lubuszanin nr 9

11111

„ L u b u s z a n i n . o r g . p l ” – n r 9 ( 9 ) c z e r w i e c 2 0 0 9

22222


Ireneusz Wojewódzki

Kapita³ dla ludzi ............................ 3

Leszek Kalinowski

Tup-Tup i Unia E. .......................... 7

Rozmowa z Iwon¹ Miœ-Kwiatkowsk¹

Bêdzie tylko lepiej ........................ 9

Artur Matyszczyk

My s¹ baby do garów ................ 13

Tomasz Zygmuntowicz

Uwierzyliœmy w siebie .................. 14

Oskar Mielcarek, £ukasz Laska

Pamiêtaj o nowych przepisach ....... 15

Zespó³ Regionalnego Oœrodka EFSw Zielonej Górze ........................ 19

Wydawca:Lubuskie CentrumAktywizacji i Wsparcia „Verte”

Adres wydawnictwa i redakcji:ul. Ciesielska 1,65-059 Zielona Góra,tel.: 068 453 24 77,fax: 068 459 33 36,www.verte.org.pl,www.lubuszanin.org.pl,e-mail:[email protected],[email protected]

Redaktor naczelny:Jakub Sakrajda

Sekretarz redakcji:Anna Sydor

Sk³ad:Mamert Janion

Drukarnia:DEM-DRUK,ul. Reymonta 2, 68-300 Lubsko

SPIS TREŒCI

„Lubuszanin”nr 9(9) czerwiec 2009

LATO Z EFS!

ROEFS W ZIELONEJ GÓRZE ZAPRASZA NA SZKOLENIAROEFS W ZIELONEJ GÓRZE ZAPRASZA NA SZKOLENIAROEFS W ZIELONEJ GÓRZE ZAPRASZA NA SZKOLENIAROEFS W ZIELONEJ GÓRZE ZAPRASZA NA SZKOLENIAROEFS W ZIELONEJ GÓRZE ZAPRASZA NA SZKOLENIA

Prowadzimy szkolenia, pozwalaj¹ce zdobyæ wiedzê i umiejêtnoœci tym, którzypisz¹ projekty w ramach programu PO KL, chc¹ pisaæ lub s¹ w trakcie realiza-cji projektu. Trenerzy wspó³pracuj¹cy z naszym ROEFS-em to praktycy, maj¹cydoœwiadczenie w przygotowywaniu wniosków i realizacji projektów finanso-wanych z EFS.

Celem szkoleñ organizowanych przez ROEFS jest uzyskanie informacji nie-Celem szkoleñ organizowanych przez ROEFS jest uzyskanie informacji nie-Celem szkoleñ organizowanych przez ROEFS jest uzyskanie informacji nie-Celem szkoleñ organizowanych przez ROEFS jest uzyskanie informacji nie-Celem szkoleñ organizowanych przez ROEFS jest uzyskanie informacji nie-zbêdnych do skutecznego:zbêdnych do skutecznego:zbêdnych do skutecznego:zbêdnych do skutecznego:zbêdnych do skutecznego:- pozyskiwania œrodków finansowych z PO KL- przygotowywania i zarz¹dzania projektem unijnym- efektywnego zarz¹dzania bud¿etem projektu, harmonogramem oraz dzia³a-

niami

Podczas szkoleñ omawiamy:Podczas szkoleñ omawiamy:Podczas szkoleñ omawiamy:Podczas szkoleñ omawiamy:Podczas szkoleñ omawiamy:- zasady przygotowania wniosku aplikacyjnego w ramach PO KL- problemy i istotne elementy wp³ywaj¹ce na prawid³ow¹ realizacjê procesu apli-

kacyjnego- najczêœciej pope³niane b³êdy podczas sk³adania wniosku- zasady oraz konieczne dzia³ania zmierzaj¹ce do prawid³owej realizacji projektu

Pokazujemy:Pokazujemy:Pokazujemy:Pokazujemy:Pokazujemy:- jak opracowaæ strategiê projektu- jak przygotowaæ poprawny wniosek w ramach PO KL- jak prawid³owo rozliczyæ projekt

Z oferty ROEFS mog¹ korzystaæ wszystkie legalnie dzia³aj¹ce w kraju pod-Z oferty ROEFS mog¹ korzystaæ wszystkie legalnie dzia³aj¹ce w kraju pod-Z oferty ROEFS mog¹ korzystaæ wszystkie legalnie dzia³aj¹ce w kraju pod-Z oferty ROEFS mog¹ korzystaæ wszystkie legalnie dzia³aj¹ce w kraju pod-Z oferty ROEFS mog¹ korzystaæ wszystkie legalnie dzia³aj¹ce w kraju pod-miotymiotymiotymiotymioty, w tym:, w tym:, w tym:, w tym:, w tym:- instytucje zwi¹zane z rynkiem pracy- organizacje przedsiêbiorców- organizacje pozarz¹dowe- przedsiêbiorcy- przedszkola, szko³y i uczelnie- jednostki naukowe- oœrodki doradztwa rolniczego- oœrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego- instytucje otoczenia biznesu

Szkolenia s¹ bezp³atne. Zapewniamy materia³y szkoleniowe, catering podczas szko-lenia, certyfikat ukoñczenia szkolenia.

Serdecznie zapraszamy

Osoba do kontaktu:Anna Sydor, specjalista ds. informacji i promocjiRegionalny Oœrodek EFS w Zielonej Górzetel. 068 459 33 35, e-mail: [email protected]

Publikacja wspó³finansowana przez Uniê Europejsk¹ w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznegoprzy wsparciu Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2009

Za treœæ tego dokumentu odpowiada Lubuskie Centrum Aktywizacji i Wsparcia „Verte”Pogl¹dy w nim wyra¿one nie odzwierciedlaj¹ w ¿adnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej oraz Rzeczypospolitej Polskiej

33333


W roku 2007 Europejski Fundusz Spo³eczny – [ang. European Social Fund,ESF], podobnie jak ca³a Unia Europejska, obchodzi³ piêædziesiêciolecieswego istnienia. Czyni to z EFS najstarszy fundusz strukturalny w UE. D³ugi

okres funkcjonowania Funduszu, to – jak brzmia³o has³o rocznicowe – „50 lat inwe-stycji w kapita³ ludzki”. W tym czasie EFS ewoluowa³, zmienia³ skale, metody i celeswojej dzia³alnoœci. Zmienia³a siê równie¿ Wspólnota, w której kwestie spo³eczne,pocz¹tkowo marginalizowane, nabiera³y stopniowo coraz wiêkszego znaczenia.

Ireneusz WIreneusz WIreneusz WIreneusz WIreneusz Wojewódzkiojewódzkiojewódzkiojewódzkiojewódzki

K R Ó T K A H I S T O R I A E U R O P E J S K I E G O F U N D U S Z U S P O £ E C Z N E G O„Kapita³ dla ludzi” – Ireneusz Wojewódzki

GenezaGenezaGenezaGenezaGenezaIdea zjednoczenia kontynentu, poja-

wiaj¹ca siê w Europie od staro¿ytnoœci,nabra³a nowego znaczenia po tragicznychdoœwiadczenia drugiej wojny œwiatowej.Koniecznoœæ odbudowy i zapewnieniabezpieczeñstwa wymusza³a integracjê.Istotny wp³yw na sytuacjê powojennejEuropy mia³a polityka Stanów Zjednoczo-nych, które zapew-ni³y Europie Za-chodniej pomoc mi-litarn¹ (Pakt Pó³-nocnoatlantycki z1949 r.) oraz wspar-cie ekonomiczne wpostaci przedsta-wionego w 1947 r.Planu Marshalla,czyli EuropejskiegoProgramu Odbudo-wy. Szeœæ lat po za-koñczeniu wojny, wkwietniu 1951 r.,kraje Szóstki (Fran-cja, Niemcy Zachod-nie, W³ochy, Belgia,Niderlandy i Luk-semburg) podpisa³yTraktat paryski usta-nawiaj¹cy Euro-pejsk¹ WspólnotêWêgla i Stali (EW-WiS). Wspólne za-rz¹dzanie zasobami

Kapita³dla ludzi

IreneuszIreneuszIreneuszIreneuszIreneuszWWWWWojewódzkiojewódzkiojewódzkiojewódzkiojewódzkiHistoryk, doktor,pracownik InstytutuHistorii Uniwersyte-tu Zielonogórskiego,zajmuje siê histori¹najnowsz¹.

wêgla i stali tworzy³o podstawê rekon-strukcji europejskiej obronnoœci i gospo-darki.

Konsekwencj¹ podpisania Traktatu oEWWiS by³o powstanie Funduszu na rzeczPrzekwalifikowania i Przesiedlania Robot-ników EWWiS. By³ on prekursorem EFS imia³ pomagaæ robotnikom pracuj¹cym wsektorze wêgla i stali w podnoszeniu swo-ich kwalifikacji i przekwalifikowaniu oraz

wspieraæ poszuki-wania pracy w in-nych ga³êziach prze-mys³u lub w innychregionach.

W ten sposób zo-sta³a utorowana dro-ga dla EuropejskiegoFunduszu Spo³ecz-nego, który zosta³powo³any do ¿ycia w1957 roku wraz zu s t a n o w i e n i e mprzez Traktat Rzym-ski EuropejskiejWspólnoty Gospo-darczej. EFS wpisy-wa³ siê w ideê zrów-nowa¿onego rozwo-ju i solidarnoœci Eu-ropy. Jego celemby³a promocja za-trudnienia i zwiêk-szanie mobilnoœcigeograficznej i za-wodowej pracowni-

ków. Dzia³alnoœci¹ Funduszu zarz¹dza³aKomisja EWG (odpowiednik ówczesnejKomisji Europejskiej) przy pomocy Komi-tetu EFS. Ten ostatni sk³ada³ siê, i sk³adasiê do dziœ, z przedstawicieli rz¹dów,zwi¹zków zawodowych i pracodawców wrównej liczbie.

Pocz¹tkiPocz¹tkiPocz¹tkiPocz¹tkiPocz¹tki- przekwalifikowania- przekwalifikowania- przekwalifikowania- przekwalifikowania- przekwalifikowania

i przesiedleniai przesiedleniai przesiedleniai przesiedleniai przesiedleniaPocz¹tkowo EFS by³ wykorzystywa-

ny dla wsparcia osób, które traci³y miej-sca pracy w sektorach ulegaj¹cychgwa³townej modernizacji. Przyznawa³zasi³ki na poczet przekwalifikowania siê,wspiera³ bezrobotnych, którzy poszuki-wali pracy poza miejscem swego za-mieszkania. Swoj¹ dzia³alnoœci¹ Fun-dusz obj¹³ wszystkie sektory, z wyj¹t-kiem rolnictwa.

Jednak¿e w latach 50. i 60. poziomzatrudnienia w EWG by³ bardzo wyso-ki, a bezrobocie nie by³o najwiêkszymproblemem. W 1957 r. zatrudnionychby³o 70 milionów osób, a jedynie 2,6miliona pozostawa³o bez pracy, stopabezrobocia wynosi³a 3,5%. Wyj¹tkiemby³y W³ochy, gdzie mieszka³o prawiedwie trzecie bezrobotnych EWG. W la-

Idea zjedno-czenia konty-nentu, poja-wiaj¹ca siê wEuropie od sta-ro¿ytnoœci, na-bra³a nowegoznaczenia potragicznychdoœwiadcze-nia drugiejwojny œwiato-wej.

44444



W pocz¹tkowym okresie funkcjonowa-nia Funduszu nie istnia³a ¿adna ogólnoeu-ropejska strategia, zasoby rozdzielano wiêcna szczeblu krajowym miêdzy wiele pro-jektów doraŸnych. Ju¿ wówczas przyjêtozasadê, ¿e funduszom z EWG musi towa-rzyszyæ wspó³finansowanie ze strony po-szczególnych rz¹dów. Wszystkie projektyby³y realizowane przez sektor publiczny;firmy prywatne i organizacje pozarz¹do-we nie mog³y w tym czasie uczestniczyæw dzia³aniach EFS.

Nowe wyzwaniaNowe wyzwaniaNowe wyzwaniaNowe wyzwaniaNowe wyzwaniakrkrkrkrkryzys lat 70.yzys lat 70.yzys lat 70.yzys lat 70.yzys lat 70.

Po okresie gwa³townego rozwoju, wlatach 60. u progu nastêpnej dekady, do-sz³o do spowolnienia gospodarki euro-

wybranych grup i kategorii osób. Po-wiêkszono tak¿e bud¿et Funduszu, któ-ry w 1972 i 1973 r. by³ wy¿szy ni¿ sumaœrodków w minionych 12 latach. Ros³oznaczenie EFS, co ilustruje wzrost jegoudzia³u w ca³kowitym bud¿ecie Wspól-noty od 1% w 1970 r. do 10% w roku2007.

