktuar duhet të jetë i ndaluar me ligj tjetër nga

ai për marka tregtare. Këto situata mund të vijnë në rastet kur marka tregtare përmban ndonjë tregues

gjeografik e cila mund të jetë e ndaluar me Ligjit Nr. 04/L-187 Për Treguesit Gjeografik (GI) dhe

Emertimet e Origjinës (EO) (2013).

Deri në qershor 2013, nuk kishte asnjë regjim të veçantë ose grupe të veçanta të ligjeve për regjistrimin

e treguesve gjeografikë apo emërtimet e origjinës. Ligji për markat tregtare ka ofruar mbrojtje edhe për

treguesit gjeografikë dhe emërtimet e origjinës përmes markave certifikuese dhe markave kolektive.

Treguesit gjeografikë (GI) janë shenja të cilat përdoren në produkte cilësitë e të cilave korrespondojnë

me një vend të vecantë gjeografik ose origjinën p.sh. COGNAC që përdoret nga prodhuesit e

shpirituesve (verës së gazëruar) të cilat prodhohen në rajonin Cognac në Francë.

Megjithatë, në Korrik të vitit 2013 ka hyrë në fuqi Ligji Nr. 04/L-187 Për Treguesit Gjeografik (GI) dhe

Emertimet e Origjinës (EO) (2013). Ligji parashikon procedurën e regjistrimit të GI dhe EO pranë ZPI-

së. Ligji për GI dhe EO gjithashtu përfshin dispozita për zgjidhjen e konfliktit të mundshëm në mes të

markave tregtare dhe GI ose EO. Në ndërkohë, edhe sipas LMT, neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.11

dhe 1.12 një GI ose EO mund të shërbejë si bazë për refuzimin ose pavlefshmërinë e një regjistrimin të

markës tregtare.

Në rast të konfliktit në mes të një marke tregtare dhe një GI apo EO, Ligjit Nr. 04/L-187 ofron një

zgjidhje të ngjashme me Rregulloren e Këshillit të BE-së Nr 510/2006. Në të vërtetë, një GI ose EO nuk

mund të regjistrohet nëse marka tregtare është me famë dhe përdoret për një periudhë më të gjatë në

atë masë sa që regjistrimi i GI ose EO do të vënte në lajthim konsumatorët sa i përket identitetit të

produktit. Në të gjitha situatat e tjera, data e e aplikimit të GI ose EO është vendimtare për të zgjidhur

konfliktin. Kështu, nëse një markë tregtare nuk posedon famë, por e njëjta është aplikuar para datës së

aplikimit të GI ose EO, marka tregtare nuk mund të anulohet, nëse nuk ka arsye për pavlefshmëri sipas

LMT. Këto arsye për pavlefshmëri sipas LMT, në anën tjetër, janë ato që janë paraparë me nenin 6,

paragrafi 1, nën-paragrafi 1.11 dhe 1.12 në vijim.


Janë të mundshme edhe rastet të refuzimit të regjistrimit të markës tregtare mbi këtë bazë për shkak të

ekzistimit të ndalesave në Ligjin Për Të Drejtat e Autorit Dhe Të Drejtat e Përafërta.

Markat tregtare për verëra ose pije alkoolike: Neni 6, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.11 dhe 1.12 -

Nën-paragrafi 11 përcakton si pengesë për regjistrim të markës për verëra ose shpiritues, të cilat

përmbajnë ose përbëhen nga tregues gjeografik, mirëpo që mashtrojnë në lidhje me origjinën e verës

apo shpirituesit. Kështu për shembull, sipas kësaj baze do të duhet të rrefuzohej regjistrimi i një marke

të caktuar e cila përmban le të themi treguesin gjeografik COGNAC në vete, mirëpo ai shpiritues në

fakt nuk prodhohet në rajonin e Konjakut, por në ndonjë vend tjetër. Ndërsa, nën-paragrafi 12, ofron

zgjidhje të ngjashme me atë që ofron Ligji për Treguesit Gjeografik në lidhje me atë se kur ka përparësi

një markë tregtare në rast të konfliktit me një GI.

3.4.2. Pengesat relative për regjistrimin e markës tregtare

Për dallim prej pengesave absolute, në rastin e pengesave relative apo si quhen ndryshe pengesa për

shkak të drejtave të mëhershme, ZPI nuk ka për obligim që të shqyrtojë regjistrueshmërinë e një marke

mbi këtë bazë. Pra, sipas Nenit 7, i cili parasheh pengesat relative për regjistrimin e markës tregtare, janë

personat e tretë ata të cilët mund të inicojnë procedurën e kundërshtimit të regjistrimit për shkak të të

drejtave të mëhershme.

Procedura e kundërshtimit të regjistrimit të aplikimit është procedura më e shpeshtë administrative,

mirëpo që në fakt ngrit cështje shumë të komplikuara ligjore. Kundërshtimi si veprim procedural i

paraparë me LMT paraqitet me qëllim që bartësit të cilët pretendojnë që kanë të drejta të mëhershme,

në bazë të ekzistimit të ndonjërës bazë ligjore të paraparë me nenin 7 të LMT, të kërkojnë refuzimin e

regjistrimit të një aplikimi për markë tregtare kinse të mëvonshme. Janë pra dy kushte kryesore të cilat

duhet të përmbushen dhe konstatohen në rast të paraqitjes së kundërshtimit mbi bazën e ekzistimit të

bazave relative për refuzim:

Së pari, kundërshtuesi duhet të ketë të drejtën e mëhershme sipas ndonjërës prej kategorive të

theksuara në nenin 7, paragrafi 2 i LMT, përkatësisht:

markës së regjistruar me datë të paraqitjes së mëhershme,

aplikimit për markë tregtare me datë të mëhershme të paraqitjes,

markë e mirënjohur tregtare sipas kuptimit të nenit 6bis të Konventës së Parisit, me kusht që

kjo markë të ketë qenë e mirënjohur në datën kur është paraqitur aplikacioni kinse i

mëvonshëm;

markë komunitare apo ndërkombëtare, të cilat kanë datën e paraqitjes së mëhershme, mirëpo

këto dy paragrafe do të aplikohen vetëm kur Kosova të bëhet anëtare e këtyre dy sistemeve.

Kushti i dytë, është ekzistimi i ndonjërës prej bazave ligjore të kundërshtimit:

identiteti i dyfishte (neni 7, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.1),

mundësia e shkaktimit të konfuzionit (neni 7, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2), apo

nxjerrja e përfitimeve të padrejta apo dëmtimi i karakterit dallues të markës së mëhershme (neni

7, paragrafi 3).

Pra, në rast të paraqitjes së kërkesës për kundërshtim, kundërshtuesi duhet në rradhë të parë të provojë

se gëzon të drejtën e mëhershme dhe pastaj të provojë ndonjërën nga tri bazat ligjore për


kundërshtimin e regjistrimit të aplikimit. Në vijim do të flasim vetëm për atë se cka konsiderojmë të

drejta të mëhershme, vecanërisht cka konsiderojmë markë të mëhershme të mirënjohur sipas nenit 6bis

të Konventës së Parisit. Ndërsa, se si do të mund të provohen tri bazat ligjore për kundërshtim, do të

shpjegohen në Modulin nr. 6 meqë janë të njejtat kritere për realizimin e të drejtave nga markat

tregtare pranë gjykatës kompetente.

3.4.2.1 Markat e mirënjohura sipas nenit 6bis të Konventës së Parisit

Marka e regjistruar me datë të paraqitjes së mëhershme (Nenin 7, paragrafi 2, nën-paragrafi 2.1) dhe

aplikimi për markë me datë të paraqitjes së mëhershme (Nenin 7, paragrafi 2, nën-paragrafi 2.2) janë

dispozita vetë shpjeguese. Për të provuar të drejtat e mëhershme nga këto dy paragrafe, mjafton që

bartësi të dorëzojë vendimin e regjistrimit apo kopjen e kërkesës për regjistrim të markës tregtare, të

cilat dëshmojnë datën e paraqitjes së mëhershme. Kur flitet për të drejtat e mëhershme, e një rëndësie

të vecantë është e drejta e mëhershme e paraparë me Nenin 7, paragrafi 2, nën-paragrafi 2.3,

përkatësisht markat e mëhershme të mirënjohura sipas nenit 6bis të Konventës së Parist. Më poshtë do

të shpjegohet se kur një markë konsiderohet e mirë njohur sipas Konventës së Parsit dhe cilat dëshmi

mund të përdoren për të provuar këtë të drejtë.

Nocioni markë e mirënjohur është paraqitur së pari në Konventen e Parisit. Per fat të keq, as Konventa

e Parisit dhe as Marreveshja e TRIPS nuk përmbajnë ndonjë definicion apo udhëzime të qarta se cka

nënkuptohet me termin markë e mirënjohur. Prandaj, ky term eshtë interpretuar ndryshe në

juridiksione të ndryshme. Rekomandimet e Perbashkëta në lidhje me markat e mirënjohura të aprovuara

nga WIPO mund të shërbejnë si një udhëzues shumë i mirë për definimin dhe vlerësimin e markave të

mirënjohura sipas nenit 6bis. Këto rekomandime nuk kanë karakter obligues, mirëpo prap se prap mund

të shërbejnë si udhëzues në këtë drejtim dhe në fakt këto rekomandime janë ndjekur nga një numër

shtetesh.

Neni 2(2)(b) dhe 2(2)(c) e Rekomandimeve të WIPOs përcakton se markë e mirë njohur është “marka

e cila është e njohur apo e mirënjohur në sektorin relevant”. Definime apo standarde te ngjashme

kanë krijuar edhe shtetet e rajonit. Për shembull, në Kroaci markë e mirënjohur është ajo markë e cila

është përceptuar si e njohur nga publiku relevant. Ndërsa një grup shtetesh tjera e kanë përfshi në

legjislacionin e tyre atë se cka e bën një markë të mirënjohur. Për shembull, Mali i Zi, Serbia dhe Bosnja

në ligjet e tyre e theksojnë që si markë e mirënjohur është marka me të cilën publiku relevant është i

familjarizuar.

Në Kosovë, as ligji dhe as praktika gjygjësore nuk ofrojnë një definim të qartë se cka kuptojmë me

markë të mirënjohur. Ligji për shembull në Nenin 3(1)(1.5) e definon markën e mirënjohur si

marka që është e njohur sipas nenit 6bis. Ndërsa, praktika gjyqësore të cilën unë kamë pasur

mundësi të e analizoj nuk definon asnjëherë se cka nënkuptohet me markë të mirënjohur. Për më tepër,

në disa raste fitohet përshtypja që ngatërrohen konceptet e markës së mirënjohur me markën e

mbrojtur ndërkombtarisht.

Cka praktika gjyqësore ka pranuar në mënyrë të drejtë është ajo që ndoshta në mënyrë indirekte e ka

pranu që marka duhet të jetë e mirënjohur në publikun relevant dhe jo në publikun e gjerë (Austria

Tabak v. Kosova Tobacco). Pra, prej asaj qe u tha mund të përfundohet se dy janë elementet kryesore të

cilat duhet të mbahen parasysh kur kemi të bëjmë me markat e mirënjohura.


E para, është identifikimi i publikut relevant, dhe

E dyta, vlerësimi i njohurisë së markës.

1. Identifikimi I publikut relevant është shumë me rëndësi për të vendosur nëse një markë është e

mirënjohur apo jo. Në fakt identifikimi i gabuar i publikut relevant mund të shpie edhe deri në vendim jo

të drejtë. Prandaj, kjo cështje është adresu edhe prej Rekomandimeve të WIPOs e cila thotë se publiku

relevant mund të përfshijë:

Konsumuesit aktual dhe/apo të mundshëm (potencial);

Personat e përfshirë në kanalet e distribuimit, apo

Rrethi i biznesit.

Konsumuesit aktual apo të mundshëm mund të jenë të ndryshëm varësisht prej natyrës së produktit

apo shërbimeve. Identifikimi i tyre nuk është gjithmonë i lehtë. Për shembull, në një rast në Bullgari ku si

objekt i rastit ka qenë parfumi i markës së njohur ESTEE LAUDER, i cili kushton mesatarisht shtrenjtë,

gjykata në bazë të raportit të ekspertit ka vendosur që publiku relevant për këtë markë janë gratë

urbane të cilat përdorin produkte kozmetike te brendeve të njohura. Në rast se gjykata do të vendoste

që konsumuesit aktual apo të mundshëm janë të gjitha gratë si përdoruese të parfumeve, pa ndonjë

kriter tjetër shtesë, atëhere është shumë e mundur që gjykata do të vinte në një përfundim tjetër.

Edhe personat e përfshirë në kanalet e distribuimit mund të ndryshojnë varësisht prej natyrës së

produktit apo vendit të shitjes. Për shembull, nëse një produkt nuk shitet nëpër supermarkete të mëdha,

atëherë është e kotë që publiku relevant të jetë, si dhe anketimi të bëhet, për frekuentuesit e

supermarketeve.

Rrethet e biznesit përfshijnë importuesit, shitësit me shumicë, personat që operojnë nën licensë. Cka

është me rëndësi të theksohet është se mjafton që marka të jetë e njohur në njërin prej këtyre grupeve.

Nuk ka nevojë që marka të jetë e njohur për të gjitha kategoritë.

2. Vlerësimi i njohurisë së markës: Përveq identifikimit të publikut relevant, u theksua më sipër se

elementi tjetër i rëndësishëm kur kemi të bëjmë me markat e mirënjohura është vlerësimi i njohurisë së

markës. Katër cështje janë me rëndësi në këtë pikë:

E para dhe më e rëndësishmja, cilat janë kriteret për vlerësimin e njohurisë së markës në

konsumatorin relevant.

E dyta, cilat janë dëshmitë që përdoren më së shpeshti për të provuar që një markë është e

mirënjohur tek konsumatori relevant.

E treta, gjithashtu e rëndësishme, cka nuk kërkohet nga bartësi i markës së mirënjohur që të

provoj,

E katërta, si mund të fitohet statusi i markës së mirënjohur sipas nenit 6bis, dhe

E fundit, në cilën kohë duhet të ketë një markë statusin e markës së mirënjohur.

2.1. Kriteret të cilat merren parasysh nga organet kompetente të shteteve të ndryshme janë sa të

ngjashme po aq të ndryshme. Shumica e shteteve marrin si model kriteret të cilat i paraqesin


Rekomandimet e WIPOs, mirëpo jo të gjitha shtetet i’u japin të njëjtën rëndësi të njëjtave kritere.

Rekomandimet e WIPOs shprehimisht theksojnë se këto kritere mund të merren parasysh gjatë

vlerësimit të njohurisë së markës. Nuk është e thënë që të gjitha kriteret të jenë relevante ose

duhet të përmbushen që të përfundohet që një markë është e mirënjohur. Pra, nuk është e

thënë që të gjitha këto kritere të përmbushen në mënyrë kumulative. Ajo se cilat kritere luajnë rol

vendimtar varet nga rasti në rast.

Shkalla e njohurisë së markës tek konsumatori relevant është kriter i cili merret parasysh tek

pothuajse të gjitha shtetet. Sondazhet e konsumit apo sondazhet e opinionit jane mjetet më të shpeshta

të cilat përdorën për të dëshmuar se cila është shkalla e njohurisë së markës tek konsumatori relevant.

Përdorimi i markës është një kriter tjetër ndoshta me i ndërlikuar për faktin se nuk kërkohet

“përdorimi i vërtetë” (genuine use) i markës në vendin ku kërkohet mbrojtja, mirëpo mjafton “cfardo

përdorimi” (any use). Kjo nënkupton që edhe përdorimi i markës në vendet fqinje, apo në shtetet të

cilat flasin të njëjten gjuhë apo janë të mbuluara nga të njëjtat media mund të llogaritet si “përdorim” për

qëllim të vlerësimit të njohurisë së markës. Përkundër asaj qe Konventa e Parisit nuk e obligon provimin

e përdorimit të markës, disa shtete prap se prap kushtëzojnë njohjen e markës në një territor me

“përdorimin e vertetë” të asaj marke në atë vend. Promovimi i markës është një kriter tjetër me

rëndësi. Kjo për arsye se jo të gjithë pjestarët e konsumatorit relevant mund të kenë mundësi të i blejnë

mallrat e caktuara që mbajnë markën e mirënjohur, mirëpo mund të themi që të gjithë këta pjestarë

kanë mundësi të kenë qasje në marketingun apo reklamimin që i’u bëhet këtyre produkteve si përmes

reklamave televizive, reklamave në internet apo edhe ekspozimit të këtyre produkteve nëpër panaire të

ndryshme. Regjistrimi i një marke të mirënjohur është një faktor i cili nuk kërkohet të provohet.

Mirëpo, me qëllim të vlerësimit të njohurisë së markës, numri i regjistrimeve të fituara në mbarë botën

si dhe kohëzgjatja e atyre regjistrimeve mund të jetë një indicator i njohurisë së markës. Edhe pse të

drejtat nga markat tregtare janë të drejta territoriale dhe fakti që një markë është e njohur në një vend

nuk nënkupton automatikisht që e njëjta markë është e njohur edhe në vendin tjetër. Megjithatë, një

faktor tjetër që mund të shërbejë si indikator i njohjes së markës është edhe zbatimi me sukses i

markës në vende të ndryshme si dhe njohja e kësaj marke si markë e mirënjohur. Faktori i fundit i cili

theksohet nga Rekomandimet e WIPO-s është vlera monetare që lidhet me markën. Sigurisht nëse

vlera e një marke të caktuar është cilësuar si milionshe për shembull, ajo mund të shërbej si tregues i

njohurisë së markës.

U theksua edhe me herët se të pothuajse të gjitha shtetet marrin si model Rekomandimet e WIPOs,

mirëpo disa kritereve nuk iu japin rëndësinë e njëjtë sikurse iu ipet me rekomandimet e WIPOs. Për

shembull Kroacia, Slovenia edhe Shqiperia deri diku insistojnë në përdorimin e markës në territor si

kriter i domosdoshëm për njohurinë e markës në treg. Praktika gjyqësore në Kosove nuk ka cekur

shprehimisht se cilat kritere i ka ndjekur për të konkluduar nëse një markë është e mirënjohur apo jo.

Në disa prej aktgjykimeve, gjykata thekson se marka në fjalë i plotëson kriteret sipas praktikave

ndërkombëtare për të u konsideruar e njohur.

2.2. Dëshmitë: Sa i përket vlerësimit të markës së mirënjohur është shumë me rëndësi të theksohet

që njohja e markës në publikun relevant duhet të provohet nga bartësi i markës. Me fjalë të tjera,

njohja apo mirënjohja e markës nuk mund të supozohet apo të varet nga vlerësimi subjektiv i

institucionit që vendos rastin. Dëshmitë më të shpeshta që perdoren në përgjithësi janë

deklaratat nën betim, vendimet e gjykatave, sondazhet e opinionit dhe hulumtimet e tregut, suditimet


dhe inspektimet, certifikimet dhe cmimet, artikujt në shtyp–publikimet e specializuara, raportet vjetore–

profilet e kompanisë, faturat dhe dokumentet tjera komerciale, materialet reklamuese dhe promovuese.

2.3.Cka nuk kërkohet të provohet: Në paragrafin paraprak u theksua se cka kërkohet të provohet

nga bartësi i markës së mirënjohur. Mirëpo, cka nuk kërkohet të provohet është gjithashtu e të njëjtës

rëndësi. Se pari, nuk kërkohet që marka të jetë e regjistruar në territorin ku kërkohet mbrotja.

Regjistrimi i markës kërkohet në rastet e markave me reputacion, mirëpo jo edhe për markat e

mirënjohura sipas nenit 6bis. Një vijë tjetër ndarëse ndërmjet markave me reputacion dhe markave të

mirënjohura është pikërisht fakti që marka e mirënjohur nuk duhet të jetë e njohur për publikun e

gjerë. Mjafton që të jetë e njohur për publikun relevant. Gjithashtu, parimisht në shumicën e

shteteve nuk kërkohet që të dëshmohet përdorimi i vërtetë i markës. U shpjegua më lartë që

përdorimi që kërkohet sipas Rekomandimeve të WIPO-s nuk nënkupton përdorim të vërtetë, mirëpo

cfardo përdorimi. Mjafton qe marka të jetë bërë e njohur përmes teorisë së përhapjes (spillover)

që nënkupton që reklamat e shumta televizive apo përmes internetit të kenë arritur edhe deri tek

konsumatori relevant në atë shtet.

2.4. Si fitohet statusi i markës së mirënjohur: Në shumicën e vendeve statusi i markës së

mirënjohur mund të kërkohet vetëm kur pretendohet shkelja e asaj marke, apo kur kërkohet

kundërshtimi i regjistrimit apo anulimi i regjistrimit. Pra, nuk mund të kërkohet a priori. Përjashtim nga

kjo bëjnë disa shtete (p.sh. Kina, Brazili etj), të cilat mundësojnë që njëra palë të kërkojë nga Zyra

përkatëse që pas pagësës së një tarife zyrtare të vlerësojë dhe vendos nëse marka e caktuar është e

mirënjohur apo jo. Me këtë rast vendimi ku është deklaruar që marka është e mirënjohur ka pasur

vlerën e njëjtë me vendimin për regjistrim. Në vendet tjera, përfshirë edhe Kosovën, nëse gjykata në një

rast kur kërkohet detyrimi i një pale tjetër vendos që marka e caktuar është e mirënjohur, ai vendim ka

karakter ad hoc, në kuptimin që ajo njohje e markës është e aplikueshme vetëm për atë procedure.

2.5. Koha e ekzistimit të statusit të markës së mirënjohur: Që një ndërmarrje të mund të

thirret në Nenin 7, paragrafi 2, nën-paragrafi 2.3, ai duhet të provojë se ka gëzuar statusin e markës së

mirënjohur në kohën kur është paraqitur aplikimi regjistrimi i të cilit kundërshtohet. Pra, nëse aplikimi

për regjistrimin e një marke është paraqitur me 02 Mars 2004, marka e mëhershme e mirënjohur duhet

të provojë se ka gëzuar këtë status para ose me 02 Mars 2004. Përndryshe, nëse konstatohet se marka

kundërshtuese ka fituar statusin e markës së mirënjohur në një datë të mëvonshme, atëherë nuk mund

thirret mbi këtë bazë të së drejtës së mëhershme.

Në lidhje me fushën e mbrojtjes që i’u akordohet markave të mirënjohura sipas nenit 6bis të

Konventës së Parisit dhe dispozitave të LMT, shif Modulin nr. 2 kur flitet për përputhshmërinë e LMT

me instrumentet ndërkombëtare.


3.5 Ushtrimi 1: Spektri i Dallueshmërisë (markat me fjalë)

UDHËZIMET:

Shikoni markat tregtare të dhëna më poshtë dhe përshkrimin e mallrave/shërbimeve për të cilat ato

ekzistojnë dhe përgjigjuni se ku qëndron secila prej tyre në “spektrin e dallueshmërisë’’.

