له پیوه ندی له گه ڵ پێکهاتنی کۆبوونه وه ی

کۆمیته ی ناوه ندیی حیزب دا

به ئاگاداریی سه رجه م ئاسته کانی حیزب، بیروڕای و کوردستان ئازادیخوازی خه ڵکی یه کشه مه و له رۆژانی که ده گه یه نین گشتیی -2(1391 سه رماوه زی -13ی 12 دووشه مه

3ی دێسامبری 2012(، کۆبوونه وه ی کۆمیته ی پێک کوردستان، دیموکراتی حیزبی ناوه ندیی

هات.کۆبوونه وه ی رێبه ریی حیزب، به به شداریی راوێژکاری و جیگر ئه سلی، ئه ندامانی به و کوردستان له ناوه ندی کۆمیته ی به شداریی نه زه ریی ئه ندامانی رێبه ریی حیزب له ده ره وه ی واڵت، پێک هات و کۆمه ڵێک پرس و کوردستان گرنگی سیاسیی رووداوی و

ناوچه ی خسته به ر باس. له به شی یه که می ده ستووری کاری ئه م ئالوگۆره له سه ر راپۆرتێک دا، کۆبوونه وه یه سیاسییه کانی پێوه ندیدار به نه ته وه ی کورد له به شه جۆراوجۆره کانی کوردستان و پرس و پێوه ندیی وناوچه ، ئێران گرنگه کانی رووداوه الیه نه و کوردستان دیموکراتی حیزبی ئێرانییه کان و هه ر وه ها ره وتی دانیشتنه کانی سکرتێری الیه ن دیموکرات،له الی دوو هه ر گشتیی حیزب، به ڕێز خالید عه زیزی، پێشکه شی به شه ی له م بگوترێ پێویسته کرا. به شداران کاری کۆبوونه وه ی کۆمیته ی ناوه ندیدا، بێجگه له ئه ندامانی رێبه ری، به رپرسانی کۆمه ڵێک له سه ر دامه زراوه کانی و رێکخراوه و ئۆرگان به شدار کوردستانیش دیموکراتی حیزبی به به شداریی چاالکانه ی به باسه ئه م که بوون،

ئاماده بووان، هه ڵسه نگێندرا و ده وله مه ند کرا.بابه تانه بوون له و ئاڵوگۆره کانی سووریه دیموکراتی حیزبی ناوه ندیی کۆمیته ی که پێوه ندییه دا، باس.له م به ر کوردستان خستنیه ناوچه ییه کان ریزبه ندییه به ئاماژه وێڕای ئه و قه یرانی له سۆنگه ی ملمالنێی خۆیان که دوو سه ر له ته ئکید پێش، ده به نه والته وه خاڵی گرنگ کرایه وه : یه که م، کێشه ی سه ره کی له وه زاله هاتوو خه ڵکی نیوان له واڵته له و رێژیمی و الیه ک له دیکتاتۆری ساڵ ده یان الیه کی له ئه سه د وخوێنڕێژی سه ره ڕۆ ئه والی بێئه مالو مافی بۆیه ، هه ر دیکه وه یه . خه لکی ئه و والته یه که نیزامێکی دیموکراتیک بێننه ئێستا دیکتاتۆری رێژیمی جێگای له قوربانیی نابێ ببێته مافه ش ئه م و سه رکار و ناوچه یی الیه نێکی و هێز هیچ ملمالنیی و خه ڵک شوێنی و رۆڵ دووهه م، جیهانی. و ئێستا ئاڵوگۆره کانی له کوردییه کان الیه نه له له و والته کورد داهاتووی پێگه ی و جێگه ناوه ندیی کۆمیته ی دایه . گۆڕانه کان ئاکامی باسه که ی له کوردستان، دیموکراتی حیزبی یه کترپه راویزخستن، دا، پاوانخوازی، خۆی و ئاڵۆزی به و سه رقاڵبوون ناره وا ملمالنێی له م کوردییه کانی الیه نه نێوخۆیی گرژییی هه لومه رجه دا به زیانبار زانی و جارێکی دیکه کوردییه کانی الیه نه یه کگرتوویی و یه کڕیزی خۆراوای کوردستانی به زامنی سه رکه وتن، له رووبه رووبوونه وه له گه ڵ هه ر جۆره ئه گه ر و

پێشهاتێک دا، زانی.

5

6

کوردستان دێموکراتی حیزبی ئۆرگانی ژماره : 597 نرخ: 150 تمه ن چوارشه ممه 15ی سه رماوه ز 1391 _ 5ی دێسامبر 2012

دامه زرانی کۆماری کوردستان له چوارچێوه ی ئێرانێکی دێموکراتیکی فیدراڵ دا

ه‌یاندراوراگ

له هه ر شوێنێک باس و بڕیاردانی جیددی له سه ر داهاتووی ئێران هه بێت، ئاماده ده بین

لە كــوردســتــان دێموكراتی حیزبی نــاوەنــدیــی كومیتەی هێنا، پێكی دا كە رۆژانــی 2 و 3 ی دێسامبر كۆبوونەوەیەك چەندین پرسی گرنگی پێوەندیدار بەم حیزبە و نەتەوەی كورد

و ناوچەی رۆژهەاڵتی نێوەڕاستی خستە بەرباس.ئاڵوگۆڕەكانی واڵتی سووریە و پێوەندیی الیەنە كوردییەكان هەرێمی و بــەغــدا نــێــوان گرژییەكانی و كێشە ــە، واڵتـ ــەو لمەیلی بــە بــەرامــبــەر میسر خەڵكی راوەســتــانــی كــوردســتــان، الیەنی دوو نێوان دانیشتنەكانی سەركۆمار، سەرەڕۆیانەی

لەو ئێرانییەكان، الیەنە و حیزب ئەم پێوەندیی و دێموكرات پرس و بابەتانە بوون كە رێبەریی حدك، خوێندنەوە و روانینی و دانیشتن لەگەڵ پێوەندی لە روو. خستە بارەیان لە خۆی دیالۆگ لەگەڵ ئێرانییەكان دا، كومیتەی ناوەندی ئامادە بوونی حیزبی دێموكرات لە هەر شوێنێك كە باس و بڕیاری جیددی لەسەر داهاتووی ئێران هەبێت، بە پێویست زانی بۆ ئەوەی بە راشكاوی پەیام و داوای گەلی كورد بە گوێی الیەنە ئێرانییەكان

بگەیەنێ .

10

8

و ئەرێ دەنگی 13٨ کۆی بە ٤1 دەنگی بێ الیەن و 9 دەنگی نا، پێگەی فەلەستین بۆ واڵتێکی ئەندامی چاوەدێر لە رێکخراوی نه ته وه عەباس مەحموود کرایه وه . به رز یه کگرتووه کان هێوری کلیلی بە فەلەستینی کێشەی چارەسەری داوای ناوبرد و ناوچەکە و جیهان له ئاسایش و بە ڕێگە زیاتر لەوە کە کرد جیهان واڵتانی لە حکومەتی ئیسڕائیل نەدەن خوێنی خەڵکی واڵتەکەی

بە خۆڕایی بڕێژێ.

بانگه وازی ئاشتی بۆ تورکیا و په که که :

وتووێژ

سیاسی

بیرورای‌ئازاد

ده‌کرێ‌تورکیه‌‌

ببێ‌به‌‌پشتیوانی‌

کورده‌کانی‌عێراق

16ی‌سه‌رماوه‌ز‌و‌بزاڤی‌

خوێندکاریی‌کورد

به رزبوونه وه ی پله و پێگه ی فه له ستین له رێکخراوی نه ته وه یه کگرتووه کان دا

کولتووریمه‌رگی‌بێ‌ده‌نگ‌

)خه‌سارناسیی‌زمانی‌زگماکی‌له‌‌نێو‌کورده‌کانی‌

باکووری‌خوراسان(

9

توتۆ دوسمۆند ده ستپێشخه ری به وه رگری خه اڵتی ئاشتیی نۆبێل بانگه وازێک بۆ ده وڵه تی تورکیا و پارتی کرێکارانی کوردستان په که که باڵوکرایه وه که هه ردوو الیه ن شه ڕ ڕابگرن و به ڕێگای ئاشتییانه و دیالۆگ پرسه کان چاره سه ر بکه ن. جیمی کارتێر سه رکۆماری پێشووی ئه مه ریکا، سه رۆکۆماری نۆبێل، ئاشتیی خه اڵتی وه رگری داالیالما ئیرالند، شێل ماگنە بوندێڤیک، خۆزە راموس، وەرگری خەاڵتی ڕۆژهەاڵت، تەیمۆری پێشووی سەرکۆماری و نۆبێل ئاشتی سەرکۆماری لیپۆنێن پاڤۆ نوروێژ، پێشووی سەرۆکوەزیری دەرەوەی پێشووی وەزیری ئولسێن، شێل فینالند، پیشووی

دانمارک پشتگیری له بانگه وازه ده که ن.

مسته‌فا‌شه‌ڵماشی:له‌‌واڵتێکی‌فره‌نه‌ته‌وه‌ی‌وه‌ک‌ئێران‌دا‌ناکرێ‌له‌‌ژێر‌دروشمی‌هه‌ڵبژاردنی‌ئازاددا‌هه‌موو‌مه‌سه‌له‌کانی‌دیکه‌‌بشاریه‌وه‌

ژنان

ژنان‌قوربانیانی‌

»پیاو«ه‌تی‌

ئایین،‌نه‌ریت‌و...

w w w . k u r d i s t a n u k u r d . c o m

مەحکووم بڕیارنامەى نۆیەمین پەنجاو ئێران ئیسالمیی کۆمارى رێژیمى کرانى لە مرۆڤ، مافەکانى پێشێلکردنى هۆى بە کۆمیتەى سێهەمى کۆڕى گشتیی رێکخراوى

نەتەوە یەکگرتووەکان پەسند کرا.ئاگادارەکان، سەرچاوە راپۆرتى بەپێى لە الیەن واڵتى کاناداو ئەم بڕیارنامەیە کە ئەندامى واڵتانى ئامریکاو پشتیوانیى بە یەکیەتیى ئورووپا پێشکەش کرابوو، بە ٨3

دەنگى ئەرێنییەوە پەسند کرا.پێشکەش کاتى لە کانادا واڵتى نوێنەرى کردنى ئەم بڕیارنامەیەدا، کۆمارى ئیسالمیى ئێرانى وەک خراپترین پێشێلکارى مافەکانى

مرۆڤ لە جیهاندا ناساند.وەک: واڵتان لە هێندێک کە باسە جێى وەک بۆخۆشیان کە رووسیە کوباو چین،

ئەژمار، دێنە مافەکانى مرۆڤ پێشێلکه رانى دژی په سه ندکردنی ئه م بڕیارنامه یه بوون و

ده نگی نه رێنیان پێ داوه .سەرکوتگەرى رێژیمى بڕیارنامەیە، ئەم کۆمارى ئیسالمى، بەهۆى بەردەوام بوونی لە جینایەتە دژە مرۆڤییەکان زۆر بە توندى مەحکووم دەکا. لەم بڕیارنامەیەدا دەستەیەک

لە تاوانەکانى کۆمارى ئیسالمى بەم شێوەیە و بەکۆمەڵ ئێعدامى کراوە: لێ باسیان مێرمندااڵن، و مندااڵن ئێعدامى بەنهێنى، خوا، لەگەڵ شەڕ تۆمەتى بە ئێعدام دژەمرۆییەکان، سزا و کردن به رده باران ئەشکەنجەدا، لەژێر زیندانیان کوشتنى پێشگیرى سه ره رۆیانه ، دەستبەسەرکردنی کۆبوونەوەکان، کۆڕو پێکهێنانى لە دەربڕین، بیروڕا ئازادیى پێشێلکردنى پارازێت ئینتێرنێتى، کردنى سانسۆر ماهوارەییەکان، تەلەویزیۆنە سەر خستنە رۆژنامەوانان، و پارێزەران سەرکوتکردنى کەمینە سەرکوتکردنى ژنان، هەاڵواردنى نەتەوەیى و مەزهەبیەکان و دەستێوەردانى خەڵکی تاکەکەسى ژیانى لە سەرەڕۆیانە

واڵت دا.

بۆ جارێکی دیکه ش بڕیارنامەى مەحکووم کرانى

رێژیمى ئێران له نه ته وه یه کگرتووه کان پەسند کرا

ل‌4

دەزگای قەزایی کۆماری ئیسالمیی ئێران رۆژی دووشەممە لە شاری دیکه کەسی چوار کە رایگەیاند 13ی سەرماوەز کرماشان ئیعدام کران. بەوەش رادەی ئەو بەندکراوانەی کە لە ماوەی ئەمساڵی زایینی دا بە شێوەی ئاشکرا و راگەیەندراو لە الیەن دەزگا بەرپرسیارەکانی کۆماری ئیسالمییەوە ئیعدام

کراون، لە 300 کەس تێپەڕی. یەکگرتووەکان نەتەوە رێکخراوی گشتیی سکرتێری راپۆرتێکی لە بارەی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە ئێراندا باڵو کردەوە و تێیدا ئاشکرای کردوە کە لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵی زایینیدا پتر لە 200 کەس لە الیەن دەزگای دادوەریی کۆماری ئیسالمییەوە ئیعدام کراون، ئەگەرچی ئەو رێژەیە بە بەراورد لەگەڵ رادەی ئیعدامەکان لە ساڵی 2011 دا کە پتر لە ٦00 کەس ئیعدام کران، داکشانی بەخۆوە دیتووە. لەو 200 کەسە، 30 کەسیان بە ئامادەبوونی خەڵک و لەوانە لەبەرچاوی منااڵن لە شوێنە گشتییەکان دا ئیعدام کراون و ئەو شێوازەش

لە بووە زیاتر کە رابردوو ساڵی لەو ٦00 کەسە ٤0 شوێنە لە کەسیان ئیعدام گشتییەکاندا

کران. پێی بە ی کە تە ر پۆ ا ر

سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان ئیعدامەکان بە بیانوو االرض، فی مفسد خوا، گەڵ لە محاربە وەک تۆمەتگەلی و قاچاخی مادە سڕکەرەکان و دەستدرێژی و قەساس لە الیەن

دەزگای دادوەرییەوە بەسەر بەندکراواندا دەسەپێندرێن. راپۆرتەکە هەروەها ئاماژەی بە کوشتنی بەندکراوانی سەر پێشێلکاریی و ئەشکەنجەدا ژێر لە بندەستەکان نەتەوە بە

بەردەوامی مافی ئەو نەتەوانە کردوە.

لە ماوەی ئەمساڵ دا سەدان کەس لە ئێران ئیعدام کراون

سلێمانی‌کرایە‌پایتەختی‌ڕۆشنبیریپەرلەمانی کوردستان بەزۆرینەی دەنگ بڕیاریدا سلێمانی بکرێتە پایتەختی ڕۆشنبیری ھەرێمی کوردستان.

رۆژی دووشه مه 2012/12/3 پەرلەمانی کوردستان بڕیاری دا شاری سلێمانی وەکوو شاری ڕۆشنبیریی ھه رێمی کوردستان _ عێراق بناسرێ.

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 2www.kurdistanukurd.com ڵ و راپۆرت

هه وا

ــوز: ــ ــی ــ ــوردن ــ ک و کــــوردســــتــــان ــه 2ی ــجــشــه م ــن ــێ پ ــوه ڕۆی ــیـ ــنـ ــشـ ــێـ پـ )2012 نوڤه مبری ســـه رمـــاوه ز)22ی حیزبی ســه رکــردایــه تــیــی هه یئه تێکی سه رۆکایه تیی به کوردستان ئاینده ی گشتیی سکرتێری عه زیز قــادر به ڕێز ــه ری ــت حــیــزب، ســـه ردانـــی بــنــکــه ی ده فسیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستانی

کرد.الیه ن له ئاینده حیزبی هه یئه تی ــه ئــه نــدامــانــی رێــبــه ری و کــۆمــه ڵــێــک لکه سایه تییه کانی حیزب به سه رپه رستیی به ڕێز خالید عه زیزی، سکرتیری گشتیی

حیزبی دیموکرات، پێشوازیی لێکرا.ئاینده حیزبی رێبه ریی دوو هه ر ــان، و حــیــزبــی دیــمــوکــراتــی کــوردســتوێــڕای دا دۆســتــانــه دانیشتنێکی ــه لــدنــی تـــاو وتـــوێـــکـــردن و بــه رزنــرخــانپیوه ندییه کانی دوو حیزب، به تایبه تیی ــادر ــز ق ــه ڕێ ــه مــێــژیــنــه ی ب پــێــوه نــدیــی ل

عــه زیــز لــه گــه ڵ حیزبی دیــمــوکــرات و که سایه تییه کانی، بیروڕا و خوێندنه وه ی پرسه و رووداو ــه ر سـ لــه خــۆیــان روو. خسته کــوردســتــان، گرنگه کانی باسه کانی ســه ره کــیــیــه کــانــی تــــه وه ره بوون بریتی ، سیاسیه دانیشتنه ئه م ملمالنێیه و ریــزبــه نــدی چییه تیی لــه کورد پرسی ناوچه که ، سیاسییه کانی کوردستان جۆراوجۆره کانی به شه له گرژی و عێراق ئێستا ی وبارودۆخی هه رێمی پێوه ندیی له ئالۆزییه کان و هه ر ناوه ندیدا. ده وڵه تی و کوردستان که پێداگربوون ئــه وه سه ر له ال دوو ده بێ کوردستان، سیاسییه کانی هێزه نه ته وه ییه کانیان، بــه رژه وه نــده پێی به جێگه و پێگه ی خۆیان له ریز به ندی و ملمالنییه کانی ناوچه دا ، ده ست نیشان بکه ن و بۆ جێگیر کردن و به ده ستهێنان به ر به رژه وه ندانه ش، ئه م پاراستنی و به پێویسته دیکه ، فاکته رێکی هه ر له

بڕیار نه ته وه که ی خۆیان و پشتیوانیی ــگــه رم و ــراده ی گــه لــی خــۆیــان دڵ ــی و ئ

پشتئه ستوور بن.حیزبی و ئاینده حیزبی رێبه ریی ــرای ــ دیـــمـــوکـــراتـــی کـــوردســـتـــان، وێپێویستیی ــه ر ســ ــه لـ ــردن ــدک ــی ــک ــه ئ تسیاسیه کانی هێزه نه کردنی ده خاله ت هه ر به شێکی کوردستان له به شه کانی دیکه دا، پشتیوانیی سیاسی و نه ته وه یی له بزووتنه وه ی کورد و هێزه سیاسییه

دیکه ی نــاوچــه کــانــی تــێــکــۆشــه ره کــانــی کوردستانیان، به کارێکی پیویست زانی هاوپێوه ندیی داواکــاری و خوازیار و ــانــه ــی دۆســت ــدی ــوه ن ــێ نـــه تـــه وه یـــی و پله الش دوو بوون.هه ر وخه باتکارانه ئه م سوودبوونی به و سه رپێویستی جۆره دیدار و دانیشتنانه و ئالوگۆڕی پێیان وبۆچوونه کانیان، خوێندنه وه

داگرته وه .

پێشنیوه ڕۆی نیوز: کوردستانوکورد پێنجشه مه 9ی سه رماوه ز) 29ی نوڤه مبری دیموکراتی حیزبی سکرتاریای له )2012حیزبی سیاسیی ــه ری ــت ده ف کــوردســتــان، رێکخراوه گه ڵ له کوردستان دیموکراتی

سینفییه کانی سه ر به م حیزبه کۆ بۆوه .بـــنـــیـــاتـــی رێــــکــــخــــراوه ســیــنــفــی و ــمــوکــرات، دیــمــوکــراتــیــیــه کــانــی حــیــزبــی دیدیموکراتی الوانی یه کیه تیی به ڕێوه به ریی رۆژهــــه التــــی کـــوردســـتـــان، یــه کــیــه تــیــی ناوه ندی کــوردســتــان، دیموکراتی ژنانی ــان، ــی کــوردســت ــه اڵتـ مــنــداڵــپــاریــزی رۆژهـــه ــی ــدی ــه ن ــه ب ــ ئـــه نـــجـــومـــه نـــی بــــه رگــــری لو کوردستان رۆژهــه التــی سیاسییه کانی یه کیه تیی نه ته وه یی خوێندکارانی کورد، له گه ڵ ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان، کۆبوونه وه .له م دانیشتنه دا که به ڕێزان خالید عه زیزی سکرتێری گشتیی ده فــتــه ری ئه ندامی وریـــا، قــادر و حیزب سیاسییه وه ده فــتــه ری ــه ن الی لــه سیاسی ئاماده بوون، کۆمه ڵێک پرس و بابه ت هاتنه له سه ر بیرورایان ئالوگۆڕی و باس به ر

کرا.دا، هاوبه شه که دانیشتنه سه ره تای له سکرتێری گشتیی حیزب باسی له گرنگیی کار و تێکۆشانی ریکخراوه سینفییه کان و به م حیزب رێبه ریی بایه خدانی فه لسه فه ی نیسبیی کــرده وه ی وئــازادیــی رێکخراوانه کــرده وه روونیشی و کــرد ریکخراوه کان حیزبی وه ک رێــکــخــراوانــه ش، ــه م ئـ ــه کئه وله وییه ت ده بێ کوردستان، دیموکراتی خه بات به بایه خدان ئه رکی سه ره کیان، و و تێکۆشانی نه ته وه که یان و چین و توێژه

رۆژهه اڵتی له کۆمه ڵ، جۆراوجۆره کانی کوردستان بێ. دواتر به ڕێز عه زیزی، وێڕای و رووداو کۆمه ڵێک ســه ر خستنه تیشک پرسی سیاسیی پێوه ندیدار به بزووتنه وه ی کورد له به شه جۆراوجۆره کانی کوردستان هه ڵوێستی و ــه رک ــ ئ و ــه وه ــدن ــن خــوێ و راسپارده کۆمه ڵێک به رامبه ریان، حیزب چاالکیی به ره وپێشچوونی بۆ رینوێنیی و دیموکراتی حیزبی سینفییه کانی رێکخراوه کوردستان و ها وهه نگاویان له گه ڵ یه کتر کوردستان دیموکراتی حیزبی گه ڵ له و

خسته روو.سیمای و دیرین تێکۆشه ری پاشان گادانی جه لیل به ڕیز دیموکرات، ناسراوی به ندییه ئه نجومه نی ئیفتیخاریی به رپرسی سیاسییه کان، کۆمه ڵێک راوسه رنجی خۆی رێکخراوه کاروباری به ره وپیشجوونی بۆ ســیــنــفــیــیــه کــان بــه تــایــبــه تــی ئــه نــجــومــه نــی باس سیاسییه کان به ندییه لــه بــه رگــری کرد. له درێژه ی دانیشتنه که دا، به رپرسان

ــه ریــی رێــکــخــراوه ــوه ب ــه ڕێ و ئــه نــدامــانــی بله به شێك به ئاماژه وێــڕای سینفییه کان، و داوا دواییانه یان، ئه م تێكۆشانی کــارو پێشنیار وپرسیاره کانی خۆیان خسته روو.

کۆبوونه وه ئــه و کــاری به شی دوا له ده فته ری ئه ندامی وریا، قادر هاوبه شه دا، کوردستان، دیموکراتی حیزبی سیاسیی ــڕای خــســتــنــه رووی روونـــکـــردنـــه وه ی ــ وێــه رک و ــ پــێــویــســت، بــه ســه رنــجــدان بــه ئره ساله تی خودی رێکخراوه کان و به رنامه و پێڕه وی نێوخۆیان و فه لسه فه ی پشتیوانیی به رپرسیاره تیی له وان، دیموکرات حیزبی پابه ندیی و حیزب رێکخراوه سینفییه کانی حیزبی دیموکراتی کوردستان به پشتیوانیی کرده وه دووپــات رێکخراوانه ی له و خۆی بۆ حیزب رێبه ریی ئاماده یی ســه ر له و رێکخراوانه ی ئه و هه مه الیه نه ی هاوکاریی

پێی داگرته وه .

دیــمــوكــراتــی حــیــزبــی هه یئه تێکی زه حمه تكیشانی كۆمه له ی كوردستان و كـــوردســـتـــان لـــه شـــــاری ســلــێــمــانــی

كۆبوونه وه .الیه ن دوو هــه ر كــۆبــوونــه وه ی له دا كۆمه لێك پرس و بابه تی په یوه ندیدار ــی كــوردســتــان ــه التـ ــه ئــێــران و رۆژهـ بكۆمه لێك تایبه ت به بــاس و به ر هاتنه ته وه ری هاوبه ش به هه ر دوو حیزب و

رۆژهه التی كوردستان تاوتوێكران.هه ر دووال ته ئكیدیان له سه ر كاری خستنه رووی له پێناو كرده وه هاوبه ش ــی ــ ــه الت ــ كــیــشــه و گــرفــتــه كــانــی رۆژهئێران و له كــورد پرسی كــوردســتــان و ــه وه دووپـــاتـــكـــرایـــه وه كه ــ هـــاوكـــات ئیه كخستنی كــورد و نێومالی پاراستنی ئه وله وییه تی له هاوبه شه كانیان توانا

كاره كانیان دا ده بێت.

كۆبوونه وه كه له به شێكی دیكه ی دیموكرات و حیزبی وه فــدی دوو هه ر ــه وه ــوون ــوب كــۆمــه لــه درێــــــژه دان بــه كهاوبه شه كانی نێوان هه ر دوو حیزبیان به پیویست زانی له پێناو كۆكردنه وه ی كاریگه ریی بــۆ تــوانــاكــان پتانسیه ل و

زیاتر له راستای كاری هاوبه ش دا.ــدار و كــۆبــوونــه وه دوای ــ ــه م دیـ ئـســه ردانــێــكــی وه فــدێــكــی نــوێــنــه رایــه تــی دیموكراتی حیزبی سلێمانی شـــاری بــه ســه رپــه رشــتــی كه ریم كــوردســتــان سه قزی نوێنه ری حیزب، بۆ نوینه رایه تی كوردستان كۆمه له ی زه حمه تكیشانی له الیه ن كــه هــات سلێمانی شــاری لــه عه بدولاڵ كۆنه پۆشی نوێنه ری كۆمه له و

وه فدی هاورێی پێشوازییان لێكرا.

پێنجشەممە ڕۆژی نوڤه مبری 22ی رێکەوتی کاتژمێر زایــیــنــی 2012ی بــنــکــەی ــە لـ ــوارە، ــ ــێ ــ ئ ٦ی ــەری ــ ــارگـ ــ کــــۆمــــەڵــــەی کـــار(، ــ ــک ــ ــۆم ــ ــان)ک ــ ــت ــورســ ــ ککـــــۆبـــــوونـــــەوەیـــــەک بــه بەشدارێی بەشێکی بەرچاو

لە الیەنه سیاسیەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان پێک هات.پارتە کۆنفڕانسی ــەوەی ــازەکــردن ت و نـــۆژەن کــۆبــوونــەوەیــە لــه م مەبەست

کوردستانییەکان بوو بۆ قۆناغێکی نوێ له چاالکبوونه وه . لەو کۆبوونەوەیە دا پاش باس کردن له کاروچاالکییەکانی ڕابردوو و هەروەها لە بەتێکڕای دەنگ پێشنیاری بەشداران، گشت الیەنەکان تاوتوێ کردنی ڕەخنەو سه ر کۆمه ڵه بڕیارێکی هاوبه ش بۆ ده سپێکی کارو چاالکییه کانی داهاتوویان ساغ

بوونه وه .الیەنە دەنــگــی تێکڕای بــە کــۆبــوونــه وه یــه دا ــه م ل پێدانه ئــامــاژە بــە پێویست هەڵبژێردرایەوەو کۆمیتەکە ووتەبێژی وەک قادر، ئێحسان بەڕێز بەشدارەکان، هه روه ها لە الیەن حیزبی دێموکراتی کوردستان بەڕێزان؛ مەولود سوارە، نوێنەری حیزب لە بریتانیا و فەرزاد حیکمەت، بەرپرسی کۆمیتەی حیزب لەبریتانیا بەشداری

ئەم کۆبونەوەیە بوون.

