ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 4 ta’ Mejju, 2014Óar©a Nru 1,086 Prezz ›0.80

MANUEL XUEREBDWAR L-UNJONI

ÇIVILI

NITKELLMU MA’

Ara pa©na 6 u 7

IL-PN MAQTUGÓ MIR-REALTÀ

Jekk ikollok il-konsulenzi tal-miljuni ma tag˙tix kaΩ ir-ro˙s fil-fjuwil, qal il-Prim MinistruJoseph Muscat ilbiera˙ meta kien qed jindirizza attività politika f’G˙awdex. Il-Mexxej Laburistasostna li wie˙ed irid jistaqsi lil ˙addiema, lis-self employed, lill-bdiewa u lis-sajjieda biex jarajekk dan ir-ro˙s jag˙milhomx differenza fil-˙ajja tag˙hom.

“Dik hi d-differenza bejn min hu maqtug˙ mir-realtà tal-poplu u min jifhem il-bΩonnijiet tan-nies,” qal il-PM b’referenza g˙ar-reazzjoni tal-Partit Nazzjonalista quddiem ir-ro˙s tal-fjuwils.“Ma ng˙idux li a˙na perfetti, iΩda ng˙idu li Ωidna x-xog˙ol, kabbarna l-ekonomija, ra˙˙asna l-kontijiet u qed na˙dmu biex intejbu l-˙ajja lil kull persuna f’kull qasam.”

Ara pa©na 3

INÇENTIV TAJJEB ÓAFNA

X’KURRENTI GÓADDEJIN FIL-PN?

Il-President tal-g˙aqda Living Ability Not Disability (LAND)iddeskriviet l-iskema A+ b˙ala inçentiv tajjeb ˙afna. F’din l-iskema qed jipparteçipaw diversi Kunsilli Lokali bil-g˙an lijtejjbu l-aççessibilità g˙al persuni b’diΩabbilità.Filwaqt li sostniet li baqa’ xi jsir, il-President tal-LAND qaletli fl-a˙˙ar sena l-Gvern di©à ˙adem ˙afna g˙all-qasam tad-diΩabbilità f’pajjiΩna.

Ara pa©na 2

Iç-Chairperson tal-Konfederazzjoni Maltija g˙all-Organizzazzjonijiet tan-Nisa (MCWO) esprimiet sodisfazzjong˙all-proposta tal-Gvern ippubblikata fid-dokument tal-Politika g˙ax-Xog˙ol dwar il-leave tal-maternità. Il-Gvernqed jipproponi li j˙allas il-leave tal-maternità minflok mini˙addem. Din l-inizjattiva mhux biss tnaqqas l-ispejjeΩ g˙almin i˙addem, iΩda wkoll tg˙in lill-ommijiet li jixtiequjibqg˙u jΩommu l-impjieg tag˙hom wara t-tqala.

Ara pa©na 3

Fl-a˙˙ar jiem id-Deputat Kap tal-PN Beppe Fenech Adami, ClaudioGrech u l-eks Ministru Austin Gatt dehru jieklu flimkien ©o restorant fin-na˙a ta’ fuq ta’ Malta, fil-limiti ta’ Burmarrad.

Sorsi infurmati qalu lil din il-gazzetta li l-im©ieba ta’ çertu deputatiNazzjonalisti qed tag˙ti l-impressjoni li jista’ jkun hemm xi manuvrig˙addejjin fi ˙dan il-Partit.

Huwa mag˙ruf li Fenech Adami u Claudio Grech ja˙dmu mill-qrib uhuma wa˙da minn tliet fazzjonijiet fi ˙dan il-PN. Austin Gatt huwa figurainfluwenti ˙afna fil-PN u qrib Fenech Adami u Grech.

Id-dg˙jufija tal-Kap tal-PN Simon Busuttil qed tin˙ass u sena wara l-˙atra tieg˙u di©à hemm garr qawwi fi ˙dan il-PN. Óafna qed jistaqsujekk hemmx xi deputati li qed jippjanaw biex jikkontestaw b˙ala Kap uViçi-Kap jekk il-PN jer©a’ jitlef l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew.

Intant, ilbiera˙ One News staqsa lil Beppe Fenech Adami jekk kienxqed joffri sfida lil Simon Busuttil, iΩda Fenech Adami wie©eb li huwakien qed jag˙mel ix-xog˙ol ta’ Viçi-Kap u li kien qed jappo©©ja lill-kaptal-part i t b˙al ma kienu qed jag˙mlu l-uff iç jal i l -o˙ra tal-Part i tNazzjonalista.

MIÛURA POÛITTIVA UKONKRETA

02 Lokali04.05.2014

Fl-a˙˙ar jiem g˙alqu l-applikazzjonijiet g˙all-iskema A+, li fiha ipparteçipaw 26 kunsill lokali minn madwarMalta u G˙awdex. Il-kunsilli ppreΩentaw pro©etti bil-g˙an li jtejbu l-aççessibbiltà g˙al persuni b’diΩabbiltà.Minn 27 applikazzjoni ppreΩentati, eventwalment se jintg˙aΩlu tlieta, li bejniethom se tinqasam is-somma ta’€48,000 sabiex jitwettqu dawn il-pro©etti.