Markë e Sajuar Arbitrare Sugjestive Përshkruese Gjenerike

Të mbrojtura Nuk janë të mbrojtura

UNISEX- për parfum që mund të përdoret ose nga meshkujt, ose nga femrat;

PUMA- për veshmbathje sportive;

BRILLIANT – për vaj luledielli;

BRILLIANT – për diamante;

KOLLYNOS – për pastë dhëmbësh

GENERAL ELECTRIC- për pajisje elektrike shtëpiake;

GOOGLE- për shërbime të internetit ;

CELLOPHANE – për shtresa mbështjellëse;

ESCALLATOR – për shkallë lëvizëse;

JAGUAR- për automobila

OPTICULUS- për mallra dhe shërbimi optike;

AMAZON – për faqe të internetit ku shiten libra;

REEBOK – për veshmbathje sportive;

PERSONAL COMPUTER (PC) – për kompjuterë personal;

CAMELS – për cigare;

KETCHUP- për sos të domateve;

DELL- për kompjuterë


3.6 Ushtrimi 2: Markat e Njohura

UDHËZIMET

Ju mund të punoni në grupe. Lexoni ushtrimin më poshtë, dhe përgjigjuni në pyetjet e parashtruara sipas

njohurisë tuaj më të mire. Pasi ta keni përfunduar ushtrimin, ndani të gjeturat tuaja me pjesëmarrësit

tjerë dhe instruktorin.

USHTRIMI

Paramendoni se një dyqan që shet kompjuterë në Kosovë ka aplikuar për regjistrim të markës tregtare

‘’MOLLA’’ (me logo) në ZPI, dhe ky i fundit e ka regjistruar atë.

MOLLA®

Dyqani shet laptop, kompjuterë, iPod-a, iPhona-a dhe shumë produkte tjera të cilat prodhohen dhe

shiten nga Kompania APPLE në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. APPLE është pronar I një numri të

markave tregtare si Apple®, iPod®, iTunes®, Macintosh®, të regjistruara në ShBA dhe vende tjera

përreth botës (Australi, Kanada, Evropë etj.). Marka tregtare APPLE është po ashtu e regjistruar në

Shqipëri. Në vijim është marka tregtare e regjistruar nga Apple.

APPLE®

Apple i licencon markat e saja tregtare shitësve, prodhuesve, konsumatorëve dhe palëve të tjera të

interesuara që ti shfrytëzojnë markat tregtare të Apple në materialet e tyre promovuese, reklamuese,

udhëzuese apo referuese, apo në ueb faqet, produktet, apo ambalazhet e tyre. Apple ka zhvilluar

Udhëzime për Palët e Treta shumë strikte për të gjithë ata të cilët dëshirojnë ti përdorin markat

tregtare të Apple. Në njërën prej pikave të këtij Udhëzimi thuhet se ‘’ çdo përdorim i ndonjë imazhi ose

ndonjë ndryshim i logos Apple çoftë fonetik, ekuivalent me ndonjë gjuhë tjetër të huaj, apo shkurtesë e

markës tregtare Apple, ndalohet pa autorizim’’.

APPLE nuk i ka regjistruar markat e saja tregtare në Kosovë, dhe MOLLA nuk është një shfrytëzues i

autorizuar i APPLE.

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://desourcesure.com/uploadv3/Apple-Logo.jpg&imgrefurl=http://profile.myspace.com/index.cfm?fuseaction=user.viewprofile&friendID=32736956&h=985&w=803&sz=9&tbnid=YwrxJ9_Nx-GLAM:&tbnh=149&tbnw=121&prev=/images?q=apple+logo&um=1&start=3&sa=X&oi=images&ct=image&cd=3

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.pdg.cnb.uam.es/saccasp7/icons/Apple-logo.jpg&imgrefurl=http://www.pdg.cnb.uam.es/saccasp7/main/index.html&h=226&w=187&sz=5&tbnid=cWpSP2LJb24v8M:&tbnh=108&tbnw=89&prev=/images?q=apple+logo&um=1&start=2&sa=X&oi=images&ct=image&cd=2


APPLE ka mësuar për faktin se dyqani në Kosovë e ka regjistruar markën tregtare MOLLA për klasën e

njëjtë të mallrave dhe shërbimeve, dhe po ashtu ka mësuar se mallrat dhe shërbimet e ofruara për shitje

nën markën tregtare MOLLA janë në fakt produkte te APPLE. Ky i fundit, ka kontaktuar MOLLA-n dhe

ka kërkuar që ta ndërpresë përdorimin e markës tregtare MOLLA, apo çfarëdo marke tjetër identike

apo të ngjashme që do ta shpinte publikun në konfuzion, dhe në vend të kësaj i ka ofruar që të hyjë në

marrëveshje të licencimit me Apple, nëse dëshiron të vazhdojë ti përdorë markat tregtare të Apple.

MOLLA e ka injoruar këtë kërkesë duke pohuar se APPLE nuk ka markë të regjistruar në Kosovë,

prandaj edhe nuk mund të kërkojë mbrojtje.

APPLE ka bërë kërkesë në ZPI për deklarim të pavlefshmërisë së regjistrimit të markës tregtare MOLLA

sipas Nenit 52 të Ligjit mbi Markat Tregtare, duke pretenduar se marka e tij gëzon mbrojtje si markë e

njohur nën Konventën e Parisit.

PYETJE:

Çfarë lloj provash do t’ju duheshin juve në mënyrë që ta vlerësoni nëse marka në fjalë është e njohur

apo jo sipas faktorëve të renditur në Rekomandimet e Përbashkëta mbi Mbrojtjen e Markave Tregtare të

OBPI-së:

1. Lidhur me shkallën e njohëshmërisë së markës në sektorin relevant të publikut:

a. Çfarë metodash do ti përdornit për ta përcaktuar shkallën e njohëshmërisë së markës në fjalë

në Kosovë

b. Cili është sektori relevant i publikut në këtë rast?

2. Lidhur me kohëzgjatjen, shtrirjen dhe zonën gjeografike të përdorimit të markës:

a. Çfarë duhet të përbëjë ‘’përdorim’’ në këtë rast? Përdorimi aktual në Kosovë?

3. Lidhur me kohëzgjatjen, shtrirjen, dhe zonën gjeografike të çfarëdo promovimi të markës, përfshirë

reklamimin apo publicitetin dhe prezantimin në panaire apo ekspozita të mallrave dhe shërbimeve në

lidhje me të cilat përdoret marka?


a. A konsiston‘’promovimi i markës’’ në përdorim, dhe a kemi ndonjë dëshmi të promovimit apo

reklamimit të markës APPLE në këtë rast?

4. A e përkrahin tre faktorët e fundit pozicionin se marka është e njohur (shtrirja dhe kohëzgjatja e

regjistrimit/aplikimit për regjistrim të markës, prova të realizimit të suksesshëm të të drejtave në

marka tregtare, dhe vlera e markës)?

5. Bazuar në faktet e rastit, dhe në përgjigjejet e tua në pyetjet më lartë, cili do të ishte vendimi juaj

përfundimtar lidhur me aplikimin për deklarim të pavlefshmërisë së regjistrimit të markës tregtare

‘’MOLLA’’ në Kosovë, dhe kërkesës për ndalimin dhe pagimin e dëmshpërblimit të bërë nga APPLE?

SHËNIM: Faktet u sajuan veçanërisht për këtë seminar trajnimi, dhe ato nuk pasqyrojnë tregtinë faktike

të APPLE ose MOLLA. Këto marka tregtare u përdoren vetëm për qëllime të trajnimit.

3.7 Përmbledhje

Në këtë modul keni shqyrtuar parakushtet dhe pengesat për regjistrimin e markave tregtare dhe keni

bërë krahasimin e niveleve të ndryshme të fuqishmërisë së markave, të cilat janë të rëndësishme në

përcaktimin e dallueshmërisë së një marke.

Me përfundimin të këtij moduli, ju keni mësuar:

T’i krahasoni nivelet e ndryshme të fuqishmërisë së markës tregtare

Ta shpjegoni doktrinën e funksionalitetit të markave tregtare

T’i numëroni dhe t’i aplikoni kufizimet e markave tregtare


MODULI 4:

REGJISTRIMI I MARKAVE TREGTARE


4.1 Përmbledhje

Ky modul i numëron hapat e regjistrimin të markave tregtare në nivelin kombëtar dhe atë

ndërkombëtar. Sistemi i Madridit për Regjistrimin Ndërkombëtar të Markave Tregtare (IR), dhe Markat

Tregtare të Komunitetit Evropian (CTM) janë të analizuara bashkërisht në këtë kontekst.

4.2 Objektivat mësimore

Pas përfundimit të këtij moduli, ju do të kenë mundësi:

T’i numëroni hapat për regjistrimin kombëtarë të Markave Tregtare

Të identifikoni klasifikimin e mallrave dhe shërbimeve sipas klasifikimit NICE

Të bëni dallimin në mes të regjistrimit ndërkombëtar të Markave Tregtare dhe atij të

Komunitetit Evropian

4.3 Regjistrimi i Markave Tregtare në Zyrën për Pronën Industrialë të

Kosovës (ZPI)

Markat tregtare mund të përdoren gjatë zhvillimit të afarizmit edhe pa u regjistruar. Megjithatë,

regjistrimi i markës tregtare është me rëndësi të madhe për shumë arsye. Arsyeja e parë dhe më e

rëndësishmja për regjistrimin e markës tregtare është parandalimi i të tjerëve nga përdorimi i të njëjtës

markë tregtare në lidhje me mallra ose shërbime të njëjta. Regjistrimi është e vetmja mënyrë për ta

arritur këtë qëllim. Siç është cekur në modulet paraprake, ligjet për markat tregtare janë territoriale për

nga natyra. Kështu që, për ta mbrojtur markën tregtare në një vend, duhet të bëni regjistrimin

kombëtar në atë vend.

Regjistrimi i markave tregtare në Kosovë kryhet përmes Zyrës për Pronën Industriale të Kosovës (ZPI),

e cila është themeluar dhe funksionalizuar me 19 Nëntor 2007. Procedurat për regjistrimin e markës

tregtare si dhe çdo fazë e procesit të regjistrimit në ZPI janë radhitur në Kreun V, përkatësisht Nenin 23

deri në Nenin 44 të LMT. Kushte më të detajuara të regjistrimit janë paraparë edhe me Udhëzimi

Administrativ Nr. 13/2012 Për Procedurën e Regjistrimit të Markave Tregtare të lëshuar nga Ministria

për Tregti dhe Industri (MTI).

Procesi i regjistrimit të markave tregtare mund të ndahet në disa pjesë:

Kërkimi i Markës Tregtare- është një hap shumë i rëndësishëm preliminar i cili ndihmon për ta

identifikuar nëse dikush veçse e posedon të drejtën e përparësisë për atë markë. Sa më mirë të

kërkohet, aq më të mira janë gjasat për një regjistrim të suksesshëm. Kërkimi i markës tregtare,

megjithatë, mund të jetë një proces mjaft i shtrenjtë dhe zakonisht kryhet nga një kompani kërkuese me

një pagesë të caktuar. Ekzistojnë disa mundësi kërkimi pa pagesë që i ofron OBPI (ang. WIPO) dhe

ZHTB (ang. OHIM), por të cilat ndoshta nuk do të mjaftonin. Fatkeqësisht, në Kosovë sistemi i ofrimit të

dhënave në lidhje me disponueshmërinë e markës tregtare nuk është akoma mirë i zhvilluar për shkak të

mos digjitalizimit të plotë të regjistrit për marka tregtare.


Parashtrimi i Kërkesës për Regjistrim- formularët për regjistrimin e markave tregtare mund të

merren në ZPI, si dhe janë të arritshme në ueb faqen e ZPI-së dhe MTI-së. Para se të plotësohet

formulari, e një rëndësie të vecantë është identifikimi se cilës klasë i takojnë mallrat dhe shërbimet për

të cilat dëshirohet të regjistrohet marka (shih sistemin e klasifikimit më poshtë). Nëse pohoni se keni të

drejtën e përparësisë konform Nenit 28 ose 29 të Ligjit, atëherë duhet të dëshmoni datën dhe informata

të tjera përkatëse të kërkuara. Gjithashtu, duhet të siguroni informata lidhur me llojin e markës që

dëshironi ta regjistroni, p.sh. verbale, numerike, tredimensionale, kombinim të ngjyrave, markë

individuale, kolektive, ose certifikuese, si dhe përshkrimin e mallrave dhe shërbimet për të cilat kërkohet

regjistrimi. Dëshminë për pagimin e taksës adminsitrative duhet poashtu t’i bashkëngjitet formularit.

Caktimi i datës së paraqitjes- pas paraqitjes së formularit apo Aplikacionit për Regjistrimin e Markës

Tregtare në ZPI, e një rëndësie të vecantë është caktimi i datës së paraqitjes. Kjo për arsye se ai që ka

datën e paraqitjes më të hershme gëzon të drejtën e markës tregtare në rast konflikti midis dy markave.

Parimisht, data e paraqitjes së aplikacionit është data kur dorëzohet aplikacioni në ZPI. Mirëpo, ndodh

që Aplikacioni Për Regjistrimin e Markës Tregtare të mos jetë dorëzuar i plotë në ZPI. Prandaj, sipas

nenit 25 të LMT, si datë e paraqitjes do të konsiderohet data kur është bërë paraqitja e dokumentit të

fundit në ZPI. Vlen të theksohet se neni 25 i LMT kur flet për “dokumentin e fundit” nuk i’u referohet të

gjitha dokumenteve të mundshme të cilat do të mund të paraqiteshin së bashku me një aplikacion. Për

shembull, nuk do të ndikonte në datën e paraqitjes nëse aplikacioni është paraqitur nga përfaqësuesi i

autorizuar në emër të bartësit, mirëpo Autorizimi i Përfaqësimit (PoA) është dorëzuar më vonë.

Dokumentet e referuara në Nenin 25 kanë të bëjnë vetëm me ato të përmendura shprehimisht në nenin

paraprak, përkatësisht nenin 24 të LMT dhe që kanë të bëjnë me: kërkesën për regjistrimin e markës

tregtare (aplikacionin), të dhënat për paraqitësin (bartësin), listën e mallrave dhe shërbimeve dhe dukjen

e markës. Pra, këto katër dokumente apo të dhëna janë të domosdoshme për fitimin e datës së

paraqitjes. Në të kundërtën, nëse për shembull dorëzohet vetëm kërkesa për regjistrimin e markës

tregtare (aplikacioni), mirëpo nuk i bashkëlidhet lista e mallrave dhe shërbimeve, atëherë data e

paraqitjes do të jetë data kur kjo listë është dorëzuar pranë ZPI-së.

Shqyrtimi/ekzaminimi i aplikacionit: Përpara se aplikimi për markën tregtare të publikohet në

Buletinin Zyrtar, sipas detyrës zyrtare ZPI do të shqyrtojë apo ekzaminojë aplikacionin për marka

tregtare sa i përket kërkesave formale, si dhe në lidhje me ekzistimin e pengesave absolute.

Ekzaminimi formal i aplikacionit nënkupton vlerësimin nëse aplikacioni përmban të dhënat dhe

dokumentet e kërkuara me dispozitat përkatëse, si dhe nëse është dorëzuar dëshmia për pagesën e

tarifës administrative. Vlen të përmendet këtu se ZPI nuk do të mund të refuzojë menjëherë aplikacionin

nëse i njejti nuk konsiderohet i kompletuar sa i përket kërkesave formale. Në rast të ndonjë mungese të

tillë, ZPI i lëshon bartësit njoftimin zyrtar për plotësimin e mangësive formale dhe e fton të njejtin që të

bëj plotësimin brenda afatit prej 60 ditësh. Ky afat do të mund të shtyhet për një afat tjetër prej 30

ditësh vetëm në bazë të kërkesës së arsyetuar të bartësit. Në rast se bartësi dështon të veprojë sipas

udhëzimeve në ftesën zyrtare, atëherë ZPI do të refuzojë aplikacionin për regjistrim.


Në parim, ZPI ekzaminon apo shqyrton aplikimet për marka tregtare vetëm sipas kohës së pranimit. Pra,

aplikacionet e mëhershme kanë përparësi në shqyrtim. Megjithatë, LMT parasheh mundësinë që bartësit

të kërkojnë përshpejtimin e ekzaminimit të aplikimit për marka tregtare. Kriteret që duhet të

përmbushen për të kërkuar ekzaminim të parakohshëm si dhe procedura që duhet ndjekur në këtë rast

përcaktohen me Udhëzimin Administrativ Nr. 01/2012 Për Procedurën e Përshpejtuar të Ekzaminimit të

Aplikimeve për Marka Tregtare. Ekzaminimi i parakohshëm mund të kërkohet vetëm nëse ekziston

supozimi për shkeljen e të drejtave nga markat tregtare. Me rastin e paraqitjes së kërkesës, paraqitësi

duhet të dorëzojë dokumentet në vijim: kopjen e aplikacionit për të cilën kërkohet ekzaminimi i

parakohshëm, dokumentet të cilat dëshmojnë që është paraqitur padia civile pranë gjykatës kompetente

apo kërkesa për veprim pranë Doganës së Kosovës, pastaj dokumente të cilat dëshmojnë të drejtat nga

marka tregtare dhe shkeljen e tyre, si dhe pagesën e taksës administrative të paraparë. Kërkesa për

ekzaminim paraprak mund të kërkohet në cdo kohë pas paraqitjes së aplikacionin dhe ZPI ka obligim që

të vendos në lidhje me këtë kërkesë brenda 15 ditësh nga dita e paraqitjes.

Përveq ekzaminimit formal, ZPI ka për obligim që të shqyrtojë aplikacionin edhe në lidhje me ekzistimin

e pengesave absolute për refuzimin e aplikacionit. Në rast të ekzistimit të pengesave, ZPI do të lëshoj një

vendim refuzues preliminar me c’rast aplikuesi do të ketë mundësi që brenda afatit prej 60 ditësh, të i

paraqesë vërejtjet apo faktet shtesë për nxjerrjen e një vendimi ndryshe nga ai preliminar. Vetëm

aplikacionet të cilat kanë kaluar me sukses këto dy faza të ekzaminimit, do të publikohen në Buletinin

Zyrtar të ZPI-së. Në Buletin duhet të publikohen edhe aplikimet të cilat janë refuzuar mbi këto baza.

Publikimi dhe Kundërshtimi- Pas një aplikimi të suksesshëm, ZPI e publikon aplikacionin në Buletinin

Zyrtar, përmes të cilit u ofrohet mundësia palëve të treta ta kundërshtojnë regjistrimin e këtij

aplikacioni. Çdokush që dëshiron të kundërshtojë regjistrimin e aplikacionit do të ketë 3 muaj mundësi,

prej datës së publikimit në Buletin, për ta bërë një gjë të tillë.

Procedura e kundërshtimit të regjistrimit të aplikimit është procedura më e shpeshtë administrative,

mirëpo që në fakt ngrit cështje shumë të komplikuara ligjore. Kundërshtimi si veprim procedural i

paraparë me LMT paraqitet me qëllim që bartësit të cilët pretendojnë që kanë të drejta të mëhershme,

në bazë të ekzistimit të ndonjërës bazë ligjore të paraparë me nenin 7 të LMT, të kërkojnë refuzimin e

regjistrimit të një aplikimi për markë tregtare kinse të mëvonshme. Janë pra dy kushte kryesore të cilat

duhet të përmbushen dhe konstatohen në rast të paraqitjes së kundërshtimit mbi bazën e ekzistimit të

bazave relative për refuzim:

Së pari, kundërshtuesi duhet të ketë të drejtën e mëhershme sipas ndonjërës prej kategorive të

theksuara në nenin 7, paragrafi 2 i LMT, përkatësisht:

markës së regjistruar me datë të paraqitjes së mëhershme,

aplikimit për markë tregtare me datë të mëhershme të paraqitjes,

markë e mirënjohur tregtare sipas kuptimit të nenit 6bis të Konventës së Parisit, me kusht që

kjo markë të ketë qenë e mirënjohur në datën kur është paraqitur aplikacioni kinse i

mëvonshëm;

markë komunitare apo ndërkombëtare, të cilat kanë datën e paraqitjes së mëhershme, mirëpo

këto dy paragrafe do të aplikohen vetëm kur Kosova të bëhet anëtare e këtyre dy sistemeve.


Kushti i dytë, apo elementi tjetër kryesor që duhet të konstatohet në rast të vendosjes në një procedurë

kundërshtimi është që midis dy markave kundërshtuese të ekzistjë:

identiteti i dyfishte (neni 7, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.1),

mundësia e shkaktimit të konfuzionit (neni 7, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2), apo

nxjerrja e përfitimeve të padrejta apo dëmtimi i karakterit dallues të markës së mëhershme (neni

7, paragrafi 3).

Pra, në rast të paraqitjes së kërkesës për kundërshtim, kundërshtuesi duhet në rradhë të parë të provojë

se gëzon të drejtën e mëhershme dhe pastaj të provojë ndonjërën nga tri bazat për kundërshtimin e

regjistrimit të aplikimit. Se cka paraqesin këto tri baza për kundërshtim, do të shpjegohen në Modulin nr.

6 meqë janë të njejtat baza ligjore për realizimin e të drejtave nga markat tregtare pranë gjykatave

kompetente.

Regjistrimi i Markës Tregtare – Nëse një aplikim për markë tregtare ka kaluar të gjitha procedurat

paraprakisht të shpjeguara me sukses – ekazminimin formal, ekzaminimi mbi baza absolute, si dhe

tejkalimi me sukses i procedurës së kundërshtimit - atëherë ZPI do të ftojë aplikuesin që të paguajë

taksën për regjistrim dhe mirëmbajtjen e markës për 10 vitet e para. Me rastin e pagesës së kësaj tarifës,

ZPI do të lëshojë vendimin për regjistrimin e markës tregtare. Pas regjistrimit, marka e caktuar do të

jetë e vlefshme në territorin e Kosovës për 10 vite duke llogaritur nga data e paraqitjes së aplikacionit

pranë ZPI-së. Marka tregtare mund të përtrihet cdo 10 vjet me paraqitjen e një kërkese për përtrirje

dhe pagesën e taksës administrative përkatëse. Në rast të kundërt, marka tregtare shlyhet nga regjistri

për marka tregtare që administrohet nga ZPI.

Procedura pranë Komisionit për ankesa kundër vendimeve të ZPI-së: Ankesat kundër

vendimeve të ZPI-së mund të paraqiten brenda 15 ditëve nga dita e pranimit të vendimit. Ligji ka obliguar

Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë, nën të cilin operon IPO, të krijojë një komision, i cili do të ketë

autoritetin të shqyrtojë ankesat. Udhëzimi Administrativ Nr. 02/2012, i cili ka hyrë në fuqi në Qershor

2012 definon përgjegjësitë, mandatin dhe fushëveprimtarinë e Komisionit për Ankesa. Ky Komision ka

në kompetencë të rishikoj dhe vendos në lidhje me ankesat kundër vendimeve të ZPI, si organ

administrativ i shkallës së parë. Komisioni përbëhet nga tre anëtarë, dy të përhershëm dhe një ad hoc.