W 1973 r. nast¹pi³o pierwsze po-szerzenie EWG (do³¹czy³y: Wielka Bry-tania, Dania i Irlandia). Jeszcze przedoficjalnym rozszerzeniem przywódcydziewiêciu pañstw uzgodnili, ¿e nale-¿y zaj¹æ siê regionalnymi i struktural-nymi zaburzeniami równowagi w roz-woju gospodarczym. W efekcie w 1975r., narodzi³ siê Europejski FunduszRozwoju Regionalnego (EFRR), maj¹-cy wspieraæ regiony przechodz¹cetrudnoœci rozwojowe. Odt¹d oba fun-

W latach 70. zaistnia³a potrzebapomocy dla szerszych grup spo³ecz-nych, do projektów EFS dopuszczonorolników i pracowników przemys³yodzie¿owego. Rozszer zono tak¿ewsparcie dla osób migruj¹cych zaprac¹ wewn¹trz EWG. Priorytetem sta-³y siê specjalne programy skierowanedo m³odzie¿y, gdy¿ w tej grupie nast¹-pi³ gwa³towny wzrost bezrobocia. Fun-dusz zacz¹³ tak¿e przywi¹zywaæ corazwiêksz¹ wagê do roli kobiet, osób star-szych i niepe³nosprawnych na rynkupracy.

W tej sytuacji konieczne sta³o siêw³¹czenie do wspó³pracy z EFS tak¿epracodawców, zwi¹zków zawodowychi firm indywidualnych. Wprowadzonopewne formy partnerstwa publiczno-prywatnego. Doprowadzi³o to jednocze-

tach 1955–1971 a¿ 9 milionów W³ochówopuœci³o biedne po³udnie kraju. Migrowaliw poszukiwaniu pracy na uprzemys³owion¹pó³noc lub w dalsze regiony (m.in. do bel-gijskiej Walonii). W³osi stali siê w tym czasieg³ównymi beneficjentami Europejskiego Fun-duszu Spo³ecznego.

pejskiej, zw³aszcza w czasie kryzysu pa-liwowego w 1973 r. Problemy pog³êbi³kryzys energetyczny w roku 1979. Oczy-wiœcie odbi³o siê to tak¿e na rynku pra-cy. Reakcj¹ na to by³a pierwsza reformaFunduszu, podjêta w 1971 r. Zmierzanodo wspierania najbardziej zagro¿onych

dusze mia³y ze sob¹ wspó³pracowaæ.EFS mia³ skupiaæ siê na pomocy lu-dziom w uzyskaniu nowych umiejêtno-œci, zaœ EFRR mia³ zajmowaæ siê roz-wojem infrastruktury regionów. Obafundusze okreœlono wspóln¹ nazw¹„funduszy strukturalnych”.

55555



œnie do znacznych zmian w sposobiefunkcjonowania Funduszu. Najwa¿-niejsz¹ by³ system wczeœniejszego za-twierdzania wniosków (uprzednio pañ-stwa cz³onkowskie wdra¿a³y projekty, anastêpnie otrzymywa³y refundacjê). Nawykorzystanie œrodków poczêto patrzeæ

wprowadzono – dziœ ju¿ zapomnian¹prekursorkê euro – ecu, wirtualn¹ wa-lutê stosown¹ w rozliczeniach miêdzy-narodowych. Postêpowa³o rozszerzenie(1981 Grecja, 1986 Hiszpania i Portu-galia). Przyjêty w 1986 r. Jednolity AktEuropejski przewidywa³ powstanie jed-

w kontekœcie narodowym. Pañstwacz³onkowskie mia³y od tej pory wspól-nie koordynowaæ wydatki z EFS i polity-kê rynku pracy. Postanowiono, ¿eWspólnota powinna przejœæ od roczne-go bud¿etu do kilkuletniej perspektywybud¿etowej (1989–1993). U³atwia³o to

w sposób strukturalny, wskazuj¹cwspólne dla ca³ego EWG priorytety itam koncentruj¹c œrodki. W tej sytuacjinieuniknione by³o skomplikowanie pro-cedur i wyraŸne zwiêkszenie biurokra-cji.

Na proguNa proguNa proguNa proguNa proguererererery informacjiy informacjiy informacjiy informacjiy informacji

Na progu lat 80. w Europie nie bra-kowa³o problemów spo³ecznych. Ros³aliczba bezrobotnych, w ca³ej Wspólno-cie Europejskiej w 1983 r. wynosi³a ona12 milionów ludzi (w 1979 r. tylko 6 mi-lionów), a odsetek bezrobotnej m³odzie-¿y przekracza³ 25%. Kryzys lat 70. przy-czyni³ siê jednak do dalszego zacieœnia-nia wspó³pracy europejskiej. W 1979 r.

nolitego rynku wewnêtrznego ze swo-bodnym przep³ywem towarów, us³ug,kapita³u i ludnoœci. Wspomniane rozsze-rzenia unaoczni³y koniecznoœæ wspiera-nia najubo¿szych regionów. W³aœnie tampostanowiono w 1983 r. skierowaæ œrod-ki z EFS. Ponad po³owa funduszy zosta-³a przeznaczona na wspieranie zatrudnie-nia w Grecji, francuskich departamen-tach zamorskich, Irlandii, Mezzogiorno(po³udniowe W³ochy), Irlandii Pó³noc-nej, a po 1986 r. tak¿e w Portugalii orazhiszpañskiej Andaluzji i na Wyspach Ka-naryjskich.

Rozwój EFS, rozrost administracji izwiêkszenie liczby sk³adanych wnioskówwymusi³y kolejn¹ reformê. Nast¹pi³a onaw 1988 r. - oznacza³a odst¹pienie od (in-dywidualnych) projektów realizowanych

planowanie, wdro¿enie i finansowanieprogramów wieloletnich. Wa¿ne by³otak¿e, ¿e EFS zyska³ wiêksze znaczeniefinansowe.

Reforma z roku 1988 podkreœli³a rów-nie¿ wagê w³¹czania „kobiet do zawodów,gdzie s¹ w sposób znacz¹cy niedostatecz-nie reprezentowane”. EFS nadal prowa-dzi³ dzia³ania na rzecz wyrównywaniaszans, pomaga³ kobietom wchodziæ narynek pracy, podj¹³ tak¿e walkê ze stereo-typami p³ciowymi.

Równoczeœnie trwa³ proces przejœciaeuropejskiej gospodarki z epoki przemy-s³owej do ery informacji. W okresie mo-dernizacji gospodarki Fundusz wyszed³naprzeciw zapotrzebowaniu rynku pracy,wspieraj¹c szkolenia na temat nowocze-snych technologii.

66666


Ó


ZRÓD£O:Europejski Fundusz Spo³eczny. 50 latinwestycji w kapita³ ludzki, Urz¹d Ofi-cjalnych Publikacji Wspólnot Europej-skich, Luksemburg 2007. Do pobraniaze strony: http://ec.europa.eu/employ-ment_social/esf/library/library_pl.htm

W obliczuW obliczuW obliczuW obliczuW obliczuglobalizacjiglobalizacjiglobalizacjiglobalizacjiglobalizacji

Lata 90. przynios³y postêpy procesuglobalizacji. Niezale¿nie od tego gwa³tow-ne zmiany w Europie przynios³a œrodko-woeuropejska „Jesieñ Ludów”, czego wy-razem by³ symboliczny upadek muru ber-liñskiego. Zmieni³a siê tak¿e Wspólnota.Na mocy Traktatu o Unii Europejskiej,przyjêtego w 1991 r. w Maastricht, po-wsta³ ostatecznie jednolity rynek we-wnêtrzny, zaœ rok 1995 przyniós³ kolejn¹falê rozszerzenia (Austria, Finlandia iSzwecja).

promocji zatrudnienia, poprzez poszerza-nie mo¿liwoœci edukacyjnych, doskonale-nia zawodowe, tworzenie miejsc pracy. Na-dal jednak wspierano osoby najbardziejbezradne, zapobiegaj¹c zjawisku wyklucze-nia. Niezbêdni do tego celu okazali siê part-nerzy spo³eczni, organizacje pozarz¹dowe,czy sektor wolontariatu.

Inicjatywy EFS doprowadzi³y do po-wstania wielu programów wspólnoto-wych zajmuj¹cych siê szczegó³owymiproblemami na rynku pracy, jak np.YOUTHSTART, pomagaj¹cy m³odym lu-dziom bez kwalifikacji zdobyæ pierwsz¹pracê; INTEGRA, projekt wspieraj¹cy ta-kie grupy, jak samotni rodzice, bezdom-

go. Dlatego EFS podj¹³ dzia³ania zmie-rzaj¹ce do promowania zatrudnianiaosób starszych oraz wprowadzeniawiêkszej liczby osób na rynek pracy(m.in. kobiet i imigrantów). W 1999 r.bezrobocie w UE wynosi³o 15,9 mlnosób, zatrudnienie w latach 1994–1999wzros³o o 9 milionów (ze 149 do 158 mi-lionów).

W roku 2000 przywódcy UE wpro-wadzili Strategiê Lizboñsk¹, zmierzaj¹-ca do uczynienia z UE do roku 2010 naj-bardziej zaawansowanej gospodarkiœwiatowej, opartej na wiedzy. Jako celtego programu wyznaczono osi¹gniêciestopy zatrudnienia na poziomie 70% dla

Pocz¹tek dekady naznaczony by³ re-cesj¹ gospodarcz¹ (za³amanie gie³dowe w1987 r., wzrost cen ropy w zwi¹zku z wojn¹w Zatoce Perskiej 1990–1991). Wysokiekoszty, tak¿e spo³eczne, poci¹gnê³o zasob¹ zjednoczenie Niemiec. Stopa bezro-bocia utrzymywa³a siê na poziomie oko³o10%. W roku 1994 a¿ 18,7 milionamieszkañców Wspólnoty by³o bez pracy.Gospodarka powoli rusza³a, ale by³ to„wzrost z bezrobociem”.

W 1994 r. opracowano strategiê za-trudnienia w celu zwiêkszenia konkuren-cyjnoœci gospodarki europejskiej, a w 1997 r.,wraz z przyjêciem Traktatu Amsterdam-skiego, pañstwa cz³onkowskie uzgodni³yzbiór wytycznych dla zapewnienia pracy jaknajwiêkszej liczbie osób, zwiêkszenia za-trudnienie kobiet, zapewnienia rozwojusieci ¿³obków i przedszkoli oraz promocjiprzedsiêbiorczoœci. Zwrócono uwagê naumiejêtnoœæ przystosowania siê pracow-ników do nowej sytuacji. EFS musia³ zmie-niæ nastawienie od walki z bezrobociem do

ni, uchodŸcy, byli wiêŸniowie - w znale-zieniu sta³ej pracy i zwalczaj¹cy dyskry-minacjê w edukacji lub pracy.

W celu zmniejszenia ró¿nic miêdzy re-gionami przywódcy UE postanowili po-dwoiæ œrodki funduszy strukturalnych naokres 1994–1999 w porównaniu z latami1988–1993. Niemal 70% tej pomocy zo-sta³o przyznane najbardziej potrzebuj¹-cym regionom. W 1994 r. oprócz fundu-szy strukturalnych wprowadzono tak¿eFundusz Spójnoœci, maj¹cy pomóc bied-niejszym pañstwom UE w rozwoju ochro-ny œrodowiska oraz infrastruktury trans-portowej. Ponadto powo³ano FinansowyInstrument Orientacji Rybo³ówstwa(FIOR), zaœ w rozwój obszarów wiejskichinwestowa³ Europejski Fundusz Orienta-cji i Gwarancji Rolnej (EFOGR), istniej¹cyod 1962 r.

Powa¿ne wyzwanie dla rynku pracystanowi³ wci¹¿ postêpuj¹cy proces sta-rzenia siê spo³eczeñstwa europejskie-

ca³ej UE (w tym powy¿ej 60% dla ko-biet i 50% dla osób starszych). W re-alizacji tej strategii istotn¹ rolê odgry-wa EFS.

Najwiêksze rozszerzenie UE 1 maja2004 r., a nastêpnie do³¹czenie Bu³garii iRumunii w 2007 diametralnie zmieni³oobraz ca³ej Wspólnoty, ale tak¿e kierunkidzia³añ EFS. W okresie bud¿etowym 2007-2013 to w³aœnie nowi cz³onkowie, a wszczególnoœci Polska, s¹ g³ównymi bene-ficjentami Europejskiego Funduszu Spo-³ecznego.

