QUY TRÌNH SẢN XUẤT THEO TIÊU CHUẨN WHO-GMPHÀNG VIỆT NAM CHẤT LƯỢNG CAO DO NGƯỜI TIÊU DÙNG BÌNH CHỌN

KYÕ THUAÄT NUOÂITOÂM THEÛ CHAÂN TRAÉNGTOÂM THEÛ CHAÂN TRAÉNG

KYÕ THUAÄT NUOÂI TOÂM THEÛ CHAÂN TRAÉNG

KYÕ THUAÄT NUOÂI1. CHOÏN ÑÒA ÑIEÅM XAÂY DÖÏNG AO NUOÂI:Choïn ñòa ñieåm xaây döïng ao nuoâi laø raát quan troïng vì aûnh höôûng lôùn ñeán möùc ñaàu tö, tính ruûi ro trong quaù trình nuoâi toâm. Ñòa ñieåm phuø hôïp phaûi thoûa maõn nhöõng yeâu caàu sau : - Giaûm giaù thaønh xaây döïng. - Giaûm chi phí saûn xuaát. - Baûo ñaûm nguoàn nöôùc ñaày ñuû vaø coù chaát löôïng toát. - Coù nguoàn ñieän ñeå giaûm chi phí saûn xuaát.1.1. Nguoàn nöôùc caáp:Choïn ñòa ñieåm gaàn nguoàn nöôùc coù chaát löôïng toát, ít bò oâ nhieãm bôûi chaát thaûi noâng nghieäp & coâng nghieäp. Nguoàn nöôùc caáp phaûi coù ñaày ñuû quanh naêm ñeå thuaän lôïi cho vieäc caáp vaø thay nöôùc.1.2. Vò trí & ñieàu kieän chaát ñaát:Caàn choïn vò trí ao nuoâi ôû nhöõng vuøng ñaát seùt hoaëc seùt pha, pH ñaát > 6,0, traùnh nhöõng khu vöïc röøng ngaäp maën, sình laày. Vò trí xaây döïng ao nuoâi cuõng caàn coù heä thoáng thoâng tin lieân laïc vaø an ninh toát.

2. THIEÁT KEÁ & XAÂY DÖÏNG AO NUOÂI:Thieát keá ao toát seõ giuùp quaûn lyù hieäu quaû chaát thaûi. Ao nuoâi thöôøng coù hình chöõ nhaät, hình vuoâng hoaëc hình troøn vôùi ñoä doác nghieâng veà giöõa ao ñeå vieäc taäp trung chaát thaûi trong quaù trình nuoâi thoâng qua quaù trình quaït nöôùc ñöôïc deã daøng. Ao ñöôïc thieát keá toát cuõng deã quaûn lyù veà nhieàu phöông dieän khaùc nhau nhö thay nöôùc vaø thu hoaïch toâm.2.1. Ao laéng:- Ao laéng coù vai troø quan troïng trong vieäc cung caáp nöôùc cho ao trong quaù trình nuoâi, nhaát laø ôû nhöõng nôi maø chaát löôïng nöôùc khoâng oån ñònh hoaëc nguoàn nöôùc caáp khoâng lieân tuïc. Ngoaøi ra ao laéng coøn ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc phoøng ngöøa dòch beänh laây lan vaøo ao nuoâi.- Dieän tích ao laéng baèng 25 – 30% toång dieän tích ao nuoâi.Caùc öu ñieåm cuûa ao laéng:

+ Chuû ñoäng ñöôïc nguoàn nöôùc caáp, khoâng bò leä thuoäc vaøo cheá ñoä thuûy trieàu.+ Giaûm soá löôïng maàm beänh trong thôøi gian laéng nöôùc vaø xöû lyù hoùa chaát ñeå tieâu dieät taát caû maàm beänh. Do ñoù nöôùc caáp vaøo ao nuoâi seõ an toaøn hôn.

Caùc chæ tieâu Khoaûng chòu ñöïng Khoaûng thích hôïp

Ñoä maën (‰)

Nhieät ñoä (oC)

pH

Ñoä kieàm (mg/lít)

OÂxy hoøa tan (mg/lít)

NH3 (mg/lít)

H2S (mg/lít)

0,5 - 45

17 - 37

7,0 – 9,0

60 - 200

≥ 3

< 0,1

< 0,03

15 - 25

28 - 30

7,5 – 8,5

100 - 150

5 - 7

< 0,1

< 0,01

1. PHAÂN BOÁToâm chaân traéng phaân boá ôû caùc nöôùc ven bôø Taây Thaùi Bình Döông, Nam Trung Myõ. Treân theá giôùi, toâm chaân traéng ñöôïc nuoâi nhieàu ôû caùc nöôùc Nam Myõ, Nam Trung Myõ. ÔÛ Chaâu AÙ khoâng coù toâm chaân traéng phaân boá töï nhieân. Töøø nhöõng thaäp nieân 1980,1990 ñoái töôïng naøy ñaõ ñöôïc nuoâi thöû nghieäm thaønh coâng vaø cho ñeán nay ñaõ coù nhieàu nöôùc phaùt trieån maïnh vieäc nuoâi loaøi toâm naøy nhö Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam.

2. ÑAËC ÑIEÅM THÍCH NGHI VÔÙI MOÂI TRÖÔØNG

3. ÑAËC ÑIEÅM DINH DÖÔÕNGToâm chaân traéng laø loaøi aên taïp, coù theå aên nhieàu loaïi thöùc aên coù nguoàn goác ñoäng thöïc vaät. Trong nuoâi nhaân taïo coù theå söû duïng caùc loaïi thöùc aên coâng nghieäp, ngoaøi ra coù theå cho aên thöùc aên töôi soáng nhö heán, oác böôu vaøng, truøng queá..., tuøy thuoäc vaøo tình hình kinh teá cuûa moãi hoä nuoâi. Thöùc aên toâm theû chaân traéng thöôøng coù ñoä ñaïm (35 – 40%), heä soá thöùc aên thaáp, khoaûng 1,2 so vôùi toâm suù laø 1,5 (Maät ñoä thaû 100 – 120 con/m2; tæ leä soáng 85%; heä soá thöùc aên toâm chaân traéng bieán ñoåi töø 0,9 – 1,2; phoå bieán laø1,1).