Komisioni është i obliguar që në lidhje me ankesën të vendos breda 30 ditësh, kurse kundër vendimeve

të Komisionit apo mosveprimit mund të fillohet konflikt administrativ.

4.4 Marrëveshja e Klasifikimit NICE

Klasifikimi Ndërkombëtarë (NICE) i Mallrave dhe Shërbimeve për Qëllim të Regjistrimit të Markave

është themeluar përmes një marrëveshje të arritur në Konferencën Diplomatike në Nicë në vitin 1957.

Në bazë të këtij klasifikimi, mallrat dhe shërbimet të cilat identifikohen në aplikacionin për regjistrim të

markës tregtare duhet të organizohen në klasë të numëruara, duke i futur kështu në grupe mallrat e

ngjashme ose përkatëse. Secila klasë identifikohet me një titull që përfshinë edhe një shkresë sqaruese

ku jepen informacione të përgjithshme mbi llojin e produktit ose shërbimit që i përket asaj klase.

Marrëveshja NICE rregullisht shqyrtohet nga OBIP dhe për çdo pesë vite del nga një version i ri. Prej


nga Janari i vitit 2013 aplikohet Botimi i X i Marrëveshjes së Klasifikimit NICE. Në këtë botim ekzistojnë

34 klasë të Mallrave (1 deri në 34) dhe 11 klasë të Shërbimeve (35 deri në 45).

Përdorimi i Marrëveshjes së Klasifikimit NICE u mundëson aplikuesve të përgatisin aplikacionet për

regjistrimin e markave tregtare në bazë të një sistemi të vetëm klasifikimi ndërkombëtarë. Në këtë

mënyrë, të gjitha mallrat dhe shërbimet për të cilat kërkohet regjistrimi i markës tregtare klasifikohen

sipas të njëjtit sistem në të gjitha shtetet të cilat e përdorin këtë Marrëveshje.

Janë mbi 70 shtete palë të kësaj marrëveshje, të cilat e përbëjnë të ashtuquajturin “Union Special” në

kuadër të kornizës së Unionit të Parisit. Përveç këtyre shteteve, janë edhe 68 shtete tjera dhe katër

organizata të cilat e aplikojnë Marrëveshjen NICE, edhe pse akoma nuk janë palë të kësaj marrëveshje.

Edhe Kosova e përdor Marrëveshjen e Klasifikimit NICE.

Sipas Nenit 9 (2) të Marrëveshjes, çdo shtet jashtë Unionit Special, por i cili është palë e Konventës së

Parisit për Mbrojtjen e Pronës Industriale, mund t’i bashkohet Aktit dhe njëkohësisht të bëhet shtet i

Unionit Special. Fatkeqësisht Kosova nuk është as palë e Konventës së Parisit dhe si rrjedhojë nuk

mund t’i bashkohet Unionit Special.

4.5 Regjistrimi Ndërkombëtarë i MT: Sistemi i Madridit

4.5.1 Historiku dhe Kushtet Përmbajtjesore

Sistemi i Madridit për Regjistrimin Ndërkombëtarë të Markave Tregtare përbëhet prej dy traktateve;

Marrëveshjes së Madridit lidhur me Regjistrimin Ndërkombëtarë të Markave, e cila ishte lidhur në vitin

1891 dhe hyri në fuqi më 1892, dhe Protokollit për Marrëveshjen e Madridit, i cili u operacionalizua me

1 Prill 1996. Marrëveshja e Madridit dhe Protokolli i Madridit u miratuan në konferencat diplomatike të

mbajtura në Madrid, Spanjë. Marrëveshja e Madridit fillimisht ishte menduar të themelonte një sistem të

veçantë ndërkombëtar regjistrimi, por disa prej shteteve me tregti të madhe nuk iu bashkëngjiten

Marrëveshjes për shkak të disa defekteve në këtë sistem. Presion i madh u ushtrua mbi OBPI për ta

mbajtur rëndësinë e vet dhe ta forcojë Marrëveshjen me rritje të anëtarësimit, ose të bëjë plotësime në

marrëveshje për ta rritur numrin e shteteve anëtare. Kjo u kurorëzua me paraqitjen e Protokollit të

Madridit, sipas të cilit, regjistrimi i Markës Tregtare të Komunitetit (shih Pjesën 4.4 më poshtë) mund të jetë regjistrim “bazë” ose “vendorë” mbi të cilin pastaj regjistrimi ndërkombëtar mund të themelohet.

Sot, Sistemi i Madridit mbetet sistemi primar ndërkombëtarë i cili mundëson regjistrimin e markave

tregtare në disa juridiksione në mbarë botën. Sistemi siguron regjistrimin e markës tregtare në shumë

shtete përmes vetëm një aplikacioni të vetëm të paraqitur në Byronë Ndërkombëtare të OBPI. Për

të pasur regjistrim ndërkombëtar të markës tregtare, së pari duhet të sigurohet regjistrimi kombëtarë

në një nga Shtetet Anëtare të Unionit të Madridit. Pasi që Kosova, fatkeqësisht, akoma nuk është Shtet

Anëtar i këtij Unioni, aplikacionet për regjistrim ndërkombëtar nuk mund të kërkohen në bazë të

regjistrimeve kombëtare në Kosovë. Në këtë rast, aplikanti nga Kosova duhet të paraqesë kërkesën për

regjistrim të markës tregtare në zyrat e pronës industriale të secilit shtet veç e veç, gjë që merr shumë kohë dhe është e kushtueshme.

Për të aplikuar për regjistrim ndërkombëtar në bazë të Sistemit të Madridit, aplikuesi duhet të jetë

shtetas i një Shteti Anëtarë të Unionit të Madridit ose duhet të ketë një bazë të vërtetë dhe


efektive industriale ose një domicil (seli) në atë shtet. Mirëpo, Marrëveshja e Madridit inkorporon

në vete edhe Nenin 3 të Konventës së Parisit, i cili parasheh tretmanin e njëjtë të disa kategorive të

personave, sikur të ishin ata shtetas të vendeve anëtare te Unionit Special. Kjo do të thotë që një shtetas

i një vendi që nuk është palë e Marrëveshjes, por që banon brenda territorit të Unionit Special dhe i cili i

plotëson kushtet e parapara me Nenin 3 të Konventës së Parisit, do të trajtohet njëjtë sikur shtetasit e

vendeve kontraktuese. Si rrjedhojë, nëse një shtetas i Kosovës posedon një bazë të vërtetë dhe efektive

industriale dhe komerciale në njërën prej vendeve fqinje siç është Maqedonia ose Shqipëria, të cilat janë

vende anëtare të Unionit të Madridit, atëherë shtetasi i Kosovës do të mund të aplikonte për regjistrim

ndërkombëtarë të markës tregtare, përderisa ai/ajo paraprakisht e ka të regjistruar markën tregtare në

Maqedoni ose Shqipëri. Kjo ka qenë përvoja e disa kompanive Kosovare të cilat kanë eksportuar mallra

dhe shërbime jashtë vendit.

Është me rëndësi të mbahet në mend që edhe pse Sistemi i Madridit përbëhet prej Marrëveshjes së

Madridit dhe Protokollit të Madridit, këto dy traktate janë të pavarura nga njëra tjetra. Kjo do të thotë

që një vend mund të jetë palë e Marrëveshjes së Madridit por jo edhe e Protokollit të Madridit si dhe

anasjelltas. Për shembull, Shqipëria dhe Maqedonia janë palë të të dyjave, Marrëveshjes dhe Protokollit,

në krahasim me Bosnjën që është vetëm palë e Marrëveshjes.

Si rrjedhojë, ekzistojnë tri lloje të formularëve për regjistrimin ndërkombëtarë të markës tregtare,

varësisht nëse aplikacioni është instrument i Marrëveshjes, Protokollit, ose i të dyjave së bashku:

Formulari për regjistrim ndërkombëtar i qeverisur ekskluzivisht nga Marrëveshja e Madridit

(MM1)

Formulari për regjistrim ndërkombëtar i qeverisur ekskluzivisht nga Protokolli i Madridit (MM2)

Formulari për regjistrim ndërkombëtar i qeverisur nga Marrëveshja dhe Protokolli i Madridit

(MM3)

Formulari MM1 duhet të bazohet në regjistrimin kombëtarë të fituar nga Zyra Fillestare (Neni 1(2) i

Marrëveshjes), kurse formulari MM2 mund të bazohet ose në regjistrimin e bërë nga Zyra Fillestare

ose në kërkesën e parashtruar për regjistrim të dorëzuar në atë Zyre (Neni 2(1) i Protokollit).

4.5.2 Hapat për të Aplikuar për Regjistrim

Në vijim janë radhitur hapat kryesor për të aplikuar për regjistrim ndërkombëtarë të markës tregtare,

ku edhe vihen në dukje dallimet në mes të Marrëveshjes së Madridit dhe Protokollit të Madridit;

Paraqitja e kërkesës- formularët të cilët qeverisen ekskluzivisht nga Marrëveshja duhet të plotësohen

në frëngjisht, ndërsa formularët e qeverisur nga Marrëveshja dhe Protokolli së bashku mund të

plotësohen në frëngjisht, anglisht, ose spanjisht. Aplikacioni dorëzohet përmes Zyrës së Origjinës, e

cila duhet të sigurojë që është përdorur formulari i duhur (i lartcekur). Formulari duhet të tregojë emrin

e aplikuesit (aplikuesve), adresën dhe detajet kontaktuese, gjuhën e preferuar të korrespondencës, dhe


emrin e përfaqësuesit i cili do të veprojë në emër të aplikantit para Byrosë Ndërkombëtare. Gjithashtu,

duhet të siguroj detaje dhe dublikate të llojeve të markave, dhe klasifikim të mirëfilltë të mallrave dhe

shërbimeve konform marrëveshjes NICE. Nëse thirret në të drejtën e përparësisë në bazë të Nenit 4 të

Konventës së Parisit, atëherë duhet të plotësohet katrori i duhur dhe të sigurohen të gjitha informatat

relevante lidhur me kërkesën për të drejtën e përparësisë. Aplikanti po ashtu duhet të tregojë Shtetet

ose organizatat (Palë e Emërtuara Kontraktuese), në të cilat dëshiron ta mbrojë markën e tij.

Formulari duhet të nënshkruhet ose të vuloset nga aplikanti dhe nga Zyra Fillestare, e cila duhet të cekë

datën kur është pranuar kërkesa e paraqitur për regjistrim ndërkombëtare.

Regjistrimi, Lajmërimi, dhe Publikimi - Në momentin kur Byroja Ndërkombëtare vendosë që

aplikacioni i ka plotësuar të gjitha kërkesat, dhe me rastin e pagesës së taksave të detyruara, Byroja e

regjistron markën në Regjistrin Ndërkombëtarë. Menjëherë pas kësaj, Byroja do t’i njoftojë Shtetet e

Emërtuara të cekura në formularë për regjistrimin ndërkombëtarë, dhe e njofton Zyrën Fillestare duke i

dërguar një certifikatë bartësit të markës tregtare të regjistruar.

Shqyrtimi i Aplikacionit nga Zyrat Kombëtare të Shteteve të Emërtuara Kontraktuese-

Çdo Palë e emërtuar Kontraktuese mund të refuzojë mbrojtjen e markës tregtare, për territorin e së

cilës është kërkuar regjistrimi ndërkombëtarë. Ky refuzim, megjithatë, mund të bazohet vetëm në arsyet

e numëruara në Nenin 6quinquies të Konventës së Parisit. Një Palë Kontraktuese nuk mund ta

refuzojë mbrojtjen e një marke me regjistrim ndërkombëtarë, as edhe pjesërisht, mbi bazën që ligji i

aplikueshëm lejon regjistrimin vetëm për një numër të kufizuar klasash ose për një numër të kufizuar

mallrash dhe shërbimesh. Sikurse me Marrëveshje, ashtu edhe me Protokoll, afati normal kohorë për

lajmërim të refuzimit është një vit prej datës së lajmërimit nga Byroja, përveç nëse legjislacioni

kombëtarë parasheh kufizim më të shkurtë kohorë. Mirëpo, nëse aplikacioni për regjistrim

ndërkombëtarë qeveriset ekskluzivisht nga Protokolli, këtë herë kufizimi kohorë mund të zgjatet

deri në 18 muaj, ose edhe më shumë se 18 muaj nëse lajmërohet paraprakisht Byroja për

mundësinë e shfaqjes së kundërshtimeve pas skadimit të afatit prej 18 muajsh. Nëse, pas shqyrtimit të

aplikacionit, Zyra Kombëtare nuk gjenë asnjë arsye për refuzim, ajo do të lëshojë një deklaratë për

dhënien e mbrojtjes. Nëse Zyra nuk jep asnjë deklaratë lidhur me refuzimin e aplikacionit, por as nuk

e shprehë qëllimin e tillë para skadimit të afatit prej 18 muajsh, atëherë konsiderohet që Zyra e ka dhënë

mbrojtjen (edhe në mungesë të deklaratës). Deklaratat për dhënien e mbrojtjes nga zyrat kombëtare të

Shteteve të emërtuara Kontraktuese evidentohen nga ana e Byrosë në Regjistrin Ndërkombëtarë dhe

botohen në Gazetë. Një kopje i dërgohet bartësit të markës tregtare të regjistruar.

Periudha e vlefshmërisë së markës tregtare të regjistruar ndërkombëtarisht – Nëse kërkesa

për regjistrim ndërkombëtarë është parashtruar në bazë të Marrëveshjes, regjistrimi i saj do të jetë

efektiv për 20 vjet, me mundësi përtëritjeje edhe për 20 vjet tjera. Nëse kërkesa për regjistrim

ndërkombëtarë parashtrohet në bazë të Protokollit, regjistrimi i saj do të jetë efektiv për 10 vjet, me

mundësi përtëritjeje edhe për 10 vjet tjera.


4.6 Regjistrimi i Markave Tregtare të Komunitetit (CTM)

Regjistrimi i Markave Tregtare të Komunitetit (CTM, anglisht: community trademarks) siguron

regjistrimin e një marke tregtare në 28 Vende Anëtare të Bashkimit Evropian me një aplikacion të vetëm

të paraqitur në Zyrën për Harmonizimin e Tregut të Brendshëm (OHIM), e cila gjendet në Alicante,

Spanjë. Vetëm aplikuesit nga Shtetet Anëtare të BE-së dhe shtetasit e vendeve jashtë BE-së të cilat janë

palë të Konventës së Parisit mund të aplikojnë për një CTM. Meqenëse Komuniteti Evropian përfaqëson

një treg të vetëm, për dallim nga regjistrimi ndërkombëtarë i bazuar në Sistemin e Madridit, në këtë

formular nuk nevojitet të emërtohet një shtet i caktuar i BE-së. Përkundrazi, CTM është e vlefshme në

mbarë Komunitetin Evropian. Me fjalë të tjera, me marrjen e CTM, sigurohet mbrojtja në mbarë Unionin

Evropian.

Për të fituar regjistrimin e CTM, duhet të ndërmerren hapat në vijim:

Paraqitja e aplikacionit- Aplikimi për CTM mund të kryhet përmes faksit, kopjes së shtypur, ose

përmes kopjes elektronike me disk. Dosja duhet të dorëzohet vetëm përmes një avokati Evropian ose

përmes një agjenti të autorizuar Evropian për marka tregtare. Formulari për aplikim duhet të përmbajë

të njëjtat të dhëna sikurse aplikacionet kombëtare dhe ndërkombëtare për regjistrimin e markave

tregtare. CTM përdorë Klasifikimin Ndërkombëtarë zyrtarë për Mallra dhe Shërbime NICE, dhe është

në pajtim me rregullat e Konventës së Parisit sa i përket të drejtës së përparësisë;

Shqyrtimi- Me pranimin e aplikacionit për CTM, OHIM e shqyrton atë vetëm për baza absolute të

refuzimit. Pas përfundimit të këtij shqyrtimi, OHIM e dërgon markën e paraqitur për regjistrim në vende

të ndryshme për hulumtim. Me këtë rast, aplikuesi duhet të paguaj një taksë për parashtrim të caktuar

nga OHIM;

Publikimi dhe Kundërshtimi- pasi të është paguar taksa për parashtrim, marka do të publikohet në

Gazetën e OHIM. Çdo palë e cila thirret në të drejtën e përparësisë ose vjetërsisë për atë markë, mund

të paraqet kundërshtim. Nëse kjo palë ia arrin me sukses ta kundërshtojë refuzimin e regjistrimit të

markës, aplikuesi për CTM mundet, brenda një periudhe prej 3 muajve, të kërkojë nga Zyra ta

shndërrojë aplikacionin për Markë Tregtare të Komunitetit në aplikacione individuale kombëtare për

shtete të caktuara të BE-së. Aplikuesit i njihet data e përparësisë prej kur është paraqitur kërkesa për

CTM.

Regjistrimi – nëse nuk paraqitet asnjë kundërshtim, ose nëse kundërshtimi i paraqitur nuk ka pasur

sukses, OHIM ia lëshon aplikuesit Markën Tregtare të Komunitetit, e cila do të jetë e vlefshme për 10

vjet, me mundësi përtëritjeje edhe për 10 vjet tjera.

CTM është një ndër Shtetet e Emërtuara në bazë të Protokollit të Madridit. Si rrjedhojë, në momentin

kur është fituar Marka Tregtare e Komunitetit, pala mund ta shtrijë mbrojtjen edhe në vende të tjera

duke paraqitur një kërkesë për regjistrim ndërkombëtarë të qeverisur ekskluzivisht nga Protokolli.


4.7 Ushtrimi 1: E Drejta E Përparësisë

UDHËZIMET

Ju do të punoni individualisht në këtë ushtrim. Lexoni atë me kujdes dhe përgjigjuni në pyetjet e dhëna

më poshtë:

USHTRIMI:

Kompania A me seli në Gjermani ka aplikuar për markë tregtare Komunitare me 1 qershor të

vitit 2007 bazuar në regjistrimin kombëtar të markës në Gjermani;

Kompania B në ShBA ka aplikuar për regjistrim të markës së njëjtë (si Kompania A) në ShBA në

tetor 2007;

Kompania A dëshiron që ta parashtrojë kërkesën për regjistrimin e markës së njëjtë në ShBA;

PYETJET:

1. Çfarë janë gjasat për Kompaninë A për ta regjistruar markën tregtare në ShBA, duke e ditur se

në ShBA regjistrimi i jepet atij i cili e përdorë i pari markën në afarizëm?

2. Çfarë duhet të bëjë Kompania A për ta fituar regjistrimin në këtë rast?

4.8 Përmbledhje

Në këtë modul i keni shqyrtuar hapat e regjistrimin të markave tregtare në nivelin kombëtar dhe atë

ndërkombëtar. Ky modul, gjithashtu, u ka ofruar të dhëna të rëndësishme lidhur me Sistemin e Madridit

për Regjistrimin Ndërkombëtar të Markave Tregtare dhe për Markën Tregtare të Komunitetit Evropian

(CTM).

Pas përfundimit të këtij moduli, ju keni mësuar:

T’i numëroni hapat për regjistrimin kombëtarë të Markave Tregtare

Të identifikoni klasifikimin e mallrave dhe shërbimeve sipas klasifikimit NICE

Të bëni dallimin në mes të regjistrimit ndërkombëtar të Markave Tregtare dhe atij të

Komunitetit Evropian


MODULI 5:

REALIZIMI I TË DREJTAVE TË MARKAVE

TREGTARE


5.1 Pasqyrë

Ky modul shpjegon të drejtat të cilat rrjedhin nga regjistrimi i markës tregtare dhe realizimin e tyre.

Gjithashtu, sqaron natyrën pronësore të markave tregtare dhe të drejtat e pronarëve të markave

tregtare për t’i parandaluar palët e treta nga shfrytëzimi i të drejtave të tyre.



T’i analizoni të drejtat që rrjedhin nga regjistrimi i Markës Tregtare dhe natyrën pronësore të

këtyre të drejtave

T’i realizoni të drejtat e markave tregtare përmes marrëveshjeve licencuese

Të aplikoni konceptin kur krijohet konfuzion tek konsumatorët në rastet e shkeljes së markave

tregtare

Të identifikoni raste të humbjes së regjistrimit të markës tregtare

5.3 Realizimi i të Drejtave që Rrjedhin nga Regjistrimi i Markës

Tregtare

Bartësi i markës së regjistruar tregtare gëzon një numër të drejtash me rastin e marrjes së vendimit për

regjistrim të markës tregtare me ZPI. Kështu, sipas LMT, bartësi i markës së regjistruar tregtare ka këto

të drejta:

1. Ndaloj përdorimin e paautorizuar të markës tregtare të tij përmes mjeteve juridike në

dispozicion (Nenet 8 – 13);

2. Të përdorë markën e regjistruar në tregun e Kosovës (Neni 14), si dhe

3. Të disponojë me markën tregtare të tij (Nenet 15 – 22).

5.3.1. Përdorimi i paautorizuar i markës tregtare – shkelja e markës tregtare

Me regjistrimin e një marke të caktuar me ZPI, bartësi i markës tregtare fiton të drejtën eksluzive mbi

markën tregtare. Meqë të drejtat nga markat tregtare konsiderohen të drejta pronësore, të njejtat janë

të drejta absolute. Kjo nëkupton se të gjitha palët e treta obligohen që të përmbahen nga përdorimi i

paautorizuar i markës tregtare të regjistruar. Vlen të përmendet këtu se regjistrimi i një marke të

caktuar krijon efekt ndaj palëve të treta vetëm kur regjistrimi i asaj marke është publikuar në Buletinin

Zyrtar të ZPI-së (Neni 8, paragrafi 3). Kjo do të thotë që nëse një palë e tretë e shfrytëzon për tregtim

markën e paregjistruar tregtare pa pëlqimin e pronarit të saj, ky i dyti nuk mund të nisë procedurë për

shkelje pa e pasur regjistrimin. Prandaj, edhe lirisht mund të thuhet se regjistrimi i markës tregtare me

ZPI është domodsoshmëri.


Mirëpo, që bartësi i një marke të regjistruar tregtare të mund të inicojë procedurën e shkeljes së markës

tregtare pranë gjykatës kompetente, duhet të plotësohen disa kushte ligjore të parapara me Nenin 8.

Pra, bartësi i markës tregtare në rast të inicimit të procedurës së shkeljes duhet të provojë se:

1. Ka të drejtën e regjistruar të markës tregtare me një datë të paraqitjes (prioriteti) të

mëhershme, DHE

2. Ekziston identiteti i dyfishtë midis markave dhe produkteve/shërbimeve në diskutim, OSE

3. Ekziston mundësia e shkaktimit të konfuzionit në rast të bashkëekzistencës së të dy markave në

diskutim, OSE

4. Ekziston mundësia e nxjerrjes së përfitimeve të padrejta apo të dëmtimit të karakterit dallues të

markës së mëhershme me reputacion.