77777


DZ IÊK I UNIJNEMU WSPARCIU DZ IECI MOG¥ POCZUÆ SMAK PRZEDSZKOLA, A CENTRUM S IÊ ROZWIJAÆ„Tup-Tup i Unia E.” – Leszek Kalinowski

Beata Agal od kiedy tylko pamiêta,zawsze marzy³a o pracy z dzieæmi. Na-wet jako ma³a dziewczynka czêsto bawi-³a siê w przedszkole i szko³ê. Ona jakopani nauczycielka by³a bardzo pomys³o-wa. Jej zajêcia i lekcje na podwórku ró¿-ni³y siê od tych w prawdziwych placów-kach. Kiedy ju¿ Beatka sta³a siê Beat¹ iskoñczy³a studia, postanowi³a, ¿e bêdziewychowywa³a i uczy³a dzieci w… swojejplacówce. Wynajê³a pomieszczenia napiêtrze Domu Towarowego i tam stwo-rzy³a raj dla maluchów.

Barier¹Barier¹Barier¹Barier¹Barier¹by³y finanseby³y finanseby³y finanseby³y finanseby³y finanse

Centrum Edukacji i Zabawy Tup-Tupto miejsce, gdzie rodzice zostawiali swojedzieci, a sami buszowali po sklepach. Przy-prowadzali te¿ swoje pociechy na ró¿ne za-jêcia artystyczne. Mo¿na tu by³o zorgani-zowaæ tematyczne urodziny albo wypo¿y-czyæ karnawa³owy strój smoka czy ksiê¿-niczki.

– Dla wielu rodziców, takich jak my, Tup-Tup by³ namiastk¹ przedszkola. Nasz Filipnie zosta³ nigdzie przyjêty, wiêc choæ nachwilê móg³ byæ z dzieæmi i pani¹ nauczy-cielk¹ – mówi¹ Marta i Krzysztof Garewi-czowie. – Pytaliœmy pani¹ Beatê, czy niezamierza jakoœ rozszerzyæ swej dzia³alno-œci.

Ona? By³a chêtna. Wiedzia³a, ¿e naj-wiêkszym problemem, z którym obecnieborykaj¹ siê rodzice, jest brak miejsc wprzedszkolach. Chcia³a jakoœ pomóc. Alejak zwykle barier¹ by³y finanse. I wtedy po-

Tup-Tupi Unia E.

Leszek KalinowskiLeszek KalinowskiLeszek KalinowskiLeszek KalinowskiLeszek Kalinowski

Darmowe przedszkole, zajêcia artystyczne i terapeutyczne, nauka angielskie-go. Mo¿na tylko pomarzyæ? Ale¿ sk¹d! Przecie¿ Tup-Tup udowadnia, ¿e niema rzeczy niemo¿liwych. Zw³aszcza gdy Unia pomo¿e.

myœla³a o unijnym wsparciu. Skoro innymsiê udaje pozyskaæ pieni¹dze? Postanowi-³a, ¿e spróbuje.

Burza mózgówBurza mózgówBurza mózgówBurza mózgówBurza mózgówPyta³a znajo-

mych o pisanie pro-jektów. Jedni zachê-cali, mówi¹c, ¿e nietaki diabe³ straszny,jak go maluj¹. Inniostrzegali, ¿e trzebasiê do takiego pro-jektu dobrze przygo-towaæ, potem goprzeprowadziæ i do-k³adnie rozliczyæ. Be-ata Agal nie zrazi³asiê. Wszak ci¹glemyœla³a o dzieciach,które siedz¹ w do-mach. Nie ze swojejwiny.

Nauczycielki zTup-Tupa przyznaj¹,¿e ka¿da z nich do-rzuci³a jakiœ pomys³do projektu. To by³aprawdziwa burzamózgów. A samo pi-sanie wniosku? Nieukrywaj¹, ¿e to ju¿dzie³o szefowej, któ-ra tak¿e korzysta³a zpomocy osób zajmu-j¹cych siê pisaniemwniosków. Skoroprojekt mia³ przejœæ

bez problemu, mu-sia³ byæ profesjonal-nie przygotowany.Nazwano go ,,Dziecii rodzice w przed-szkolu Tup-Tup –upowszechnianieedukacji przedszkol-nej w mieœcie Zielo-na Góra i powieciezielonogórskim”.

– Wniosek o dofinan-sowanie z Europej-skiego FunduszuSpo³ecznego z³o¿yli-œmy w marcu ub. r.,a projekt ruszy³ wstyczniu 2009. Tro-chê wiêc te wszystkieprocedury trwa³y –opowiadaj¹ nauczy-cielki.

TTTTTeatrzykieatrzykieatrzykieatrzykieatrzykii treningii treningii treningii treningii treningiCo siê kryje pod

nazw¹ ,,Dzieci i rodzi-ce w przedszkoluTup-Tup’’? Przedewszystkim alterna-tywny punkt przed-

Pyta³a znajo-mych o pisa-nie projektów.Jedni zachê-cali, mówi¹c,¿e nie taki dia-be³ straszny,jak go maluj¹.Inni ostrzegali,¿e trzeba siêdo takiegoprojektu do-brze przygoto-waæ, potemgo przeprowa-dziæ i dok³ad-nie rozliczyæ.

LeszekLeszekLeszekLeszekLeszekKalinowskiKalinowskiKalinowskiKalinowskiKalinowskiDziennikarz „GazetyLubuskiej” od 1991r. Absolwent filologiipolskiej,dziennikarstwa ilogopedii. Hobby:podró¿e, literaturaiberyjska, muzyka.

88888


DZ IÊK I UNIJNEMU WSPARCIU DZ IECI MOG¥ POCZUÆ SMAK PRZEDSZKOLA, A CENTRUM S IÊ ROZWIJAÆ„Tup-Tup i Unia E.” – Leszek Kalinowski

Do grupy chodz¹ trzy-, cztero- i piê-ciolatki. Oprócz normalnego programuprzedszkolnego maj¹ te¿ zajêcia z rytmikiczy angielskiego. W czasie trwania projektuodbywaj¹ siê te¿ dla wszystkich chêtnychdzieci bezp³atne teatrzyki, warsztaty pla-styczne, spotkania z bajk¹.

Tup-Tup proponuje te¿ bezp³atne za-jêcia terapeutyczne metod¹ biofeed-back.

- To nowoczesny sposób trenowania mó-zgu. Opracowali j¹ naukowcy z oœrodka lo-tów kosmicznych NASA. Nie powoduje¿adnych dzia³añ ubocznych – podkreœla B.Agal. – Trening przebiega w formie zaba-

w siebie. Stosowane s¹ w przypadku osóbautystycznych, dyslektycznych, nadpobu-dliwych, ale tak¿e w pe³ni zdrowych.

WspólnieWspólnieWspólnieWspólnieWspólniez Ekoludkamiz Ekoludkamiz Ekoludkamiz Ekoludkamiz Ekoludkami

Projekt przebiega sprawnie, Tup-Tupzaœ zyska³o now¹ siedzibê (ponad 400 mkw.), po by³ym centrum rekreacyjnymOaza. To, a tak¿e ci¹g³e pytania rodzicówo kolejny projekt, zachêci³y Beatê Agal donapisania kolejnego wniosku. Tym razemwe wspó³pracy z Przedszkolem nr 22 -

daje B. Agal. – Dodatkowo dziêki unijne-mu wsparciu Przedszkole nr 22 wyd³u¿y-³oby godziny pracy.

Wniosek zosta³ ju¿ z³o¿ony i wstêpniepozytywnie oceniony. Wszyscy czekaj¹ zniecierpliwoœci¹ na ostateczne rozstrzygniê-cie, by móc zabraæ siê do pracy. Owszem,zawsze to wiêcej obowi¹zków, ale od cze-go s¹ ci, którzy mog¹ pomóc przy wszel-kich sprawach zwi¹zanych z pisaniem, roz-liczaniem unijnych projektów? Warto z ichoferty skorzystaæ, zw³aszcza gdy widzi siêrozeœmiane, szczêœliwe buzie maluchów. WTup-Tupie wierz¹, ¿e po drugim projekciebêd¹ - trzeci, czwarty i kolejne…

FOT.

MAR

IUSZ

KAP

A£A/

”GAZ

ETA

LUBU

SKA”

Beata Agal z ma³¹ Nikol¹ w Centrum Edukacji i Zabawy „Tup Tup”

szkolny, do którego przez rok mo¿euczêszczaæ 30 dzieci (dwie grupy po 15osób, jedna do po³udnia, druga – popo³u-dniami).

– Cieszymy siê, ¿e znalaz³y tu swoje miej-sce tak¿e dzieci z ró¿nymi deficytami. Dlanich to wielka szansa na rozwój – podkre-œlaj¹ rodzice.

wy. Pacjent siedzi w fotelu i patrzy na ekrankomputera, na którym przedstawiane s¹wideogry. Zadaniem dziecka jest uzyska-nie jak najlepszych wyników gry, jedynieza pomoc¹ si³y swej woli.

Treningi poprawiaj¹ te¿ szybkoœæ za-pamiêtywania, æwicz¹ koncentracjê, uod-parniaj¹ na stres, ucz¹ asertywnoœci i wiary

,,Ekoludki” na os. Zacisze. Jego dyrektorKrystyna Wrzosek jest otwarta na unijnepomys³y.

– Chcemy, podobnie jak w pierwszym pro-jekcie, uruchomiæ teraz darmowe przed-szkole, ale ju¿ piêciogodzinne, bo pierw-sze jest czterogodzinne. Z tej oferty mo-g³oby skorzystaæ w sumie 80 osób – do-

99999


„Bêdzie tylko lepiej” – Rozmowa z IWON¥ MIŒ-KWIATKOWSK¥

JU¯ W LIPCU PONOWNY NABÓR WNIOSKÓW, W LIPCU RÓWNIE¯ POZNAMY ZWYCIÊZCÓW MARCOWYCH KONKURSÓW

Bêdzietylko lepiej

RozmowaRozmowaRozmowaRozmowaRozmowaz IWON¥ MIŒ-KWIAz IWON¥ MIŒ-KWIAz IWON¥ MIŒ-KWIAz IWON¥ MIŒ-KWIAz IWON¥ MIŒ-KWIATKOWSK¥,TKOWSK¥,TKOWSK¥,TKOWSK¥,TKOWSK¥,

p.o. dyrektora Departamentup.o. dyrektora Departamentup.o. dyrektora Departamentup.o. dyrektora Departamentup.o. dyrektora DepartamentuEuropejskiego FunduszuEuropejskiego FunduszuEuropejskiego FunduszuEuropejskiego FunduszuEuropejskiego Funduszu

Spo³ecznego w Urzêdzie MarSpo³ecznego w Urzêdzie MarSpo³ecznego w Urzêdzie MarSpo³ecznego w Urzêdzie MarSpo³ecznego w Urzêdzie Mar-----sza³kowskim Wsza³kowskim Wsza³kowskim Wsza³kowskim Wsza³kowskim Województwaojewództwaojewództwaojewództwaojewództwa

LubuskiegoLubuskiegoLubuskiegoLubuskiegoLubuskiego

– Min¹³ miesi¹c, odk¹d objê³a Pani kie-rownictwo w Departamencie. Jakie by³yPani pierwsze decyzje?

– Decyzja o powierzeniu mi obowi¹zków za-skoczy³a mnie i prawdê powiedziawszy niemia³am du¿o czasu na automatyczne wpro-wadzanie zmian. Bêd¹c wczeœniej Kierowni-kiem Wydzia³u Finansów i Pomocy Technicz-nej EFS, widzia³am z tzw. swojego podwór-ka s³aboœci systemu. Tak wiêc, pierwsze, doczego zmierza³am, to zmiana Instrukcji wy-konawczych Instytucji Poœrednicz¹cych,skutkuj¹cych skróceniem œcie¿ki weryfikacjiwniosków o p³atnoœæ. Jednak sama decy-zja, niestety, jak wiele innych zwi¹zanychz wdra¿aniem komponentu regionalnego,uzale¿niona jest od stanowiska MinisterstwaRozwoju Regionalnego - Instytucji Zarz¹dza-j¹cej, na któr¹ od 8 maja br. czekamy. Mogêdodaæ, i¿ jest to bardzo obszerny dokumenti z pewnoœci¹ jego analiza poch³ania du¿oczasu i tak to sobie t³umaczê, ale mimowszystko skierowa³am do Ministerstwawniosek o sprawniejsz¹ jego weryfikacjê, aw konsekwencji akceptacjê. Druga decyzjadotyczy standaryzacji procesów, zarówno wUrzêdzie Marsza³kowskim, jak i w Wojewódz-kim Urzêdzie Pracy. Standaryzacja ma doty-czyæ zarówno dokumentacji konkursowej, jaki weryfikacji wniosków o p³atnoœæ i kontroliprojektów. W tym celu zosta³ powo³any ze-spó³ roboczy, który ma siê tym zaj¹æ. Koor-dynacja wspólnych dzia³añ z WojewódzkimUrzêdem Pracy przy wdra¿aniu ProgramuOperacyjnego Kapita³ Ludzki jest w tej chwilipriorytetem w moim dzia³aniu. Trzecia zaœ,równie¿ zwi¹zana z WUP, to zwiêkszenie ak-tywnoœci we wdra¿aniu komponentu regio-nalnego, m.in. poprzez wiêksze zaanga¿o-wanie pracowników przy weryfikacji wnio-sków o dofinansowanie w ramach prac Ko-misji Oceny Projektów. Kolejne decyzje po-jawiaj¹ siê w trakcie bie¿¹cej pracy Departa-mentu, od czysto organizacyjnych po syste-

mowe zwi¹zane z samym programem,i wszystkie maj¹ na celu sprawniejsze wdra-¿anie programu w województwie lubuskim.