4. SINH SAÛNTrong ñieàu kieän nhaân taïo toâm chaân traéng coù theå thaønh thuïc vaø ñeû tröùng. Treân theá giôùi nguoàn toâm boá meï ñaõ ñöôïc gia hoùa vaø choïn gioáng neân toâm post coù toác ñoä taêng tröôûng nhanh vaø thöôøng khoâng bò nhieãm nhöõng maàm beänh virus nhö ñoám traéng, taura…

5. SINH TRÖÔÛNGToâm chaân traéng sinh tröôûng thoâng qua quaù trình loät xaùc, chu kyø loät xaùc phuï thuoäc vaøo töøng giai ñoïan phaùt trieån. Toâm chaân traéng coù toác ñoä taêng tröôûng töông ñoái nhanh, trong thôøi gian nuoâi töø 75 – 85 ngaøy töø PL12, tuøy theo maät ñoä nuoâi vaø ñieàu kieän moâi tröôøng toâm coù theå ñaït kích côõ 60 -100 con/kg.

Thoâng soá Thôøi ñieåm ño

pHOxyÑoä trongNhieät ñoNH3Ñoä kieàmÑoä maën

7 giôøXX

X

15 giôøX

XXX

3 ngaøy/ laàn1 tuaàn/ laàn

Caùc yeáu toá moâi tröôøng ao nuoâi toâmTrong quaù trình quaûn lyù ao chuùng ta caàn phaûi coù moät lòch trìnhkieåm tra caùc thoâng soá moâi tröôøng

Möùc nöôùc nuoâi toát nhaát laø 1,5 – 1,8m, maät ñoä nuoâi thích hợp töø 50 – 120 con/m2.Chaát ñaùy bằng đất seùt hoặc seùt pha seõ raát thuaän lôïi cho toâm phaùt trieån.

PGS.TS Nguyeãn Nhö Trí

+ Giaûm ñoäc tính cuûa hoùa chaát saùt truøng nöôùc. Neáu duøng chlorine saùt truøng tröïc tieáp nguoàn nöôùc taïi ao nuoâi thì moät phaàn chlorine seõ tích tuï vaø laøm chai neàn ñaùy, töø ñoù quaù trình gaây maøu nöôùc seõ gaëp khoù khaên. Vì theá ñeå haïn cheá ñöôïc tình hình dòch beänh trong quaù trình nuoâi toâm, phuïc vuï cho muïc tieâu phaùt trieån oån ñònh vaø beàn vöõng ngheà nuoâi, ao laéng laø khoâng theå thieáu ñöôïc.

2.2. Ao nuoâi- Ao hình vuoâng hoaëc hình troøn laø toát nhaát, ao hình chöõ nhaät cuõng toát mieãn laø coù theå taïo ñöôïc doøng chaûy troøn trong ao ñeå gom chaát thaûi veà khu vöïc giöõa ao. Coù theå caûi thieän doøng chaûy trong ao hình chöõ nhaät hay hình vuoâng baèng caùch ñaép bo troøn caùc goùc ao.- Heä thoáng caùnh quaït nöôùc: Quaït nöôùc ñaët caùch bôø 2 – 4 m hay caùch chaân bôø 1,2m. Khoaûng caùch giöõa hai caùnh quaït nöôùc laø 60 - 80 cm vaø neân laép so le nhau. Tuøy theo hình daïng cuûa ao nuoâi maø choïn caùch laép ñaët heä thoáng caùnh quaït ñeå taïo doøng chaûy maïnh nhaát, giuùp cho chaát thaûi taäp trung giöõa ao. Khoaûng caùch toái ña giöõa 2 giaøn quaït nöôùc laø 20 meùt ñeå duy trì doøng chaûy oån ñònh trong ao. Soá löôïng quaït nöôùc phuï thuoäc vaøo 2 yeáu toá dieän tích ao nuoâi vaø maät ñoä thaû nuoâi. Ngoaøi ra vieäc laép quaït döïa vaøo caùch thöùc sau:- Soá löôïng toâm thaû trong ao (neáu giaøn quaït xaøi ñieän thì 1 HP söû duïng ñeå cung caáp oxy cho 500 kg toâm trong ao nuoâi).- Toác ñoä quay cuûa caùnh quaït (thích hôïp nhaát trong khoaûng 90 -120 voøng/phuùt).- Ao coù dieän tích 4.000 – 6.000 m2 seõ thuaän lôïi cho chaêm soùc, quaûn lyù veà vaän haønh quaït nöôùc.2.3. Chuaån bò ao- Ao môùi xaây döïng: Caùc böôùc tieán haønh nhö sau:

+ Böôùc 1: Kieåm tra kyõ taát caû bôø ao, traùnh hieän töôïng roø ræ khi laáy nöôùc vaøo ao.+ Böôùc 2: San baèng ñaùy ao, hôi doác veà phía coáng thoaùt hay giöõa ao ñeå gom chaát thaûi giöõa ao.+ Böôùc 3: Röûa ñaùy ao nhieàu laàn tröôùc khi boùn voâi ñaùy ao.+ Böôùc 4: Kieåm tra pH ñaùy ao vaø duøng voâi boùn.+ Böôùc 5: Laáy nöôùc vaøo ñaït 1,0 – 1,2 m vaø ngaâm thôøi gian 3 – 4 ngaøy.+ Böôùc 6: Bôm hoaëc xaû boû nöôùc trong ao vaø phôi ñaùy ao laïi 7 – 10 ngaøy tröôùc khi laáy nöôùc vaøo chuaån bò ñeå thaû toâm.