Përpara se të analizojmë se kur një markë konsiderohet markë e mëhershme dhe se kur mund të

konsiderohet se ndonjëra nga bazat e shkeljes është përmbushur, vlen të përmendet një dallim thelbësor

që është paraqitur me ligjin aktual për dallim nga ligji i vjetër. Në të njejtën kohë, ky dallim e bën të

ndryshëm LMT të Kosovës edhe në me ligjet e disa shteteve tjera.

Ndryshe nga ligji i mëparshëm ku në një rast shkelje të markës tregtare, kriteri i parë më i rëndësishëm

që duhej të konstatohej ka qenë ajo se shkelësi është duke përdorur markën tregtare në rrjedhën e

tregtisë, LMT i ri në të vërtetë nuk paraqet këtë kriter. Me fjalë të tjera, sipas ligjit të mëparshëm,

mbajtësi i markës tregtare do të duhej të provonte se shkelësi është duke përdorur markën për qëllim

të dallimit të mallrave tij ose shërbimeve të kryera nga mallrat dhe shërbimet e të tjerëve. Vetëm kur të

jetë konstatuar se shenja e cenuar është duke u përdorur në rrjedhën e tregtisë, gjykata atëherë do të

duhej të vendoste nëse ekziston një rast i "identitet të dyfishtë", një rast "mundësisë së shkaktimit të

konfuzionit", ose një rast "i nxjerrjes së përfitimeve të padrejta apo dëmtimit të karakterit dallues". Sipas

dispozitave të LMT të tanishëm, përkatësisht Neni 8, në asnjë moment nuk imponon kriterin e

“përdorimit të markës në rrjedhën e tregtisë” në mënyrë që të konsiderohet shkelje e markës.

5.3.1.1 E drejta e prioritetit

Elementi parësor që paraqitet në rast të shkeljes së markës tregtare, qoftë identike apo të ngjashme,

është ajo se kush ka të drejtën e përparësisë dhe si do të mund të provohet e njëjta. Pra, në rast të

ekzistimit të dy markave identike apo të ngjashme, rradha e përparësisë konstatohet në bazë të asaj se

cili ka datën e paraqitjes më të hershme. Data e regjistrimit të markës tregtare nuk përcakton të

drejtën e përparësisë. Eshtë data e paraqitjes së aplikacionit, apo të drejtës së prioriteti të njohur me

vendim, ajo që përcakton se cila palë gëzon të drejtën e përparësisë me regjistrim të markës tregtare,

dhe për pasojë i jep të drejtën të kërkojë ndalimin e shkeljes së markës tregtare. Përndryshe, një markë

e regjistruar me datë të paraqitjes më të mëvonshme nuk mund të kërkojë ndalimin e përdorimit të një

marke të regjistruar me datë të mëhershme. Meqë sipas LMT aktual, shkelje e markës tregtare

konsiderohet vetëm përdorimi i paautorizuar i markës tregtare të regjistruar, atëherë provimi i të

drejtës së mëhershme mund të bëhet vetëm me vendimin e lëshuar nga ZPI, i cili përmban edhe datën e

paraqitjes së njohur. Lidhur me përcaktimin e datës së paraqitjes, shif Modulin Nr. 4.


5.3.1.2 Identiteti i dyfishtë i markave në diskutim

Një ndër bazat ligjore për inicimin e procedurës së shkeljes së markës tregtare është i ashtqëuajturi

“identiteti i dyfishtë” midis markës së mëhershme të regjistruar dhe markës së shkelësit. Neni 8,

paragrafi 1, nën-paragrafi 1.1 I LMT kërkon ekzistimin e identitetit midis (1) markave/shenjave në

diskutim dhe (2) mallrave apo shërbimeve në fjalë. Ky Nen, nuk imponon provimin e mundësisë së

shkaktimit të konfuzionit midis markës së mëhershme dhe markës kundërvajtëse tek konsumatori

relevant. Se kur dy marka mund të konsiderohen identike dallohet varësisht nëse kemi të bëjmë me

markat fjalë apo marka figurative ose të përziera.

Markat fjalë janë identike në qoftë se të dy markat në diskutim janë marka fjalë dhe kanë saktësisht të

njëjtën varg të shkronjave apo numrave. Nëse njëra është e paraqitur me shkronja të mëdha, ndërsa

tjetra me shkronja të vogla nuk luan rol vendimtar në përcaktimin e identitetit të markave. Për shembull,

“APPLE” dhe “apple” janë identike. Nëse njëra markë është markë fjalë, ndërsa tjetra është markë

figurative apo e stilizuar, atëherë NUK mund të ekzistoj identiteti i markave. Ndërsa, nëse të dy markat

në diskutim janë marka figurative, atëherë që të konsiderohen identike duhet të jenë 100% të njëjta.

Sa i përket identitetit të mallrave apo shërbimeve, markat në diskutim duhet të jenë të regjistruara në

lidhje me të njejtat produkte apo shërbime. Në këtë rast, identiteti do të ekzitoj nëse për shembull janë

përdorur terme të njejta (reklamim v. reklamim), nëse janë përdorur sinonime (veturë v. automobil).

Ndodh që të jenë përdorur terme të njejta mirëpo të klasifikuara në klasa të ndryshme të klasifikimit të

Nicës, për shembull “kuti apo këllëf” në klasën 09 dhe “kuti apo këllëf” në klasën 18. Këto mund të mos

konsiderohen identike meqë varësisht në cilën klasë janë klasifikuar, edhe qëllimi i përdorimit të

produkteve mund të jetë i ndryshëm.

5.3.1.3 Mundësia e shkaktimit të konfuzionit

Pasi që markat tregtare e kryejnë funksionin për identifikimin e prejardhjes, qëllimi kryesor i LMT është

pikërisht mbrojtja e konsumatorëve nga konfuzioni ose mashtrimi lidhur me prejardhjen e mallrave apo

shërbimeve. Siç nënkuptohet nga fjalët e përdorura në Nenin 8, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2, pronari i

një marke të regjistruar nuk ka nevojë të vërtetojë konfuzionin që faktikisht është krijuar nga përdorimi i

markës identike ose të ngjashme, por vetëm mundësinë e krijimit të një konfuzioni tek konsumatorët.

Mundësi për shkaktimin e konfuzioni tek konsumatorët mund të krijohet me rastin e përdorimit të

markës identike ose të ngjashme, dhe me rastin e prodhimit të mallrave dhe shërbimeve

identike ose të ngjashme. Mundësia e krijimit të konfuzionit dhe e mashtrimit të konsumatorëve

është evidente në rastet e përdorimit të paautorizuar të markës identike e cila përdoret për të njëjtat

mallra dhe shërbime sikur ato origjinale, p.sh. marka e regjistruar tregtare Schmand për produkte të

qumështit dhe marka e cila përbën shkelje Schmand për produkte të qumështit (konfuzion), ose

falsifikimi i produkteve, si p.sh. orët e falsifikuara Rolex (mashtrim).

Llojet e konfuzionit: Ekzistojnë dy mundësi të konfuzionit, të cilat përcaktohen edhe me Nenin 8,

paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2. Mundësia direkte për konfuzion shkaktohet kur konsumatorët ngatërrojnë

markat njëra me tjetrën. Ndërsa, mundësia indirekte për konfuzion ndodh kur konsumatori u atribon

markave të njëjtën origjinë tregtare, pavarësisht se ai nuk ngatërron markat, por duke u nisur nga

ngjashmëritë që gjenden mes markave ai beson se kompanitë prodhuese të produkteve të markave

përkatëse janë të lidhura ekonomikisht mes tyre si për shembull frashizing apo kontratë license.


Vlerësimi i mundësisë për konfuzion: Në rastet e markave të ngjashme ose mallrave dhe

shërbimeve të ngjashme, gjykatat vendore zakonisht e aplikojnë të ashtuquajturin “test i mundësisë së

krijimit të konfuzionit”. Në mungesë të praktikës gjyqësore vendore, ne mund të mbështetemi në

faktorët e përcaktuar nga GjED në konkludimin e mundësisë së krijimit të konfuzionit. Vlen të theksohet

se ngjashmëria duhet të vlerësohet si midis markave në diskutim ashtu edhe midis produkteve apo

shërbimeve. Mirëpo, GJED ka pranuar rregullen se një shkallë më e ulët e ngjashmërisë mes mallrave

mund të kompenzohet nga një shkalle më e lartë e ngjashmërisë mes shenjave dhe anasjelltas (GJED 29

shtator 1998, rasti C-39/97 (Canon/Cannon), par. 17).

Sipas GjED-it, gjatë vlerësimit të ngjashmërisë së mallrave dhe shërbimeve, gjykatat vendore

duhet të marrin parasysh faktorët në vijim:

Natyrën e mallrave dhe të shërbimeve;

Perceptimin e konsumatorit mesatarë;

Faktin nëse këto dy ndërmarrje janë në konkurrencë me njëra tjetrën apo janë ekonomikisht të

ndërlidhura.

Ndërsa, gjatë vlerësimit të shkallës së ngjashmërisë në mes të markave, gjykatat vendore duhet

marrin parasysh faktorët në vijim:

Shkallën e ngjashmërisë vizuale/pamore:

- në rast të dy markave fjalë, atëherë analizohet numri dhe rradhitja e shkronjave,

numri i fjalëve, struktura e shenjave;

- në rast të markës fjalë kundrejt një marke figurative, atëherë analizohet numri i

shkronjave apo fjalëve të përbashkëta.

- Në rast të dy markave figurative, atëherë shqyrtohet nëse në to kanë edhe elemente

fjalë – elementete të tjera identike ose të ngjashme, konturet etj. Një element

identik është i mjaftueshëm për të konstatuar një ngjashmëri.

- Në rast të dy markave ngjyrë, atëherë markat në diskutim janë të ngjashme nëse

ndajnë hijezimet/nuancat e të njejtës ngjyrë.

Shkallën e ngjashmërisë aurale (në dëgjim):

- Markat thjeshtë figurative nuk kanë ndonjë ngjashmëri fonetike,

- Markat fjalë mundë ta analizohen varësisht prej rrokjeve, sekuenca e rrokjeve dhe

theksi.

Shkallën e ngjashmërisë konceptuale apo përmbajtësore:

- Përmbajtja e njejtë ose e ngjashme;

- Koncepti i secilit element, përveq nëse shenja nuk ka ndonjë kuptim.

- Nëse një shenjë nuk ka ndonjë kuptim përmbajtësor, atëherë nuk ka ngjashmëri

konceptuale.

E rëndësishme është të theksohet se gjatë vlerësimit të ngjashmërisë midis markave duhet të bëhet një

vlerësim objektiv i përgjithshëm. Pra, edhe pse disa elemente mund të kenë karakter më dallues në një

markë, në rastin e vlerësimit të ngjashmërisë, të gjitha elementet e markave në diskutim duhet të merren

në konsideratë. Përveq ngjashmërisë midis mallrave dhe markave në diskutim, faktorë të tjerë me

rëndësi mund të paraqiten edhe dallueshmëria e markave në diskutim, vëmendja e konsumatorit

relevant, imazhi joperfekt, familja e markave tregtare, incidente të konfuzionit etj.


5.3.1.4 Realizimi i përfitimeve të padrejta dhe dëmtimi i karakterit dallues

Përdorimi i një marke tregtare mund të ndalohet edhe në rastet kur shenjat janë të ngjashme, mirëpo

mallrat apo shërbimet për të cilat përdoren shenjat në diskutim janë të ndryshme. Mirëpo, sikurse do

të shtjellohet në vijim, që një bartës i markës tregtare të mund të thirret mbi këtë bazë të cënimit të të

drejtave të tij, duhet të plotësohen disa kritere, në mënyrë kumulative (CFI, 16 April 2008, Citigoup and

Citibank/OHIM - Citi, T-181/05, paragraph 61):

1. marka e mëhershme duhet të jetë e regjistruar dhe me reputacion në territorin relevant;

2. duhet të ekzistojë njëllojshmëria apo ngjashmëria ndërmjet markave në diskutim;

3. përdorimi i markës kundërvajtëse do të duhet të jetë në gjendje të realizojë përfitime të

padrejta, ose të jetë e dëmshme për karakterin dallues apo reputacionin e markës së

mëhershme.

1. Reputacioni - Sipas GJED-së, një markë e mëhershme gëzon reputacion të mjaftueshëm nëse është

e njohur nga një pjesë e gjerë e publikut në lidhje me mallrat dhe shërbimet që ajo i mbulon, për

territorin në të cilin është regjistruar, apo në një pjesë thelbësore të tij. Kur bëhet vlerësimi i asaj nëse

është përmbushur ky kusht, atëherë duhet të merren parasysh gjithë faktorët relevant të rastit konkret,

e në veçanti, intensiteti, gjerësia gjeografike dhe kohëzgjatja e përdorimit të saj, dhe madhësia e

investimeve të bëra nga ndërmarrja me qëllim të promovimit të saj (ECJ 14 shtator 1999, rasti C-375/97,

General Motors/Yplon).

Duhet të kihet parasysh se termi markë me reputacion nuk është i njejtë me nocionin markë të

mirënjohur sipas nenit 6bis të Konventës së Parisit. Se cka kuptojmë me markë të mirënjohur sipas

Nenit 6bis të Konventës së Parist është shpjeguar në Modulin 3 kur kemi shqyrtuar të drejtat e

mëhershme në procedurën e kundërshtimit. Megjithatë, për qëllime të kësaj pjese, vlen të theksohet se

nëse një markë është e mirënjohur, mirëpo nuk është markë me reputacion atëherë nuk mund të thirret

mbi këtë bazë ligjore dhe të kërkojë mbrojtje ligjore. Tabela në vijim paraqet disa nga dallimet të cilat

janë theksuar nga praktika gjyqësore e GjED sa i përket dalllimeve midis markave të mirënjohura dhe

markave me reputacion.

Mund të kërkoj mbrojtje

kundër

Regjistrimi Shtrirja e

mbrojtjes

Njohuria e

publikut

Markë e

mirënjohur

Konkurentëve të

drejtëpërdrejtë

Nuk kërkohet Mallra/shërbime

identike/ngjashme

Publiku relevant

Markë me

reputacion

Jo-konkurentët që:

- nxjerrin përfitime të padrejta

- dëmtimi i karakterit dallues ose reputacionit

Kërkohet Mallra/shërbime

të ndryshme

Publiku i gjerë


2. Ngjashmëria e shenjave – vendimi GJDBE Adidas/Fitnessworld – vetëm lidhja e thjeshtë

mjafton të përcaktohet shkelja e markës tregtare - nuk është e nevojshme të dëshmohet se

ekziston, në pjesën relevante të publikut, mundësia e konfuzionit mes një marke të mëhershme me

reputacion dhe markës kundërvajtëse. Mjafton që shkalla e ngjashmërisë mes atyre markave të ketë

efektin e atillë që pjesa relevante e publikut të bëjë lidhjen mes tyre (shihni aktgjykimin e Gjykatës së

Drejtësisë në rastin C-408/01 Adidas-Salomon dhe Adidas Benelux [2003], ECR I-12537 (ADIDAS)

paragrafi 31, dhe CITI, paragrafi 73).

Sipas GjED-së, nëse lidhja ekziston apo jo është rezultat i vlerësimit të përgjithshëm të të gjithë

faktorëve. Këta faktorë janë:

Shkalla e ngjashmërisë ndërmjet dy markave;

Natyra e mallrave dhe shërbimeve të regjistruara dhe ngjashmëria e këtyre mallrave dhe

shërbimeve;

Fuqia e markave të mëhershme me reputacion;

Shkalla e karakterit dallues të markave të mëhershme

Ekzistenca e mundësisë për konfuzion.

3. Përfitimi i padrejtë dhe dëmtimi i karakterit dallues: Në lidhje me nenin 8, paragrafi 1, nën-

paragrafi 1.3 të LMT, vlen të cekët se bartësi nuk ka nevojë të dëshmojë dëmin aktual të markave të tij

të mëhershme. Mjafton që të përmendet prova e qartë e një rreziku të ardhshëm për përfitim të

padrejtë apo dëmtimi (GC, 25 maj 2005, T-67/04 SPA-FINDERS, në paragrafin 40). Kjo është

konfirmuar nga GJED në rastin C-252/07 (INTEL), ku gjykata ka pranuar në paragrafin 38, që pronari i

një marke me reputacion nuk ka nevojë të dëshmojë dëmin aktual të markës së tij, por vetëm duhet të

dëshmojë “që ekziston rrezik serioz që një dëm i tillë do të ndodhë në të ardhmen ".

Duke pasur në mëndje që reputacioni i madh është edhe lehtë për të u dëmtuar dhe më joshës për

përfitim, kjo duke ju falenderuar vlerës së madhe që ka në vetë, atëherë GJED në rastin e General Motors

ka theksuar se:“...sa më i madh të jetë karakteri dallues dhe reputacioni i markës së mëhershme, aq më lehtë

është të pranohet që i është shkaktuar dëm asaj”.

Neni 8 paragrafi 1, nënparagrafi 1.3 i LMT përmend tri rreziqe të ndara që mund të shkaktohen nga

përdorimi i markës tregtare kundërvajtëse:

përfiton në mënyrë të padrejtë nga reputacionit i markës së mëhershme;

është dëmtues për karakterin dallues të markës së mëhershme;

është dëmtues për reputacionin e markës së mëhershme.

Ekzistenca e njërit prej këtyre tri rreziqeve mjafton brenda kontekstit të nenit 8, paragrafi 1, nën-

paragrafi 1.3 të ligjit (GC 22 mars 2007, rasti T-215/03 (VIPS), par. 36.)

3.1. Përfitimi i padrejtë: Koncepti i "përfitimit të padrejtë" ndërlidhet jo me dëmin e shkaktuar

markës së mëhershme por lidhet me përfitimin e bërë nga pala e tretë si rezultat i përdorimit të shenjës

identike apo të ngjashme me markën me reputacion.

GJED në aktgjykimin e saj të datës 18 qershor 2009 në rastin 487/07 L'Oréal dhe tjerët, në paragrafin

49, ka cekur se:


"në rastet kur një palë e tretë mundohet, që përmes përdorimit të një shenje të ngjashme me një

markë me reputacion, të ngjitet në «bishtin e palltos» së asaj marke në mënyrë që të përfitojë nga

fuqia e saj e tërhjekjes, reputacioni dhe prestigji i saj, si dhe të eksploatojë, pa paguar ndonjë

kompensim financiar dhe pa pasur nevojë që të përpiqet vetë në atë drejtim, përpjekjet e

marketingut të shpenzuara nga pronari i asaj marke në mënyrë që të krijohet dhe mirëmbahet

imazhi i asaj marke, përfitimi që rezulton nga përdorimi i tillë duhet të konsiderohet si një përfitim i

padrejtë nga karakteri dallues apo reputacioni i asaj marke.”

Kjo nënkupton që kurdo që një palë e tretë mundohet, që përmes përdorimit të një shenje të ngjashme

më një markë që ka reputacion, që në shpinë të asaj marke të përfitojë nga fuqia e tërhjekjes së saj,

reputacioni dhe prestigji i saj, dhe të eksploatojë pa ndonjë kompensim financiar dhe pa pasur nevojë që

vetë të përpiqet në atë drejtim, përpjekjet e marketingut të ndërmarra nga pronari i asaj marke në

mënyrë që të krijojë dhe mirëmbajë imazhin e asaj marke, përfitimi që rezulton nga një përdorim i tillë

shikohet si një përfitim i padrejtë nga karakteri dallues apo reputacioni i asaj marke (GJED 18

qershor 2009, rasti C-487/07 (L’Oréal/Bellure), para. 49.)

3.2. Dëmtimi i karakterit dallues së markës së mëhershme (blurring): Ky lloj i dëmit, poashtu i

njohur edhe si ‘dobësim' apo ‘mjegullim/njollim’, ndodh atëherë kur përdorimi i një shenje identike apo

të ngjashme nga një palë e tretë shpie në shpërbërje të identitetit dhe mbajtjes në mend të markës së

mëhershme nga ana e publikut. Kjo ndodh veçanërisht në rastet kur marka, e cila në një kohë ka ndjellur

asociim (lidhje) të menjëhershëm me mallrat apo shërbimet për të cilat është regjistruar, nuk

vazhdon të ketë të njëjtin efekt (shihni, aktgjykimin e GJDBE-së në rastin C-252/07 Intel Corporation, në

paragrafin 29). Ky erozion i dallueshmërisë ndodh në rastin kur, markat e mëhershme gëzojnë shkallë të

lartë të reputacionit, e cila bën të mundshme krijimin e lidhjes së këtyre mallrave me një burim të vetëm

të origjinës nga ana e konsumatorit.

3.3 Dëmtimi i reputacionit të markave të mëhershme: degradimi (tarnishment): Bordi i

Tretë i Apelit, në vendimin e vetë HOLLYWOOD v. HOLLYWOOD (R 283/1999-3 të datës 25 prill

2001), ka theksuar se një aplikacion ka qenë dëmtues ndaj një regjistrimi të mëhershëm nëse mundësia e

konsumatorit për të asociuar atë me mallrat apo shërbimet për të cilat është regjistruar ka rënë

dukshëm nga vetë fakti se ka qenë i lidhur me mallrat e cilësisë së dobët. Pra, marka kundërvajtëse që

përdoret në lidhje me mallra të kualitetit më të dobët ka gjasë të shkaktojë dëmtim ndaj markave të

mëhershme, duke errësuar apo degraduar opinionin e konsumatorëve lidhur me to.

5.3.2. Përdorimi i markës së regjistruar tregtare – vendosja në treg

Sikurse kemi përmendur në Modulin 2 kur është shpjeguar përputhshmëria e LMT të Kosovës me

dispozitat e instrumenteve ndërkombëtare, përdorimi i markës tregtare apo vendosja e markës tregtare

në treg pas fitimit të regjistrimit është shumë e rëndësishme dhe paraqet një ndër të drejtat e bartësit të

markës tregtare. Shtetet me sistem kontinental nuk e kushtëzojnë regjistrimin e markës me vendosjen e

saj në treg. Pra, vendimi për regjistrimin e një marke mund të i lëshohet pa asnjë problem edhe

ndërmarrjeve të cilat akoma nuk janë të pranishme në treg. Mirëpo, pas regjistrimit të markës me

organin kompetent, vendosja e produkteve/shërbimeve në treg përveq që është e drejtë, në një farë

mënyrë bëhet edhe obligim. Kjo për arsye se nëse bartësi i markës tregtare që nuk ka filluar të përdor


markën e caktuar brenda një afati të caktuar, rrezikon të humb markën e tij pikërisht për shkak të

institutit të “revokimit për shkak të mospërdorimit” (revocation for non-use).