– Jak ocenia Pani dotychczasowe osi¹-gniêcia Departamentu?

– Departament Europejskiego FunduszuSpo³ecznego zosta³ utworzony na bazie ma-lutkiego oddzia³u funkcjonuj¹cego w Depar-tamencie Spraw Spo³ecznych. Pocz¹tkowopracowa³o w nim 5 osób wraz z dyrektorem.Sukcesywnie, iloœæ osób wzrasta³a, by osi¹-gn¹æ na dzieñ dzisiejszy 55 osób meryto-rycznych, zajmuj¹cych siê wdra¿aniem ca-³ego komponentu regionalnego (w tym, wostatnich dniach, zosta³o zatrudnionych do-datkowo 10 osób). Niestety, muszê przyznaæ,rotacja, jak na taki ma³y Departament, jestbardzo du¿a, bo przekracza 30%. Jest to zja-wisko niepokoj¹ce, gdy¿ zdecydowanie ogra-nicza i spowalnia procesy zwi¹zane z wdra-¿aniem programu. Mam jednak nadziejê, ¿ena dzieñ dzisiejszy, nikt wiêcej nie bêdziechcia³ nas opuœciæ. Ale wracaj¹c do tematu,rzeczywistoœæ jest taka, jak ka¿dy widzi. Zaœmoim celem jest zwiêkszenie wydatkowaniaœrodków i sprawniejsze podpisywanie umówz beneficjentami, ale przede wszystkim po-moc projektodawcom w uzyskaniu dofinan-sowania poprzez m.in. doradztwo i informa-cjê. Tak wiêc, jak widaæ, jest jeszcze bardzodu¿o pracy przede mn¹ i pracownikami.

– Po marcowym naborze wnioskówUrz¹d Marsza³kowski zawiesi³ przyjmo-wanie projektów. Kiedy mo¿na siê spo-dziewaæ kolejnego naboru?

– 1 czerwca br. wesz³a w ¿ycie kolejna wersjaSzczegó³owego Opisu Priorytetu ProgramuOperacyjnego Kapita³ Ludzki, czyli podstawo-wego dokumentu, okreœlaj¹cego, kto i na cooraz w jakiej wysokoœci mo¿e otrzymaæ dofi-nansowanie. Instytucja Zarz¹dzaj¹ca, tj. Mi-nisterstwo Rozwoju Regionalnego dokona³ozmian, wprowadzaj¹c zapisy z rz¹dowego pro-gramu antykryzysowego tak, aby przy pomo-cy Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzkiwspomagaæ dzia³ania ograniczaj¹ce skutkiglobalnego kryzysu. Maj¹c na uwadze powy¿-sze zmiany, czekamy z og³oszeniem konkur-sów do czasu akceptacji przez Komitet Moni-toruj¹cy PO KL Planów Dzia³añ na 2009 rokdla województwa lubuskiego uwzglêdniaj¹cezapisy dokumentacji programowej. Prawdo-podobnie nast¹pi to pod koniec czerwca br.,a w œlad za tym planujemy og³osiæ konkursyw lipcu. Gdybyœmy chcieli zrobiæ to wczeœniej,to ponownie po miesi¹cu musia³yby byæ onezawieszone ze wzglêdu na powy¿sze zmianyw dokumentach programowych. Ponadto,jednym z najwa¿niejszych argumentów zawstrzymaniem og³oszenia konkursów jestzwiêkszenie alokacji w tym roku w ramachza³o¿onych do realizacji projektów z zastoso-waniem mechanizmów antykryzysowych, któ-rych adresatem s¹ najbardziej potrzebuj¹cymieszkañcy naszego województwa. Mówiê tu-taj przede wszystkim o Poddzia³aniu 8.1.2Wsparcie procesów adaptacyjnych i moder-nizacyjnych w regionie, które zak³ada m.in.wsparcie dla osób zwolnionych, przewidzia-nych do zwolnienia lub zagro¿onych zwolnie-niem z pracy z przyczyn niedotycz¹cych pra-cowników, zatrudnionych u pracodawcówprzechodz¹cych procesy adaptacyjne i mo-dernizacyjne, realizowane w formie tworze-nia i wdra¿ania programów typu outplace-ment.

Na konkursy, które zakoñczy³y siê 27 mar-ca br. wp³ynê³o do Urzêdu Marsza³kowskie-go 456 wniosków o dofinansowanie.

1010101010




W wyniku weryfikacji formalnej na ocenê me-rytoryczn¹ zosta³o skierowanych 232 wnio-ski. Zaznaczam, i¿ ka¿dy z tych wnioskówmusi byæ oceniony przez dwóch niezale¿nychcz³onków Komisji Oceny Projektów. W chwiliobecnej jesteœmy ju¿ na finiszu weryfikacji.

temowy?? Za ma³o danych, aby siê móc usto-sunkowaæ. Co do drugiej czêœci pytania, tojak dobrze pamiêtam, ca³a procedura trwa³a4 miesi¹ce. Np. konkurs zamkniêty nr LRPO/2.1/1/2009 og³oszony zosta³ 20 lutego br., azatwierdzenie 83 wniosków wybranych do

– Przypuszczam, ¿e to Ci z beneficjentów, któ-rzy nie uzyskali dofinansowania. Mog¹ zgod-nie z procedur¹ odwo³aæ siê, z³o¿yæ protestod oceny, nic nie stoi na przeszkodzie. Nie dokoñca rozumiem te¿, na co siê skar¿¹. Do-brze by³oby doprecyzowaæ uwagi, w¹tpliwo-œci, jakie maj¹. Nie dotar³y do mnie, bêd¹c dy-rektorem, jeszcze ¿adne uwagi zwi¹zane zocen¹. Mogê jedynie przypuszczaæ, i¿ bêdzieto mia³o miejsce po og³oszeniu list rankingo-wych i uzyskaniu przez beneficjentów kartoceny merytorycznej. I tu kolejna nowoœæ,która ma skutkowaæ przejrzystoœci¹, a mia-nowicie beneficjenci otrzymaj¹ kopiê kartyoceny merytorycznej, w której zawarta bêdzieopinia cz³onków Komisji Oceny Projektów we-ryfikuj¹cej wniosek o dofinansowanie. Zazna-czam, i¿ na karcie nie bêdzie widoczne imiê inazwisko osoby oceniaj¹cej.

– No w³aœnie. A dlaczego wczeœniej niemo¿na by³o otrzymaæ kopii kart? Mo¿na by³oje tylko ewentualnie przepisaæ… Druga znaszych Instytucji Poœrednicz¹cych, czyliWojewódzki Urz¹d Pracy w Zielonej Górze,od razu do informacji o ocenie projektu do-³¹cza szczegó³ow¹ punktacjê, a karty ocenywydaje na ¿¹danie. Inni od razu do³¹czaj¹karty. Podobnie robi ca³a Polska.

– Taka forma zosta³a okreœlona w Instruk-cjach wykonawczych Instytucji Poœredni-cz¹cej i niestety nie sprawdzi³a siê, gdy¿polega³a na sporz¹dzeniu informacji zweryfikacji 2 ocen. Czêstokroæ ocena by³atak niezrozumia³a czy wrêcz uboga, ¿e niemo¿na by³o sporz¹dziæ informacji o wyni-kach weryfikacji. Przyk³adem niech bêdziezapis o treœci "opis zbyt ogólny" i przy tymobciêcie 5 punktów. I jak tu projektodaw-ca móg³ siê do tego ustosunkowaæ? Niemówi¹c ju¿ o osobie, która przygotowy-wa³a informacjê o wynikach weryfikacji.Dlatego te¿, od tych konkursów beneficjen-ci otrzymaj¹ karty z informacj¹ o ocenie,jak¹ uzyska³ projekt. I tutaj pojawia siê te-mat standaryzacji procesów i dokumenta-cji, która musi mieæ miejsce zarówno wWUP, jak i w Instytucji Poœrednicz¹cej.

– Wracaj¹c do samej oceny wniosków.Departament LRPO stawia na asesorów,osoby z zewn¹trz, które dokonuj¹ oceny.Departament EFS korzysta z nich niechêt-nie, a WUP w ogóle nie korzysta. Mo¿etutaj jest w¹skie gard³o?

– My równie¿ bêdziemy korzystaæ z ich us³ug,lecz nasze doœwiadczenia wskazuj¹ niestetyna bardzo ma³e korzyœci, jakie z tego wyni-kaj¹. Asesorzy w wielu przypadkach nie maj¹wiedzy, jak powinien wygl¹daæ prawid³owoskonstruowany wniosek, przede wszystkimbud¿et projektu. Do dzisiaj borykamy siê z be-neficjentami i ich projektami, które zosta³y

– Z³oœliwi mówi¹, ¿e Departament EFSjest jak studnia. Jak pismo lub projekt tamtrafi, to jakby trafi³ do studni bez dna. Niemo¿na siê doczekaæ odpowiedzi…

– Bardzo mi przykro, ¿e ktoœ tak nas postrze-ga. Jednak¿e, jeœli ktoœ zna zasady wdra¿aniaprogramu, to ma œwiadomoœæ, ¿e niestety totrwa. System realizacji okreœla terminy, w ja-kich nale¿y wykonaæ poszczególne czynno-œci. W przypadku wniosków o p³atnoœæ, gdziemam œwiadomoœæ, i¿ s¹ opóŸnienia, jednymz rozwi¹zañ, jak ju¿ wczeœniej mówi³am, jestskrócenie œcie¿ki weryfikacji wniosków o p³at-noœæ (z dwustopniowej, czyli z 6 osób, do jed-nostopniowej, czyli 2 osób), jak i œciœlejszawspó³praca z beneficjentem nad przedk³adan¹do weryfikacji dokumentacj¹ i organizacjawiêkszej iloœci szkoleñ.

– Znam wnioskodawcê, który w maju br.z³o¿y³ projekt w woj. zachodnioporskim wtamtejszej Instytucji Poœrednicz¹cej. Potygodniu mia³ wynik oceny formalnej, a pomiesi¹cu - wyniki oceny merytorycznej.Albo przyk³ad z naszego podwórka - ostat-nio Departament LRPO blisko 200 wnio-sków sprawdzi³ i oceni³ w dwa miesi¹ce…

- A ile ta Instytucja Poœrednicz¹ca ma osóbdo weryfikacji formalnej, i w jakim to by³o Prio-rytecie, czy by³ to projekt konkursowy czy sys-

dofinansowania przez Zarz¹d WojewództwaLubuskiego nast¹pi³o 16 czerwca br.

W ramach naszych konkursów, które zakoñ-czy³y siê 27 marca br., wp³ynê³o, jak ju¿ wcze-œniej wspomnia³am, ponad 450 wniosków odofinansowanie, czyli wiêcej ni¿ do LRPO. Idodam, i¿ lada moment og³osimy pierwszelisty rankingowe z tej tury konkursów. Takwiêc, mam nadziejê, ¿e zmieœcimy siê w ter-minie i nie bêdzie to 6 miesiêcy, jak niektórzyzak³adaj¹. Mam nadziejê, ¿e ta wiadomoœæucieszy Projektodawców. Ponadto, zgodniez Zasadami wyboru projektów PO KL, Komi-sja Oceny Projektów ma 60 dni na dokonanieweryfikacji, a termin ten mija ok. 20 lipca br.Chcia³abym zauwa¿yæ, ¿e niefortunne jest po-równywanie iloœci wniosków w tak dwóch ró¿-nych programach, które rz¹dz¹ siê zgo³a in-nymi zasadami. Departament wdra¿aj¹cy pro-gram regionalny, czyli LRPO, jest w tej kom-fortowej sytuacji, ¿e sam mo¿e sobie wieleprocedur, zasad uproœciæ i sam je tworzy jakoInstytucja Zarz¹dzaj¹ca, my zaœ (mówiê o De-partamencie Europejskiego Funduszu Spo-³ecznego) jako Instytucja Poœrednicz¹camamy z góry narzucone zasady i niewiele wtym przedmiocie mo¿emy niestety zdzia³aæ.