- Ao cuõ: Caàn tieán haønh caùc böôùc sau:+ Böôùc 1: Thaùo caïn nöôùc.+ Böôùc 2: Laáy bôùt lôùp buøn ñaùy ao ra khoûi ao nuoâi vì ñaây laø lôùp ñaát ñaùy nhieàu chaát thaûi vaø maàm beänh cuûa vuï nuoâi tröôùc toàn ñoïng laïi.+ Böôùc 3: Gia coá laïi bôø vaø neàn ñaùy ao baèng phöông tieän cô hoïc, laáp heát hang vaø tieâu dieät cua coøng (neáu coù).+ Böôùc 4: Boùn voâi vaø phôi neàn ñaùy ao cho khoâ trong 7 – 15 ngaøy tröôùc khi laáy nöôùc vaøo ao nuoâi. Neáu coù ñieàu kieän neân phôi ñaùy ao töø 1 – 2 thaùng laøm maàm beänh ñöôïc tieâu dieät vaø ñoàng thôøi khoaùng hoùa neàn ñaùy. Ñoái vôùi nhöõng ao coù pheøn khoâng neân phôi khoâ ñeå haïn cheá hieän töôïng xì pheøn.

- Ao bò nhieãm maàm beänh ñoám traéng, taura …+ Ñoái vôùi ao nuoâi bò nhieãm maàm beänh neân tieán haønh caûi taïo ao kyõ hôn. Vôùt heát toâm ra khoûi ao roài bôm caïn ao, tieán haønh raûi voâi vaø phôi ao ít nhaát nöûa thaùng.

- Heä thoáng raøo löôùi quanh ao: Ngaên caûn khoâng cho vaät chuû trung gian nhö cua, coøng töø ngoaøi boø vaøo trong ao mang theo maàm beänh cho toâm nuoâi, haïn cheá söï laây lan cuûa dòch beänh, ñaëc bieät laø maàm beänh Taura, beänh thaân ñoû, ñoám traéng do virus gaây ra.

3. BOÙN VOÂIa. Voâi noâng nghieäp (ñaù voâi hoaëc voû soø xay)Choïn loaïi voâi coù chöùa töø 75% CaCO3 trôû leân. Voâi mòn raát thích hôïp cho ao nuoâi toâm. Voâi loaïi naøy ñöôïc söû duïng ñeå laøm taêng ñoä keàm cuûa nöôùc vaø coù theå söû duïng vôùi soá löôïng lôùn vì noù khoâng gaây aûnh höôûng nhieàu ñeán pH nöôùc. Thöôøng boùn 100 – 300kg/ha/laàn.b. Ñaù voâi ñen (Dolomite: CaMg(CO3)2)Giuùp taêng ñoä kieàm vaø haøm löôïng magieâ trong nöôùc.c. Voâi toâi hay voâi ngaäm nöôùc Ca(OH)2

Nung ñaù voâi ôû nhieät ñoä 800 – 900oC. Sau khi nung thì cho nöôùc vaøo khi ñaù voâi coøn noùng ñeå cho voâi mòn ra. Söû duïng 50 – 100kg/ha/laàn. Loaïi voâi naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå laøm taêng pH cuûa ñaát ñaùy ao hoaëc pH nöôùc. Noù laøm taêng pH maïnh neân traùnh boùn voâi cho ao vaøo buoåi chieàu khi pH ao thöôøng cao nhaát.d. Voâi soáng CaONung ñaù voâi ôû nhieät ñoä cao vaø khoâng cho nöôùc vaøo sau khi nung xong. Daïng voâi naøy coù hoaït tính cao vaø aûnh höôûng raát lôùn pH nöôùc neân khoâng ñöôïc duøng ñeå boùn nhöõng ao ñang nuoâi toâm.

4. GAÂY MAØU NÖÔÙCSau khi boùn voâi xong laáy nöôùc ñaày vaøo ao nuoâi. Nöôùc caáp vaøo ao phaûi ñöôïc loïc qua löôùi mòn hoaëc vaûi kateâ. Caáp moät laàn ñaày vaøo ao nuoâi tröôùc khi xöû lyù vaø gaây maøu nöôùc. Neân gaây maøu nöôùc baèng chaát höõu cô nhö ñöôøng vaøng, caùm gaïo, men baùnh mì ñeå maøu nöôùc oån ñònh vaø khoâng bò rôùt taûo trong thôøi gian ñaàu sau khi thaû gioáng.Ngaøy thöù nhaát: Laáy nöôùc vaøo ao ñuùng theo yeâu caàu (toái thieåu 1,2 meùt), môû maùy quaït nöôùc lieân tieáp 3 ngaøy ñeå tröùng caùc vaät chuû trung gian nôû thaønh aáu truøng.Ngaøy thöù 4: Duøng chlorine vôùi lieàu 20-30 kg/1.000 m3 nöôùc ñeå dieät taát caû caùc maàm beänh trong nguoàn nöôùc. Neân xöû lyù nöôùc trong ao laéng roài môùi bôm vaøo ao nuoâi ñeå traùnh aûnh höôûng xaáu ñeán neàn ñaùy ao nuoâi. Sau khi xöû lyù xong ñeå chlorine bay hôi heát trong 5 ngaøy.Ngaøy thöù 9: Duøng hoãn hôïp 10 kg ñöôøng vaøng + 10 kg caùm gaïo + 100 gram men baùnh mì/1.000 m3 nöôùc. Cho hoãn hôïp naøy vaøo trong thuøng hoaëc beå chöùa 50 lít nöôùc roài quaäy ñeàu. UÛ hoãn hôïp naøy trong 24 giôø tröôùc khi taït xuoáng ao. Trong quaù trình uû neân suïc khí. Neáu khoâng suïc khí thì khoaûng 1 giôø phaûi duøng caây ñeå quaäy hoãn hôïp naøy ñeå chuùng khoâng laéng xuoáng ñaùy thuøng. Ngaøy thöù 10: Duøng cheá phaåm sinh hoïc chaát löôïng toát NB 25 hoaëc NOVA-AQUABAC taït xuoáng ao theo lieàu höôùng daãn. Ngaøy thöù 15: Duøng hoãn hôïp 10 kg ñöôøng vaøng + 10 kg caùm gaïo + 100 gram men baùnh mì/1.000 m3 nöôùc (laàn 2) taït xuoáng ao nhö höôùng daãn ôû treân.Ngaøy thöù 16: Duøng cheá phaåm sinh hoïc chaát löôïng toát NB 25 hoaëc NOVA-AQUABAC taït xuoáng ao theo lieàu höôùng daãn.Ngaøy thöù 17: Kieåm tra caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc nhö ñoä kieàm (120 mg/lít), pH (7,8-8,0 vaøo buoåi saùng), ñoä trong (40-50 cm). Neáu caùc yeáu toá chaát

löôïng nöôùc naøy chöa ñaït yeâu caàu thì ñieàu chænh cho thích hôïp.Ngaøy thöù 19: Tieán haønh thaû gioáng.