Kur markat tregtare regjistrohen pranë ZPI-së, ato regjistrohen në lidhje me mallrat apo shërbimet për

të cilat planifikohet të përdoret në tregun e Kosovës. Prandaj, ajo markë tregtare duhet të vendoset në

tregun e Kosovës në lidhje me ato produkte apo shërbime për të cilat është regjistruar. Pra, te drejta e

përdorimit të markës duhet të shqyrtohet nga dy dimensione: së pari, përdorimi në lidhje me

mallrat/shërbimet e regjistruara, dhe së dyti, përdorimi në territorin e Kosovës.

Përdorimi në lidhje me mallrat/shërbimet e regjistruara: Në rradhë të parë, duhet të theksohet

se përdorimi i markës duhet të jetë i vërtetë. Nuk mjafton që përdorimi të jetë bërë sa për të ruajtur të

drejtën (për më tepër për “përdorimin e vërtetë” shif më poshtë, pjesa 5.4). Së dyti, përdorimi duhet të

jetë bërë nga pronari ose me pëlqimin e pronarit, dhe së fundmi, përdorimi të jetë bërë për markën dhe

mallrat/shërbimet sikurse figurojnë në vendimin për regjistrim. Pra, marka dhe mallrat/shërbimet në

shfrytëzim duhen të përputhen me markën dhe mallrat/shërbimet për të cilat është kërkuar regjistrimi.

Sipas LMT përdorim të markës sikurse është regjistruar kemi edhe atëherë kur marka në shfrytëzim nuk

është plotësisht identike me markën e regjistruar. Përkatësisht, përdorim të markës sipas këtij konteksti

nëkputon:

përdorimin e markës në një formë që nuk dëmton karakterin dallues të saj në formën që ajo

është regjistruar;

përdorimin e markës tregtare në mënyrë që dallon në elementet që nuk e ndryshojnë

veçorinë dalluese të markës tregtare në formën në të cilën është regjistruar.

Sa i përket mallrave dhe shërbimeve është shumë me rëndësi të theksohet se marka e caktuar mund të

regjistrohet në lidhje me një numër mallrash/shërbimesh (Klasifikimi i Nicës, klasat 1 deri 45). Mirëpo, në

treg mund të vendoset edhe në lidhje vetëm me disa prej tyre. Në këtë rast, marka e caktuar do të

mund të revokohej për shkak të mos përdorimit vetëm në lidhje me ato mallra/shërbime për të cilat nuk

është duke u shfrytëzuar dhe jo për të gjitha.

Përdorimi në territorin e caktuar: dimensioni territorial i përdorimit të markës nuk paraqet ndonje

problem të caktuar në shtetet me regjim të qeverisjes unike. Ky dimension paraqitet problematik

vecanërisht në shtetet federale sikurse ShBA apo në regjionet të cilat aplikojnë sistem unik të mbrojtjes

së markave tregtare sikurse është Bashkimi Europian, i cili aplikon sistemin e Markave Tregtare

Komunitare (CTM) paralelisht me regjimet nacionale të shteteve anëtare. Në këtë rastë, vetëm është

paraqitur pyetja se bartësi i një Marke Tregtare Komunitare, e cila është e vlefshme në mbarë BE-në, a

ka për obligim që të vendos produktin e tij në tërë tregun e BE-së apo do të mjaftonte vënja në treg në

shtetin apo disa prej shteteve të BE-së.

Në të kaluarën, mbajtja e një Marke Tregtare Komunitare (CTM) të regjistruar në Bashkimin Evropian

(BE) ka qenë e lehtë. Kjo për shkak se, sipas udhëzimeve të vendosura nga Zyra për Harmonizimin në

Tregun e Brendshëm (OHIM) dhe Deklaratës së përbashkët nga Këshilli BE-së dhe Komisioni Evropian i

viti 1993, përdorimi i një CTM në një shtet anëtar të BE ishte e mjaftueshme për të mbrojtur

regjistrimin në të gjitha shetet anëtare. Por, së fundmi GjED në rastin Onel (Leno Merken BV v Hagelkruis

Beheer BV Case C-149/11) ka rrefuzuar të ndjek udhëzimet e OHIM dhe të Deklaratës së përbashkët.


GjED konstatoi se përdorimi i vërtetë në kontekstin territorial varet nga karakteristika e produkteve

apo shërbimeve në fjalë në tregun përkatës. Pra, për disa produkte/shërbime, përdorimi në një shtet

anëtar do të mjaftonte, ndërsa për disa të tjera një përdorim më i gjerë territorial brenda tregut unik të

BE-së do të ishte e nevojshme.

5.3.3. Disponimi me markën tregtare si objekt i pronësisë

Ligji për Markat Tregtare i Kosovës parasheh që një markë e regjistruar tregtare është pronë

personale dhe se aplikacioni për regjistrimin e markës tregtare do të trajtohet si interes pronësor i

cili mund të bartet. Pasi që të drejtat e Pronës Intelektuale në përgjithësi, dhe të drejtat e markave

tregtare në veçanti, kanë të bëjnë me një pronë të paprekshme, siç janë idetë dhe dituria, ka pasur

mjaftë polemika lidhur me natyrën e këtyre të drejtave dhe nivelin e mbrojtjes që ato duhet ta gëzojnë.

Përderisa dikush mund të argumentojë se të drejtat mbi markën tregtare përbëjnë një lloj monopoli mbi

idetë dhe diturinë të cilat në fakt duhet të jenë të lira për të gjithë që t’i përdorin ato, arsyeja për

mbrojtjen e markës tregtare është se pronari duhet të ketë mundësi të gëzojë fitimin nga puna dhe

investimi që e ka bërë për t’i zhvilluar ato. Me dhënien e të drejtave pronësore pronarëve të markave

tregtare, ne i nxisim prodhuesit të krijojnë emër tregtar dhe të pasurojnë tregun me llojllojshmëri të

mallrave dhe shërbimeve prej të cilave konsumatorët do të kenë mundësi të zgjedhin lehtë dhe lirshëm.

Natyra pronësore e të drejtave të markës tregtare konfirmohet me faktin se ato të drejta mund të

barten përmes emërimit, trashëgimit, ose veprimit të ligjit. Ato poashtu mund të jenë subjekt

i procedurës gjyqësore në të njëjtën mënyrë sikur pronat tjera personale. Në bazë të Kreut V të

LMT, transferet ose emërimet në vijim mund të evidentohen në Regjistrin e Markave Tregtare për

markat e regjistruara:

Bartja apo transferi i një marke tregtare;

Dhënia ose caktimi i licencës në bazë të markës së regjistruar;

E drejta e pengut mbi një markë tregtare;

Marka tregtare si objekt përmbarimi;

Marka tregtare si objekt pronësor në procedurë të falimentimit.

E një rëndësie të vecantë është dhënja e licensës për përdorimin e markës tregtare. Prandaj, kësaj pjese

do të i kushtohet rëndësi më e madhe në këtë pjesë të këtij moduli.

5.3.3.1 Licencimi i Markave Tregtare të Regjistruara

Markat e regjistruara tregtare mund edhe të licencohen. Kushtet për ekzistimin e një license të vlefshme

nxirren parimisht nga LMT si ligj special. Mirëpo, meqë ky ligj nuk përmban dispozita shumë të detajuara

për këtë lloj kontrate, atëherë edhe dispozitat e Ligjit mbi Marrëdhënjet e Detyrimeve (LMD) duhet të

konsultohet përshtatshmërisht.

Licenca mund të jetë e përgjithshme ose e kufizuar.

Licenca e kufizuar – mund të lëshohet në lidhje vetëm me disa mallra dhe shërbime për

të cilat është regjistruar marka tregtare; për përdorimin e markës tregtare vetëm në një

mënyrë të caktuar ose në një lokacion të caktuar.


Licenca e përgjithshme – lëshohet pa asnjë kufizim sa i përket mallrave, shërbimeve,

mënyrës së përdorimit, ose lokacionit.

Të dy llojet e licencave mund të jenë përjashtuese (ekskluzive) ose jo-përjashtuese.

Licenca përjashtuese (e kufizuar ose e përgjithshme) – nënkupton licencën e cila e

autorizon personin e licencuar që të përjashtojë të gjithë personat tjerë, përfshirë edhe

licencuesin, nga përdorimi i markës tregtare të regjistruar, ashtu siç parashihet me licencë.

Në këtë rast, vetëm i licencuari mund ta përdorë markën tregtare dhe askush tjetër.

Licenca jo-përjashtuese- nënkupton që një markë e regjistruar tregtare mund t’i

licencohet më shumë se një personi në të njëjtën kohë dhe brenda të njëjtit territor.

Marrëveshja për licencim duhet të jetë me shkrim dhe të nënshkruhet nga licencuesi ose i autorizuari i

tij. Në të dyja rastet, nëse pronari i markës së regjistruar tregtare, ose licencuesi, përcakton që i

licencuari është duke vepruar në kundërshtim me ndonjërën prej dispozitave të kontratës për licencim,

p.sh. tejkalon afatin e licencimit; e përdorë markën tregtare për mallra dhe shërbime që nuk janë lejuar

me licencë; ose ofron mallra dhe/ose shërbime të cilat nuk janë të cilësisë së paraparë me markën

tregtare të regjistruar dhe licencuar, atëherë pronari i markës në fjalë mund të fillojë procedurë

gjyqësore kundër të licencuarit. E rëndësisë së vecantë tek kontrata mbi licensën është ajo që i licensuari

ka për obligim që të ofroj mallra të të njejtit kualitet sikurse licensuesi. Sipas LMD një marrëveshje e

kundërt me këtë dispozitë nuk do të kishte efekt.

Marrëveshjet për licencim janë bërë instrument shumë i rëndësishëm në mbarë botën, që nga kompanitë

prestigjioze e deri tek universitetet, në transferimin e markës së tyre të regjistruar. Për shembull, në

ShBA marrëveshjet për licencim shfrytëzohen në masë të madhe nga universitetet dhe shkollat e larta.

Universitetet prestigjioze siç janë Harvardi, Universiteti i Nju Jorkut, dhe Universiteti Yale (Jejl) janë

pronarë të disa markave tregtare ose markave të shërbimeve të cilat u përkasin Universiteteve. Cilado

kompani që dëshiron të ketë lidhje me ndonjërin prej këtyre universiteteve prestigjioze, për të prodhuar

mallra të cilat mbajnë markën e universitetit, duhet ka ketë licencën nga universiteti përkatës. Secili prej

këtyre universiteteve kanë Agjentin e vet Licencues, që zakonisht njihen si kompani licencimi, të cilët

sigurojnë që të gjitha produktet e prodhuara nga prodhuesit janë të licencuara.


5.4 Kufizimet, mbrojtja ndaj pretendimeve për shkelje dhe humbja e të

drejtave

Parimisht, një markë e regjistruar tregtare i jep të drejtën bartësit që të kundërshtojë cdo përdorim të

paautorizuar të markës së tij nga ana e palëve të treta. Mirëpo, LMT sikurse edhe ligjet e vendeve të

ndryshme, parasheh disa raste kur bartësi i markës tregtare nuk do të mund të kërkonte ndalimin e

përdorimit të markës meqë ai përdorim nuk paraqet shkelje. Këto kufizime janë të paraqitura në Nenet

11, 12 dhe 13 të LMT-së.

1. Kufizimet ligjore – Neni 11: Sipas Nenit 11 të LMT, pronari apo bartësi i markës tregtare nuk do

të mund të ndaloj palën e tretë që të përdor emrin ose adresën e tij. Ky nen parasheh edhe të

ashtquajturën «përdorim i lejuar» i markave (fair use).

Mbrojtja e «emrit apo adreses» - ky kufizim ligjor ka për qëllim që të ndaloj bartësit e

markave tregtare që të ndalojnë persona të caktuar që të përdorin emrin dhe adresën e tyre për

të identifikuar vetën e tyre. E ashtëquajtura «mbrojtje e emrit të tij» është e përfshirë edhe në

Direktivën e BE-së dhe interpretuar nga GjED. Sikurse është theksuar shumë qartë nga gjykata

në rastin e Hotel Cipriani srl v. Cipriani (Grosvenor Street) Ltd, kjo mbrojtje mund të përdoret

si në rastin e emrave korporativ apo tregtar, ashtu edhe në rastin e emrave personal. Pra, kjo

mbrojtje mund të ngirtet si nga personat fizike ashtu edhe nga personat juridikë. Është me

rëndësi që ky përdorim të jetë në pajtim me praktikat e mira tregtare. Kjo nënkupton se nuk

mund të thirret në këtë kufizim ligjor ai i cili ka ditur apo ka mundur të dijë se një përdorim i

tillë do të përbënte shkelje të markës tregtare të regjstruar më herët.

Përdorimi përshkrues (përdorim i lejuar) - Një shembull tjetër i kufizimit ligjor në të

drejtat e markës tregtare është përdorimi i termave përshkruese për të treguar një

karakteristikë të mallrave dhe shërbimeve. LMT i Kosovës lejon që një shenjë përshkruese të

përdoret për të treguar një karakteristikë të mallrave dhe shërbimeve. Kujtojmë spektrin e

dallueshmërisë të spjeguar në Modulin 3 dhe mbrojtja që i’u ofrohet shenjave të ndryshme

varësisht nga dallueshmëria. Kështu, kjo mbrojtje mund të ngritet vetëm nëse pretendohet

shkelja e një marke pershkruese (dhe jo imagjinare, arbitrare ose sugjestive). Shembull tipik i

këtij kufizimi do të ishte nëse Furra BUKA e cila bën prodhimin dhe shpërndarjen e pjekurinave,

përfshirë bukës do të kërkonte nga furrat e tjera që të ndalonin të përdorin termin “bukë” për

të treguar se merren me prodhimin dhe shpërndarjen e bukës. Pra, ky është rreziku që

ndërmarrjet duhet e marrin në konsideratë kur zgjedhin si markë një term përshkrues.

Përdorimi për të treguar qëllimin e produkteve/shërbimeve – nuk ekziston shkelje e

markës tregtare nëse përdorimi i markës është i nevojshëm për të treguar qëllimin e përdorimit

të mallrave dhe shërbimeve, veçanërisht në rastin e pajisjeve shtesë apo pjesëve rezervë me

kusht që ato përdoren në pajtim me praktikat e ndershme industriale ose tregtare. Pra, që i

pandehuri të mund të thirret në këtë kufizim ai duhet të provojë se përdorimi ka për qëllim

informimin e publikut për qëllimin e produktit, pastaj se ky perdorim ka qenë i

domosdoshëm në kuptimin se informimi i publikut nuk ka mundur të jetë bërë pa e përdorur

markën e huaj, si dhe së fundmi se ky përdorim është në përputhje me praktikat e mira

tregtare.

2. Kufizimet me pranim të heshtur – Neni 13: Përveç sa më sipër, pronari i një marke të

mëhershme tregtare nuk do të ketë të drejtë që të kërkojë shfuqizimin apo të ndalojë përdorimin e një


marke tregtare të mëvonshme, nëse pronari ka rënë dakord me vetëdije për përdorimin e markës së

regjistruar tregtare në Kosovë për një periudhë të pandërprerë prej pesë vjet (parashkrimi i së drejtës

për të kërkuar mbrojtje gjyqësore). Megjithatë, nëse marka tregtare e mëvonshme është aplikuar në

keqbesim, pronari do të ketë ende të drejtë të kërkojë anulimin ose ndalojnë përdorimin e markës

tregtare të tillë.

Sipas rastit të Budějovický Budvar, národní podnik v Anheuser-Busch, Inc., vendosur nga GJED në

Shtator 2011, parakushtet për fillimin e rrjedhjes së afatit të parashkrimit janë:

së pari, regjistrimi I markës së mëvonshme;

e dyta, aplikimi për regjistrimin e asaj marke do të duhej të jetë bërë me mirëbesim;

së treti, përdorimi I markës së mëvonshme nga pronari I saj, dhe

katër, njohuria nga pronari I markës së mëhershme që marka e mëvonshme është regjistruar

dhe është duke u përdorur pas regjistrimit.

Pra, sipas interpretimit të bërë nga GJED, që afati të filloj të rrjedh duhet të plotësohen të gjitha këto

kushte në mënyrë kumulative.

3. Kufizimet me ezaurim – Neni 12: Se kur aplikohet ky lloj i kufizimit ju lutem të i referoheni

Modulit 2.

Përveq kufizimeve të sipërpërmendura të cilat janë shprehimisht të parapara me LMT, më poshtë janë

edhe disa nga kundërshtimet apo kundërargumentet më të shpeshta që mund të përdoren në një

procedurë të shkeljes të markës tregtare, mirëpo mund të paraqiten edhe si kërkesa të pavarura pranë

ZPI-së.

4. Revokimi i markës për shkak të mospërdorimit – Neni 48: Sikurse është përmendur disa herë

tashmë, pas regjistrimit të markës tregtare me organin kompetent, vendosja e produkteve/shërbimeve

në treg bëhet domosdoshmëri. Kjo për arsye se nëse bartësi i markës tregtare që nuk ka filluar të

përdor markën e caktuar brenda një afati të caktuar, rrezikon të humb markën e tij pikërisht për shkak

të institutit të “revokimit për shkak të mospërdorimit” (revocation for non-use).

Ky revokim mund të paraqitet në procedurë administrative me një kërkesë të vecantë nga palët e treta

që kanë interes juridik revokimin e markës së caktuar. Mirëpo, ky institut mund të paraqitet edhe si

mbrojtje apo kundërargument si në procedurën e kundërshtimit (Neni 36) ashtu edhe në procedurën e

shkeljes së pretenduar të markës tregtare. Kështu, është shumë me rëndësi që me rastin padisë për

cënimin apo shkeljen e markës tregtare, të shikohet nëse ekziston mundësia që kjo padi të

kundërshtohet mbi këtë bazë. Vlen të theksohet se nga dispozitat e LMT nuk është shumë e qartë se si

do vepronte gjykata në rast të paraqitjes së një kundër argumenti të tillë. Kjo për arsye se me LMT të ri,

i vetmi institucion kompetent për të vendosur në lidhje me kërkesën për revokim është ZPI si organ

administrativ. Prandaj, mund të thuhet se në rastin e tillë gjykata parimisht do të duhej të e pezullojë

procedurën në pritje të vendimit për revokim nga ZPI.

Për të u thirrur në këtë bazë, duhet të plotësohen këto kushte:

bartësi nuk ka përdorur markën (në mënyrë të vërtetë);

ka kaluar afati prej 5 vitësh që nga përfundimi I procedurës së regjistrimit, dhe

nuk ka arsye të justifikueshme për mospërdorim.


Përdorimi I vërtetë: Përpara se të spjegojmë se cka nënkuptojmë me përdorim të markës sipas LMT,

vlen të theksohet se ekziston një mospërputhje midis versionit shqip të ligjit dhe atij anglisht. Kjo për

faktin se LMT në versionin shqip përcakton se revokimi mund të kërkohet nëse bartësi nuk e ka

“përdorur” markën. Ndërsa, version anglisht cek se revokimi I një marke mund të kërkohet nëse bartësi

nuk e ka “përdorur në mënyrë të vërtetë” (genuine use) markën. Ky dallim nuk është vetëm një dallim

në terminologji, mirëpo dallim thelbësor. Kjo për arsye se kriteri I vetëm “përdorimit” të markës është

kriter shumë I ulët I cili mund të arrihet shumë lehtë. Sipas zgjedhjes së bërë në versionin shqip,

përdorim I markës do të konsiderohej edhe ai lloj përdorimi I markës për qëllim të shmangies së

revokimit për shkak të mos përdorimit. Kështu për shembull nëse marka Louis Vuitton është e

regjistruar pranë ZPI-së, mirëpo pak para kalimit të afatit pesë vjecar bën një publikim/reklamim në

gazetën locale, atëherë sipas versionit shqip të LMT, ky përdorim do të konsiderohej I mjaftueshëm.

Ndërsa, sipas versionit anglisht, ky përdorim nuk mund të konsiderohet përdorim meqë nuk është

përdorim I vërtetë I markës në treg me c’rast konsumatori do të mund të ballafaqohej me

produktet/shërbimet për të cilat është regjsitruar marka.

Konsiderojmë se qëllimi i LMT ka qenë që të përcaktohet për “përdorimin e vërtetë” meqë kjo është

edhe e paraparë në Direktivën e BE-së, e cila është marr si shembull me rastin e përgaditjes së pjesës

materiale të ligjit. Prandaj, në rast të ngritjes së kësaj si cështje, duhet të konstatohet përdorimi i vërtetë

i markës dhe jo cdo lloj përdorimi.

Afati: Revokimi i një marke tregtare nuk mund të kërkohet para kalimit të afatit prej 5 vitesh prej

kompletimit të procedurës së regjistrimit. Sipas LMT, procedura e regjistrimit konsiderohet e

kompletuar në momentin kur vendimi mbi regjistrimin publikohet në Buletinin Zyrtar të ZPI-së. Kështu,

do të mund të konstatohej se data kyqe për fillimin e këtij afati është data kur Buletini, në të cilin

përfshihet marka e regjistruar, është publikuar në ueb faqen e ZPI-së. Megjithatë, vlen të përmendet se

praktika e vendeve në rajon dhe më gjerë është që ky afat të filloj të rrejdhë prej datës së regjistrimit

dhe jo datës se publikimit të regjistrimit. Prandaj, ky interpretim duhet të merret me rezervime.

Arsye të justifikueshme: Si arsye të justifikueshme për mospërdorim konsiderohen të gjitha ato

rrethana të cilat kanë qenë jashtë kontrollit të bartësit të së drejtës. Shembull tipik i arsyes së

justifikueshme është vendosja e embargove me vendin e caktuar, me c’rast bartesi nuk ka pasur kurfarë

mundësi që të vendos produktin në tregun e caktuar.

5. Përdorimi jo i mirëfilltë i markës tregtare të regjistruar- Neni 48, paragrafi 1, nën-

paragrafi 1.3. Një markë tregtare e regjistruar mundet gjithashtu të revokohet mbi bazën se është

bërë emër i zakonshëm për mallra ose shërbime për të cilat është regjistruar, si rezultat i

mospërdorimit nga ana e pronarit të markës. Për shembull, marka XEROX është markë shumë e

fuqishme në Shtetet e Bashkuara, por në një moment gati sa e humbi mbrojtjen e saj. Marka XEROX

është markë e njohur për produkte dhe shërbime të fotokopjimit. Mirëpo, pas një periudhe njerëzit

filluan t’i referoheshin XEROX-it jo për të treguar prejardhjen e makinave ose shërbimeve të

fotokopjimit por thjesht për t’iu referuar fotokopjimit në përgjithësi. Në vend se të thonin “më duhet ta

fotokopjoj një dokument” ata filluan të thonin “Më duhet ta Xerox-i një dokument”. Pra marka XEROX filloj

të bëhet sinonim i fjalës “fotokopjim”. Mënyra e vetme për ta parandaluar që një gjë e tillë, është që


vazhdimisht të bëhet marketing i markës tregtare. Nëse nuk ndërmerret asgjë në këtë aspekt, do të

konsiderohet si mos-shfrytëzim sipas kuptimit të këtij neni dhe mund të çojë deri të revokimi i markës

tregtare.