Il-kunsilli lokali li pparteçipaw f’din l-iskema kienu l-Birgu, il-Fgura, il-Furjana, Óal Balzan, Óal G˙arg˙ur,Óal G˙axaq, Óal Qormi, ÓaΩ-Ûabbar, ÓaΩ-Ûebbu©, l-Imqabba, Marsaskala, il-Mosta, il-Mellie˙a, in-Nadur,Tal-Pietà, Ra˙al Ìdid, ir-Rabat (G˙awdex), is-Sannat, San Pawl il-Ba˙ar, Tas-Sliema, is-Swieqi, il-BeltValletta, ix-Xag˙ra, ix-Xewkija, iΩ-Ûejtun u Ω-Ûebbu© (G˙awdex).

F’kummenti li tat lil din il-gazzetta, il-President tal-g˙aqda LAND (Living Ability Not Disability), DanielaSchembri, qalet li l-iskema A+ imnedija mill-Gvern hija inçentiv tajjeb ˙afna.“L-iskema A+ hija inçentiv tajjeb ˙afna mill-Gvern, u ta min ifa˙˙ru, g˙ax bih ˙a jg˙in ˙afna u ˙afna nies,”

sostniet Schembri. Ûiedet tg˙id li l-pro©etti li ©ew ippreΩentati mill-kunsilli lokali g˙andhom ikunu bΩonjuΩiu importanti immens biex verament inkunu nistg˙u ng˙idu li hemm inkluΩjoni g˙al persuni b’diΩabbiltàf’Malta.

Mistqosija dwar il-problemi tal-aççessibbiltà li persuni b’diΩabbiltà j˙abbtu wiççhom mag˙hom fl-ir˙ula,Schembri semmiet il-problemi ta’ aççess fil-˙wienet u anke fil-banek. Dwar il-bankini, Schembri qalet lidawn qed jitran©aw ˙afna, iΩda xi kultant ikunu n-nies stess li jo˙olqu problema, b˙al meta, pereΩempju,i˙allu l-boroΩ taΩ-Ωibel fin-nofs.

“In˙oss li f’sena l-Gvern di©à ˙adem ˙afna g˙al dan is-settur,” temmet tg˙id il-President tal-LAND, “ankefir-rigward tal-Kunsill Nazzjonali Persuni b’DiΩabbiltà.”

“f’SENA L-GVErN DIÌÀ ÓADEM ÓAfNA GÓAL DAN IS-SEttUr”

Daniela Schembri, President tal-LAND

“HEMM bÛoNN tA’ ÓILIEt ÌoDDA fIS-SEttUr tUrIStIKU”

Is-settur turistiku huwa wie˙ed li jesperjenza evoluzzjoni kontinwa li tpo©©i sfidi ©odda quddiem il-gverniji-et li jridu jirsistu biex jo˙olqu prodott li jispikka fost il-˙afna li hemm fil-vetrina internazzjonali. Biex danise˙˙ mhuwiex biΩΩejjed li jsir investiment fl-aspett materjali ta’ dan is-settur, imma hemm bΩonn ukoll ta’ta˙ri© kontinwu biex il-˙addiema involuti f’dan is-settur ikunu jistg˙u jag˙tu servizz tal-og˙la kwalità lijikkumplimenta l-prodott li qed joffru.

Dwar dawn l-isfidi, din il-gazzetta tkellmet mal-Ministru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis, li stqarr lig˙ad hemm nuqqas ta’ çertu ˙iliet fis-settur turistiku. Fost l-o˙rajn, dan in-nuqqas qieg˙ed jin˙ass f’dawk l-aspetti li jaqg˙u ta˙t il-kategorija soft skills b˙all-kommunikazzjoni, im©ieba tajba u lingwi li jitkellmu bihomil-viΩitaturi li ©ejjien minn source markets ©odda.

Barra minn hekk, qieg˙ed jin˙ass il-bΩonn ta’ iktar kuxjenza u g˙arfien ta’ dak li huma prodotti u servizziMaltin u li jag˙milna differenti minn nazzjonijiet o˙ra, b˙all-ikel, il-kultura u l-kwalità tal-˙ajja tag˙na. Fl-a˙˙ar, il-Ministru tat-TuriΩmu semma wkoll li hemm il-˙tie©a ta’ ˙iliet ©odda li g˙andhom x’jaqsmu ma’swieq ©odda li pajjiΩna jixtieq jattira fil-futur – aspett li Gvern preΩenti ser jindirizza fiΩ-Ωmien li ©ej.Zammit Lewis fakkar li t-turiΩmu jse˙˙ f’ambjent li dejjem qieg˙ed jevolvi u li huwa ukoll wie˙ed kompet-

tittiv, allura jrid isir a©©ornament kontinwu li ji©i rifless f’tibdil fit-ta˙ri©, fit-tag˙lim, il-prattiçi, u investimenti©odda sabiex b’hekk is-settur turistiku Malti u dawk li ja˙dmu fih jibqg˙u dejjem kompetittivi.