ڕۆژی ــوەڕۆی ــیـ ــنـ ــاشـ پـنوڤه مبری 2٨ی چوارشەممە هەیئەتێک زایــیــنــی 2012ی کۆنفڕانسی بەنوێنەرایەتی پـــارتـــە کــوردســتــانــیــەکــان ســــــەردانــــــی وەزارەتـــــــــــی کرد بریتانیایان دەرەوەی ــز گــریــك ــەرێـ بـ لـــەالیـــەن و شاپلەند سەرۆک و بەرپرسی لێکۆلەرەوەکان لە ڕۆژهەاڵتی ــووری ــاکـ بـ و ــت ــوەڕاسـ ــێـ نـئەو هەیئەتێکی و ئەفریقا، گەرمی بــە ــە ــەی ــخــان وەزارەت

پێشوازیان لێ کرا. بەرێز کۆمیتە وتەبێژی ــەن الی لە ســەرەتــا ئیحسان قادرەوە هاوڕێیانی بەشدار لەو هەیئەتە دا ناسێندران و پاشان کورتە ڕاپۆرتێکی لە سەر باردۆخی هەرچوار پارچەی کوردستان پێشکەش کرد. ئینجا هاوکات لەگەڵ تاوتوێکردنی کیشەی کورد لە رۆژهەاڵتی نێوەڕاست و ئەو واڵتانەی کە کوردستانیان بە سەر دا دابەش کراوە، داوای و ئەوروپا و بریتانیا لە گەرانتی و پشتیوانی ئەمریکا بۆ دۆزی ڕەوای کوردی کردە تەوەرێکی

دیکه ی قسەکانی.عێراق ناوەندیی حکوومەتی هەرەشەکانی هەر کردنەوەی ڕەت و کوردستان هەرێمی لە بــاشــووری ســەر بــۆ ســەربــازی جموجۆلێکی عێراقی بەدەستوری بوون پابەند و کوردستان فیدرال و هەروەها بارودۆخی سووریە بە گشتی و ڕۆژئاوای کوردستان بەتایبەتی، بابەتێکی تری

پارتە کۆنفڕانسی هەیئەتی کە بوو، دانیشتنەکە شاپلەندەوە بەڕێز ڕێگەی لە کوردستانییەکان، داوای پشتگیریان کرد بۆ بنیات نانی سووریه یه کی دێموکراتیک کە تێیدا گەلی کورد بتوانێ هەرێمێکی

فیدرالی هەبێت و خۆی کارەکانی بەڕیوەبەرێ.لە بەشێکی دیکەی ئەو دانیشتنە دا نوێنەرانی بەشدار داوایان لە کاربەدەستانی بریتانیا کرد کە هەوڵی گرتنی کۆنفرانسێکی نێودەوڵەتی بۆ دۆزی

کورد لەهەر چوار پارچەی کوردستان بدەن.ــەن هەیئەتی ــە الیـ ل ــە کــە ــامــاژەی ئ جــێــگــەی پرسیار چەندین بریتانیاوە دەرەوەی وەزارەتی ئاڕاستەی نوێنەری پارتە کوردستانیەکان کرا کە

بە و ردی واڵمیان درایەوە.سوارە، مەولود بەڕێز کە وتنە بە پێویست نوێنەری حیزبی دێموکراتی کوردستان لەبریتانیا

بەشداری ئەم کۆبوونەوەیە بوون

»جێنێڤا رێکخراوی ســەردانــی لە حیزبی سیاسیی دەفتەری لە دا کاڵ« ــەم حیزبە دێــمــوکــراتــی کــوردســتــان، ئــه شــداری له بــە شــێــوەی فــەرمــی بــۆ برێککه وتنێکی ئیمزاکردنی رێوڕه سمی نوێ که 14ی مانگی دێسامبر له ژنێڤ

به ڕێوه ده چێ، بانگهێشت کرا. سه رماوه زی 11ی رۆژی به یانیی ،)2012 ــری ــب ــســام دێ ی 1( 1391هه یئه تێکی رێکخراوی بانگه وازی ژنێڤ

بــه ڕێــزان؛ لــه پێکهاتوو کــاڵ( )جێنێڤا گشتیی بــه رپــرســی بــۆنــیــارد، پاسکال رێکخراوه یه ئــه و مه ئموورییه ته کانی باڵچی، مــه نــدۆ و جیهان ــانــی واڵت لــه لێپرسراوی پرۆگرامی باکووری ئه فریقا و رۆژهه اڵتی نێوه ڕاست لەو رێکخراوه ، سه ردانی سکرتاریای حیزبی دێموکڕاتی کوردستانیان کرد و له الیه ن هه یئه تێكی خالید به ڕێز سه رپرستیی به حیزبه وه عه زیزی سکرتێری گشتیی حیزب و به

هاوڕێیه تیی به ڕێزان حه سه ن قادر زاده خه جیجە سیاسی، ده فــتــه ری ئه ندامی مه عزووری و برایم چووکه لی ئه ندامانی

رێبه ریی حیزبه وه پێشوازییان لێ کرا.له دانیشتنێکی دۆستانه دا که تایبه ت هاوکارییه کانی قووڵکردنه وه ی به بوو کوردستان دێموکڕاتی حیزبی نێوان به رنامه کانی کاڵ، جنێڤا رێکخراوی و بواری له رێکخراوه یه ئه و داهاتووی په ره پێدان نێونه ته وه ییه کانی پرۆگرامه

هێز لــه الی مرۆڤدۆستانه یــاســای بــه بزووتنه وه و چــه کــداره کــان الیــه نــه و

رزگاریخوازه کانی دنیادا تاوتوێ کرا. له و پێوه ندییه دا به وه به رچاوگرتنی ــه پــێــشــتــر حــیــزبــی ــک کـ ــێ ــن ــکــه وت ــک رێپێوه ندی لــه کــوردســتــان دێــمــوکــڕاتــی ــه ــن لـــــه گـــــه ڵ قـــــه د ه غـــــه کـــــردنـــــی مــیتاکه که سییه کان له گه ڵ ئه و رێکخراوه دا رێکخراوی هه یئه تی کــردووه، ئیمزای پێشنیاری کــۆمــه ڵــێــک ــاڵ« کـ »جنێڤا ده روه ســت له گه ڵ له پێوه ندی تازه یان رۆژهه اڵتی الیه نه کانی و هێز کردنی دیکه ی بــواری هێندێک له کوردستان قــه ده غــه کــردنــی چــه کــدارکــردنــی وه ک توندوتیژی قه ده غه کردنی و مــنــدااڵن ــزی شــه ڕو ــه راوێـ ــه پـ ــه دژی ژنـــان ل ــ بناکۆکییه چه کدارییه کاندا خسته به رده م

هه یئه تی حیزبی دیموکڕات. ــۆ ئـــه و مــه بــه ســتــه ش نــوێــنــه رانــی بــاڵ حــیــزبــی ــ ــا کـ ــڤ ــێ ــراوی جــن ــخــ ــ ــک ــ رێبه شداری بۆ کوردستانیان دێموکڕاتی له رێوڕه سمی ئیمزاکردنی رێککه وتنێکی کــه 14ی مانگی بـــوارانـــه دا ــه و ل ــوێ نــه ژنــێــڤ بــه ڕێــوه ده چـــێ، دێــســامــبــر لکۆتاییدا له کــرد. ده عــوه ت به ڕه سمی نوێنه رانی بــه شــداریــی بــه ــاره ت ســه بله و کــوردســتــان دێــمــوکــڕاتــی حیزبی رێوڕه سمه دا هه ماهه نگیی پێویست کرا.

هه یئه تێکی رێکخراوی »جێنێڤا کاڵ« سه ردانی ده فته ری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی کرد

هه یئه تێکی سه رکردایه تیی حیزبی ئاینده ی کوردستان، له گه ڵ ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان کۆ بۆوه

ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان له گه ڵ به ڕیوه به ریی رێکخراوه سینفییه کان کۆبۆوه

له دانیشتنێكی نێوان حیزبی دیموكرات و كۆمه له ته ئكید له سه ر كاری هاوبه ش كرایه وه

دیداری هەیئەتێکی کۆنفرانسی پارتە کوردستانییەکان لەگەڵ وەزارەتی دەرەوەی بریتانیا

کۆنفڕانسی الیه نه کوردییه کانی هه رچوار پارچه ی کوردستان له بریتانیا به ڕێوه چوو

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012www.kurdistanukurd.comژماره : 597 ڵ و راپۆرت3

هه وا

لە کــوردســتــان ــی ڕۆژهــەاڵت ژنــانــی تاڵەکانی »ئــەزمــوونــە سێمیناری زیندانەکانی کۆماری ئیسالمی ئێران« له ستۆکهۆڵمی پێتەختی واڵتی سوئێد

بەڕێوەچوو.ژنانی رێــکــخــراوی ٨ ــەن الی لــە 2012 نوامبری 24ی شەممە رۆژی تاڵەکانی »ئەزموونە ســەردێــڕی ژێــر لە سێمینارێک رۆژهـــە اڵت، کــوردی له ئێران« ئیسالمیی کۆماری زیندانەکانی لە کوردستان ڕۆژهه اڵتی ژنانی

ستۆکهۆڵمی پێتەختی واڵتی سوئید بەڕیوە چوو. ڕۆژی نوامبر، 2٥ی بۆنه ی به کە هاوبەشە بەرنامە و هاوکاری ئه م جیهانی بەرەنگار بوونەوەی توندوتیژی لە دژی ژنان به ڕێوه چوو، بایەخێکی تایبەتی دابوو بە گێرانه وه و کۆکردنه وه ی به سه رهاته کانی ژنان و وێناکردنی جۆری توندوتیژی دەوڵەتی که ژنانی کوردی زیندانیی سیاسی له زیندانه کانی

کۆماری ئیسالمی ئێراندا ته جره به یان کردبوو. لە سەرەتای ئەم سمینارەدا دوای راگرتنی ساتێک بێ دەنگی و بەخێرهاتن کردنی میوانان و بەشداران لە الیەن خاتوو ئاوارە جەاللی، پارچە مۆسیقایەک

لە الیەن کاک فەریبۆرزی فەخارییەوە پێشکەش کرا.پاشان پەیامی هاوبەشی رێکخراوەکانی پێک هێنەری بەرنامەکە لە الیەن

خاتوو ناهید موکری خوێندرایەوە.دواتر پارچە پەخشانێک لە الیەن خاتوو زیبا سەرەوەییەوە پێشکەشی

بەرنامەکە کرا.لە بەشی پانێل گێراندا، ٦ چاالکی مافەکانی ژنان، بەرێزان؛ مینا لبادی، شیرین جەاللی، شۆعلە قادری، نگین شێخولئیسالمی و گۆاڵلە شەرەفکەندی، لە پێوەندی لە گەڵ رۆژی جیهانیی بەربەرەکانی لە گەڵ توندوتیژیی دژ بە ژنان، بەشێک لە ئەزموونەکانی ژیانی خۆیان وەک ژنی کورد پیشکەش بە

بەشدارانی سمینارەکە کرد.و محەمەدی پرشنگ خاتوو بەڕێزان هــەردوو درێــژەی سمینارەکە لە خاتوو کوێستان داودی هەر لە پێوەندی لە گەڵ ئەمرۆژەدا چەند بەشیک لە

بەسەرهاتی ژیانی خۆیان وەک ژنی کورد بۆ بەشداران باس کرد. لە بەشێکی دیکەی سمینارەکەدا چەند کەسێک لە بەسدارانی سمینارەکە پێشکەس باسە گەڵ لە پێوەندی لە پرسیارەکانیان و تێبینی هێناگۆری بە کراوەکاندا بیرو بۆچوونی خۆیان خستە روو و هەوڵی دەوڵەمەندترکردنی

سمینارەکەیان دا.دوا بەدوای پانێل نۆرە گەیشتە بەشداران کە پرسیارو تێبینیەکانی خۆیان لە زیندانیانی سیاسی دووپات بێننە بەرباس و هەر وەها پشتیوانیی خۆیان

کردەوە.پەخشانە شەهالیی شەهین خاتوو سمینارەکەدا، دیکەی بڕگەیەکی لە

شێعرێکی شاعیر مامۆستا ناسر حیسامی خوێندەوە.دوا بەشی بەرنامەکە تەرخان کرابوو بە پێشکەش کردنی چەپەکە گوڵ بۆ بەشدارانی پانێل و نوێنەری هەرکام لە رێکخراوەکان و هەر وەها رێزلێنان

لەو کەسانەی کە لە ماوەی ژیانیان دا تووشی زیندان هاتوون.

لە بــەرچــاو بەشێکی کــە ئــامــاژەیــە بــە پێویست ــە بــۆنــەی ــکــخــراوە کــوردســتــانــیــیــەکــان ب حــیــزب و رێبــوونــەوەی بــەرەنــگــار جیهانیی ڕۆژی نوامبر، 2٥

توندوتیژی لە دژی ژنان پەیامیان بۆ هەیئەتی ئامادەکاری بەرنامەکە ناردبوو کە بریتی بوون لە:

حێزبی دێموکراتی کوردستانحێزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران

کۆمەڵەی شۆرشگێری زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێرانیەکیەتی ژنانی دێموکراتی کوردستانکۆمەلەی زەحمەتکێشانی کوردستان

کۆمیتەی هاوکاری هێزە کوردستانییەکاندوایین برگەی ئەم سمینارە بریتی بوو لە کۆکردنەوەو ئاکامی وەرگرتن

لە باسە بابەتە پێشکەشکراوەکان لە الیەن بەڕێز خاتوو گوڵرۆخ قۆبادی.شایانی ئاماژەپێدانە کە رێکخراوەکانی پێکهێنەری ئەو بەرنامە هاوبەشە

بریتی بوون لە: یەکێتی ژنانی دێمۆکراتی کوردستان

یەکێتی ژنانی دێمۆکراتی کوردستانی ئێرانڕێکخراوەی ژنانی کورد لە ئۆپساال

کۆمەڵەی ژنانی ڕۆژهەاڵتڕێکخراوەی ژنانی ئازەرمێهر

ڕێکخراوەی ژنانی کۆمەڵەی زحمەتکێشانژنانی ڕەوتی سوسیالیستی کۆمەڵە

ڕێکخراوەی مافی ژنی کورد

دوو پێشنیوه ڕۆی کوردستانوکوردنیوز: شه ممه 3ی دیسامبری 2012)13ی سه رماوه زی ــه روه رده ی ــ پ سکوڵی کــوردیــی بــه شــی )1391رانیه ، شــاری له راپــه ڕیــن، زانکۆی له بنه ڕه تی و زانــکــۆ مامۆستای ــا، وریـ قـــادر بــۆ کۆڕێکی دیموکراتی حیزبی سیاسیی ده فته ری ئه ندامی کوردستان، پێک هێنا. ئه م کۆڕه له چوارچێوه ی ــه وه ی ــوون ــارب ــگ ــه ره ن ب نیشتمانی »هــه ڵــمــه تــی توندوتیژی دژ به ئافره تان« و له ژێر دروشمی » له ئاشتیی ماله وه بۆئاشتیی کۆمه ڵگا« دا پێک هاتبوو و به شێک بوو له چاالکییه کانی که مپه ینی 1٦ رۆژه )له 2٥ی نوڤامبره وه بۆ 10ی دیسامبر(. به شداران و ئاماده بووانی کۆره که بریتی بوون له کۆمه ڵێک له مامۆستایان و خوێندکارانی سکولی

په روه رده ی بنه ره تیی زانکۆی راپه ڕین. باسه که ی له وریا قادر زانکۆ، ی مامۆستا دا، وێڕای شیکردنه وه ی جۆره کانی توند وتیژی ئه م دروستبوونی به ستێنه کانی ، ژنان به رانبه ر هۆکاره کانی وه ها هه ر و تیژییه و توند جۆره دا، کــۆمــه ڵــی و بنه ماله لــه پــه ره ئــه ســتــانــدنــیــان ــکــه ی ــی دی ــکـ ــه وه رێـ ــه تـ ــرد. لـ ــ ــشــان کـ ــی ــن ده ســتچۆنیه تیی ســه ر کــۆڕگــێــر،چــووه دا، بــاســه کــه ــژی لـــه دژی ــی ــدوت ــون ــه وه ی ت ــوونـ ــاربـ ــگـ ــه ره نـ بـبنه ماله ، تاکه که سی، ئاستی چــوار له و ــان ژنئه رک بــه و ئــامــاژه ی دا، ده ســـه اڵت و کۆمه ڵگه ده بنه خۆیان، نــۆره ی به که کرد هه نگاوانه و و رووداو و وتیژی توند که مبوونه وه ی هۆی بره وپێدانی ژنــان. دژی له دڵته زین کاره ساتی کولتووری یه کسانیخوازی و رێز گرتن له ژنان و کچان له نێو بنه ماله دا ، یه ک له و کار و ئه رکه کۆمه ڵگه ی سه ر له کاریگه ریی که پێویستانه یه پڕ له توند و تیژی ده بێت. له ئاستی کۆمه ڵگه ش کۆمه الیه تییه کان، رێــکــخــراوه حــیــزبــه کــان، دا، مه ده نی، کۆمه ڵگه ی دامــه زراوه کــانــی و ده زگــا میدیاکان، توێژه رۆشنبیر و پێشکه وتنخوازه کان، که سایه تییه فه رهه نگی، ئایینی و کۆمه الیه تییه کان، به ره نگاربوونه وه ی جورئه تی و هیممه ت ده بێ توندوتیژخواز و ژنکوژ عه قڵییه تی کولتوورو ببنه وه . به ره نگاری و هه بێت چه وسێنه ریان و

دیموکراتی حیزبی سیاسیی ده فته ری ئه ندامی کوردستان و مامۆستای زانکۆی راپه ڕین، دواتر سێ )هــه ر ده ســه الت به رپرسیاره تیی و ئــه رک و قه زایی( و به ڕیوه به ری یاسادانان، ده سه اڵتی داموده زگا حکوومه تییه کان به تایبه تی سیسته می وه بیر دا پیوه ندییه له م وفێرکردنی پـــه روه رده

هێنایه وه و داواشی له مامۆستایان و خوێندکاران کــــرد، پــێــشــه نــگ بــــوون لـــه ئـــه رکـــی پــیــرۆزی به ره نگاربوونه وه ی توند و تیژی به رانبه ر ژنان، و بنه ماله ئاستی له و بزانن خۆیان ئه رکی به

کۆمه ڵدا، کاری به ر ه وامی بۆ بکه ن.له درێژه ی کۆڕه که دا به شداران به سه رنج ده وله مه ند باسه که یان پێشنیاره کان، تێبینی و و ــوه ی ئـــه م چــاالکــیــیــه دا، ــه چــوارچــێ ــرد. هـــه ر ل کـپێوه ندیدار شێعرێکی قــادر، تروسکه خوێندکار ــه کۆمه ڵگه ی ل ــان ژنـ پــڕکــاره ســاتــی ــانــی ژی بــه بڕگه ی دوا خویندوه . به شداران بۆ کوردستان، ئه م چاالکییه ، پێشاندرانی کورته فیلمی »ئاوس« بوو که چیڕۆکی گوشه یه ک له سته م و دڵره قیی کۆمه ڵگه ی پیاوساالر به رامبه ر ژنانی ده گێرایه وه .

بە بۆنەی 25ی نوامبر، ژنانی رۆژهەاڵتی کوردستان سمینارێکی هاوبەشیان بەرێوەبرد

گشتیی سکرتێری ئــامــاده بــووبــوونــی بــه کۆرێکی کــوردســتــان، دێــمــوکــراتــی حــیــزبــی تایبه ت به رۆژی 2٥ی نوامبر، رۆژی جیهانیی به ره نگاریی توندوتێژیی دژی ژنان به رێوه چوو.سه رماوه ز ٥ی یه کشه ممه پێشنیوه رۆی ــه بــه شــداریــی ــه 2٥ی نــوامــبــر، ب ــه ر ب ــب ــه رام بــی ــرات ــوک ــم ــی دێ ــزب ــری گــشــتــیــی حــی ــێ ــرت ســکژماره یه ک عه زیزی، خالید به رێز کوردستان، ــه کــه ســایــه تــی و تــێــکــۆشــه رانــی ریــزه کــانــی لو تێکۆشه ران له به رچاو ژماره یه کی حیزب، چاالکانی پرسی ژنان له باشوورو رۆژهه اڵتی ئه ندامانی له به شێک هه روه ها و کوردستان یه کێتی ژنانی دێموکراتی کوردستان، به بۆنه ی رۆژی جیهانیی به ره نگاریی دژبه تووندوتێژیی ــادر وریــا، ق بــه ڕێــزان بۆ ژنــان، کۆڕێک دژی دێموکرات حیزبی سیاسیی ده فته ری ئه ندامی که یسی پارێزه رو شاره زای تانیا محه ممه د، و

توندوتیژی، پێک هێنا.ــۆڕه دا کــه لــه الیــه ن ــ ــه م ک ــای ئ لــه ســه ره تیه کیه تیی ژنانی دێموکراتی کوردستانه وه پێک سکرتێری ره سووڵی، حه لیمه به رێز هاتبوو، ٦ به یاننامه ی دێــمــوکــرات، ژنــانــی یه کیه تیی ــی رۆژهــه اڵتــی ــان ــه ژن ــکــخــراوی تــایــبــه ت ب رێ2٥ی بــۆنــه ی بــه کــه خــوێــنــده وه کوردستانی

نوامبر، به شێوه ی هاوبه ش ده ریان کردبوو.پاشان هه ر به م بۆنه وه کورته به رهه مێکی به شداربووان نیشانی کوردکاناڵ ته سوێریی

درا که له الیه ن کوردکاناڵه وه ئاماده کرابوو.به ڕیز ــۆڕه دا ــ ک ــه م ئ دیــکــه ی به شێکی لــه حیزبی ده فته ری سیاسیی ئه ندامی وریا، قادر ناوی ژێر له بابه تێکی کوردستان دێموکراتی ــان، ــاره ک ــۆک ــژی، ه ــی ــدوت ــون ــی ت ــان ــا ک »جــۆره کپێشکه ش بوونه وه یان«ی چۆنیه تی رووبه ڕوو

کرد.ــدا به ــاســه کــه ی ــای ب ــه ره تـ ــڕ لــه سـ کــۆڕگــێ2٥ی له میژوویه ک کورته وه بیرهێنانه وه ی 19٨1 ساڵی ــر دوات و 19٦0 ساڵی نوامبری دژبــه به ره نگاریی جیهانیی رۆژی وه ک کــه ــراوه ، ــ ــار ک ــۆم ت تــوونــدوتــێــژیــی دژی ژنــــان، پێناسه یه کی کورتی له توندوتیژی کردو دواتر چووه سه ر ناوهێنان و باسکردن له جۆره کانی

توندو تیژیی دژ به ژنان.له به شێکی دیکه ی باسه که یدا قادر وریا به وردی باسی له هۆکارو به ستێنه کانی توندوتیژیی باسه که یدا به شی دوایین له کرد، ژنان به دژ گــه ڵ چۆنیه تیی رووبـــه روو کــه پــیــوه نــدی لــه دیـــارده جیهانییه ی دژ ئــه م گــه ڵ له بــوونــه وه قسه ی رێکاره کانی، و ژنان)توندوتیژی( به نێوه دا لــه م کــردو کوڕه که به شداربووانی بۆ په روه رده ی و سیستمی بنه ماڵه میدیا، ئه رکی

به گرینگ وه سف کرد .تایبه ته ، کــۆڕه ــه م ئ دیــکــه ی کوڕگێرێکی له شــاره زا پــاریــزه رو محه ممه د، تانیا خاتوو باسێکی پێوه ندییه دا له م تیژی، توندو که یسی

تایبه تی پێشکه ش کرد.خاتوو تانیا له سه ره تای باسه که یدا وێڕای ئاماژه دان به هێندێک ده سته واژه ی پیاوانه ی نێو ئه ده بیاتی رۆژانه ی کوردی که خه ڵک رۆژانه به هه ڵه به کاریان دێنێ، باسی له توندوتیژیی دژی ئافره تان له ئه ده بیات و زمانی کوردی دا کرد.

ــه هــێــنــدێــک ــاژه دان بـ ــ ــامـ ــ ــه ئـ ــراو بـ ــ ــاوب ــ ن»ده بــێ ــان«، ژی »پیاوانه وه ک ده ســتــه واژه ی باسی ده گـــری«و....... ژنی بێ«، »ده لێی پیاو رۆژانه که کرد توندوتیژیانه و ریزی بێ له و تاکی کورد به به کارهێنانیان تووشی ئه م هه اڵنه توندوتیژی ناراسته وخۆ خۆ راسته و و ده بن

ده رحه ق به ژنی کورد ئه نجام ده درێ.باسی تانیا خاتوو پێوه ندییه دا لــه م هــه ر ئه م جۆره ده رونیی له شوێنه واری ره وانی و له کــورد تاکی که سایه تیی سه ر له ئه ده بیاته

کۆمه ڵگادا کرد.

به رێزیان باسه که یدا دیکه ی به شیکی له له کــه ــه وه دایـ یاساییانه ی بڕگه لــه و ئـــاوری له دا کوردستان هه ریمی بنه ڕه تیی یاسای پێوه ندی له گه ڵ توندو تیژیی دژی ژنان کاری

پێده کرێ.که یسی پارێزه رێکی وه ک محه ممه د، تانیا خۆی ره زامــه نــدی ئافره تان دژی توندوتیژی به اڵم و ده ربــڕی، یاسایانه بڕگه ئه م له سه ر پێی وابوو خۆدی که سایه تیی تاکی ژنی کورد که یاسایانه برگه له م نه یتوانیوه ئێستاش تا پارێزگاری له و ده که ن که ڵکی پێویست وه رگرێ جورئه تی ئێستاش تا کــورد ژنــی که وتــی و ئه وه ی نه کردوه که بۆ دیفاع له خۆی پشت به م

یاسایانه ببه ستێ.تانیا خاتوو باسه که یدا به شی دوایین له بــه ره نــگــاریــی چۆنیه تی لــه بــاســی محه ممه د توندوتیژیی دژی ژنان کردو هیوای خواست که ژنی کوردیش بتوانێ به پشت به ستن به بڕگه یاساییه کان و ناوه نده دادوه رییه کان بۆ دیفاع له کێشه کانی خۆی هه نگاوی پێویست هه ڵێنێته وه .

فه له ستین، ده وڵــه تــی ــی ــه رۆک سجه نابی مه حموود عه باس!

له گه ڵ رێز و ساڵوی گه رم،ــۆم و به ــه ن خـ ــ پــێــم خــۆشــه لــه الیکوردستانه وه ، دیموکراتی حیزبی ــاوی نو جێگه و پله بــه رزبــوونــه وه ی بۆنه ی به نه ته وه رێکخراوی له واڵته که تان پێگه ی پیرۆزبایی گه رمترین دا، یه کگرتووه کان پێشکه شی ئێوه و له رێگای ئێوه پێشکه شی فه له ستین ــوازی ــخـ ــاریـ رزگـ رێــکــخــراوی

مه ینه تچێشتووی و خــۆراگــر خه ڵکی وســه رجــه م والته که تان بکه م.

له کــورد به گشتی، و گه لی کــورد نــه تــه وه ی ئێران به تایبه تی، که به دریژایی مێژووی هاوچه رخ، و داگــیــرکــه ران له شکرکێشیی و هێرش گــه ڵ لــه بـــه ره وڕوو نه ته وه ییه کانیان، مافه زه وتــکــه رانــی سه ره تاییترین ــه ل ــه ک ــه وه ی ــه ت ن وه ک و ــوون بـباشی به زۆر کـــراون، بێبه ش خۆیان مافه کانی هه ست به ئازار و تاڵییه کانی خه ڵکی ئیوه ده که ن. ودیپلۆماتیکیه سیاسی ســه رکــه وتــنــه ــه م ب بــۆیــه گه ڵ له که فه له ستین، والتــی و ــه ت ده ول نوێیه ی بووه ، ــه ره وروو ب جیهانی پێشوازیی و پشتیوانی خۆشحاڵن. حیزبی دیموکراتی کوردستان، هیواداره مه وقعیه تی تازه ی فه له ستین له رێکخراوی نه ته وه ئیوه یارمه تیده ری و هانده ر دا، یه کگرتووه کان

وده وله ت و خه لکی ئیسرائیل و کۆمه ڵگه ی جیهانی بێت بۆ ئه وه ی دوو نه ته وه و دوو واڵتی فه له ستین و ئیسرائیل،له ته نیشت یه کتر له سێبه ری ئاشتییه کی

دادپه روه رانه دا،بژین.ــراده ی ــیـ ــوای بــه ره وپــێــشــچــوونــی ئـ ــیـ ــه هـ بـپێکه وه ژیانی به ئاشتی ودادپه روه رانه له رۆژهه التی بۆ زیــاتــر ئــاواتــی سه رکه وتنی بــه و نــیــوه راســت دابه شکراوه کانی و بنده ست نــه تــه وه ســه رجــه م

ناوچه .

حیزبی دیموکراتی کوردستانسکرتێری گشتیخالید عه زیزی

2ی دیسامبری 201212ی سه رماوه زی 1391

ڕۆژی شەممە ڕێکەوتی 24ی نوامبری 2012ی زایینی، رێکخراوی مافی ژنی کورد لە بریتانیا سمینارێکی بەبۆنەی یەکێک لە ژنان دژی توندوتیژی نەهێشتنی جیهانی ڕۆژی لە هۆڵەکانی باکووری ڕۆژئاوای شاری لەندەن بەڕێوە برد. لەو سمینارەدا بەڕێزان؛ خاتوو سارا محمەدی پارێزەر بەرێوەبەری نامی، دیانان ژنــان، مافی لەبواری چــاالك و سەعید، گۆنا و کــوردی و ئیرانی ژنانی مافی رێکخراوی بەرپرسی زانیاری و گەشەپێدان لە رێکخراوی ژنانی کورد و خۆرهەالتی ناوەراست لە بریتانیا، چەند باسێکی تایبەتیان بە بۆنەی رۆژی جیهانیی بەربەرەکانی دژ بە توندوتیژیی دژ

بە ژنان پێشکەش کرد.لەو سمینارە دا هەر یەک لەو بەڕێزانە، وەک پانێلگێر، لە ژنـــان ــی ڕەوشـ بــە تایبەت گرینگیان بابەتی چەندین لە کە وتیژیانەی توند ئەو جۆری و هۆکار و کوردستان دەدرێ ئەنجام مرۆڤایەتی گرینگەی توێژە ئــەو هەمبەر پێشکەش کرد. لە بەشێکی دیکەی ئەو سمینارە دا چەندین

بابەتی دیکە هاتنە بەرباس کە بریتین بوون لە:بە دژ توندوتیژی بە سەبارەت تێروتەسەل ئامارێکی توندو لەسەر نمونەیەک چەند هێنانەوەی جیهان، لە ژنان یاسای شیکردنەوەی کوردستان، لە ژنــان لەسەر تیژی

ئیرانی و کۆماری ئیسالمی و چۆنیەتی مامەڵەی مەدنیەتی و ژنــان لەگەڵ ئازادییە دژی ڕێژیمە ئەو دواودەزگاکانی

کچانی ئەو واڵتە دا.بەشێکی تری سمینارەکە تەرخان کرا بۆ ڕاوبۆچوون و پرسیار و واڵمی بەشداران، کە لەالیەن پانێلگیرانەوە واڵمیان

درایەوە.لە ڕێگەی ئەو سمینارە ڕاستەخۆ ئاماژەیە کە جێگای

هێڵی ئینتێرنیتەوە باڵوکرایەوە.