6. Pavlefshmëria e markës – Neni 52: Për të inicuar procedurën gjyqësore për shkelje të markës

tregtare, paditësi duhet sigurisht që të ketë në pronësi një markë tregtare të regjistruar të vleshme.

Parimisht, me rastin e paraqitjes së padisë, paditësi nuk ka nevojë që të dëshmojë se marka e tij e

regjistruar është e vlefshme meqë vendimi i lëshuar nga ZPI supozon një gjë të tillë. Mirëpo, pala e

paditur ka mundësi që të kontestojë vlefshmërinë e markës tregtare me rastin e paraqitjes së përgjigjes

në padi. Edhe këtu vlen të theksohet se sipas zgjidhjeve të ofruara me LMT, ZPI është i vetmi organ

kompetent për të shfuqizuar një markë tregtare. Prandaj, me rastin e paraqitjes së këtij argumenti,

gjykata parimisht duhet të pezullojë procedurën derisa ZPI të vendos nëse marka tregtare e caktuar

është e vlefshme apo do të duhet të shfuqizohet. Procedura e shfuqizimit të markës tregtare mund të

inicohet edhe ndaras nga procedura e shkeljes së markës tregtare nga cdo person që ka interes juridik

që marka e caktuar, për arsyet e parapara me ligj, të shfuqizohet.

Shfuqizimi i markës tregtare mund të kërkohet si për shkak të ekzistimit të pengesave absolute ashtu

edhe për shkak të ekzistimit të pengesave relative, mirëpo edhe për arsye tjera të cilat janë të

numëruara në nenin 52, sic është rasti i aplikimit me keqbesim. Pengesat e regjistrimit të markës tregtare

janë trajtuar në Modulin nr. 3.

5.5 Ushtrimi 1: Humbja e Markave Tregtare Përmes Mos- Shfrytëzimit

(Marrëveshja E Licencimit)

UDHËZIMET:

Ju mund të punoni në grupe. Lexoni ushtrimin me kujdes dhe përgjigjuni në pyetjet më poshtë. Në fund

të ushtrimit, luteni ti ndani përgjigjëjet tuaja me pjesëmarrësit e tjerë dhe instruktorin. Kur të përgjigjeni

në pyetje, nga ju pritet që t’i identifikoni çështjet kryesore të cilat duhet të merren parasysh kur ta

këshilloni klientin në këtë rast të veçantë.

FAKTET:

Paramendoni që kompania EBC Cosmetics ka regjistruar markën tregtare në maj 2001 për mallra dhe

shërbime që mbulohen nga Klasa 3 (sapun, parfumeri, vajra te ndryshme, kozmetikë, losione për flokë

etj.) dhe Klasa 44 (shërbime ondulimi për njerëz dhe kafshë shtëpiake). Që nga atëherë, EBC Cosmetics

ka operuar me një zinxhir të dyqaneve që shesin një numër të madh të produkteve kozmetike, por

markën tregtare të regjistruar nuk e ka përdorur kurrë në lidhje me shërbim të ondulimit.

Në janar 2002, salloni i ondulimit ‘’VIP’’ ka shprehur interesim që ta përdorë markën tregtare të EBC

Cosmetics në materialet promovuese dhe reklamuese në lidhje me shërbimet e veta të ondulimi, dhe

EBC i ka ofruar një marrëveshje të licencimit. Marrëveshja e licencimit është nënshkruar në tetor 2002.

EBC nuk është fokusuar shumë në lidhje me kushtet e marrëveshjes së licencimit, përveç për shumën e


të hollave të cilat VIP është dashtë t’ia paguaj EBC-së si shkëmbim për licencimin e markës tregtare.

Marrëveshja e licencimit thotë:

‘’ Kjo Marrëveshje e Licencimit të Markës Tregtare’’ është bërë dhe ka hyrë në fuqi me 15 shkurt 2002 në mes

të EBC Cosmetics (Licencuesi), pronar i markës së regjistruar tregtare EBC, dhe ofruesit të shërbimeve të

ondulimit ‘’VIP’ (I licencuari).

Licencuesi i jap të licencuarit të drejta ekskluzive të patjetërsueshme dhe të pa-transferueshme të përdorimit të

markës tregtare në lidhje me reklamimin dhe promovimin e shërbimeve të sallonit të ondulimit. Të gjitha të

drejtat tjera nga ato të cekura shprehimisht, janë të rezervuara për EBC Cosmetics, dhe kjo marrëveshje e

licencimit nuk është ndonjë kalim i çfarëdo të drejte, titulli apo interesi në apo për markat tregtare sipas

kushteve të kësaj Marrëveshje.

I licencuari duhet t’ia paguaj licencuesit në avancë shumën e pakthyer prej 65,000 Euro me anë të transferit

bankar brenda një jave nga data e hyrjes në fuqi të kësaj Marrëveshje.

Kjo marrëveshje do të jetë valide për tri vite me radhë, pas të cilës datë do të konsiderohet si e skaduar pa

mundësi ripërtërimi”.

Pasi që e ka shfrytëzuar markën tregtare të EBC për një vit në reklamimin dhe promovimin e

shërbimeve të veta të ondulimit, ‘’VIP’’ është mbyllur në vitin 2003. Kozmetika EBC pasi që ka pranuar

pagesën prej 65,000 Euro asnjëherë nuk ka qarë kokën për këtë fakt. Në ndërkohë, EBC nuk ka hyrë në

ndonjë marrëveshje licencimi me askënd tjetër, por ka vazhduar biznesin e vet me dyqane të kozmetikës

duke shitur produkte kozmetike në tërë vendin, dhe duke e përdorur markën tregtare në lidhje me këto

mallra. Në vitin 2007, ‘’VIP’’ është kthyer në biznes, dhe tani dëshiron ta përdorë sërish markën tregtare

të EBC në lidhje me shërbimet e veta. EBC nuk e ka lejuar këtë duke thënë se marrëveshja e licencimit

ka skaduar, dhe ajo kishte përmbajtur një klauzolë ku thuhej se ajo nuk mund të ripërtërihet. Përveç

kësaj, EBC ka thënë se ajo ka plane për të hyrë në një marrëveshje të licencimit ekskluziv lidhur me një

kompani të huaj.

PYETJET:

1. Çfarë lloj marrëveshje licencimi është kjo:

a. E kufizuar?

b. E Përgjithshme?

2. Çfarë hapash ligjor do t’i rekomandonit klientit tuaj t’i ndërmerrte për përdorimin e markës EBC në

lidhje me shërbimet e veta të ondulimit? Cilat janë çështjet kryesore që duhet të adresohen këtu?

3. Çfarë mund të thotë EBC në mbrojtje të vet?


SHËNIM: (Këto fakte janë krijuar enkas për këtë trajnim, dhe si të tilla nuk e reflektojnë afarizmin e

vërtetë të Kozmetikës EBC apo të VIP. Markat tregtare këtu përdoren vetëm për qëllime edukimi dhe

trajnimi).

5.6 Përmbledhje

Ky modul shpjegon të drejtat të cilat rrjedhin nga regjistrimi i markës tregtare dhe realizimin e tyre.

Gjithashtu, sqaron natyrën pronësore të markave tregtare dhe të drejtat e pronarëve të markave

tregtare për t’i parandaluar palët e treta nga shfrytëzimi i të drejtave të tyre.

Pas përfundimit të këtij moduli, ju keni mësuar:

T’i analizoni të drejtat që rrjedhin nga regjistrimi i Markës Tregtare dhe natyrën pronësore të

këtyre të drejtave

T’i realizoni të drejtat e markave tregtare përmes marrëveshjeve licencuese

Të aplikoni konceptin kur krijohet konfuzion tek konsumatorët në rastet e shkeljes së markave

tregtare

Të identifikoni raste të humbjes së regjistrimit të markës tregtare


MODULI 6:

MJETET JURIDIKE PËR SHKELJET E MARKAVE

TREGTARE


6.1 Pasqyrë

Ky modul sqaron se si të shfrytëzohen mjetet e disponueshme juridike vendore për mbrojtjen dhe

realizimin e të drejtave në markat tregtare, si dhe rolin e doganave në luftimin e falsifikimit.


Pas përfundimit të këtij moduli, ju do të mësoni:

T’i numëroni mjetet e disponueshme juridike për shkeljet e një marke tregtare

Të shpjegoni rolin e doganave në luftimin e falsifikimit dhe në realizimin e të drejtave nga markat

tregtare

6.3 Mjetet e Disponueshme Juridike Vendore për Shkeljet e Markës

Tregtare

Sipas stadardeve ndërkombëtare të përcaktuara sidomos me Marrëveshjen TRIPS dhe Direktivat e BE-

së, shtetet duhet të sigurojnë mjete juridike të lehta, efektive dhe jo të kushtueshme në mënyrë

që bartësit të mos hezitojnë të e kërkojnë mbrojtjen e të drejtave të tyre pranë gjyqësorit. Prandaj, që

të konstatohet se një shtet i përmbush obligimet ndërkombëtare në këtë lëmi, nuk është e mjaftueshme

që vetëm në legjislacion të deklarojë se bartësi i një markë tregtare ka këtë apo atë të drejtë: mjeti

juridik në dispozicion duhet të jetë de facto efektiv dhe i zbatueshëm shpejt.

LMT parasheh se në rast të një shkelje të markës tregtare, mbajtësit të markës tregtare dhe mbajtësi i

licencës ekskluzive kanë të drejtë të inicojnë procedurë civile kundër personave përgjegjës për shkeljen.

LMT i tanishëm vë në dispozicion të bartëstit të markës tregtare një numër mjetesh juridike të cilat

mund të përdoren në procedurë civile. Megjithate, ligjet tjera sikurse Ligji mbi Inspektoratin e Tregut,

Ligji mbi Masat Doganore në rast të shkeljes së pronës intelektuale, si dhe Kodi Penal i Republikës së

Kosovës përmbajnë gjithashtu dispozita të cilat autorizojnë bartësit e markës tregtare që mbrojtjen e

tyre të kërkojnë edhe në procedura tjera. Kështu, bartësi i një marke tregtare, varësisht prej rrethanave

të rastit, mund të kërkojë mbrojtje si në procedurë administrative pranë Inspektoratit të Tregut apo

Doganës së Kosovës, në procedurë penale pranë Gjykatës Themelore të juridiksionit të përgjithshëm,

ashtu edhe në procedurë civile pranë Gjykatës Themelore, Departamenti për Cështje Ekonomike.

6.3.1 Procedura Civile

Në rast të shkeljes së markës tregtare, pronari i kësaj marke në Kosovë mund ta paraqesë rastin e

shkeljes në gjykatat civile. Në bazë të Ligjit të zbatueshëm për Gjykatat e Rregullta, Gjykata Themelore,

Departamenti për Cështje Ekonomike ka juridiksion për të dëgjuar rastet e shkeljes së markave tregtare.

Në padi civile, gjykata mund të përpiqet që së pari të arrijë një marrëveshje gjyqësore në mes palëve

përmes negociatave. Zakonisht, pronari i markës tregtare mundohet të arrijë një marrëveshje jashtë-

gjyqësore para se të ngritë padi, duke i dërguar palës tjetër një të ashtuquajtur “Shkresë për

Ndërprerje dhe Pushim” (Cease and Desist Letters) përmes së cilës pronari i kërkon palës tjetër ta


ndërpresë shkeljen. Kjo shkresë shërben si dëshmi që paditësi në fakt është përpjekur ta arrijë një

marrëveshje jashtë-gjyqësore para se ta ngritë padinë civile. Mirëpo, kjo procedurë paraprake e arritjes

së marrëveshjes jashtë gjyqësore nuk është obligative.

Sa i përket barrës së provës, LMT nuk përmban dispozita shprehimore që përcaktojnë se barra e

provës i takon eksluzivisht njërës apo palës tjetër në një procedurë civile të shkeljes së markës tregtare.

Kështu që, sipas rregullave të procedurës kontestimore, barra e provës në këtë rast i’u takon secilës

palë për pretendimet e tyre. Pra, nëse pala paditëse pretendon se veprimet e palës tjetër paraqesin

shkelje të markës tregtare, atëherë për një gjë të tillë paditësi duhet të dorëzojë dëshmi. Në anën tjetër,

nëse pala e paditur pretendon se veprimet e saj janë të lejuara për ndonjë arsye ose tjetër, atëherë edhe

kjo duhet të i provojë këto pretendime.

Mbajtësi i markës tregtare mund të kërkojë nga gjykata kompetente ndërmarrjen e veprimeve të

ndryshme. Në rradhë të parë, bartësi mund të kërkojë nga gjykata që të konfirmojë ekzistencën e

shkeljes dhe të urdhërojë ndalimin e veprimeve të ardhshme të shkeljes. Pastaj, bartësi mund të

kërkojë më tej nga gjykata që ta urdhërojë konfiskimin dhe shkatërrimin e produkteve që përbëjnë

shkelje. Mbajtësi i markës tregtare mund gjithashtu të kërkojë kompenzimin e dëmit sipas dispozitave

të përgjithshme për përfitim pa bazë, të kërkojë publikimin e aktgjykimit ose kërkesën e gjykatës që

të urdhërojë shkelësin e së drejtës për të informuar bartësin e markës me identitetin e personave të

tretë të përfshirë në prodhimin dhe shpërndarjen e mallrave ose shërbimeve kundërvajtëse, si dhe të

kanaleve të tyre të shpërndarjes.

LMT i tanishëm përmban edhe dispozita të vecanta për caktimin e masave të përkohshme

paraprake në rast të shkeljes së markave tregtare apo ruajtjen dhe sigurimin e dëshmive, të

cilat janë të një rëndësie të vecantë në rast të shkeljes së markave tregtare. Prandaj, në këtë rast sipas

parimit lex specialis derogat lex generalis, këto dispozita parimisht duhet të aplikohen në një procedurë

shkelje të markës tregtare dhe jo dispozitat e Ligjit për Procedurën Kontestimore. Megjithatë, ky

përjashtim nuk është i përgjithshëm meqë LMT nuk e rregullon në detaje këtë procedurë.

Masat e përkohshme në rast të shkeljes së markës tregtare: LMT përmban dispozita shumë

përparimtare për caktimin e këtyre masave. E rëndësisë së vecantë është ajo që bartësi i markës

tregtare mund të kërkojë caktimin e masës së përkohshme paraprake nga gjykata jo vetëm kur dëshmon

se markë e tij është shkelur, por edhe në rast se dëshmon se është duke u tentuar apo kërcënohet

të shkelet. Kështu sipas Nenit 101 të LMT, gjykata mund të caktojë ndonjërën prej masave të

përkohshme:

të urdhërojë shkelësin e supozuar që t’i ndalojë dhe të i ndërpresë veprimet që shkelin markën

tregtare; gjykata poashtu mund të lëshojë një urdhër ndalimi kundër ndërmjetësuesit shërbimet

e të cilit i përdorin personat e tretë që shkelin markën tregtare.

Të urdhërojë konfiskimin apo largimin nga tregu të proukteve që pa të drejtë emërtohen si

marka tregtare.

LMT Neni 101, paragrafi 2 shkon tutje duke autorizuar bartësin që në rastin e shkeljeve të kryera në

tregti (commercial scale), dhe në qoftë se demonstron rrethana të tilla që mund të rrezikojnë riparimin

e dëmeve, të kërkoj nga gjykatat për të urdhëruar bllokimin e përkohshëm të pasurive të luajtshme dhe


të paluajtshme të shkelësit të supozuar, përfshirë edhe bllokimin e llogarive të tij bankare dhe pasuritë e

tjera. Pra, në këtë rast bartësi duhet të provoj shkeljen/tentimin e shkeljes, që shkelja të jetë kryer

në rrjedhën e tregtisë apo për përfitime materiale (shkallë komerciale), dhe që të dëshmojë se

shkelja do të i shkaktoj dëm të pariparueshëm apo vështirë të riparueshëm.

Kërkesa për caktimin e masës së përkohshme në rast të shkeljes mund të paraqitet si para fillimit të

procedurës së shkeljes, me kusht që brenda një afati të caktuar të inicojë procedurën e shkeljes, ashtu

edhe gjatë zhvillimit të procedurës së shkeljes. LMT nuk e përcakton shprehimisht se një masë e

përkohshme paraprake mund të urdhërohet edhe pa i dhënë shkelësit të markës tregtare të drejtën që

të deklarohet në lidhje me masën. Megjithatë, duke lexuar Nenin 101 paragrafi 4, i cili thotë “në qoftëse

një masë e përkohshme është urdhëruar pa e njoftuar palën kundërshtare” atëherë mund të përfundohet se

një gjë e tillë është e lejueshme edhe me LMT. Një procedurë e tillë është e obliguar edhe sipas

Direktivës së BE-së 2004/48/EC Për Zbatimin e të Drejtave të Pronës Intelektuale.

Masat e përkohshme për ruajtjen dhe sigurimin e dëshmive: Neni 102 i LMT parasheh se edhe

para fillimit të procedurës për shkelje të markës tregtare, gjykata mund, me kërkesë të palës paditëse e

cila ka paraqitur prova të mjaftueshme për të mbështetur pretendimet e tij se marka tregtare është

shkelur apo rrezikohet të shkelet, të urdhërojë masa të përkohshme dhe efektive për të ruajtur

dëshmitë përkatëse në lidhje me shkeljen e pretenduar. Masa të tilla mund të përfshijnë përshkrimin e

hollësishëm, me ose pa marrjen e mostrave, ose konfiskimin e mallrave shkelëse, si dhe në rastet të

caktuara edhe të materialeve dhe mjeteve të përdorura në prodhimin dhe shpërndarjen e këtyre

mallrave dhe të dokumenteve që kanë të bëjnë to. Masa e tillë mund të merret edhe pa dëgjim paraprak

të palës tjetër, veçanërisht kur çdo vonesë mund të shkaktojë dëm të pariparueshëm për bartësin e

markës tregtare ose kur ekziston rreziku i dëmtimit të dëshmive. Në shtesë të kësaj, Neni 103

parasheh dispozita se kur mund të urdhërohet pala tjetër të dorëzojë një provë e cila dëshmon

pretendimet e paditësit. Ky nen shprehimisht thirret në atë se dispozitat e LPK-së aplikohen mutatis

mutandis në këtë rast. Prandaj, me marrjen e aktgjykimit përfundimtar gjykata do të vlerësojë refuzimin

e palës së paditur për të dorëzuar dëshmitë.

6.3.2 Procedura Penale

Shkelja e markës tregtare paraqet vepër penale pothuajse në të gjitha shtetet e botës. Edhe në Kosovë,

Kodi Penal i Republikës së Kosovë ka kriminalizuar disa veprime të cilat ndërlidhen me shkeljen e

markave. Vlen të theksohet paraprakisht, se jo të gjitha shkeljet e markave tregtare apo përdorimet e

paautorizuara të saj konsiderohen edhe vepër penale. Për të u konsideruar një shkelje e markës tregtare

si vepër penale duhet të plotësohen kriteret e parapra me nenin 298 të Kodit Penal, i cili thekson:

“Kushdo që gjatë ushtrimit të veprimtrisë ekonomike dhe me qëllim të mashtrimit të blerësve apo

konsumatorëve, përdor ose posedon me qëllim të përdorimit si emër apo shenjë të tij ose shenjë të vecantë të

mallrave të tij, emrin apo shenjën e tjetrit, shenjën e mallrave apo shenjën e shërbimeve të tjetrit, ose shenjën e

tjetrit që lidhet me prejardhjen gjeografike se ndonjë shenjë tjetër të vecantë të mallrave apo përbërësve të tyre,

dënohet me burgim deri në tre (3) vjet.”


Për të u konstatuar një shkelje si vepër penale, përdorimi ose posedimi i paautorizuar i markës

tregtare të tjetrit duhet të jetë në rradhë të parë përdorim i qëllimshëm apo me dashje. Pra, ai

përdorim duhet të jetë i bërë me vetëdije dhe me dëshirë dhe jo nga pakujdesia ose nga pakujdesia e

rëndë. Në rradhë të dytë, ky përdorim duhet të jetë i bërë gjatë ushtrimit të veprimtarisë

ekonomike që nënkupton ndërmarrja e aktiviteteve të cilat i përkasin një biznesi apo gjenerimi i fitimit.

Aktivitete të tilla mund të jenë prodhimtaria, shpërndarja, importi apo edhe dhënja me qira e mallrave të

caktuara. Kjo për faktin se nga këto veprime gjithmonë nxirren edhe përfitime materiale. Elementi i

fundit që duhet të konstatohet në mënyrë që një shkelje e markës tregtare të konsiderohet si vepër

penale është qëllimi që të mashtrojnë konsumatorët. Pra, përveq qëllimit kriminal (dashja), duhet

të provohet edhe qëllimi specifik, i cili përkon me mashtrimin e konsumatorit. Qëllimi për të i mashtruar

konsumatorët ekziston gjithëmonë në rast të prodhimit, shitjes apo shpërndarjes së produkteve të

falsifikuara. Edhe pse nuk ka ndonjë definim të unisuar, me produkt të falsifikuar nënkuptojmë vendosjen

me dashje të një marke tregtare në një produkt i cili nuk është produkt i ligjshëm apo thënë ndryshe ai

produkt nuk është prodhur nga vetë bartësi i markës tregtare. Pra, marka dhe produkti janë identike me

markën dhe produktet e vërteta apo origjinale.

Procedura penale fillon me ngritjen e aktakuzës kundër shkelësit të supozuar nga ana e Prokurorit të

Shtetit, zakonisht bazuar në kallëzimin penal të paraqitur nga ana e palës së dëmtuar. Pronari i markës

tregtare duhet t’i sigurojë të gjitha dëshmitë e dokumentuara në lidhje me shkeljen e mundur, p.sh.

dëshminë e pronësisë, emrin ose emrat e personave që mund të kenë bërë vepër penale, dhe natyrën e

veprës penale. Atëherë kur sigurohen prova të mjaftueshme, prokurori i shtetit mund të hapë hetimet

dhe të ngritë aktakuzën. Ligji parasheh dënimin me burgosje deri në tre vjet dhe konfiskimin e mallrave

për veprat e kryera në bazë të këtij neni.