“L-oqsma responsabbli mit-tag˙lim u t-ta˙rig fit-turiΩmu di©à qeg˙din jitkellmu bejniethom. Il-Gvern qedja˙dem flimkien ma’ dawn l-entitajiet bil-g˙an li jindirizza dawk in-nuqqasijiet u bil-mira li jilqa’ l-isfidimsemmija aktar ’il fuq,” temm jg˙idilna l-Ministru.

Il-Ministru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis

Meta kienet qed tindirizza l-˙ames Kunsill Ewropewdwar it-Transgender li sar f’Budapest, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u LibertajietÇivili, Helena Dalli, tkellmet dwar l-avvanz li qedtag˙mel Malta fir-rikonoxximent tad-drittijiet tal-mino-ranzi, fosthom ta’ persuni LGBTI.

Kien diskors imqanqal dak li sar mill-Ministru Dalli, likienet il-kelliema ewlenija preΩenti g˙al dan il-Kunsill,u kienet evidenti l-ammirazzjoni ta’ dawk preΩenti g˙alMalta, li huwa l-ewwel pajjiΩ fl-Ewropa li da˙˙al l-Identità tal-Ìeneru fil-Kostituzzjoni.

Fost l-o˙rajn il-Ministru semmiet il-pass li g˙amelpajjiΩna x-xahar li g˙adda meta l-Parlament approva l-Li©i dwar l-Unjoni Çivili li tirrikonoxxi d-drittijiet u l-obbligi g˙al koppji tal-istess sess fuq l-istess livell b˙aΩ-Ωwie© çivili. Spjegat kif, fl-istess ˙in, il-Parlamentapprova wkoll li tkun emendata l-Kostituzzjoni biex tof-fri protezzjoni kontra kull tip ta’ diskriminazzjoni fuqbaΩi ta’ orjentazzjoni sesswali u identità tal-©eneru.

Il-Ministru Dalli fissret kif il-pass li jmiss se jkun il-li©idwar l-Identità tal-Ìeneru, liema abbozz qieg˙ed qud-diem il-Kunsill Konsultattiv tal-LGBTI g˙all-evalwaz-zjoni.

Hija enfasizzat li persuni trans m’g˙andhomx jitqiesub˙ala çittadini tat-tieni klassi u m’g˙andux ikun hemmpre©udizzji min˙abba fatturi li jag˙mluna differentiminn xulxin, g˙ax a˙na lkoll bnedmin l-ewwel qabelkull ˙a©a o˙ra.

Il-Ministru Dalli qalet li l-Gvern Malti huwa kommessli jassigura li persuni trans i˙ossuhom milqug˙a, siguri,u li j istg˙u jeΩerçitaw id-dritti j iet kollha tag˙homming˙ajr ebda biΩa’, vjolenza jew fastidju min˙abba l-identità tal-©eneru tag˙hom.“Din hija Malta li nixtiequng˙ixu fiha. Din hija Malta li rridu nilqg˙ukom fihameta ti©u ΩΩuruna,” tenniet Dr Dalli.

Hija enfasizzat il-˙tie©a ta’ aktar edukazzjoni u fl-ist-ess ˙in li jkun assigurat l i d-diskriminazzjoni masse˙˙x.

Dr Dalli temmet tg˙id li bir-riformi le©iΩlattivi li setkun qed tag˙mel, Malta tista’ sservi ta’ mudell poΩittivg˙al persuni trans fil-bqija tal-Ewopa.

Intant, il-Kunsill Ewropew kien indirizzat ukoll mill-Kummissarju G˙oli tal-Ìnus Mag˙quda Navy Pillay.

“QED NAGÓMLU DAK LI HU SEWWA”

Il-Ministru Helena Dalli

“Hemm minnkom li forsi qed ta˙sbuli qed nimxu ’l quddiem malajr˙afna. Imma jien g˙andi perspettiva differenti. A˙na qed nag˙mlu dak lihu sewwa, dak li jmissu sar Ωmientwil ilu. M’g˙andux ikun hemm çittadinanza tat-tieni klassi, la g˙alpersuni trans u lanqas g˙al ˙add”

03Lokali 04.05.2014

Fost il-miΩuri li t˙abbru matul it-tnedija tal-PolitikaNazzjonali dwar ix-Xog˙ol, li ©iet ippreΩentata ftittal-jiem ilu, hemm dik li biha l-Gvern se j˙allas g˙al-leave kollu tal-maternità. Din il-gazzetta ˙adet il-kummenti ta’ Lorraine Spiteri, ic-Chairperson tal-Konfederazzjoni Maltija g˙all-Organizzazzjonijiet tan-Nisa (MCWO) u Claudette Abela Baldacchino,Ewroparlamentari u President tal-g˙aqda NisaLaburista (NL).

Inizjattiva li ˙a tnaqqas il-gender gap

Spiteri qaltilna li l-Konfederazzjoni Maltija tal-G˙aqdiet tan-Nisa Maltin (MCWO) kuntenta ˙afnab’din l-a˙bar. L-MCWO ilha tg˙id li l-piΩ finanzjarjutal-leave tal-maternità fuq l-employer privat hu ta’xkiel g˙al nisa li jridu jibqg˙u fil-kamp tax-xog˙olg˙ax taf li, g˙alkemm kontra l-li©i, hawn employersli g˙adhom jiddiskriminaw kontra n-nisa min˙abbadan il-piΩ finanzjarju li jkollhom i©orru.