به ڕێوه چوونی کۆرێکی تایبه ت به رۆژی جیهانیی به ره نگاریی دژبه تووندوتێژیی دژی ژنان له الیه ن یه کیه تیی ژنانی دێموکراتی کوردستان

په یامی پیرۆزبایی سکرتێری گشتیی حیزبی دیموکراتی کوردستان بۆ سه رۆکی فه له ستین

بەبۆنەی ڕۆژی جیهانی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان سمینارێک لە واڵتی بریتانیا بەڕێوەچوو

کۆڕێک بۆ تێکۆشه رێکی دیموکرات له زانکۆی راپه ڕین له باره ی توندوتیژیی به رامبه ر ژنان

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 4www.kurdistanukurd.com

سیاسی

نیوه راست، رۆژهه اڵتی له هه ر ناوه ندی، کۆمیته ی کۆبوونه وه ی گرنگ رووداوی سه ردوو له هه لوێسته ی ئاست به رزبوونه وه ی یه که میان کرد. له فه له ستین والتی پێگه ی و جێگه و له م یه کگرتووه کان نه ته وه رێکخراوی وێڕای ناوه ندی کۆمیته ی بوو. دا دوایانه خۆشحاڵی دربڕین له م سه رکه وتنه سیاسی والتی و ده وله ت نوێیه ی ودیپلۆماتیکیه مه وقعیه تی که ده ربڕی هیوای فه له ستین، نه ته وه رێکخراوی له فه له ستین تازه ی یه کگرتووه کان دا، هانده ر و یارمه تیده ری ده وله ت و خه لکی فه له ستین و ئیسرائیل و کۆمه ڵگه ی جیهانی بێت بۆ ئه وه ی دوو نه ته وه له یه کتر ته نیشت ناوبراو،له و دوو واڵتی دادپه روه رانه دا،بژین. ئاشتییه کی سێبه ری ناوه ندیی کۆمیته ی ئالوگۆڕ،که دووهه م، خه لکی مه یدانی هاتنه وه به ر سه رنج، دایه مه یل گه ڵ له به ره وڕووبوونه وه بۆ میسر و، دیکتاتۆرانه و سه ره رۆیانه ئیراده ی و داکۆکییان له ده سکه وته کانی شۆڕشه که یان بوو.رێبه ریی حیزبی دیموکراتی کوردستان ئه م رووداوه ی به موسبه ت و به نیشانه ی له ئازادیخواز خه لکی ته سلیمنه بوونی ئه والیه نانه ئاره زووی و مه یل به رامبه ر بۆ ته نیا راپه ڕینیان و شۆڕش که دانا قازانجی به ده سه الت ده ستبه سه رداگرتنی خۆیان و گه رانه وه بۆ دواوه ده وێت. ئه مه ش سه رانسه ری بۆ گرنگ په یامێکی ده توانێ

ناوچه که بێت.ناوه ندی، کۆمیته ی کۆبوونه وه ی حکوومه تی نیوان گرژییه کانی و کێشه عێڕاقیشی ناوه ندیی ده وله تی و هه رێم وێڕای پێوه ندییه دا، له م باس. به ر خسته لێکدانه وه ی به ستێنه کان و پاڵنه ره نیوخۆیی

بۆ ناوه ندی ده وله تی ناوچه ییه کانی و جۆری ته عامول له گه ڵ هه رێمی کوردستان پیوه ندییه کانی به چاوخشاندنه وه ی و به پشتبه ستنی و هه ریم، و به غدا نیوان کێشه ی یه کالکردنه وه ی بۆ هیز فاکته ری ئه م پێوه ندیی ناکۆکی، جێی کانی ناوچه چاوه روانکراوی چاره نووسی به قه یرانه ریژیمی سووریه و گرنگیی رۆڵی هه ریمی دا، ناوچه هاوسه نگییه کانی له کوردستان ناوه ندی کۆمیته ی کرا. سه ر له قسه یان گه ڕانه وه و تێگه یشتن لێک و دیالۆگ عێراقی رێکخستنه وه ی بنه ماکانی بۆ ته وافوقیی نوێ و پابه ندبوون به فیدراڵیه ت به الیه نه کان، هاوبه شی به رپرسیاره تیی و ناوه ندی ده وله تی به رپرسیاره تیی تایبه تی و دواخراو کێشه ی کۆمه ڵێک ئاست له نه ته وه ی به پێوه ندیدار هه ڵپه سێراوی کوردی به رێگای دروستی نه هێشتنی گرژی و قه یران و ئاساییکردنه وه ی پیوه ندییه کان،

زانی. له درێژه ی باسه کانی بڕگه ی یه که می دا، ناوه ندی کۆمیته ی کاری ده ستووری دیموکراتی حیزبی نیوان پیوه ندییه کانی کوردستان و الیه نه ئێرانییه کان، قسه یان له ئاماده بوونی ناوه ندی، کۆمیته ی کرا. سه ر و کۆڕ له کوردستان دیموکراتی حیزبی کۆبوونه وه ی ئێرانییه کانی ده ره وه ی والت،

یا کۆبوونه وه کانی پیوه ندیدار به داهاتووی ئێران و روانگه و گوتار و په یامی حیزبی هه ر و دروست به کوردستان دیموکراتی له روانگه ی له و کاته دا به پیویست زانی. کوردستانه وه ، دیموکراتی رێبه ریی حیزبی

هه م بۆ لێک تێگه یشتن له ویست و داخوازی پردی دروستکردنی بۆ هه م یه کتر، و هاوکاری جۆریک بنیاتنانی و پیوه ندی یه کگرتوویی له پێناوی داهاتووی هاوبه شدا، نوێنه رانی نیوان له دانیشتن و دیالۆگ پێویسته . ئێران جۆراوجۆره کانی پێکهاته کۆمیته ی دا، باسه ئه و چوارچێوه ی له سه رهه ستبوونی له و وشیاری ناوه ندی،

کوردی نوخبه کانی و سیاسی چاالکانی نیشاندانیان دژکرده وه و رۆژهه اڵت به رامبه ر چه ند و چۆنی دانیشتنی کورده کان و ئێرانییه کانی، ئه گه ر چی جۆرێک داوه ریی به رامبه ر ناره وا حوکمدانی یا په له به له کوردییه کانیشی ریکخراوه و حیزب دانا. موسبه ت خاڵێکی به بێت، دا گه ڵ دیموکراتی حیزبی که کرده وه ته ئکیدیشی هه ول ده بێ خۆی نۆره ی به کوردستان، بدا، له هه ر شوێنێک که باس و بڕیاردانی هه بێت، ئێران داهاتووی سه ر له جیددی حوزووری هه بێ تا ویست و په یامی خه لکی به رباس بێنێته سه راحه ت به کوردستان چی کوردستان، خه ڵکی که رابگه یه نێ و بۆ ومل ناکه ن قبوول په راویزخران، دیکه داهاتوویه ک ناده ن که به ئه نقه ست، ئه وان

له بنیاتنانی دا هه الوێردرابن.دانیشتنه کانی گه ڵ له پێوه ندی له دیموکراتیشدا، الیه نی دوو هه ر نیوان

هه یئه تی ئه ندامانی و سیاسی ده فته ری الیه ن، دوو نیوان وتووێژی بۆ حیزب له خۆیان روونکردنه وه ی و راپۆرت پێشکه ش دانیشتنه کان ره وتی باره ی حیزب، رێبه ریی هه لسه نگاندنی به کرد. دانیشتنه کان، له گه ڵ ئه وه ی سه ره تای ئه م چوونه باشی به به الم دینن، پێک ره وته ناوه ندی کۆمیته ی ، باره یه وه له م پێش.

پێویستیی له سه ر پێداگرتنه وه وێڕای ئاساییکردنه وه ی بۆ هه وڵدان و کار گرنگیی لێکنزیکبوونه وه ، و پیوه ندی یه کیه تی و یه کڕیزیی دیموکراته کان و پیشخستنی سه ر له کاریگه رییه که ی بزووتنه وه ی کورد له ئاست و مه جالی له م کرده وه . دووپات جۆراوجۆردا، و رێنوێنی کۆمه ڵێک دا راستایه ش و سیاسی ده فته ری بۆ راسپارده ی

هه یئه تی دیاریکراو خسته روو. له به شی دووهه می ده ستووری چه ند دا، ناوه ندی کۆمیته ی کاری پێوه ندییان که نیوخۆیی مه سه له یه کی و حیزب به ڕیوه به رێتیی و تێکۆشان به هه بوو، پێشووه وه پلینۆمی راسپارده کانی قسه یان له سه ر کرا. له م باریه وه ئۆرگانه به شدارن، گشتی به و پێوه ندیداره کان وێرای قامکدانان له سه ر که موکوڕییه کان و خاله الوازه کان، ئاماژه یان به و هه نگاوانه ش بڕیار جێبه جیکردنی درێژه ی له که کرد گیراون. هه ڵ دا پێشوو راسپارده کانی و پێداگریی و ته ئیید له ناوه ندی، کۆمیته ی بریاره کانی پلینۆمی پێشوودا، کار له پێناوی ئه ندامانی و تێکۆشه ران ئه رکدارکردنی فه رهه نگی به وپابه ندبوونیان حیزب به رپرسیاره تیی و ئه رک و حیزبایه تی هه موو و رێبه ری ئه رکی به حیزبیی، ئۆرگان و رێکخراوه حیزبییه کان زانی و له م ته رخانکردنی پابه ندبوون وخۆ باره یه وه، و حیزبییه کان ئه رکه بۆ حیزبی تاکی و سیاسی ئه وله وییه تی به بایه خدان که حیزبه که ی، و خۆی خه باتگێرانه ی خه بات و تیکۆشان بۆ نه ته وه ی کورد له له سه ر ته ئکیدی رۆژهه التی کوردستانه ،

کرا. کۆبوونه وه ی کۆمیته ی ناوه ندی ، دوای وه رگرتنی و ئه رکه کانی جێبه جێکردنی باره ی له رێبه ری ئه ندامانی بیرورای دیاریکراوه کان، بابه ته له باس و هه ر کام دوانیوه ڕۆی دوو شه ممه ،13ی سه رماوه ز،

کۆتایی به کاره کانی هێنا.

حیزبی دیموکراتی کوردستانده فته ری سیاسی

14ی سه رماوه زی 13914ی دێسامبری 2012

ئاره ش لۆرستانی

یه کێک پێراگ کۆنفرانسی که کۆنفرانسانه یه کۆمه ڵه له م چاالکانی و پارت به شداری به و ئیسالمی کۆماری دژبه ری پێناو له »یه کیه تی دروشمی به ئه م به ڕێوه چوو. دیموکراسی«دا، به رچاوی هۆی به کۆنفرانسه پرسی زیاتری هه ستیاری و هه روه ها و ئێرانی نه ته وه کانی گرنگی سه ر له وردتر وتووێژی سه ر له نه ته وانه که مه ئه م رۆڵی بایه خ دیموکراسی، به گه یشتن که هه یه زیاتری شه فافییه تی و چاالکی به گرینگییه ئه م ده توانین پارت به رچاوی به شداری و نه ته وه کان، پرسی چاالکانی و به تایبه ت پارته کوردستانییه کان که یه کگرتوویی و رێکخستن خاوه ن چاو له زیاترن رێکخراوه یی نه ته وه کانی دیکه ی ئێران و هه روه ها ملدان به واقعیه تی فره نه ته وه یی و ئێران تایبه تی ژئۆپۆلتیکی فۆرمی چاالکانه ی و پارت ئه و الیه ن له که خه بات بۆ که مه نه ته وه کانی نێو خۆی ناکه ن، ئێران چوارچێوه ی خاڵی ئه رێنی و پێشڤه چوونێکه که پێوه ره تئورییه سیاسییه کان له گه ڵ به ئێران هه نووکه یی واقعیه تی

گونجاو ده بینن یان دیتوویانه .به رگری و مافخوازی پرسی کورد تایبه تییه کانی بایه خه له و پارت بۆ دیکه نه ته وه کانی و چاالکانی ئه م گۆڕه پانه به راده یه ک جیدییه که وه دیهاتنی ئه م داخوازییه به گرنگترین هێڵ و رێبازی سیاسی بۆ سروشتیشه و ده زانن خۆیان گه یشتن به و مه به سته ده بێ که کۆڕ

ئۆپۆزیسیۆنی کۆبوونه وه کانی و جۆره هه ر و بن به شدار ئێرانی که م به یان و که وتنه وه دوور له گه ڵ گرتنی گوتار و دیپلۆماسی سیاسییه کان ره وته و رێکخراو و نه ته وه کان پرسی به زیان مافه کان سروشتی وه دیهاتنی ده یخاته و ده گه یه نێ ئێران له

په راوێزه وه .و نه ته وه کان مافی بۆ خه بات پێکه وه و به شداری بۆ هه وڵدان هه میشه ئاشتیخوازانه ژیانی ئارێشه ی و کێشه و له مپه ر لێ ئۆپۆزیسیۆندا نێو له زۆری که وتووه ته وه که به بێ وتووێژ و رێککه وتنی تئوریکی و پراکتیکی، به ته گه رانه الناچن ئه م هیچ جۆرێک به ڕێوه به ری و به رنامه ڕێژی و هه ستیارترین سیاسی کارکردی ئه و سیاسی ژیانی قۆناخه کانی پارتانه یه که داوای مافی نه ته وه کان

ده که ن.به سه رنجدان به مێژووی 110 سیاسی مودێرنی ژیانی ساڵه ی چه مکی و ده سته واژه که ئێران ئه تنیسیته ، نه ته وه ، وه ک نوێی پارت، زیندانی سیاسی و .... به دی دیموکراسی، نه بوونی و هێناوه به ره و په ڕینه وه قورسی باری شانی سه ر خستۆته دیموکراسی که به رپرسیار ئۆپۆزیسیۆنێکی و نشێو و هه وراز سه ره ڕای دووری لێک و په رته وازه یی دژبه راندا، زۆربه ی نێو له هزریی کۆڵنه ده رانه رێگه ده بڕێ و هه موو ده رفه تێکی گونجاو بۆ یه کگرتوویی

دیموکراسی به گه یشتن و له جگه به داخه وه ده قۆزێته وه . کێشه کان و تاکڕه وی ئۆپۆزیسیۆن، ناشاره زای که سانێکی یا که س ناکارناسانه لێدوانی به سیاسی گوتار هه وڵده ده ن ئیحساسی و ژێر بخه نه کۆبوونه وانه ئه م و خۆیان دڵی به و پرسیاره وه لێک سیاسییه کان واقعیه ته ئاگایان حاڵێکدا له ده ده نه وه ،

رێگه ی ئارێشه کانی و کێشه له گه یشتن به دیموکراسی نییه . دیاره هه موو هۆگران و چاالکانی سیاسی لێکدانه وه ی که خۆیانه مافی هه بێ، پرسه کان سه ر له خۆیان به اڵم پێویسته بوترێ که ره خنه و گازه نده ئه م کاته دروسته که تاکی ره خنه گر رێگه چاره یه کی باشتر بۆ پرسه کان بخاته روو و زۆر ڕوونه فاکتۆره کانی به به سه رنجدان که ئه مری و هێزی و شوێن کات، له لۆژیکی و دروست تێگه یشتنی کێشه و ئه گه ره کان له هه لومه رجی پاساو دا دیموکراسی و په ڕینه وه

هه ڵنه گره .دێموکراتی حیزبی و پارت وه ک کوردستانیش نه ته وه کان مافی دیکه ی چاالکانی وتووێژه ئه و به شداری به رده وام راده یه ک تا که ده بێ پۆزه تیڤ که شێکی پێکهاتنی به یارمه تی له بار و یان بایه خ دان به گوتاری سیاسی ئه رێنی و لۆژیکیانه ده که ن دیاره رابردووی ٦7 ساڵه ی حیزبی

ئیدیعایه یه ئه م به ڵگه ی دێموکرات ئه ندامانی نۆینه ران به شداری له کوردستان دێموکراتی حیزبی کۆنفرانسی پراگ و کۆنفرانسه کانی ئه م سیاسه تی درێژه ی پێشوو، حیزبه که له رابردووی خۆی دا له به سه رنج و بووه سه ری سوور دان به و باسانه ی کۆنفرانس و هاتنه به ر شرۆڤه ی پرسی نه ته وه کان له و کۆنفرانس په نیڵه کانی له یه کێک به له میدیاکاندا بوو ده نگدانه وه ی هۆی ئه وه ی که پرسی نه ته وه کان روونتر و شه فافتر تاوتووێ بکرێ گومان ره واندنه وه ی هه روه ها

له هێندێک شیمانه ی ره شبینی و پرسی سه ر له ئێران دژبه رانی نه ته وه کان، به تایبه ت گه لی کورد و هه روه ها به شداری چڕوپڕی پارته پراگدا، له کۆنفرانسی کوردییه کان ئه م درێژه ی به بڵێن ده توانین به رهه مه کانی و خواست گوتارانه خۆیان که خه باتی بۆ ده که ن وه ک بێنینه به شداری پێویستییه کانی له بتوانێ کوردیش و باس به ر به ره و په ڕینه وه سیاسی پازلی رۆڵیکی دا ئیران له دێموکراسی

به رچاوتر ببینێ.له که شی سه ره رای به یاننامه ی کۆنفرانس، باری له الیه ن که کۆنفرانس کۆتایی نووسرابوو که سێکه وه چه ند هێندێک ناڕه زایه تی خوێندرایه وه ، دژی به نه ته وه کانی چاالکانی کۆنفرانس کۆتایی به یاننامه ی لێکه وته وه ک زیاتر خۆشیان سه ر وه ها هه ر و که مه نه ته وه کان به پێویستی و نفرانس کۆ خودی نه بوون وبه شدار که وتنه وه دوور له م جۆره گوتارانه و کۆبوونه وانه له داهاتوو دا گۆڕێ لیره دا پێویسته که ئۆپۆزیسیۆنێک بۆ بوترێ داوای 33 ساڵ دیسان خوازیاری یه کگرتووییه و پیداگرانه له سۆنگه ی دیموکراسی به ره و په ڕینه وه هه بێ، خۆی ده وری و رۆڵ یان و نارێکوپێکی هێندێک بوونی تاکره وی و زێده خوازی کۆمه ڵێک، شتێکی سروشتییه و هیچ ره وتێکی به ره و په ڕینه وه ره سه ن سیاسی له وه رگرتن که ڵک و دێموکراسی

هه لومه رجی قه یراناوی و دژواری به گه یشتن بۆ ئیسالمی کۆماری فیدای خه ڵک، ره واکانی ئامانجه ناحیزبییانه کێشه جۆره ئه م کاریگه ری کاته ی ئه و تا و ناکا و به شداری ده سکه وته کانی و وتووێژ زیاتر به شداری نه کردن بێ نه بنه هۆی خه وشدار و کێشه کان بوونی ئێعتبار و بنما پێناسه کراوه یا خه بات، مرۆییه کانی و سیاسی خوازراوتر و باشتر رێگاچاره ی نه گونجێ له به شداری و لێک نزیک بونه وه ناسه ڵمێته وه و له م پرۆسه ده دا. رێگه به درێژه دا سیاسییه دیاره پێویسته بوترێ که زۆربه ی به کۆنفرانسه ئه م به شدارانی وتووێژی و به یاننامه ده رکردنی خۆیان ناڕه زایه تی میدیایی ده ربڕی و به خۆشییه وه به روون په له به و بابه ته که بوونه وه ی زانینی به یاننامه که له الیان هێندێک له نووسه ران، بوار بۆ به رده وامی کۆنفرانسه کانی له به شداری

داهاتوو ره خسایه وه .شێواز گرتنی به رچاو له به چه شنه ئه م درووشمی و کۆنفرانسانه که به گشتی نازناوی دێموکراسی«یه وه بۆ »یه کگرتن ده ناسرێنه وه و زیاتر له سه ر الیانه تیۆریکی کاری هاوبه ش و باس و ده کا، پێداگری بیرورا ئاڵوگۆڕیی به کوردستان دێموکراتی حیزبی بروکسێل کۆبوونه وه ی سازدانی ره ت »هه لومه رجی ناوی ژێر له ئیسالمی« کۆماری له بوون و بوونه وه نزیک به ستێنی دا هاوبیرییه کی قووڵتری پێک هێناوه ، به شداری به خۆشبه ختانه ش که و حیزب ئاماده یی ده ربڕینی و سیاسی، به رجه سته ی چاالکانی ده توانێ خۆی پاڵنه ر و هۆکارێکی به گوزار ڕاستای له کاریگه ر دێموکراسی دا بێ.

واقعیاته دڵخوازه سیاسییه کان له وتووێژه کانی ئۆپۆزیسیۆندا و هێندێک له مپه ر

و: ئاڵه شین

درێژه ی:

راگه یه ندراوی ده فته ری سیاسی له پیوه ندی له گه ڵ پێکهاتنی کۆبوونه وه ی کۆمیته ی ناوه ندیی حیزب دا

کۆمیته ی ناوه ندی، ئاماده بوونی حیزبی دیموکراتی کوردستان له کۆڕ و کۆبوونه وه ی ئێرانییه کانی ده ره وه ی والت، یا کۆبوونه وه کانی پیوه ندیدار به داهاتووی ئێران و روانگه و گوتار و په یامی حیزبی

دیموکراتی کوردستان به دروست و هه ر له و کاته دا به پیویست زانی

خه بات بۆ مافی نه ته وه کان و هه وڵدان بۆ به شداری و پێکه وه ژیانی ئاشتیخوازانه هه میشه له مپه ر و کێشه و ئارێشه ی زۆری له نێو ئۆپۆزیسیۆندا لێ که وتووه ته وه که به بێ وتووێژ و رێککه وتنی تئوریکی و پراکتیکی،

به هیچ جۆرێک ئه م ته گه رانه الناچن

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012www.kurdistanukurd.comژماره : 597 وتووێژ5

مسته فا کاک به ڕێز یه که م شه ڵماشی!ئه مه الیه نه کانی کۆبوونه وه ی ئۆپۆزیسیۆنی کۆماری ئیسالمییه پراگ کۆنفرانسی شوێن به که هێندێک له وانه شه دێت؟ پێک دا ئه م تیگه یشتبن وا که س درێژه ی له به رینه ، کۆبوونه وه ئایا دایه . کۆنفرانس هه مان ئه م نیوان له پێوه ندییه ک هیچ ئۆپۆزیسیۆنی کۆبوونه وه ی دوو

کۆماری ئیسالمی دا هه یه ؟کۆبوونەوە ئەم پێکهێنانی بەرینەی برۆکسێل کە بە ئیبتیکاری کوردستان دێموکڕاتی حیزبی الیەن لە مێژە لە دەچێ، بەڕێوە دراوە لەسەر بڕیاری حیزبەوە 2012 کاریی پالنی لە نانەت تە و ئێرانییەکانی پەیوەندییە بەشی ی حیزب واڵتی دەرەوەی کومیتەی دا هاتوە، کە پالنی کاری 2012 لە راستی دا لە کۆتایی ساڵی 2011 دا نووسراوە. کە وابوو هیچ پێوەندیی بە کۆبوونەوەی پراگەوە نییە. ئێمە دەزانین پێویستی بە بۆخۆمان مەیدانی لە زۆرتر چی هەر کە گۆڕینەوە ڕا و بیر و دیالۆگ چاالک ئێرانییەکان گەڵ لە دا مەسەلەی باشتر هەرچی و بین کۆمەڵە و کۆڕ لە نەتەوەکەمان

له وه بناسێنین. جگه دا ئێرانییەکان الیه ن و حیزب بۆچوونی پێویسته و که سایه تییه ئێرانییه کان سه باره ت بزانین، نه ته وه که مان مه سه له ی به بوونی بن. دژیش ئه گه ر ته نانه ت ئه وه مان ئیمکانی زانیارییه ئه و ده داتێ که له قۆناغه کانی داهاتوودا خۆمان دژبه رانی و دۆستان باشی به بتوانین تا بناسین،

هاوپه یمانه کانمان دیاری بکه ین.

حیزبی دیموکراتی کوردستان، کۆبوونه وه ئه م پێکهێنانی له ئۆپۆزیسیۆنی به رینه ی چ شوێن به ئیسالمی کۆماری ئامانجێکه وه یه ؟ ئامانجه کانی ئه م

کۆبوونه وه به رینه چن؟دێموکڕاتی حیزبی ستڕاتیژی مەسەلەی کە ئەوەیە کوردستان چوارچێوەی لە کورد نەتەوەیی ئێرانێکی فیدڕاڵی، دێموکڕاتیک و لە هەموو موشارەکەتی بناغەی سەر دەسەاڵتی لە ئێران نەتەوەکانی ناوەندی دا چارەسەر بکرێ. ڕێژیمە ئێستاشی تا ئێران دیکتاتۆرەکانی لەگەڵ بێ مەیدانیان نەداوە بە گەلی سیاسییەکانی ڕێکخراوە و کورد دیالۆگەوە ڕێگای لە بتوانن تا باقی گەڵ لە خۆیان ویستەکانی بەتایبەت و ئێران نەتەوەکانی دا ئێران لە دەسەاڵتدار نەتەوەی لێک ئێستاش تا باس. بەر بێننە نێوان لە هەیە زۆر تێنەگەیشتنێکی دا ئێران جۆراوجۆرەکانی پێکهاتە و هەر ئەوەش کارێکی وای کردوە و پرش ئێران ئۆپۆزیسیۆنی کە ئاڵتەرناتیوێکی نەتوانێ و بێ باڵو جێگای باوەڕ بۆ نەتەوەکانی ئێران کانیش دەرەکیە الیەنە تەنانەت و هۆی بووەتە ئەوە بکا. پێشنیار کۆماری تەمەنی بوونەوەی درێژ دروست و الیەک لە ئیسالمی زۆرتر گەیشتنی تێنە لێک بوونی الیەکی لە دا ئۆپۆزیسیۆن نێو لە هۆی بووەتە هەروەها دیکەوە. نێو لە ئومێدی نا دروستبوونی کۆمەاڵنی خەڵکی ئێران دا. تە نانەت الیەنی هێندێک نێو لە ئومێدی بێ ئێستاش تا کە دا ئۆپۆزیسیۆنیش نێو لە ئاڵوگۆڕ لە بیر وبار جار ئیسالمی خودی سیستمی کۆماری خەڵک کۆمەاڵنی و دەکەنەوە دا

دەکەن، لێشێواوی سەر تووشی ئه و ئامانجی ده کرێ. به دی باسێکی که ئه وه یه کۆبوونه وه یه تێپه ڕین له سه ر شێوه ی چڕ و پڕ وسیستمی ئیسالمی کۆماری له له ئێران بۆ داهاتوو گونجاوی نه ته وه کان پێکهاته ی بناغه ی سه ر دا کۆبوونەوەیە لەو ئێمە بکرێ. ده مانهه وێ بە شێوەیەکی شە ففاف لە خۆمان نەتەوەییەکانی داخوازە گەڵ پێکهاتە جۆراوجۆرەکانی ئێران دیکەشەوە الیەکی لە بکەین. باس کە چاو بەر بخەینە ڕاستییە ئەو دوا لە ئێران ئیسالمیی کۆماری دایە، خۆی تەمەنی قۆناغەکانی پیویستە ئێستاوە لە هەر و دەڕوا دروستبونی بۆ و بکرێ کار ئاڵتەرناتیو لە سەر بناغەی پێکهاتەی نەتەوەیی کۆمەاڵنی خەڵکی ئێران و بە شێوەی تەوافوقی بڕیار لە سەر

داهاتووی ئێران بدرێ.

کۆنفرانس دا جێ له هه ر به رینی کۆبوونه وه ی و و الیه ن گه ڵ له هاوبه ش ئۆپۆزیسیۆنی که سایه تییه کانی دیموکراتی حیزبی بۆ ئێران، دیکه ی هێزێکی هه ر و کوردستان چ ئێران بنده سته کانی نه ته وه

زه رووره تێکی هه یه ؟دێموکراتی حیزبی بۆ هەم حیزب ئەو بۆ هەم و کوردستان خەبات کە دیکە ڕێکخراوانەی و مافە وەدیهێنانی بۆ دەکەن

و ئێران گەالنی نەتەوەییەکانی ئێران چوارچێوەی لە دەیانهەوێ مەسەلەیە ئەو بۆ چارەسەرێک دا بەردەوام کە بدۆزنەوە،گرنکە و رێکخراو و حیزب لەگەل کەسایەتییەکانی سیاسیی گۆڕەپانی گفتوگۆ دا ئێران لە سیاسەت باس داخوازییەکانیان و بکەن بکەن. لە کۆتایی دا یا دەبێ بتوانن لە کە بێنن هێزانە بەو قەناعەت مەسەلەی ناکرێ داهاتوودا ئێرانی و بخرێ پشتگوێ نەتەوەکان پیادە دێموکڕاسی نییە ئیمکانی مەسەلەی چارەسەری بەبێ بکرێ نەتەوەکان لە ئێران دا، یا دەبێ بە

دا خۆیان سیاسەتی و ستڕاتیژی بچنەوە و ڕێگایەکی دیکە بگرنە بەر. کردن ئیزۆله و خۆ کردن دووری زه مینه ی که ئه وه ی به هانه ی به که مه ، ویسته کانمان قه بووڵکردنی له وه جگه نابێ. ده سکه وتێکی هیچ کان نه ته وه ییه ڕێکخراوه و حیزب ده بێ له مه یدان دابن و جێگای خاڵی هێنانه ئیبتیکاری پێویسته نه ده ن. به گرنگه مه سه له ئه و باسی به ر الیه ن سه رنجی و بگرن ده سته وه گۆڕه پانی ی دیکه که سایه تی و ده ره وه ی له و ئێران له سیاسی ئێرانیش ڕاکێشن. تا له پشت سه ری ئێران داهاتووی سه ر له ئه وان

بڕیار نه درێ.کە گرنگە زۆر هەروەها تێبگەیەنن کە چیدی ناوەندگەراکان ناوەند لە دەسەاڵت هەموو ناکرێ ئیمکاناتی تەواوی بکرێتەوە، کۆ دا فەرهەنگی سیاسی، ئابووری، کار به دا ناوەند لە وکۆمەاڵیەتی بهێنرێ و هە موو دەسەاڵتەکانیش هەر لە الیەن یەک پێکهاتەوە قۆڕغ بکرێن. پێویستە لە ئێرانی داهاتوودا پێکهاتە هەموو نێوان لە دەسەاڵت لە بکرێ. دابەش دا ئێران کانی ئێران نەتەوەی وەک وەاڵتێکی فرە شێوەی بە دەبێ دەسەاڵت دا تەنانە و بکرێ دابەش تەوافوقی ت بە بەهانەی دێموکراسییش نابێ نەتەوەکان مەسەلەی چارەسەری و دابەشکردنی دەسەاڵت فەرامۆش بکرێن. لە الیەکی دیکە وە پێویستە

ترسی تا بکرێ سازی ئیعتیماد ئەوانیش سەبارەت بە دابەشبوونی تەنیا دیارە کە بڕەوێتەوە، ئێران زامن بۆ ئەو مەسەلەیە، چارەسەری مەسەلەی نەتەوەکان و دابەشکردنی

دەسەاڵتە.

کوردستان دیموکراتی حیزبی دائه م پراگ کۆنفرانسی له په یامه ی دا به الیه نه ئێرانییه کان هاوبه شی والتی »ئێران که هاوبه شیی به ده بێ و هه مووانه بچێت«. به اڵم به ڕیوه هه مووان، وه ک که دا به یاننامه یه ک له به یاننامه ی کۆتایی کۆنفرانسه که

ئه و ره نگدانه وه ی بۆوه ، باڵو ئه م ئاکامی نه بینی. په یامه مان تایبه تی به به رینه کۆبوونه وه

له م پێوه ندییه دا چۆن ده بینی؟ئێمە سەرەتاشەوە لە هەر تەنیا پڕاگمان کۆبوونەوەی دەکرا کە دەبینی تریبونێک وەک بێنیە تێدا خۆتی ویستەکانی لە کۆمەڵێک بۆ و باس بەر کە ئێرانی سیاسیی هەڵسووڕاوانی لە ئێران داهاتووی بە سەبارەت بکەی. باس ڕاستییەکان دان، هەڵە کۆبوونەوەیەدا لەو ئێمە نوێنەرانی بە پڕیان سەبارەت و چڕ باسێکی گرفتەکانی و نەتەوەکان مەسەلەی باس کردوە و هەروەها زۆر دیکە لە کە گەیاندوە ڕایان ڕوونی بە واڵتێکی فرەنەتەوەی وەک ئێران دا ناکرێ لە ژێر دروشمی هەڵبژاردنی دیکە مەسەلەکانی هەموو دا ئازاد بشاریەوە . زۆر الیەنی دیکەش بە تایبەت کوردەکان لەو کۆبونەوەیەدا و کردوە سەرنجڕاکێشیان باسی دەستیان لە سەر خاڵی زۆر گرنگ به یاننامه یه ی ئه و دیاره داناوه . و بیر ئه نجامی کرایه وه باڵو که گشتی به به شداران بۆچوونی له که سێک چه ند بیری نه بوو. کۆبوونه وه یه ئه و به ڕێوه به رانی کانی چرکه دوایین له که بوو گۆڕێ. هێناویانه ته دا کۆبوونه وه ئه و له وێ هه ر ئێمه نوێنه رانی و کردووه ته وه ڕه د به یاننامه یه یان ئه وان که ڕایانگه یاندوه دوایه ش

موافیقی به یاننامه که نه بوون. ئه وه ی پڕاگ کۆبوونه وه ی له به داخه وه کۆمه ڵه که ئه وه بوو ده رکه وت، که س و الیه نێک له هه وڵی ئه وه دان مه رکه زییه تخواز سیستمی که ئێرانی له نه ته وه ده وڵه ت- و به به و بپارێزن دا داهاتوش مه سه له ، ئازاد هه ڵبژاردنی هانه ی گرنگه کانی دیکه ی وه ک مه سه له ی نه ته وه کان، دابه شکردنی ده سه اڵت به ڕاسته قینه دێموکڕاسیی و هه وڵێکی بسپێرن. فه رامۆشی نه قشی که ئه وه یه دیکه یان به رن نێو له ڕێکخراوه کان وبه ڕێوه بردنی ئێران بده ن به ده ست

بن ئاماده که که سایه تییه ک چه ند شه خسیی قازانجه کانی پێناوی له ده سه اڵتی ڕاگرتنی بۆ دا، خۆیان ناوه ندی کار بکه ن. له کۆبوونه وه ی دا، دواتر هه وڵه کانی و برۆکسێل بۆ بکه ین کار ده مانهه وێ ئێمه وه النانی ئه و بیرۆکه یه و پێکهێنانی بناغه ی له سه ر هاوکاری زه مینه ی ویستی هه موو پێکهاته کانی ئێران.