6.3.3 Procedura Administrative

Dogana e Kosovës dhe Inspektorati i Tregut janë institucionet përgjegjëse për zbatimin e markave

tregtare në komponentën administrative të sistemit juridik. Doganat e Kosovës aplikojnë masa kufitare

të parapara me Ligjin për Masa Doganore dhe ajo do të veprojë në rastet e importit, eksportit, transitit,

deponimeve doganore, përpunimit të brendshëm të produkteve, mbikëqyrjes doganore dhe importit të

përkohshëm të vendosur në zonën e lirë doganore. Mallrat që shkelin të drejtat nga markat tregtare,

veçanërisht produktet e falsifikuara, janë kryesisht të importuara. Kështu, paraqitja e një kërkese për

veprim doganor me Doganën e Kosovës është padyshim veprimi më i rekomanduar në të shumtën e

rasteve. Ligji për masat doganore parasheh një procedurë të përshpejtuar për shkatërrimin e mallit të

ndaluar, duke e bërë këtë procedurë si më të favorshmen për momentin.

Nga ana tjetër, Inspektorati i Tregut ka, ndër të tjera, kompetencat për të inspektuar lokalet afariste dhe

prodhuese në territorin e Kosovës për të siguruar mbrojtjen e konsumatorit, mbrojtja e të drejtave

pronësore industriale dhe mbrojtjen e autorit. Inspektorati i Tregut nuk parasheh ndonjë procedurë të

vecantë në rastet kur kemi të bëjmë me shkeljen e markave tregtare. Kështu, në rast të mos reagimit

sipas detyrës zyrtare, do të mjaftoj paraqitja e një ankese në këtë institucion, që i njejti të vendos të

vihet në lëvizje. Ndërsa, për shkak të rolit të madh të doganës në luftimin e falsifikimit dhe në mbrojtjen

e të drejtave të markave tregtare, ne vijim do të spjegohet procedura që mund të ndiqet pranë këtij

institucioni.


6.3.3.4 Roli i Doganave në Luftimin e Falsifikimit

Falsifikimi i referohet veprave penale përkitazi me markat tregtare dhe përbën shkelje të qëllimshme të

markës tregtare. Përkundër faktit që falsifikimi është aq i dëmshëm sa janë krimet me drogë dhe trafikim,

fatkeqësisht ai nuk trajtohet si i tillë dhe akoma konsiderohet si krim “jo i rëndë”. Sipas përllogaritjeve

globale, 7% e tërë tregtisë botërore është e përqendruar në mallra të falsifikuara. Një sondazh i kryer në

vitin 2005 tregon që humbja mesatare e të hyrave tatimore në Bashkësinë Evropiane e shkaktuar nga

falsifikimet në sektorë të ndryshëm është llogaritur të jetë 12 miliard e 866 milion Euro. Më e keqja

është se organizatat më kërcënuese terroriste në botë financohen drejtpërdrejt nga veprimtaritë me

falsifikime.

Kosova është një vend i cili ka një ekonomi të hapur të tregut. Pozita gjeografike në jug-lindje të Evropës

e bën Kosovën një vend të favorshëm ku mund të kanalizohet qarkullimi i mallrave të falsifikuara. Shumë

nga këto mallra, siç janë duhani, veshmbathja, këpucët, dhe shumë produkte të tjera të amvisërisë mund

të blihen në çdo kënd anembanë rrugëve të Kosovës. Kjo situatë që mbizotëron, pa mëdyshje, i jep

Kosovës një imazh të keq në sytë e investitorëve të huaj, të cilët në rrethana të ndryshme do të

interesoheshin për të investuar në Kosovë. Njëkohësisht, kjo situatë i hapë dyert falsifikuesve dhe

vepruesve të jashtëligjshëm ta përdorin vendin tonë si vatër e shkeljeve të ndryshme të Pronës

Intelektuale.

Doganat e luajnë një rol shumë të rëndësishëm në luftimin e falsifikateve. Shumica e vendeve të rajonit,

p.sh. Maqedonia, Kroacia dhe Bosnja dhe Hercegovina i kanë reformuar kodet e tyre doganore në

mënyrë që të fusin dispozita të cilat i japin Doganave autoritet për të vepruar në raste të falsifikimeve, si

dhe dispozita të cilat u mundësojnë pronarëve të markave tregtare të kërkojnë masa të përgjithshme

monitoruese për markat tregtare. Edhe Kosova nuk paraqet përjashtim në këtë drejtim. Për më tepër, sa

i’u përket masave doganore në rast të shkeljes së markave tregtare, Kosova ka avancuar shumë në

krahasim me vendet e rajonit si me aprovimin e ligjeve shumë përparimtare ashtu edhe me zbatimin e

tyre në praktikë nga ana e Doganës së Kosovës.

Sikurse u përmend edhe më herët, Ligjit Për Masat Doganore për Mbrojtjen e të Drejtave nga Prona

Intelektuale rregullon kompetencat e Doganës së Kosovës në këtë drejtim. Dogana e Kosovës mund të

ndal mallra të cilat dyshohet të shkelin të drejtat e markave tregtare të një kompanie tjetër ose sipas

detyrës zyrtare ose në bazë të kërkesës për veprim të paraqitur nga bartësi i së drejtës.

Kur mallrat që dyshohen të shkelin të drejtat nga marka tregtare ndalen nga Dogana e Kosovës sipas

detyrës zyrtare, atëherë e njëjta e njofton bartësin e së drejtës, i cili nëse e konsideron të nevojshme

vazhdimin e procedurës, duhet që brenda tri ditësh të e paraqesë kërkesën për veprim. Në të

kundërtën, Dogana e Kosovës e liron mallin për qarkullim të mëtutjeshëm ekonomik.

Kërkesa për veprim (Customs watch application): mund të paraqitet nga bartësi i markës

tregtare drejtëpërdrejtë, i licensuari apo edhe përmes përfaqësuesit ligjor. Dogana ka përgaditur formën

e caktuar e cila duhet të plotësohet dhe përmbajë të gjitha informacionet e kërkuara që do të i

ndihmonin atyre që të vepronin, përkatësisht:

Përshkrim të saktë dhe të detajuar të mallrave për të cilat kërkohet veprimi I doganës;


Ndonjë informatë specifike që bartësi I markës mund të ketë në lidhje me shkeljen;

Detajet kontaktuese të personit të caktuar nga bartësi.

Kërkesa për veprim duhet të dorëzohet së bashku me deklaratën e përgjegjësisë, e cila nënkupton se

bartësi do të I bartë të gjitha shpenzimet për shkatërrimin e mallrave, si dhe përgjegjësitë në rast të

dëmit eventual ndaj palës së tretë. Kërkesa për veprim duhet të përmbajë edhe vendimet për

regjistrimin e markës tregtare, të cilat dëshmojnë të drejtën e vlefshme në Kosovë. Pra, parakusht

themelor për paraqitjen e kërkesës për veprim pranë Doganës së Kosovës, është marrja e vendimit për

regjistrim të markës nga ZPI. Kërkesa pranohet për një (1) vit, me mundësi të shtyrjes së afatit për

secilin vit.

Procedura pas paraqitjes së kërkesës: Pasi të jetë pranuar kërkesa për veprim, Dogana e Kosovës

do të ndalojë të gjitha mallrat të cilat hyjnë apo dalin nga territori I Kosovës, ashtu edhe mallrat të cilat

ndodhen në procedurë transitore, dhe të cilat prima facie shkelin të drejtat nga markat tregtare të

mbuluara me kërkesën për veprim. Pas ndaljes së mallrave, Dogana do të informoj bartësin e të drejtës

në lidhje me ndaljen dhe kërkoj nga I njejti që të konfirmoj nëse mallrat e ndaluara janë të falsifikuara apo

origjinale. Nëse këto mallra janë të falsifikuara, bartësi është I obliguar që brenda afatit të caktuar, të

paraqesë pranë Doganës “pëlqimin për shkatërrim” të marrë nga importuesi I mallrave, me c’rast

importuesi pajtohet të vazhdohet me shkatërrim pa pasur nevojë që të shkohet në procedurë gjyqësore.

E rëndësishme në këtë drejtim është se Ligji lejon edhe të ashtëquajturin “pëlqim të heshtur”, I cili

nënkupton se nëse importuesi nuk ka kundërshtuar në mënyrë shprehimore brenda afatit të caktuar,

atëherë vazhdohet direkt me procedurën e shkatërrimit. Afati për paraqitjen e “pëlqimit të importuesit”

është tetë ditë pune që nga dita e marrjes së njoftimit nga Dogana.

Në rast se importuesi nuk pajtohet se mallrat e ndalura janë të falsifikuara dhe për rrjedhoj nuk jep

pëlqimin për shkatërrim sipas procedurës së përshpejtuar, atëherë bartësi I markës tregtare ka edhe një

afat shtesë për të paraqitur padinë pranë gjykatës kompetente. Në këtë rast, Dogana do të ndalojë

mallrat derisa të vendoset cështja me vendim të formës së prerë të gjykatës.

6.4 Ushtrimi 1: Shkelja e Markës Tregtare

UDHËZIMET:

Ju mund të punoni në grupe. Lexoni ushtrimin më poshtë dhe përgjigjuni në pyetjet që pasojnë. Në fund

të ushtrimit, luteni ti ndani përgjigjëjet tuaja me pjesëmarrësit e tjerë dhe instruktorin.

FAKTET:

Shoqëria Gillette zhvillon, prodhon, shpërndanë dhe shetë bateri në mbarë botën. Bateritë me emrin

Duracell® të madhësive të ndryshme, përdoren për shumë produkte të lloj-llojshme. Për shembull,

bateritë e saj përdorën në telekomanda, lodra, ndriçues dore, aparate fotografike, llamba, orë, aparate

dëgjimi, dhe për shumë produkte të tjera. Për arsye të popullaritetit që kanë bateritë e saj, me miliona

konsumatorë në mbarë botën e njohin këtë emër dhe tani është marka tregtare më me vlerë në botë


për bateri. Revista Business Week raporton që vlera e markës tregtare Duracell® është mbi $3.5 miliard

dollarë, që e renditë atë në vendin e 84të në mesin e markave tregtare më me vlerë në botë.5

Gillette ka dy marka tregtare që duhet t’i mbrojë në produktet e baterive. E para, fjala Duracell® është e

regjistruar si markë tregtare. E dyta,Gillette përdorë ngjyrë bakër në mbështjellësin e baterive si markë

tregtare për t’i dalluar bateritë e saja nga bateritë e konkurrencës. Edhe ngjyra bakër është regjistruar si

markë tregtare.

Duke u nisur nga supozimi se që të dyja, fjala dhe ngjyra, janë regjistruar në Kosovë, vlen të cekët që fjala

dhe ngjyra bakër përdoren në paketim sikurse edhe në bateritë e madhësive të ndryshme. Këto marka

ekzistojnë në bateritë AAA, AA, C, D dhe 9 volte dhe shiten në pika të ndryshme të shitjes në treg, siç

janë, supermarketet, dyqanet ushqimore dhe dyqanet e fotove.

Asnjë nga bateritë origjinale nuk prodhohen në Kosovë. Të gjitha importohen në Kosovë përmes

transportit tokësorë. Rrjedhimisht, produktet origjinale vijnë deri në Kosovë prej Greqisë ose prej

ndonjë porti të Kroacisë, duke kaluar pastaj transit nëpër vende të tjera deri këtu.

Para disa jave, disa dyqane u furnizuan dhe filluan të shesin bateri me kombinimin e njëjtë me ngjyrë

bakër dhe të zezë dhe me fjalën Doracell në paketim dhe në bateri. Këto bateri Doracell shiteshin në

rafte afër baterive Duracell®, por me çmim 60% më lirë se Duracell®. Përfaqësuesi lokal i shoqërisë Gillette

u mundua t’i bindë shitësit që të ndërpresin shitjen e baterive më të lira, duke argumentuar se bateritë

Doracell bëjnë shkelje të markës së regjistruar tregtare. Shitësit refuzuan t’i binden kërkesës. Më vonë,

përfaqësuesi i Gillette siguroj dy paketa të baterive Doracell në mënyrë që të ketë mostra.

Pyetje:

1. Çfarë dëshmi i nevojiten përfaqësuesit të Gillette për të vërtetuar të drejtën mbi markën tregtare

për t’u mbrojtur në Kosovë?

2. A është e nevojshme që përfaqësuesi i Gillette të sigurojë mostra të baterive të cilat besohet se

përbëjnë shkelje?

5 100 Top Brands 2006, Business Ëeek (Gusht 7, 2006). Asnjë markë tregtare tjetër e baterive nuk rankohet më

lartë.


3. A ka bazë të mjaftueshme për gjykatën që të dyshojë se ka shkelje të së drejtës mbi markën

tregtare?

4. Bazuar në refuzimin e shitësit për të hequr bateritë më të lira nga raftet e dyqanit, çfarë mase

mund të kërkojë përfaqësuesi i Gillette nga gjykata?

5. A mund të kërkojë shitësi i dyqanit që t’i lejohet zhvendosja e baterive nga paketimi i cili

përmban markën e shkelur tregtare?

6. Bazuar në llojin e mallit në fjalë, nëse shitësi i dyqanit kërkon nga gjykata që t’i lejohet heqja e

markës tregtare nga bateritë, a duhet gjykata t’ia mundësojë këtë?

7. A përbënë shitja e baterive më të lira bazë për ndjekje penale të shitësit i cili shet bateritë e tilla?

8. Nëse shitësit dorëzojnë faturat ose dokumentet e tjera përmes të cilave identifikohet burimi

lokal i furnizimit ose nëse shitësit identifikojnë personat të cilët bëjnë shpërndarjen e mallit në

fjalë, a duhet që pronari i markës tregtare të kontaktojë zbatuesit e ligjit për të zhvilluar hetimet

apo a duhet që vetë pronari i markës tregtare, Gillette, të ndërmerr disa hapa hetimorë?

9. Bazuar në informatat e siguruara nga shitësit, nëse zbulohet se në Kosovë ekziston një depo e

cila furnizohet me bateri nga jashtë pa kurrfarë marke tregtare, por të cilat janë etiketuar dhe

paketuar me Doracell pasi që kanë hyrë në Kosovë dhe kanë mbërritur në depo, a mund

përfaqësuesi i Gillette të kërkojë nga gjykata që:

a) të urdhërojë konfiskimin e makinerive, përfshirë shtypësit kolor dhe kompjuterët të cilët

janë përdorur për prodhimin e etiketave ose paketimit Doracell të cilat përbëjnë shkelje?

b) të urdhërojë gjobitjen e atyre të cilët bëjnë paketimin ose etiketimin dhe u shesin dyqaneve

SHËNIM: Këto fakte u sajuan veçanërisht për një seminar të mbajtur në Tetor të vitit 2006 nga një

konsulent i Bearing Point-it, i cili nuk është autor i këtij përpilimi. Faktet e paraqitura këtu, si të tilla, nuk

e pasqyrojnë tregtinë faktike të baterive Gillette Duracell. Kjo markë tregtare është shfrytëzuar vetëm

për qëllime të trajnimit).


6.5 Përmbledhje

Ky modul ka sqaruar se si të shfrytëzohen mjetet e disponueshme juridike vendore për mbrojtjen dhe

realizimin e të drejtave në markat tregtare, si dhe rolin e doganave në luftimin e falsifikimit.

Me përfundimin të këtij moduli, ju keni mësuar:

T’i numëroni mjetet e disponueshme juridike për shkeljet e një marke tregtare’

Të shpjegoni rolin e doganave në luftimin e falsifikimit dhe në realizimin e të drejtave nga markat

tregtare.


MODULI 7:

MARKAT KOLEKTIVE DHE CERTIFIKUESE


7.1 Pasqyrë

Ky modul bën një përmbledhje të markave kolektive dhe atyre certifikuese dhe sqaron si ato dallojnë

njëra prej tjetrës dhe prej markave tregtare individuale.

7.2 Objektivat Mësimore


T’i identifikoni markat kolektive dhe markat e certifikimit;

Të shpjegoni natyrën e markës kolektive dhe asaj të certifikimit;

Të analizoni fitimin e të drejtave të markave kolektive dhe markave të certifikimit.

7.3 Markat Kolektive

Ndryshe nga markat tregtare të rëndomta apo individuale, marka kolektive është markë e cila i dallon

mallrat dhe shërbimet e anëtarëve të një shoqate, e cila është pronare e markave, nga ato të

ndërmarrjeve të tjera. Kjo do të thotë që një pronar i një marke kolektive nuk është një person

fizik, por është një shoqëri afariste, ndërmarrje publike ose private, ortakëri, person juridik, ose shoqëri

tjetër e angazhuar në veprimtari ekonomike. Neni 7bis i Konventës së Parisit i detyron shtetet anëtare

të ofrojnë mbrojtje për markat kolektive. Edhe pse termi “shoqatë” nuk është definuar qartë me

Konventë, është e kuptueshme që flitet për shoqatat e tregtarëve dhe prodhuesve, e jo për

departamentet qeveritare.

Një markë kolektive mund të përbëhet nga një shenjë ose tregues që mund të shërbejë në tregti për

përcaktimin e prejardhjes gjeografike të mallrave dhe shërbimeve (Neni 59 paragrafi 2). Siç parashihet

me Nenin 6 paragrafi 1, nënparagrafi 1.3, kjo nuk vlen për markat e individuale tregtare, sepse kjo

dispozitë e ndalon regjistrimin e markës tregtare e cila i përmban këto karakteristika. Neni 7(1)(c) i

Direktivës së Këshillit të Parë gjithashtu parasheh që një shenjë, e cila nuk mund të shërbejë si markë

tregtare, mund të funksionojë si markë kolektive.

Dallimi i dytë me rëndësi në mes të markës kolektive dhe asaj tregtare është se pronari i markës

kolektive nuk ka për qëllim pengimin e palëve të treta nga përdorimi i markës kolektive (Neni 59,

paragrafi 3). Përkundrazi, markat kolektive regjistrohen me qëllim të lejimit të tjerëve (anëtarë

të shoqatës pronare) t’i shfrytëzojnë këto marka, përderisa ata i përmbahen kushteve të

vendosura nga pronari. Kështu që, kur të aplikohet për regjistrim të një marke kolektive, aplikanti duhet

gjithashtu t’i paraqesë ZPI-së kushtet të cilat e rregullojnë shfrytëzimin (p.sh. personat e autorizuar për

ta shfrytëzuar markën, kushtet e anëtarësimit në shoqatë, kushtet e shfrytëzimit, dhe sanksionet e

keqpërdorimit) (Neni 60). Me fjalë të tjera, pronari është përgjegjës për të siguruar përputhshmëri me

standardet e caktuara nga anëtarët e shoqatës dhe për të vënë sanksione në rast të keqpërdorimit të

markës.


Kushtet të cilat e rregullojnë përdorimin e markës duhet të jenë të hapura për inspektim nga ana e

publikut. Kjo do të sigurojë që një markë kolektive nuk do të regjistrohet nëse:

Ekziston një mundësi e madhe që popullata ta keqkuptojë karakterin ose rëndësinë e

markës, ose që mund të konsiderohet si diçka ndryshe nga marka kolektive (Neni 61

paragrafi 2); ose

Kur kërkesa për regjistrimin e markës kolektive ka mangësi në aspektin formal apo

ekzistojnë pengesa absolute për regjistrimin e saj, si dhe kur marka e tillë nuk përmbush

qëllimin e markës kolektive apo kur nuk është dorëzuar brenda afateve dhe kritereve të

përcaktuara kontrata për përdorim të markës kolektive (Neni 61 paragrafi 1).

Nëse një markë kolektive regjistrohet në kundërshtim me këto dy dispozita, e njëjta do të shpallet e

pavlefshme. Pasi që të dorëzohet aplikacioni për regjistrim, ZPI e shqyrton atë për të shikuar se a janë

plotësuar të gjitha kushtet. Bazuar në vlerësimet e bëra, Zyra, mund ta pranojë aplikacionin si të tërë, ta

pranojë aplikacionin duke i vendosur kushte, ose ta refuzojë atë. Marka kolektive shqyrtohet sipas bazës

absolute ose relative për refuzim, duke pasur parasysh funksionet e ndryshme të markave të rregullta

dhe atyre kolektive. Pasi të pranohet aplikacioni, ose pasi t’i ketë plotësuar aplikanti kushtet e vendosura

nga ZPI, Zyra e publikon aplikacionin në Buletinin Zyrtar. Në rastet kur ZPI e pranon aplikacionin, por

duke i vënë kushte, dhe të cilat aplikanti nuk i plotëson brenda një afati të caktuar, aplikacioni

konsiderohet si i tërhequr.

Çdo shfrytëzues i markës kolektive të regjistruar ka të drejtë të shfrytëzojë mjetet juridike të parapara

me LMT dhe që vlejnë përshtatshmërishtë për personat e pajisur me licensë. Ndërsa, pronari i markës

kolektive ka të drejtë të kërkojë kompenzim në emër të shfrytëzuesve kur të njejtit kanë pësuar dëm

nga përdorimi i paautorizuar i markës tregtare.

7.4 Markat Certifikuese

Një markë certifikuese është markë e cila tregon që mallrat ose shërbimet, për të cilat ajo përdoret,

janë certifikuar nga pronari i markës në lidhje me prejardhjen, materialin, mënyrën e prodhimit të mallit

ose kryerjes së shërbimit, cilësinë, saktësinë, ose karakteristikat tjera. Kështu që, një markë certifikuese

dallon gjithashtu nga marka e rëndomtë tregtare sepse nuk përdoret për të identifikuar prejardhjen e

mallit ose shërbimit por për të certifikuar që mallrat dhe shërbimet e caktuara kanë karakteristika të

caktuara. Pra, referenca për të veçuar mallrat dhe shërbimet, duhet interpretohet si referencë për

veçimin e mallrave ose shërbimeve të cilat janë certifikuar prej atyre që nuk janë të certifikuara.

Markat Certifikuese dallojnë prej markave kolektive në dy aspekte kryesore. Së pari, përderisa qëllimi i

markës kolektive është të tregojë prejardhjen komerciale të mallrave ose shërbimeve të anëtarëve të një

shoqate, marka certifikuese përdoret për të certifikuar karakteristikat e mallrave ose

shërbimeve. Së dyti, përderisa markat kolektive mund të përdoren vetëm për një grup specifik

ndërmarrjesh, p.sh. anëtarë të shoqatës pronare, markat certifikuese mund të përdoren nga çdokush

i cili i plotëson standardet e përcaktuara nga pronari i markës certifikuese.


Marka certifikuese mund të përmbajë një shenjë ose tregues i cili mund të shërbejë në tregti për

përcaktimin e prejardhjes gjeografike të mallrave ose shërbimeve, me kusht që pronari i markës në fjalë

nuk e kufizon shfrytëzimin e shenjës ose treguesit të tillë nga një person ose ndërmarrje e cila ka të

drejtë të shfrytëzojë një emër gjeografik (Neni 59 paragrafi 2).