5. CHOÏN GIOÁNG & THAÛ GIOÁNG- Gioáng coù maøu saéc saùng ñeïp, kích côõ ñoàng ñeàu.- Kích côõ toâm thaû phaûi ñaït Post 12 trôû leân, toát nhaát laø Post 15 trôû leân.- Gioáng mua nhöõng coâng ty coù uy tín, coù chöùng nhaän xuaát xöù nguoàn gioáng, chöùng nhaän con gioáng ñöôïc saûn xuaát baèng nguoàn boá meï saïch beänh hoaëc khaùng nhöõng beänh thoâng thöôøng nhö ñoám traéng, taura...- Mang toâm post ñi kieåm tra caùc maàm beänh thoâng thöôøng nhö ñoám traéng, taura, hoaïi töû gan tuïy.- Thaû gioáng: Neân thaû gioáng vaøo thôøi ñieåm trôøi maùt. Ngaâm bòch ñöïng toâm gioáng vaøo trong ao nuoâi ít nhaát 30 phuùt ñeå caân baèng nhieät ñoä roài môùi thaû toâm vaøo ao nuoâi. Coù theå nhôø caùc traïi gioáng haï ñoä maën cho phuø hôïp vôùi ñoä maën nguoàn nöôùc trong ao nuoâi tröôùc khi vaän chuyeån gioáng.

6. THÖÙC AÊNChoïn loaïi thöùc aên coù ñoä ñaïm khoâng thaáp hôn 35%, toát nhaát töø 38 – 40% ñeå toâm mau lôùn, giaûm heä soá chuyeån ñoåi thöùc aên. Trong töï nhieân toâm chaân traéng coù taäp tính kieám aên vaøo ban ñeâm. Trong nuoâi nhaân taïo toâm aên thöôøng xuyeân caû ngaøy laãn ñeâm, tuy nhieân khi nuoâi vôùi hình thöùc thaâm canh thì vaøo giai ñoaïn toâm lôùn (sau 2 thaùng nuoâi) moâi tröôøng ao nuoâi bò oâ nhieãm, löôïng oxy hoøa tan thöôøng thaáp, do vaäy trong giai ñoaïn naøy chuùng ta caàn löu yù taäp trung cho toâm aên vaøo ban ngaøy, ban ñeâm chæ cho aên 01 laàn hoaëc ngöøng haún.Löu yù: - Khi toâm ñöôïc 15 ngaøy tuoåi neân thaû saøng vaøo ao nuoâi ñeå toâm laøm quen. - Sau khi thaû gioáng 3 tuaàn baét ñaàu boû thöùc aên vaøo saøng ñeå ñieàu chænh löôïng thöùc aên cuûa moãi cöõ cho aên. Vieäc boû thöùc aên trong saøng neân caên cöù vaøo toång troïng löôïng toâm vaø kieåm tra saøng moät caùch chaët cheõ. Löôïng thöùc aên cho vaøo saøng laø 1,2% toång löôïng thöùc aên cuûa moãi cöõ cho aên trong giai ñoïan 21-30 ngaøy tuoåi. Sau 30 ngaøy tuoåi thì löôïng aên cho vaøo saøng laø 1% toång löôïng thöùc aên cuûa moãi cöõ cho aên. Trong thôøi gian ñaàu thì thôøi gian kieåm tra saøng aên sau khi cho aên laø 1,5 giôø, sau ñoù giaûm xuoáng coøn 1 giôø (töø ngaøy tuoåi 45 – 60) vaø vaøo giai ñoaïn cuoái (töø 60 ngaøy tuoåi trôû ñi) thì thôøi gian kieåm tra saøng aên laø 45 phuùt. Neáu thaáy toâm aên heát thöùc aên trong saøng thì cöõ cho aên sau taêng theâm 3% löôïng thöùc aên so vôùi cöõ tröôùc. Neáu coøn thöùc aên trong saøng thì giaûm 5% löôïng thöùc aên so vôùi cöõ tröôùc.- Vieäc chuyeån ñoåi maõ soá thöùc aên neân caên cöù vaøo troïng löôïng toâm ñeå laøm chuaån chöù khoâng döïa vaøo tuoåi toâm (ngaøy). Trong thôøi gian chuaån bò chuyeån ñoåi maõ soá thöùc aên, neân troän chung caû 2 loaïi thöùc aên ñeå cho aên ít nhaát 3 ngaøy.- Neân söû duïng men vi sinh (loaïi troän vaøo thöùc aên nhö ZYMOTIC hoaëc NOVAZYME S) ñeå troän vaøo thöùc aên ôû taát caû caùc cöõ aên ñeå phoøng beänh ñöôøng ruoät vaø taêng khaû naêng tieâu hoùa vaø haáp thu caùc chaát dinh döôõng trong thöùc aên. Vieäc troän men vi sinh vaøo thöùc aên ôû taát caû caùc cöõ cho aên seõ mang laïi hieäu quaû cao hôn vieäc chæ cho aên men vi sinh chæ moät cöû/ngaøy.