Iç-Chairperson tal-MCWO qalet ukoll li “l-Konfederazzjoni tifhem li din l-inizjattiva g˙adha tridti©i diskussa mal-imsie˙ba soçjali, imma nemmnu li,b˙all-inizjattiva taç-childcare b’xejn g˙all-©enituri,din hija miΩura poΩittiva u konkreta biex il-maraMaltija tista’ tibqa’ tikkontribwixxi g˙all-ekonomija ug˙all-familja tag˙ha. Din ˙a tg˙in ukoll biex tnaqqasil-gender gap fil-kamp tax-xog˙ol g˙aliex l-employ-ers issa jistg˙u j˙ossuhom iΩjed komdi jimpjegawnisa f’xog˙olijiet li ssoltu ssib ir©iel biss.”

Riforma li tifta˙ iktar bibien g˙an-nisa

Fil-fehma ta’ Claudette Abela Baldacchino din l-iniz-jattiva ser tg˙in lin-nisa jkomplu ja˙dmu u ma ji©uxsfurzati li jitilqu mill-impjieg biex l-employer jiffranka27% tal-paga, l-ekwivalenti ta’ 14-il ©img˙a mater-nità.

Dan qieg˙ed ikompli jikkumplimenta s-suççess taç-childcare b’xejn. Huma biss 2,000 mara minn 4,000 lijgawdu mill-leave tal-maternità, meta 80% tan-nisatal-età meta jkollhom it-tfal ikunu qed ja˙dmu. “L-ispiΩa tal-maternità, madankollu, xorta ser tibqa’tin©arr minn min i˙addem hekk kif l-ispiΩa ser tkunmifruxa fuq l-employers kollha permezz ta’ Ωieda fil-bolla fuq kull impjegat kemm r©iel kif ukoll nisa. IΩ-Ωieda ser tkun wa˙da minnhom. L-ammont ser ji©imaqbul mal-employers wara li jsiru aktardiskussjonijiet,” spjegat il-President tal-NL.

Abela Baldacchino Ωiedet li “irridu nifhmu li Maltag˙adha lura fejn jid˙ol il-parteçipazzjoni tan-nisa fid-dinja tax-xog˙ol, anki jekk fit-tielet kwart tas-sena lig˙addiet, in-numru ta’ nisa li da˙lu fid-dinja tax-xog˙ol la˙aq Ωieda rekord ta’ 3.8 punti perçentwalibiex la˙˙aq total ta’ 47%.”

Fl-opinjoni tag˙ha, inizjattiva b˙al dik taΩ-Ωieda fil-leave tal-maternità, flimkien ma’ miΩuri o˙ra b˙al mahija taç-childcare b’xejn ikompli jift˙u l-bibien biexjintg˙elbu l-ostakli, jinstab aktar bilanç bejn id-dinjatax-xog˙ol u l-familja, filwaqt li r-rata ta’ nisa ja˙dmufid-dinja tax-xog˙ol bi qlieg˙ tkompli tiΩdied.

MIÛURA LI TIKKUMPLIMENTA Ç-CHILDCARE B’XEJN

“G˙awdex jista’ jer©a jag˙tisinjal b’sa˙˙tu ˙afna. Metatkellimt li f’G˙awdex hemmix-xewqa g˙al bidla, ˙add makien emmini, g˙ax kienujg˙idu li l-G˙awdxin ma jin-bidlux, iΩda l-G˙awdxini˙arsu ‘l quddiem, u llum il-f iduçja l i kont urej t j ienafihom, urewha lura u urewhabi kbir. PerswaΩ li G˙awdexj is ta ’ jer©a jag˙ti s injalb’sa˙˙tu ˙afna fl-24 ta’ Mejjuli ©ej.”

Dan stqarru l-Prim Ministruu Mexxej tal-Partit LaburistaJoseph Muscat waqt li kienqieg˙ed j indir izza at t ivi tàpolitika fix-Xag˙ra, G˙awdex.

Kul˙add g˙andu jag˙melil-kalkoli

Il-Prim Ministru sostna li fl-24 ta’ Mejju kul˙add g˙andujag˙mel i l -kalkol i t ieg˙u,anke min hu mwe©©a’, g˙axminkejja li persuna tista’ tkunimwe©©a’ fil-fond ta’ qalbhataf l i dan huwa Gvern l ija˙dem u li qed jag˙mel id-differenza fil-˙ajja tan-nies.

Il-PM sostna li l-Politika

g˙al G˙awdex kienet, g˙adhau t ibqa’ dik ta ’ xog˙olf’G˙awdex g˙all-G˙awdxin

Dr Muscat spjega kif g˙all-kuntrarju ta’ dak li qed jg˙idi l -Part i t Nazzjonal is ta,f ’G˙awdex dan i l -Gvern˙oloq 312–il post tax-xog˙ol©did u dan bil-kontra tal-10postijiet tax-xog˙ol li n˙olqu

fl-a˙˙ar 9 xhur ta ’ GvernNazzjonalista.