– Wnioskodawcy skar¿¹ siê te¿ na jakoœæoceny…

FOT.

PAW

E£ S

IAR

KIE

WIC

Z/D

EPA

RTA

MEN

T EF

S

1111111111




przyjête przez asesorów i nie da siê ich rozli-czyæ. Projekt jest ju¿ zrealizowany, a my wrazz beneficjentem stoimy, bo nie mo¿na rozli-czyæ projektu. Tak wiêc, aby takim przypad-kom zapobiegaæ, og³osiliœmy kolejny nabórna asesorów. Jednak tym razem, aby nie po-pe³niæ b³êdu z lat poprzednich, zweryfikowa-liœmy ich wiedzê. Z przeprowadzonego testujasno wynika³o, kto i w jakim zakresie jest wstanie oceniaæ wnioski o dofinansowanie. Wwielu przypadkach asesorzy oceniaj¹cy wpoprzednim okresie wnioski z okreœlonegoPriorytetu i uwa¿aj¹cy siê za znawców z da-nej dziedziny w teœcie nie uzyskali minimumokreœlonego przez Instytucjê Poœrednicz¹c¹.Ponadto, wbrew kr¹¿¹cej opinii, korzystamyz us³ug asesorów, ale zaznaczam, tylko tychsprawdzonych, co do których ocen nie ma¿adnych uwag. Jeœli chodzi o WojewódzkiUrz¹d Pracy, to on w³asnymi si³ami zweryfi-kowa³ wnioski, gdy¿ by³a ich bardzo ma³a iloœæ- 47. Jak wczeœniej wspomnia³am, na dzieñdzisiejszy nie ma opóŸnieñ w weryfikacji wnio-sków o dofinansowanie. Planujemy zakoñczyæweryfikacjê w lipcu br. A co za tym idzie, niemówi³abym o w¹skim gardle, skoro dzia³amyzgodnie z zasadami okreœlonymi dla POKL.W tym temacie nie mamy opóŸnieñ. Taki pro-ces jest d³ugotrwa³y i nie ma znaczenia, czyjest to Program Operacyjny Kapita³ Ludzki czyLubuski Regionalny Program Operacyjny.Projektodawca startuj¹cy w konkursie musimieæ tego œwiadomoœæ i planuj¹c realizacjêprojektu, musi za³o¿yæ realny termin jego re-alizacji.

– Inny problem to wnioski o p³atnoœæ i samep³atnoœci. Co ma zrobiæ Oœrodek PomocySpo³ecznej, który w marcu ubieg³ego rokuz³o¿y³ wniosek w ramach "systemówki",dopiero w wakacje otrzyma³ informacjê ozatwierdzeniu wniosku do realizacji, w li-stopadzie mia³ umowê, a w grudniu pieni¹-dze. Potem z³o¿y³ wniosek o p³atnoœæ, adot¹d - mimo ¿e minê³o pó³ roku - nie otrzy-ma³ ¿adnej informacji zwrotnej dot. tegowniosku. Teraz zastanawia siê, czy w ogólejest sens sk³adaæ kolejny projekt, mimo ¿epieni¹dze ma w³aœciwie przyznane…

– A zadam przekorne pytanie - a ile razy sk³a-da³ i poprawia³ ten wniosek o dofinansowa-nie? Bêd¹c opiekunem merytorycznym, wtym, jak i w zesz³ym roku, z rêk¹ na sercumogê powiedzieæ, i¿ jeden z OPS sk³ada³ 6razy wniosek i dopiero za siódmym razem by³prawid³owy i mog³am go zaakceptowaæ. Za-znaczam, ¿e dzia³o siê to w tym roku, czyli nieby³ to beneficjent, który po raz pierwszy wy-pe³nia³ wniosek w generatorze… Ta sama sy-tuacja dotyczy równie¿ wniosków o p³atnoœæ.Mog³oby siê wydawaæ, i¿ zmiana zasad rozli-czania w obecnym okresie programowania,czyli minimum dokumentów, za³¹czników,kserokopii faktur przyczyni siê do szybszej ak-

ceptacji wniosków. Jednak rzeczywistoœæ imoje przeœwiadczenie, ¿e tak bêdzie, nieste-ty, nie sprawdzi³y siê. Pamiêtam, jak na jed-nym spotkaniu w Ministerstwie Rozwoju Re-gionalnego ustalaliœmy zasady rozliczania, ija sama sta³am na stanowisku, ¿e to uspraw-ni system przep³ywu œrodków, akceptacjiwniosków o p³atnoœæ. Ju¿ teraz wiem, ¿e tosiê nie sprawdzi³o i czêsto zastanawiam siê,czy nie lepiej by³o za³¹czaæ dokumenty Ÿró-d³owe. Mogê jedynie powiedzieæ, i¿ w tym te-macie Beneficjenci bardzo mnie zawiedli, bob³êdy, które pope³niaj¹, bior¹ siê z braku we-wnêtrznej kontroli dokumentów u beneficjen-ta. Bo jak inaczej wyt³umaczyæ fakt braku spój-noœci danych wskazanych we wniosku o p³at-noœæ z wyci¹giem bankowym, np. w datachzap³aty. Jednak ja z natury jestem optymistk¹i mam nadziejê, ¿e i z tym sobie poradzimy. Zpewnoœci¹, zdecydowanie czêœciej, a przedewszystkim osobiœcie, bêdziemy wspó³praco-waæ z beneficjentami przy sporz¹dzaniu wnio-sku o p³atnoœæ. Zmierzam do tego, aby opie-kun projektów wspó³pracowa³ z beneficjen-tem nad prawid³owoœci¹ sporz¹dzanego do-kumentu tak, aby projektodawca nie zosta³sam i mia³ w nas oparcie. Wracaj¹c do pyta-nia, to nie chcia³abym w jakikolwiek sposóbodnosiæ siê, tego co by³o w zesz³ym roku.Mamy now¹ rzeczywistoœæ i w niej musimydzia³aæ. Mogê jedynie powiedzieæ, ¿e uspraw-nienia, które bêd¹ wdra¿ane, wymagaj¹ cza-su. I efekty nie bêd¹ widoczne ju¿ dzisiaj i te-raz, ale w niedalekiej przysz³oœci z pewno-œci¹.

Dzisiaj (22.06.2009 - dop. JS) by³am naKonwencie Wójtów, Burmistrzów i Prezy-dentów województwa lubuskiego, gdzie spo-tka³am siê z zarzutami uczestników, ¿eOœrodki Pomocy Spo³ecznej musz¹ d³ugoczekaæ na dofinansowanie, na zawarcie anek-sów. I zaczê³am zastanawiaæ siê, czy faktycz-nie tak jest, ¿e Departament jest niewydolny.Ale po krótkiej analizie faktów, jakie maj¹miejsce, dosz³am do wniosku, i¿ mo¿e jed-nak wina le¿y po dwóch stronach. Bo jakwyt³umaczyæ 6-8-krotne sk³adanie wnioskuo dofinansowanie przez jednostkê na pro-jekt systemowy?? I, niestety, w œlad za tymid¹ opóŸnienia w zawieraniu aneksów czy wkonsekwencji w wyp³acie œrodków. Jednakby³abym niesprawiedliwa, gdybym stwierdzi-³a, ze wina le¿y tylko po stronie projektodaw-cy. I tu uderzê siê w pierœ i powiem, ¿e rów-nie¿ s³aboœæ systemu wdra¿ania w Instytu-cji Poœrednicz¹cej przyczynia siê do opóŸ-nieñ. Jednak, jak ju¿ wspomnia³am, wpro-wadzane s¹ zmiany, które maj¹ skutkowaælepsz¹ i sprawniejsz¹ obs³ug¹ beneficjentów.

– Jakie zadania widzi Pani w tej kwestiidla ROEF-sów?

– Przede wszystkim, zgodnie z za³o¿enia-mi, ROEFS-y maj¹ za zadanie dzia³aæ w

obszarach, które nie do koñca wpisuj¹ siêw zakres urzêdów, takich jak animacja czydoradztwo indywidualne. Ponadto, chcia-³abym, aby by³ to partner, który wspoma-ga³by naszych beneficjentów w ka¿dejp³aszczyŸnie - czy to przy pisaniu wnio-sków o dofinansowanie, czy sporz¹dzaniuwniosków o p³atnoœæ. Mia³yby s³u¿yæ po-moc¹ beneficjentom w ka¿dej sytuacji i wró¿nych formach - czy to szkoleniowej, czyte¿ doradczej. Czyli realizowaæ dzia³ania,inicjatywy, które przyczyni¹ siê do wiêk-szego zainteresowania Europejskim Fun-duszem Spo³ecznym i szybszym wydatko-waniem œrodków unijnych.

– Wkrótce czeka nas dyskusja nad pla-nami dzia³añ na 2010 r. Jaki jest Panipogl¹d na wprowadzenie ograniczeñ, byo œrodki zapisane w naszym komponen-cie regionalnym PO KL mog³y siê staraætylko lubuskie podmioty? Pani poprzed-nik na stanowisku dyrektorskim by³ prze-ciw, powtarzaj¹c, ¿e liczy siê dobry pro-jekt, a nie pochodzenie wnioskodawcy.

– Tylko lubuskie podmioty?? Ciekawi mnie,kto wpad³ na ten pomys³? Bo jak dobrzewiem, to jest to niedopuszczalne. Jednym zograniczeñ ma byæ jeden z³o¿ony wniosekna jedn¹ rundê konkursow¹ i to chcieliby-œmy utrzymaæ, a co do powy¿szego, to zgo-dzê siê z Panem Rados³awem Flügelem, podwarunkiem i tylko pod tym warunkiem, ¿ejest to naprawdê dobry projekt, zgodny z za-³o¿eniami i planami rozwoju województwalubuskiego i bêdzie s³u¿y³ nam, Lubuszanom.

Przyk³adem projektów, których wybór, wed³ugmnie, mo¿e budziæ w¹tpliwoœæ, niech bêd¹choæby ró¿nego rodzaju projekty badawcze,których ostatnio jest du¿a iloœæ, gdzie firmaspoza województwa (zaznaczam nie ma obo-wi¹zku posiadania biura na terenie wojewódz-twa) pragnie przeprowadziæ badanie bez wie-dzy, czy ono jest faktycznie przydatne i czybêdzie ktoœ z niego korzysta³. Firma ma œwiet-nie napisany projekt i oceniaj¹cy (cz³onek Ko-misji Oceny Projektów) nie ma ¿adnych uwag,ale jednak powstaj¹ w¹tpliwoœci, czy oby napewno taki raport czy badanie znajdzie od-biorcê. Na etapie oceny wniosku o dofinan-sowanie, mo¿na wpisaæ wszystko, np. to ¿epo przeprowadzonej analizie rynku istniejetaka potrzeba itd. W koñcu papier przyjmiewiele. Jednak, jak to bêdzie w przysz³oœci, tegonikt nie wie. Czy rzeczywiœcie po realizacji pro-jektu znajdzie siê odbiorca produktu?? I turodzi siê w¹tpliwoœæ, jak oceniæ taki projekt,który spe³nia wszystkie wymogi i nie ma ¿ad-nych przeciwwskazañ, aby nie uzyska³ dofi-nansowania. Bo przecie¿ na podstawie w¹t-pliwoœci oceniaj¹cego nie mo¿na nisko oce-niæ projektu.

Rozmawia³ Jakub Sakrajda

1212121212


Z E S P Ó £ R E G I O N A L N E G O O Œ R O D K A E F S W Z I E L O N E J G Ó R Z E

1313131313


C H O Æ W K U C H N I S P Ê D Z I £ Y C A £ E L A T A , W I E L E R Z E C Z Y B Y £ O D L A N I C H N O W O Œ C I ¥„My s¹ baby do garów” – Artur Matyszczyk

My s¹baby do garów

Artur MatyszczykArtur MatyszczykArtur MatyszczykArtur MatyszczykArtur Matyszczyk

Dlaczego kawê trzeba trzymaæ w lodówce i nie warto wylewaæ wody po ziem-niakach, bo jest dobra na sos? I ¿e kotlet siê ró¿ni od ch³opa, bo siê go pieœci,¿eby... siê nie rozklei³. Tego wszystkiego, oraz du¿o, du¿o wiêcej dowiedzia-

³y siê panie z Gêstowic i Maszewa.