7. QUAÛN LYÙ CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙCNöôùc laø moâi tröôøng soáng cuûa toâm. Söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa toâm gaén lieàn vôùi chaát löôïng nöôùc. Vì theá coâng taùc quaûn lyù nöôùc laø coâng taùc quan troïng nhaát, bao truøm leân taát caû moïi coâng taùc quaûn lyù khaùc. Quaûn lyù nöôùc toát lieân quan ñeán quaûn lyù thöùc aên vaø quaûn lyù dòch beänh vaø caû ba vaán ñeà naøy luoân ñi keøm vôùi nhau, gaén boù höõu cô maät thieát vôùi nhau.Quaûn lyù nöôùc bao goàm caùc vieäc sau ñaây:7.1 Chaát löôïng ñaùy aoAÛnh höôûng ñeán pH, ñoä kieàm, sinh vaät ñaùy, taûo (maøu nöôùc) vaø moät soá beänh cuûa toâm nhö vaøng mang, ñen mang, ñoùng rong…Chaát löôïng ñaùy ao thoâng thöôøng ñöôïc chuaån bò trong giai ñoaïn caûi taïo ao. Trong quaù trình nuoâi toâm ñaùy ao ñöôïc giöõ veä sinh vaø laøm saïch baèng caùc bieän phaùp sau: Boùn ZEOBAC Duøng men vi sinh nhö NB 25 hoaëc NOVA-AQUABAC hoaëc NOVA-PRO VS SHRIMP boùn vaøo ao nuoâi ñònh kyø 3-5 ngaøy/laàn. Caàn löu yù raèng löôïng men vi sinh boùn vaøo ao ñeå xöû lyù chaát thaûi trong ao nuoâi toâm nhö phaân toâm, xaùc taûo cheát… phaûi tyû leä thuaän vôùi löôïng thöùc aên cho toâm aên haøng ngaøy. Khi toâm caøng lôùn thì löôïng men vi sinh boùn vaøo ao phaûi caøng nhieàu thì môùi xöû lyù heát löôïng chaát thaûi trong ao nuoâi. Neân chia nhoû löôïng men vi sinh ñeå boùn moät caùch thöôøng xuyeân (toát nhaát laø 3 ngaøy/laàn) chöù khoâng neân keùo daøi thôøi gian giöõa 2 laàn boùn vì cuøng moät men vi sinh nhö nhau nhöng neáu boùn thöôøng xuyeân seõ mang laïi hieäu quaû cao hôn. Neáu aùp duïng ñuùng phöông phaùp söû duïng men vi sinh nhö treân thì ao nuoâi luôn saïch vaø maøu taûo seõ ñöôïc duy trì oån ñònh trong suoát quaù trình nuoâi. Quaûn lyù thöùc aên toát, traùnh dö thöøa. Ñieàu naøy raát quan troïng vì seõ giuùp ngöôøi nuoâi giaûm chi phí thöùc aên vaø traùnh oâ nhieãm ao nuoâi.

7.2 Duy trì söï oån ñònh cuûa heä taûo vaø vi sinh vaätÑaây laø yeáu toá quan troïng, quyeát ñònh chaát löôïng nöôùc toát hay xaáu. Do vaäy phaûi luoân luoân theo doõi söï phaùt trieån cuûa taûo. Neáu taûo coù veû giaø coãi phaûi taêng cöôøng boùn theâm caùc nguyeân toá vi löôïng caàn thieát; coù theå duøng NOVA-BLUE FOR SHRIM 0,5kg/2.000m3 hoaëc BLUEMIX 0,5kg/1.000m3 nöôùc, boùn lieân tieáp trong 3 ngaøy coù theå phuïc hoài heä taûo. Söï oån ñònh cuûa heä taûo vaø vi sinh vaät seõ keùo theo söï oån ñònh cuûa pH nöôùc. Söû duïng ñònh kyø NB 25 hoaëc NOVA-AQUABAC hoaëc NOVA-PRO VS SHRIMP nhö höôùng daãn treân ñaây seõ coù taùc duïng giöõ oån ñònh heä vi sinh vaø heä taûo. 7.3 Giöõ ñoä caân baèng vaø oån ñònh caùc yeáu toá thuûy lyù hoùaNoùi chung neáu giöõ ñöôïc söï oån ñònh cuûa heä taûo vaø vi sinh vaät cuõng nhö ñaùy ao thì caùc yeáu toá nhö pH, NH3, H2S, ñoä kieàm cuõng seõ oån ñònh theo. Söï thay ñoåi thôøi tieát vaø maát caân baèng sinh hoïc trong ao seõ laøm cho caùc yeáu toá naøy thay ñoåi. Möùc toát nhaát cho caùc yeáu toá naøy nhö sau: - pH: 7,8 – 8,2 - Ñoä maën: 15 - 25% - NH3 : < 0,1 mg/lít - H2S : < 0,01 mg/lít - Ñoä kieàm : 120 – 150 mg/lít - Oxy hoøa tan : > 5 mg/lít (neân duy trì haøm löôïng oxy hoøa tan trong ao nuoâi lôùn hôn 6 mg/lít seõ mang laïi hieäu quaû kinh teá cao hôn).Caàn löu yù raèng, toâm chaân traéng coù toác ñoä taêng tröôûng nhanh, loät xaùc thöôøng xuyeân vaø do ñöôïc nuoâi vôùi maät ñoä cao neân deã xaûy ra hieän töôïng thieáu

MOÄT SOÁ BEÄNH TOÂM THÖÔØNG GAËP & CAÙCH PHOØNG TRÒ

khoaùng, ñaëc bieät laø khi nöôùc coù ñoä maën thaáp. Vì vaäy trong quaù trình nuoâi neân boå sung khoaùng moät caùch ñònh kyø ñeå phoøng tröôøng hôïp thieáu khoaùng. Khi toâm caøng lôùn thì löôïng khoaùng boå sung vaøo ao nuoâi cuõng phaûi caøng taêng ñeå cung caáp ñuû khoaùng chaát cho toâm, giuùp toâm deã loät xaùc vaø voû toâm luoân chaéc vaø boùng.