ئاماژه ت به وه کرد که »تێپه ڕین له یه کێک ئیسالمی« کۆماری له ته وه ره سه ره کییه کانی باسه کانی ئایا به رینه یه . کۆبوونه وه ئه م ئه مه به و مانایه یه که ئه و الیه ن به شداری که سایه تییانه ی و ده بن، به رینه کۆبوونه وه ئه م

له سه رکارالچوونی به باوه ڕیان کۆماری ئیسالمی هه یه ؟

یه کێک له ته وه ره کانی باسه کانی ئێمه ئه وه یه که کۆماری ئیسالمی ئاماده یی چونکه بڕوا ده بێ ئاڵوگۆڕی تێدا نابینین و له هه موو و هێناوه شکستی دا بواره کانیش نه یتوانیوه گیروگرفته کانی کۆمه ڵگای به شی له بکا. چاره سه ر ئێران ئێرانی ئۆپۆزیسیۆنی زۆری هه ره که گێڕاوه ته وه کوردستانیشمان و بکه ن. کۆبوونه وه که دا له به شداری که سایه تییانه ش و هێز ئه و هه موو لێ به شداریکردنیان داوای که دا ئیران له ئاڵوگۆڕ داوای کراوه ، چۆنیه تیی له ناڕازین و ن ده که الیه ن له ده سه اڵت بردنی به ڕێوه دیاره به اڵم ئیسالمییه وه . کۆماری ڕێژیم به سه ر تێپه ڕین شێوه ی له هه یه . دا بۆچوون له جیاوازی دا ئێمه به باشی ده زانین که هه ریه ک وه ها هه ر و بۆچوونه کان له باس بۆچوونانه ئه و هۆیه کانی ده رکه وێ دا ئه نجام له تا بکرێن. کێ، چی ده وێ و له گه ڵ کام هێزانه ده کرێ هاوکاری به کرده وه بکرێ. ده کرێ شێوه یه ک چ وه هابه هه ر میکانیزم و ئیمکانی تێپه ڕ بوون له ده سته ئیسالمی کۆماری رژیمی

به ر بکرێن.

مسته فا شه ڵماشی:

لە واڵتێکی فرەنەتەوەی وەک ئێران دا ناکرێ لە ژێر دروشمی هەڵبژاردنی ئازاد دا هەموو مەسەلەکانی دیکە بشاریەوە

دیمانه له پێوه ندی له گه ڵ کۆبوونه وه ی به رینی ئۆپۆزیسیۆنی کۆماری ئیسالمی له بروکسێل به ده سپێشخه ریی حیزبی دیموکراتی کوردستان

له رۆژانی 7-9ی دیسامبر له بروکسێل کۆبوونه وه یه کی به رین به به شداریی الیه ن و که سایه تییه جۆراوجۆره کانی ئۆپۆزیسیۆنی کۆماری ئیسالمی پێک دێت. ئه م کۆبوونه وه به رینه به ده ستپێشخه ریی حیزبی دیموکراتی کوردستان رێک خراوه . بۆ تیشک خستنه سه ر ئامانجه کانی کۆبوونه وه به رینه که ،ماڵپه ڕی »کوردستان و کورد« له گه ڵ رێزدار مسته فا شه ڵماشی، ئه ندامی ده فته ری سیاسی و به رپرسی کۆمیته ی ده ره وه ی

والتی حیزبی دیموکراتی کوردستان ئه م وتووێژه ی پێک هێناوه که سه رنجتان بۆ خوێندنه وه ی ئه م وتووێژه راده کێشین:

ستڕاتیژی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ئەوەیە کە مەسەلەی نەتەوەیی کورد لە چوارچێوەی ئێرانێکی فیدڕاڵی، دێموکڕاتیک و لە سەر بناغەی موشارەکەتی هەموو

نەتەوەکانی ئێران لە دەسەاڵتی ناوەندی دا

چارەسەر بکرێ

ئێمە کۆبوونەوەی پڕاگمان تەنیا وەک تریبونێک دەبینی کە

دەکرا ویستەکانی خۆتی تێدا بێنیە بەر باس و بۆ کۆمەڵێک لە هەڵسووڕاوانی

سیاسیی ئێرانی کە سەبارەت بە داهاتووی ئێران لە هەڵە دان، ڕاستییەکان باس بکەین

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 6www.kurdistanukurd.com خوێندکاری

ته ها ره حیمی

گرووپێکی حکوومه تی دیکتاتۆریی که مینه یه به سه ر کۆمه ڵگه دا که خاوه ن درێژایی به و تایبه ته ئیدیۆلۆژییه کی مێژوو زیاتر خۆی له چوارچیوه ی ئایین دوو ئه م تا ده رخستوه مه زهه بدا و ئیدیۆلۆژییه کانی که دوایی سه ده یه ی مارکسیسم و فاشیزم وه ک دیکه ی جۆره کان له جۆرێک به هتد .... و سیستم بۆ ئیدۆلۆژی هه وێنی بوونه سیستمی دیکتاتۆری. ده سه اڵتی و و به ها کۆمه ڵیک خاوه ن دیکتاتۆری بایه خی بانئاسایی و پیرۆزه که پێویسته له پێناو پته و کردن و مانه وه ی سیستمدا به رده وام ده مێشکی نه وه کان و به ره کانی جۆره هه ر تاکوو خزێندرێن کۆمه ڵگه ئیراده یه ک له تاکی کۆمه ڵگه بستێننه وه به پێ و گوێڕایه ڵ کۆمه ڵگه تاکی و ئیدیۆلۆژی ویسته کانی و ئامانج ملی و تاکی کاریزماتیکی سیستمه که بکه ن. بوون دیکه سست واتایه کی به که واته به رامبه ره ئیدیۆلۆژی بوونی الواز و رووخانی به ره به ره و داوه شان به گه ڕانه وه ی و دیکتاتۆری کۆڵه که کانی ئیراده بۆ تاکه کانی کۆمه ڵگه . هه ر بۆیه و سیستم به سه ر ده ستوپێوه نده کانی دیکتاتۆری حکوومه تی داموده زگه کانی هه رچی و بانگه شه خه ریک به رده وام کۆمه ڵه ئه و نیشاندانی پیرۆز زیاتر راستایه شدا له م و بایه خه ن و به ها به بۆ نوێ نه وه ی په روه رده ی بۆ ده سته وه گرتنی ده سه اڵت له داهاتوودا

له هه وڵیکی بێ پسانه وه دان. ئێران ئیسالمیی کۆماری که سه رده م ناڤینی سه ده دیکتاتۆریی ئیسالمی ئیدیۆلۆژیکی بنه مای له سه ر

و فقه ئه ویشه وه سه رووی له و له یه کێک دامه زراوه شیعه شه ریعه تی هاوچه رخه مێژووی حکوومه ته کانی ئاکام به و خۆیان مانه وه ی بۆ که له به رده وام ئامانجه کانیان گه یاندنی ئیران رێژیمی دان تێکۆشان و هه وڵ نیشاندانی پیرۆز و په روه رده پیناو له چوارچێوه ی له و خۆی رابردووی دوارۆژی بۆ نه وه یه ک په روه رده ی خۆی سااڵنه کۆمه ڵێکی زۆر له قوتابیان له چوارچێوه ی بیانووی سه یران و به »کاروان ناوی به سه فه رێک کۆمه ڵه باشوور، ره کێشی دا نور« راهیان باشووری رۆژاوا و ته نانه ت باکووری و شه ڕ شوێنی واته واڵت، رۆژاوای پێکدادانه کانی نێوان ئێران و عێراق و دژی هێزه کانی که ده کا شوێنانه ئه و هێزه تایبه ت به و دژبه ره کان هێزه له ئه م کردوه . شه ڕی کوردییه کان پێشکه وتوودا واڵتانی له که حاڵێکدایه بۆ سڕینه وه و نه هێشتنی ئاسه واره کانی و کوشتوکوشتاردا و ماڵوێڕانی ده روونی و روح هێورکردنه وه ی تاکه کانی کۆمه ڵگه هه وڵ ده درێ ده گه ڵ هه روه ها و کاره ساته کان تۆمارکردنی خه ڵکه که واڵت، مێژووی تۆمارکردنی به ره و هێمنی ببردرێ و که شێکی دوور بهێنرێته ئاشته وایی و توندوتیژی له جۆره ئه م ئێراندا له به اڵم ئاراوه . گه شتانه که له ژێر چاوه دێریی سوپای به ڕێوه به سیجدا هێزی و پاسداران و گێالندن مه به ستی به زیاتر ده چی، به ها و بایه خ کۆمه ڵه ئه و سه پاندنی پڕوپووچانه ی رێژیمه که له م سه رده مه ده رخوارد مرۆڤایه تی، مێژووی له فێربوونی ئاماده ی و له بار مێشکی منداڵ و مێرمندااڵنێک ده درێ که ده بێ

سه رده م ته کنۆلۆژیی و زانست به ده بێ ئێرانی مندااڵنی بکرێن. پۆشته له زیاتر که بکه ن شوێنێک سه ردانی باپیران و باب له که س میلیۆنی یه ک هۆی سیاسه تی به هاوواڵتییه کانیان و دیار هێنده نه ک ئامانجێکی و هه ڵه ده رخواردی و ئاشناکردن کوژراون.

کردنی بریندار و هزرانه جۆره ئه م روح و هزر و بیری منداڵێکی خوار 1٨ به ئاخوندی سه ر له الیه ن چه ند ساڵ پاسداری و به سیج چه ند و ده سه اڵت قین له دڵ که ئاماده ن هه ر جیناته تێک له پێناو رازی کردنی دڵی ویالیه تی فه قیه راستیدا له دوور و ناڕوون وێنای و له خراپ یه کجار کاریگه رییه کی بکه ن، سه ر ده روونی ئه و که سانه داده نێ که نه وه ی دواڕۆژ و داهاتووی ئه و واڵته ن. ناچار کردنی ئه و قوتابی و مێرمندااڵنه هه ڵکۆڵ و قاقڕ شوێنی بۆ چوون بۆ

هه ڵکۆڵ و پڕ له ئاسنه واڵه ی دوای شه ڕ و خزاندنی بیری تۆڵه و قین و رک له ئاشنا جێی به ئه وان ساوای مێشکی مرۆییه کان به رزه بایه خه به کردن مرۆڤێکی په روره ده ی بۆ هه وڵدان و پێگه یاندنی بۆ هه وڵدان و، نۆرماڵ به یاسامه ند و سه ربه رز که سێکی

بنئاژۆخواز، و توندڕه و که سێکی جێ دیاری کۆماری ئیسالمی بۆ ئه و قوتابی بیست سه ده ی له که مێرمندااڵنه یه و دیاره هاتوون. تووشی یه که مدا و کۆماری ده سه اڵتبه ده ستانی ئامانجی بۆ قوتابییانه ئه و ناردنی له ئیسالمی شوێنی شه ڕی هه شت ساڵه ، زۆر له مه زیاتر هه ڵده گرێ و رێژیم له م پیالنه شدا جۆری جۆراو الیه نی و ره هه ند له به رچاوه . داخستنی دنیای راگه یاندنی ئامرازه کانی قه ده خه کردنی و نێوخۆ به ئێران نێوخۆی گشتی پێوه ندیی

و خه ڵکی ئه وه ی بۆ واڵت، ده ره وه ی به تایبه ت الوان له ده نگ و بیر و هزر له گوێیان زیاتر ئه وان ئیدیۆلۆژیی و به رچاوی له و نه بێ جیاواز ده نگێکی هێڵی و به رهه ق ده نگی ته نیا خه ڵکه که له هه ر بن. المستقیم( )صراط هزری راستای دوورخستنه وه ی هزری خه ڵک

پێشکه وتووه کانه هزره له الوان و پێشاندنی به ئیسالمی کۆماری و ده یه وێ جێگه یانه و شوێن ئه م نۆستالۆژییه کی دره وه شاوه له رابردوو و شه ڕی دژی عێراق به نه یاره کانییه وه کۆماری دژی هێزه کانی )مه به ست ناوچه یه له م زیاتر که ئیسالمی ئه م بۆ بوونه وه ( ئێران به ره نگاری نه وه یه دروست بکا. له الیه کی دیکه وه سوپا و ئۆرگانه کانی سه ر به م مافیایه به بێ گوێدان به به که ڵک هاتنی ماشین له به ر بێ به و راگواستن ئامرازی و

به رزترین که بانێک رێگه و چاوگرتنی ئاماری پێکدادان و کوشتنی تێدا تۆمار ده کرێ، به زۆره ملی قوتابیان به سه دان باوکیان و دایک و ماڵ له کیلۆمێتر ئه م مه ترسیی و ده خه نه وه دوور جار چه ندی که به ر، ده خه نه رێگه یان به جۆرێک کاره ساتی لێ که وتووه ته وه گه یشته پرسه که ی دا دواییانه له م که ساڵه ی چه ند له م پارڵه مانیش. ده چێ جار چه ندمین بۆ رابردوودا تووشی زۆره ملییه کان کاروانه که سوپای و ده بن هاتووچۆ رووداوی پاسدار دوای جه رگبڕینی دایک و باوکی ئه و قوتابییانه خۆ له و شته ده دزێته وه و له م الیه شه وه ئاخونده پله به رزه کانی رێژیم شته که به قه زا و قه ده ر داده نێن و به مجۆره کاره ساته که پووش به سه ر ساڵی ره شه ممه ی 2٥ی ده که ن. 22 هاتووچۆ رووداوی هۆی به ٨٦دواتر رۆژێک هه ر ده کوژرێن، قوتابی سیاسه تی قوربانیی به ده بن که س 4 ،91 ره زبه ری 2٨ سوپا. گه وجانه ی نه پشکوتوو په پووله ی 21 رێگه یدا له و خه زه ڵوه ری 1٨ی ده نێنه وه . سه ر و کوژران که س 2 ئه مسالیش پاییزی لێره دا بوون. بریندار که سیش هێندێک کۆماری بڵێی ئایا که ئه مه یه پرسیار ئیسالمی له سه رده می ئینتێرنێت و ئه م به به ر بتوانێ به ربه رینه ته کنۆلۆژیایه زانیاریی و رێوشوێنه به رزه مرۆییه کان بگرێ و به داتاشینی دوژمنی ده ره کی ئه م سازدانی و به هه شت به ڵێنی و بۆ مندااڵنه ئه و ناڕوونانه ، سناریۆ دوور ئامانجه درێژه دانی و په ره پێدان په روه رده خۆی واقعبینییه کانی له له م توانیوییه ئه گه ر به ڕاست یان بکا. هزری پشکووتنی به به ر و رێگه یه ئه و مێرمنداڵ و قوتابییانه بگرێ، ئه دی دوای به ٨٨ ساڵی گه نجه ی هێزه ئه و راگه یاندنی ئاکامی هه ڵبژاردنی خولی شه قامه کانی دا سه رکۆماری نۆیه می ئه م هه ر هه ژاند، ئیرانیان شاره کانی قوتابی و خوێندکار و گه نجان نه بوون.

کاروانی راهیانی نوور،

زیندوو کردنه وه ی ئایدیۆلۆژی شه ڕ

رەحمان سەلیمی

کۆمەاڵیەتی بزاڤێکی هەر ئامانجێکی و ویست کۆمەڵە بەرهەمی یان گرووپێک کە وەدینەهاتوویە ئەوالی ئەمالو بێ مافی بە توێژێک لە الیەن دەکا دەزانێ و هەست خۆی دەسەاڵت و یان بەشێکی تر لە کۆمەڵگا ئەو جار زۆر کراوە. زەوت لێی ویست و ئامانجانە تەنیا ئەو پێکهاتەیە ناگرێتەوە کە خاوەنی بزاڤەکەیە به ڵکو کۆمەڵگایه ، پێکهاتەکانی کۆی ئامانجی واتە لێرەدایە بزاڤەکە سنووری بزاڤێکی بزاڤێکی وێنە بۆ تێدەپەڕێنێ. سینفی کرێکاری یان خوێندکاری بە تایبەت لە کۆمەڵگا رۆژهەاڵتییەکاندا تەنیا ناپڕژێتە سەر داواکارییە سینفییه کانی کرێکاران داواکارییە بەڵکوو خوێندکاران، یان ئامانجی دەکاتە کۆمەڵگا گشتییەکانی

چاالکییەکانی.ئاخێز پێی بە خوێندکاران زانستیان و کۆمەاڵیەتی پلەی و هەستیارن و وشیار و ئاگا توێژێکی دەوروبەریان رووداوەکانی بەرامبەر دەبنە دا کۆمەڵگاکان زۆربەی لە و سەرچاوەی گۆڕانکارییەکان. داهێنەری زانست و تەکنیک و سیاسەت و مێتۆدی روحێکی خاوەن بیرکردنەوەن، نوێی گۆڕانخوازن، و پرسیارخوڵقێن بزاڤە لە خوێندکای بزاڤی بۆیە هەر و رەسەن و دیار هەرە کۆمەالیەتییە لە کۆمەڵگایەکداو هەر لە چاالکه کانە کۆمەڵناسی، جۆراوجۆری رەهەندی دەروونناسی و سیاسییەوە توێژینەوەی

لە سەر دەکرێ. بزاڤی خوێندکاریی سەراسەری

زانکۆ دامەزرانی دوای بە هەر بوو رەزاشادا سەردەمی لە تاران لە داندراو سەربزێو بزاڤێکی گەرای کە البردنی پاش تایبەت بە و بەرەبەرە هاوپەیمانانەوە الیەن لە رەزاشا و توودە حیزبی دامەزرانی و و سۆڤیەتی چەپی بیری سەرهەڵدانی هەروەها بیری نیشمانپەروەریی ئێرانی )کە ئاوێتە بە مەزنیخوازی بوو( خۆی

لە گرت و بوو بە فاکتەرێکی کاریگەر بەو ئێراندا. داهاتووی رووداوەکانی خوێندکاری بزاڤی و زانکۆ شێوەیە سەرهەڵدانیەوە سەرەتای لە هەر رەوتە کاریگەریی ژێر لە ئێران لە سیاسییەکانی دەرەوەی زانکۆدا بوو و بزاڤێکی وەک خۆی نەیتوانی هەرگیز خوێندکاران بکا. پێناسە سەربەخۆ مێتۆدەکانی و ئەزموون لەوەی بەر سینفییەکانیاندا داواکارییە لە خۆیان رێکخراوێکی وەک بکەنەوە، تاقی بیری نوێنەرایەتی هەوڵیاندا سیاسی نیشتمانپەروەری و ئازادیخوازی هەندێک لە و بکەن دادپەروەری و رەوتی لە لقێک وەک قۆناغیشدا ئیسالمی سیاسی لە زانکۆدا دەرکەون. بەدوای کودەتای 2٨ی گەالوێژی شا و موسەددیق، دژی دەستوپێوەندییەکانی دژی خەبات مەتەرێزی بە بوو زانکۆ سەرەڕۆیی رژێمی پاشایەتی. لە رۆژی 1٦ی سەرماوەزی 1332 خوێندکارانی رۆژ چەند دوای تاران زانکۆی نارەزایی و خۆپێشاندان دژی سەفەری و تاران بۆ ئەمریکا جێگری سەرۆکی کەوتنە بریتانیا، باڵوێزی گەڕانەوەی بەر هێرشی گوللەی هێزە ئەمنیەتیەکانی رژێم و لە ئاکامدا 3 خوێندکار گیانیان بە بوو رووداوە ئەو دەستدا. لە هێمایەک بۆ بزاڤی خوێندکاری لە ئێران کرا. نێودێر خوێندکار رۆژی وەک و رۆژی 1٦ی سەرماوەز لە الیەن هەموو ئێران لە خوێندکاری بزاڤی تەیفەکانی سااڵنە دەسەاڵتیشەوە بە تەنانەت و لێدەگیرێ و بۆنە و رێورەسمی رێزی

تایبەت لەو رۆژەدا پێکدێ. بزاڤی خوێندکاری کوردی و 1٦ی

سەرماوەزبزاڤی بۆ سەرماوەز 1٦ی واتای دوو کوردی خوێندکاری ئازادیخوازی هێمای یەکەم، هەبووە: دووهەم، بووە. ستەمکار دژایەتیی و کورد خوێندکاری تا بووە دەرفەتێک و خۆی وتاری خۆیەوە، شوناسی بە پەیامی خۆی بدا. بە تایبەت لە دەیەی رۆڵێکی کورد خويندکارانی حەفتادا 1٦ی یادکردنەوەکانی لە بەرچاویان زانکۆکانی زۆربەی لە سەرماوەز کوردستانیشەوە رۆژهەاڵتی بە ئێران

لە زیاتر کە کورد خوێندکارانی گێڕا. ناوەندە سەرکوتی و چاوەدێری ژێر زانکۆدا ئەمنیەتیەکانی و ئیتالعاتی بۆنەیەک لە وەرگرتن کەڵک بە بوون، پێدانراوە ددانی رژێمەوە الیەن لە کە تێدا جۆراوجۆری چاالکیی ئیزنی و دەدرێ، بە تایبەت لەو سااڵنەی دواییدا

ئامانجەکانیان و ویست داوە هەوڵیان کە هەمان ویست و ئامانجی کۆمەڵگای بێننە کوردستانە خەڵکی و کوردی

گۆڕێ.رۆژی خوێندکاری کورد

بزاڤێک بۆ بەردەوام بوون و هەر پێویستی ئامانجەکانی زیندووراگرتنی بە هێما و سەمبول هەیە، پێویستی بە تایبەت رۆژی و جۆراوجۆر بۆنەی هەیە تا پرۆژە و پالن و داواکارییەکانی بزاڤەکە و بکاتەوە دووپات تێدا خۆی 1٦ی هەرچەندە رابگرێ. گەرمی بە

خوێندکارانی کە رۆژێکە سەرماوەز و لێدەگرن رێزی سااڵنە کوردیش لە هیچ ئەوە بەاڵم دەکەنەوە، یادی کورد خوێندکاری رۆژی دیاریکردنی کە ئەوەیە راستییەکەی ناکاتەوە. کەم 1332 سەرماوەزی 1٦ی رووداوی بەتاڵ نەبوو لە توخمێکی مەزنیخوازیی

ئێرانی و تواندنەوەی باقی شوناسەکان یەکگرتووی و وەهمی شوناسێکی لە زۆری هەوڵێکی رەزاشا کە ئێرانی بایەخی لە هیچ ئەوە دیارە دابوو. بۆ »ئازادیخوازی« و »دادپەروەری« وەک یادکردنه وه کانی لە دیار توخمی دوو

ئه و رۆژەدا کەم ناکاتەوە. لەو چەند ساڵەی دواییدا و بە تایبەت لە ریفۆرمخواز بەرەی دوای شکستی ئێراندا، بزاڤی خوێندکاریی کورد زیاتر مەرزبەندیی بیری کەوتە هەمیشە لە خوێندکاری سەراسەری، بزاڤی لەگەڵ

بە شێوەیەک کە ئاخێوی زاڵ بە سەر بوونێکی نەتەوەیی بەرەو بزاڤە ئەو دیاریکردنی مافی و کێشرا تۆختر دیاری دروشمێکی وەک چارەنووس شوناسخوازیی لێهات. بزاڤەی ئەو دامەزراندنی لە کورد خوێندکارانی خوێندکارانی دێمۆکراتیکی یەکیەتیی

ئەوە دەرکەوت. زەقی بە کوردددا بۆ بوو بزاڤە ئەو هەوڵی گرینگترین خۆدەرباز کردن لە بزاڤی خوێندکاریی سنوورێکی کێشانی و سەراسەری تەشکیالتی و گوتاری لە گەڵ ئەو بزاڤە. ناوخۆ لە خوێندکاری چاالکانی چ یەکیەتیی چ و واڵت دەرەوەی و وەک کورد خوێندکارانی دیمۆکراتیکی تاکە رێکخراوی رەسمی و تا رادەیەک و کوردستان رۆژهەالتی لە گشتگیر تاراوگە چ رێکخراوە خوێندکارییەکانی هەوڵیان رابردوودا ساڵی چەند لە

خوێندکاری رۆژی وەک رۆژێک داوە چەند بە بەاڵم بکەن. دیاری کورد بە ئاماژە کە سەرنەکەوتوون هۆیەک

گرینگترین هۆکار دەکەم:بزاڤی خوێندکاریی کوردی لە ئێراندا داواکاریی و سیاسییە تەواو بزاڤێکی کورد، خوێندکارانی سەرەکیی دابینکردنی مافی نەتەوەییە کە ئەوەش وا دەکا بزاڤەکە بکەوێتە ژێر کاریگەریی پارتەکانەوە. لە الیەکی دیکەوە چەندین رێکخراو و پارتی سیاسی لە گۆڕەپانی بە خۆیان کوردستان رۆژهەاڵتی نوێنەری بزووتنەوەی نەتەوەیی دەزانن و هەرکام شەهید و هێما و سەمبولی هەرکام کە سروشتییە هەیە. خۆیان هێماکانی بدا هەوڵ خۆیەوە ئاست لە خوێندکاریدا بزاڤی سەر بە خۆی بە خۆی مۆرکی زیاتر و بسەپێنێ سەر ئەو بزاڤەوە بدا. ئەوە گەورەترین بزاڤی بۆ هێماسازی بەردەم لەمپەری خوێندکاریی کوردییە. کێشەکە ئەوکاتە پارتی تێبگەین کە دەبێ ئاڵۆزتر دەدا هەوڵ کە هەیە چەپمان سیاسیی پێش لەوە بگرێ کە بزاڤی خوێندکاریی بەرز نەتەوەیی هێمایەکی کوردی، وەک نەتەوەیی رووداوێکی و کاتەوە

رۆژی خوێندکار دیاری بکا. بۆ دەرباز بوون لەو کێشەیە واتە پارتە هەژمۆنی لە رزگاربوون بۆ بۆ هێماسازی سەر لە سیاسییەکان پێویستە کوردی، خوێندکاریی بزاڤی چاالکانی بە بدرێ زیاتر رۆڵێکی قورسایی و سەربەخۆ خوێندکاریی ئێستا ئەوان. بۆچوونی راو بە بدرێ بزاڤی لە ئامادە بەشدارانی هەموو کە زەروورەتی کوردیدا خوێندکاریی رۆژی وەک رۆژێک دیاریکردنی پێکردوە، کوردیان هەست خوێندکاری دەمارگرژیی لە دوور بە پێویستە بدەن هەوڵ ئیدئۆلۆژیک و حیزبی و بزاڤ وردی خوێندنەوەیەکی بە وەک رۆژێک سەر لە ئامانجەکانی، و رێککەون کورد خوێندکاری رۆژی بەو شێوەیە هەنگاوێکی گرینگ لە پێناو گوتاری یەکگرتووییەکی پێکهێنانی دەبێتە هەروەها هەنگاوە ئەو باوێژن. گونجاو دەرفەتێکی رەخساندنی هۆی یەکیەتیی یان هاوبەندی پێکهێنانی بۆ و خوێندکارییەکان رێکخراوە نێوان باڵە ریزی یەکگرتوویی بە یارمەتی لە کورد بزووتنەوەی جیاوازەکانی

رۆژهەاڵتی کوردستان ده دا.

١٦ی سەرماوەز و بزاڤی خوێندکاریی کوردی

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 7www.kurdistanukurd.com وتووێژ

بروكسێل كۆبوونه وه ی ئایا چه ند كۆنفرانسگه لی له جیا بۆ یه كیه تی « الیه نه ی دیموكراسی » به رێوه ده چێ ، یان له پێناو هاوده نگی و ته واوكردنی

ئه ودا ده بێ ؟ئاهه نگه ری : كاوه ــ كۆبوونه وه ی سێ رۆژه ی بروكسێل كوردستان دیموكراتی حیزبی به ڕێوه ی ده با و ئه م كۆبوونه وه یه له رووی شێوه ی كاره وه تا راده یه كی زۆر له كۆنفرانس و كۆبوونه وه كانی كۆنفرانسی ده بێ . جیاواز پێشوو له دیموكراسی بۆ »یه كیه تی

له دیكه كۆمه ڵێكی ئێراندا« چاالكانی سیاسی له ده ره وه ی واڵت به ڕێوه یان بردوه كه وه فدی حیزبی هه ر له كوردستان دیموكراتی له و ره نگه بووه . به شدار سێ یاندا

هێندێك گۆڕێ دێنه كه بابه تانه دا كۆبوونه وه ی نێوان له وێكچوون دا پڕاگ كۆنفرانسی بروكسێل و شێوه ی رووی له به اڵم ببینرێ ، به ڕێوه به ری و ئامانجه وه ئه و دوو

پرۆژه یه به ته واوی لێك جیان.

شێوه ی به كوبوونه وه یه ئه و به ده چێ و به ڕێوه ده وره یی هاوكاری و درێژه دانی مه به ستی به رنامه ی داخوا كردنی ، ته كمیل سه رنجدان به یان دانراوه بۆ بڕیاره كان به شداران، راده ی به ئه م له جێ دا هه ر یان ده درێن؟ كۆبوونه وه یه ته نیا بۆ ئامانجی كورتخایه نی ئه م ده وره یه به ڕێوه

ده چێ ؟ئه م ئاهه نگه ری : كاوه دا راستی له كۆبوونه وه یه حیزبی كه هه واڵنه یه ئه و ئاكامی پێناو له كوردستان دیموكراتی هاوپێوه ندیی نزیكی و پێكهێنانی نێوان موخالیفانی كۆماری ئیسالمی ئه م هه واڵنه بۆیه دێنێ ، هه ر پێكی موخالیفانی كه ئه وه هیوای به رۆژێك بتوانن ئیسالمی كۆماری له جێیه ك بۆچوون و كرده وه كانیان ئه مه ده بێ . درێژه ی بخه ن، یه ك دیموكرات حیزبی نیه جار یه كه م بۆ پێكهێنانی كۆبوونه وه یه كی ئه وتۆ ماوه ی له به ڵكوو ده نێ ، هه نگاو زۆرجار رابردوودا ده یه ی چه ند بووه ئه وه حیزبه ئه م هه وڵی كۆماری موخالیفانی یه كگرتنی ئیسالمی به كرده وه به جێ بگه یه نێ ، نرخێكی رێگایه دا له م هه رچه ند

زۆری داوه .ئه م نیازی ئامانج و ئایا له سه ر رێككه وتن كۆبوونه وه یه الیه نی به ڕێوه به ریی مه سه له كانه كه تیئۆریه كانه باسه ته نیا یان كێشه كانی یان پره نسیپ وه ك له ده ربازبوون یه كیه تی و ئیسالمی كۆماری سیستمی باس و كاتی له كه ناسراون

وتووێژه كاندا ده رده كه ون؟ كاوه ئاهه نگه ری : به پێی ده قی ئه و گوێره ی به بانگهێشتنه كه و ئاگاداریانه ی بۆ هه موو الیه ك باڵو گوتراوه روونی به كراونه ته وه ، له سه ر دوو ته نیا دانیشتنه ئه م كه نوێنه رانی به شداریی به بابه ت و

ژماره یه ك رێكخراوه كان و حیزب و به ڕێوه ئێرانی خاوه نرایانی له له م هه ر بابه تیش هه ردوو ده چێ . باسی به پێویستیان كه كاته دا ته فسیره ، لێكدانه وه و تیئۆریك و له سه ر زیاتر دا كۆتایی له به اڵم الیه نی بردن و به ڕێوه چۆنیه تیی پێمان داده گیرێ . پێ كرده وه به رێكخراوێك حیزب و هه ر وایه تایبه تی بیر وبۆچوونی نوێنه ری به تایبه ت رێگاچاره ی خۆیه تی و خۆی بۆ هه ردوو بابه ت هه یه . هه ر بۆچوون و به گه یشتن ئامانج بۆیه

كرده وه ی هاوبه شه .