L- is tess fuq is-self -employed, fejn fl-ewwel 9xhur ta’ Gvern Laburista kienhemm 404 self-employed©did f’G˙awdex, bil-kontratal-50 l i n˙olqu f l -a˙˙ar9 xhur ta ’ GvernNazzjonalista.

Tal-PN ja˙bu l-kelliematag˙hom

Il-Mexxej Laburista stqarr kif bir-ra©un kollu, allura, qed ja˙bu l-kelliema tag˙hom g˙alG˙awdex, g˙ax il-kritika Ωgurma tistax ti©i mill-istess partit lifalla fil-˙olqien tax-xog˙ol.“G˙alkemm g˙adna ma wasal-

niex, Ωgur li n-numri humaimportanti ˙afna,” sostna l-PrimMinistru.

Huwa qal li fil-bidu tal-le©iΩlat-tura l-Gvern beda ja˙dem fuq il-Yacht Marina u l-Cruiseliner ter-minal, u b˙al ma ra˙˙as il-konti-jiet f’din l-ewwel sena, f’din il-le©iΩlattura se jkun kemm it-twettiq ta’ pro©ett li minnu serjieklu bosta familji.

“Bdejna na˙dmu wkoll fuqpro©etti iΩg˙ar, iΩda li wkolli˙allu l-frott. Óaddie˙or kulldarba li semma’ pro©ett, dejjemkien pro©ett li ©ie u telaq mill-ewwel. A˙na mxejna b’mod dif-ferenti u b’investiment ta’€1miljun ser ikunu qed jin˙olqu100 post tax-xog˙ol ©didf’G˙awdex,” sostna Dr Muscat.

Huwa sa˙aq li dan l-investi-ment ©did g˙al G˙awdex qedjibg˙at messa©© qawwi liΩ-Ωg˙aΩag˙ G˙awdxin li jriduja˙dmu fil-qasam tal-IT. Il-PrimMinistru spjega li wara li dan il-Gvern ikkonvinça lil din il-kumpanija biex tinvestif’G˙awdex, kumpaniji o˙ra serikunu qeg˙din jag˙mlu l-kura©©sabiex huma wkoll jinvestu fil-gΩira G˙awdxija.

312 IMPJIEGI ÌODDA F’GÓAWDEX

Lorraine Spiteri,Chairperson MCWO

Ritratt: JOE CAMENZULI

04 Lokali04.05.2014

Minn g˙ada Liquigas Maltase tkun qed tintroduçisi©illi ©odda fuq iç-çilindrikollha tal-gass tag˙ha.Dawn is-si©illi huma aktarfaçli u konvenjenti g˙all-konsumaturi biex ine˙˙u s-si©ill qabel l-uΩu u ankebiex jg˙inu lill-konsumaturijag˙rfu d-distinzjoni bejnsi©illi ©enwini minn dawkfoloz.

Il-kumpanija Liquigasqalet li dan qed isir b˙alaparti mill-impenn kontinwuta’ Liquigas biex tiΩgura l-aqwa sigurtà, kwalità uservizz lill-klijenti tag˙ha.

Matul dan ix-xahar id-dis-tributuri tal-gass se jkoll-hom çilindri g˙all-bejg˙bis-si©illi l-©odda u dawkpreΩenti, iΩda mill-1 ta’Ìunju li ©ej iç-çilindri ta’Liquigas se jkunu kollhabis-si©ill il-©did.

SiÌilli ÌOdda

Fil-ba©it li g˙adda l-Gvern ˙abbar li kien se jinvesti f’apparat tal-iffriΩar tad-demm, u dan sabiex dawk il-persuni li g˙andhomdemm rari jkunu jistg˙u jserr˙u mo˙˙hom li se jsibu demm taj-jeb g˙alihom f’kaΩ li ji©u bΩonnu.

Fuq dan is-su©©ett din il-©img˙a tkellem Angelo Degiorgio,Mani©er g˙as-Servizzi dwar id-Donazzjonijiet tad-Demm. Waqt likien fuq il-programm Vivantes fuq l-istazzjon One, Degiorgioddeskriva l-iffriΩar tad-demm b˙ala xi ˙a©a ©dida, iΩda mhuxikkumplikata.

“L-iffriΩar tad-demm hija xi ˙a©a ©dida, imma mhux xi ˙a©akkumplikata,” sostna Degiorgio. “Kulma trid huwa naqra apparatli jiswa l-flus.” Huwa spjega li g˙alkemm id-demm jinqasam figruppi, ©ieli ji©u sitwazzjonijiet fejn, minkejja li t-tip ta’ demmsuppost li jkun l-istess, dan fir-realtà ma jibdiex jaqbel.

Degiorgio spjega li dan ji©ri peress li jkun hemm fatturi fid-demm li jag˙mlu rari ˙afna. Dawn il-fatturi huma mag˙rufa

b˙ala antingens, u l-preΩenza sostanzjali tag˙hom trendi lid-demm rari.

Jg˙id li f’Malta lanqas biss isiru testijiet g˙al dawn l-antigens,g˙ax tant ikunu rari li mhux vijabbli li wie˙ed jonfoq ˙afna flusbiex jittestja lil kul˙add. Jekk ikun hemm id-demm iffriΩat, u jkunhemm pazjent li ma jistg˙ux iqabblulu d-demm, dejjem ikollhomid-demm disponibbli g˙alih iffriΩat. Degiorgio kompla jispjega lidan id-demm iffriΩat jibqa’ tajjeb g˙al g˙axar snin s˙a˙.