8. QUAÛN LYÙ THÖÙC AÊN VAØ BOÅ SUNG DINH DÖÔÕNG, KHOAÙNG CHAÁT, VITAMINQuaûn lyù thöùc aên laø moät khaâu quan troïng trong quaù trình nuoâi toâm. Vieäc quaûn lyù thöùc aên toát laøm giaûm raát nhieàu chi phí nuoâi vaø giaûm ñöôïc söï oâ nhieãm ñaùy ao do thöùc aên dö thöøa. Vieäc söû duïng thöøa hoaëc thieáu thöùc aên ñeàu laøm toâm chaäm lôùn vaø deã bò nhieãm beänh. Ngöôøi nuoâi neân tuaân thuû phöông phaùp quaûn lyù thöùc aên nhö ñaõ neâu ôû treân ñeå ñaït hieäu quaû kinh teá cao nhaát. Ngoaøi ra caàn löu yù caùc vaán ñeà sau: Theo doõi tieán ñoä loät xaùc cuûa toâm ñeå giaûm löôïng thöùc aên trong giai ñoaïn loät xaùc vaø taêng sau khi toâm loät xong. Theo doõi söï bieán ñoäng cuûa thôøi tieát vaø moâi tröôøng nuoâi vì chuùng aûnh höôûng ñeán söùc aên cuûa toâm, neân ta coù theå ñieàu chænh taêng giaûm thöùc aên. Chaát löôïng nöôùc, ñieàu kieän neàn ñaùy ao, nhieät ñoä, pH, oxy, ñoä maën… Neân choïn söû duïng thöùc aên chaát löôïng toát töø nhöõng coâng ty coù uy tín treân thò tröôøng. Boå sung chaát kích thích mieãn dòch NOTIVA vôùi lieàu 5 – 10ml/kg thöùc aên hoaëc duøng NOVA-YUCCA PLUS, lieân tuïc 3 ngaøy, nghæ 10 ngaøy sau ñoù laäp laïi ñeå phoøng caùc beänh nhieãm khuaån vaø beänh do virus gaây ra. Neân boå sung theâm caùc vitamin vaø khoaùng vi löôïng nhö: Vitamin C 5gr/kg thöùc aên, NOVA-CALPHOS 5ml/kg thöùc aên, NOVA-FORTA 1ml/kg thöùc aên vaøo thöùc aên ñònh kyø ñeå taêng cöôøng söùc khoûe toâm, naâng cao söùc ñeà khaùng vôùi dòch beänh. Boå sung men ZYMOTIC 5gr/kg thöùc aên giuùp toâm tieâu hoùa toát, giaûm löôïng phaân thaûi ra ngoaøi. Taêng cöôøng chöùc naêng gan tuïy, phoøng caùc beänh veà gan baèng HEPATOL vôùi lieàu 10ml/kg thöùc aên. Cho aên vaø kieåm tra voù ñuùng giôø seõ giuùp cho vieäc xaùc ñònh söùc aên cuûa toâm chính xaùc.

khoaùng, ñaëc bieät laø khi nöôùc coù ñoä maën thaáp. Vì vaäy trong quaù trình nuoâi neân boå sung khoaùng moät caùch ñònh kyø ñeå phoøng tröôøng hôïp thieáu khoaùng. Khi toâm caøng lôùn thì löôïng khoaùng boå sung vaøo ao nuoâi cuõng phaûi caøng taêng ñeå cung caáp ñuû khoaùng chaát cho toâm, giuùp toâm deã loät xaùc vaø voû toâm luoân chaéc vaø boùng.

8. QUAÛN LYÙ THÖÙC AÊN VAØ BOÅ SUNG DINH DÖÔÕNG, KHOAÙNG CHAÁT, VITAMINQuaûn lyù thöùc aên laø moät khaâu quan troïng trong quaù trình nuoâi toâm. Vieäc quaûn lyù thöùc aên toát laøm giaûm raát nhieàu chi phí nuoâi vaø giaûm ñöôïc söï oâ nhieãm ñaùy ao do thöùc aên dö thöøa. Vieäc söû duïng thöøa hoaëc thieáu thöùc aên ñeàu laøm toâm chaäm lôùn vaø deã bò nhieãm beänh. Ngöôøi nuoâi neân tuaân thuû phöông phaùp quaûn lyù thöùc aên nhö ñaõ neâu ôû treân ñeå ñaït hieäu quaû kinh teá cao nhaát. Ngoaøi ra caàn löu yù caùc vaán ñeà sau: Theo doõi tieán ñoä loät xaùc cuûa toâm ñeå giaûm löôïng thöùc aên trong giai ñoaïn loät xaùc vaø taêng sau khi toâm loät xong. Theo doõi söï bieán ñoäng cuûa thôøi tieát vaø moâi tröôøng nuoâi vì chuùng aûnh höôûng ñeán söùc aên cuûa toâm, neân ta coù theå ñieàu chænh taêng giaûm thöùc aên. Chaát löôïng nöôùc, ñieàu kieän neàn ñaùy ao, nhieät ñoä, pH, oxy, ñoä maën… Neân choïn söû duïng thöùc aên chaát löôïng toát töø nhöõng coâng ty coù uy tín treân thò tröôøng. Boå sung chaát kích thích mieãn dòch NOTIVA vôùi lieàu 5 – 10ml/kg thöùc aên hoaëc duøng NOVA-YUCCA PLUS, lieân tuïc 3 ngaøy, nghæ 10 ngaøy sau ñoù laäp laïi ñeå phoøng caùc beänh nhieãm khuaån vaø beänh do virus gaây ra. Neân boå sung theâm caùc vitamin vaø khoaùng vi löôïng nhö: Vitamin C 5gr/kg thöùc aên, NOVA-CALPHOS 5ml/kg thöùc aên, NOVA-FORTA 1ml/kg thöùc aên vaøo thöùc aên ñònh kyø ñeå taêng cöôøng söùc khoûe toâm, naâng cao söùc ñeà khaùng vôùi dòch beänh. Boå sung men ZYMOTIC 5gr/kg thöùc aên giuùp toâm tieâu hoùa toát, giaûm löôïng phaân thaûi ra ngoaøi. Taêng cöôøng chöùc naêng gan tuïy, phoøng caùc beänh veà gan baèng HEPATOL vôùi lieàu 10ml/kg thöùc aên. Cho aên vaø kieåm tra voù ñuùng giôø seõ giuùp cho vieäc xaùc ñònh söùc aên cuûa toâm chính xaùc.

