libËr pËr mËsuesin - digital...

LIBËR PËR MËSUESINTEKNOLOGJIA 12

Për klasën e 12-të të arsimit të mesëm të përgjithshëm

Lindita Gjini

3

TEKNOLOGJIA

PËRMBAJTJE

Hyrje 5

Plani mësimor 6

Objektivat sipas niveleve 17

Plani mësimor ditor 26

Module mësimore 28

Situata të mendimit kritik 52

Trajtimi metodik i një pune praktike 54

Trajtimi metodik i projektit 56

Metodika e hartimit të një testi 62

4

TEKNOLOGJIA

5

TEKNOLOGJIA

HYRJE

Libri që po ju paraqesim është një mjet ndihmës për mësuesit e lëndës së TIK-ut bazë të klasës së 12-të. Ky libër është ndërtuar në përputhje me programin e miratuar nga MASH-i. Libri ka për qëllim që të ndihmojë mësuesit në mësimdhënie, duke i paraqitur atyre mekanizma për aftësimin e nxënësve në procesin mësimor dhe gjetje të përshtatshme për përvetësimin sa më të mirë të njohurive nga nxënësi.Në këtë libër janë vendosur:-Plani mësimor, i cili paraqet në tërësi të gjithë lëndën të ndarë në dy linja �� funksion të njëra-tjetrës. Në plan janë përcaktuar dhe zbërthyer të gjitha temat mësimore, si ato teorike, ashtu dhe ato me karakter praktik, ushtrime, punë praktike dhe testime deri në orët e projekteve. Janë lënë edhe orë të lira, duke i lënë mësuesit liri në përdorimin e tyre. - Objektivat mësimorë, të zbërthyer sipas kapitujve, duke përcaktuar kështuorientimin e drejtë të të mësuarit në çdo kapitull të lëndës. Këta objektiva janëparaqitur në tri nivele, duke pasur parasysh se niveli më i lartë të përfshijë edhe atë më të ulëtin. - Disa modele plani ditor të mësuesit, të realizuara sipas strukturës ERR dhe modele të propozuara nga Instituti i Zhvillimit të Arsimit. - Po kështu janë paraqitur edhe Situata të mendimit kritik me anë të disatemave mësimore ose orë punësh praktike, projektesh, të cilat shërbejnë tpër zhvillimin e shprehive të të menduarit në nivel të lartë të të nxënit,qëndrimit kritik, shprehës dhe ndihmës.- Në fund janë vendosur edhe testimet e zgjidhura që ndodhen në libër, si dhedisa njohuri të përgjithshme për vlerësimin sa më korrekt të nxënësit në procesin mësimor. ��

6

TEKNOLOGJIA

PLANI MËSIMOR

34 javë mësimore x 2 orë në javë = 68 orë

Njohuri të reja 50 orëProjekte 3 orëPunë praktike 4 orëUshtrime 6 orëPërsëritje kapitulli 1 orëTestime 2 orëOrë të lira 1 orëTotal 68 orë

OBJEKTIVAT E LËNDËS

Pas përfundimit të lëndës nxënësi/ja do të jetë i/e aftë:

��Të përpunojë dhe të komunikojë informacionin teknologjik në formë të��

��Të vlerësojë faktin se teknologjia ndikon në jetën tonë të përditshme dhe kontribuon në zhvillimin personal, social dhe ekonomik dhe që zgjidhjet teknologjike janë të lidhura me kulturat dhe mjediset.

��Të analizojë faktorët që ndikojnë në projektimin e sistemeve teknologjike, si: siguria, dobishmëria, mbrojtja e shëndetit dhe e mjedisit, funksionaliteti etj.

��Të përgatisë një plan për realizimin e një sistemi teknologjik të thjeshtë ��

��Të punojë në mënyrë të pavarur ose në grup për vlerësimin e zgjidhjeve ��

��Të përzgjedhë materialet, mjetet dhe pajisjet e duhura për ndërtimin enjë sistemi teknologjik të thjeshtë ose për prodhimin e një produkti në përgjigje të një skicë-ideje të dhënë ose problemi teknologjik.

7

TEKNOLOGJIA

Lin

ja 1

:j

TE

KN

OL

OG

JIA

34 o

rë (2

7 or

ë te

ori,

2 or

ë te

stim

, 2 o

rë p

roje

kt, 1

orë

për

sërit

je, 2

orë

të li

ra)

NR

.K

RE

UT

EM

AT E

MË

SIM

EV

EO

BJE

KT

IVAT

E L

INJË

S

�Të

për

shkr

uajë

mod

elin

e n

jë s

iste

mi t

ipik

dhe

el

emen

tet k

ryes

ore

të ti

j.�

Të

trego

jë

grup

et

krye

sore

të

inpu

t-eve

(bur

imev

e) të

sist

emev

e te

knol

ogjik

e.

�Të

ana

lizoj

ë pr

oces

e të

ndr

yshm

e te

knol

ogjik

e.�

!�

��

��

��

outp

ut-e

t e

sist

emev

e te

knol

ogjik

e.�

Të sh

pjeg

ojë r

olin

dhe v

eprim

in e

mek

aniz

mav

etë

feed

back

-ut n

ë si

stem

et te

knol

ogjik

e.kk

�Të

shpj

egoj

ë kup

timin

e ko

ncep

teve

“pro

blem

”,

“pro

blem

te

knol

ogjik

” dh

e “z

gjid

hje

epr

oble

mit

tekn

olog

jik”.

�Të

treg

ojë

se ç

farë

për

mba

n pr

ojek

ti (p

lani

) për

zg

jidhj

en e

një

pro

blem

i tek

nolo

gjik

.�

Të r

endi

së h

apat

që

ndiq

en p

ër z

gjid

hjen

enj

ë pr

oble

mi

tekn

olog

jik d

he t

ë ar

gum

ento

jëdo

mos

dosh

mër

inë

e se

cilit

pre

j tyr

e.�

Të n

dërto

jë s

kem

ën e

pro

cedu

rës

së z

gjid

hjes

së n

jë p

robl

emi t

ekno

logj

ik të

thje

shtë

.

8

TEKNOLOGJIA

Lin

ja 2

j:

KO

MU

NIK

IMI G

RA

FIK

34

orë

(23

orë

teor

i, 6

orë

usht

rime,

4 o

rë p

unë

prak

tike,

1 o

rë p

roje

kt)

NR

KR

EU

TE

MAT

E M

ËSI

ME

VE

OB

JEK

TIV

AT E

LIN

JËS

1K

omu

nik

imi

��

��

sk

icat

9 or

ë(6

orë

teor

i, 1

orë

usht

rime,

2

orë

punë

pra

ktik

e)

"�"

#��

��

��

��

��

��

ko

mun

ikim

i. Li

dhja

me

degë

t e

ndry

shm

e të

tekn

olog

jisë.

1.2

Mat

eria

let d

he v

egla

t kry

esor

e që

pë

rdor

en

për

skic

at

dhe

viza

timet

. Llo

jet e

vija

ve k

ryes

ore

dhe

skic

imi i

tyre

.

"�$

%��&

��

��

��

��

��'�

��

�*�

��

��

��

��

��

��

��

të rr

afsh

ëta.

1.4

Ndë

rtim

et g

jeom

etrik

e kry

esor

e (n

darja

e s

egm

entit

në

dy p

jesë

të

bara

barta

, nda

rja e

rret

hit,

ndër

time

shum

ëkën

dësh

ash

të b

rend

ashk

ruar

në

rret

h et

j).

1.5

Ush

trim

e pë

r nd

ërtim

et

gjeo

met

rike

krye

sore

.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

si/ja

duh

et:

�!�

�

��

��

��

�

��

��

��

� ��

��

me

disa

nga

deg

ët k

ryes

ore

të t

ekno

logj

isë,

si

: te

knol

ogjia

e

mek

anik

ës,

tekn

olog

jia

e el

ektri

cite

tit,

tekn

olog

jia

e ko

nfek

sion

eve,

tekn

olog

jia e

ndë

rtim

it et

j. gj

j��

Të n

johë

dhe

të p

ërdo

rë m

ater

iale

t dhe

veg

lat

krye

sore

që

përd

oren

në

krye

rjen

e sk

icav

e dh

evi

zatim

eve:

letra

t për

skic

a, le

trat p

ër v

izat

ime,

la

psat

që

përd

oren

për

ski

ca d

he v

izat

ime,

go

mat

fsh

irëse

, viz

oret

mat

ëse,

trek

ëndë

shat

evi

zatim

it, k

ompa

set e

tj.

��Të

njo

hë d

he të

për

dorë

lloj

et k

ryes

ore t

ë vija

veqë

për

dore

n në

skic

a dh

e vi

zatim

e.��

Të sk

icoj

ë vija

të po

zici

onev

e të n

drys

hme,

kënd

e 90

0 , 30

0 , 45

0 , 60

0 ��

��

��

��

��

��

��

krye

sore

, si:

rret

h, e

lips,

gjas

htëk

ëndë

sh e

tj.

��!�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��Të

për

dorë

form

at s

tand

arde

të s

hkro

njav

e dh

e sh

ifrav

e në

skic

a dh

e vi

zatim

e.

9

TEKNOLOGJIA

1.6

Viz

atim

i i

shkr

onja

ve d

he i

shifr

ave

stan

dard

e në

ski

ca d

he n

ë v i

zatim

e te

knik

e.

1.7

Vend

osja

e p

ërm

asav

e në

një

viza

tim të

për

fund

uar o

se n

ë sk

icë.

1.8

-1.9

Pun

ë pr

aktik

eR

ealiz

imi i

një

skic

e m

e st

anda

rdet

e

mës

uara

.

�Të

për

dorë

rre

gulla

t kr

yeso

re t

ë ve

ndos

jes

sëpë

rmas

ave

në le

xim

in d

he k

ryer

jen

e sk

icav

edh

e vi

zatim

eve.

�Të

bëj

ë nd

ërtim

e gj

eom

etrik

e du

ke p

ërdo

rur

vegl

at e

viz

atim

it si

:

-nd

arje

seg

men

tesh

dhe

rra

thës

h në

pje

së t

ëba

raba

rta.

-nd

ërtim

e sh

umëk

ëndë

shas

h.-

kalim

e të

rrje

dhsh

me

mid

is

dy

drej

tëza

sh,

drej

tëzë

s dhe

rret

hit d

he m

idis

dy

rrat

hëve

.

2V

izat

imet

m

e p

roje

ksi

on

ek

ën

dd

rejt

a

4 or

ë (3

orë

teor

i, 1

orë

usht

rime)

2.1.

K

once

pti

për

pam

jet.

Proj

eksi

onet

kën

ddre

jta.

2.2

Shka

llët e

viz

atim

it.

2.3

Skic

at d

he v

izat

imet

e d

etal

eve.

2.

4 U

shtri

me

përm

bled

hëse

pë

r ka

pitu

llin.

Lex

imi

i sk

icav

e të

th

jesh

ta

dhe

të

vësh

tirës

isë

mes

atar

e.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

s/i-j

a du

het:

�Të

ndë

rtojë

pro

jeks

ione

kën

ddre

jta të

obj

ekte

vetë

thje

shtë

. �

Të p

ërdo

rë sh

kallë

t e v

izat

imit.

�Të

bëj

ë sk

ica

të o

bjek

teve

të th

jesh

ta.

�Të

lex

o jë

skic

a dh

e vi

zatim

e të

obj

ekte

ve t

ëth

jesh

ta d

he të

vës

htirë

sisë

mes

atar

e.

10

TEKNOLOGJIA

3Pa

raqi

tjet

me

ijpr

erje

dhe

akso

nom

etri

ke

12 o

rë

(7 o

rë te

ori,

4 or

ë us

htrim

e,1

orë

proj

ekt)

3.1

Kup

timi m

bi p

rerje

t, vi

jëzi

met

i

ibi

jij

ie

prer

jeve

, em

ërtim

et.

3.2

L loj

et

e pr

erje

ve.

Prer

jet

e th

jesh

ta.

3.3

Bas

hkim

i i p

amje

s me

prer

jen.

3.4

Ush

trim

e m

bi p

rerje

t.

3.5

Njo

huri

të p

ërgj

ithsh

me

për

proj

eksi

onet

ak

sono

met

rike.

D

imet

ria d

he iz

omet

ria. V

izat

imi i

bo

shte

ve.

3.6

Para

qitja

ak

sono

met

rike

e ��

��

� �

��'

��

��

3.7

Para

qitja

ak

sono

met

rike

e tru

pave

gje

omet

rikë.

3.8

Us h

trim

e pë

r pa

raqi

tjen

akso

nom

etrik

e të

trup

ave.

3.9

Hap

ja e

sip

ërfa

qeve

, njo

huri

të

përg

jiths

hme.

3.10

Ush

trim

e. H

apja

e p

rizm

it dh

e ci

lindr

it të

pre

rë p

jerr

tas.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

s/i-j

a du

het:

fd

k/

dh

�Të

njo

hë k

uptim

in g

jeom

etrik

të p

araq

itjes

me

prer

je.

�Të

bëj

ë sh

ënim

in e

pre

rjeve

sip

as s

tand

ardi

t të

viza

timit.

�

Të b

ëjë

vijë

zim

et e

sipë

rfaq

eve

të p

rera

. �

Të p

ërdo

rë p

rerje

t e

thje

shta

në

para

qitje

n e

obje

ktev

e.�

Të p

ërdo

rë b

ashk

imet

e p

amje

ve m

e pr

erje

t në

skic

a dh

e vi

zatim

e.�

Të l

exoj

ë sk

ica

dhe

viza

time

të o

bjek

teve

të

thje

shta

dhe

të v

ësht

irësi

së m

esat

are t

ë par

aqitu

r m

e pr

erje

.�

Të n

johë

kup

timin

gje

omet

rik t

ë pa

raqi

tjeve

akso

nom

etrik

e.

�Të

ndë

rtojë

me

vegl

at e

viz

atim

it dh

e m

e do

rë

të l

irë b

osht

et a

kson

omet

rike

për

dim

etrin

ë kë

ndng

usht

ë dh

e iz

omet

rinë

kënd

drej

të.

�Të

nd

ërto

jë

para

qitje

t ak

sono

met

rike

të��

��

� �

��

'��

�+

��

��

��

��

��

� tre

kënd

ëshi

t, gj

asht

ëkën

dësh

it, rr

ethi

t).

�Të

ndë

rtojë

par

aqitj

et a

kson

omet

rike

të tr

upav

egj

eom

etrik

ë kr

yeso

rë d

he o

bjek

teve

të th

jesh

ta

të d

hëna

në

pro j

eksi

onet

kën

ddre

jta o

se n

ëna

tyrë

.