بانگهێشت میوان و پێكهاته ی كراوه كانی كۆبوونه وه كه له رووی حیزب و حوزووری به شداری و سه ربه خۆیه كان كه سایه تییه

چۆنه ؟كاوه ئاهه نگه ری : ئێمه هه موو و ناسراو رێكخراوێكی حیزب و بۆچوونێكی هه رچه شنه هه ڵگری كردوه ، بانگهێشتن سیاسیمان ئه وه ش ده گه ڕێته وه بۆ پێناسه ی ئێمه له باره ی دیموكراسییه وه كه دوور په راوێزخستنێكه . چه شنه هه ر له رێكخراو 20 له زیاتر ئێستا تا بۆ خۆیان ئاماده یی حیزب و كۆبوونه وه یه دا له م به شداری

نزیكه ی هه روه ها راگه یاندوه ، شاره زا و وه ك خاوه نڕاش 10حیزب و له ده بن، له وێ پسپۆڕ رێكخراوه نه ته وه ییه كانه وه بگره تا ژنان، خوێندكاران و رێكخراوه كانی

ئه وانه ش به شدار ده بن.

دروشمی به سه رنجدان به له په ڕینه وه ــ كۆبوونه وه كه باس و داخوا ــ ئیسالمی كۆماری كۆبوونه وه یه ، ئه م ستراتیژیی رۆڵ و پێگه ی چاالكان و موخالیفانی ئیسالمی كۆماری سیستمی نێو یان چاالكانی نێو به ندیخانه كان و هه روه ها راستییه به رچاوه كانیش باسیان له سه ر ده كرێ ؟ یان ته نیا كه ڵك له هێزه كانی ئۆپۆزیسیۆنی

وه رده گیری واڵت ده ره وه ی سیاسیی ئالته رناتیڤی وه ك به ره و مه به ستی به سه ربه خۆ ئامانجه كانی باس و پێشبردنی

كۆبوونه وه كه ؟ له م ئاهه نگه ری : كاوه چۆنیه تیی له باس كۆبوونه وه یه دا ئیسالمی و كۆماری له په ڕینه وه سیاسیی سیستمی جۆری بۆیه ده كرێ . ئێران داهاتووی پێویسته باسه كان النیكه م له رووی تا ئه و جێگایه ی ده كرێ تیئۆریه وه له هه رچه ند بن، گشتگیر ته واو و ئه وه ئیمكانی مه یدانییه وه رووی نیزام موخالیفانی هه موو كه نییه نێوخۆی له ئه وانه ی تایبه تی به زیندانه كانی نێو له یان دان ئێران كۆماری ئیسالمی دان، به شدار بن. رێكخراوێك و حیزب و هه ر ئێمه كه مه ده نی سیاسی و چاالكێكی بێ و ئیسالمی كۆماری موخالیفی كۆماری له په ڕینه وه به باوه ڕی ئیسالمی بێ پێمان وایه بۆیه ده بێ بێ ، به شدار كۆبوونه وه یه دا له م نه توانن كرده وه ش به هه رچه ند بێن. له پێوه ندی له گه ڵ ئاڵته رناتیڤ مه نتیقی و ره خنه یه كی وانییه پێم حیزب له سه ر ئه وتۆ ره خنه یه كی و رێكخراوه كان هه بێ ، چونكه هه ر مه به ستی به رێكخراوێك حیزب و

كردنی عه مه لی شوێندانان و پێ خۆی سیاسییه كانی بۆچوونه ده نێته مه یدانی ملمالنێی سیاسی بۆ گه یشتن به ده سه اڵت. به بۆچوونی رێكخراوه كانی حیزب و ئه گه ر من موخالیفی كۆماری ئیسالمی له سه ر نه ك بێن پێك ئاڵته رناتیڤ یه ك

هه ر سه یر نییه ، به ڵكوو پێویسته .

باسانه ی هه واڵ و ئه و ئایا گۆڕێ دێنه كۆبوونه وه كه دا له باڵو تایبه تدا سایتێكی له راگه یه نه له الیه ن یان ده بنه وه ئینتێرنێتییه وه جۆراوجۆره كانی ده كه ونه ده ستی كۆمه ڵ و چاالكانی

سیاسییه وه ؟به ئاهه نگه ری : كاوه ــ

كردنه وه و روون مه به ستی باڵوبوونه وه ی بۆ زانیاریدان و راگه یه نه كۆبوونه وه كه هه واڵه كانی ئێرانیمان جۆراوجۆره كانی هه موو كردوه . بانگهێشتن كۆبوونه وه كه له رێگه ی ته له ڤزیۆن و جۆراوجۆره كانه وه وێبسایته ئۆگران هه موو ده بێته وه و باڵو هه روه ها ده ستیان. به ر ده كه وێته به شێك له كۆبوونه وه كه به شێوه ی ئه نته رنێته وه رێگه ی له راسته وخۆ رۆژی چه ند له ده بێته وه و باڵو داهاتوودا لینكی وێبسایته كه ش باڵو

ده كه ینه وه .

هاوكاریی بۆ ده كرێ چۆن رێكخراوه كان و الیه نه رووناكبیر و مه به ستی به ئۆپۆزیسیۆنه كان هاوكاری له داهاتوودا و هه روه ها فه رهه نگی سه ری بردنه بۆ كۆبوونه وه یه له و كه ڵك وتووێژ

وه ربگیرێ ؟بێگومان ئاهه نگه ری : كاوه یارمه تی كۆبوونه وانه جۆره ئه م وتووێژ فه رهه نگی پێشكه وتنی به چه ند ماوه ی له له بیرمانه ده ده ن. ده یه ی رابردوودا ده توانین كه لێن و كه له به ری نێوان الیه نه سیاسییه كان زۆری له تبوونی لێكترازان و كه گرنگترین وه ك بووه ، به دواوه

رێگه ی سه ر ته گه ره ی كۆسپ و نێوان له هاوبه ش پالتفۆرمێكی موخالیفانی كۆماری ئیسالمی دا ناو هه وڵێكی زۆر و كارێكی به رین. بكرێ تاكوو ده وێ بێوچانی به مه به ستی كه مكردنه وه و ته نانه ت هه نگاو كه لێنانه ئه و نه هێشتنی هه ڵێنینه وه ، ئه مه ستراتیژییه كی پڕ له شانازی بووه بۆ حیزبی دیموكراتی كوردستان. كۆبوونه وه ی بروكسێل كۆبوونه وه كانی پێچه وانه ی به له گرنگ هه نگاوێكی ده توانێ دی بناخه ی دیسكۆرس داڕشتنی پێناو )گفتمان (ێكی دیموكراتیك له نێوان ده سه اڵتدار رێژیمی موخالیفانی له سه ر ئه گه ر دیاره بێ . ئێراندا له رێك وتووێژه كان درێژه دانی

دیكه شدا بواره كانی له كه وین، پێشكه وتن به دی دێ .

ئایا ئه وه كه حیزبی دیموكرات ته وه ری كۆبوونه وانه دا له و خراپی كاریگه ریی سه ره كییه جۆراوجۆریی ساڵمه تی و له سه ر وا ئه گه ر نابێ ؟ بۆچوونه كان چوونی به ڕێوه ته وه ره ی نیه به ڕێوه به ری ده سته ی باسه كان و

به چ شێوه یه ك ده بێ ؟

كاوه ئاهه نگه ری : به پێچه وانه ، حیزبی خانه خوێیی وایه پێم ئه من رۆڵێكی كوردستان دیموكراتی به هه یه . نێوه دا له و موسبه تی پێناسه ی كه به وه ی سه رنجدان ئێمه له دیموكراسی په راوێزخستنی ئه وه حیزب هه وڵی نییه و تێ دا بووه كه هه موو الیه نه كان و حیزب و بانگهێشتن سیاسییه كان رێكخراوه ئه وه ی هۆی به هه روه ها بكرێن و وتووێژ و له بریتییه ئامانجه كه ئیدی كه له به ره كان، كه مكردنه وه ی پێویست به ته وه ره و ته وه ره گه رایی ناكا. باسه كانیش روونن و له پێشدا كرانه وه ی پاش دیاریكراون و حیزبی نوێنه ری كۆبوونه وه كه وه ك كوردستانیش دیموكراتی دی رێكخراوه كانی حیزب و له گه ڵ پێوه ندی له بۆچوونه كانی ئه و بابه تانه ی دێنه به ر باس، دێنێته گۆڕێ . مادام كه حیزبی دیموكرات به دوای نزیكایه تی و رێككه وتنه وه یه ،

ته وه ره گه رایی جێگایه كی نیه .

كاوه ئاهه نگه ری له باره ی كۆبوونه وه ی بروكسێل ده دوێ:

كۆبوونه وه ی بروكسێل هه نگاوێكی گرنگ له پێناوی داڕشتنی بناخه ی

دیسكۆرسێكی دیموكراتیك له نێوان ئۆپۆزیسیۆنی ئێراندا ده بێ

دیمانه : ئاره ش لورستانی

له ماوه ی رۆژانی 7 ــ 9ی دیسامبردا كۆبوونه وه یه كی به رباڵو به به شداریی الیه ن و كه سایه تییه جۆرراوجۆره كانی ئۆپۆزیسیۆنی كۆماری ئیسالمی له بروكسێل به ڕێوه ده چێ . ئه م كۆبوونه وه به رینه به ده سپێشخه ریی پێوه ندییه كانی حیزبی به رپه رسی ناوه ندی و ئه ندامی كۆمیته ی ئاهه نگه ری كاوه به رێز له گه ڵ به رینه ، سایتی »كوردستان و كورد« له و كۆبوونه وه ئاگادرابوون به مه به ستی دێ . پێك دیموكراتی كوردستان حیزبی

دیموكراتی كوردستان له گه ڵ حیزب و رێكخراوه ئێرانییه كان وتووێژی پێک هێناوه .سه رنجتان بۆ ئه م وتووێژه راده كێشین:

ئه م جۆره كۆبوونه وانه یارمه تی به پێشكه وتنی فه رهه نگی

وتووێژ ده ده ن. له بیرمانه له ماوه ی چه ند ده یه ی رابردوودا ده توانین

كه لێن و كه له به ری نێوان الیه نه سیاسییه كان كه لێكترازان و له تبوونی زۆری به دواوه بووه ،

وه ك گرنگترین كۆسپ و ته گه ره ی سه ر رێگه ی

پالتفۆرمێكی هاوبه ش له نێوان موخالیفانی كۆماری

ئیسالمی دا ناو به رین

به سه رنجدان به وه ی كه پێناسه ی ئێمه له دیموكراسی په راوێزخستنی تێ دا نییه و هه وڵی حیزب ئه وه بووه كه هه موو الیه نه كان و حیزب و

رێكخراوه سیاسییه كان بانگهێشتن بكرێن و

هه روه ها به هۆی ئه وه ی ئامانجه كه بریتییه له وتووێژ و كه مكردنه وه ی كه له به ره كان، ئیدی پێویست به ته وه ره و ته وه ره گه رایی ناكا

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012www.kurdistanukurd.comژماره : 597 ژنان8

شه ونم هه مزه یی

که بابه تێکه ژنان دژی توندوتیژی ( نوڤه مبر 2٥ به ره به ری له ساڵه هه ر له گه ڵ به ره نگاربوونه وه جیهانی رۆژی ده بێته ژنان( به به رانبه ر توندوتیژی رۆژه ڤی میدیاکان و هه ر که س به جۆریک باس له و توندوتیژییانه ده کا که له الیه ن به به رانبه ر قانوون بنه ماڵه ، کۆمه ڵگه و ساڵی چه ند ماوه ی له . ده کرێت ژنان کۆمه اڵیه تییەکان تۆڕه که ودا رابردو که ده بینین بوون، گشتگیر راده یه ک تا الپه ڕه کانی فه یسبووک و تویتر و .... له به ره به ری 2٥ نوڤه مبر پڕ ده بن له وێنه ی توندوتیژییه وه به هۆی که ژنانه ی ئەو کۆمه ڵێک و بووه بریندار جه سته یان ده خنه پاڵی بریقه داریش دروشمی نه مێنێ، توندوتیژییانه ئه و ئه وه ی بۆ ژنان دژی توندوتیژی بابه تی هه رچه ند چاالکانی له مێژه نییه و نوێ بابه تێکی له دونیا کار ده که ن، بواری مافی ژنان له راستیدا له به اڵم کردنی بنبڕ بۆ کۆمه ڵگه ی ئێران به گشتی و کۆمه ڵگه ی دوو له که متر تایبه تی، به کوردستان ئه ویش رۆژه ڤ، بووه ته که ده یه یه سیاسی- کرانه وه ئه و هۆی به زۆرتر ده وڵه تی الیه ن له که بوو کۆمه اڵیه تییه ریفۆرمخوازی خاته می هاته ئاراوه . له و کاته وه تا ئیستا ژنان توانیویانه به شیکی

توندوتیژی دیاره کانی ره هەنده له زۆر ده نگی و بەرباس بهینە ژنان دژی

یه کسانیخوازی خۆیان به رز بکه نه وه . ژنان له ماوه ی دوو ده یه به هه وڵ دیارده ی توانیان خۆێان تێکوشانی و و بیناسێنن ژنان دژی توندوتیژی بیکه ن به بابه تێکی کۆمه اڵیه تی، له یه کەم هه نگاوی ئه م سه لماندن و ناساندنه ته نیا دژی توندوتیژی دیاره کانی ره هەنده ژنانی گرتوته وه و باسی لێ کراوه ، ئه م هه واڵنه زۆرتر جه خت له سەر رخنه گرتن له یاساو رێسایه ک ده کا که بووه ته هۆی له ژنان دژی توندوتیژی په ڕه گرتنی بنه ماڵه و کۆمه ڵگه که بریتین له : نه بوونی مافی نه بوونی ژن، بۆ ته اڵق مافی مافی نه بوونی مندااڵن، له سه رپه رشتی سه فه ر بۆ ده ره وه ی واڵت به بێ ئیزنی بۆ کارکردن ده رفه تی نه بوونی مێرد، ژنان به بێ ئیزنی هاوسه ر، قبوڵ کردنی جنسییه کانی خواسته ئه مالوئه والی بێ مێرد، به زۆر به مێرد دان، خه ته نه کردنی نامووسی، قه تڵی خۆسوتاندن، کچان، وه رزشی، به ربه سته سه نگسار، سزای

فه رهه نگی وکۆمه اڵیه تییه کان وهتد ...کرا پێ ئاماژه ی که بابه تانه ی ئه و دژی توندوتیژی دیاری ره هه ندگه لی ژنانه که چاالکانی بواری ژنان هه وڵیان داوه به کۆمه ڵگه ی بناسێنن. له سه رده می که نیه له وه دا گومانیک هیچ ئێستادا پێکهاته ی سیاسی، له پیکهێنانی رێفۆرم واڵتێک هه ر کۆمه اڵیه تی ئابووری، رێفۆرم له که ده بێ ده سته به ر کاتێک

له بنه ماڵه وه ده ست پێ بکا، ته نیا کاتێک ده توانین هیوامان به داهاتوویه کی گه ش بۆ کۆمه ڵگه بێ که پێوه ندی ژن و مێرد له بنه ماڵه دا به پێی پێوه ری مافی به رابه ر دیاره کانی ره هەنده بێ. یه ک وه ک و سه رده می له ژنان دژی توندوتیژی ئێستادا تا راده یه کی به رچاو بۆ کۆمه ڵگه بواریشدا هێندیک له ره نگه و ناسراون که م یان سڕینه وه بۆ کرابێ بۆ کاری ره نگ کردنه وه یان، به اڵم ئه وه ی جێگه ی کۆمه ڵگه زۆربه ی ئاگادارنه بوونی داخه الیه نه له خۆیان، ژنان تایبه ت به ژنانه . دژی توندوتیژی نادیاره کانی دێن چاو به که متر که توندوتیژییه ک کومه ڵگه ته واوی ئاسه واره کانی به اڵم ده خاته ژێر باندۆری خۆیه وه ، بۆ ناسینی ئه م چه شنه توندوتیژییانه ده بێ ده ردی دڵی ژنانی کۆمه ڵگه ی رۆژهه اڵتی ببیسی تا به ره به ره الیه نه شاراوه کانی بۆت ده ر

بکه وێ.ژنان مافه کانی چاالکانی له یه کێک ژنان دژی نادیار توندوتیژی ئێران، له که ده شوپهێن سه خت زه وییه کی به » قه نێ هه ڵ سه ره وه ی الیه کانی ده بێ ده رکه وێ« بۆت ژێره وه ی الیه کانی تا به ته نیا خواره وه الیه کانی بینینی مسۆگه ر سه ره وه الیه کانی البردنی ناخی له منداڵیه وه له ئه والیه نانه ده بێ کۆتایی وهه تا ده بێ دروست دا ژن

ژیانی له گه ڵی دا ده بێت«.ژنان دژی توندوتیژی له راستیدا کۆمه اڵیه تی- نه خۆشییه کی بووه ته

بده ینه ده ست ئه گه ر که فه رهه نگی که ده بینین نه خوشییه وه ئه و پاتۆلوژی کۆمه ڵگه ی تاکه کانی ته واوی به رۆکی ئه وه ی بێ نه خۆشییه ئه م گرتۆته وه، له به شیک بووه ته بزانین خۆمان گۆشه و راهاتووین له گه ڵی ژیانمان، و به ر گرتووته بیروهۆشمانی گۆشه ی

فه رمانمان پێ ده کا.که هاتبێت ئه وه کاتی ئێستا ره نگه

ژنانی وشیار و بە ئاگا بێنه ده نگ و، باس له الیه نه نادیارەکانی بکه ن که به هۆی توندوتیژی دژی ئه وان ژیانیانی خستۆته مه ترسییه وه ، له رابردوودا زۆرتر خه ڵک ژنان دژی توندوتیژی که وابوو پێیان و نه خوێنده وار پیاوانی له الیه ن زۆرتر

که م داهات به رانبه ر به ژنان رووده دا و ناوه نجی چینی ژنانی دژی توندوتیژی به ر له ئه وه نده کۆمه ڵگه سه ره وه ی و به بایەخ که ئه وه نده ی نه ده گیرا، چاو ژنان به به رانبه ر فیزیکی توندوتیژی ده رونی و نادیار توندوتیژی به دراوه به رانبه ر به ژنان بایەخ نه دراوه . زۆربه ی به به رانبه ر ئابووری توندوتیژی خه ڵک

کورت ده ست بنه ماڵه به تایبه ت ژنان له راستیدا له به اڵم ده زانن وفه قیر ژن ئابووری ده وڵه مه ندیش بنه ماڵه چه کی له پیاو و به سراوه ته وه پیاو به که ڵک ژن سه رکو وتی بۆ ئابووری وه رده گرێ و ژن تا کاتێ که فه رمانبه ری

بێ ئه مالو ئه والی خواسته کانی پیاو بێت ده توانێت چێژ له خوشی )رواڵەتی( ژیان

وه ربگرێ.که وایه پێمان ئێمه زۆربه ی ژنان به به رانبه ر جنسی توندوتیژی ده ستکورت، پیاوانی به تایبه ت نائاگای کۆمه ڵگه یه، به اڵم نه خوێنده وار

مه سعود فه تحی

نه ته وه گشتیی سکرتێری یه کگرتووه کان به بۆنه ی 2٥ نوڤامبری 2012ه وه له په یامێکدا داوای له واڵتانی بن پابه ند بڕیارنامانه به و کرد جیهان ڕووبه ڕووبوونه وه به سه باره ت که و ژنان دژی به توندوتیژی گه ڵ له ›‹بانکی مۆن‹‹ کچان واژۆیان کردوه . دژی به توندوتیژی په یامه که یدا له ئاستی به رباڵوترین به ژنان و کچانی جیهان له مرۆڤ مافی پێشێلکردنی

ناو برد.یه کگرتووه کان نه ته وه رێکخراوی ›‹هه ڵمه تی گشتی وه له ساڵی 200٨ه دژی به وتیژی توند نه هێشتنی بۆ که پێکردوه ده ست کچان‹‹ی و ژنان به رزکردنه وه ی هه ڵمه ته له م مه به ست دروستکردنی گشتی، زانیاریی ئاستی سه رچاوه بۆ پێشگیری و واڵمدانه وه به هه ر چه شنه توندوتیژییه ک به دژی جیهان سه رانسه ری له کچان و ژنان

دایه .هه رچه شنه یه کگرتووه کان نه ته وه توندوتیژییه ک که ببێته هۆی خه ساری جه سته یی، ده روونی و جنسی بۆ ژنان، پێناسه ژنان دژی به وتیژی توند به ده کا، که چه وساندنه وه و ژێر پێخستنی ماف و ئازادییه کانی ژنان چ له کۆمه ڵگه و چ له بنه ماڵه له خۆ ده گرێ ، جاڕنامه ی ئیدانه کردنی توند وتیژی به دژی ژنان )1992( ده ڵێ: ئه م توند وتیژیانه ده کرێ له الیه ن ره گه زی به رانبه ر)پیاوان( یان له الیه ن )ژنان(وه هاوڕه گه ز له الیه ن بنه ماڵه وحکومه تی یاساوه پێڕه و بکرێ.ئه مانه ده رخه ری ئه و راستیه ن که ئاستی له مرۆییه پرسێکی ژن پرسی توند له باس به الم،ناکرێ جیهانیدا. بێ به بکه ین ژنان دژی به وتیژی سیاسی جوغرافیای جیاوازیی ئه وه ی که لتووری ئابووری، و کۆمه اڵیه تی و ناکرێ ته نانه ت بگرین. به رچاو له و.. باس له پرسه کانی پیوه ندیدار به ژنانی یه ک وه کوو کوردستان چوارپارچه ی که ئه وه ی سه ره ڕای چونکه بکه ین، هاوبه شن که لتووری خاوه ن کوردان ناوه ندییه ده سه الته گوتاری به اڵم زۆریان جیاوازیی داگیرکه ره کان، پێکه وه هه یه. بۆ وێنه ئه گه ر له تورکیه

له ئه وا حاکمه، سێکوالر ده سه اڵتێکی له دینی ئیدۆلۆژیکی رێژیمێکی ئێران سه ر کاره که به شێوازی سیستماتیک بنه ماکانی له به رچاوگرتنی بێ به و هه موو له ژنان مرۆڤ، مافه کانی

ئازادییه کانیان بێ به ش ده کا.و پێشێلکاری ئه م هاوکات توندوتیژیانه له الیه ن تاک و بنه ماڵه وه له مێژینه ی و کۆن نه ریتێکی وه ک ئاستێکی له پیاوساالر کۆمه ڵگه ی بۆیه هه ر ده چێ. به ڕیوه مه ترسیداردا باس به ر دێته وتاره دا له م ئه وه ی سه باره ت به ئێران و ژنانی رۆژهه اڵتی کوردستانه ، لێره دا ئاماژه به کۆمه ڵێک وه ک ده کرێ که ده که ین خااڵنه له و هۆکار و هانده ری سه ره کیی توندوتیژی

به دژی ژنان ناو ببرێن.له دادوه ری یاساکانی -1له هه یه ناکۆکیان ته واوی به ئێران پێی به مرۆڤ. مافی بنه ماکانی گه ڵ سزاگه لێکی به ژنان یاساگه له ئه م به رد باران و ئێعدام و زیندان وه ک کۆنتڕۆڵی هاوکات ده کرێن. مه حکووم ئه رک به بنه ماڵه وکۆمه ڵگه دا، له ژنان و مافی پیاوان ده زانرێت. ئه م یاساگه له به ده که ن ژنان سه رپۆش)حجاب(بۆ زۆره ملێ، توند وتیژی یاسامه ند کراوه و بووه ته هۆی به رهه م هێنانه وه ی ئه و توند وتیژییه و ژنان زیاتر له هه موان

ده که ونه به ر ئازار و ئه زیه ت. یاساییه وه بواری له هاوکات گرفتی به ره وڕووی ژنان بکوژانی بڕگه کانی له هێندێک نابنه وه . جیددی ئیسالمی)قانون سزادانی یاسای هه اڵواردنی قوواڵیی اسالمی( مجازات ره گه زی ›‹ژن/پیاو‹‹ له ئێران به ڕوونی بڕگه ی پیی به وێنه بۆ ده رده خه ن. ئیسالمی سزادانی یاسای له ٦30ئه گه ر پیاوێک ژنه که ی له گه ڵ پیاوێکی دا پێوه ندیی سێکسی کاتی له بێگانه دا ببینێ بۆی هه یه هه م ژنه که ی خۆی و

هه م پیاوه که ش بکوژێ.کچانه ی و ژن ئه و زۆرینه ی -2له ده بنه وه توندوتیژی به ره وڕووی خۆیانه وه بنه ماڵه ی ئه ندامانی الیه ن ئه مه ش ، ده درێن ئازار و ئه شکه نجه گرفتێکی چه ند که کردوه وه های سه ره کی به ره ورووی ئه و ژنانه بێته وه ئه ندامانی دژی به ده یانهه وێ که

ئه م بکه ن. سکااڵ خۆیان بنه ماڵه ی گرفتانه بریتین له :

الف( ژنان به هۆی مه نع و لۆمه ی که س و کاره کانیان خۆیان له سکااڵ به

دژی ئه ندامانی بنه ماڵه که یان ده بوێرن، ب(ئه گه ر ژنیک بیهه وێ سکاال بکا ناتوانێ ›‹شاهد‹‹ نه بوونی هۆی به له گه ڵ وتیژی توند که بیسه لمێنێ ئه ندامانی دیکه واتایه کی به ده کری، خۆیان بنه ماڵه ی دژی به بنه ماڵه سه ر له که تایبه ت به ناوه ستنه وه ، بنه ماله ژنی ئه ندامێکی له داکۆکی

به ره وڕووی ئه ندامێکی پیاو نابنه وه،که که سانه ی ئه و ج(زۆرینه ی سکاال دروست ده که ن ، یاسا واڵمده ری به ڵکوو نابێته وه سکااڵکه یان و پرس

که یخوایی به ره وڕووی سکااڵکه یان خه ڵکانی و دادوه ری به رپرسانی ئه مه س که ده بێته وه خزم و دۆست ئاکامه که به ره و ره زایه تی ناچاری ده با،سکااڵکه یان که ژنانه ی ئه و چ( په یگیری کۆتایی ده رئه نجامی تا هێندێک به ره ورووی دواتر ده که ن ئه ندامانی خراپی هه ڵسوکه وتی بنه ماڵه که یان ده بنه وه ، بۆ وێنه له به ش و میراتی بنه ماڵه بێبه شیان ده که ن، یان له الیه ن بنه ماله که یانه وه وه ک ئه ندامی ئه و بنه ماڵه وه رناگیرێنه وه )ئه م حاڵه ته که ئاراوه دێته که سانێک بۆ زۆرتر

سکااڵ خۆیان باوکی یان برا دژی به ده که ن(.

هیچ ئێران ده وڵه تی -3ژنان بۆ سه ربه خۆییه کی بواری له ژنان نه هێشتووه ته وه ، ئابوورییه وه بنده ستی پیاوانن و زۆرێک به خێو مندال ماڵداری و ته نیا ژنان له کردن نه بێ چ کارێکی دیکه ناکه ن. له م باره وه ده بێ مێردی ژنان رازی بن به کار کردن و درس خوێندنی ژنه کانیان ده نا ئیجازه ی کاری سه ربه خۆیان نییه ، ته نانه ت ژنان له ئێران به بێ ره زامه ندیی میرد ،)ئه گه ر کچ بێ ، باوک ( ناتوانن وه رگرتنی ئیجازه ی و بکه ن سه فه ر پاسپۆرتی ته نیایان نییه ، هاوکات وه ک

نه ریتی کۆمه ڵگایش ئه م کارانه له ژنان به عه یب و سه رکێشی دێته ئه ژمار.

نه ریتی، کۆمه ڵگای داخه وه به _4توندوتیژی به دژی ژنان به نرخ)ارزش( له که بیرۆکانه جۆره ئه م داده نێ. ئایینه وه سه رچاوه ده گرن، که لتوور و له به رچاویان رۆڵێکی ئیستا هه تا دژایه تیی ژنان دا گێڕاوه . کاربه ده ستانی کۆماری ئیسالمی به رده وام باس له وه ده که ن که فه سادی ئه خالقی هه ڕه شه یه سه رچاوه ی به ژنان و دین سه ر له فه سادی ئه خالقی ده زانن. ئه وان پێیان بێته له ماڵ نابێ ژن ته نانه ت که وایه

ده ره وه و له چک له سه ری النه با و به ونه چێته شوێنی به رز قسه نه کا ده نگی کاری پیاوانه و به ته نیا نه یه ته ده ره وه و... بۆ ئه وه ی کۆمه ڵگه تووشی فه ساد نه بێ. ئه مه ش له گه ڵ ئه وه ی ژن له پێش هێنده ی پیاوساالر کۆمه ڵگه ی چاوی سه رکوتی هاوکات ده کا، ڕه ش دیکه ژنان و کۆنتڕۆلکردنیان ده کا به کارێکی ژنان کۆنتڕۆڵی ئه وکات و... پیرۆز پاراستنی بۆ دفاعی میکانیزمی ده بێته

نرخه کانی کۆمه ڵگه ی پیاوساالر.بریندار و لیدان ته نیا توندوتیژی هه ر به ڵکوو نییه جه سته یی کردنی له الیه ن که ئه نقه ست کرده وه یه کی به مرۆڤێکی دیکه به رانبه ر مرۆڤێکه وه ئازاری جه سته یی ببێته هۆی و بکرێ

توندوتیژی به مرۆڤ، ده روونیی و ترساندن و بێڕێزی له ئه ژمار. دێته ته نانه ت و به ربه ست دروستکردنی و هه ڕه شه و ناو و ناتۆره ش... هه تا لێدان به شێکی کوشتن. و کردن بریندار و له ژنان دژی به توندوتیژی له زۆر کوردستان رۆژهه التی و ئێران والتی پێڕه و کۆمه ڵگه وه و تاک الیه ن له هۆکاری چه ند بۆ ئه مه ش که ده کرێ

سه ره کی ده گه ڕێته وه .شێوازگه لی به ده روونی هۆکاری مرۆڤ ناراسته وخۆ و راسته وخۆ گه ڵ له که دۆخێکه وه ده خاته

به رانبه ره که ی توند وتیژی به کار بهێنێ، یان جنێو بدا و بێڕێزی بکا. زۆر جار ژنان کوشتنی هۆی ده بێته دۆخه ئه و به بێ ئه وه ی »ئامانجی کوشتن‹‹ له ئارادا بووبێ، زۆرتر که سانی نه خۆش هاوکات ده بن. تاوانه ئه م تووشی و هه ژاری بێکاری، ئێران، واڵتی له هۆشبه ره کان به ئێعتیاد و که مداهاتی ئه و هۆکاره کانی سه ره کیترین له ماده به کارهێننی کێشانه ن، و گرفت گشتی به ئیران له که هۆشبه ره کان به زۆر کوردستان رۆژهه اڵتی و هۆکارانه یه له و یه کێک دێنن کاری بنه ماله و کێشه کانی زۆرترین که توندوتیژی و کوشتنی لێ ده که وێته وه . خواردنه وه ئه ڵکۆڵیه کانیش به راده یه کی سه ر له هه یه کاریگه رییان به رچاو

درووستبوونی ئه و توند وتیژیانه.ئێمه له کۆمه ڵگه ی به گشتی ژنان له ماڵی باوکدا له ژێر ده سه اڵتی باوک، برا، مێرد و ته نانه ت خزم و که س و خێڵ و... دان. له ماڵی مێرد له ژیر کۆنتڕۆڵی مێرد و خزمه کانی مێرده که یان دان. له شوێنی کار و له کۆمه ڵگه له ژێر سێبه ر پیاوساالر کۆمه ڵگه ی ده سه التی و نه ماوه ته وه. بۆ دان و چ ده ره تانێکیان ئه مه ش بووه ته هۆی ئه وه ی که جۆرێک له ته سلیم بوون له ژناندا به دی ده کری له به ره وڕووبوونه وه که مترین و ژناندا له چه وساندنه وه و سته م گه ڵ به وتاره دا له م وه ک هه ر ده بینین. هێندێک به پێکرا ئاماژه ی کورتی هه ر نه ک یاساکان تایبه تی هۆکاری پشتگری له ژنان ناکه ن، هاوکات رێگر کوشتنی و کوژران به رده م له نین ژنان، له دۆخێکی وه ها مه ترسیداردایه

که ژنان په نا بۆ خۆ کوشتن ده به ن.پێیان ژنان ره وشی چاودێرانی که م بۆ که خاڵێک گرینگترین که وایه کردنه وه و سڕینه وه ی توند وتیژی به دژی ژنان )به تایبه ت له بنه ماڵه ( ده بێ سه ره وه ی بردنه بگیرێ له به رچاو ژنانه تێگه یشتوویی و زانیاری ئاستی ته نانه ت خۆیان. پرسه کانی سه ر له هه ر پێش ژنان ده ڵێن مافناسانیش ئازادییه کانی و ماف ده بی شتێک خۆیان بناسن و له راستای سڕینه وه ی هه نگاوی یاساییه کانیشدا هه اڵواردنه مه به سته ش ئه م بۆ هه ڵگرن، جددی سه ره تا پیویسته له مپه ر و رێگرییه کان ده ست بنه ماڵه وه له که بنرێن وه ال پێده کات و له هه موو چین و توێژه کان و له ئاسته جیاجیاکانی کۆمه ڵگادا به دی

ده کرێن

ره هەنده نادیاره کانی توندوتیژی دژی ژنان

ژنان قوربانیانی »پیاو‹‹ه تی، ئایین ، نه ریت و...