1. BEÄNH ÑOÁM TRAÉNG (WSSV)1.1 Taùc nhaân gaây beänh:- Taùc nhaân gaây beänh naøy laø virus ñoám traéng.1.2 Trieäu chöùng:- Toâm yeáu, daït bôø, bôi treân maët nöôùc.- Thaân toâm xuaát hieän caùc ñoám traéng troøn nhoû khaùc nhau naèm döôùi lôùp voû kitinôû phaàn ñaàu ngöïc vaø ñoát cuoái thaân.- Tæ leä cheát raát cao, toâm cheát trong voøng 3 - 5 ngaøy.- Kieåm tra PCR döông tính vôùi virus ñoám traéng.1.3 Phoøng beänh:- ÔÛ beänh naøy cho ñeán nay chuû yeáu vaãn laø phoøng chöù chöa coù thuoác trò beänh. Duøng NOTIVA 5 – 10 ml/ kg thöùc aên hoaëc duøng NOVA-YUCCA PLUS, cho aên lieân tuïc 3 ngaøy nghæ 10 ngaøy trong suoát quaù trình nuoâi.- Ao khi ñöa vaøo nuoâi phaûi taåy doïn kyõ nhö ñeà caäp ôû phaàn treân.- Choïn ñaøn gioáng toát, kieåm tra maàm beänh ñoám traéng tröôùc khi mua gioáng.- Neân söû duïng heä thoáng nuoâi toâm ít thay nöôùc.- Quaûn lyù chaët cheõ caùc thoâng soá moâi tröôøng.- Xöû lyù nguoàn nöôùc caáp vaøo ao ñeå dieät virus baèng caùch duøng 1 trong caùc loaïi thuoác saùt truøng nhö: NOVAXIDE, NOVADINE 10%, CIDEX 4, BKC 800…- Giöõ moâi tröôøng ao nuoâi trong saïch baèng caùch söû duïng ñònh kyø 1 trong caùc cheá phaåm sinh hoïc nhö NB 25, NOVA-AQUABAC, NOVA-PRO VS SHRIMP…- Boå sung vitamin C, nguyeân toá vi löôïng vaø caùc loaïi vitamin khaùc ñeå giöõ cho toâm luoân khoeû maïnh (NOVA C, NOVA- FORTA, NOVA- CALPHOS).- Beân caïnh vieäc boå sung khoaùng chaát, vitamin neân boå sung men tieâu hoùa ZYMMOTIC vaøo thöùc aên ñeå toâm tieâu hoùa toát, nhanh lôùn vaø ít beänh.

2. BEÄNH HOAÏI TÖÛ GAN TUÏY (EMS):2.1 Taùc nhaân gaây beänh

- Do chuûng vi khuaån Vibrio parahaemolyticus ñaëc bieät gaây ra.2.2 Trieäu chöùng- Toâm aên ít hoaëc boû aên.- Ñöôøng ruoät roãng hoaëc ñöùt ñoïan.- Gan tuïy coù maøu nhaït vaø bò teo. Duøng tay boùp gan tuïy thaáy gan tuïy bò chai vaø thoâ raùp chöù khoâng meàm nhö bình thöôøng.- Laáy maãu gan tuïy vaø quan saùt döôùi kính hieån vi thì khoâng thaáy hoaëc thaáy raát ít caùc gioït môõ döï tröõ (do gan tuïy ñaõ bò phaù huûy bôûi ñoäc toá cuûa vi khuaån gaây beänh neân khoâng coøn hoïat ñoäng, vì vaäy khoâng coøn khaû naêng döï tröõ môõ nhö toâm khoûe maïnh).2.3 Phoøng beänh- Caûi taïo ao kyõ, xöû lyù nöôùc nhö NOVAXIDE hoaëc NOVADINE 10% hoaëc BKC 800 vaø gaây maøu nöôùc oån ñònh nhö ñaõ trình baøy ôû treân.- Mang con gioáng ñi kieåm tra xem coù bò nhieãm maàm beänh Vibrio parahaemolyticus khoâng. Neáu bò nhieãm maàm beänh thì khoâng mua.- Neân öông gioáng trong heä thoáng beå (vôùi nguoàn nöôùc ñöôïc xöû lyù baèng thuoác saùt truøng) trong 2-3 tuaàn roài môùi thaû xuoáng ao. - OÅn ñònh caùc yeáu toá moâi tröôøng nhö pH, ñoä kieàm, haøm löôïng khí ñoäc trong quaù trình nuoâi. - Neân troän men vi sinh nhö ZYMMOTIC moät caùch thöôøng xuyeân vaøo thöùc aên ñeå phoøng beänh.- Giöõ moâi tröôøng ao nuoâi trong saïch baèng caùch söû duïng ñònh kyø 1 trong caùc cheá phaåm sinh hoïc nhö NB 25, NOVA-AQUABAC, NOVA-PRO VS SHRIMP …- Boå sung vitamin C vaø khoaùng chaát ñeå giöõ toâm luoân khoûe maïnh (NOVA C, NOVA- FORTA, NOVA-CALPHOS, NOVA-YUCCA PLUS).

Beänh ñoám traéng

Beänh ñoám traéng

EMS Bình thöôøng

WHO-GMP

CÔNG TY LIÊN DOANH TNHH ANOVASố 36 Đại Lộ Độc Lập, Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore,

Thị xã Thuận An, Tỉnh Bình Dương, Việt NamĐiện thoại: (0650) 3.782.770 - Fax: (0650) 3.782.700

E.mail: info@anova.com.vn - Website : http://www.anova.com.vn

2.4 Trò beänh- Khi toâm beänh ngöng cho aên cho ñeán khi toâm ngöng cheát vaø thaáy toâm khoûe maïnh xuaát hieän trong saøng aên (thoâng thöôøng ngöng cho aên trong 7-10 ngaøy). Khi cho aên laïi thì phaûi cho aên ít roài taêng löôïng aên leân töø töø, ñoàng thôøi troän theâm men vi sinh vaø thuoác boå vaøo thöùc aên ZYMOTIC hoaëc NOVA-FORTA.- Söû duïng thuoác saùt truøng ñeå dieät khuaån NOVADINE 10%.- Neáu pH vaøo buoåi saùng thaáp thì naâng pH leân 7,8-8,0.- Taêng cöôøng quaït nöôùc.- Boå sung khoaùng cho ao nuoâi.