NR

.K

RE

UT

EM

AT E

MË

SIM

EV

EO

BJE

KT

IVAT

E L

INJË

S

11

TEKNOLOGJIA

4V

izat

imet

e

n dër

timit

dhe

ato

skem

atik

e

9 or

ë (7

orë

teor

i, 2

orë

punë

pra

ktik

e).

4.1

Njo

huri

të

përg

jiths

hme

për

viza

timet

e n

dërti

mit.

Pla

ni

i pë

rgjit

hshë

m,

plan

imet

ritë

e s h

tëpi

ve të

ban

imit.

4.2

;��

��

��

��

��

��&�

� ��

�i e

lem

ente

ve të

ndë

rtesë

s së

bani

mit.

4.3

Pajis

jet

higj

ieno

sani

tare

, el

ektro

shtë

piak

e dh

e m

obili

et,

shen

jat k

onve

ncio

nale

tëpë

rdor

ura

nëpl

anim

etrit

ë e

bane

save

.4.

4 B

anes

at m

oder

ne,

mob

ilim

i i

tyre

, mat

eria

let e

reja

tëm

obili

mit

të m

jedi

seve

. 4.

5 Pu

në p

rakt

ike

nr 1

. Le

xim

i i

plan

eve

të n

drys

hme.

4.

6 Sk

emat

kin

emat

ike

(tele

foni

, ci

tofo

ni, a

nten

a te

levi

zive

etj.

).

Në

për f

undi

m të

kre

ut n

xënë

si/ja

duh

et:

�Të

lexo

jë v

izat

imet

e p

lane

ve të

për

gjith

shm

e (g

enpl

anet

) dh

e të

për

cakt

ojë

në to

obj

ekte

t e

ndry

shm

e.

�Të

pë

rcak

tojë

el

emen

tet

kons

trukt

ive

në

viza

timet

kon

stru

ktiv

e të o

bjek

teve

të n

dërti

mit.

�

Të l

exoj

ë pl

anet

(pl

anim

etrit

ë) e

obj

ekte

ve t

ëba

nim

it dh

e të

për

cakt

ojë

elem

ente

t e o

bjek

tit.

�Të

lex

ojë

plan

et e

mob

ilim

it të

obj

ekte

ve t

ë nd

ërtim

it.

�!�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�të

viz

atim

eve

skem

atik

e (s

kem

ave

elek

trike

,ki

nem

atik

e dh

e hi

dros

anita

re).

�Të

zb

atoj

ë sk

ema

të

thje

shta

el

ektri

ke,

kine

mat

ike

dhe

hidr

osan

itare

. �

Të le

xojë

ske

ma

të th

jesh

ta d

he të

vës

htirë

sisë

m

esat

are

elek

trike

, ki

nem

atik

e dh

e hi

dros

anita

re.

3.11

Ush

trim

e pë

r hap

jen

e tru

pave

h

ih

jtë

tjer

ë.

3.12

Pro

jekt

nr.

2.

Ndë

rtim

i i

trupa

ve g

jeom

etrik

ë të

rr

egul

lt.

�Të

bëj

ë ha

pjen

e s

ipër

faqe

ve t

ë pr

izm

ave

bj

hj

ii

pira

mid

ave,

cili

ndra

ve d

he k

onit

të d

hënë

në

proj

eksi

onet

kën

ddre

jta.

�Të

bëj

ë ha

pjen

e s

ipër

faqe

ve t

ë pr

izm

it dh

e ci

lindr

it të

pre

rë p

jerr

tas.

�Të

bëj

ë ha

pjen

e s

ipër

faqe

ve t

ë ob

jekt

eve

tët h

jesh

ta të

për

gatit

ur p

rej m

ater

iale

sh n

ë fo

rmë

��

��

12

TEKNOLOGJIA

LIN

JA 1

:Te

knol

ogjia

(vaz

hdim

)

NR

KR

EU

TE

MAT

E M

ËSI

ME

VE

OB

JEK

TIV

AT E

LIN

JËS

2M

ate

ria

let

tekn

olog

jike

6 or

ë (5

orë

teor

i, 1

orë

proj

ekt).

2.1

Njo

huri

të p

ërgj

ithsh

me

për

mat

eria

let

tekn

olog

jike.

Rën

dësi

a e

tyre

.<�

<#

��

��

��

��

��

��

te

knol

ogjik

e, ll

ojet

e ty

re, v

etitë

.2.

3 M

ater

iale

t jo

met

alik

e dh

e llo

jet e

tyre

. She

mbu

j të p

ërdo

rimit

të ty

re.

2.4

Vetit

ë kr

yeso

re të

mat

eria

leve

tekn

olog

jike.

2.

5 M

ater

iale

t kr

yeso

re

sot,

ri cik

limi i

mat

eria

leve

. 2.

6 Pr

ojek

t nr 3

.R

icik

limi i

mat

eria

leve

në

shko

llë.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

si/ja

duh

et:

�Të

sh

pjeg

ojë

konc

eptin

e

mat

eria

leve

tekn

olog

jike.

�

Të p

ërsh

krua

jë e

tapa

t kry

esor

e të

zhv

illim

it të

m

ater

iale

ve te

knol

ogjik

e.�

Të a

rgum

ento

jë r

ëndë

sinë

që

kanë

mat

eria

let

tekn

olog

jike

për

tekn

olog

jinë

dhe

zhvi

llim

inek

onom

iko-

shoq

ëror

. �

!�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�gr

upev

e kr

yeso

re.

�Të

për

shkr

uajë

vet

itë te

knol

ogjik

e kr

yeso

re të

mat

eria

leve

tekn

olog

jike.

�Të

përs

hkru

ajë v

etitë

tekn

olog

jike t

ë mat

eria

leve

tekn

olog

jike

sipa

s gru

peve

të n

drys

hme.

4.7

Rrje

ti el

ektri

k4.

8 R

rjeti

hidr

osan

itar,

sim

bolik

a e

përd

orur

.4.

9 Pu

në p

rakt

ike

nr.

2. L

exim

i i

viza

timev

e sk

emat

ike.

NR

.K

RE

UT

EM

AT E

MË

SIM

EV

EO

BJE

KT

IVAT

E L

INJË

S

13

TEKNOLOGJIA

3St

rukt

urat

dh

ek

dhm

ekan

izm

at

10 o

rë

(8

orë

teor

i, 1

orë

përs

ëritj

eka

pitu

lli,

1 or

ë te

stim

)

3.1

Njo

huri

të

përg

jiths

hme

jh

iji

hh

për

stru

ktur

at

dhe

mek

aniz

mat

te

knol

o gjik

ë. R

ëndë

sia

e ty

re n

ë te

knol

ogjin

ë e

sotm

e.

$�<

#��

��

��

��

��

��Pë

rdor

imi

dhe

rënd

ësia

e t

yre

në

tekn

olo g

ji.

$�$

#��

��

��

��

��

��

��

�i

mek

aniz

mav

e te

knol

ogjik

ë kr

yeso

rë.

3.4

Ndë

rtim

i dh

e fu

nksi

onim

i i

stru

ktur

ave

dhe

i m

ekan

izm

ave

krye

sorë

.

3 .5

Ndë

rtim

i dh

e fu

nksi

onim

i i

tran s

mis

ione

ve m

e dh

ëmbë

.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

si/ja

duh

et:

dik

i/jd

h�

Të

trego

jë

kupt

imin

e

stru

ktur

ave

dhe

të

mek

aniz

mav

e te

knol

ogjik

ë.�

Të p

ërsh

krua

jë et

apat

e zh

villi

mit

të st

rukt

urav

edh

e të

mek

aniz

mav

e te

knol

ogjik

ë.

�Të

ar

gum

ento

jë

rënd

ësin

ë e

përd

orim

it të

st

rukt

urav

e dhe

të m

ekan

izm

ave n

ë tek

nolo

gjin

ëe

sotm

e.

�!�

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

�

tekn

olog

jikë

krye

sorë

. �

Të

dallo

jë

stru

ktur

at

dhe

mek

aniz

mat

te

knol

ogjik

ë kr

yeso

rë.

�Të

tre

gojë

rë

ndës

inë

dhe

përd

orim

et

e st

rukt

urav

e dh

e të

mek

aniz

mav

e te

knol

o gjik

ë kr

yeso

rë.

�!�

��

� ��

��

��

� �

��

��

��

��

��

e

veça

nta

(det

alet

) të

st

rukt

urav

e dh

e m

ekan

izm

ave

tekn

olog

jikë.

�Të

tre

gojë

dhe

të

japë

she

mbu

j të

për

dorim

it të

mat

eria

leve

tek

nolo

gjik

e si

pas

grup

eve

tënd

rysh

me.

�

Të tr

egoj

ë pr

irjet

kry

esor

e të

zhv

illim

it dh

e të

përd

orim

it të

mat

eria

leve

tek

nolo

gjik

e të

së

ardh

mes

.

14

TEKNOLOGJIA

4Te

knol

ogjia

e

prod

him

it

5 or

ë (5

orë

teor

i)

4.1

Tekn

olog

jia

e pr

odhi

mit.

#

��

��

��

��

��

��

��

�te

knol

ogjis

ë në

shoq

ërin

ë e

sotm

e.4.

2 Te

knol

ogjia

e

prod

him

it të

en

ergj

isë

elek

trike

. R

ëndë

sia

e sa

j dh

e pr

irjet

e p

rodh

imit

në t

ëar

dhm

en.

4.3.

Tekn

olog

jia

e pr

odhi

mit

��

� ��

��#

��

��

��

��

��

e

tij p

ër e

kono

min

ë dh

e sh

oqër

inë

sot.

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

si/ja

duh

et:

�Të

treg

ojë k

uptim

in e

tekn

olog

jisë s

ë pro

dhim

it.�

!��

��

��

��

� �

��

��

��

��

� �

��

��

të te

knol

ogjiv

e të

pro

dhim

it.�

Të tr

egoj

ë rën

dësi

në e

tekn

olog

jisë s

ë pro

dhim

it pë

r sho

qërin

ë e

sotm

e.�

Të a

rgum

ento

jë r

ëndë

sinë

e t

ekno

logj

isë

së

prod

him

it të

en

ergj

isë

për

ekon

omin

ë dh

e sh

o qër

inë.

�Të

pë

rshk

ruaj

ë m

ënyr

at

dhe

tekn

olog

jitë

krye

sore

të p

rodh

imit

të e

nerg

jive

të ll

ojev

e të

nd

rysh

me.

4T

kl

jijik

lji

dhi

ik

lji

dhi

if

dk

/d

hf

dk

/d

h

3.6

Tran

smis

ione

t m

e bu

rmë

pa

fund

dhe

rrot

ë bu

rmor

e.3.

7 A

kset

, bos

htet

dhe

mbë

shte

tjet

e ty

re.

3.8

Rën

dësi

a dh

e pë

rdor

imet

e

stru

ktur

ave

dhe

mek

aniz

mav

e te

knol

ogjik

ë kr

yeso

rë.

3.9

Përs

ëritj

e ka

pitu

lli.

3.10

Tes

tim p

ër k

reun

3.

�!�

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

�

krye

sore

që

pë

rdor

en

në

stru

ktur

at

dhe

mek

aniz

mat

tekn

olog

jikë.

�

!��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

krye

sorë

që

përd

oren

në

sist

emet

dhe

stru

ktur

at

tekn

olog

jike.

�

!��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

krye

sore

që

përd

oren

në

sist

emet

dhe

stru

ktur

at

tekn

olog

jike.

�

Të j

apë

shem

buj

të d

etal

eve,

të

bash

kim

eve,

mek

aniz

mav

e dh

e tra

nsm

isio

neve

kry

esor

e që

pë

rdor

en n

ë st

rukt

urat

tekn

olog

jike.

NR

.K

RE

UT

EM

AT E

MË

SIM

EV

EO

BJE

KT

IVAT

E L

INJË

S

15

TEKNOLOGJIA

4.4

Tekn

olog

jia

e pr

odhi

mit

kl

jidh

ii

��

��

�#��

��

��

��

��

��e

tij p

ër e

kono

min

ë dh

e sh

oqër

inë

sot.

4.5

Tekn

olog

jia

e pr

odhi

mit

��

��

�#��

��

��

��

��

��e

saj

për

ekon

omin

ë e

shoq

ërin

ëso

t.

�Të

treg

ojë

prirj

et e

tekn

olog

jisë

së p

rodh

imit

jij

kl

jidh

ii

të e

nerg

jisë

për

shoq

ërin

ë e

sotm

e dh

e të

së

ardh

mes

.�

Të p

ërsh

krua

jë v

eçor

itë k

ryes

ore t

ë tek

nolo

gjis

ësë

pro

dhim

it in

dust

rial.

�!�

��

��

��

��

��

��

� �

��

��

��

��pr

o dhi

mit

indu

stria

l. �

Të

argu

men

tojë

rë

ndës

inë

dhe

përd

orim

et

e te

knol

ogjis

ë së

pr

odhi

mit

indu

stria

l pë

r ek

onom

inë

dhe

shoq

ërin

ë e

sotm

e dh

e të

së

ardh

mes

.�

Të p

ërsh

krua

jë v

eçor

itë k

ryes

ore t

ë tek

nolo

gjis

ësë

pro

dhim

it ar

tizan

al.

�!�

��

��

��

��

��

��

� �

��

��

��

�

prod

him

it ar

tizan

al.

�Të

ar

gum

ento

jë

rënd

ësin

ë dh

e pë

rdor

imet

e

tekn

olog

jisë

së

prod

him

it ar

tizan

al

për

e kon

omin

ë dh

e sh

oqër

inë

e so

tme

dhe

të s

ë ar

dhm

es.

Të p

ërsh

krua

jë v

eçor

itë k

ryes

ore

tëte

knol

ogjis

ë së

pro

dhim

it bu

jqës

or.

�!�

��

��

��

��

��

��

� �

��

��

��

��pr

odhi

mit

bujq

ësor

. �

Të

argu

men

tojë

rë

ndës

inë

dhe

përd

orim

et

e te

knol

ogjis

ë së

pr

odhi

mit

bujq

ësor

pë

r ek

onom

inë

dhe

shoq

ërin

ë e

sotm

e dh

e të

së

ardh

mes

.ar

dhm

es.

16

TEKNOLOGJIA

5Te

knol

ogjia

e

shër

bim

eve

5 or

ë (4

orë

teor

i, 1

orë

e lir

ë)

5.1

Veço

ritë

e te

knol

ogjis

ë së

��

��

��

��

#��

��

��

��

rënd

ësia

e s

aj p

ër e

kono

min

ë dh

e sh

o qër

inë

sot.

5.2

Kom

unik

imi d

he si

stem

et b

azë

të ti

j. K

omun

ikim

i në

të a

rdhm

en.