ل 9

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 9www.kurdistanukurd.com بیرو رای ئازاد

له که پیاوانه ی ئه و زورن راستیدا له رۆیشتوون، ده ست ئابوورییه وه باری ره نگه و خوێندەوار به خۆیان رووناکبیریش ده زانن به اڵم به خراپترین ده بنه وه و ژنه کانیان به ره وڕوی شێوه ده ست ده ده نه ئازاری رۆحی و جنسی ژنه کانیان و له م به ینه شدا ژنه کانیان له ژێر ناوی دیارده ی« پاراستنی ئابڕوو« ده نگ هه ڵناهێنن و وه کوو مۆم له ناخی

خویان دا ده توێنه وه . له قوناغدا یه که م له توندوتیژی له و ده بێ دروست مرۆڤه کان زه ینی گوتار و هه ڵسوکه وتی تاکه کانی کۆمه ڵگه ره هەنده ناسینی بۆ . ده گرێ جێ ده بێ توندوتیژی جۆراوجۆره کانی لێکۆلێنه وه له کلتور و مێژووی کۆمه ڵگه ره گه ز توندوتیژی هه رچه ند بکرێ تاکه کانی ته واوی ده توانێ و ناناسێت کۆمه ڵگه بگرێته وه به اڵم له راستیدا ژنان و مندااڵن دو چینی کۆمه ڵگه ن که زۆرتر ره نگه توندوتیژی، به ر ده که ونه وه مندااڵن به به رانبه ر توندوتیژی بتوانین له خانه ی جیاوازی و توانایی جه سته ی نواندنی به اڵم بده ینه وه ، لێک فیکری و ده چێته ژنان به به رانبه ر توندوتیژی که کۆمه اڵیه تییه وه و مرۆیی خانه ی کۆمه اڵیه تی و مێژوویی سه رچاویه کی له ناخی نێرا ره گه زی میژووی هه یه ، خویدا په ڕه ی به توندوتیژی دژی ژنانی داوه و ژنی کردوته کۆیله ی ده ستی پیاو و له م نێوانه دا لێدان بووته وه ئامرازیک به اڵم ژن. ته ربیه تی و گوێڕایەڵی بۆ کلتوروشارستانییه ت په ره گرتنی له گه ڵ دیار و رووت توندوتیژی به ره به ره که م ره نگ ده بێته وه و جێی خوی ده دا په سند شاراوه ، نادیارو توندوتیژی به کۆنترۆلی بۆ رێسا یاساو کردنی هۆی بۆته فیزیکی توندوتیژی پەڕه گرتنی توندوتیژی زمانی و ره وانی دژی ژنان، توندوتیژییه ک که کرامه تی ئینسانی ژن ده خاته ژێر پێ و هه زاران له سه ر هه یه کاریگه ری خراپتری جار پێشینیان هه روه ک ژنان، ده روونی ده بێته وه چاک خه نجه ر برینی وتویانه چه شنه ئه م نا. زمان برینی به اڵم توندوتیژییه له واقێعدا نه خۆشییه که که درنگتر بوو که وا ، نادیاره نیشانه کانی ژیانی چاره سه رپێکهێنانی و ده ناسرێ زۆرتری کاتیکی کردنه که ی هاوبش ژنان له زۆرتر به شیکی و ده وێ

ده گرێته وه .ژنانی نێو له لیکۆلێنه وه ئاکامی زۆر به شیکی که داوه نیشانێ ئێران توندوتیژی به ره وڕوی پاش ژنان له ده مه قاڵه ، ، ناخۆش قسه ی چه شنی له کار به خوێندن و له درێژه دان رێگری شێوه ی به ( جنسی ئازاری کردن، فیلم وێنه و به زۆری چاولێکردنی سیکسی و سیکس کردن به شێوازگه لی نه گونجاو}غیر متعارف{(، رێگری کردن کۆمه اڵیه تی و فیکری گه شه کردنی له له گه ڵ پێوه ندی کۆنترۆلی )به شێوه ی که س وکار و نه هێشتنی به شداری کردن له کار و چاالکی مه دنی و کۆمه اڵیه تی( و... بوونه وه و ئه و توندوتیژییه زه بر ێکی ئه وان به خته وه ری و ژیان له سه ختی په روه رده کردنی له ته نانه ت و داوه

منداڵه کانیانیشدا ره نگدانه وه ی هه بووه .که ئه وه یه داخه جێ که ئه وی پیاوانی خوێنده وار و به ناو رووناکبیر نادیار توندوتیژی دەکەنە روو زۆرتر دژی ژنان، چونکه پرستیژی کۆمه اڵیه تی توندوتیژییه ی ئه و نادا رێگه ئه وان فیزیکی شێوه ی به هه یه ناخیاندا له ده ری ببڕن، له م نێوانه شدا ژنانی ئاگاو له م دیکه ژنانی له زیاتر خوێنده وار چه شنه توندوتیژییه زه ره رمه ند ده بن و خه می پێوه ده خون، چونکه ئه وان وردتر و هه ڵسوکه وت له چاو دیکه ژنانی له زمانی پیاوان ده که ن. ره نگه هۆی ئه وه بێ که دایکانی ئێمه له گه ڵ کلتوری پیاو له الیه ن که توندوتیژییه ک و ساالر

پیاوانه وه به رانبه ریان ده کرێ راهاتبن.به هیوای ئه وه ی که رۆژێک بێ که کلتوری توندوتیژی له کۆمه ڵگه ی ئێمه ش نه مێنێ و ئه م نه خۆشییه کۆمه اڵیه تییه به

تەواوی بنبڕ بکرێ.

درێژه ی:

ره هەنده نادیاره کانی

توندوتیژی دژی ژنان

گونای ئەساڵن \ ئۆزگوور پۆلیتیکا

وێڕای ئەوەی هومێدێک بۆ کۆتایی هاتن بە گرژی و ئاڵۆزی نێوان هەوڵێر و بەغدا بەدی پشوویەکی ئێڕاق بووین چاوەروان و دەکرا ئاسودە هەڵکێشێ، سەر لە نوێ تێکهەڵچوونێکی خست و گەرمتر لە نیوانیان دا، هەڵگیرسایەوە.بەغدا لە ئەمریکا، دەستی سەر لە الیەنەکان هێزی دەبایە، ئەمەش پێی بە و کۆکرانەوە بکشێتەوە. کوردستان لە دیجلە هێرشکەری ئێڕاق، وەزیران مالیکی، سەرۆک نوری کەچی بەوەش بەڵکو نەنا، ڕێککەوتنامەکە بە دانی نەوەستا، دەستوری دا هێزێکی زیاتر رەوانەی مەسعود وایکرد، ئەمەش بکات. کوردستان بارزانی سەرۆکی دەسەاڵتی هەرێمی کوردستان، بە بۆ کۆبوونەوەی پارت والیەنەکان، تێکڕای هێزی ئەمە، وێڕای و بکات بانگهێشتن پەلە

پێشمەرگەش دەست بە جووڵە بکات. گرژی و ئاڵۆزی درێژەی هەیە. هەواڵەکانیش شەڕ بۆ الیەنەکان کردنی ئامادە خۆ لە باس لە ڕێگرتن هەوڵی لە ئەمریکا دەشڵێن دەکەن. دیسان رێ ئایا بەاڵم، دایە، کایەی شەڕ هاتنە لە هەڵگیرسانی ئەو شەڕە دەگرێ و بۆ ئەمەش ڕوون جارێ نا، یان دەکات بڕ توانای و هێز نییە. چونکە، کوندە پەپوو وە خوێندن کەوتووە، وا دێتە بەرچاو دەسەاڵتی هاوبەش، لەوە زیاتر کۆکاتەوە. لێک شیعەکان و کورد نەتوانێ وەک ناخوازن شیعەکان ئەمڕۆ ڕاستیدا، لە ڕابردوو، لە گەڵ کوردەکان لە ژێر دەسەاڵتێکی مەسەلەکەش چەقی بحاوێنەوە. دا، هاوبەش سەرەتای لە هەر کە دەگەڕیتەوە ویستێک بۆ ڕزگاریی ئێراقەوە، هەوێنی کێشەو ناکۆکییەکان، بیکۆ بووە.کێشەکە بۆ ڕێککەوتنامەی سایکس- قۆرخ مەبەستی بە بریتانیا کە دەگەڕێتەوە بەسرە و کەرکوک نەوتەکانی چاڵە کردنی وەک ڕیگای دەست بە سەر داگرتنی مەلبەندی میزۆپۆتامیا، دەوڵەتێکی تۆکمە و ناوەندگەرای لە بەغدا، دامەزراند. بەم جۆرە سەرچاوەی کیشەی نێوان کورد و شیعەکان پێوەندی ڕاستەوخۆی بریتانیا دڵخوازی دەوڵەتی دامەزراندنی بە

ئێڕاقەوە سوننەکانی عەڕەبە دەوڵەتی واتە هەیە کە بە زۆرە ملی هەموویانی لە ژێر یەک دەوڵەتی بریتانیا کاتێک ڕاگرتبوو. دەسەاڵتدا بوون، زۆرایەتی شیعەکان دامەزراند، ئێراقی کەچی بوون. پێشکەوتووتریش و هێزتر بە سوننە) مەلیکی شازادە ئەمە، پێچەوانەی بە مەلیک فەیسەل- و( لە شام ڕا هێناو لە سەر تەختی دەسەاڵتی دانا. بۆ بە هێز کردنی مەلیکی و کورد دژایەتی کەوتە خۆی، بە بەستراوە شیعە. کوردەکان، بۆ بەرپەرچدانەوەی ئەمە، بە ڕیبەرایەتیی شێخ مەحمودی بەرزنجی دەستیان بە شۆڕش کرد. کەچی دەسەاڵتی کەمالیست، بە تەنیا بە جێی هێشتن و تێکشکان. شێخ مەحمود

دامەزراندنی سەر لە کەماڵ، مستەفا گەڵ لە و سەر خستنەوە دوایە و کوردی دەوڵەتی بەسترانەوەی بە تورکیە، ڕیککەوتبوون، لە سەر و بۆوە پاشگەز بەڵێنەکەی لە بریتانیا فشاری کوردەکانی بە تەنیا بە جێ هێشت. بریتانیا لەو و کرد سەرکوت کوردەکانی شۆرشی نێوەدا، سەرکردایەتی شۆڕشی کوردی ناچار کرد، مل

بۆ مەلیک فەیسەل دانوێنن.کەرکوک نەوتی قۆرخکردنی بۆ بریتانیا شیعە و کورد نێوان لە هاوسەنگییەی بەو و بە نەبوو قەت هینا، پێکی ئێڕاق خۆی نێو لە هۆی ئەوەی کە شیعەکان، بوونی هێز و توانای

کوردەکان قەبوڵ بکەن. ئەمرٶش کوردەکان، بەو قەناعەتە گەیشتوون، دەتوانن ئاسانتر دەوڵەتی بەرژەوەندەییەکانی و دابمەزرێنن سەربەخۆ گەڵ لە شعیەکان لەوە، جیا بپارێزن. خۆیان ئێران، پیوەندییەکی توند وتۆڵیان هەیە، ئێرانیش دەیهەوێ، لەوەی کە کوردەکان پێوەندی باشیان بکاتەوە. شەڕی خۆی تۆڵەی هەیە، تورکیە لە مالیکی و پێدەدات پەرەی ئێران کورد- شیعە، لە دەرفەت نایهەوێ، مالیکیش دەورووژێنێ. ئێران، بە هاوکاری و پشتیوانیی بدات و کیس دەوڵەمەند هەریمەکانی لە کوردەکان دەیهەوێ ئەو و دەرپەڕێنێ کەرکوک وەک نەوت بە داهاتووی دەوڵەتی خاکی سەر بخاتە ناوچانە

شیعە. لە ژێر تیشکی ئەو ڕاستییانەدا دەبینین، ڕێککەوتن و سازان ئیمکانی نییە. قووڵبوونەوەی ناکۆکییەکان دەری دەخات شەڕی شیعە – کورد، شەڕدا، ئەگەری لە لەوەش، جگە گۆڕێ، دێتە شەڕەکە دە خۆی ئێرانیش دەچین، بۆ وای شەرەدا، ئەو ڕوودانی لە چونکە، هەڵقورتێنێ. بێ، بوونیش پێناخۆش بە و بوون پێخۆش بە بارزانی دەوڵەتی کوردی ڕادەگەیەنێ و ئەوەش دەبیتە هۆی ئەوەی ئیڕان، پەالماری کوردستان

بدات و خۆ بۆ داگیر کردنی ئامادە بکات.ئێران بەرانبەر لە ئەمریکا ئەمەش، بۆ

بە دەکا تورکیە دەکاتەوە، زەق تورکیە دا، حامی کوردەکانی عێراق و بەمەش تورکیە و دیارە، ڕکێفی خۆیەوە. ژێر دەخاتە کوردستان تورکیە مەتمانەی لە کن کەس و بە کوردەکانی پێوەندییەکانی تورکیە نەماوەتەوە. خۆشییەوە، قۆناخێکی بەرەو ئێراق، کوردەکانی گەڵ لە ستراتیژیی دەچن، بەاڵم، لە ئەگەری هەڵگیرسانی شەڕ لەو والتەدا، پێشبینی ناکرێ چی لە دەست

دێ. تورکیە لە پاش رووداوی تەلیس) تەلیس دە سەر ڕاکردنی ئەفسەرانی تورکیە لە باشوری کوردستان- و( وەک زۆر لە قەیرانەکانی دیکە، سیاسەتیکی ئەمریکا، پاڵەپەستۆی ژێر لە ژیرانەتری بەرانبەر بە کوردەکانی ئێراق ڕەچاو کردوە، و نەک بە شیوەیەک کە دەیهەوێ، بەڵکو دەسەپێنرێ، دا سەر بە کە شێوە بەو ڕاست کوردستان و کوردەکان گەڵ لە چۆن نازانێ تورکیە بۆ بجووڵێتەوە. کیشەی کوردستان کە و نیگەرانی نەمانە، و مان مەسەلەی وەک پێکهێناوە. واڵتە ئەو بۆ قووڵی پەژارەی بە سەرنجدان بە نیگەرانییە ئەو نیشانەکانی نا ئێستا هەر ڕەنگە نێوخۆییەکان، هاوکێشە

ئێستا گۆڕانی بە سەر دابێ. کوردستان، بە قۆناخێکی دیکە لە مێژوو گەیشتووە و کێشەکەشی بووە بە مەسەلەیەکی تورکیەی قووڵی نیگەرانی ئەمەش نیودەوڵەتی، لێ کەوتۆتەوە و سرەوتنی لێ بڕیوە. تورکیەیەک کە ئازاد بوونی کوردەکانی سوریە ئۆقرەی لێ بڕیوە و لە کوردەکانی ئیرانیش دەسڵەمێتەوە و واڵتەکەی کوردەکانی مرۆییەکانی مافە بۆ مل نەوی ناکات و بەردەوام، شەڕ بە دژیان بەرهەم بسەپێندرێ، دا بە سەری تۆبزیش بە دە هێنێ، ناتوانین بە پشتیوان و حامی کوردەکانی ئێڕاق

چاوی لێ بکەین.لە سەریەتی کێشەی کوردەکانی تورکیە لە کەواتە بکات، چارەسەر واڵتەکەی هەریمەکەدا، پشتیوان و الیەنی چارەسەرکردنی کێشەکان نییە، بەڵکو پێویستە ببێ بە شەریک و

هاوکاریکی باش، ئەمەش ناکات. دراوسێتی کوردەکان، تاکە ڕیگای بەردەم،

تورکیەیە..

به رده وام مێژوودا ماوه ی له سنووره كان داهاتووشدا له و هاتوون گۆڕانكاری تووشی ناوه ڕاست له خۆرهه اڵتی ده گۆڕێن. سنووره كان زیاتر له هه رشوێنێكی دیكه له به رده م گۆڕانكاریدان. رۆژهه اڵتی ئێستا كه ئاڵوگۆڕانه ی له و جیا هاتووه ، جوگرافیای سیاسیی تووشی ناوه ڕاست نێوان له چونكه ئاڵوگۆڕه . به پێویستی ناوچه كه سنووره و كولتوورییه كان ـ نه ته وه یی راستییه واته هه یه . نایه كسانی ناوچه كه دا سیاسییه كانی ئاشتیی قۆناغی شه ڕ و خوێنڕێژی و تێپه ڕاندنی خۆرهه اڵتی له به رده وام ئاشتیی به ره و كاتی جوگرافیای گۆڕینی به پێویستی ناوه ڕاست، و وه دیهێنان هه روه ها و ناوچه كه سیاسیی به رده وامی دێموكراسی له ناوخۆی هه ر واڵتێكدا نه كردووی گه شه كولتووری چونكه هه یه . و هه ڵكردن پێكه وه توانای ناوچه كه دا سیاسیی قبووڵكردنی پلۆرالیزم و فره چه شنی نییه و هێشتا ناوچه كه له گه ڵ ئه لف و بێی دێموكراسیی سیاسی كۆمه اڵیه تی. دێموكراسی به بگا چ تا نامۆیه ، دا نه ته وه نێوان له خوێنڕێژی و شه ڕ ساڵ ده یان واڵتانه دا، له م هه ركام ناو له مه زهه به كان و نه ته وه كان نێوان له وه های قووڵی كه ڵێنێكی ئه سته مه كه كردوه دروست مه زهه به كاندا و یه كه مین له بۆیه بژین. ئاشتی به بتوانن پێكه وه ناوچه كه سیاسی جوگرافیای گۆڕینی هه نگاودا ـ نه ته وه یی پلۆرالیزمی پێموایه یه كه مه . ئه گه ری كولتووری و كه ڵینه قووڵه كانی نێوان سنووره كان له الیه ك و كولتووری گه شه نه كردووی سیاسیی ناوچه كه له الیه كی دیكه وه ، جگه له دوو به ربژێر خۆرهه اڵتی به رده م له دیكه ی رێگایه كی هیچ دووباره و دیكتاتۆری نه هێشتۆته وه : ناوه ڕاست دروستكردنه وه ی دیكتاتۆری)بۆ وێنه دێموكراسی سیستمه له م جۆرێك توركیاش شێوه ی له دیكتاتۆریانه یه (، یان گۆڕینی جوگرافیای سیاسیی فیدرالیزم وه ك رێگاچاره ی هه ندێك ناوچه كه .

ئه و واڵمی له ده كرێ. باس كۆنفیدرالیزمیش و رێگا چاره یه كۆنفیدراڵیزم پێیانوایه كه كه سانه دا نێوان ته بایی واته كۆنفیدرالیزم بوترێ: ده بێ هه ندێك ده وڵه تان درێژه دا له كه ده وڵه ت چه ند بۆ وه ده ستهێنانی هه ندێ ئیمتیازه كانی خۆیان له داكترینی به اڵم ده ده ن. ده ست له دیكه ئیمتیازی فیدرالیزم كه كورد به جیددی پشتگیری ده كا، به و نێوده وڵه تی واقیعیه ته كانی گرتنی به رچاو له ناوچه ییه كان وه ك رێگا چاره یه كی جێگای په سه ند كه مایه تییه كانه وه زۆربه ی الیه ن له لۆژیكی و به ئاماژه درێژه دا له ده كرێ. لێ پشتگیری به اڵم ده كه ین. داكترینه ئه م بنه ڕه تییه كانی كێشه له گه ڵ پێوه ندی له وته كانم كردنی ته واو بۆ گۆڕینی جوگرافیای سیاسی ناوچه كه . خۆرهه اڵتی ناوه ڕاستی عه ره بی و دواتر خۆرهه اڵتی ناوه ڕاستی له نێوان له سه ره تای دروست بوونیه وه ، گه وره ئارایی بارودۆخی ده یانه وێ كه هێزانه ی ئه و ئاڵوگۆڕن خوازیاری كه هێزانه ی ئه و و رابگرن هه ڵگری دیالكتیكێكه . به اڵم ئه م دیالكتیكه جیاوازیی بنه ڕه تیی له گه ڵ دیالیكتیكی ماركسی و هێگلی هه یه ، چونكه له خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست ته نیا له گه ڵ دوو هێزی الیه نگرانی بارودۆخی ئارایی و خوازیارانی نین، به ره وڕوو ئاراییدا بارودۆخی له ئاڵوگۆڕ به ده بینین. دیالكتیك ئاڵۆزیی له جۆرێك به ڵكو واتایه كی دیكه ئه و هێزه ی كه خوازیاری ئاڵوگۆڕه و رێكخراو هێزێكی ئاراییدا، بارودۆخی له یه كپارچه نییه ، ته نانه ت به شێكیان له و كاتانه دا كه به رژه وه ندی هاوبه شیان له گه ڵ ئه و هێزانه دا هه یه كه الیه نگری بارودۆخی ئارایین له گه ڵیان ده كه ون. ئه م تایبه تمه ندییه له سه رجه م واڵتانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست دا هه ست پێده كرێ. بۆ وێنه له میسر له نێوان ئیسالمییه كان و سیكۆالره كاندا، له توركیا، عێراق و سوریا له نێوان كورد و ئۆپۆزسیۆندا، له

فه له ستین له نێوان حه ماس و فه تح دا و ... هتد.دوای دیالكتیكه ئاڵۆزییه ئه م شێوه یه ، به م

یه ك سه ده بۆته كۆسپ له به رده م دروستبوونی له ئێستاكه دیالكتیكه ئه م نوێدا. بارودۆخێكی عێراقدا به ره وه ئه و ده چێ كه سنووره ره هاكانی كوردی پشتیوانانیشی، و بكا پێناسه خۆی باشووری كوردستانن. چ له چوارچێوه ی گوتاری جوگرافیای گۆڕینی چ و دێموكراسیخوازیدا بۆ هێزه گرنگترین كورد ناوچه كه ، سیاسیی گۆڕانكاری له بارودۆخی ئاراییدا. نه ته وه یه ك كه هارتله ندی له هه یه ملیۆن حه شیمه تی 40 تا 30نیشتمانی خاوه ن به اڵم ناوه ڕاستدا، خۆرهه اڵتی نه ته وه له م به شێك نییه . خۆی سیاسیی ده ژین. عێراق ناوی به واڵتێك له یه كپارچه یه ئه م به شه له كوردستان له ئێستا گرنگترین هێزه بۆ گۆڕانكاری له جوگرافیای سیاسی ناوچه كه دا. كوردستاندا له به شه ئه م الی له هه روه ها ده وڵه تی سه رهه ڵدانی به ئاماژه ده توانین له و بكه ین. نزیكدا داهاتوویه كی له فه له ستین روانگه وه كه پێموایه بابه تی پارچه پارچه بوونی عێراق گرنگییه كی زۆری هه یه و هه روه ها باسی بنه ڕه تیی فیدراڵیزممان واڵم دابێته وه ، له م باسه دا كوردستانی بابه تی سه ر ده خه مه تیشك زیاتر عێراق. ره نگه عێراق له داهاتوودا بێبێته سێ واڵتی عه ره بی سوننه ، عه ره بی شیعه و كورد، به اڵم بێ وه ها ده بێته وه . جیا عێراق له كوردستان گومان قبووڵ ـ یه كه م بابه ته : سێ هه ڵگری رووداوێك الیه ن له یه كگرتووخواز دێموكراسیی نه كردنی داكترینی هێنانی شكست ـ دووه م كورده وه ، گۆڕینی جوگرافیای سیاسیی ـ سێیه م فیدراڵیزم، ناوچه كه . پێموایه ئه وه ی ده بێته هۆی گۆڕانگاری له جوگرافیای سیاسیی ناوچه كه دا شكست هێنانی به خۆم نامه وێ لێره دا فیدراڵیزم«ـه . »داكترینی مه به ست و ئه گه ره كانی الیه نگرانی ئه م داكترینه وه سه رقاڵ بكه م، چونكه پێموایه هیچ بناغه یه كی نییه . هه ر الیه نگرانی كه ئه وه یه گرنگه ، لێره دا ئه وه ی و یه كگرتووخواز داكترینه كه )دێموكراسیی دوو

ئارایی بارودۆخی راگرتنی هه وڵی له فیدرالیزم( دوو ئه م ناوچه كه دان. سیاسی جوگرافیای جیاوازیان خاڵێكی و هاوبه ش خاڵێكی داكترینه كردنه وه یه جه خت هاوبه شه كه یان خاڵه هه یه . حكوومه ته چییه تی له گۆڕانكاری سه ر له كه ئه وه یه جیاوازه كه یان خاڵه دیكتاتۆره كاندا. یه كگرتووخواز« »دێموكراسی خوازیارانی كێشه ی ته نیا دیكتاتۆره كان حكوومه ته پێیانوایه ئه گه ر كه باوه ڕه ن ئه و سه ر له و ناوچه كه ن حكوومه تێكی دێموكراتیك ده سه اڵت به ده سته وه بگرێ سه رجه م كێشه كان و به تایبه تی جیاوازییه كاتێكدا له ده بن. چاره سه ر شوناسییه كان پێش چوونه ته له مه زیاتر فیدراڵیزم الیه نگرانی ئاكامی ده كه ن. شوناسی فره له سه ر جه خت و به ره وڕوو بوونه وه ی ئه م دوو داكترینه ئه وه یه كه هه ر دووكیان ده دۆڕێن و بۆ چه ند ده یه ی دیكه ش سه ره ڕای ده كێشێ. درێژه دیكتاتۆریخوازی ده بنه فیدرالیزم داكترینی الیه نگرانی ئه وه ش سه لماندنی بۆ راسته قینه . و سه ره كی دۆڕاوی سه ره كییه كانی هه ڵه پێویسته راستییه ش ئه م تا فیدراڵیزم شی بكه ینه وه و ده ستنیشان بكه ین. پێش ساڵی 194٦ سه رجه م بزووتنه وه كانی كورد، بزووتنه وه ی سه ربه خۆخوازانه بوون و تێیاندا هیچ ئاماژه یه ك له دێموكراسی و ئۆتۆنۆمی و فیدراڵیزم سه ركرده كانی ساڵدا هه مان له به اڵم نابینرێ. بۆ و ده كه ن باكۆ سه ردانی مه هاباد كۆماری یان فیدراڵیزم« »داكترینی له گه ڵ جار یه كه م »داكترین«ـه ئه م ده بن. ئاشنا ئۆتۆنۆمی هه مان كه له و كاتدا له ژێر ناوی ئۆتۆنۆمیدا هاته ئاراوه ، بارودۆخی له كه دانرا بنه مایه ئه و سه ر له سه ربه خۆیی نێوده وڵه تیدا، سیستمی هه نووكه یی كوردستان خه یاڵ بووه و ئه وه ی له و پێكهاته یه دا جێگای په سه ند و لۆژیكییه و وه دی دێ، ئۆتۆنۆمی به ڵگه ئه وه ش فیدراڵیزمه . له درێژه دا هه مان یان مێژووی له وه رچه رخانه له م نابێ كه نه ویسته خه باتی كورددا، یه كێه تیی سۆڤیه ت تاوانبار بكه ین. چونكه له بواری سیاسه تی نێوده وڵه تیدا سه رجه م زۆری النی كه ده گه ڕن ئه وه دا دوای به واڵتان

به رژه وه ندی خۆیان دابین بكه ن.