Fil-ba©it li g˙adda, il-Gvern kien qal li f’pajjiΩna g˙andna ftitpersuni li g˙andhom gruppi ta’ demm rari, u li dawn il-persunidejjem beΩg˙ana li jekk jinqala’ xi ˙a©a ma jkunx hemm demmtag˙hom disponibbli. Kien hemm okkaΩjonijiet fejn sa˙ansitrakellu ji©i impurtat id-demm b’emer©enza u bi spiΩa kbira.

“G˙alhekk ser ninvestu f’apparat tal-iffriΩar tad-demm li jipper-metti, fost l-o˙rajn, li persuna sserra˙ mo˙˙ha li dejjem hemm it-tip ta’ demm tag˙ha ma˙Ωun,” temmet tg˙id il-proposta tal-ba©it.

iFFRiÛaR ta’ dEmm

“Xi ÓaÌa Ìdida, imma mhuX ikkumplikata”

Il-Mani©er g˙as-Servizzi dwar id-Donazzjoni tad-Demm, Angelo Degiorgio, jitkellem dwar il-bΩonn tal-iffriΩar tad-demm

05Lokali 04.05.2014

ImnedIja l-PolItIka nazzjonalI dwar Ix-xogÓol

Din il-©img˙a l-Prim Ministru Joseph MuscatippreΩenta l-Politika Nazzjonali g˙ax-Xog˙ol, li ©ietippubblikata wara li matul is-sena li g˙addiet saretkonsultazzjoni mal-imsie˙ba soçjali fi ˙dan l-MCESD. Fiha wie˙ed isib diversi proposti li g˙and-hom l-g˙an illi jindirizzaw il-problemi li qeg˙diniΩommu lis-suq tax-xog˙ol milli jil˙aq il-potenzjals˙i˙ tieg˙u.

L-istudju ppreΩentat mill-Gverninnota li, minkejja l-fatt li matuldawn l-a˙˙ar snin kien hemmΩieda fil-perçentwal tal-popo-lazzjoni li tag˙mel parti mis-suq tax-xog˙ol, pajjiΩna xortawa˙da g˙ad g˙andu defiçitikkomparat ma’ diversi statimembri o˙ra tal-UnjoniEwropea f’dan ir-rigward.

Min˙abba f’hekk, il-Gvern˙ass il-bΩonn li jing˙atawg˙odod ©odda lill-˙addiemabiex ikunu f’poΩizzjoni a˙jar ujkunu iktar attivi f’dan is-suqbiex jiksbu impjiegi ta’ kwalitàilli jbeg˙duhom mir-riskju ta’faqar.

Opportunitajiet g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ u l-anzjani

Fejn jid˙lu Ω-Ωg˙aΩag˙, ©ieinnutat li g˙ad hemm nuqqasta’ konnessjoni bejn l-edukaz-zjoni u x-xog˙ol. Dan il-fattinaqqas il-probabbiltà tag˙homli jsibu impjieg u jΩid iç-çans liΩ-Ωg˙aΩag˙ isibu ru˙homf’riskju ta’ faqar. G˙alhekk, ©iepropost li Ω-Ωg˙aΩag˙jing˙ataw pjan individwali lijinvolvi, fost l-o˙rajn, sitt©img˙at ta’ ta˙ri© u tnax-il©img˙a ta’ ˙idma fil-linja ta’xog˙ol li qeg˙din jit˙arr©ug˙alih.

Barra minn hekk, iΩ-Ωg˙aΩag˙li juru li g˙andhom il-kapaçitàu l-interess ser jing˙ataw l-opportunità li jag˙mlu ta˙ri©vokazzjonali jew kors ta’apprentistat. Biex ji©i assiguratli t-ta˙ri© li jkun ipprovdutjindirizza l-bΩonnijiet tas-suqtax-xog˙ol, l-MCAST serja˙dem id f’id ma’ mini˙addem biex ji©u Ωviluppatikorsijiet li jag˙tu l-˙iliet neçes-sarji lil dawn il-˙addiemaprospettivi.

Min-na˙a l-o˙ra, fejn jid˙lu l-

anzjani, issemma’ l-fatt li l-Gvern di©à beda jimplimentapolitika ©dida g˙all-anzjanitàattiva li ©iet im˙ejji ja fil-‘Politika Strate©ika Nazzjonalig˙al Anzjanità Attiva: Malta2014-2020’, li g˙andha l-g˙an litlaqqa’ g˙omor twil ma’parteçipazzjoni ekonomikaikbar fis-soçjetà.

Inizjattivi li jnaqqsu d-diskriminazzjoni

Minkejja l-fatt li matul dawn l-a˙˙ar snin sar pass ’il quddiemfejn tid˙ol l-ugwaljanza bejn is-sessi fid-dinja tax-xog˙ol, fil-preΩent xorta g˙ad hemm dif-ferenza fil-kundizzjonijiet tax-xog˙ol li qeg˙dinjiΩvanta©©jaw lin-nisa.