5.3

Tekn

olog

jia e

shë

rbim

eve

të

trans

porti

t. 5.

4 Te

knol

ogjia

e s

hërb

imev

e të

m

irëm

bajtj

es d

he r

ipar

imit,

prir

jet

në të

ard

hmen

.

5. 5

Orë

e li

rë

Në

përf

undi

m të

kre

ut n

xënë

s/i-j

a du

het:

�Të

treg

ojë

kupt

imin

e te

knol

ogjis

ë së

shër

bim

it.�

!��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

tekn

olog

jive

të sh

ërbi

mev

e.

�Të

treg

ojë

rënd

ësin

ë e

tekn

olog

jive

të s

hërb

imev

epë

r sho

qërin

ë e

sotm

e dh

e të

së a

rdhm

es.

�Të

për

shkr

uajë

veç

oritë

kry

esor

e të

tekn

olog

jisë

së

shër

bim

eve

të k

omun

ikim

it.

�!�

��

��

��

��

��

��

��

� �

��

��

��

s hër

bim

eve

të k

omun

ikim

it.

�Të

ar

gum

ento

jë

rënd

ësin

ë dh

e pë

rdor

imet

e

tekn

olog

jisë

së s

hërb

imev

e të

kom

unik

imit

në

shoq

ërin

ë e

sotm

e dh

e të

së a

rdhm

es�

Të tr

egoj

ë ku

ptim

in e

tekn

olog

jisë

së tr

ansp

ortit

.�

!��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

�

trans

porti

t.�

Të p

ërsh

krua

jë l

loje

t kr

yeso

re t

ë te

knol

ogjiv

e të

tra

nspo

rtit.

�Të

tre

gojë

rën

dësi

në e

tek

nolo

gjis

ë së

tra

nspo

rtit

për s

hoqë

rinë

e so

tme

dhe

të së

ard

hmes

.�

Të tr

egoj

ë ku

ptim

in e

tekn

olog

jisë

së m

irëm

bajtj

esdh

e rip

arim

it.�

!��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

tekn

olog

jive

të m

irëm

bajtj

es d

he ri

parim

it.�

Të tr

egoj

ë rë

ndës

inë

e te

knol

ogjiv

e të

mirë

mba

jtjes

dhe r

ipar

imit

për s

hoqë

rinë e

sotm

e dhe

të ar

dhm

es.

NR

.K

RE

UT

EM

AT E

MË

SIM

EV

EO

BJE

KT

IVAT

E L

INJË

S

17

TEKNOLOGJIA

OBJEKTIVAT

Linja 1:j TEKNOLOGJIA

KREU 1 Teknologjia dhe sistemet teknologjike

Objektiva minimalëj . Në fund të kreut 1 nxënësi/ja do të jetë i aftë:

1. Të shpjegojë kuptimin dhe qëllimin e teknologjisë.2. Të përshkruajë marrëdhëniet e teknologjisë me shkencën.3. !�� '��

personale dhe shoqërore.4. !�� 5. Të përshkruajë modelin e një sistemi teknologjik tipik.6. !�� 7. !�� input-et dhe output-et e sistemeve teknologjike. 8. Të shpjegojë kuptimin e koncepteve “problem”, “problem teknologjik” dhe

“zgjidhje e një problemi teknologjik”.

Objektiva mesatarë:j

1. Të tregojë cilat janë llojet dhe etapat e progresit teknologjik.2. Të tregojë pse teknologjia është pjesë e pandarë e të gjitha kulturave njerëzore. 3. !�� 4. Të përshkruajë ndikimin e teknologjisë në transformimet mjedisore, masat

për mbrojtjen e këtij mjedisi.5. Të tregojë grupet kryesore të input-eve (burimeve) të sistemeve teknologjike. 6. Të shpjegojë rolin dhe veprimin e mekanizmave të feedback-ut në sistemet kkteknologjike.7. Të shpjegojë rolin e procesit të prodhimit dhe të administrimit në sistemet teknologjike.8. Të tregojë se çfarë përmban projekti (plani) për zgjidhjen e një problemiteknologjik.9. Të renditë hapat që ndiqen për zgjidhjen e një problemi teknologjik.

18

TEKNOLOGJIA

Objektiva maksimalëj :

1. Të tregojë prirjet e teknologjisë në të ardhmen. 2. Të argumentojë rolin e zbulimeve të shkencave në teknologji dheanasjellas.3. Të shpjegojë me anë të shembujve konkretë përparësitë dhe anët negativetë zhvillimit teknologjik në shoqëri. 5. Të analizojë procese të ndryshme teknologjike.6. Të krahasojë proceset e sistemit teknologjik të pamekanizuara me ato të

mekanizuara. 7. Të hartojë skema teknologjike me të gjitha elementet e mësuara.8. Të ndërtojë skemën e procedurës së zgjidhjes së një problemi të thjeshtë.9. Të argumentojë domosdoshmërinë e hapave që ndiqen për zgjidhjen e një

problemi teknologjik.10. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e

koncepteve dhe përmbledhjet e njohurive kryesore.

Linja nr. 2j ��

KREU 1 ��


1. !�� 2. !�� 3. !� ��

skicave dhe të vizatimeve.4. Të përshkruajë llojet kryesore të vijave që përdoren në skica dhe vizatime. 5. Të përshkruajë radhën e punës për skicimin e vijave me dorë të lirë.6. Të shpjegojë radhën e punës për nxjerrjen e përmasave. 7. !�� 8. Të tregojë llojet e shkrimit që përdoren me elementet kryesore të tyre.


1. !� ��

19

TEKNOLOGJIA

2. !� �� 3. Të ndërtojë me dorë të lirë këndet 90, 30, 60 dhe 45º.4. !��

të rrafshëta. 5. Të vendosë në mënyrë të saktë përmasat në një objekt.6. Të përdorë format standarde të shkronjave dhe të shifrave në skica

dhe vizatime. 7. Të ndërtojë me ndihmën e veglave shumëkëndësha të ndryshëm. 8. Të realizojë me anë të veglave ndarjen e segmenteve dhe të rrathëve

në pjesë të barabarta.


1. !�� 2. Të japë shembuj konkretë të përdorimit të skicave dhe vizatimeve në

teknologjinë mekanike, konfeksionet, të ndërtimit etj. 3. Të ndërtojë në mënyrë të saktë kalimet e rrjedhshme midis dy

drejtëzave, drejtëz rreth dhe midis dy rrathëve. 4. Të praktikojë ushtrimet e ndërtimeve kryesore gjeometrike.5. Të plotësojë një stampë me shkrim standard.6. Të realizojë një skicë me të gjitha elementet e mësuara në kapitull. 7. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e


KREU 2 Vizatimet me projeksione kënddrejta


1. Të�� 2. Të�� 3. Të përcaktojë mjetet që përdoren për të vizatuar në shkallë zmadhimi e

zvogëlimi. 4. Të përshkruajë rolin e skicës dhe etapat për vizatimin e saj.5. Të përcaktojë radhën e punës për të vizatuar një skicë ose vizatim teknik të një detali dhe mjetet që duhen.

20

TEKNOLOGJIA


1. Të ndërtojë paraqitjen në hapësirë me tri plane projektimi të një objekti të thjeshtë.

2. Të tregojë veçoritë e projeksionit kënddrejtë (ortogonal). 3. Të ndërtojë në epyre projeksionet e një objekti të thjeshtë. 4. Të përdorë shkallën e vizatimit në praktikë, në varësi të dimensioneve që ka

sendi që do të vizatohet.5. Të tregojë radhën e punës për vizatimin e skicës.


1. Të ndërtojë projeksione kënddrejta të objekteve të vështirësisë mesatare. 2. Të bëjë skica të objekteve të thjeshta dhe të vështirësisë mesatare.3. Të lexojë skica dhe vizatime të objekteve të thjeshta dhe të vështirësisë

mesatare.4. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, ushtrime, punë praktike dhe

përmbledhjet e njohurive kryesore.

KREU 3 Paraqitjet me prerje dhe aksonometrike


1. !�� 2. Të vizatojë shënimin e prerjeve sipas standardit të vizatimit. 3. Të vizatojë vijëzimet e sipërfaqeve të prera. 4. Të përshkruajë prerje të llojeve të ndryshme.5. Të njohë kuptimin gjeometrik të paraqitjeve aksonometrike.


1. Të përdorë prerjet e thjeshta në paraqitjen e objekteve. 2. Të vizatojë prerje të thjeshta. 3. Të tregojë rolin e prerjeve në vizatimet teknike.4. Të ndërtojë me veglat e vizatimit dhe me dorë të lirë boshtet aksonometrike

për dimetrinë këndngushtë dhe izometrinë kënddrejtë. 5. !� �� '�� +��

drejtkëndëshit trekëndëshit, gjashtëkëndëshit, rrethit). 6. Të bëjë hapjen e sipërfaqeve të prizmave, piramidave, cilindrave dhe konit

21

TEKNOLOGJIA

të dhënë në projeksionet kënddrejta.7. Të bëjë hapjen e sipërfaqeve të objekteve të thjeshta të përgatitura prej

�� '��

Objektiva maksimalej :

1. Të lexojë skica dhe vizatime të objekteve të thjeshta dhe të vështirësisë mesatare të paraqitura me prerje.

2. Të përdorë bashkimet e pamjeve me prerjet në skicat dhe vizatime.3. Të ndërtojë paraqitjet aksonometrike të trupave gjeometrikë kryesorë dhe

të objekteve të thjeshta të dhëna në projeksionet kënddrejta ose në natyrë. 4. Të bëjë hapjen e sipërfaqeve të prizmit dhe cilindrit të prerë pjerrtas.5. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, ushtrime, punë praktike dhe

përmbledhjet e njohurive kryesore.

KREU 4 Vizatimet e ndërtimit dhe ato skematike

Objektiva minimalëj . Në fund të kreut 4 nxënësi/ja do të jetë e aftë:

1. Të përcaktojë elementet konstruktive në vizatimet konstruktive tëobjekteve të ndërtimit.

2. !��


1. Të lexojë planet (planimetritë) e objekteve të banimit dhe të përcaktojëelementet e objektit.

2. Të lexojë planet e mobilimit të objekteve të ndërtimit.3. Të lexojë vizatimet e planeve të përgjithshme (genplanet) dhe të përcaktojë

në to objektet e ndryshme.


1. Të zbatojë skema të thjeshta elektrike, kinematike dhe hidrosanitare.2. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, ushtrime, punë praktike dhe përmbledhjet e njohurive kryesore.

22

TEKNOLOGJIA

Linja 2 (vazhdim)

KREU 2 Materialet teknologjike


1. Të shpjegojë konceptin e “materialeve teknologjike”.2. Të përshkruajë vetitë teknologjike të materialeve teknologjike.3. Të përshkruajë etapat kryesore të zhvillimit të materialeve.4. Të përshkruajë ndarjen e materialeve teknologjike në grupe. 5. !�� 6. Të shpjegojë disa nga vetitë kryesore teknologjike të materialeve.


1. !�� 2. Të tregojë përdorimin e tyre sot.3. Të tregojë aftësinë në bazë të vetive teknologjike që një material teknologjik

të përpunohet.4. Të tregojë prirjet kryesore të zhvillimit dhe përdorimit të materialeve

teknologjike të së ardhmes. 5. Të tregojë përdorimin e materialeve të riciklueshme.


1. Të argumentojë rëndësinë që kanë materialet teknologjike për zhvillimin e teknologjisë.

2. Të analizojë rëndësinë që kanë materialet teknologjike për zhvillimin ekonomiko-shoqëror të një vendi.

3. Të krahasojë materialet teknologjike të sotme me ato të së kaluarës.4. Të argumentojë rëndësinë e zëvendësimit të materialeve “tradicionale” me

materiale të tjera më të përshtatshme. 5. Të argumentojë rëndësinë e përdorimit të materialeve të ricikluara sot.6. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e


KREU 3 Strukturat dhe mekanizmat


23

TEKNOLOGJIA

1. !�� 2. Të përshkruajë etapat e zhvillimit të strukturave dhe të mekanizmave

teknologjikë.3. !� ��

teknologjikë.4. Të përshkruajë funksionimin dhe përdorimin e mekanizmave kryesorë.5. !� �� =� � +�� > � � ��

kryesorë.6. !� ��

teknologjike.


1. Të tregojë kuptimin e strukturave dhe të mekanizmave teknologjikë.2. Të tregojë rëndësinë dhe përdorimet e strukturave dhe të mekanizmave

teknologjikë kryesorë.3. Të tregojë funksionimin e transmisioneve kryesore. 4. �� 5. Të tregojë rolin e akseve dhe të boshteve në një mekanizëm ose

strukturë. 6. Të përcaktojë tipat e lidhjeve (bashkimeve).7. Të tregojë tipat me të përdorshëm të pompave dhe të kompresorëve.

Objektiva maksimalëj1. !�� 2. Të argumentojë rëndësinë e përdorimit të strukturave dhe mekanizmave në

teknologjinë e sotme.3. Të krahasojë transmisionet e tipave të ndryshëm. 4. Të rendisë anët pozitive dhe negative të transmisioneve.5. Të japë shembuj të bashkimeve të mekanizmave dhe transmisioneve

që përdoren në strukturat teknologjike.6. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e


24

TEKNOLOGJIA

Kreu 4 Teknologjia e prodhimit


1. Të tregojë kuptimin e teknologjisë së prodhimit.2. !�� 3. Të përshkruajë mënyrat dhe teknologjitë kryesore të prodhimit të energjive

të llojeve të ndryshme. 4. Të tregojë mënyrat që përdoren në vendin tonë për prodhimin e energjisë

elektrike. 5. Të përshkruajë veçoritë kryesore të teknologjisë së prodhimit industrial. 6. !�� 7. Të përshkruajë veçoritë kryesore të teknologjisë së prodhimit bujqësor. 8. !��


1. Të tregojë rëndësinë e teknologjisë së prodhimit për shoqërinë e sotme. 2. Të japë shembuj konkretë të përdorimit të teknologjisë së prodhimit në

vendin tonë.dhe të tregojë prirjet e teknologjisë së prodhimit të energjisë për shoqërinë esotme të së ardhmes. 3. Të tregojë rolin e burimeve alternative në prodhimin e energjisë elektrike. 4. Të përshkruajë veçoritë kryesore të teknologjisë së prodhimit industrial. 5. !�� 6. Të tregojë vendin që zë teknologjia e prodhimit të artizanatit në

vendin tonë.