له نووسه ری په یجی له وتاره ئه م تێبینی: تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یسبوك وه رگیراوه

دەکرێ تورکیە ببێ بە پشتیوانی کوردەکانی عێراق؟لە تورکیەوە : چیانە

ئایا عێراق پارچه پارچه ده بێ؟

مه سعوود رۆسته می به شی یه كه م و: م.ئه حمه دی

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012ژماره : 597 10www.kurdistanukurd.com

رابردوو ساڵی زستانی لە دوایین جۆنز« ئیسمیت »ماری »ئەیاك«ی خۆجێییەكانی پاشماوەی توانای كە كەسێك تەنیا و ئاالسكا لە گرووپە ئەم زمانی بە قسەكردن باكووری نیشتەجێی سورپێستەكانی رۆژئاوای ئەمریكای هەبوو، لە تەمەنی بە كرد. دوایی كۆچی ساڵیدا ٨9دیكەش زمانێكی كەسە، ئەو مردنی كەم جیهانە ئەم سەر زمانەكانی لە جۆنز خاتوو چوو. لەنێو و بۆوە بەاڵم بەجێماوە لەپاش مناڵی حەوت زمانی بە قسەكردن و پەیڤین توانای ئاالسكا لە نییە، چونكە دایكیی خۆیان خەڵكی و كراوە قەدەغە زمانەكەیان خۆجێیی ناچار كراون تەنیا بە ئینگلیزی جیهان، ناوچەی زۆر لە بكەن. قسە بەربەست و سنووردارێتی لە بێجگە و پەروەردە لە حكوومەتەكان دانانی قسەكردن بە زمانی دایكیی، ئەم زمانانە لە ماڵەكاندا و لەالیەن دایك و باوكانەوە دەبن. لەنێوچوون و تووشی سڕانەوە پێوەندییەدا لەم هەر كە شێوەیەك بە رایگەیاندوە یۆنیسكۆ رێكخراوی سەد حەوت و هەزار شەش لە كە خەریكی نیوەیان لە زیاتر دنیا زمانی مامناونجی شێوەی بە و لەنێوچوونن لە هەر پازدە رۆژدا، زمانێك لە جیهاندا پێشبینی رێكخراوە ئەم دەچێ. لەنێو لە سەدی چل لە زیاتر كە دەكا ئەوە چارەنووسێكی دنیا زمانەكانی )%40(هاوشێوەی چارەنووسی زمانی خەڵكە

خۆجێییەكەی »ئەیاك«یان دەبێ. بە هەستكردن بەم نیگەرانییە، جیهان فەرهەنگییەكانی رێكخراوە و كۆنڤانسیۆن خستنەڕووی بە خوازیاری جیاواز راگەیاندراوی زمانی زیندووراگرتنی و پشتیوانی دایكیی نەتەوە و قەومە جۆراوجۆرەكانی رێكخراوی جیهانن. سەرانسەری رێكخراوی گرینگترین وەگ یۆنیسكۆ 21ی دیاریكردنی بە دنیا فەرهەنگیی زمانی جیهانیی رۆژی وەك فەورییە دایكیی، رۆڵێكی گرینگ و بەرچاوی لەم بوارەدا گێڕاوە بۆ ئەوەی زمانی دایكیی فەرهەنگیی رۆژژمێری لە هەمیشە بۆ بە و بمێنێتەوە زیندوویی بە واڵتاندا ملیۆنان مرۆڤـی دووركەوتوو لە زمانی

دایكیی خۆیان بتوانن فێری ببن. بە بڕوای كۆمەڵناسان، زمان و كلتوورییەكان نیشانە لە یەكێك بەشێك لە شوناسی قەوم و نەتەوەیەك لە و دیكە واتایەكی بە ئەژمار. دێتە لە زمان دەبێ فراوانتردا، روانگەیەكی بە دیكە كلتوورییەكانی توخمە گشت تەواوەتی بە جیا دابنرێ چونكە لە الیەك ئامرازی دەربڕین، فێربوون و گەشەی كلتوورە و لە الیەكی دیكەش كەژاوەی بۆ وەچەیەك لە كلتوور گواستنەوەی كلتوور كە ئەوەی دیكەیە. وەچەیەكی و كەلەپووری رابردووەكان بە وەچەی ئێستا دەبەستێتەوە و جیلی داهاتووش ئێستا وەچەی باوەڕەكانی و بەها لە رووەوە لەم زمانە. دەكاتەوە، ئاگادار و لەنێوچوون تەنیا زمانێك مەرگی نییە گرتن پێوەندی ئامرازێكی نەمانی هەموو بە كلتوورێك مەرگی بەڵكوو مەرگی و پێشینەكەی و رابردوو نەتەوەیەك بە هەموو شوناسی ئیتنیكی،

مێژوویی، كلتووری و ئایینییەتی. چییە؟ دایكیی زمانی بەاڵم كە دەگوترێ زمانێك بە دایكی زمانی سەرەكی و رەگەزی ئیتنیكی، زمانی بەم قسەكردن منال و مناڵە دایكی زمانە لە دایكی فێر دەبێ. زمانی دایكیی بنەمایەكە و خۆماڵی یەكەم، زمانی دایك لە لەدایكبوونەوە كاتی لە منال و دەبێ فێری خۆی بنەماڵەی لە و بەرامبەردا، لە پێ بكا. قسەی دەتوانێ زمانی دووەم زمانێكی جیاوازە كە تاك لەوانەیە لە پرۆسەی بەكۆمەاڵیەتیبووندا ببێ . فێری راهێناندا رەوتی لە یان هۆكارەكانی كە ئەمەیە پرسیار چن؟ زمانێك لەنێوچوونی یان مانەوە لە كۆمەڵێك گشتی، شێوەیەكی بە هۆكارە كۆمەاڵیەتی، ئابووری، سیاسی شێوازی و شێوە فەرهەنگییەكان و روانینی تاكەكان بۆ زمانێك پێك دێنن دەتوانن روانینانە و روانگە ئەم و بەكارهێنانی و زمان هەڵبژاردنی لە بە فێركردنی و قسەپێكەران لەالیەن مناڵەكان لە چوارچێوەی خێزاندا رۆڵی و زمان لەنێو هەبێ. دیاریكەریان شێوەزارەكاندا جۆرێكیان لە كۆمەڵگەدا

كە دەبێ مانەوە بۆ زیاتریان شانسی خاوەن پێگە و ئیعتباری كۆمەاڵیەتی و بەهرەمەندبوون بێ . بەرزتر كلتووری كۆمەاڵیەتیش شوێنگەی و ئێعتبار لە لە بەهرەمەندبوون بە پێویستیی سیاسی، داكۆكیی و پشتیوانی ئابووری، زانستی، ئەدەبی و كلتووری تەنانەت نەرێنییەكان روانینە هەیە. دەتوانن ببنە لەمپەڕی پێشوازی كردنی و وێژە بە زمانە ئەو بەكارهێنەرانی ئەدەبیات و بە تایبەت بە شێعر و ئەمە هۆكارانە لەو یەكێك دەتوانێ خۆی لەنێوچوونی بە رەوتی بێ كە خێرایی

زمانەكە بدەن. بابەتەدا، ئەم درێژەی لە بزانین كە ئەمەیە سەرەكی ئامانجی دایكیی زمانی لە راكردن هۆكارەكانی لەنێو كرمانجەكانی باكووری خوڕاسان چین؟ لەحاڵێكدا كە بەڵگە و ئاماژەكان شێوەزارە ئەم كە دەردەخەن ئەوە وردەوردە و دایە مەترسی لەبەردەم چ دەبێ دەڕوا، فەرامۆشی بەرەو لە مەبەستمانە دەرفەتەدا لەم بكرێ؟ تاوتوێی كۆمەڵناسانەوە رەهەندێكی لە بكەین و هۆكارەكانی دیاردەیە ئەم الیەنی دەروونی، كۆمەاڵیەتی، كلتووری و بەهایی و كلتوورییەوە شی بكەینەوە.باكووری كرمانجەكانی كە لە كوردەكانن خوڕاسان گرووپێك دوای كۆچكردن لە كوردستانی توركیە رۆژئاوای باكووری ناوچەكانی بۆ شائیسماعیلی سەردەمی لە ئێران، لە بەرگریكردن بۆ سەفەویدا، سنوورەكانی خوڕاسان و پێشگرتن لە هێرشەكانی توركەمەن و ئۆزبەكەكان، باكووری سنوورییەكانی هێڵە بۆ و پێ كرا كۆچیان ئێران رۆژهەاڵتی جێگرەوەكانی دواتر كران. نیشتەجێ ڕاگواستنی سیاسەتی شائیسماعیل، و پێ دا درێژە خوڕاسان بۆ ئەوانیان كۆچ ناوچەیە ئەو بۆ زیاتریان هۆزی ئێستادا، لە كە شێوەیەك بە پێكردن. كەس ملیۆنێك لە زیاتر حەشیمەتیان ورد ئامارێكی دەكرێ.)دیارە مەزەندە لە كە نییە( لەبەردەستده بارەوە لەم باكوور خوڕاسانی پارێزگای دوو گرینگترین نیشتەجێن. ڕەزەوی و نیشتەجێبوونیان جێی ناوچەكانی بجنورد، قوچان، شارەكانی لە بریتین دەرگەز، چناران، شیروان، ئیسفراین، كەالت، ئاشخانە، مانە، سملقان، فاروج، لە كەمتر رێژەیەكی بە و باجگیران قوچان، مەشهەد، وەك شارەكانی ئەو خەڵكی كەرەج. و تاران گورگان، كرمانجی شێوەزاری بە ناوچەیە قسە كوردییە، زمانی لە لقێك كە شێوەزارە ئەم ئەمڕۆكە كە دەكەن هۆی بە زارەكییەكەی ئەدەبیاتی و رێینووس نەبوونی و پێنەدان گرینگی و خەسار لەبەردەم بەكارنەهێنانی، مەترسییەكی جیددی دایە. بە شێوەیەك كە لە سااڵنی دوایی و بە پەرەسەندنی شارنشینی، دیاردەی و كۆچكردن وردەوردە شێوەزارە بەم قسەكردن الواز بووە و خەڵك حەز و هۆگرییەكی كەمتر بە بەكارهێنانی لە ژیانی رۆژانە مناڵەكانیان بە فێركردن هەروەها و هەول خوارەوەدا لە دەدەن. نیشان دەدرێ باس لە گرینگترین هۆكارەكانی لەنێو و ناوچەیەدا لەم دیاردەیە ئەم

كوردانی باكووری خوڕاسان بكرێت.پرۆسەی خێرای ڕەوتی 1ـ

مۆدێرنیزم و شارنشینی سەرەكییەكانی هۆكارە زمانناسان لە زمانێك لەنێوچوونی و گۆڕان فاكتەرگەلێكی وەك كۆچكردن، ئاڵوگۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان و ئابووری سیاسی، دەزانن و پێیان وایە كاتێك كە كەمینەیەك كۆچ دیكە بۆ شوێنێكی لە شوێنێكەوە دەكا، بەرەبەرە زمانێك كە خاوەن هێز زمانی جێگەی زیاترە، بەرباڵویی و كاتەكانیش زۆربەی دەگرێتەوە. ئەوان

سەرەكیی زمانی جێگەی زمانانە ئەو دەسەاڵتی لە كە دەگرنەوە خەڵكەكە كۆمەاڵیەتی و ئابووری سیاسی، گەشەنەسەندنی بەهرەمەندن. زیاتر ئاژەڵداری و وەرزێری ژێربنەماكانی لە ئێراندا كە دەبێتە هۆكاری دیاردەی گوندەكان لە كۆچكردن نگریسی كۆچەری ژیانی و شارەكان بۆ و ئاژەڵداری لەسەر راوەستاو و لە برد، لەنێوچوون بەرەو وەرزێری الوازیی و لەنێوچوون هۆكارەكانی

كوردانی كلتووری میراتی و شوناس پێكهاتی ئەژمار. دێتە خوڕاسان نزمیی لەگە گوندنشینی و هۆزایه تی شارەزایی و خوێندەواری ئاستی لە شوناسی و كلتووری ئاگایی و ئەم خێرایی بە ناوبراودا، كۆمەڵگەی جێڵ هەرچەند كرد. زیاد هۆكارانەی لە گوندنشینی و خێالیه تی ژیانی و پێگه ی راستەقینەی خۆیاندا نێوەڕۆكی

و زمان كلتوور، ئایین، رەسەنایەتی، دابونەریتەكانی نەتەوەیەكە و هەر یەك لە ئێمە لە داوێنی ئەو كلتوورەدا بووە كە ئەمڕۆكە ئەم كەلەپووەمان لە باوك وەك و وەرگرتووە خۆمان دایكی و میرات بۆمان بەجێماوە، بەاڵم نەبوونی بەڕێوەبەرێتی و رێنوێنیی دروستی ئەم لە لێنەدراوە دەست و نائاگا كۆمەڵگە بە هەمان رادە توانی ناسینی شوناس زیانبار بێ و خەساری گەورە بە میراتی كلتووریی كوردانی خوڕاسان بگەیەنێ. خێالیه تی ژیانی لەنێوچوونی بە بەرەو كۆچكردن و گوندنشینی و و ناشارەزا گرووپە ئەم شارەكان،

نائاگایە لە كۆمەڵگەی نوێی شارنشینیدا و فرەچەشنی هیچ بەداخەوە كە فرەدەنگییەك قبوول ناكا و سەركەوتن تەنیا لە یەكدەستی و یەك شێوەبووندا دەبینێ ، بۆ راكردن لەدەست روانین و هەڵسوكەوتی تێكەل بە سووكایەتی كە كلتووری و رواڵەت و هێما بە گاڵتە چاوی بە و دەكات گوندیی و ئێلی بە دەستیان دەكات، سەیری سووك شوناسی پێناسەكردنەوەی دووبارە گرووپە ئەم كرد. خۆیان نوێی

لە باڵوانە لەجێ هەڵكەندراوولێك مۆدێرنیزم لەگەل رووبەڕووبوونەوە سه رلێشێواوی تووشی شارنشینیدا و و دژوازیگەلێك بوونەوە و لە بۆشایی ئەنجومەن راگەیاندن، نەبوونی و مەدەنییەكان ــ كلتووری گرووپە و وریاكەرەوە، و وریا بژاردەكانی و وەرگرتنی و قبوول كران سەرەنجام »گۆڕینی بە نوێ ، شوێنی لە خۆیان

شوناس« و راكردن و دووركەوتنەوە خۆیان راستەقینەی شوناسی لە لەگەل هاوشێوەیی قبووڵكردنی و لە یەكێك بینی. نوێدا كۆمەڵگەی گرینگترین نیشانەكانی ئەم گۆڕانكارییە شوناسییە، گۆڕانی زمانە، كە بە خێرایی لەنێو ئەم كۆچبەرانەدا باڵو بۆوە و بە رووكردنە زمانی فارسی، زمانی دایكیی وەال نرا. بەم شێوەیە بوو كە پرۆسەی راكردن لە زمانی دایكیی لە چەند دەیەی باكووری كوردانی لەنێو رابردووەوە خوڕاساندا دەستی پێكرد و لە ئێستادا جێگیربوونی و جێكەوتەیی قۆناغی بە

خۆی گەیشتووە.

پێ نەدانی خوێندەواران بایەخ 2ـ باكووری كوردی بژاردەكانی و

خوڕاسانكاتێك وایە پێیان زمانناسان قۆناغی بە شێوەزارێك یان زمان ئەو كە دەگا لەناوچوون و سڕانەوە ئیتر دەبن، لەدایك ئەمڕۆكە منااڵنەی نەپەیڤن. شێوەزارە یان زمانە بەو پێشوو سااڵنی لەدایكبووانی هەرچەند قسە زمانە بەو دەتوانن هەنووكەش وەچەكان، جێگۆڕكێی بە بەاڵم بكەن، دەكەوێ دەست كەسێك كەمتر ئیتر باوكی و دایك رەسەنی زمانی بە كە باكووری ئەمڕۆكە كرمانجی بكا. قسە و ناوە لەوەها كەشێك پێی خوڕاسان بەرەبەرە لە رەسەنایەتی و لەمێژینەیی

خۆی دوور دەكەوێتەوە. هۆكارە لە یەكێك نێوەدا، لەم یان لەنێوچوون لە كاریگەرەكان بەكارهێنانی زمانێك، زیندوویی كەسایەتییە و تاكەكان الیەن لە كۆمەاڵیەتی پێگە خاوەن و بەنفووز كۆمەڵگەیەیە. ئەو كلتوورییەكانی و خوێندەوارانی و بژاردەكان ئەمە و بەها دەتوانن كە كۆمەڵگەیەكن ئیعتبار بە زمانێك ببەخشن یان بێ بەها و بێ ئیعتباری بكەن و لە بڕەوی بخەن. لە باكووری خوڕاسان، خوێندەواران و كۆمەڵگەی زانستی و فەرهەنگیی كورد رادەیەك تا كە بوون گرووپانە لەو زمانی دایكیی خۆیان لە بەها و ئیعتبار ژمارەیەك كۆمەڵگەیە، ئەم خستووە. لە نووسەران و چاالكانی فەرهەنگی و خوڕاسان كوردانی لەنێو كۆمەاڵیەتی لەخۆ دەگرێت كە ئەمڕۆكە بە شێوەیەك وەك تریبوون و زمانحاڵی ئەم خەڵكەش كە بگوترێ دەبێ بەاڵم ئەژمار. دێنە تا خوڕاسان لە زمانیی ژینۆسایدی رادەیەكی زۆر بەدەستی ئەوان دەستی پێكرد. كۆمەڵگەی گوندنشینیی كوردانی رابردوودا، دەیەی چەند لە خوڕاسان بژاردەگەلێكی و خوێندەوار بەرەبەرە و هاوسەرگیری بە كە دەرەوە دایە وردەوردە شاردا لە نیشتەجێبوون دوور خۆیان كوردیی شوناشی لە لەگەل قسەكردن بە و كەوتنەوە زمانی لە جیا زمانێكی بە مناڵەكانیان دایكیی خۆیان، بەم بۆچوونە هەڵەیە كە تاكێكی شارنشین تاكێكی فارس زمانە

سنووری دیاریكردنی بۆ هەروەها و و دیكە كەسانی بوونی دێهاتی نێوان بەرەبەرە خۆیان، بوونی شارستانی و بێژی«یان فارسی « فەرهەنگی لەگەل و هەڵبژارد بوونیان فارس خۆیان بۆ نێو گوندەكانیشیان برد. هەتا ئاساییش بۆ خەڵكی كە ئەو جێگەیەی پلەی جۆرێك بە بوو بوون، فارس دیاردەیە ئەم هەنووكە و كۆمەاڵیەتی بچوكترین گوندەكانی ئەم ناوچەیەشی

گرتۆتەوە. بیانووگەلی بە گرووپە ئەم وەك نالۆژیكی و جۆراوجۆر لە پەروەردە زمانی بوونی فارسی

الوازبوونی ئەگەری و قوتابخانەكان پێوەندیگرتندا، و فێربوون لە منااڵن خۆیان هەڵەی رەفتاری بۆ پاساو پاساوهێنانەوە ئەم و دێننەوە نێو بۆ نالۆژیكییەشیان و نادروست ئەو هەتا گواستۆتەوە ئاسایی خەڵكی وردە وردە خەڵكە ئەم كە جێیەی بوونە شوێنكەوتوویان و وەك ئۆلگوو فەرهەنگی سەركەوتوو نموونەیەكی و بێ خەبەر دەكەن. سەیریان خۆیان بۆ سااڵنێك خۆیان گرووپە، ئەم لەوەكە ئیمكانات نەبوونی هۆی بە پێشتر ناوچە و ئاوایی لە راگەیاندن، و دووركەوتووەكانی باكووری خوڕاسان پەروەردەی سیستەمی نێو چوونە و زانستگە لە توانییان و فارسی پلە بگەنە بااڵ خوێندنی ناوەندەكانی ئەمڕۆكە و خوێندن بەرزی پایەی و كەسانە لەم ئەدیبگەلێیان و نووسەر وێژەی و شێعر بەسەر شێوەیەك بە مەیدانە لەم كە بوون زال فارسیدا و بردۆتەوە دیكە لەوانی گرەوییان لێ بەناوبانگیان و دیار كەسانێكی

دەركەوتوون. تێكەاڵویی و زمانی فرەیی 3ـ

ئیتنیكی لە باكووری خوڕاسانباكووری خوڕاسان النكەی پێكەوە تورك، قەومەكانی ئاشتییانەی ژیانی كورد، توركمەن و فارسە بێ ئەوەی كە قەومی مەزنخوازانەی هەڵسوكەوتی خۆی فەرهەنگە ئەم كە ئاراوە بێتە دەبێتە هۆی تێكەاڵویی نژادی و زمانی لەنێو ژنخوازیی و ژن پێكهێنانی و وەك كوردەكانیش قەومانەدا. ئەم ناوچەیە، ئەو قەومەكانی لە یەكێك مەبەست نەبوون. دیاردەیە لەم بەدەر بەهادان خاڵە ئەم باسكردنی لە بەم ئاماژە بەڵكوو نییە بابەتە بەم لەو یەك بەداخەوە هیچ كە راستییەیە قەومانە بەم سەر باوكانەی و دایك نەیانتوانیوە وێنا و سیمایەكی دروست لە كلتووری و شوناسی ئیتنیكی خۆیان و دایك و بخەنەڕوو مناڵەكانیان بۆ باوك بە پاككردنەوەی رووی بابەتەكە، و ئیتنیكی شوناسی هەردووكیان زمانیی خۆیام وەال ناوە و شوناسێكی دیكەیان لەجێگە داناوە یان لە هەندێك بابەتدا زمانی باوك بە قازانجی زمانی

دایك، پەڕاوێز خراوە و وەال نراوە. ئەمڕۆكە ئەم دایك و باوكانە لەو تێكەاڵویی و هاوسەرگیری ناوچەیەدا، نەبوونی بۆ هۆكارێك بە قەومی فێركردنی زمانی دایكیی بە مناڵەكانیان كە ئەوەیە راستییەكەی بەاڵم دەزانن، ناتوانرێ سەبارەت بەم مناڵە دووڕەگانە یان بپێچرێتەوە شوناسی نوسخەی شوناسێك بەسەر ئەوی دیكەیاندا زال هەروەك دابنرێ. لەسەرتر و بكرێ مافەكانی لە ئاگادار مرۆڤێكی هەر كە و ئیجباری سەپاندنی دەزانێ مرۆڤـ لە شوناسێك یان زمان بەزۆرملێی مافە زەوتكردنی خۆیدا ناوەڕۆكی كە ئەمە تاكەیە. ئەو مرۆییەكانی كلتووری و زمان لە باوكان و دایك خاڵێكی تەنیا نە ئەمڕۆكە جیاوازن، الواز نییە بەڵكوو دەرفەتێكە. دەرفەتێك فێری زمان دوو ماڵدا لە بتوانرێ كە چوونەسەری لە بێجگە و بكرێن منا ئەو زمانیی زانیاریی و ژمارە هۆش، كەسەش دەوڵەمەندتر دەكا كە ئەمڕۆكە زانینی پێوەندییەكاندا، سەردەمی لە زمانە جۆراوجۆرەكان، خۆی یەكێك لە و سەركەوتن پێوەرەكانی گرینگترین دامەزراندنی پێوەندی و لێك تێگەیشتنە.

ئەم كۆتایی و دووهەم بەشی (وتارە لە ژمارەی داهاتووی رۆژنامەی

كوردستاندا باڵو دەبێتەوە(

له گۆڤاری »مه هاباد« وه رگیراوه

کولتووری

مەرگی بێ دەنگ)خەسارناسیی زمانی زگماکی لەنێو كوردەكانی باكووری خوڕاسان(

شیرین ده وڵه تپوور ـ دەرگەز )بەشی یەكەم( و: سیروان موساپوور

15ی سه رماوه زی 1391 5ی دێسامبری 2012www.kurdistanukurd.comژماره : 597 11

ره هبه ر مه حموودزاده

لە مێژووی لێکۆڵینەوەکانی بەیتناسی دا، و بەیت جوداوازەکانی شیوازە هەمووکات باو و بەگشتی لقە جۆراوجۆرەکانی ئەدەبی جودا بە کامەیان هەر کوردی، فۆلکلۆریی کراون. تاوتۆی لێکدابڕاو شێوەیەکی بە و لە )زیرمجموعە( ژێرکۆمایەک بە الوک خەرمانی ئەدەبی زارەکی کوردی و حەیران بە ژێرکۆمایەکی تر حسیاب کراوە. ئەوپەڕی کە فۆلکلورییە دوولقە ئەم نێوان پێوەندی لێوەکرابێ، باسی و ناسرابێ رەسمی بە جیرانەتی و هاوسنووری لەوانەیە ئەوکاتەی تەنانەت بووبێ، بەستێنەکانیان کراوە بەیتەکان لەسەر کار بۆنموونە تر لەوانی سەربه خۆ بەیتەکان، لە هەرکام تایبەتی باسێکی سەیدەوان شرۆڤەکراون. و باس سیامەند و خەج و کراوە لەسەر ئامادەکراوە. بۆ تری جوداوازی خواسی پێک بۆ هۆکار دوو بەگشتی بڵێین دەکرێ هاتنی ئەم بارودۆخە، کارێگەرێتی تایبەتیان

بووە:ئەلف. جەخت کردن لە سەر ناوەرۆکی گرینگی و جودا بە بەیتەکان لە هه رکامە

نەدان بە فۆڕم و پێکهاتەی گشتییان.ب. جۆرە تێڕوانینێک بۆ بەیت کە گرینگی مێژوویی زانیارییە لە بەتەنیا هەر بەیت بابەتەدا ئەم زمانییەکانی و کۆمەاڵیەتی و دەبینێ و بەیت وەکوو بابەتێکی هونەری کە و خۆیەتی بە تایبەت جوانیناسی خاوەنی وەکوو ژانرێکیی ئەدەبی خۆبژیو کە خاوەنی یاسا و رێسای خۆیەتی، بەڕەسمی ناناسێ.

گرفتی گریمانانە، لەم هەرکام دیارە و باس هەرێمی بۆ خۆیان بە تایبەت دەکەن. ڕەکێش بەیتناسانە بابەتەکانی سەر لە قسە بەتەنیا هەر ئێمە ئەگەر پرسیارە ئەو بکەین، بەیتەکان ناوەڕۆکی مەنزوومەی نموونە بۆ کە گۆڕێ دێتە مەالکەریم دمدم«ی »قەاڵی شێعریی لەگەڵ بنەڕەتی جوداوازییەکی چ فیدایی، بەیتی »دمدم«ی رەحمان بەکر دەبێ؟ یان چ هەژار وەرگێڕدراوەکەی زینه و مەم جوداوازییەکی بنچینەیی لەگەڵ مەم و زینی نوسخەی ئۆسکارمان دەبێ؟ ئەگەر لە واڵم دا فیدایی کەریم مەال دمدم«ی »قەاڵی بڵێین لەباری ناوەڕۆکەوە، جوداوازە لە بەیتەکەی رەحمان بەکر. دەکرێ ئەم واڵمە بەم پاساوە جوداوازییە ئەم چەشنە کە بکرێتەوە ڕەت لەمەش جوداوازی تەنانەت ناوەرۆکییانە، زیادتر، زۆر جاران لە نێوان دوو نوسخەی بڵێین ئەگەریش دەکرێ. بەدی بەیتێکیش دا لەگەڵ شێعرییە، مەنزوومە ئەم جوداوازی واوەی جوداوازییەکە فۆلکلۆرییەکە، بەیتە بەفۆرم پێوەندی و ناوەڕۆکی جوداوازی هەیە. بابەتانەوە لەو هەرکام پێکهاتەی و کە قەناعەتە بەو دەگەین راست دەم ئەو ڕووت کردنی بەیتەکان جەخت ناسینی بۆ لەسەر ناوەرۆکی بەیتەکان، کەڵکێکی ئەوتۆ نابەخشێ بەو کەسانەی بە ڕاستی بەدوای بەیتناسییە شێوازە ئەو بەیتەوەن. ناسینی شیکارانە شێوەیەکی بە نەتوانێ وا لەگه ڵ فۆلکلۆری بەیتێکی جوداوازییەکانی بداتەوە، لێک شێعریی مەنزوومەیەکی

شێوازێکی شیاوی پشت پێ بەستن نییە.گریمانەی کەهەر تر گرفتێکی دیسان بۆ کە ئەوەیە سازدەکا، بۆمانی ئەلف پاییزە یان ئازیزە وەکوو لەبابەتی نموونە چوارچێوە زۆر و کەم دا، گەلۆ یان زۆربەی دیاریکراون. ناوەرۆکییەکان لە کردن چاوپۆشی بە پایزە، نوسخەکانی ناوەرۆکێکی ناگرینگ، جوداوازی هەندێک گەلۆش و ئازیزە هەیە. هاوبەشیان هەر باسەکە گرینگی ئەگەر دەی هەروەتر بەچی ئێمە دایە، بەندانە ئەو ناوەرۆکی لە دەزانین نوسخەیەکی ئازیزە لە نوسخەیەکی بەیتناسێک هونەری ترە؟ و جوان تر دیکە ئەگەر گەلۆیە، بەندی ئاشنای تەواو کە – بەندەی لەم دۆزراوە تازە نوسخەیەکی کەپێشتر نەیدیتووە- لە بەردەست دابندرێ، تەنانەت بەر لە خوێندنەوەشی، زۆر و کەم دەزانێ بەندەکە باسی چی دەکا، ئەوەی ئەو بەیتناسە لە یەکەم خوێندنەوەی دا سەرنجی و ڕستەکان دارێژرانی چۆنیەتی دەداتێ، بە و تەعبیرەکان بوونی ناسک ڕادەی گشتی شێوەی ده ربڕین لەم نوسخەیە دایە و ئەوانە هەموویان لە دەرەوەی بەستێنێکی

ناوەرۆکی ڕووتن.شێوەیەکی بە دووهەمیش بۆچوونی گومان دەکاتەوە. کەم بەیت گرینگی لە تر چڕ سامانێکی کوردی بەیتی نییە دا لەوە

و پڕ و دەوڵەمەندی لە زانیارییە مێژوویی و کۆمەاڵیەتی و زمانییەکان لەخۆ گرتووە. بەتەنیا نە بەیت حاڵەشەوە بەم بەاڵم بابەتێکی نە و یە مێژوویی بابەتێکی دەبوو وابا ئەگەر ڕووتیشە. کۆمەاڵیەتی مێژوویی شیکارانەی وتارێکی بەهۆی لەسەر کارەساتی دمدم، هەرچی نوسخەی ئەگەر بەڕاستی نرابان، وەال دمدمە بەیتی بەیت جوانیناسی تایبەتەکانی لەبایەخە بەیتی لە بەندانەی خوارەوە ئەو بترازێین، چ هەڵگری مێژووییەوە لەباری دمدم،

زانیاریگەلێگی بەقەدر و قیمەتن؟سوارێک هات بە نادری

کەس نییە چەکانی وەرگریخان دەپرسێ: »ئەوهە کێ یە؟«»خان ئەوە عەزرەتی خدری«سوارێک هاتووە لەبۆ گەشتێ

بەویە سووڕەتی بەهەشتێخان دەپرسێ: »ئەوهە کێ یە؟«»ئەوهە وەیسی ماهی دەشتێ«

سوارێک هاتووە لە کارخانێبەویە سووڕەتی ئیمانێ

خان دەپرسێ: »ئەوهە کێ یە؟«»خان شێخ عەبدولقادری گێالنێ«

سوارێک هاتووە هونەرمەندەئەسپابی دەعوایەی رەندە

خان دەپرسێ: »ئەوهە کێ یە؟«»خان ئەوهە شاهی نەخشبەندە«

بەندانە ئەم بکرێ بڵێی بەڕاستی مێژووییە ڕاپۆرتە لەو بەشێک وەکوو ڕووداوی کەباسی بکرێ لێ چاویان نووسراوە لە لەوانەیە دەکێڕنەوە؟ دمدم عەینییەتەی بەو گەیشتن مێژوویەکانیش دا، ڕاپۆرتە هەموو لە جوداوازییەکان هەموو کارێکی بستڕێتەوە، جۆراوجۆرەکان گونجاو نەبێ. بەاڵم بەالنی کەمەوە دەکرێ بڵێین لە نووسراوە مێژووییەکان دا، گەیشتن ـ ئامانجێک وەکوو دەتوانێ عەینییەتە بەو بێ دەستیش دوورە زۆر ئەگەر تەنانەت بێ. مێژوونووسێک هەموو لەبەرچاوی ـ دمدم دا، بەیتی بەشەی لەو ئێمە کەچی لەگەڵ مێژوویی، عەینییەتی لەجیاتی بەرەوڕوو کوردێک تایبەتی زەینییەتی دەبینەوە کە ئەگەرچی باپیرانی لە مەیدانی لە بەاڵم دۆڕاون، نابەرانبەردا شەڕێکی چوارچێوەی تایبەتی بەیتەکەدا، دیاری کردنی مافی بە ال هەردووک سوپای ئارایشتی لە و بەشێنەیی زۆر بۆیە دەزانێ. خۆی سوڵتان تێڕادیوییەوە، بەوپەڕی سەرەخۆ، مەعرووفی کەرخی و شه مسی تەورێزی و ڕابیعەی عەدەوی و سەعدی وەقاز ڕەوانەی دا لەبەرانبەر و دەکا کوردان سوپای ناو پاڵەوەپەستۆ بە هەرچی کافر و مەلعوونە، دەباڵ قۆشەنی هەنگامەی عەجەم دەپەستێ. وەکوو دمدم، بەیتی دەقی دەڵێین کەواتە هەموو بەیتەکانی دیکە دەقێکی هونەری یە.