G˙alhekk, il-Gvern ippro-pona Ωieda Ωg˙ira fil-bolla lij˙allas min i˙addem, illi ser ti©iallokata mill-Gvern g˙all-˙lastal-leave ta’ maternità. Permezzta’ din l-inizjattiva, ser tit-naqqas id-diskriminazzjoni likienet qieg˙da ti©i esperjenza-ta min-nisa meta jkollhom it-tfal. B’hekk, huma jkunujistg˙u jing˙ataw l-opportunitàli jkomplu l-karrieri tag˙homming˙ajr xkiel.

Sadanittant, il-Gvern se jkom-pli jinvolvi lill-imsie˙ba soçjalibiex janalizzaw il-kaΩijiet ta’suççess fejn tid˙ol il-flessibbiltàfix-xog˙ol, bl-g˙an li ji©u pro-mossi l-benefiççji tal-introduz-zjoni ta’ aktar miΩuri flessibblifost min i˙addem.

Integrazzjoni ta’ persunib’diΩabbiltà

Fir-rapport kien innutat li n-numru ta’ persuni b’diΩabbiltàb’impjieg niΩel minn 1,472 fl-2004 g˙al 1,247 fl-2012. Min-na˙a l-o˙ra, in-numru ta’ per-

suni jfittxu x-xog˙ol tela’ minn340 g˙al 515 fl-istess snin. Dinl-istatistika tfisser li, minkejja n-numru ta’ skemi u inizjattivi li©ew introdotti matul is-snin, il-perçentwal ta’ persuni b’diΩab-biltà li g˙andhom impjieghuwa biss ta’ 4.5%.

G˙alhekk, il-Gvern ippro-pona li l-programmi qosra ta’xog˙ol u ta˙rig li hawn fil-preΩent ji©u mibdulin ma’o˙rajn li joperaw iktar fit-tulbiex ikun Ωgurat influss kontin-wu ta’ servizzi ta’ appo©© lijg˙ollu l-opportunità ta’impjieg ta’ dawn il-persuni.

Il-Gvern ressaq ukoll g˙all-konsiderazzjoni pubblika l-introduzzjoni ta’ skemi ©oddali j˙ajru lill-kooperativi soçjalibiex jimpjegaw persunib’diΩabbiltà. Min jag˙Ωel lijag˙mel dan jista’ jing˙ata trat-tament prefenzjali fi pro©etti ta’akkwist pubbliku.

Qieg˙ed ji©i propost ukoll liji©i pprovdut job coach jewspeçjalist simili li jsegwi lill-persuni b’diΩabbiltà biexjg˙inhom isibu impjieg. Fl-a˙˙ar il-Gvern ˙ass li jkunukoll ta’ benefiççju li, b’koper-azzjoni ma’ min i˙addem,jin˙olqu employment work-shops illi jag˙tu l-appo©©neçessarju lil persuni li g˙and-hom diΩabbiltà serja biex jinte-graw ru˙hom a˙jar fid-dinjatax-xog˙ol.

Xog˙ol f’G˙awdex

Fejn j id˙ol ix-xog˙olf’G˙awdex, ir-rapport individ-wa l-insularità doppja b˙ala l-akbar ostaklu g˙all-˙olqientax-xog˙ol. G˙alhekk, ©iepropost investiment mis-setturpubbliku biex tin˙oloq infra-struttura li ΩΩid l-aççessibbiltàg˙al din il-©zira.

Ìie wkoll propost il-˙olqienta’ Local EmploymentDevelopment Unit (LEDU) lijkollu r-responsabbil tà l ijikkoordina l-inizjattivi bejnis-settur pubbliku u dak pri-vat. Fost l-o˙rajn, l-LEDU serjil˙aq dan l-g˙an billi jorga-nizza laqg˙at regolari mas-settur privat biex jifhem ujindirizza l-isfidi li qeg˙dinisibu biex j investuf’G˙awdex.

Riforma tal-ETC

Fiç-çentru ta’ dawn il-propostihemm riforma radikali tal-Korporazzjoni tax-Xog˙ol u t-Ta˙ri© (ETC) biex tindirizzaa˙jar i l -bΩonnij iet tal-˙addiema, min jo˙loq ix-xog˙ol u dawk li qeg˙din ifit-txu impjieg. Dan jinkludi l-˙olqien ta’ infrastruttura tal-informatika a˙jar li tqabbelb’mod iktar effikaçi l-postijietta’ xog˙ol ma’ min qieg˙edifittixhom, i˙affu l-iΩburΩar ta’

fondi tal-Unjoni Ewropea ujiΩguraw il-˙ru© f’waqtu ta’permessi tax-xog˙ol.

Barra minn hekk, ser ji©iindirizzat il-fenomenu estiΩ ta’persuni l i qeg˙din if i t txuxog˙ol i l l i japplikaw g˙alimpjiegi l i mhumiex f id-domanda u xorta jkunuawtomatikament ikklassifikatib˙ala eli©ibbli g˙all-bene-fiççji . Din il-prassi ser tit-waqqaf hekk kif min qieg˙edif i t tex xog˙ol ir id j ibdaj i t˙arre© u j ikseb ˙il iet l ijag˙tuh aççess g˙al postijietbattala o˙ra l i jkunu di©àdisponibbli.