Szczêœliwa trzynastka kobiet, którewziê³y udzia³ w projekcie pt. „Profesjo-nalna gospodyni”. Napisali go i zrealizo-wali przedstawiciele Zak³adu Doskonale-nia Zawodowego w Zielonej Górze. W ra-mach projektu panie m.in. pichci³y orazuczy³y siê kuchenno-pokojowego savoirvivre`u.

A inne teraz ¿a³uj¹A inne teraz ¿a³uj¹A inne teraz ¿a³uj¹A inne teraz ¿a³uj¹A inne teraz ¿a³uj¹- ¯e co, mamy siê wstydziæ, ¿e do garów¿eœmy siê szkoli³y? A gdzie tam. My s¹baby do garów - panie zgodnym chóremstwierdzi³y podczas ostatniego praktycz-nego spotkania w gospodarstwie agrotu-rystycznym w BrzeŸnicy.

Dla wiêkszoœci gospodyñ szkolenieby³o pierwszym w ¿yciu. - Niektóre ko-

Mog¹ dorabiaæMog¹ dorabiaæMog¹ dorabiaæMog¹ dorabiaæMog¹ dorabiaæna weselachna weselachna weselachna weselachna weselach

Sk¹d w ogóle wzi¹³ siê pomys³ na reali-zacjê projektu? Okazuje siê, ¿e wszystko zaspraw¹... samych pañ, które raz po raz su-szy³y g³owê wójtowi i prosi³y o coœ, co po-zwoli im rozwin¹æ skrzyd³a. Wójt Dariusz Ja-rociñski z kolei rzuci³ has³o do ZDZ-u. I takw³aœnie szkolenie sta³o siê faktem. - Sto pro-cent tych pañ nigdy w ¿yciu nie bra³o udzia³uw tego typu przedsiêwziêciu. Tak naprawdêpierwszy raz wysz³y z domów. Specjalnie na-wet w ten sposób u³o¿yliœmy program, ¿ebyzobaczy³y jak pracuje siê w innych miejscach- dodaje Dorota Staniuszko z ZDZ-u.

Oprócz praktycznych zajêæ kuchennych,panie mia³y zajêcia m.in. z psychologiem, atak¿e doradc¹ zawodowym. - Po tym szkole-niu sta³y siê nie tylko doskonalszymi gospo-dyniami. Maj¹ pe³ne podstawy do tego, ¿ebyna przyk³ad za³o¿yæ w³asn¹ firm¹ cateringow¹albo dorabiaæ sobie na weselach czy chrztach- podsumowuje Staniuszko.

Gospodynie maj¹ teraz nadziejê, ¿e naprojekcie „do garów” siê nie skoñczy. - Tro-chê ¿eœmy w tych kuchniach przybra³y na wa-dze. Teraz by siê przyda³o jakieœ szkolenie z...fitnessu - ju¿ proponuje Lidka.

Autor jest dziennikarzem„Gazety Lubuskiej”.

le¿anki nie chcia³y siê zapisaæ, bo mówi-³y, ¿e o gotowaniu wszystko wiedz¹. Te-raz ¿a³uj¹. A myœmy siê na przyk³ad do-wiedzia³y, ¿e nie warto wylewaæ wody pogotowanych ziemniakach, bo siê nadajeidealnie do sosu. A kawê trzeba trzymaæw lodówce, to zachowa aromat. No i ko-tleta trzeba dobrze wypieœciæ, to wtedysiê nie rozklei. Inaczej ni¿ z ch³opem -uœmiecha siê Maria.

Oprócz nauki, na ka¿dych zajêciachdominowa³a zabawa. Panie szczerze przy-znaj¹, ¿e choæ w kuchni spêdzi³y ca³e lata,wiele rzeczy by³o dla nich nowoœci¹. - Na-uczy³yœmy siê, ¿e przy garach nie trzebastaæ godzinami. Tak mo¿na sobie pracêw kuchni u³o¿yæ, ¿eby potrawy by³y szyb-kie, ale i smakowa³y jak trzeba - dodajeHonorata.

UNIA UMO¯LIWI£A SZKOLENIEPrzygotowany przez Zak³ad DoskonaleniaZawodowego w Zielonej Górze projekt „Pro-fesjonalna gospodyni” sfinansowany zosta³przez Europejski Fundusz Spo³eczny w ra-mach PO KL Dzia³anie 6.3 Inicjatywy lokal-ne na rzecz podnoszenia poziomu aktyw-noœci zawodowej na obszarach wiejskich.To jedno z tych dzia³añ, które, niestety, ciesz¹siê najmniejszym powodzeniem wœród pro-jektodawców.

1414141414


Uwierzyliœmyw siebie

jekty: Przystanek Mi³aków i S – NowosolskaNiezale¿noœæ. Oba realizowane by³y w ra-mach programu „M³odzie¿ w dzia³aniu”.

Stowarzyszenie Edukacyjne „Spo¿yw-czak”, które powsta³o przy Zespole Szkó³Ponadgimnazjalnych nr 4 w Nowej Soli,chce wzbogaciæ ofertê edukacyjn¹, inicjo-waæ wymianê m³odzie¿y. A moje stowarzy-szenie zamierza z kolei zaj¹æ siê „zapo-mnian¹” grup¹ 50-latków. Od doradcówdowiedzieliœmy siê, ¿e te wszystkie dzia³a-nia s¹ jak najbardziej mo¿liwe. Mówiliœmyim, jakie mamy pomys³y, a oni nam z jakie-go priorytetu mo¿na je sfinansowaæ.

Jeœli nie teraz,Jeœli nie teraz,Jeœli nie teraz,Jeœli nie teraz,Jeœli nie teraz,to kiedy?to kiedy?to kiedy?to kiedy?to kiedy?

Spotkanie to by³ dopiero pocz¹tekwspólnych dzia³añ. Pisany wniosek mo-¿emy konsultowaæ z doradcami z ROEFS-u na bie¿¹co. Tak w³aœnie robi moje sto-warzyszenie. Wszystkie trzy organizacjestwierdzi³y, ¿e spotkania powinny byæczêstsze. ̄ adne szkolenie nie da i nie dajetyle, co doradztwo. Indywidualna rozmo-wa, sta³y kontakt - to wielkie plusy. I zni-kaj¹ powoli obawy, ¿e stowarzyszenia nieporadz¹ sobie z EFS.

Kochani, korzystajcie z doradztwa Re-gionalnego Oœrodka Europejskiego Fundu-szu Spo³ecznego w Zielonej Górze. Bo je-œli nie teraz, to kiedy?

¯ A D N E S Z K O L E N I E N I E D A I N I E D A J E T Y L E , C O D O R A D Z T W O W R A M A C H R O E F S - U„Uwierzyliœmy w siebie” – Tomasz Zygmuntowicz

TTTTTomasz Zygmuntowiczomasz Zygmuntowiczomasz Zygmuntowiczomasz Zygmuntowiczomasz Zygmuntowicz

Czy napisanie i realizacja projektu finansowanego ze œrodków EuropejskiegoFunduszu Spo³ecznego to „wy¿sza szko³a jazdy” dla stowarzyszeñ? Liczymy,¿e z pomoc¹ Regionalnego Oœrodka EFS w Zielonej Górze nie bêdzie to takie

skomplikowane.

Czy ma³e organizacje pozarz¹dowemog¹ podo³aæ temu wyzwaniu? To pyta-nie ci¹gle nas nurtuje. Nas - czyli cz³on-ków Stowarzyszenia na Rzecz RozwojuGminy Kolsko.

Postanowiliœmy skorzystaæ z pomocydoradców z Regionalnego Oœrodka Euro-pejskiego Funduszu Spo³ecznego w Zie-lonej Górze. Do Kolska przyjecha³o ichdwóch – £ukasz Laska i Oskar Mielcarek.Wraz z nami z ich pomocy postanowi³yskorzystaæ dwie nowosolskie organizacje- Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych „Qu-est” oraz Stowarzyszenie Edukacyjne„Spo¿ywczak”.

Nie taki EFS strasznyNie taki EFS strasznyNie taki EFS strasznyNie taki EFS strasznyNie taki EFS strasznyWszyscy mamy obawy przed pisa-

niem wniosków o dofinansowanie z EFS-u. Chyba najwiêksz¹ i wspóln¹ obaw¹jest ta, czy podo³amy ca³emu procesowitworzenia, prowadzenia i rozliczenia pro-

jektu. Nie maj¹c licznej kadry, ciê¿ko jestzrealizowaæ jakiekolwiek przedsiêwziê-cie.

Ale podczas spotkania doradcy przeko-nywali nas, ¿e wcale tak nie musi byæ. Mó-wili o ma³ych projektach, te w³aœnie adreso-wane s¹ do ma³ych organizacji. Co najwa¿-niejsze, krok po kroku przeanalizowaliœmybudowê wniosku. Nie zdawaliœmy sobiesprawy, jak wiele wa¿nych kwestii trzeba wnim zawrzeæ. Byliœmy mile zaskoczeni, ¿edoradcy maj¹ do ka¿dego z nas indywidual-ne podejœcie. W ci¹gu tych kilku godzin do-wiedzieliœmy siê od nich wiêcej o KapitaleLudzkim, ni¿ z instrukcji wype³niania wnio-sku i Internetu razem wziêtych. Zarówno my,czyli Stowarzyszenie Na Rzecz RozwojuGminy Kolsko i wymienione dwa nowosol-skie stowarzyszenia – wszyscy mamy am-bitne plany. SIT „Quest”, które skupia m.in.artystów, dziennikarzy - celuje w m³odychludzi, chce pomagaæ w podejmowaniu wa¿-nych ¿yciowych wyborów. To stowarzysze-nie ma na swoim koncie dwa niezwyk³e pro-

- pomocy lokalnego anima-tora - promuje lokalne ini-cjatywy, wspiera liderówspo³ecznoœci lokalnej, na-mawia i wskazuje mo¿liwo-œci wspó³pracy pomiêdzyró¿nymi partnerami, akty-wizuje spo³ecznoœæ lokaln¹,inspiruje w zakresie kre-owania pomys³ów na dobreprojekty oraz wspiera w za-kresie diagnozowania po-trzeb i tworzenia planówdzia³ania.

JAK SKORZYSTAÆ Z POMOCYDORADCY LUB ANIMATORA?

W ramach RegionalnegoOœrodka EFS w Zielonej Górzemo¿esz skorzystaæ z:

- bezp³atnej pomocy dorad-cy - doradza projektodaw-com, którzy planuj¹ z³o¿yæwniosek do EFS, albo ju¿otrzymali dotacjê i potrze-buj¹ wsparcia w zakresiewdra¿ania, zarz¹dzania i roz-liczania projektów,

Na Wasze ¿yczenie doradca orazanimator dojad¹ do wskazanejinstytucji na terenie powiatów:zielonogórskiego, nowosolskie-go, wschowskiego, ¿arskiego,¿agañskiego, kroœnieñskiego iœwiebodziñskiego. Z naszymikonsultantami mo¿na umówiæsiê, dzwoni¹c pod numer tel.068 459 33 35 w godzinach od8.00 do 16.00.

Konsultacje mog¹ mieæ charak-ter indywidualny lub grupowy.

(as)

TTTTTomaszomaszomaszomaszomaszZygmuntowiczZygmuntowiczZygmuntowiczZygmuntowiczZygmuntowiczDzia³acz Stowarzy-szenia Na RzeczRozwoju GminyKolsko.

FOT.

AR

CH

IWU

M A

UTO

RA

1515151515


Od 1 kwietnia br. mamy nowy system realizacji Programu Operacyjnego Ka-pita³ Ludzki. Co te zmiany oznaczaj¹ dla projektodawców i jaki bêd¹ mia³ywp³yw na ich projekty?

W zwi¹zku ze zmianami w „SystemieRealizacji Programu Operacyjnego Kapita³Ludzki 2007-2013” w ca³ym kraju dosz³odo zawieszenia tegorocznych konkursówotwartych na sk³adanie wniosków o dofi-nansowanie projektów ze œrodków EFS wramach PO KL. Wszelkie zmiany zaczê³yobowi¹zywaæ od 1 kwietnia 2009 r. i od-nosz¹ siê do konkursów, których wznowie-nie zaplanowano w naszym województwiena lipiec 2009 r. Kluczowym pytaniem, którew tej chwili siê pojawia, jest to, co te zmia-ny oznaczaj¹ dla projektodawców i jaki bêd¹mia³y wp³yw na ich projekty?