3. BEÄNH PHAÂN TRAÉNG:3.1 Taùc nhaân gaây beänh- Do vi khuaån thuoäc gioáng Vibrio hoaëc noäi kyù sinh truøng Gregarine gaây ra. Beänh thöôøng xaûy ra khi toâm ñöôïc 45 ngaøy tuoåi trôû leân (do khoâng quaûn lyù thöùc aên toát, thöùc aên bò thöøa neân xaûy ra hieän töôïng oâ nhieãm ñaùy ao).3.2 Trieäu chöùng-Toâm aên ít hoaëc boû aên.- Ñöôøng ruoät roãng hoaëc ñöùt ñoïan.- Nöôùc ao coù maøu saãm vaø xuaát hieän vaùng boït treân maët ao.- Phaân traéng noåi treân maët ao, taäp trung nhieàu ôû goùc ao phía cuoái gioù.3.3 Phoøng beänh- Quaûn lyù toát thöùc aên, khoâng cho aên thöøa.- Thöôøng xuyeân taït men vi sinh nhö NB 25 hoaëc NOVA-AQUABAC vaøo ao nuoâi ñeå giöõ cho ñaùy ao vaø nguoàn nöôùc luoân luoân saïch.- Thöôøng xuyeân boå sung men vi sinh vaøo thöùc aên ñeå öùc cheá maàm beänh vaø giuùp toâm tieâu hoùa toát thöùc aên. 3.4 Trò beänh- Ngöng cho aên trong 2 ngaøy.- Söû duïng thuoác saùt truøng ñeå dieät khuaån NOVADINE 10%. Neáu coù nguoàn nöôùc döï tröõ thì neân thay 30-40% löôïng nöôùc trong ao tröôùc khi söû duïng thuoác saùt truøng.- Sau khi söû duïng thuoác saùt truøng 2 ngaøy thì söû duïng men vi sinh vôùi lieàu cao gaáp 2-3 laàn so vôùi bình thöôøng taït xuoáng ao.- Khi thaáy toâm coù daáu hieäu khoûe maïnh trôû laïi thì baét ñaàu cho aên nhöng chæ cho aên ít roài taêng löôïng aên leân töø töø. Troän khaùng sinh SILVA 54 hoaëc NOVA-OXYTETRA 500 vaøo thöùc aên vaø cho aên lieân tuïc trong 5-7 ngaøy. Coù theå boå sung theâm men tieâu hoùa vaøo thöùc aên khi söû duïng khaùng sinh. Sau khi ngöng khaùng sinh tieáp tuïc boå sung men vi sinh vaø men tieâu hoùa vaøo thöùc aên nhö NOVAZYME S.- Quaûn lyù thöùc aên thaät toát vì neáu tieáp tuïc cho aên thöøa thì beänh seõ taùi tieáp dieãn.

4. BEÄNH MOØN ÑUOÂI, CUÏT RAÂU, ÑOÁM ÑEN4.1 Nguyeân NhaânMoâi tröôøng nuoâi toâm coù nhieàu vi khuaån, vi naám kyù sinh. Thöôøng gaëp ôû nhöõng ao coù maät ñoä nuoâi quaù daøy,ñaùy ao dô do dö thöøa thöùc aên.4.2 Trieäu ChöùngToâm bò cuït raâu, ñuoâi toâm söng phoàng vaø coù muû. Beänh naëng ñuoâi vaø thuøy laù bò moøn, chaân vaø caùc phuï boäbò thoái gaõy.Toâm boû aên, yeáu daàn vaø deã aên thòt laãn nhau. 4.3 Phoøng TròPhoøng beänh: Duøng CIDEX 4 lieàu 1 lít/4.000m3 nöôùc, hoaëc duøng NOVADINE 10% lieàu 1 lít/5.000m3 nöôùc.Trò beänh: Duøng CIDEX 4. Hoøa 1 lít/2.000 m3 nöôùc, hoaëc duøng NOVADINE 10% lieàu 1 lít/3.000m3 nöôùc taït xuoáng ao.

5. BEÄNH VEÀ MANG5.1 Nguyeân NhaânÑen mang laø moät beänh thöôøng gaëp ôû nhöõng ao nuoâi coù chaát löôïng ñaùy keùm bôûi toàn taïi nhieàu ion kim loaïi naëng, bôûi söï thöøa thöùc aên hoaëc nhieàu muøn baõ höõu cô, nöôùc ao ñuïc vaø coù nhieàu chaát lô löûng.5.2 Trieäu ChöùngMang toâm coù maøu naâu hoaëc ñen. Toâm thöôøng coù trieäu chöùng khoù thôû, deã bò noåi ñaàu. Beänh naëng thì heä thoáng mang bò vi khuaån, naám hoaëc nguyeân sinh ñoäng vaät kyù sinh phaù huûy. Beänh naøy laøm cho toâm giaûm aên, chaäm lôùn vaø cheát khi coù caùc taùc nhaân khaùc taán coâng.5.3 Phoøng TròTaåy doïn ao kyõ tröôùc khi thaû toâm, khoâng ñeå thöùc aên dö thöøa, xöû lyù nöôùc tröôùc khi caáp vaøo ao nuoâi (laéng loïc kyõ). Duøng NOWAS 0,3-0,5kg/1.000 m3 nöôùc, ñònh kyø 10 ngaøy moät laàn ñeå phoøng beänh. Ñeå trò beänh duøng NOWAS 0,6-0,8kg/1.000 m3 nöôùc hoaëc duøng NOVA-YUCCA PLUS, laëp laïi sau 5 ngaøy. Keát hôïp troän NOVA-C 3g/kg thöùc aên (hoaëc duøng C-FORCE) cho toâm aên thöôøng xuyeân ñeå taêng hieäu quaû phoøng trò.

Beänh phaân traéng

Beänh phaân traéng - Ao bò oâ nhieãm

Toâm moøn ñuoâi

Mang toâm coù maøu ñen