تاوتۆی زانستی وەکوو نیشانەناسی، کردنی دەاللەتە جۆراوجۆرەکان پێمان دەڵێ لە تەعبیر یە زانستی نیشانەی هەرچی عەینییەتێک دەکا، بەدەر لە شوێن وەرگرتن نیشانەی بەاڵم تاکەکان. زەینییەتە لە لەو زەینییەتانە دەکەن کە تەعبیر هونەری تازە بەشێوەیەکی لەسەرڕاوە، دەیانهەوێ لەمپەرێک هیچ بۆیە بخوڵقێنیتەوە. جیهان ڕێگا لە بەیتبێژی کورد ناگرێ هەتا شەڕی ئااڵی کە ببینێ خەزایەک بە دمدم قەاڵی

نەبی تێ دا هەڵکراوە.بەیت بۆ مێژوویی ڕووتی ڕوانینی

تەنانەت ئەم ختووکەیەشمان لە دڵ ده هاوێ کە بۆ نموونە نوسخەکانی بەیتی هەمزاغای سەرچاوە پێی بە و کەینەوە کۆ مەنگوڕ مێژووییەکانیان هەڵە پێکراوەکان، باوەڕ لە پااڵوتە نوسخەیەکی و هەڵپەڕتێوین لێ

بەردەستی خوێنەر بنێین!مێژوونووس حەقی خۆیەتی بۆ ناسینی کاکە شێخ، و کاکەمیر زیادتری کەسایەتی لەگەڵ کە نەداتەوە نوسخانە لەو ئاوڕ ئەو زیادتر و ناکۆکن شەره فنامە دەقی نوسخانەی بەالوە پەسند بێ کە نێوەرۆکیان لەگەڵ نێوەڕۆکی سەرچاوە مێژووییە باوەڕ ئەو نە بەاڵم دەگرێتەوە، یەک پێکراوەکان مێژوو نووسە دەتوانێ بەم پاساوە کە ئەو نوسخانە هەڵەی مێژووییان تێ دایە شورت و گومیان بکا و نە بەیتناسیش دەتوانێ لە

کاری بایەخ دانان بۆ ئەم نوسخانە، هونەرییەکانیان ناسککارییە و جوانکاری پشت گوێ بخا و هەر بە تەنیا گرینگی بە

سەنەدییەتی مێژووییان بدا.دا بارەیه لەم گوتە دوایین وەکوو بەیتناسان ئاراستەی پرسیارێک دەمهەوێ لەناو کە پرسیارێک بکەم، خوێنەرانیش و دا گریمانەیی بارودۆخێکی چوارچێوەی دوو دابنێین وای با ئاراوە: بێتە دەتوانێ

نوسخەمان لە بەیتی »کاکە میر و کاکە شێخ« لە بەر دەست دایە. ناوەرۆکی یەکێکیان لەگەڵ دەقی سەرچاوە ئه وی و دەگرێتەوە یەک مێژووییەکان تێ دا ناوەڕۆکییەی هاوجووتییە ئەو تریان ناڕێکە نوسخەیەی ئەو بەاڵم ناکرێ بەدی لەگەڵ دەقە مێژووییەکان، خاوەنی فۆرمێکی ڕستەکانی و پێکهاتەمەندە و پتەو زۆر تەعبیرەکانی و داڕێژراون وەستایانە زۆر لەوپەڕی ناسکی دان و نوسخەکەی تر لەم بەڕاستی ئەمەیان. ئاستی ناگاتە ڕووەوە کامە شارەزا، بەیتناسێکی حالەتەدا لەم نوسخە بە هونەری تر و گرینگ تر دەزانێ و بێ ئەوەی هەوڵی شورت و گوم کردنی هیچ کامیان بدا، کامەیان بەرزتر دەنرخێنێ؟لێکۆڵینەوانەی شێوە ئەو وەالنانی بە الیەنی سەر لە جەخت تەنیا بە هەر

دەکەن، بەیت کۆمەاڵیەتی یان مێژوویی ئەو پرسیارە دێتە گۆڕێ کە چ مێتۆدێک بۆ لێکۆڵینەوە لە سەر بەیت لەبار و بەکەڵکە؟ چوارچێوەی دەتوانێ شیکارییەک جۆرە چ کردنی تاوتوێ لە و بناسێنێ پێ بەیتمان

دەقە جۆراوجۆرەکان دا شارەزامان بکا؟ئەو بابەتەی لێرەدا دەمانهەوێ بیخەینە لە کە بابەتەیه ئەو هاوچەشنی ڕوو، لە کە دەکرێ گەاڵلە پرسیارێک دا وەاڵمی تازەوه فێربوونی زمانێکی بارەی چۆنیەتی پرسیار دەکا. دوای ئەوەی کەسێک ڕێزمانی تا ڕادەیەکی شیاو تازە فێربوو و زمانێکی ئاشنای وشە و زاراوەکانی ئەم زمانە تازەیە بوو، ئینجا بۆخۆی دەتوانێ ڕستەی رێزمانی تازە کە دەاللەت بۆ مانای دڵخوازی دەکەن،

دابهێنێ.خاوەنی بە بەیتیش دەتوانین ئایا یاسا بکرێ کە بزانین ئەوتۆ ڕێزمانێکی چوارچێوە و بدۆزرێتەوە رێساکانی و گشتییەکەی وێنا بکرێ؟ بەڕاستی دەتوانین دانە دانە ڕێزمانەی ئەو ئەگەر بڵێین دادەڕێژرێ، پێ بەیتی ناو رستەکانی رێزمانی کوردی بێ، ڕێزمانێکی بووتیقاییش تایبەتە ڕێزمانە ئەم بەگوێرەی کە هەیە و ڕستەکان هاتنی یەکدا بەدوای چۆنیەتی تەرکیبی چۆنیەتی گشتی بە و بەندەکان دۆزینەوەی دەکرێ. دیاری بەیت، بووتیقاییە، ڕێزمانە ئەم چوارچێوەکانی گەورەترین هەنگاوە کە لە بواری بەیتناسی

دا دەتوانین هەڵیهێنینەوە.ئێمە ئەگەر بزانین بۆ نموونە هەر بەندەی کۆتایی و دێ پێک بەش سێ لە حەیران رێکەوەندێکی خۆگری لە شەش بە هەر لەگەڵ سەروای سەروادارە کە سەرواکەی دوو بەشەکەی تر یەکن، ئەو دەم دەتوانین کە بهێنین دەست وه شارەزاییە ئەوەندە بزانین لەو دوو بەندەی خوارەوە، کامەیان بە شێوەیەکی ڕێزمانی داڕێژراون و کامەیان

لەم دەربڕینە رێزمانییە بێ به رین.بەندی یەکەم:

ئەوێ هەتا نۆرێ لەوێ ده ڵێم ئەمن نۆرێ

ئەوە مەڕ و مێگەلی خۆیان راکێشان بۆ سەر گۆلی دە بەرخ شۆرێ

خۆت دە خوشکی و دای ئەتۆ

نەبوونهەر دیاری بە ناردبانەوە بۆتیان لە

دۆاڵغ و گۆرێ

بەندی دووهەم:ئەی خودا هاوار ئەی موسولمانان!

کوڕم کوژراوەبە پیرە سەری جەرگم بڕاوە

نەک هەر فۆرمە فۆلکلۆرییەکان خاوەنی رێزمانی تایبەت بە خۆیانن، بەڵکوو چۆنیەتی چۆنیەتی و فۆرمەکان کردنی گۆڕ و ئاڵ بۆ گوتنێکەوە شێوە و قاڵب لە گۆڕانیان خاوەنی تریش، گوتنێکی شێوە و قاڵب

ڕێزمانێکی ڕێک و پێکە.

درێژه ی هه یه له وێبالگی نووسه ر وه رگیراوه

ئه ده ب و هونه ر

هه ڵه چێنی

له دونیای مه جازییدا ته نیا پشت به

هاهاهاهاهایه ک ببه سته ئه م مه جازیی دنیای دنیای له گه ڵ سه رده مه مه جازیی جاران جیاوازییه کی ته نیا جاران هه یه . زۆری عارف و ده روێش و سۆفی ده یانتوانی له خواترس و و خه یاڵیان فڕاندنی به دونیای به ناو رۆچوون خۆشترین دا فانتازیا ئه م مه جازیی دونیای به اڵم بخوڵقێنن. ساته کانیان ته نیا خۆت ئه وه دنیایه دا له م دیکه یه . سه رده مه شتێکی نی باڵی خه یاڵ له خۆت ده نێی و به ناو الپه ڕه کانی وێبدا له

شه ققه ی شابااڵن ده ده ی. له م دنیایه دا که سه رهه ڵگرتن و رێگه بڕین به ناو گنج لێده ستێنت، هۆشت سه مه ره کانیدا، و سه یر تۆێژاڵه و ئه وه به شدارانی فێڵبازی دونیای راسته قینه ن که له سه ر ئه م جیهانه به سه ر نوشستی و ناکامیدا که وتوون، له وێ لێت قوت ده بنه وه ، به ربینگت پێ ده گرن و به ردی سارد و

گه رم ده خه نه سه ر رێگه ته وه . سه یرو زۆر پرسیاری وایه جاری دونیایه دا له م مل و سه ربه قوڕ بیستنیان به که لێده که ن سه مه ره ت ژانه تووشی به رپێکه نین له مردووش باوک و به هه ش ئه مجووره له شه رمان ئێوه ، له ڕووی دوو ده بێت. سک پرسیارانه هه ر له دڵی خۆمدا دێنم و ده به م، به اڵم زۆر وێنه بۆ خۆشه . زۆرزۆر مه جازیه دا دونیا له م شت سیاسه ت. سیاسه ت له دونیای مه جازیدا شتێکی جیاوازه .

تۆ، له گه ڵ تۆمه که ئێستا ئه م بابه ته له سه رالپه ڕه ی کاغه ز یان له سه ر دیسکتاپی کامپیۆتێره که ت ده خوێنیه وه . هه ر ئێستا ده توانی ئه م بابه ته ی به رده ستت به الوه بنێی ناو وێب بسپێرێ. دنیای مه جازیی به شه پۆلی و خۆت دوای خوێندنه وه ی چه ند ستاتوس و کامێنت و تێبنی و چه ند کورته وتارێک و دیتنی سێ چوار گرته ی ڤیدیۆیی و شووتی وه بن هه نگڵ نانی ئه م و ئه و، هێنده ی بڵێی یه ک و

دوو، به قه ننه کێشێک بۆ خۆت ده بی به رووناکبیر. جارێ له سه ره تاوه ده توانی به ناوی خۆت نه ڕۆیه ناو ئه م جیهانه وه . ناوێکی خوازراو بۆخۆت هه ڵبژێره . چ زۆره ناو. له ناوی به رد و دار و چیا و ناوه ئه فسانه ییه کانه وه

بگره تا ده گاته ناوی گه وره پیاوان و بیرمه ندان. بارت، رۆاڵن نیچه ، بنێ خۆت ناوی خۆڕا له هه ر هیتلێر، ماندێلال، چووزانم به که یفی خۆت بکه . بۆ ئه وه ی وه ک ناوی ببزوێنی، خۆمان الی که سانی هه ستی باشتره ، وا شتی و شۆڕشگیڕ و بیرمه ند و شاخه وان خێرا ئه وه نده چه ند پێشکه وتنه که ت ژنانه ناوێکی به اڵم ده کات. به ناوێکی خانمانه بچیه ناو ئه م دونیا مه جازییه ، شاجوانی یان رووناکبیر به بوویه ده چێت تێک لێت ناوپووک قانگی توورێکی بایی ئه گه ر جیهانی. یه که می له دونیا تێنه گه ی پیاوانی الی خۆمان ده تکه ن به چاالکی له به ر و مرۆڤ مافی له به رگریکردن پێشه وه ی ریزی ئه و و تایبه تیه کان یادداشته و په یام وه اڵمدانه وه ی خۆت به دزیه وه ناچاری ده گیرێت، لێت رێزه ی هه موو رووناکبیران ئه وه ی بۆ بکه ی. مه جازیدا دونیای به ناو و زانایانی مافخواز و یه کسانی خوازی جیهانی سیاسه ت خۆیان ئه رکی وه به ر شان سه قافه ت، و رۆشنبیری و دونیات به چاالک و زانا و رووناکبیر وه ک و بده ن په یوه ندیی دووبه دوو به شی چه ت کردن و له بناسێنن، بۆ یه کدوو رسته وه هاهاهاهاهایه کیان له دوای هه ر دا، ده رئه نجامی هاهاهاهاهایه ئه م به م خاترجه م بنووسه . و وه ک دوارۆژ تێشووی ده بێته و لێده که ویته وه باشی بوونت روناکبیر رێگه ی تاریکستان ناو چراله نته ریی و چه ت به شی له کاتێک هاهاهایه ، ئه م ده کاته وه . بۆ به شی ناو بکه وێته تێده په ڕێت و په یوه ندیی دووبه دوو کامنێته کانه وه ، به جومله واته به کۆ سه رنجی گشتی بۆ

الی تۆ راده کێشێت. دوای ره چاو کردنی ئه م رێنماییه کورته ، به مه رجێک به نه ته وه یه کی سه ر کچێکی جوانی وێنه یه کی بتوانی دووره ده ست کۆپی بکه ی و بیکه ی به وێنه ی پڕۆفایلت،

ره وتی به رووناکبیر بوونت زۆر خیراتر ده بێت. دوای ئه زموونێکی که م له م دونیا مه جازییه دا ده توانی هه م وه ک شاجوان و هه م وه ک رووناکبیر بۆ هه ر بابه ت به اڵم بکه یه وه . کۆ کامنێت و الیک وێنه یه کت سه دان و بابه تی خۆت راسته قینه ی ناوی به نه که ی به ، ئاگادار به شدارانی به رچاوی بخه یه به ڵگه دار و پێک و رێک هه راوی ماوس به ده ستی وێبکه م نه کراوه ی ئه م جیهانه

پێشکه وتوو و پۆست مۆدێڕنه وه !

مسته فا شێخه

بەیتی کوردی لە خوێندنەوەیەکی بەراوردکارانە لەگەڵ ئەدەبی کالسیک دا

به شی یه که م

NO: 597 5 des 2012 The Organ of Kurdistan Democratic Party

The Official Organ Democratic Party of Kurdistan - Iran

No: 493 5 Sep 2008

KURDISTAN ماڵپه ڕی ناوه ندیی حیزبی دێموکراتی کوردستان، رۆژنامه ی »کوردستان«، رادیۆ ده نگی کوردستان له تۆڕی جیهانیی ئینتێرنێت دا:

ته له فوونی ته شکیالتی نهێنی:009647701901658

Kdp:Tashkilat@gmail.comTashkilat82@yahoo.com

www.radiokurdistan.netdengikurdistan@gmail.comRadiopdk_Iran@yahoo.com

Tel: 009647701597268

www.kurdistanukurd.cominfo@kurdistanukurd.org info@kurdistanukurd.com

www.kurdch.tv Hotbird:6 MHz 11200polarization: Vertical-SR: 27500 - FEC

مااڵواییه ر له

ب

بە بۆنەی رۆژی جیهانیی کەم ئەندامان پێشکەشە بە هەموو هاوڕێ گوڵە پەڕپەڕ بووەکانی خەباتی کوردایەتی و

بە گشتی هەموو کەم ئەندامان

نووسینی: هه ڤال

تۆش پێشمه رگه بووی؟له ئێوارێکی پاییز دا که شه و ده هات به سه ر شاردا زاڵ بێ،وه بیر هاوڕێکه م که وتمه وه که له نێزیک ماڵه که ی من ده ژیا. ته له فونم بۆ کرد وه تم، ئه گه ر کاتت هه بێ ده مه وی سه ردانێکت بکه م، له وه اڵم دا وه تی یاڕه بی به خێر بێیت زۆرم

پێ خۆشه.پاش ماوه یه ک له ده رگام دا. گه اڵ نارنجی یه کانی سه ر ڕێگا که به بای پاییزی له کۆاڵنه کان دا وه ریبوونه سه ر زه وی له گه ڵ پێاڵوه کانما خشه خش خوێان کرد با ژووره که ی دا. ویستم فڕێیان ده مه وه ده رێ، که هاوڕێکم وتی لێیان گه ڕێ، زۆرم حه ز له و گه اڵیانه یه . و تم بۆ؟ و تی زۆر شتی خۆشم ده خه نه وه بیر، زۆر

جار له گه ڵ پێاڵوه کانما خوێان به ماڵه قورماوی یه کان دا ده کرد.پرۆگرامی به ڕێوه به ری چۆن وه ک هه ر قاوه یه ک خوارده نه وه ی پاش قسه کاتی له بکه ین کز تەلەفزیۆنەکەمان ده نگی ده که ن داوا تەلەڤزیۆنەکان تەلەفزیۆنەکه مان کز کرد و ئێمه ش بۆ ئه وی لێک حاڵی بین ده نگی دا، کردن بابه تی بیرێک بۆ داهاتوو له ڕابوردوو ئاوڕێك ده ستمان کرد به قسه کردن.

باسه کانمان بوون:من: ته مه نت چه نده ؟

بۆ داگه ڕانه وه م خه رێکی ئێستا که وتووم سه ر ته مه ن نێردیوانی له ئه و: خوارێ.

من: یانی چی؟ئه و: یانی له ٣٥ تێپه ڕیوم ده ڕوم بۆ ٧٠

من: تۆش پێشمه رگه بووی؟ئه و: ئێستاش هه ر پێشمه رگه م.من: که ی بووی به پێشمه رگه ؟

ئه و: پێش ئه وه ی هه ست بکه م پێویستم به ڕدێن تاشین هه یه ، پێش ئه وه ی تێرتێر چاو به کواڵنه کانی شاره که م دا بگێڕم، پێش ئه وه ی بۆ ژووانی کچێکی جیرانمان بچمه کواڵنه که ی ئه و دیو ماڵه که مان، پێش ئه وه ی کچان یه که م گوڵی خوێندنی ئه وه ی پێش ده ن، به رووکمی له بکه نه وه و لێ بۆ خوشه ویستیم ناوه ندی ته واو که م، پێش زۆر شتی تریش بیرم الی پێشمه رگه بوو و بووم به

پێشمه رگه .من: چۆن بووی به پێشمه رگه ؟

ئه و: له ئێواره یێکی سارددا کۆمه ڵێک چه کدار خۆیان کرد به کۆاڵنه که ماندا که زانیمان پێشمه رگه ن هه موو خه ڵکی به ره و پیریان چوون، منیش چووم و ئیدی له و کاته وه بووم به هاورێیان و شاخه کانم کرده ماڵ و زێد و هێالنی خۆم ئه و

کاتانه ش زێڕین ترێن کاته کانی ژیانمن.من: چی فێر بووی له وێ؟

ئه و: له ژێر چاد رێکی کۆن دا فێری ئه و به ها ئینسانیانه بووم که خه ڵک لێره بوون، دێموکرات عه وداڵن، شوێنیدا به دا زانکۆکان باشترێن له )هه نده ران( له سه ره خۆ بوون، رێزی به رامبه ره که ت گرتن، فیداکاری، سه داقه ت، کۆڵنه دان،

خاون ڕای خوم، سه ر ئه نجام له پێناو میلله ته که م دا ئه گه ر پێوست بێ مردن.من: هه موو کات هه ر له ژێر ئه و چاد ره دا بوون؟

ئاسمانەوە بە مانگ خه و ده چوونه کوێستانی یه کان باڵنده کاتێک نا. ئه و: هیالک دەبوو، به فر و ردە ورده ده بوو به سه هوڵ و به سته ڵه ک تا خۆی پته و کا و له به رابه ر خۆری به یانیدا ن ه توێته وه ، ئێمه ش فتیله که مان ده کوژانده وه و له چوار الوه به ره و ته ختایی به رەو مێرگ و چیمه ن به ره و خۆشه ویستی به ره و تۆوی شۆڕش و زیاتر ئه وه ی بۆ داده گه ڕاین داگیرکراوه کان ناوچه قوواڵیی به رخودان بچێنین. تا ده گه ڕاینه وه ناو چادره که زۆری پێده چوو. له و سه فه ره دا له له وێ هه ر ده بوون، شه هید و نه ده گه رانه وه هاوڕێی خۆشه ویستمان زۆر ته ختایی له ناو مێرگ و چیمه ن، له و شوێنی که پێی ده ڵێن گۆڕی سه ربازی ون ته سلیم به خاکمان ده کردن روحیان شاد و رێگایان پڕ ڕێبوار بێ، زۆڕیشمان

وه ک من ئه ندامێکی له شیان بۆ ڕ زگاریی میلله ته که یان ده به خشی.من: ئه و هه موو زه حمه ته ی کێشاوتانه، هیچ ئاکامێکی بووه ؟

و ئازادی ته ختایی گه یشتوته که باشوور کوردستانی نه چێ بیرت له ئه و: حکومه تی کوردستان و پارله مان، به رهه می فیداکاریی پێشمه رگه یه . هه ر ئه وه ی که تا ئێستاش نه مان هێشتوه داگێرکه رانی کوردستان ئاوا به سووک و ئاسانی له کوردستاندا ڕه مبازین بکه ن، تا الوانی خوێن گه رم نه وه ی نوێ هاتوونه ته نێو

ریزی خه بات، ده سکه وتی گه ورەن بۆ میلله ته که مان.من: تۆ که سێکی که له و خه باته دا ئه ندامیکی خۆت به خشیوه ، ئه گه ر سروشتی ڕووابانه وه ، دیکه جارێکی له ش ئه ندامه کانی که بووایه شێوه یێک به مرۆڤ

ئاماده ی جارێکی دیکه بۆ ڕزگاری میلله ته که ت بی به خشی یه وه ؟ئه و: ئه و ڕووباره خوێنه ی که به ڕێوه یه سه رچاوه که ی هی باشترین ڕووڵه کانی ده گاته تا ئێمه ی بووێ خوێنی دیسان رووباره ئه و ئه گه ر بۆیه گه له یه ، ئه م مه نزڵگای خۆی، ئه وه دوو چاوی تر، ئه وه دوو ده ستی تر.....هتد وه ئه گه ر پێوست

بێ ئه وا وه ک پێشمه ر گه که ی نێو چادره که ، ئاماده ین بۆ فیداکردنی گیانمان.من و ئه و: بژی پێشمه رگه ئه ی پڕشنگی ئاوات.

بژی پێشمه رگه که ی حیزبی دێموکڕاتژیانت بێ شکان و بێ به دی بــــــــــــێبه ئاواتین* که ئاواتت به دی بــــــــــــێ

*هه ڵبه سته که خۆی ده ڵی »به ئاواتم که ئاواتت به دی بی«، له به ر ئه وی ئێمه ٢ بووین کرد مان به »ئاواتین«.

وێڕای قاهیرە فیلمی فستیڤاڵی سەرۆكی سینەمایی هەیئەتی هۆتێلی و بڵیت ئامادەبوونی ئێران، وتی، وەزیری دەرەوەی واڵتی میسر ویزا بە هەیئەتی سینەمایی ئێران نادا و ئەوان پێویست

ناكا لەم فستیڤاڵەدا بەشدار بن.فستیڤاڵی سەرۆكی عووف، ئەبوو عیزەت نێودەوڵەتیی فیلم لە قاهیرە رایگەیاند كە هەیئەتی سینەمایی ئێران بۆیان نییە لەم فستیڤاڵەدا بەشدار

بن.

هەروەها ناوبراو لەم بارەیەوە وتی، گیروگرفتی دەرەوەی وەزارەتی الیەن لە ئێرانی هەیئەتی

میسرە كە ویزایان پێ نادا.ساڵە 1٠ لە زیاتر ئێران راپۆرتە ئەم بەپێی و دەنێرێ فستیڤاڵە ئەم بۆ خۆی فیلمەكانی دەزگای بەاڵم لێكراوە. باشیشی پێشوازی ئەمنیەتیی نێوخۆی میسر ئیزن نادا كە ئێرانییەكان

پێیان لە خاكی ئەم واڵتە بنێن.پێنجەمین و سی كە وەبیرهێنانەوەیە جێی

قاهیرە فیلمی نێودەوڵەتیی فستیڤاڵی خولی رۆژی سەرئەنجام خستن وەدوا رۆژێك پاش

چوارشەممە دەستی بە کارەکانی کرد.

میسر ویزای بە هەیئەتی سینەمایی ئێران نەدا

نوامبر، ٢٥ی یەكشەممە رۆژی دوانیوەڕۆی سێهەمین فستیڤاڵی نێونەتەوەیی نا بۆ توندوتیژی رۆشنبیریی وەزیری وتاری بە ژنان دژی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە هۆڵی میدیای

شاری هەولێر كرایەوە.ئەم فستیڤاڵە بۆ ماوەی 4 رۆژ بە بەشداری ٥1 توركیە، فەرانسە، ئێران، واڵتانی كوردی، فیلمی و هه بوو درێژەی عێراق و بریتانیا فەنالند، رۆژی چوارشەممە ٢8 نوامبر پاش خەاڵتی فیلمی

سەركەوتووەكان كۆتایی بە كاری خۆی هێنا.شایانی باسە كە دەرهێنەران و سینەماكارانی شێوه یه کی به كوردستان رۆژهەالتی كوردی

بەرچاو به شدار بوون.رۆژهەاڵتی بەشداربووی سینەماكارانی

كوردستان لەم فستیواڵەدا بریتی بوون لە:شەهرام عەلیدی وەك ئەندامی لێژنەی داوەران، جەالل بەیانی، نانی فیلمی بە دۆستی مریەم نەسیری هەند بە فیلمی سەفەری سارد، تەیموور

هیوا بەهەشت، میوەی هەزار فیلمی بە قادری سۆفی بە فیلمی دەنگی پیاوێك، مێهران عەباسیان فیلمی بە دێهكوردی مەهسا ژیلەمۆ، فیلمی بە لێدان، نادیە سەلیمی بە فیلمی دوو ماڵ لە باغێكدا، شیالن بپرسەو باغ لە فیلمی بە قوبادی مەتین سەعدی بە فیلمی كۆاڵنێك لە پشت ماڵی ئێمەوە.

سێهەمین فستیڤاڵی كورتەفیلمی »نا بۆ توندوتیژی دژی

ژنان« لە هەولێر بەڕێوەچوو

لە راپرسییەکی ماڵپەری بی بی سی کە تایبەتە بۆ دەنگیان بەشداربووان 94%ی کەرکووک، بە گەڕانەوەی کەرکووک بۆسەر هەرێمی کوردستان

داوە.کوێ؟« سەر دەخرێتە »کەرکووک راپرسیی دوو بژاردەی بەغدا و کوردستانی عێراق )هەرێمی

کوردستان( لەبەردەمی بەشداربووان داناوە.

هەزار 1٧ هەواڵە، ئەو ئامادەکردنی کاتی تا کردوە بەشدارییان راپرسییەدا لەو کەس 8٠ و گەڕانەوەی بۆ دەنگیان بەشداربووان 94%ی و و داوە کوردستان هەرێمی سەر بۆ کەرکووک تەنها 6%ی بەشداربووانی ئەو ماڵپەرە عەرەبییە

دەنگیان بۆ بژاردەی بەغدا داوە. دوای bbc arabic راپرسییەی ئەو

ئەوە دێت کە بەهۆی هاتنی هێزی دیجلە بۆ ناوچە نێوان ئاڵۆزییەکانی و گرژی دابڕێندراوەکان، ژمارەیەکی و سەندوە پەرەی بەغدا و هەولێر لە عێراق سپای و پێشمەرگە هێزی زۆری کەرکووک و ناوچە دابڕێندراوەکان جێگیر کراون.

لە ئاکامی راپرسییەک دا کەرکووک دەگەڕێتەوە هەرێمی کوردستان

بە پێی هەواڵی ماڵپه ڕی »کوردستان و کورد«، »شۆرش ناوەکانی بە کورد وەرزشوانی دوو رۆژهەاڵت لە عەبدوڵاڵ« »ساسان و مەالیی« سێهەمین لە توانیان کوردستان باشووری و لە کە رەزمییەکان هونەرە جیهانیی ڤستیڤاڵی جەزیرەی »کیش« لە واڵتی ئێران بە بەشداریی ٧٠ واڵت بەڕێوەچوو، پلەکانی یەکەم و دووهەمی

ئەم ڤستیڤاڵە بۆ خۆیان مسۆگەر بکەن.نشکۆاڵنی ئاوایی خەڵکی مەالیی«، »شۆڕش

شاری سەردەشت لە سێهەمین ڤستیڤاڵی جیهانیی هونەرە رەزمییەکان، توانی لە بەکارهێنانی چەکی سارد ئۆڤینام پلەی یەکەم و میداڵی زێڕی جیهان وەدەس بێنێ و هەروەها وەک یەکێک لە باشترین ئۆڤینامی ئەندامی وەک و ئۆڤینام راهێنەرانی دەستەی هەڵبژاردنەکانی لە بەشداریی ئاسیا

بەرێوەبەریی ڤستیڤاڵی داهاتوودا بکات.دیکەی وەرزشکارێکی پێوەندییەدا لەم هەر ناوی ساسان عەبدوڵاڵ، خەڵکی شاری بە کورد قەاڵدزێی باشووری کوردستان هەر لە سێهەمین ڤستیڤاڵی جیهانیی هونەرە رەزمییەکان دا، توانی پلەی دووهەمی میداڵی زێو لە وەرزشی ئۆڤینام

لە ئاستی جیهان دا وەدەس بێنێ.

درەوشانەوەی وەرزشوانی کورد لە سێهەمین ڤستیڤاڵی جیهانیی هونەرە رەزمییەکان

بە مەبەستی پێشوازیی لە رۆژی پێشمەرگەی حیزبی پێشمەرگەکانی و کادر کوردستان، ٢ی ناوەندی بە سەر کوردستانی دێموکراتی کوردستان لە هەلمەتێکی ژینگە پارێزی دا، ٣٠٠

نەمامیان چاند.کادر لە کۆمەڵێک سەرماوز، 8ی رێکەوتی

دێموکراتی حیزبی بنەماڵەکانی و پێشمەرگە و بە کوردستان ٢ی ناوەندی لە کوردستان پێشمەرگەی هێزی لە لێنان رێز مەبەستی پێشمەرگەی رۆژی بەرەبەری لە کوردستان، ٣٠٠ سەرماوەزە، ٢6ی رۆژی کە کوردستان و حیزب مقەڕەکانی دەوروبەری لە نەمامیان

گۆرستانی شەهیدانی حیزب چاند.

لە بەرەبەری رۆژی پێشمەرگەی کوردستاندا ناوەندی 2ی کوردستان هەڵمەتێکی نەمام چاندنی دەست پێکرد

8ی کاتژمێر رۆژی سه رله به یانیی چوارشه ممه، 1٥ سه رماوه ز ، پۆلێکی قوتابخانه ی کچانی »شیناوێ«ی سه ره تایی سه ر به شاری پیرانشار، به کووره ی ئاگرگرتنی هۆی نه وتیی کالسه که یان، که ٣6 بوون، تێدا کچی قوتابیی

ئاوری تێ به ربوو. کاتی تا زانیارییه کان به پێی هه واڵه ، ئه م ئاماده کردنی چه ند به داخه وه ده گوترێ قوتابییه ک گیانیان له ده ست داوه

رێژه یه کی به ژماره یه کیش و سووتاوه جه سته یان زۆر نه خۆشخانه کان ره وانه ی و

کراون.

له قوتابخانه یه کی شاری پیرانشار ئاوری تێبه ربوو