1.1.1.1.1. Jedn¹ ze zmian, która niew¹tpliwie u³a-twi projektodawcom/wnioskodawcomaplikowanie o œrodki z EFS, jest mo¿liwoœæuzupe³nienia lub poprawienia z³o¿onegowniosku o dofinansowanie, pod warun-kiem, ¿e nie zmieni siê przy tym suma kon-trolna wniosku. Instytucja Zarz¹dzaj¹ca POKL dopuszcza np. z³o¿enie brakuj¹cegopodpisu czy te¿ piecz¹tki we wniosku, któ-rych brak skutkowa³ wczeœniej odrzuce-niem projektu ju¿ na etapie oceny formal-nej. Szczegó³owe warunki w zakresie uzu-pe³nienia ewentualnych braków formal-nych okreœli Instytucja Organizuj¹ca Kon-kurs (IOK). Nale¿y jednak pamiêtaæ, i¿ po-stêpowanie takie skutkuje wyd³u¿eniemprocesu oceny (po uzupe³nieniu brakówformalnych wniosek o dofinansowanieprojektu jest kierowany do ponownej oce-ny formalnej).

2.2.2.2.2. W znowelizowanych „Zasadach wybo-ru projektów w ramach PO KL” doprecyzo-wano terminy oceny formalnej i merytorycz-nej wniosków o dofinansowanie. W przy-padku projektodawców sk³adaj¹cych pro-jekty na konkursy otwarte termin ocenymerytorycznej zale¿ny jest od liczby wnio-

sków ocenianych na danym posiedzeniuKOP. W przypadku oceniania od 1 do 100wniosków ocena nie mo¿e trwaæ d³u¿ej ni¿20 dni, 101 do 200 - nie d³u¿ej ni¿ 40 dni, aw przypadku 201 do 300 nie d³u¿ej ni¿ 60.Przy ka¿dym kolejnym wzroœcie liczbywniosków o 100 -termin mo¿e zostaæwyd³u¿ony o kolejne20 dni. Je¿eli doda-my do tego zobowi¹-zanie IOK do za-mieszczania na swo-jej stronie interneto-wej harmonogramuprzeprowadzania ko-lejnych etapów oce-ny wniosków, tozmiany te przyczyni¹siê do zwiêkszeniaprzejrzystoœci proce-su wyboru projek-tów. W przypadkukonkursów otwar-tych, harmonogramzawieraj¹cy te infor-macje musi byæ za-mieszczony w termi-nie 10 dni od daty za-koñczenia danej run-dy konkursowej. No-woœci¹ dotycz¹c¹procedury wyboruprojektów sk³ada-nych na Dzia³ania6.3, 7.3 i 9.5 bêdziemo¿liwoœæ ocenyprojektu tylko przezjednego oceniaj¹ce-go na etapie ocenymerytorycznej, o ileIOK dopuœci tak¹mo¿liwoœæ.

3.3.3.3.3. Kolejna zmiana zasad wyboru projek-tów dotyczy procedury odwo³awczej. Doobowi¹zuj¹cej dotychczas mo¿liwoœci z³o-¿enia protestu do IP oraz odwo³ania do IZwprowadzono mo¿liwoœæ odwo³ania siê dow³aœciwego wojewódzkiego s¹du admini-stracyjnego. Ta druga opcja mo¿liwa bêdziejednak dopiero po otrzymaniu negatywne-go wyniku procedury odwo³awczej od IPoraz IZ i podlegaæ bêdzie op³acie s¹dowej.

4. 4. 4. 4. 4. Obecnie opraco-wywany wniosek na-le¿y wype³niæ w Ge-neratorze WnioskówAplikacyjnych (GWA)w nowej wersji 4.3,poprzednio by³a towersja 3.2. Niestety,obecnie dostêpnajest jedynie wersjaon-line GWA, która,jak wynika z dotych-czasowych doœwiad-czeñ, nie nale¿y donajbardziej stabil-nych i mo¿e sprawiaæpewne problemyprzy wprowadzaniudanych, a w szcze-gólnoœci podczasprocesu zapisu wnio-sku. Jest on dostêp-ny na stronie http://www.generatorwnio-skow.efs.gov.pl. Je-¿eli projektodawcaposiada wniosek na-pisany w poprzedniejwersji GWA, bez pro-blemu mo¿e go aktu-alizowaæ do nowejwersji, wgrywaj¹c godo nowego genera-tora. W nowym GWAdodano mo¿liwoœæobs³ugi projektów

„Pamiêtaj o nowych przepisach” – Oskar Mielcarek, £ukasz Laska

Pamiêtajo nowych przepisach

Oskar Mielcarek, £ukasz LaskaOskar Mielcarek, £ukasz LaskaOskar Mielcarek, £ukasz LaskaOskar Mielcarek, £ukasz LaskaOskar Mielcarek, £ukasz Laska

Przed prac¹na projektemsk³adanym doPO KL jako lek-turê obowi¹z-kow¹ nale¿ypotraktowaæporadnik „Za-sada równoœciszans kobiet imê¿czyzn wprojektach Pro-gramu Opera-cyjnego Kapi-ta³ Ludzki” jeston dostêpnym.in. na stroniewww.efs.lubu-skie.pl.

S T A R A S Z S I Ê O D O F I N A N S O W A N I E Z E F S ? P I S Z ¥ C P R O J E K T…

1616161616


S T A R A S Z S I Ê O D O F I N A N S O W A N I E Z E F S ? P I S Z ¥ C P R O J E K T…

7.7.7.7.7. Ponadto w przypadku wyboru partne-rów nale¿y pamiêtaæ o stosowaniu trybuprzewidzianego w art. 28a w ustawie z dnia6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzeniapolityki rozwoju (zmiana wprowadzonaustaw¹ z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianieniektórych ustaw w zwi¹zku z wdra¿aniemfunduszy strukturalnych i Funduszu Spój-noœci (Dz. U. Nr 216, poz. 1370).

8. 8. 8. 8. 8. Znaczne u³atwienie dla projektodawcówstanowi „Podrêcznik przygotowywaniawniosków o dofinansowanie projektów wramach PO KL” z 1 kwietnia 2009 r., ³¹cz¹-cy w sobie dotychczasowy „Przewodnik po

kryteriach wyboru projektów w ramach POKL” oraz instrukcjê GWA. W nowym pod-rêczniku jednoznacznie okreœlono, gdziemaj¹ znajdowaæ siê zapisy mówi¹ce o war-toœci dodanej projektu. Do tej pory mia³aona wynikaæ jedynie z ogólnych zapisów wpunktach 3.1, 3.3 i 3.4 wniosku o dofi-nansowanie. Obecnie równie¿ bêdzie wy-nikaæ z treœci wniosku, jednak nale¿y j¹ do-datkowo opisaæ w punkcie 3.4 wniosku.

9.9.9.9.9. Wa¿n¹ zmian¹ jest równie¿ doprecy-zowanie zapisów dotycz¹cych cross-fi-nancingu. Uzasadnione zakupy na po-trzeby projektu rzeczy o wartoœci jed-nostkowej powy¿ej 350 z³ bêd¹ siê kwa-lifikowa³y do tej kategorii (w przypadkumebli - stanowiæ bêd¹ cross-financingniezale¿nie od swojej wartoœci). W takimprzypadku nale¿y przy danej pozycjiszczegó³owego bud¿etu w kolumniecross-financing zaznaczyæ wariant „TAK”oraz w polu „Uzasadnienie dla cross-fi-nancingu i kosztów poœrednich” wyczer-puj¹co uzasadniæ koniecznoœæ (niezbêd-noœæ) wydatku dla prawid³owej realiza-cji projektu.

OskarOskarOskarOskarOskarMielcarekMielcarekMielcarekMielcarekMielcarekAnimator lokalny wRegionalnymOœrodku Europejskie-go FunduszuSpo³ecznego wZielonej Górze.

£ukasz£ukasz£ukasz£ukasz£ukaszLaskaLaskaLaskaLaskaLaskaDoradca kluczowy wRegionalnymOœrodku Europejskie-go FunduszuSpo³ecznego wZielonej Górze

1010101010..... Wœród wa¿niejszych zmian, z jaki-mi beneficjenci bêd¹ musieli siê zmierzyæ,sk³adaj¹c wnioski w konkursach po 1kwietnia 2009 r., bêdzie zastosowaniepodczas tworzenia projektu nowych wy-tycznych odnosz¹cych siê do zasady rów-noœci szans kobiet i mê¿czyzn. Równoœæszans jako jedna z fundamentalnych za-sad EFS wynika bezpoœrednio z zapisówTraktatu Amsterdamskiego. Dotychczaspowy¿sze wytyczne by³y niedookreœlone.Pracuj¹c nad projektem wystarczy³o za-wrzeæ w jego treœci zapis, i¿ „projekt jestzgodny z polityk¹ równych szans, w tymrównoœci p³ci”. Po 1 kwietnia br. ta sytu-

acja ulega zmianie - niezbêdny jest jasnowskazany standard minimum odnosz¹cysiê do zasad równoœciowych. Jego spe³-nienie jest oceniane w Karcie Oceny Me-rytorycznej wniosku. Brak spe³nienia tegostandardu uniemo¿liwia pozytywn¹ oce-nê wniosku i rekomendowanie go do re-alizacji - skutkuje odrzuceniem wnioskuze wzglêdu na niespe³nienie kryteriów ho-ryzontalnych na pierwszym etapie ocenymerytorycznej. Równoœæ p³ci nale¿y braæpod uwagê przy opracowywaniu ka¿de-go z elementów opisowych wniosku odcelu projektu 3.1 do potencja³u projekto-dawcy 3.5. W punkcie 3.1 wniosku - celprojektu, dane statystyczne wykorzysty-wane do analizy problemu musz¹ (je¿elijest to mo¿liwe) uwzglêdniaæ podzia³ nakobiety i mê¿czyzn K/M. Analizuj¹c pro-blem g³ówny, nale¿y braæ pod uwagê sy-tuacjê K/M, bariery równoœci p³ci, któreich dotycz¹. Dotyczy to takich kwestii jakró¿nica w p³acach, przemoc ze wzglêduna p³eæ, niski udzia³ mê¿czyzn w wype³-nianiu obowi¹zków domowych, stereoty-py p³ci itp. Diagnoza problemów musimieæ bezpoœrednie prze³o¿enie na formu-³owane cele projektowe i byæ spójna zprzynajmniej jednym celem strategicz-nym równoœci p³ci, do których zalicza-my:

a. Równ¹ niezale¿noœæ ekonomiczn¹ ko-biet i mê¿czyzn

b. Godzenie ¿ycia zawodowego i prywat-nego

c. Równy udzia³ w podejmowaniu decyzjid. Eliminacjê przemocy ze wzglêdu na p³eæe. Eliminacjê stereotypów p³ci.

W ca³ej treœci projektu nale¿y unikaæokreœleñ, które nie odnosz¹ siê do p³ci -takich jak okreœlenie „BO” i wskazuj¹-cych tylko na jedn¹ p³eæ. Zamiast tegopowinno siê stosowaæ jednoczeœnie,

ponadnarodowych i innowacyjnych. Zwiêk-szono w czêœci opisowej wniosku liczbêznaków z 18 000 do 20 000 lub 30 000 wzale¿noœci od wybranego dzia³ania (np. 30000 dla dzia³ania 6.2).

5.5.5.5.5. W formularzu wniosku aplikacyjnegozrezygnowano z pozycji „koszty persone-lu” w bud¿ecie ogólnym projektu (które dotej pory nale¿a³o samodzielnie zliczaæ) orazz pozycji „zaanga¿owany personel” w har-monogramie.

6.6.6.6.6. W przypadku projektów sk³adanych wpartnerstwie - wniosek o dofinansowaniejest podpisywany przez wszystkie stronypartnerstwa (pojawia siê osobna rubryka zmiejscem na oœwiadczenie osoby reprezen-tuj¹cej partnera projektu). Nale¿y pamiêtaæo zawarciu umowy partnerskiej ju¿ na eta-pie przygotowywania wniosku o dofinan-sowanie (umowa partnerska bêdzie wyma-gana jako za³¹cznik do umowy o dofinan-sowanie projektu; brak umowy partnerskiejmo¿e byæ powodem dla IOK do odst¹pie-nia od zawarcia umowy z potencjalnym be-neficjentem).