Objektiva maksimalëj

1. Të analizojë rëndësinë që ka teknologjia e prodhimit në zhvillimin e vendit. 2. Të argumentojë rëndësinë e teknologjisë së prodhimit të energjisë për

ekonominë dhe shoqërinë. 3. Të argumentojë rëndësinë dhe përdorimet e teknologjisë së prodhimit

industrial dhe bujqësor për ekonominë dhe shoqërinë e sotme dhe të ardhmes.4. Të tregojë rëndësinë dhe përdorimet e teknologjisë së prodhimit artizanal

për ekonominë dhe shoqërinë e sotme dhe të ardhmes.5. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e


25

TEKNOLOGJIA

Kreu 5 Teknologjia e shërbimeve


1. Të tregojë kuptimin e teknologjisë së shërbimit. 2. !�� 3. Të përshkruajë veçoritë kryesore të teknologjisë së shërbimeve të

komunikimit.4. !�� 5. Të përshkruajë llojet kryesore të teknologjive të transportit.6. !�� 7. !��


1. Të tregojë rëndësinë e teknologjive të shërbimeve për shoqërinë e sotme dhe të ardhmes.

2. Të japë shembuj mbi llojet kryesore të teknologjisë së shërbimeve tëkomunikimit.

3. Të tregojë kuptimin e teknologjisë së transportit. 4. Të tregojë rëndësinë e teknologjisë së transportit për shoqërinë e sotme dhe

të së ardhmes. 5. Të krahasojë transportin në ditët e sotme me atë në të kaluarën.6. Të tregojë kuptimin e teknologjisë së mirëmbajtjes dhe riparimit. Objektiva maksimalë:j1. Të argumentojë rëndësinë dhe përdorimet e teknologjisë së shërbimeve të

komunikimit për ekonominë dhe shoqërinë e sotme dhe të së ardhmes.2. Të analizojë rëndësinë e teknologjive të mirëmbajtjes dhe të riparimit për

shoqërinë e sotme dhe të së ardhmes. 3. Të argumentojë rëndësinë e teknologjive së transportit për shoqërinë e sotme

dhe të së ardhmes. 4. Të praktikojë rubrikat pyetje e detyra, jepni mendimin tuaj, hartën e


26

TEKNOLOGJIA

PLANI MËSIMOR DITOR

Plani mësimor ditor mund të kryhet sipas dy modeleve, ai i propozuar nga INSTITUTI I ZHVILLIMIT TE ARSIMIT (IZHA) ose sipas strukturës ERR (EVOKIM, REALIZIM, REFLEKTIM).

EvokimiNë këtë fazë të mësimit nxënësit rikujtojnë se çfarë dinë rreth temës. Ata motivohen për atë çfarë do të vijë më pas. Kjo shërben si mjet lidhës ndërmjet njohurive që ka nxënësi me ato që do të merren të reja.

Realizimi i kuptimitpNë këtë fazë merren njohuritë e reja. Mësuesi drejton dhe orienton drejt tënxënit. Të gjitha veprimtaritë kanë të bëjnë me të kuptuarit e njohurive të reja. Nxënësi vëzhgon, eksperimenton, diskuton, bën pyetje, shkëmben mendime etj.

?�� Në këtë fazë, nxënësit do te shprehin idetë, mendimet dhe përmbajtjen me fjalët � �� #� � �� përgjithësues, vlerësues etj. Këtu konsolidohet informacioni i ri.

Në përgjithësi, çdo plan ditor përbëhet nga katër blloqe:

- Objektivat- Metodologjia- Burimet e mësimdhënies-mësimnxënies, mjetet mësimore- Vlerësimi

Modeli i propozuar nga Instituti i Zhvillimit të Arsimit p p g

Në mënyrë të detajuar, përmban këta zëra:

- Tema;

27

TEKNOLOGJIA

- Objektivi përkatës i programit mësimor;- Objektivat e orës së mësimit;- Plani i orës së mësimit;- Vlerësimi;- Detyrat e shtëpisë;- ��

OBJEKTIVI PËRKATËS I PROGRAMIT ndodhet në vetë programin. Mund të ndeshet që i njëjti objektiv t’i takojë më shumë se një ore mësimore, në këtë rast mësuesi nuk e shkruan, por e citon.

Tek OBJEKTIVAT E ORËS MËSIMORE mësuesi tregon se çfarë duhet të dinë e të bëjnë nxënësit në fund të asaj ore. Vetë “ora mësimore” nuk është vetëm 45 min. Ka raste që nis më herët, p.sh.: kur mësuesi ka porositur që të kërkojnë për një informacion ose ka dhënë detyra të përcaktuara për t’u realizuar në shtëpi. Pothuajse gjithmonë ora mësimore ka zgjatjen e saj përtej klasës.

OBJEKTIVAT e arritjeve të nxënësve duhet të jenë në tri nivele:- bazë;- mesatarë;- maksimalë.

PLANI I ORËS MËSIMORE mund të përshkruhet shkurt ose gjatë sipas stilit të mësuesit, por çdo plan duhet të tregojë qartë se si mësuesi ka menduar t’ipërmbushë objektivat.

Plani përmend momentet kryesore të orës së mësimit:

- Kur do të shqyrtojë bashkë me nxënësit. - Kur do të nxisë nxënësit me pyetje, mund t’i shkruajë të gjitha pyetjet

ose më kryesoret sipas dëshirës. - C�� - Kur ka vendosur të kalojë drejt në temën e re, përshkruan shumë shkurt

se si do veprojë, sipas cilës metodë ose metoda.

?��: Mësuesi shënon ndonjë konstatim dhe këtë e bën pas orës së mësimit. Cili është shqetësimi mbizotërues (nëse ka); mund të mos jetë përvetësuar ndonjë koncept, ose mund të mos ketë funksionuar siç pritej ndonjëmetodë.

28

TEKNOLOGJIA

Vlerësimi Sot vlerësimi është një nga proceset më të rëndësishme dhe të ndërlikuara për të treguar përparimin e nxënësit në intervale kohe të caktuara. Sot përdorenmetoda të larmishme, si ato të vlerësimit në tabelë, në aktivizimin nga vendi, nga puna në grup e në projekte, në testet në fund të kapitullit ose ato semestrale e vjetore. Të gjitha këto metoda ndikojnë në nxjerrjen e notës përfundimtaresipas formulës së përcaktuar, ku 10% e zë nota e projektit, 40% nota e vlerësimit me gojë dhe 50% ajo e testimit.

MODULE MËSIMORE NGA LINJA 1 “TEKNOLOGJIA”

Linja 1Kapitulli 1

Tema 1.1: Teknologjia,gj , historiku dhe evoluimi i saj j

Objektivat:Në fund të orës mësimore, nxënësi/ja do të jetë në gjendje:

��të shpjegojë kuptimin dhe qëllimin e teknologjisë;��të evidentojë se cilat janë llojet dhe etapat e progresit teknologjik;��

Koncepte kryesore: Teknologji, mjedis teknologjik, teknikë.

X�� Y ��'� �� [��

Fazat e strukturës

Metodat e studimit Veprimtaritë enxënësit dhe koha

Organizimi i nxënësve

Parashikimi Stuhi mendimesh (Brainstorming(( )

Diskutim i ideve (10’) Të gjithë nxënësit

Ndërtimi injohurive

Shpjegim i përparuar

Paraqitja einformacionit të ri(25’)

Të gjithë nxënësit

Përforcimi Ditari dypjesësh Ndërtimi i shprehivestudimore (10’)


29

TEKNOLOGJIA

Parashikimi: Stuhi mendimesh

Mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit: Teknologjia si nevojë e veprimtarisë njerëzore. U kërkon nxënësve të diskutojnë se çfarë dinë për teknologjinë, historikun e zhvillimit të saj, si i plotëson ajo nevojat e njerëzimit. I drejtohet me pyetjet: çfarë është teknologjia, çfarë dini për historikun e zhvillimit të saj, çfarë kuptojnë me teknikë, çfarë dinë për të, pse është e rëndësishme teknologjia dhe më pas shkruhen në tabelë përgjigjet më të saktatë dhëna nga nxënësit.

Ndërtimi i njohurivej : Shpjegim i përparuar

Në këtë fazë, mësuesi/ja përcakton saktë konceptin e teknologjisë, duke dhënë �� X� �� nga historia e zhvillimit njerëzor dhe shpikjet e tij, për të tërhequr vëmendjen enxënësit në rolin që ka luajtur teknologjia në zhvillimin e shoqërisë njerëzore, (këtu mund të përdoren edhe pjesë me videoprojektor ose foto e pamje te ndryshme, atlase etj.). Më pas, për të përfunduar me mësimin e ri në tabelë shkruhen nga mësuesi degët më të rëndësishme të teknologjisë.

Përforcimi: Ditari dypjesëshNë këtë fazë, mund të bëhet ndërtimi i ditarit dypjesësh.Në këtë aktivitet hiqet një vijë vertikale në dërrasë dhe në të majtë të saj mund të shkruhet një çështje ose një pyetje dhe në anën e djathtë nxënësit japin komentet ose përgjigjet për atë çështje, e cila po diskutohet.

Fragment/pyetje Komenti i nxënësit � Pse themi që teknologjia është një nga

fushat kryesore të veprimtarisësë njeriut?

� Ç’kuptoni me teknikë?� ]��

kryesore teknologjike të sotme?

30

TEKNOLOGJIA

Më pas, skeda duhet të plotësohet me shpjegimin e nxënësve (kjo metodë mund të përdoret ose duke i paraqitur secilës dyshe nxënësish një skedë për plotësim, ose duke përdorur dërrasën dhe duke punuar me të gjithë klasën). Në formën përfundimtare skeda duhet të ketë pamjen e plotësuar si më poshtë:

Fragment/pyetje Komenti i nxënësit� Pse themi që teknologjia është njëh i k l ji h j

nga fushat kryesore të veprimtarisë së njeriut?

�� Ç’kuptoni me teknikë?

�� ]�� kryesore teknologjike të sotme?

� Ajo ka shoqëruar njeriun gjatë gjithë j k h j i j ji hjetës dhe ka ndihmuar me shpikjet esaj (shembuj konkretë, si rrota, deritek anija kozmike).

� Me teknikë do të kuptojmë mjetet dhe metodat e punës për të bërë punën sa më të lehtë dhe më me rezultat.

� !�� këto drejtime kryesore: mjekësore, materiale, transport, bujqësore të komunikimit, të ndërtimit etj.o u t, të dë t t etj.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '��dhe në fazën e përforcimit.

��: Në fund të orës së mësimit, mësuesi vlerëson orën e mësimit dhe �� `�� në orët e tjera të kapitullit.

Linja 1Kapitulli 1

Tema 1.2 Teknologjia dhe mjedisigj j


� Të tregojë se pse teknologjia është pjesë e pandarë e të gjitha

31

TEKNOLOGJIA

kulturave njerëzore.��Të përshkruajë ndikimin e teknologjisë në transformimet mjedisore,

masat për mbrojtjen e këtij mjedisi.��Të shpjegojë marrëdhëniet e teknologjisë me shkencat e ndryshme.

X�� Y �� [�� me ngjyra.

Fazat e strukturës

Metodat e studimit

Veprimtaritë e nxënësit dhe koha

Organizimi inxënësve

ParashikimiStruktura pyetje- k jpërgjigje Diskutim i koncepteve

të mësuara (10’)Të gjithë nxënësit

Ndërtimi id i i injohurive

Mbajtje e strukturuar e tedhënave

��informacionit te ri (25’)

Punë në dyshe

Përforcimi Stuhi mendimesh (Brainstorming(( )

Ndërtimi i shprehivestudimore (10’)


Parashikimi: Struktura pyetje-përgjigje

Faza e parë: mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e re: “Ndikimi i teknologjisënë transformimet mjedisore”.Më pas kërkon nga nxënësit me anë të pyetjeve që drejton që të përsërisë konceptet e mësuara në orën e mëparshme për t’i përdorur në këtë mësim si njëlidhje e kërkesës së vazhdueshmërisë së koncepteve dhe mësimeve me njëra-tjetrën.

Disa nga pyetjet me kryesore që mund t’u drejtohen nxënësve janë:� Ç’kuptoni me teknologji?� Ç’kuptoni me teknikë? Sillni shembuj.� ]�� w� Pse themi që teknologjia është një nga fushat kryesore të veprimtarisë

së njeriut?� Si ka ndikuar teknologjia në mjedis? Po njeriu? � Përshkruani mjedisin ku jetoni.

Përgjigjet e nxënësve shënohen në tabelë me anë të ngjyrave të ndryshme,sidomos të atyre pyetjeve që kanë lidhje me temën e re të mësimit.

32

TEKNOLOGJIA

Ndërtimi i njohurivej : Mbajtje e strukturuar e të dhënave. Mësuesja udhëzon nxënësit të lexojnë mësimin në libër, më pas ta diskutojnë me shokun e bankës për të vendosur se çfarë do të plotësojnë në skemën e prezantuar nga mësuesi nëtabelë.C[�� më pas në tabelë.

Përforcimi: Stuhi mendimeshNë këtë fazë, mund të përdoret metoda stuhi mendimesh, ku nxënësit të ballafaqojnë mendimet, idetë dhe shembujt e tyre të paraqitura në kuadratet përkatëse, si dhe të sjellin shembuj konkretë për të mbrojtur mendimet e tyre.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '��

TEKNOLOGJIA

Ndotja e mjedisit:� Roli i

teknologjisë nëtë.

� Përmirësimi imjedisit.

Lidhja me shkencat: (shembuj konkretë)

��mekanika,��kimia,��biologjia etj.��,matematikën

Lidhja me kulturatnjerëzore:{�� {�� {� ��

33

TEKNOLOGJIA

të dytë dhe në fazën e përforcimit.


LINJA 1

Kapitulli 2Tema 2.2 Vetitë teknologjike të materialeve gj


� Të listojë vetitë teknologjike kryesore të materialeve teknologjike.� Të përshkruajë vetitë teknologjike të materialeve teknologjike.� Të shpjegojë aftësinë në bazë të vetive teknologjike që një material

teknologjik të përpunohet.

Koncepte kryesore: Veti teknologjike: vetitë derdhëse, plasticiteti,(farkëtueshmëria, petëzueshmëria, telëzimi), saldueshmëria, kalitshmëria, përpunueshmëria me prerje.

X�� Y �� [�� me ngjyra, tabela konkretizuese me provat teknologjike etj.