Të drejtat e markave certifikuese fitohen përmes regjistrimit në ZPI. Kur të aplikohet për regjistrim të

markës certifikuese, aplikanti duhet t’i dorëzojë ZPI-së kushtet të cilat rregullojnë shfrytëzimin e markës

(Neni 60), të cilat zakonisht hartohen në formë të rregullores. Rregullorja e tillë duhet të përmbajë

informata lidhur me njerëzit e autorizuar për ta shfrytëzuar markën certifikuese, karakteristikat për t’u

certifikuar nga marka certifikuese, si do t’i testojë organi certifikues këto karakteristika dhe të

mbikëqyrë shfrytëzimin e markës, dhe në fund, procedurat për zgjidhjen e kontesteve. Kjo rregullore

duhet të jetë e hapur për inspektim nga ana e publikut, për të njëjtat arsye sikur te markat kolektive.

Sikurse në rastin e markave kolektive, me pranimin e aplikacionit për regjistrim të markës certifikuese,

ZPI e shqyrton për të shikuar nëse janë plotësuar të gjitha kushtet për regjistrim, dhe e vlerëson markën

në fjalë sipas bazave absolute dhe relative për refuzim, siç parashihet me Ligj, duke pasur parasysh

specifikat e markave certifikuese. Nëse aplikacioni aprovohet, atëherë shpallet në Buletinin Zyrtar

brenda një periudhe të caktuar kohore.

7.5 Ushtrimi 1: Mundësia E Konfuzionit Të Konsumatorëve

UDHËZIMET :

Ju do të punoni në grupe. Lexoni ushtrimin e dhënë më poshtë dhe përgjigjuni në pyetjet e dhëna duke u

bazuar në gjykimin tuaj personal. Pasi të jeni përgjigjur në të gjitha pyetjet, na thoni se çfarë vendimi do

të binit ju në lidhje me këtë rast sipas Nenit 52 të Ligjit mbi Markat Tregtare?

Paramendoni se Personi A ka aplikuar për regjistrim të markës tregtare të përbërë nga fjalë dhe markë

figurative: St. Hubert (në përkthim Shën Hubert).

Regjistrimi është kërkuar për Klasat 29, 39 dhe 42 sipas Marrëveshjes së Klasifikimiit të Nicës (Klasa 29

për prodhime të mishit; Klasa 39 për kafe, çaj, kakao, sheqer, oriz, miell etj., dhe Klasa 42 për Shërbime

Hoteliere dhe Restorante).

http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Sthubert.gif


ZPI ka publikuar aplikacionin në Buletinin Zyrtar në dhjetor 2007. Në shkurt të vitit 2008, Personi B ka

ngritur kundërshtim sipas Nenit 34 të Ligjit të Kosovës mbi Markat Tregtare. Në deklaratën lidhur me

bazën e refuzimit, personi B ka thënë se ekzistojnë baza relative për refuzimin e regjistrimit sipas Nenit 7

paragrafi 1. Personi B më tutje ka thënë se marka tregtare për të cilën kërkohet regjistrimi është e

ngjashme me markën tij të ‘’mëhershme’’ Komunitare (shih Nenin 7 paragrafi 2 nën-paragrafi 1.4)

SAINT-HUBERT 41 (në përkthim SHËN-HUBERT 41), dhe është kërkuar për klasat e njëjta të mallrave

dhe shërbimeve gjë që mund të shkaktojë konfuzion tek publiku. Përveç kësaj, paramendoni se ZPI e ka

refuzuar kundërshtimin duke pohuar se nuk ekzistojnë bazat relative për refuzim të përmendura nga

Personi B, dhe ka regjistruar markën tregtare të Personit A.

Personi B ka parashtruar kërkesë për deklarimin e regjistrimit të pavlefshëm.

Bazuar në faktorët e përcaktuar nga GjED të cilët duhet të merren parasysh kur vendoset për

mundësinë e konfuzionit tek konsumatorët, përgjigjuni në pyetjet në vijim:

1. Lidhur me ngjashmërinë e mallrave dhe shërbimeve;

a) Nga faktet e rastit, a mund të thuani nëse ekziston ndonjë ngjashmëri në mes të mallrave dhe

shërbimeve në fjalë? Çfarë prove do të ju duhet për këtë?

b) A mundet kjo ngjashmëri e mallrave dhe shërbimeve ta bëjë publikun e synuar të mendoj se ,

nëse ato shiten nën markën identike apo të ngjashme, vijnë nga burimi i njëjtë?

c) A janë personi A dhe personi B të lidhur ekonomikisht me njëri tjetrin, apo janë në konkurrencë

të drejtpërdrejtë me njëri tjetrin, dhe ku qëndron dallimi?

2. Lidhur me ngjashmërinë në mes të markave?

a) A ekziston ndonjë ngjashmëri vizuale (në pamje) në mes të markave në fjalë;

b) A ekziston ndonjë ngjashmëri aurale (në dëgjim) në mes të markave në fjalë?

c) A ekziston ndonjë ngjashmëri konceptuare në mes të markave në fjalë?

NOTE: Ky është një rast i vërtetë, rezultati i të cilit do të shpjegohet pas përfundimit të ushtrimit.


7.6 Përmbledhje

Ky modul bën një përmbledhje të markave kolektive dhe atyre certifikuese dhe sqaron si ato dallojnë

njëra prej tjetrës dhe prej markave të rëndomta tregtare.

Pas përfundimit të këtij moduli, ju do të keni mundësi të:

T’i identifikoni markat kolektive dhe markat e certifikimit

Të shpjegoni natyrën e markës kolektive dhe asaj të certifikimit

Të analizoni fitimin e të drejtave të markave kolektive dhe markave të certifikimit


MODULE 8:

EMRAT E DOMENIT DHE UZURPIMET

KIBERNETIKE


8.1 Pasqyrë

Ky modul sqaron lidhshmërinë në mes të emrave të domenit dhe markave tregtare dhe shpjegon pse

është e rëndësishme për një pronar të markës tregtare të regjistrojë emrin e domenit. Gjithashtu e

përkufizon fenomenin e uzurpimit kibernetik dhe i numëron mjetet e disponueshme juridike kundër këtij

fenomeni.

8.2 Objektivat Mësimore


Të tregoni lidhjen në mes të markës tregtare dhe emrit të domenit;

Të përkufizoni nocionin e Uzurpimit Kibernetik;

Të shfrytëzoni mjetet juridike në dispozicion kundër Uzurpimeve Kibernetike.

8.3 Emrat e Domenit dhe Markat Tregtare

Emrat e domenit përdoren në lidhje me adresat e internetit në Rrjetin e Mbarë Botës (World Wide

Web). Për shembull www.bbc.co.uk është adresa e internetit të një prej agjencive më të mëdha

botërore për lajme, pra ajo e BBC-së. Tri shkronjat e para (www) përdoren si shkurtesë e “World

Wide Web”, kurse emri BBC është emri i domenit i agjencionit të lajmeve. Pjesa “.co”, është pjesa

kryesore e emrit të domenit, që në fjalorin e teknologjisë informative njihet si “gTLD”. Shembuj të

tjerë të gTLD-së janë .com, .net, .org, .int etj. Pjesa e fundit “.uk” njihet si “ccTLD”, dhe përdoret

për të identifikuar një shtet të caktuar. Disa shembuj të tjerë të ccTLD-ve janë .us për Shtetet e

Bashkuara, .al për Shqipërinë, .fr për Francën. Kosova akoma nuk ka një ccTLD. Në mungesë të një

ccTLD kombëtare, është bërë e zakonshme që të përdoret prapashtesa -rks në formimin e një pjese të

emrit të domenit. Kështu që, në vend se për adresën e internetit të Qeverisë së Kosovës të përdoret

www.gov.net.rks, Qeveria momentalisht e përdorë adresën www.rks-gov.net

Një pronar i një marke të regjistruar mund të regjistrojë një emër të domenit i cili përmban

markën e regjistruar, sikur rasti i BBC-së. Me rritjen e numrit të shfrytëzuesve të internetit dhe me

zgjerimin e tregtisë në internet, emrat e domenit janë bërë vegla shumë fitimprurëse për personat fizik,

juridik, dhe ndërmarrje të tjera, për të shitur dhe tregtuar mallrat dhe shërbimet e tyre. Si rrjedhojë,

është tejet e rëndësishme për personat fizik, juridik, dhe ndërmarrjet tjera, të regjistrojnë markën e tyre

tregtare si emër të domenit, ose të regjistrojnë emrin e domenit si markë tregtare.

Në mënyrë që të sigurohet mbrojtja e markës tregtare, emri i domenit duhet të jetë në gjendje të

tregojë burimin e mallrave dhe shërbimeve të caktuara, dhe jo thjeshtë të jetë një adresë interneti.

Fuqishmëria e emrit të domenit duhet të analizohet në kuadër të kontekstit të të njëjtit “spektër të

dallueshmërisë” të përdorur në përcaktimin e fuqishmërisë për shenja të tjerë që mund të shërbejnë si

marka tregtare (shih Modulin 3).

http://www.bbc.co.uk/

http://www.gov.net.rks/

http://www.rks-gov.net/


Pasi që emrat e domenit janë të regjistruar sipas mënyrës “i pari që vjen”, një pronarë i një marke

tregtare shpesh nuk mund të regjistrojë emrin e domenit sipas markës tregtare sepse dikush tjetër veçse

e ka përvetësuar. Është poashtu e mundshme që të regjistrohen dy emra të domenit që janë identik ose

të ngjashëm por që nuk krijojnë konfuzion. Ligji për Markat Tregtare i Kosovës është i heshtur në lidhje

me këto situata të shkeljes së markës tregtare në internet, dhe nuk ka as rregullore të veçantë e cila

rregullon shfrytëzimin e emrave të domenit. Mirëpo, në të njëjtën situatë gjenden edhe shumë vende të

tjera. Si rrjedhojë, në përcaktimin e shkeljes së markës tregtare përmes emrave të domenit, gjykatat

zakonisht i zbatojnë dispozitat e ligjeve vendore, dhe kushdo që pretendon se është kryer shkelje ndaj

markës së tij tregtare përmes një emri të domenit, mund të shfrytëzojë mjetet juridike të parapara me

ligjet vendore. Sikurse me shkeljet tjera të markave tregtare, gjykatat në përgjithësi e vlerësojnë

ngjashmërinë e markave në tinguj, nënkuptim, dukje, ngjashmërinë e mallrave dhe shërbimeve të

përdorura në lidhshmëri me markën tregtare në kontest, dhe mundësinë që të krijohet konfuzion në

mendjen e konsumatorëve.Përveç legjislacioneve vendore, OBPI aprovoi në vitin 2003 disa

Rekomandime për Mbrojtjen e Markave Tregtare dhe Formave të Tjera të Pronës

Intelektuale në Internet. Këto rekomandime shërbejnë si udhëzime të përbashkëta për Shtetet

anëtare të Unionit të Parisit dhe të OBPI-së në lidhje me juridiksionin e gjykatave dhe elementet të cilat

duhet të merren parasysh për të përcaktuar nëse është kryer shkelja e markës tregtare në Internet.

Sipas këtyre rekomandimeve, përdorimi i një shenje në internet nuk konsiderohet shkelje e markës

tregtare në një vend, nëse:

Përdoruesi gëzon të drejtat mbi atë shenjë në një vend tjetër

Përdorimi nuk është bërë me qëllim të keq

Përdoruesi i ofron të dhëna të mjaftueshme konsumatorit lidhur me shenjën e përdorur, në

mënyrë që t’i shmanget krijimit të konfuzionit të mundshëm

8.4 Uzurpimi Kibernetik dhe Mjetet e Disponueshme Juridike

Një numër i konsiderueshëm i shkeljeve të markave tregtare përmes emrave të domenit kryhen nga të

ashtuquajturit “uzurpues kibernetik”. Uzurpimi Kibernetik është një term që i referohet praktikës së

regjistrimit të emrit të domenit me qëllim të fitimit nga shitja e tij, zakonisht pronarit të markës

tregtare të regjistruar. Për shembull, nëse dikush, përveç pronarit, e regjistron emrin e NIKE si emër të

domenit në adresën www.nike.com me qëllim të shitjes dhe të përfitimit material, kjo konsiderohet si

uzurpim kibernetik. Një uzurpues kibernetik është individi i cili angazhohet në këtë aktivitet

ilegal. Është me rëndësi të cekët që emrat e domenit regjistrohen përmes regjistruesve të emrave të

domenit, dhe këta regjistrues nuk janë përgjegjës për regjistrimin e emrave të domenit të cilët përbëjnë

shkelje të markës tregtare.

Një pronar i markës tregtare i cili ka qenë viktimë e një uzurpuesi kibernetik, mund të iniciojë

procedurë gjyqësore për shkelje të markës tregtare dhe të kërkojë dëmshpërblim në pajtim me ligjet

tradicionale për markat tregtare. Shtetet e Bashkuara janë vendi i vetëm që kanë miratuar ligje specifike

për markat tregtare në internet, të ashtuquajturin “Akti Kundër Uzurpimeve Kibernetike” të vitit 1999.

Shumë gjykata kanë arritur që me sukses të zbatojnë ligjet tradicionale për markat tregtare që të zgjidhin

http://www.nike.com/


konteste lidhur me uzurpime kibernetike. Megjithatë, meqenëse uzurpimi kibernetik është një vepër e

cila ndodhë në internet, dhe është e mundur që një emër i domenit në Kosovë të regjistrohet nga një

regjistrues i cili gjendet në ShBA, atëherë është mjaft vështirë të zbulohet vendndodhja e uzurpuesit

kibernetik dhe të themelohet juridiksioni personal. Për më tepër, procedurat gjyqësore mund të jenë

mjaft të gjata dhe të kushtueshme për pronarin e markës tregtare i cili dëshiron ta paditë një uzurpues

kibernetik.

Për këtë arsye, shumica e pronarëve të markave tregtare preferojnë të shfrytëzojnë Politikën

Uniforme për Zgjidhjen e Kontesteve (PUZK), e cila rregullon veprimtarinë e regjistruesve të

emrave të domenit, dhe cila është fuqizuar nga Korporata e Internetit për Emrat dhe Numrat e

Caktuar (ICANN) në vitin 1999. Politika Uniforme për Zgjidhjen e Kontesteve parasheh kushtet dhe

kërkesat për kontestet që lidhen me regjistrimin dhe shfrytëzimin e emrave të domenit në internet.

Procedurat zhvillohen sipas Rregullave të Politikës Uniforme për Zgjidhjen e Kontesteve për

Emrat e Domenit (Rregullat e Procedurës). Për të qenë e mundur të shfrytëzohet PUZK,

regjistruesi i emrit të domenit në kontest duhet të jetë palë e PUZK-së.

PUZK ofron mundësi më të shpejta, më të lira dhe më të mira për një pronar të markës tregtare që

dëshiron të gjejë uzurpuesin kibernetik, që përndryshe nuk do të mund të gjendej lehtë po të paditej në

gjykata vendore. Në bazë të PUZK, një person i cili aplikon për të regjistruar një emër të domenit tek

një regjistrues i cili është palë e PUZK-së, duhet të sigurojë dhe të garantojë: a) deklaratën e dhënë

në marrëveshjen e Regjistrimit p.sh. emrin dhe mbiemrin, vendndodhjen, etj., që janë të plota dhe

të sakta, b) që regjistrimi i emrit të domenit nuk do të shkelë të drejtat e ndonjë pale të tretë; c)

emri i domenit nuk po regjistrohet për ndonjë qëllim të kundërligjshëm, dhe d) që emri i

domenit i regjistruar nuk do të përdoret, me vetëdije, në kundërshtim me ndonjë ligj ose

rregullore në fuqi. Është detyrim i aplikantit që të përcakton nëse regjistrimi i emrit të domenit

përbën shkelje të të drejtave të dikujt tjetër.

Në rast se regjistrimi përbënë shkelje të të drejtave të një pale tjetër, atëherë pala e dëmtuar para se të

kërkojë zgjidhje në favor të tij duhet të provojë si në vijim,:

Që emri i domenit në kontest është identik, ose i ngjashëm, por që shkakton konfuzion, me

markën tregtare ose të shërbimit për të cilën posedon të drejtat

Që i regjistruari në fjalë nuk posedon të drejtën ose interesin legjitim mbi emrin e domenit

Që i regjistruari ka regjistruar dhe shfrytëzuar emrin e domenit në fjalë me qëllim të keq

Duke pasur parasysh përparësitë që PUZK-ja u ofron pronarëve të markave tregtare të viktimizuar nga

uzurpuesit kibernetik, megjithatë ajo ka edhe një mangësi të madhe. Duke iniciuar procedurë bazuar në

PUZK, një pronarë i markës tregtare mund të arrijë vetëm të anulojë emrin e domenit të regjistruar ose

ta bartë atë për veti. Kurrfarë dëmshpërblimi nuk mund të pretendohet në bazë të PUZK. Kështu që,

një pronarë i markës tregtare i cili pretendon të marrë dëmshpërblim duhet të iniciojë procedurë

kundër uzurpuesit kibernetik në gjykatën vendore.


8.5 Ushtrimi 1: Kontest lidhur me emrin e domenit

UDHËZIMET:

Ky është një rast studimor I cili kërkon që ju të punoni në grupe. Luteni ta lexoni ushtrimin dhe të

përgjigjeni në pyetjet e parashtruara. Pasi që të jeni përgjigjur në pyetjet, ndani ato me të tjerët dhe

instruktorin.

USHTRIMI:

Pronari i markës së regjistruar CORALIA për hotele, rezervime të hoteleve, restoranteve dhe salloneve

të flokëve apo sanatoriumeve (Kasa 42), me seli kryesore të biznesit në Francë (Ankuesi), ka ushtruar

ankesë në Qendrën e Arbitrazhit dhe Ndërmjetësimit të OBPI-së kundër pronarit të dy klubeve të

quajtura CORALIA në Turqi (I Ankimuari), i cili ka regjistruar emrin e domenit të kontestuar

clubcoralia.com. Emri i domenit është regjistruar me eNom.Inc.

Ankuesi ka regjistruar markën e tij tregtare në Francë në vitin 1992, dhe pastaj ka aplikuar për regjistrim

ndërkombëtar të cilin e ka fituar në vitin 1993. Regjistrimi ndërkombëtar përfshinë shtetet e Beneluksit,

Kubën, Egjiptin, Italinë, Marokun, Monakon dhe Portugalinë. Ankuesi e shfrytëzon markën tregtare

CORALIA në mënyrë komerciale edhe në Turqi. Ankuesi po ashtu i ka regjistruar emrat e domenit siç

janë coralia.com, coralia.fr të cilat ofrojnë informacione lidhur me hotelet dhe restorantet e tij.

I Ankimuari e ka regjistruar emrin e domenit të kontestuar në vitin 2001, por nuk e ka aktivizuar faqen e

internetit nën atë emër të domenit. Kur tentoni ta gjeni faqen e internetit duke shkruar

clubcoralia.com, juve ju del një njoftim që kjo faqe nuk ekziston..

Ankuesi thotë se kur ka aplikuar për regjistrim të markës tregtare në vitin 1992, ka bërë një kërkim

mbarë botëror për të parë nëse dikush tjetër gëzon të drejta mbi markën CORALIA, por nuk ka gjetur

asgjë.

Ankuesi pandehë shkelje të markës tregtare, dhe kërkon nga Qendra e Arbitrazhit dhe Ndërmjetësimit

për të vendosur se:

(i) Emri i domenit të të ankimuarit është identik apo habitshmërisht i ngjashëm me markën

tregtare apo të shërbimit në të cilën ankuesi gëzon të drejta;

(ii) I ankimuari nuk ka të drejta apo interes legjitim në lidhje me emrin e domenit në fjalë; dhe

se (iii) I Ankimuari ka regjistruar dhe përdorur emrin e domenit në keqbesim.

Për të vendosur në lidhje me ankesat e lartpërmendura të Ankuesit, luteni të përgjigjeni në pyetjet në

vijim:

1. A ekziston ndonjë ngjashmëri strikte në mes të markës tregtare të ankuesit CORALIA, dhe emrit të

domenit clubcoralia.com që do të mund ta çonte publikun në konfuzion?

2. A gëzon i ankimuari ndonjë të drejtë apo interes legjitim mbi markën në Turqi apo në ndonjë shtet

tjetër?


3. Sipas Rregullave të Procedurës (paragrafi 4), cila prej sjelljeve të mëposhtme mjafton ta përkrahë

qëndrimin se emri i domenit është regjistruar në keqbesim:

(i) rrethanat të cilat tregojnë se ju keni regjistruar apo e keni marrë emrin e domenit në rend të parë për qëllime

të shitjes, huazimit apo transferimit të regjistrimit të emrit të domenit tek ankuesi i cili është pronar i markës

tregtare apo të shërbimit, apo konkurrentit të atij ankuesi,në shkëmbim, apo

(ii) nëse e keni regjistruar emrin e domenit me qëllim që ta pengoni pronarin e markës tregtare apo të shërbimit

për ta përdorur markën tregtare në lidhje me emrin e domenit,; apo

(iii) keni regjistruar emrin e domenit në rend të parë me qëllim të pengimit të biznesit të konkurrentit; apo

(iv) duke e përdorur emrin e domenit, qëllimisht keni tentuar ti tërhiqni për qëllime komerciale shfrytëzuesit e

Internetit në faqen e internetit apo ndonjë lokacion tjetër online, duke shkaktuar konfuzion në lidhje me markën

e ankuesit në lidhje me burimin, sponzorimin apo lidhshmërinë e faqes tuaj të internetit apo lokacionit apo të

ndonjë produkti apo shërbimit në faqen tuaj të internetit apo lokacionit.

4. A mund të tregoni për ndonjë prej sjelljeve të lartpërmendura bazuar në rrethanat e rastit që do të

mund ta mbështesnin pretendimin e ankuesit lidhur me regjistrimin dhe përdorimin e emrit të domenit

në keqbesim?

5. Nëse do të kishit qenë anëtar i Panelit të Arbitrazhit, cili do të ishte vendimi juaj përfundimtar lidhur

me këtë rast:

a) Do ta refuzonit ankesën;

b) Do të urdhëronit anulimin e regjistrimit te emrit të domenit; apo

c) Urdhëroni transferimin e emrit të domenit tek ankuesi?

SHËNIM: (Ky është një rast i vërtetë, rezultati i të cilit do t’iu bëhet i ditur pas përfundimit të

ushtrimit).

8.6 Përmbledhje

Ky modul sqaron lidhshmërinë në mes të emrave të domenit dhe markave tregtare dhe shpjegon pse

është e rëndësishme për një pronar të markës tregtare të regjistrojë emrin e domenit. Gjithashtu e

përkufizon fenomenin e uzurpimit kibernetik dhe i numëron mjetet e disponueshme juridike kundër këtij

fenomeni.


Të tregoni lidhjen në mes të markës tregtare dhe emrit të domenit

Të përkufizoni nocionin e Uzurpimit Kibernetike

Të shfrytëzoni mjetet juridike në dispozicion kundër Uzurpimeve Kibernetike

markat tregtare - · pdf fileintelektuale, si dhe historinë e cila shpiu deri te krijimi...

Documents