1717171717


S T A R A S Z S I Ê O D O F I N A N S O W A N I E Z E F S ? P I S Z ¥ C P R O J E K T…„Pamiêtaj o nowych przepisach” – Oskar Mielcarek, £ukasz Laska

1818181818


S T A R A S Z S I Ê O D O F I N A N S O W A N I E Z E F S ? P I S Z ¥ C P R O J E K T…„Pamiêtaj o nowych przepisach” – Oskar Mielcarek, £ukasz Laska

obok siebie, okreœlenia np. „uczestnik iuczestniczka szkolenia”, „kobieta/mê¿-czyzna” itp. W punkcie 3.2 wniosku -„grupy docelowe”, nale¿y wskazaæ ilo-œciowy udzia³ kobiet i mê¿czyzn w pro-jekcie zgodny ze zró¿nicowan¹ sytuacj¹kobiet i mê¿czyzn opisan¹ w pkt. 3.1wniosku, i wspieraæ grupê znajduj¹c¹ siêw gorszym po³o¿eniu. Charakteryzuj¹cgrupê docelow¹, nale¿y oddzielnie opi-saæ i przeanalizowaæ sytuacjê obu grupi wzi¹æ to pod uwagê przy okreœlaniukryteriów rekrutacji. Jednoczeœnie nale-¿y jasno powiedzieæ, i¿ nic nie stoi naprzeszkodzie, aby projekt by³ skierowa-ny tylko do jednej p³ci, je¿eli z analizywynika, ¿e problemy dotycz¹ w g³ównejmierze jednej z nich. Za stwierdzeniamiodnoœnie pe³nej dostêpnoœci dzia³añprojektowych dla danej p³ci i brakiemdyskryminacji, musz¹ iœæ gotowe rozwi¹-zania. Dzia³ania projektu (pkt. 3.3 wnio-sku) nie mog¹ utrwalaæ stereotypów p³ci.Przyk³adowo szkolenia dla bezrobotnychkobiet takie jak: krawiectwo, florystyka,a dla mê¿czyzn - szkolenia budowlane,utrwalaj¹ segregacjê na rynku pracy izmuszaj¹ kobiety do pracy w zawodachniskop³atnych. Nie mo¿na dopuœciæ dosytuacji, gdy z analizy problemu grupydocelowej wynika na przyk³ad, ¿e kobie-ty nie podnosz¹ swoich kompetencji zewzglêdu na opiekê nad dzieæmi, a my wzadaniach nie zaoferujemy im opieki nadosobami zale¿nymi. W kontekœcie czê-œci 3.4 wniosku - „rezultaty” nale¿y takje zaplanowaæ, aby wynika³y z celów idzia³añ tworzonych w kontekœcie rów-noœci szans kobiet i mê¿czyzn. Rezulta-ty nale¿y okreœliæ tak, ¿eby mo¿na by³osiê zorientowaæ, które i w jaki stopniudotycz¹ kobiet i mê¿czyzn. Osoba oce-niaj¹ca projekt nie powinna mieæ ¿ad-nych problemów z rozstrzygniêciem, czyosi¹gniêcie zaplanowanych rezultatówprzyczyni siê do poprawy grup znajdu-j¹cych siê w gorszym po³o¿eniu. Opisu-j¹c zarz¹dzanie projektem, czyli punkt3.5 wniosku, projektodawca powinienwskazaæ na posiadan¹ wiedzê odnoœnieproblematyki równoœci p³ci. Projekto-dawca powinien w³¹czyæ przedstawicie-li i przedstawicielki grup docelowych wplanowanie, realizacjê i ewaluacjê pro-jektu poprzez konsultacje, badanie po-trzeb. Je¿eli w ramach dzia³añ projekto-wych planowane jest powo³anie wszel-kiego rodzaju komisji: rekrutacyjnych,steruj¹cych, oceny biznes planów itp.,projektodawca powinien zapewniæ wnich równe uczestnictwo dla kobiet imê¿czyzn. Bud¿et projektu powinien za-wieraæ zapisane œrodki na dzia³ania rów-

noœciowe. Projekt zawieraj¹cy wszystkiewy¿ej wymienione elementy by³by ide-alny. Aby uzyskaæ rekomendacjê do do-finansowania z Europejskiego FunduszuSpo³ecznego na projekty sk³adane dokonkursów og³oszonych po 1 kwietnia2009 r., nale¿y spe³niæ standard mini-mum odnoœnie równoœci p³ci. Standardjest spe³niony w przypadku pozytywnejodpowiedzi na dwa z szeœciu pytañ znaj-duj¹cych siê w merytorycznej karcie oce-ny projektu. Oto one:

a. Czy uzasadnienie potrzeby realizacjiprojektu zawiera analizê sytuacji ko-biet i mê¿czyzn, która wskazuje na nie-równoœci ze wzglêdu na p³eæ? (punkt3.1 wniosku o dofinansowanie)

b. Czy analiza sytuacji kobiet i mê¿czyznzawarta w uzasadnieniu potrzeby re-alizacji projektu zawiera dane iloœcio-we, które wskazuj¹ na brak istniej¹-cych nierównoœci w obszarze proble-mowym projektu? (punkt 3.1 wnioskuo dofinansowanie)

c. Dane w podziale na p³eæ u¿yte w uza-sadnieniu potrzeby realizacji projektudotycz¹ zasiêgu i obszaru interwencjiprojektu (punkt 3.1 wniosku o dofi-nansowanie).

d. Rozwi¹zania planowane do wypraco-wania i dzia³ania podejmowane w pro-jekcie odpowiadaj¹ na nierównoœci lubbariery ze wzglêdu na p³eæ, istniej¹cew obszarze problemowym projektulub ró¿nicuj¹ dzia³ania (formy wspar-cia) dla kobiet i mê¿czyzn przyczynia-j¹c siê do zmniejszenia istniej¹cychnierównoœci w obszarze projektu(punkt 3.2 i 3.3 wniosku o dofinanso-wanie).

e. Rezultaty, s¹ podane w podziale na p³eæi wynikaj¹ z uzasadnienia potrzeby re-alizacji projektu. Rezultaty wskazuj¹ jakprojekt wp³ynie na sytuacjê kobiet imê¿czyzn w obszarze projektu (punkt3.4 wniosku o dofinansowanie).

f. Projekt przewiduje równoœciowy spo-sób zarz¹dzania projektem (punkt 3.5wniosku o dofinansowanie).

Od tej regu³y istniej¹ wyj¹tki. Nale¿¹do nich projekty o ograniczonej rekru-tacji, wynikaj¹cej z profilu dzia³alnoœciprojektodawcy (ograniczenia statutowe),realizacji dzia³añ pozytywnych (dzia³aniate pozwalaj¹ na wp³yniêcie na nieko-rzystn¹ sytuacjê danej p³ci w konkretnymobszarze, a tym samym wyrównanie jejszans spo³ecznych i zawodowych), za-kresu realizacji projektu (np. na tereniezak³adu karnego). Je¿eli zaistniej¹ takieprzes³anki – nale¿y precyzyjnie opisaæ towe wniosku, poniewa¿ oceniaj¹cy nie madostêpu do danych zawartych w statu-cie lub w innym równowa¿nym doku-

mencie projektodawcy (dokument takisk³adany jest dopiero na etapie przygo-towania umowy na realizacjê projektu).Przed prac¹ nad projektem sk³adanymdo PO KL jako lekturê obowi¹zkow¹ na-le¿y potraktowaæ poradnik „Zasada rów-noœci szans kobiet i mê¿czyzn w projek-tach Programu Operacyjnego Kapita³Ludzki” jest on dostêpny m.in. na stro-nie www.efs.lubuskie.pl;

Przystêpuj¹c do pisania projektu, na-le¿y oczywiœcie w pierwszej kolejnoœci za-poznaæ siê z dokumentacj¹ konkursow¹dla danego dzia³ania. Oprócz podstawo-wych informacji dotycz¹cych tego m.in.jakie typy projektów mo¿na sfinansowaæw danym konkursie, jakie kryteria formal-ne w sk³adanym wniosku nale¿y spe³niæ,dokumentacja zawiera równie¿ listê obo-wi¹zkowych kryteriów dostêpu oraz ma-j¹cych nieobligatoryjny charakter kryte-riów strategicznych. O ile w przypadkuwype³nienia kryteriów strategicznychmo¿emy liczyæ na dodatkowe punkty przyocenie merytorycznej wniosku (do 20dodatkowych punktów), to niewype³nie-nie któregokolwiek z kryteriów dostêpuskutkowaæ bêdzie odrzuceniem naszegoprojektu na etapie oceny formalnej. Za-poznanie siê jedynie z dokumentacj¹ kon-kursow¹ jest oczywiœcie niewystarczaj¹-ce - przy tworzeniu projektu nieodzownebêd¹ równie¿ takie dokumenty jak: Szcze-gó³owy Opis Priorytetów PO KL oraz PlanDzia³ania na dany rok kalendarzowy. Dziê-ki nim bêdziemy w stanie tak dobraæ dzia-³ania w projekcie, aby poprawnie wpisaæsiê w za³o¿enia programowe PO KL, uza-sadniæ potrzebê realizacji projektu orazpoznaæ informacje dotycz¹ce kszta³tu me-rytorycznego projektu. Koñcowym eta-pem przy tworzeniu projektu powinna byæsamodzielna weryfikacja wniosku w opar-ciu o kartê oceny formalnej oraz listêsprawdzaj¹c¹, które to stanowi¹ za³¹cz-niki do dokumentacji konkursowej. Ta-kie dzia³anie pozwoli zminimalizowaæryzyko odrzucenia wniosku jeszcze przedetapem oceny merytorycznej, co na pod-stawie dotychczasowych doœwiadczeñ zwdra¿ania PO KL w woj. lubuskim zda-rza siê - niestety - nagminnie. Procestworzenia projektu planujmy jeszczeprzed og³oszeniem konkursów, tak abynat³ok zadañ i wynik³e z poœpiechu pro-ste b³êdy nie spowodowa³y odrzuceniawniosku i zniszczenia ca³ej naszej do-tychczasowej pracy.

Artyku³ powsta³ przy pomocy Departa-mentu Europejskiego Funduszu Spo-³ecznego Urzêdu Marsza³kowskiegoWojewództwa Lubuskiego.

1919191919


S T A R A S Z S I Ê O D O F I N A N S O W A N I E Z E F S ? P I S Z ¥ C P R O J E K T …„Pamiêtaj o nowych przepisach” – Oskar Mielcarek, £ukasz Laska

Zespó³ Regionalnego Oœrodka EFS w Zielonej Górze

Marta Lewandowska - kierownik Regionalnego Oœrodka EFS w Zielonej Górze, odpowie-dzialna za koordynacjê dzia³añ projektowych i reprezentacjê Oœrodka na zewn¹trz. Posiadadoœwiadczenie w zarz¹dzaniu i rozliczaniu projektów dofinansowanych ze Ÿróde³ zewnêtrz-nych. Mi³oœniczka s³oñca, muzyki, atmosfery koncertów i jazdy konnej.

Kontakt: [email protected], tel. 0-68 453 24 77

Anna Stodolak - asystentka kierownika Regionalnego Oœrodka EFS w Zielonej Górze, od-powiedzialna za rozliczenia finansowe w ramach projektu oraz przestrzeganie standardówSieci Regionalnych Oœrodków EFS przez zespó³. Globtroterka i mi³oœniczka kina Bollywoodoraz kultury Indii.


Anna Sydor - specjalistka ds. informacji i promocji, Punkt Informacyjny Regionalnego Oœrod-ka EFS w Zielonej Górze, tzw. „Pierwszy kontakt z Regionalnym Oœrodkiem EFS”, œwiadczyus³ugi informacyjno-promocyjne na temat EFS, PO KL oraz us³ug Regionalnego Oœrodka.Wielbicielka spokoju i górskich pieszych wêdrówek.


Oskar Mielcarek - animator lokalny Regionalnego Oœrodka EFS, pracuje w terenie wypra-cowuj¹c koncepcje wspó³pracy ze spo³ecznoœci¹ lokaln¹. Posiada wieloletnie doœwiadcze-nie w doradztwie dotycz¹cym EFS i PO KL oraz pobudzaniu spo³ecznoœci lokalnych doaktywnoœci i wspó³dzia³ania. Wolne chwile spêdza z ksi¹¿k¹ i psami.


£ukasz Laska - doradca kluczowy Regionalnego Oœrodka EFS, œwiadczy fachowe poradybezpoœrednio w zakresie szczegó³owych zagadnieñ zwi¹zanych z EFS. Pracuje w terenieoraz stacjonarnie, œwiadcz¹c doradztwo zarówno na etapie aplikowania jak i realizacji i roz-liczania projektów finansowanych ze œrodków EFS. Wielbiciel podró¿y kolej¹ na trasie Zie-lona Góra - G³ogów - Wroc³aw.


S³awomir Stañczak - trener kluczowy Regionalnego Oœrodka EFS w Zielonej Górze, prowa-dzi szkolenia z zakresu procedur dot. funkcjonowania EFS, zarz¹dzania projektem oraz ob-szarów zwi¹zanych z interwencj¹ EFS. Wieloletni praktyk w zakresie pozyskiwania œrodkówi realizacji projektów dofinansowanych ze Ÿróde³ funduszy unijnych. Mi³oœnik archeologiidoœwiadczalnej.


2020202020


lubuszanin nr 9

Documents