Fazat e strukturës Metodat e studimit Veprimtaritë e

nxënësit dhe kohaOrganizimi inxënësve

ParashikimiAnalizë semantike e tipareve ;��

informacionit (10’)Të gjithë nxënësit

Ndërtimi injohurive Shpjegim i

përparuarDiskutim i ideve(25’) Punë në dyshe

Përforcimi Tabela e koncepteve ;�� informacionit (10’)


Parashikimi: Analizë semantike e tipareveMësuesja vizaton tabelën e mëposhtme:

34

TEKNOLOGJIA

Metalet Derdhet më mirë

Telëzohet Farkëtohet Kalitet Saldohet

Cuçelik çelik speciallidhjet mengjyragizë

dhe e plotëson atë, duke evokuar njohuritë që ka nxënësi për materialet e ndryshme teknologjike (kryesisht metalet) me shenjat (+) dhe (–) sipas tipareveqë paraqiten në tabelë dhe duke e lidhur edhe me njohuritë e marra në lëndët e ��+��>�C�'�� '�� më poshtë:

Metalet Derdhet më mirë

Telëzohet më mirë

Farkëtohet më mirë

Kalitet mëmirë

Saldohet më lehtë

Cu + +çelik + +çelik special +lidhjet mengjyra + _ + _

gizë + - - + -

Ndërtimi i njohurivej : Shpjegim i përparuarMësuesi/ja rendit në dërrasë vetitë teknologjike të materialeve dhe analizon një nga një ato si më poshtë, duke dhënë edhe shembuj konkretë për secilën nga vetitë (vetitë derdhëse, plasticiteti, farkëtueshmëria, petëzueshmëria, telëzimi, saldueshmëria, kalitshmëria, përpunueshmëria me prerje.).Ai/ajo analizon këto veti, e më pas krahason materialet teknologjike për sa ipërket aftësisë që ato paraqesin në tiparet teknologjike. Analizon mënyrën se si ndikon rritja e përqindjes së karbonit te çeliku ose te giza në ndryshimin e vetive teknologjike ose përmend disa nga vetitë teknologjike kryesore të metaleve me ngjyra (bakër, alumin, kallaj) dhe lidhjeve të tyre për sa i përket vetive teknologjike.Përforcimi: Tabela e koncepteveNë këtë fazë, mund të përdoret tabela e koncepteve të cilën mësuesi/ja e �� +�� >��

35

TEKNOLOGJIA

nxënësve për ta plotësuar. Për plotësimin korrekt të koncepteve të reja të mësuar shfrytëzohen shënimet e mësuesit në tabelë ose konsultimi me librin.

Konceptet e reja �� ShembujVeti derdhësePlasticitet SaldueshmëriKalitshmëriPërpunueshmëria me prerje

Ndërkohë që nxënësit lexojnë nga vendi përgjigjet e sakta dhe të plota, njënxënës (ose më shumë, me radhë njëri pas tjetrit) ngrihet në tabelë për plotësimin e saktë të saj.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi: ^_� �� dhënë.^%�� '��të dytë dhe në fazën e përforcimit.

Detyrë shtëpiey pPërcaktimi i vetive teknologjike të metaleve të tjera nga ato që u diskutuan në klasë (ose lidhjeve te tyre).


LINJA 1Kapitulli 3

Tema 3.2 Tipat e lidhjeve të detaleve të makinavep j

Në përfundim të kësaj teme mësimore, nxënësi/ja do të jetë në gjendje:

36

TEKNOLOGJIA

��!�� Të tregojë përdorimin e tyre.��!�� Të tregojë tipat e lidhjeve të çmontueshme.

Koncepte kryesore: Lidhje të paçmontueshme, lidhje të çmontueshme,ribatina, �� .

X�� Y �� [�� konkretizuese me foto dhe skica me lidhje të ndryshme, bulona, dado, boshte, shlica etj.

Fazat e strukturës Metodat e studimit Veprimtaritë e

nxënësit dhe kohaOrganizimi inxënësve

ParashikimiStruktura pyetje-përgjigje Diskutim i koncepteve

të mësuara (10’)Të gjithë nxënësit

Ndërtimi injohurive

Mbajtje e strukturuar e të dhënave

��informacionit të ri (25’)

Punë në dyshe

PërforcimiStuhi mendimesh (Brainstorming(( )

Ndërtimi i shprehivestudimore (10’) Të gjithë nxënësit

Parashikimi: Struktura pyetje-përgjigje

Faza e parë: mësuesi/ja shkruan në tabelë temën re: “Tipat e lidhjeve të detalevetë makinave”. Më pas kërkon nga nxënësit me anë të pyetjeve që drejton që të përsërisë konceptet e mësuara në orën e mëparshme për t’i përdorur në këtë mësim si njëlidhje e kërkesës së vazhdueshmërisë së koncepteve dhe mësimeve me njëra-tjetrën.Disa nga pyetjet më kryesore që mund të drejtohen për nxënësit janë:

1. Ç’janë detalet dhe si ndahen ato sipas shërbimit?

2. Ç’quhet çift kinematik?

3. Ç’është hallka? Jepni shembuj.

4. Ç’është mekanizmi? Po makina?

37

TEKNOLOGJIA

5. Cilat janë pjesët kryesore të një makine?

6. Si lidhen detalet me njëra-tjetrën në makinë? etj. Përgjigjet e nxënësve shënohen në tabelë me anë të ngjyrave të ndryshme,sidomos të atyre pyetjeve që kanë lidhje me temën e re të mësimit.

Ndërtimi i njohurivej : Mbajtje e strukturuar e të dhënaveMësuesi/ja udhëzon nxënësit të lexojnë mësimin në libër, të shikojnë me kujdes tabelat mbi lidhjet, detalet e sjella në klasë (kabinet) dhe më pas ta diskutojnë me shokun e bankës për të vendosur se çfarë do të plotësojnë në skemën e prezantuar nga mësuesi në tabelë.

Përforcimi: Stuhi mendimeshNë këtë fazë, mund të bëhet metoda stuhi mendimesh, ku nxënësit të ballafaqojnë mendimet dhe idetë e shembujt e tyre, të paraqitura në kuadratet përkatëse dhetë sjellin shembuj konkretë për të mbrojtur mendimet e tyre.Po ashtu, në këtë fazë mund të bëhet shumë mirë edhe krahasimi i lidhjeve dhekarakteristikave të secilës prej tyre.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '��të dytë dhe në fazën e përforcimit.

��: Në fund të orës së mësimit, mësuesi/ja vlerëson orën e mësimit

Lidhjet

E çmontueshme E paçmontueshme

Anët pozitive dhe negative Anët pozitive dhe negative

38

TEKNOLOGJIA

�� `�� vazhdim në orët e tjera të kapitullit.

LINJA 1Kapitulli 4

Tema 4.2 Teknologjia e prodhimit të energjisë elektrike dhe rëndësia e sajgj p gj j


��Të përshkruajë mënyrat dhe teknologjitë kryesore të prodhimit tëenergjive të llojeve të ndryshme.

��Të tregojë prirjet e teknologjisë së prodhimit të energjisë për shoqërinë e sotme dhe të së ardhmes.

��Të argumentojë rëndësinë e teknologjisë së prodhimit të energjisë për ekonominë dhe shoqërinë.

Konceptet kryesore: centrale elektrike, turbina, diga, burime alternative, biomasa, energjia diellore dhe e erës.X�� Y ��'� �� [��

Fazat e strukturës

Metodat e studimit



ParashikimiDiskutim mbi njohuritë paraprake Zhvillim i fjalorit

(10’)Të gjithë nxënësit

Ndërtimi injohurive Lexim dhe pyetje Të nxënit

bashkëveprues (25’) Punë në dyshe

PërforcimiImagjinatë e drejtuar

Ndërtimi i shprehivestudimore (10’) Të gjithë nxënësit

Parashikimi: Diskutim mbi njohuritë paraprakeMësuesi/ja shkruan temën e re në tabelë dhe kërkon nga nxënësit se cilat janë njohuritë mbi energjinë që përdoret sot nga njerëzimi. Mësuesi në tabelë vizaton vetëm fjalën energji dhe kërkon nga nxënësi ta plotësojnë atë me llojet e tjera të energjisë që njohin si më poshtë.

39

TEKNOLOGJIA

diellore

ujit

erës

biomasës

lëndës djegëse

Të gjithë nxënësit diskutojnë për këto koncepte.

Ndërtimi i njohurivej : Lexim dhe pyetjeNë këtë fazë, nxënësit ndahen në grupe dyshe dhe treshe, siç janë në bankë ose sipas përcaktimeve të mësuesit. Ata drejtohen për të lexuar në libër dhe �� X�� drejton pyetje për parimin e punës në hidrocentrale dhe termocentrale, për tipat e turbinave në Hec-e dhe Tec-e etj.

Përforcimi: Imagjinatë e drejtuar Mësuesi e ndan klasën në tri grupe dhe ndan detyrën për çdo grup.Grupi 1: Imagjinoni se po bëni udhëtim në lumin Drin. Përcaktoni hidrocentralet që janë ndërtuar në të dhe fuqinë e secilit prej tyre.

Grupi 2: Imagjinoni se jeni në qytetin e Vlorës. Tregoni se si prodhohet energjiaelektrike në këtë qytet dhe cilat janë mundësitë e përdorimit të energjive alternative.

Grupi 3: Imagjinoni se po bëni udhëtim në vitin 2150. Tregoni se si prodhohet energjia elektrike në këtë vit dhe si janë burimet e lëndës djegëse.

ENERGJIA

ELEKTRIKE

t

40

TEKNOLOGJIA

Në fund të orës, çdo grup nxjerr përfaqësuesin e tij për të paraqitur përgjigjet përkatëse.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '��të dytë dhe sidomos në fazën e përforcimit.

��: Në fund të orës së mësimit, mësuesi/ja vlerëson orën e mësimit �� C� �� `�� realizojë ato në vazhdim në orët e tjera të kapitullit.

LINJA 1Kapitulli 5

Tema 5.2 Komunikimi dhe sistemet bazë të tij. Komunikimi në të ardhmen


� Të përshkruajë veçoritë kryesore të teknologjisë së shërbimeve tëkomunikimit.

� !� �� komunikimit.

� Të argumentojë rëndësinë dhe përdorimet e teknologjisë shërbimeve tëkomunikimit për ekonominë dhe shoqërinë e sotme dhe të së ardhmes.

Konceptet kryesore: teknologjia e komunikimit telefonik, sistemet e marrjes �� .

X�� Y �� '� �� &�� '�� [��

41

TEKNOLOGJIA

Fazat e strukturës

Metodat estudimit



Parashikimi DDMDiskutimi i ideve(35’)

Të gjithënxënësitNdërtimi i

njohuriveDDM

Përforcimi Imagjinatë e drejtuar

Nxitje për të zhvilluar të gjykuarin përmbledhës (10’)

Të gjithënxënësit

ZHVILLIMI I MËSIMIT

Parashikimi: Di/Dua të di/MësovaMësuesi/ja ndërton tabelën e mëposhtme në tabelën e zezë. Nxënësit ndahen nëgrupe pune. Grupet e punës punojnë me tabakët e letrës dhe lapsat me ngjyra mbi tavolinat e tyre të punës. Mësuesi/ja punon në tabelën e zezë, duke përdorur shkumësat me ngjyrë dhe në bashkëpunim me nxënësit mbushin kolonën Di, duke evokuar informacionet nga mësimet e kaluara, të trajtuara dhe nga lëndët � ��+��>�� '��&�� dixhitale dhe ato analoge etj. Kjo fazë zgjat rreth dhjetë minuta.

Di Dua të di Mësova !��Valët elektromagnetike!��'��E-mail-in ~� ��;��

Ndërtimi i njohurive: Di /Dua të di/MësovaNë stadin e parë të kësaj faze, e cila nga 25’ që është e gjithë faza, zgjat 15’ mësuesi/ja ukërkon nxënësve që të mbushin kolonën e dytë të tabelës me pyetje rreth çështjeve në fjalë. Më pas, ajo i jep nxënësve informacionin për sistemet elektronike të komunikimit dhe për tipat e sinjaleve qe përdoren sot, atë analog dhe dixhital,duke e plotësuar tabelën e mësipërme si më poshtë:

42

TEKNOLOGJIA

Di Dua të di Mësova�!��- Valët elektromagnetike�!��'��- E-mail-in�~� ��;��

- Sinjalin analog dhe shifror- Tri nënsistemet kryesore të transmetimit- Teknologjitë e reja të transmetimit- Sistemet satelitore tëkomunikimit- Rolin e tyre sot në teknologji dhe në zhvillimin e një vendi

Në stadin e fundit të fazës së realizimit të kuptimit, nxënësit duhet të mbushinkolonën efundit, me njohuritë që mësuan rreth elementeve të grupit të parë. Kjo fazë mund të zgjasë 10’. Në fund të fazës së realizimit të kuptimit, tabela DDM duhet të ketë këtë pamje:

Di Dua të di Mësova�!�� - Valët elektromagnetike�!��'��- E-mail-in�~� ��;��

- Sinjalin analog dhe shifrori j li l dh hif- Tri nënsistemet kryesore të transmetimit- Teknologjitë e reja tëtransmetimit- Sistemet satelitore tëkomunikimit- Rolin e tyre sot në teknologji dhe në zhvillimin e një vendi

- Tipat e sinjalevei i j l- Tri kanalet kryesore tëkomunikimit- Teknologjitë që përdoren sot- Rolin e sistemeve satelitore në komunikim- Rëndësinë që ka komunikim sot- Mjetet e reja që përdorim sot në komunikimkomunikim

Përforcimi: Hartë konceptiMësuesi/ja, në këtë fazë të përforcimit të njohurive, e cila mund të zgjasë rreth 10 minuta, u kërkon grupeve të punës të kompozojnë një hartë se si mund tëlidhen konceptet që mësuan.Më pas, mund të ngrejë një nxënës në tabelë që të vizatojë hartën e koncepteve për pikën e re që ka zgjedhur secili grup pune dhe e merr në analizë.

43

TEKNOLOGJIA

Vlerësimi i nxënësve:� Argumentet që japin për shpjegimin e komunikimit në të kaluarën dhe

sot.� Aftësinë e tyre për të gjeneruar mbi bazën e koncepteve të njohura disa

nga veçoritë e përgjithshme të teknologjisë së komunikimit.� Shprehitë e punës në grup.� Interpretime, përfundime, përgjithësime, krahasime brenda sistemeve

dhe nënsistemeve të komunikimit.

Detyrë shtëpiey p :Materiale plotësuese për mjetet e reja që përdoren sot në komunikim.

��: Në fund të orës së mësimit, mësuesi/ja vlerëson orën e mësimit �� `�� vazhdim në orët e tjera të kapitullit.

Sistemi i transmetimit

dhe marrjes së figurës

Teknologjia e komunikimit

satelitor

Sinjali analog dhe ai shifror

Rëndësia për zhvillimin

ekonomik të një vendi

Mjetet e reja që përdoren

sot në komunikin

Në të kaluarën

(telegrafi)

Sistemi teknologjik i komunikimit

44

TEKNOLOGJIA

MODULE MËSIMORE NGA LINJA 2 “KOMUNIKIMI GRAFIK”

Linja 2Kapitulli 1

Tema 1.1 #�� ndryshme të teknologjisë. y gj

Objektivatj :Në fund të orës mësimore, nxënësi/ja do të jetë në gjendje:

� !�� !� �� !��

të teknologjisë.

Mjetetj Y �� [�� dhe videoprojektor.

Metoda dhe teknika mësimore: bisedë e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktikë e drejtuar, punë në grupe.

Metoda ERR

Evokim: Mësuesi/ja bën një hyrje të shkurtër rreth linjës së re dhe komunikimit �� [�� gjatë tij.Më pas, mësuesi rikujton bashkë me nxënësit njohuritë e marra për teknologjinë, degët e saj dhe jep përshkrime të detajeve të ndryshme, të skicave të makinave, të projekteve të ndërtesave etj., me ndihmën e videoprojektorit ose të tabelës së zezë.

Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishMë pas mësuesi/ja njeh nxënësit me temën dhe objektivat përkatëse të mësimit aktual.Jep konceptet e reja, duke i shkruar në tabelë:

� !��"� !��"� #��"

45

TEKNOLOGJIA

� �� "� �� $

dhe bën shpjegimin e tyre, duke dhënë edhe shembuj konkretë. Më pas jep �� dhe degëve të ndryshme të teknologjisë.

Praktikë e drejtuar: Nxënësit marrin pjesë në zgjidhjen e pyetjeve të drejtuaranga mësuesi gjatë zgjerimit të njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojnë për shembujt e ofruar nga mësuesi në videoprojektor ose në tabelë.

�� %�Kontroll njohurishPunë në dyshe: Mësuesi u jep si detyrë nxënësve të gjejnë shembuj:- nga teknologjia dhe nga shkencat e tjera të përdorimit të komunikimit

��- �� - rolin që ka sot kompjuteri në vizatimin e skicave dhe të paraqitjeve të

ndryshme, sa njihen dhe përdoren nga të rinjtë programet e vizatimit etj.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '�� e mësimit.

��: Në fund të orës së mësimit, mësuesi/ja vlerëson orën e mësimit �� `�� vazhdim në orët e tjera të kapitullit.

Linja 2 Kapitulli 1

Tema 1.2 Materialet dhe veglat kryesore që përdoren për skicat dhe g y q p pvizatimet. Llojet e vijave kryesore që përdoren në skica dhe j j y q pvizatime dhe skicimi i vijavej

46

TEKNOLOGJIA


��Të përshkruajë tri kategoritë kryesore të materialeve të vizatimit eskicave.

��Të tregojë llojet e vijave që përdoren në skica e vizatime.��Të përdorë me saktësi mjetet e vizatimit.

Mjetetj Y �� [�� i veglave të vizatimit, portamina, gomë, tipa të ndryshëm letrash, si dhe letër vizatimi.


Metoda ERR

Evokim: Mësuesi/ja rikujton së bashku me nxënësit njohuritë e marra për �� &� � �� =� ��

Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishMë pas mësuesi/ja njeh nxënësit me temën dhe objektivat përkatës të mësimit aktual.Tregon mjetet dhe materialet që përdoren në vizatimin e skicave dhe në vizatimet teknike:

��Llojet e letrave;��Lapsat dhe portaminat;��Instrumentet ndihmëse.

Shpjegon tiparet dhe cilësitë e secilit prej tyre, përdorimin, rëndësinë etj.Më pas vazhdon me vizatimin në tabelë të llojeve të vijave, duke treguar me shembuj karakteristikat dhe mënyrën e përdorimit të tyre. Praktikë e drejtuar: Nxënësit marrin pjesë në zgjidhjen e pyetjeve të drejtuaranga mësuesi gjatë zgjerimit të njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojnë për shembujt e vizatuar nga mësuesi në tabelë, si p.sh.: llojet e vijave etj.

�� %�Kontroll njohurish

Punë e pavarur: X��`�� së nxënësit, për t’u praktikuar në përdorimin e kompletit të veglave të vizatimit të treguara nga mësuesi. Ai kontrollon dhe vlerëson, duke bërë edhe motivimin

47

TEKNOLOGJIA

e nxënësit dhe duke parë nivele të ndryshme të nxënësve.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '�� ^?��

��: Në fund të orës mësuesi/ja vlerëson orën e mësimit dhe arritjen e�� `�� e tjera të kapitullit.

Linja 2Kapitulli 2

Tema 2.2 Shkallët e vizatimit

Objektivatj : Në fund të orës mësimore, nxënësi/ja do të jetë në gjendje:

��!�� e zvogëlimi.

��Të përshkruajë mjetet që përdoren për të vizatuar në shkallë zmadhimi e zvogëlimi.

��Të përdorë shkallën e vizatimit, në varësi të dimensioneve që ka objekti që do të vizatohet.

Mjetetj Y �� [�� i veglave të vizatimit, portamina, gomë, tipa të ndryshëm letrash dhe atë të vizatimit.


Metoda ERR

Evokim: Mësuesi/ja rikujton bashkë me nxënësit njohuritë e marra për pamjet, �� &� ��

48

TEKNOLOGJIA

� ��&�� '�� C� �� mund të vizatohen me dorë të lirë skica me pamjet e objekteve të thjeshta të dhëna nga mësuesi detyrë në klasë ose kontrollohen detyrat që ka dhënë në shtëpi.

Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurish Më pas, mësuesi njeh nxënësit me temën dhe objektivat përkatëse të mësimit aktual.Tregon llojet e shkallëve që përdoren në vizatimin e skicave dhe në vizatimet teknike:

��shkallën natyrale 1:1;��shkallën zvogëluese;��shkallën zmadhuese.

Shpjegon me anë të shembujve të ndryshëm përdorimin e tyre në praktikë, rëndësinë e përdorimit të saktë, mënyrën se si shënohen shkallët në vizatim etj.

Praktikë e drejtuar: Nxënësit marrin pjesë në zgjidhjen e pyetjeve të drejtuaranga mësuesi gjatë zgjerimit të njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojnë për shembujt e vizatuar nga mësuesi në tabelë dhe në libër.

�� : Kontroll njohurish

Punë e pavarur: Mësuesi/ja u jep ushtrime (te pyetje dhe detyra f. 61) për t’u �� [�� kompletit të veglave të ndryshme të treguara nga mësuesi. Ai/ajo kontrollon dhe vlerëson, duke bërë edhe motivimin e nxënësit dhe duke parë nivele të ndryshme të nxënësve.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� dhënë.^%�� '��


49

TEKNOLOGJIA

Linja 2Kapitulli 3

Tema 3.2 Llojet e prerjeve (Prerjet e thjeshta)j p j ( j j )


��!�� Të tregojë rregullat që përdorim në vizatimin e prerjeve të ndryshme.��Të përdorë prerje të thjeshta e të përbëra.

Mjetetj Y �� [�� vizatimit.


Metoda ERR

Evokim: Mësuesi/ja rikujton bashkë me nxënësit njohuritë e marra për prerjet,�� &� �� rëndësinë e tyre në përcaktimin e saktë të formës së një trupi etj. Në tabelë �� &�� thjeshta që përdorim në klasë ose në shtëpi.

Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurish Më pas, mësuesi/ja njeh nxënësit me temën dhe objektivat përkatës të mësimit aktual.Jep konceptet e reja duke i shkruar në tabelë:

�� Prerje të thjeshtë;�� Prerje të shkallëzuara me thyerje ose të kombinuara.

dhe bën shpjegimin e tyre konkret, duke dhënë shembuj nga libri ose materialet plotësuese që ka marrë për konkretizimin e mësimit të ri, duke punuar në tabelëdhe duke shënuar me kujdes të gjithë radhën e vizatimit për prerjet. Më pas punohen edhe shembujt në libër nga nxënësit.

Praktikë e drejtuar: Nxënësit marrin pjesë në përgjigjen e pyetjeve të drejtuara nga mësuesi gjatë zgjerimit të njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojnë për

50

TEKNOLOGJIA

shembujt e ofruar nga libri ose nga mësuesi me anë të tabelës së vizatuar me shembujt nga prerjet.

�� : Kontroll njohurish

Punë e pavarur: X��`�� [�� "�� f. 69.Detyrë shtëpieC[�� "�&��përsëritja në fund të kapitullit në f. 72, shoqëruar me sqarimet përkatëse.

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi: ^_� �� dhënë. ^%�� '��


Linja 2Kapitulli 4

Tema 4.1. Njohuri të përgjithshme mbi vizatimet e ndërtimit. Plani ij p gjpërgjithshëm, planimetritë e shtëpive të banimitp gj , p p


��!�� Të përcaktojë elementet e një planimetrie arkitektonike.��Të lexojë saktë planimetrinë e një shtëpie, sipas rregullave të mësuara.

Mjetetj Y �� [�� '� �projekte të ndryshme, skica, planimetri etj.Metoda dhe teknika mësimore: bisedë e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktikë e drejtuar, punë në grupe.

51

TEKNOLOGJIA

Metoda ERR

Evokim: Mësuesi/ja rikujton bashkë me nxënësit njohuritë e marra për �� &� � �� =� ��

Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishMë pas mësuesi/ja njeh nxënësit me temën dhe objektivat përkatëse të mësimit aktual.Jep konceptet e reja, duke i shkruar në tabelë:

� &�'��"� �� "� *��"� #�� '�� "� Studimi urbanistik pjesor.

dhe bën shpjegimin e tyre konkret, duke dhënë shembuj nga libri dhe materialet plotësuese që ka marrë për konkretizimin e mësimit të ri. Më pas, jep rëndësinë e urbanistikës dhe të planeve të ndryshme, lidhjen që ekziston ndërmjet tyre dhe mjedisit të qytetit ose të zonës së banimit.

Praktikë e drejtuar: Nxënësit marrin pjesë në përgjigjen e pyetjeve të drejtuara nga mësuesi/ja gjatë zgjerimit të njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojnë për shembujt e ofruara nga libri ose nga mësuesi me anë të tabelave, fotove,skicave të ndryshme.

�� : Kontroll njohurish.

Punë e pavarur: X��`�� të nxënësit dhe në libër (p.sh.: ushtrimi 4 pas mësimit përkatës në f. 97).

Vlerësimi i nxënësve:Gjatë kësaj ore mësimore, nxënësit mund të vlerësohen në bazë të vëzhgimeveqë janë kryer për veprimtaritë e zhvilluara në klasë. Kështu, nxënësit vlerësohen mbi:^_� �� të zhvilluar detyrën e dhënë.^%�� '�� e mësimit.

52

TEKNOLOGJIA

Detyre shtëpie y pJepet ushtrimi 5 pas mësimit te pyetje dhe detyra në f. 97.


SITUATA TË MENDIMIT KRITIK

Shënim.Ka disa tema mësimore ose orë ushtrimesh, projektesh, të cilat shërbejnë për zhvillimin e shprehive të të menduarit në nivel të lartë të të nxënit, qëndrimit kritik, shprehës, ndihmës. Me këto tema të mëposhtme, ne ndihmojmë në përmirësimin e rolit të tyre si nxënës e qytetarë, duke lidhur të nxënit meveprimtari konkrete e zbatuese në praktikë.Këto orë mësimore ndihmojnë në evidentimin e shprehive të veçanta të nxënësve, nxitjen e imagjinatës, aftësimin e punës në grup, formimin e qëndrimit etiko-social etj. Temat në libër janë dhënë si alternativa për t’u përdorur në orë të caktuara mësimore.Mësuesit janë të lirë që, krahas tyre ose në vend të tyre, mund të përdorin tema të tjeradhe metoda të tjera të zhvillimit të orës, të cilat mund të kenë interes për ata osepër nxënësit.

Tema nr. 1: Leximi i studimit urbanistik të qytetit timqy

Objektivat: Në fund të orës së mësimit, nxënësi/ja duhet të jetë në gjendje:

1. !�� +��>��+�� >�2. Të argumentojë pikat e forta dhe të dobëta të studimit urbanistik të

qytetit (zonës) ku banon (ose studion).3. Të prezantojë me cilësi idetë e tij për përmirësimin e mjedisit urban ku

jeton e banon (ose ku studion).

53

TEKNOLOGJIA

Mjetet: kompjuter, internet, videoprojektor, letra të formateve të ndryshme, �� '� �� &��

Zhvillimi i mësimitKa rëndësi që nxënësit të jenë të lajmëruar që më parë për këtë orë mësimore.Ata ndahen në grupe dhe u lihet detyrë konkrete çdo grupi për mbledhjen e �'��&�� &�� '��'� �� në zonën ku studiojnë ose banojnë, vizitë në studio të specializuara, në bashkinë e qytetit dhe herë pas here diskutojnë me mësuesin për problemet e ndryshme.Mund të marrin materiale edhe nga interneti (me ndihmën e Google earth-it).

Përgatitja e materialitNxënësit duhet të përdorin programin PowerPoint për të realizuar prezantimet etpunës së tyre me cilësi përpara klasës ose edhe një audience më të gjerë.Për prezantimin e një ore të tillë, mund të shfrytëzohet laboratori i kompjuterit, biblioteka ose teatri i shkollës, ose mjedise të tjera publike.Të jenë vendosur në vende të dallueshme dhe pankartat me fotot e realizuaranga nxënësit, po ashtu edhe pankartat me mendimet dhe idetë e nxënësve.

VlerësimiGjatë kësaj ore nxënësit vlerësohen për:

�� Grumbullimin e një informacioni mbështetës sa më cilësor dhe të arrirë.�� Aktivizimin gjatë punës në grup.�� Cilësinë e prezantimeve të punëve të tyre.

Tema nr 2: Përgatitja e trupave gjeometrikë të rregulltg j p gj g


1. !�� 2. Të ndjekë me saktësi etapat e duhura të punës.3. Të paraqesë trupat e përfunduar.

Mjetet: veglat e vizatimit, kartonë me ngjyra të ndryshme, gërshërë, ngjitës, gjilpëra etj.

Zhvillimi i mësimit

54

TEKNOLOGJIA

Ka rëndësi që nxënësit të jenë të lajmëruar që më parë për këtë orë mësimore nëmënyrë që të kenë përgatitur bazën materiale dhe mjetet që kanë shumë rëndësi në realizimin cilësor të kësaj ore mësimore.Ata ndahen në grupe dhe u lihet detyrë konkrete çdo grupi për ndërtimin e trupave gjeometrikë të rregullt, si prizma me baza të ndryshëm, piramida, kube, paralelepipedë, kon, cilindër etj.Mund të përdoret për çdo grup një ngjyrë e caktuar e kartonit, për të vlerësuar më mirë punën e çdo grupi.Përgatitja e materialitDo të punohet në faza:

1. jepen llojet dhe përmasat e trupave që do të realizohen;2. vizatimi i trupit të hapur në letrën me ngjyra;3. ��4. �� 5. ��

VlerësimiGjatë kësaj ore nxënësit vlerësohen për:

�� Grumbullimin e një informacioni mbështetës sa më cilësor dhe të arrirë.�� Aktivizimin gjatë punës në grup.�� Cilësinë e prezantimeve të punëve të tyre.

TRAJTIMI METODIK I NJË PUNE PRAKTIKE

Linja 2: KOMUNIKIMI GRAFIKKapitulli: Vizatimet e ndërtimit

Tema: Leximi i planimetrive të ndryshme të objekteve të banimit

Objektivat:1. C[�� 2. Nxënësi të përcaktojë elementet e objektit të paraqitur në skemë.3. Nxënësi të japë mendime dhe ide për përmirësimin e elementeve të

55

TEKNOLOGJIA

ndryshme të skemës së paraqitur me elemente bashkëkohore.

Mjetet: Projekte dhe skema të ndryshme të apartamenteve të banimit, shtëpibanimi, institucione edukimi, vizatime akitektonike, kompjuter, videoprojektor, �� '��

Fazat Metoda mësimore Veprimtaritë enxënësve dhe koha


Parashikimi Parashikimi meterma paraprake

Zhvillimi i fjalorit 5 min.

Gjithë klasa

Ndërtimi i njohurive

Përcaktimi ielementeve nëprojekt

Ndërtimi i shprehivelexuese, evidentuesedhe kontrolluese30 min.

Grupe me2-3 nxënës

Përforcimi Analizë koncepteve

Diskutimi i ideve Gjithë klasa

Zhvillimi i mësimit:

Parashikimi:Në këtë fazë, mësuesi/ja shkruan në tabelë (ose paraqet me anë të videoprojektorit, �� >�� '� �� të shtëpive të ndryshme të banimit me stil bashkëkohor, me konstruksione tëllojeve e mjeteve, materiale të ndryshme etj.C�� [�� të ndryshme, tipologjia e godinave ose elemente të veçanta të tyre.Po ashtu mund të diskutohet për mjediset jashtë ndërtesës, a ka kopshte a lulishte, kënde lojërash për fëmijët, si është gjendja e rrugicave dhe e trotuareve rreth qendrës së banimit apo shkollës ku mësojnë etj.

Ndërtimi i njohurive:Nxënësit ndahen në grupe me nga tre ose katër nxënës dhe udhëzohen tëndjekin procedurat e mësimit praktik (nga libri në faqen e caktuar ose ato që i &�� >��përcaktuar dhe afatin e duhur për leximin e skemave dhe të projekteve.

PërforcimiÇdo grup, me anë të një përfaqësuesi të tij, parashtron mendimet e tij përpara klasës, paraqet idetë dhe përmirësimet përkatëse të projektit që i është caktuar.

56

TEKNOLOGJIA

Vlerësimi i nxënësveGjatë punës praktike do të vlerësohen nxënësit:

� Për saktësinë e realizimit të punës praktike.� Për saktësinë e përgjigjeve të dhëna në diskutimin gjatë fazës së parë dhe

në atë të fundit.� Për punën në grup.

Shënim.Ky model i punës praktike mund t’i shërbejë mësuesit në të gjitha punët praktike� �� organizimit të orës së punës praktike. Për të pasur një rezultat sa më të mirë në orën e punës praktike, nga mësuesiduhet që në punën praktike të ketë larmi skemash e projektesh të sjella nganxënësit dhe nga vetë ai dhe të jenë përgatitur shënimet që më parë dhe ndarja e projekteve që do të lexohen për çdo grup nxënësish.

TRAJTIMI METODIK I PROJEKTIT

Mësuesi ose grupi i mësuesve të një projekti e përshkruajnë projektinpak a shumë sipas një formati, ku janë të domosdoshme këto rubrika:^ � �� ^�� ^�� &�� do të rimerren në saje të projektit;^+�� >�� çdo mësuesi dhe sa orë mësimore i takojnë secilit;^�� +��~� ��>�^��[��'�� ^�� hapat kryesorë, me afatet dhe përgjegjësit (kur ka dy ose më shumëmësues);^�� '��&�� ^�� ^ �� &�� +�� kur projekti zgjat, është e pamundur të parashikohen zhvillimet e tij,pra, një pjesë e këtyre temave lihen bosh.);

57

TEKNOLOGJIA

^�� [��

Burimet kryesore të informacionityMësuesi rekomandon nxënësit të përdorin:Kërkimin në internet, më shumë në kabinetin e TIK-ut, punën në bibliotekën e shkollës dhe në atë të qytetit (edhe në bibliotekat familjare), në medien eshkruar dhe atë vizive.Orë të caktuara të projektit mund të zhvillohen në kabinetin e informatikës,për të bërë përpunimin e materialit ose marrjen e tij nga interneti. Përtej informacioneve të shkruara, duhet të jenë thuajse të përhershme informacionet “e gjalla”, d.m.th., ato që merren përmes bisedave me specialistë, me zyrtarë,me dëshmitarë ngjarjesh, me prindërit ose të afërmit e të tjerë në komunitetin shkollor ose më larg. Nxënësit mund të shkojnë t’i takojnë ata në vendin e tyre të punës, por këta mund të ftohen edhe në klasë.Gjithashtu, vizitat në muze, ekspozita, institucione qeveritare ose private, nëkompani biznesi, në vende me interes historik ose çfarëdo interesi tjetër, duhen rekomanduar si mundësi e madhe e informacioneve plotësuese.

Vlerësimi i punës së nxënësvepnë një projekt vlerësimi kryhet nga disa pikëvështrime

�� Plani i projektit Sa qartë e kanë përshkruar nxënësit objektivin (objektivat) eprojektit? A kanë hartuar një plan të mirë? (A janë shpërndarë punët ndërmjet nxënësve,në mënyrë që secili të ketë për të bërë punë individuale? A janë parashikuar takime të grupit?)

��Zbatimi i planitSa i respektojnë afatet? A është përmirësuar plani gjatë zbatimit?

��Menaxhimi i informacionitSa shterues është kërkimi në tekstet shkollore? Sa të larmishme janë burimet einformacionit? A kanë mbajtur shënime nga informacionet?A mbahet qëndrim kritik ndaj informacioneve?

�� Etika e punës në grupA punojnë që të gjithë nxënësit? A mbizotëron një pakicë në kryerjen e punëve?Po në diskutimet?A arrijnë nxënësit në kompromise? A sillen ata me kujdes ndaj njëri-tjetrit?A sjellin argumente gjatë diskutimeve? A janë bindëse argumentet?

�� Raporti përfundimtarA ka ide origjinale? (Nuk ka rëndësi nëse mësuesi është i një mendjeje mepërfundimet. E rëndësishme është që të jenë të argumentuara)

58

TEKNOLOGJIA

A është strukturuar qartë raporti?Si bëhet vetëvlerësimi?

��PrezantimiA është i qartë prezantimi? A është tërheqës? A përfshihen në prezantim disa nxënës?Të tjera që ndikojnë në vlerësimin janë:^_�� w#�� ^_�� w_�� w

Ka dy mënyra të vlerësimit me notë të nxënësve për një projekt.Njëra mënyrë është: Të gjithë pjesëtarët e një grupi vlerësohen me të njëjtën notë. Në grup mund të ndeshen edhe nxënës simbiotikë ose edhe mospjesëmarrës. Ideja është që i takon vetë grupit të mirorganizojë punët dhe të nxitë secilin nxënës të kontribuojë. Nëse nuk arrihet plotësisht ky objektiv, është një e metë e grupit në tërësi. Mënyra tjetër: Secili nxënës ka notën e tij, e cila del përmes ponderimit të notës si grup dhe notës si individ. P.sh., nota si grup peshon 80%, kurse siindivid 20%.Niveli pakalues: Nota 4Niveli bazë: Notat 5 dhe 6Niveli mesatar: Notat 7 dhe 8Niveli i lartë: Notat 9 dhe 10Nivelet dhe kriteret:Pakalues Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorëzohet produkti (kur ka të tillë).Ose:Raporti ka gabime të shumta për sa u përket njohurive. Mungojnë argumentet.Nuk ka bashkëpunim në grup. Nuk janë respektuar afatet.Bazë. Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak argumente.Nxënësit përpiqen të bashkëpunojnë. Përgjithësisht, janë zbatuar afatet. Raporti me gabime gjuhësore dhe i pastrukturuar. Prezantimi i përciptë.Mesatar. Disa burime informacioni. Përpunim i mirë i informacioneve.Argumente tëmira. Të përpiktë në afate. Nxënësit bashkëpunojnë. Parashtrimi me shkrim me pak gabime gjuhësore dhe i strukturuar mirë.I lartë. Larmi burimesh të informacionit. Gjykime kritike ndaj informacioneve.Ideorigjinale. Të gjithë nxënësit punojnë në mënyrë të pavarur dhe në grup.Parashtrimi me shkrim korrekt dhe i strukturuar mirë.

59

TEKNOLOGJIA

SUGJERIME

Për lëndën e teknologjisë mund të zgjidhen projekte të larmishme, të cilat mund të realizohen vetëm për këtë lëndë ose në bashkëpunim me lëndët e tjera, si: �� Këtu është zgjedhur tema “Riciklimi i materialeve në shkollë”, duke qenëshumë aktuale dhe duke u shtrirë pothuajse gjatë gjithë vitit shkollor dhe duke përfshirë edhe dy linjat e planit mësimor.Mësuesit janë të lirë në zgjedhjen e temave që do të bëjnë. Këtu po tregohet projekti i zbërthyer në tri faza sipas planit mësimor.

Projekt. Riciklimi i materialeve në shkollëFaza e parë

Tema: Zgjidhja e një problemi të thjeshtë teknologjik


1. Të ndërtojë skemën e procedurës së zgjidhjes së një problemi të thjeshtë teknologjik.

Mjetet e punës: formate të ndryshme letre, skica, kompjuter, videoprojektor,lapsa me ngjyra, tabela e zezë dhe shkumësa me ngjyrë etj.

NJOHURITË KRYESORE LËNDORE QË DO TË PËRDOREN:Q

1- Teknologjia dhe mjedisi.2- Teknologjia dhe shoqëria.3- Sistemi teknologjik dhe pjesët e tij.4- Përshkrimi i elementeve të sistemit teknologjik.5- Problemi teknologjik. Radha e punës për zgjidhjen e tij.


#�� +�� >�për riciklimin e mbeturinave në shkollë ose në mjedisin ku banojmë, i cili është �� C[�� të formuara do të prezantojnë punimet e tyre për dhënien e zgjidhjes së këtij projekti të thjeshtë teknologjik, i cili do të vazhdojë më tej në orët e tjera të

60

TEKNOLOGJIA

mësimit, sipas planit mësimor. Prezantimet e nxënësve mund të përgatiten nëkompjuter ose me formate të mëdha (tabela), ose në tabelën e zezë. Projektiduhet të përmbajë:

1. Përcaktimi i problemit. 2. Mbledhja e informacionit dhe parashikimi i zgjidhjeve të mundshme.3. Përzgjedhja e zgjidhjes më optimale (më të mirë).4. Realizimi i zgjidhjes së përzgjedhur.5. Vlerësimi, korrigjimi dhe përmirësimi i zgjidhjes (në rast nevoje).

Këto materiale të përgatitura pasi diskutohen në klasë ruhen dhe janë të gatshme për fazat e tjera të projektit.Në fund përcaktohet edhe projekti më i mirë.

Projekt. Riciklimi i materialeve në shkollë

Faza e dytë Tema: Ndërtimi i trupave gjeometrike të rregullt

Objektivat:Në fund të orës së mësimit, nxënësi/ja duhet të jetë në gjendje:

1. Të ndërtojë trupa të ndryshëm gjeometrikë me anë të materialeve të riciklueshme.

2. Të tregojë mënyrën e ndërtimit të tyre dhe materialet e riciklueshme që u përdorën.

Mjetet e punës: formate të ndryshme letre, kartonë, kompjuter, videoprojektor, lapsa me ngjyrë, trupa të ndryshëm gjeometrikë të ndërtuar me materialet ericiklimit, ngjitëse, gërshërë etj.

NJOHURITË KRYESORE LËNDORE QË DO TË PËRDOREN:

1. Paraqitja aksonometrike e trupave gjeometrikë.2. Hapja e sipërfaqeve, njohuri të përgjithshme.3. Hapja e prizmit dhe e cilindrit.


Kjo orë do të shërbejë si përmbyllje e kreut 3 të linjës 2 “#��

61

TEKNOLOGJIA

dhe vazhdim i projektit për riciklimin e mbeturinave në shkollë ose në mjedisin ku banojmë, i cili është prezantuar nga mësuesi/ja që në linjën 1.Nxënësit sipas grupeve të formuara do të prezantojnë punimet e tyre për riciklimin e materialeve teknologjike që përdorim në shkollë. Prezantimet e nxënësve mund të përgatiten që më parë dhe të paraqiten në formë konkrete,si dhe të ruhen për t’u përdorur më pas në kabinetin e teknologjisë dhe të matematikës si materiale konkretizuese dhe ndihmëse në orën e mësimit. Këto materiale të përgatitura pasi të paraqiten, diskutohen mbi mënyrën e ndërtimit dhe materialet e përdorura. Në fund përcaktohet edhe grupi më i mirë, trupi më i mirë gjeometrik i realizuar dhe jepen vlerësimet për nxënësit sipas arritjeve.

Projekt. Riciklimi i materialeve në shkollë

Faza e tretëTema: Riciklimi i materialeve në shkollë

Objektivat:Në fund të orës së mësimit, nxënësi/ja duhet të jetë në gjendje:

1. Të tregojë se cilat materiale mund të riciklohen në shkollë.2. Të argumentojë rëndësinë e riciklimit të materialeve të ndryshme

teknologjike.

Mjetet e punës: formate të ndryshme letre, skica, kompjuter, videoprojektor,lapsa me ngjyrë, makete, objekte të ndryshme të ndërtuara me materialet e riciklimit etj.

NJOHURITË KRYESORE LËNDORE QË DO TË PËRDOREN: 1. Teknologjia dhe mjedisi.2. Teknologjia dhe shoqëria.$�#�� 4. Materialet kryesore sot, riciklimi i materialeve sot.5. Prirja e materialeve teknologjike në të ardhmen.

Zhvillimi i mësimitKjo orë do të shërbejë si përmbyllje e kreut 2 dhe vazhdim i projektit për riciklimin e mbeturinave në shkollë ose në mjedisin ku banojmë (nga ana praktike), i cili është prezantuar nga mësuesi/ja që në linjën 1.

62

TEKNOLOGJIA

Nxënësit sipas grupeve të formuara do të prezantojnë punimet e tyre për riciklimin e materialeve teknologjike që përdorim në shkollë dhe do të vazhdojë më tej në orët e tjera të mësimit sipas planit mësimor. Prezantimet e nxënësve mund të përgatiten dhe të paraqiten në formë konkrete, në kompjuter ose të'� ��'�� [��'�� Këto materiale të përgatitura pasi diskutohen në klasë ruhen dhe janë të gatshme për fazat e tjera të projektit (në konkurse brenda në shkollë dhe konkurrime tëndryshme projektesh) ose i paraqiten edhe një audience më të gjerë, si klasave të tjera, pjesëtarëve të komunitetit rreth shkollës ose ku banojmë.

Në fund përcaktohet edhe projekti më i mirë dhe jepen vlerësimet për nxënësit sipas arritjeve.

METODIKA E HARTIMIT TË NJË TESTI

Testet mund të jenë të llojeve të ndryshme në fund kapitulli, në fund të linjës,semestrale ose vjetore. Ato hartohen në bazë të objektivave të caktuara të�� &�� njohurish sipas taksonomisë së Blumit, si më poshtë:

a. Njohjes dhe të kuptuarit.b. Zbatimit dhe analizës.c. Sintezës dhe vlerësimit.

Gjithashtu, testi përmban dhe një numër të caktuar ushtrimesh dhe pyetjesh, të cilat janë me alternativa dhe me zgjidhje, ku raporti i tyre vendoset nga mësuesi/ja. Duke i kombinuar të gjitha këta parametra, përqindjet, pikët për çdo ushtrim, numrin e pyetjeve të hapura dhe me alternativa ndërtojmë skemën e bluprintit mbi bazën e së cilës do të vendosim ushtrimet dhe pyetjet në test. Më poshtë pojapim një skemë të tillë të hartuar për një test kapitulli, i cili përmban ushtrime dhe pyetje me alternativa, me zgjidhje, vizatime të skemave teknologjike dheese në të cilën përgjithësohen njohuritë e marra në gjithë kapitullin dhe qëndrimi i nxënësit për probleme të ndryshme teknologjike që kërkojnë zgjidhje.

63

TEKNOLOGJIA

Kontrolloni njohuritë tuaja në kapitullin 1, linja 1

��Rrethoni përgjigjen e saktë:Shënim.1. Përgjigjet e sakta të pyetjeve me rrethim janë treguar me anë të shkronjave të theksuara

1- Energjia bën pjesë tek:a) input-etb) output-etc) feedback-ukkd) procesi i administrimit

2- Proceset e sistemit teknologjik ndahen në dy grupe:

a) administrimi dhe prodhimi�>�� c) teknologjike dhe ndihmësed) teknologjike dhe prodhimi

3- ;�� Y

a) procesit të prodhimitb) procesit të administrimitc) input-itd) qëllimit

4- Një sistem mund ta ndajmë në:

a) nënsisteme të tjera më të thjeshtab) në mjedise rrethuesec) në procese teknologjiked) në procese administrative

5- Output-i është:

a) vlerësim për punën e sistemit teknologjikb) rezultati përfundimtar i punës së një sistemi teknologjikc) mbajtja në mbikëqyrje e sistemit teknologjik

64

TEKNOLOGJIA

d) burimet për zhvillimin e sistemit teknologjik.

��Përgjigjuni shkurt pyetjeve të mëposhtme:

1. Ç’kuptoni me fjalën teknikë? Me teknikë kuptojmë mjetet dhe metodat e punës për të bërë punën sa më të lehtë dhe më rezultative.

2�� Teknologjia është shkenca që merret meaplikimin e njohurive për veglat dhe profesionet, në funksion të kontrollimit dhe përshtatjes së rrethanave në mjedisin jetësor në përputhje me nevojat e njerëzve.Ç’kuptoni me mjedis teknologjik? Mjedisi teknologjik ështëk vendi që rrethon njerëzit kudo ku jetojnë dhe punojnë dhe që ata e kanë krijuar gjatë zhvillimit njerëzor me ndihmën e teknologjisë.3. Rendisni disa nga drejtimet më të rëndësishme të teknologjisë së sotme.

Drejtimet e teknologjisë sot janë:��Teknologjia industriale;��Teknologjia materiale;��Teknologjia bujqësore;��Teknologjia e komunikimit dhe e informacionit;��Teknologjia e transportit etj.

4. Përshkruani me anë të tri shembujve konkretë lidhjen e teknologjisë me shkencën (a. zbulimi i mikroskopit elektronik, b. zbulimi i kompjuterit, c. energjia elektrike)a. Cilat janë elementet kryesore të një sistemi teknologjik? Elementet e një sistemi janë:

1. qëllimi2. input-et (gjithçka që duhet për realizimin e proceseve)3. proceset4. output-et (rezultatet e proceseve)5. feedback-u

b. Jepni me anë të një skice dy shembuj sistemesh të thjeshta teknologjike, dukepërcaktuar në mënyrë konkrete elementet e tij.Nxënësi të vizatojë në mënyrë skematike dy sisteme të thjeshta nga jeta e përditshme, ku të përcaktojë edhe elementet e sistemit si në skemën e mëposhtme.

65

TEKNOLOGJIA

c. Cilat janë hapat kryesore që ndiqen për zgjidhjen e një problemi teknologjik.Në përgjithësi, pavarësisht nga natyra e problemeve hapat që duhen ndjekurpër zgjidhjen e tyre janë:

� Përcaktimi i problemit.� Mbledhja e informacionit dhe parashikimi i zgjidhjeve të mundshme.� Përzgjedhja e zgjidhjes më optimale (më të mirë).� Realizimi i zgjidhjes së përzgjedhur.� Vlerësimi, korrigjimi dhe përmirësimi i zgjidhjes (në rast nevoje).

� Jepni mendimin tuaj për:

1. Çfarë ndikimi ka teknologjia në përmirësimin e jetës së njeriut?2. Prirjet e teknologjisë në të ardhmen.3. Riciklimin e materialeve teknologjike.

Shënim.Në rubrikën e mësipërme mësuesi do të vlerësojë mendimin e pavarur të nxënësit, mënyrën se si trajton, analizon, jep argumente dhe zgjidhje për çështjet që diskutohen.Mësuesi/ja mund të trajtojë edhe çështje të tjera në lidhje me kapitullin dhe me aktualitetin.

� Shkruani një ese të shkurtër krahasuese me temë:

INPUT-et

PROCESET

OUTPUT-et

FEEDBACK

QËLLIMI

66

TEKNOLOGJIA

1. Teknologjia dhe mjedisi.2. Teknologjia dhe shoqëria njerëzore.Për shkrimin e esesë, nxënësi duhet të shkruajë rreth 100-150 fjalë, duke përdorur konceptet e marra në këtë kapitull.Mësuesi/ja duhet të dijë të kontrollojë esenë, e cila duhet të jetë e shkruar sipas këtij formati:Tema pasohet nga një hyrje, e cila përmban tezën e esesë.1. Vendoset antiteza, ajo që e kundërshton atë ose ajo që është përdorur para saj.<�� &�� thjeshti te më i ndërlikuari.3. Në fund vendosen përfundimet me një mënyrë të shprehuri bindëse dhe të pakundërshtueshme.

1.3 Kontrolloni njohuritë tuaja për kapitullin 3 linja 1

� Rrethoni përgjigjen e saktë:Shënim.Përgjigjet e sakta të pyetjeve me rrethim janë treguar me anë të shkronjave të theksuara.

1. Çifti kinematik është:k

a) bashkimi i lëvizshëm i dy detaleveb) bashkimi i palëvizshëm i dy detalevec) lidhje ndërmjet dy detaleved) transmision kryesor

2. Lidhjet me saldim janë:

a) lidhje ndërmjet dy detaleveb) lidhje e çmontueshmec) lidhje e paçmontueshmed) mekanizëm i lëvizshëm

3. Lidhjet me kiaveta janë:

a) lidhje ndërmjet dy boshteve

67

TEKNOLOGJIA

b) lidhje e çmontueshmec) lidhje e paçmontueshmed) lidhje ndërmjet dy transmisioneve

4. Kushinetat shërbejnë:a) për mbështetjen e palëvizshme të akseve dhe të boshteveb) për mbështetjen e lëvizshme të akseve dhe të boshtevec) për lidhjen ndërmjet dy boshteved) si lidhje ndërmjet dy transmisioneve

5. Pompat hidraulike janë makina:

a) që rrisin presionin e gazitb) që rrisin presionin e lëngutc) përdorin ligjet e kimisëd) pengojnë lëvizjen e gazeve dhe të lëngjeve

6. Kompresorët janë pajisje mekanike:

a) që rrisin presionin e gazitb) që rrisin presionin e lëngutc) dërgojnë lëngun në lartësi.d) pengojnë lëvizjen e gazeve dhe të lëngjeve

��Përgjigjuni shkurt pyetjeve të mëposhtme:

1. Ç’kuptoni me termin detal? Detal quhet pjesa më elementare e makinës,e cila përgatitet pa operacion montimi dhe kryen një punë të caktuar në të.

2. �� makinën dhe mekanizmat. Mekanizmi është një bashkësi hallkash më lëvizje të përcaktuar. Makinë quhet tërësia edetaleve që bashkohen ndërmjet tyre, në mënyrë të tillë që, lëvizjes së dhënë të njërit detal t’i përgjigjet plotësisht lëvizja e përcaktuar e çdo detali tjetër.

3. Cilat janë pjesët kryesore të një makine? Pavarësisht nga forma dhe përmasat çdo makinë përbëhet nga këto pjesë kryesore:

a. motori (ose motorët)ib. transmisionic. organi punues ( që kryen qëllimin e makinës)d. sistemi i komandimit ose i drejtimit.tt

68

TEKNOLOGJIA

4. Ç’kuptoni me transmisione? Transmisionet janë ata mekanizma që eshndërrojnë dhe transmetojnë lëvizjen ndërmjet dy organeve të së njëjtësmakinë ose të dy makinave të ndryshme

5. Listoni disa nga transmisionet më të rëndësishme që përdoren në praktikë.

a. /�� "b. /�� ;��"c. Transmisionet me rrota me dhëmbë (ingranazhe).

�� w �� makinave lidhen midis tyre me elemente të ndryshme, duke formuar njëtrup të vetëm. Lidhja mund të jetë e paçmontueshme ose e çmontueshme.7. Krahasoni lidhjen me kiavetë me ato me shlica. Lidhjet me shlica në krahasim me lidhjet me kiaveta kanë këto anë pozitive:

a) detalet në boshtet e shlicuara qendërzohen dhe udhëzohen më mirë;

b) qëndrueshmëria e boshteve të shlicuara në krahasim me boshtet mekiaveta për ngarkesa dinamike e të ndryshueshme është më e lartë.

8. Pse përdoren lidhjet me saldim, ç’të mira ka në krahasim me lidhjet meribatina? Krahas të mirave që ka lidhja me saldim, ajo ka dhe disa tëmeta:

a) gjatë ftohjes ndodh tkurrja e metalit të shkrirë, gjë që shkakton tensione mbetëse në tegel, si rrjedhim ulet edhe qëndrueshmëria e lidhjes.

b) �� &��

c) struktura e materialit të tegelit është jo e njëjtë me materialin që saldohet.

d) nuk i duron ngarkesat e ndryshme dhe kanë vështirësi në kontrollin e defekteve.9. %�� w!�� :

�� sipas pozicionit të ndërsjellë të detaleve që saldohen:�<�*�� "'<�*� '��"

69

TEKNOLOGJIA

c) Me vendosje në qoshe ose në trajtë T-je.

� sipas pozicionit të tegelit të saldimit dhe veprimit të forcave të jashtme

a) ��'��"

b) ��"

c) ��"

d) tegel i përbërë.

��në varësi të trajtës së seksionit të tegelit

e) ��"

f) ��'��"

g) tegel i përforcuar.10. �� &��

pjesët e tij.Në këtë pyetje nxënësi duhet të vizatojë skemën e një transmisioni me rripa �� &�� 11. Ç’lëvizje transmetojnë dhe shndërrojnë transmisionet me rrota me

dhëmbë?

Rrotat me dhëmbë janë mekanizma që shërbejnë për të shndërruar dheëtransmetuar lëvizjen rrotulluese të vazhdueshme ndërmjet dy boshteve të ��

12. Tregoni përdorimin në praktikë të mekanizmit bjellë-manivelë dheatij me gunga? Mekanizmi bjellë-manivelë dhe me gunga përdoret nëautoveturat.

13. Ku përdoren dhe cilat janë pjesët kryesore të transmisioneve mezinxhirë?

Transmisionet me zinxhirë përdoren për ngritjen e ngarkesave dhe për transmetimin e lëvizjeve. Pjesët kryesore të transmisionit me zinxhir janë:

1. rrota yll-motorike 2. rrota yll e udhëzuar. 3. zinxhiri.14. Cili është parimi i punës dhe te cilat ligje mbështeten sistemet e fuqisë?

Sistemet e fuqisë janë ato sisteme, të cilat bazohen në ligjet themelore të hidrodinamikës. Hidrodinamika është një nga pjesët më të rëndësishme të

70

TEKNOLOGJIA

hidraulikës, e cila studion ligjet e lëvizjes së lëngjeve.��Jepni mendimin tuaj:

1. Cilat janë anët pozitive dhe negative të transmisioneve të ndryshme?2. Përdorimi sot dhe në të ardhmen i sistemeve të fuqisë.

Shënim.Në rubrikën e mësipërme, mësuesi do të vlerësojë mendimin e pavarur të nxënësit, mënyrën se si ai trajton, analizon, jep argumente dhe zgjidhje për çështjet që diskutohen.Mësuesi mund të trajtojë edhe çështje të tjera në lidhje me kapitullin dhe meaktualitetin.

� Shkruani një ese të shkurtër me temë:

“Transmisionet, mekanizmat kryesorë dhe ndikimi i tyre në shoqërinë njerëzore”.

Për esenë nxënësi duhet të shkruajë rreth 100-150 fjalë, duke përdorur konceptet e marra në këtë kapitull.Mësuesi duhet të dijë të kontrollojë esenë, e cila duhet të jetë e shkruar sipas këtij formati:1. Tema pasohet nga një hyrje, e cila përmban tezën e esesë. 2. Vendoset antiteza, që e kundërshton atë ose ajo që është përdorur para saj.$�� &�� thjeshti te më i ndërlikuari. 4. Në fund vendosen përfundimet me një mënyrë të shprehuri bindëse dhe të pakundërshtueshme.

libËr pËr mËsuesin - digital...

Documents