L-ETC se tesplora wkollmetodi ©odda ta’ akkwistsabiex ji©i Ωgurat it-twassilf ’waqtu ta’ programmi ta’ta˙ri© ming˙ajr ma jiΩdied il-piΩ amministratt iv. Dang˙aliex il-metodu attwali tal-akkwist qieg˙ed j irr iΩultaf’ineffiçjenzi li qed ikollhomeffett negattiv fuq in-numruta’ persuni li jirçievu t-ta˙ri©.

Din il-Politika Nazzjonalidwar ix-Xog˙ol tmur id f’idmal-miΩuri li t˙abbru fil-ba©itli g˙adda, illi kienu inten-zjonati biex il-postijiet tax-xog˙ol ikunu aktar produttiviu jattiraw nies ©odda lejn is-suq tax-xog˙ol. Dawn il-miΩuri ser ji©u implimentatib’mod inkrimentali u koordi-nat matul din il-le©iΩlatura.

RAPPORT TA’LIAM GAUCI

06 Intervista04.05.2014

“BÓALIssA qed INÓOssU ferÓ kBIr”

Ta’ 14-il sena beda j˙oss likien differenti minn ˙utu

Manuel jg˙id l i t - t robbi jatieg˙u kienet differenti ˙afnaperess li kien jg˙ix Londra.“Kif jaf kul˙add Londra tik-ber iktar malajr g˙ax tara˙afna iktar affarijiet. Tiltaqa’ma’ iktar multikulturaliΩmu unies differenti.” Jg˙id li hawnMalta forsi issa qed narawçertu af far i j ie t u qednaççetawhom iktar.

Ta’ erbatax-il sena bedaj˙oss li kien differenti miΩ-Ωew© ˙utu ikbar minnu.“Nista’ ng˙id li kont wa˙di;ma kellix relazzjoni ma’ ˙utijew mal-©enituri li nitkellem˙afna mag˙hom.” Ta’ sbatax-il sena, iΩda, g˙araf li dinkienet it-triq tieg˙u u aççetta-ha. Jg˙id li b’xorti tajba, tantkemm kien mo˙˙u fil-karri-era u kel lu m˙abbaming˙and il-familja tieg˙u,qat t ma kel lu problemimin˙abba s-sesswalità tieg˙u.

Ta’ dik l-età beda jo˙ro© uj i l taqa’ ma’ f t i t ˙bieb l imag˙hom kien jiffrekwentagay clubs. Fl-1996, imbag˙ad,

©ie Malta . Kel lu 24 sena.Kien Ωmien meta s-soçjetàMaltija bdiet ftit ftit taççettas i twazzjoni j ie t di f ferent i .Manuel jemmen l i n-niesbdew j i tkel lmu fuq çertusu©©etti li qabel kienu stig-ma, b˙al separazzjoni ,divorzju, tfal barra Ω-Ωwie©, uomosesswalità, g˙aliex kwaΩikul l famil ja bdiet tmissmag˙hom, u ma baqg˙etx xi˙a©a li tista’ ta˙rab minnha.

Ma j˙ossux i l -bΩonn l ijiffrekwentaw gay clubs

Manuel jg˙id l i meta ©ieminn Londra l-pajjiΩ kien qedjiΩviluppa. “Il-gay life hawnMalta kienet Ωviluppat, immakienet di f ferent i ˙afna –m’hemmx dik il-kwantità ta’bars u clubs, imma nis ta ’ng˙id li kemm jien u ankeSteve ma n˙ossux il-bΩonn limmorru f ’dawn il-posti j ietbiex in˙ossuna parti minngrupp,” jis˙aq Manuel.

Manuel jispjega li l-˙biebtag˙hom huma kwaΩi kollhaeterosesswali; min miΩΩew-we© u min single, u ftit huma

l-˙bieb omosesswali. Hawnmin iktar i˙ossu komdu usigur jiffrekwenta persuni tal-istess orjentazzjoni sesswalitieg˙u, iΩda Manuel u Stevema j˙ossux il-bΩonn li jas-soççjaw ru˙hom ma’ persuniomosesswal i biss . Manueljg˙id li g˙alkemm, meta kieniΩg˙ar, kien jiffrekwenta gayclubs f ’Londra, i l lumm’g˙adux i˙oss il-bΩonn lijag˙mel dan.

“Óbieb tal-qalb ma tantxg˙andi,” jammetti Manuel, “Ufil-fatt fit-tie© se jkolli ˙amsinpersuna biss mist iedna,inkluΩ il-familja.” Jis˙aq lidawn huma nies li veramenti˙obbuhom u l i jkunumag˙hom il-˙in kollu. Maj˙ossx i l-bΩonn li jag˙meltie© ta’ 400 ru˙, g˙ax jixtieql i f ’din i l -©urnata speçjal ijkun imdawwar b’dawk in-nies li jmissulu qalbu.

Manuel ippropona lil Stevefuq it-Torri Eiffel

Peress li g˙andhom ˙afna˙bieb eterosesswal imiΩΩew©a, staqsejt lil Manuel

jekk matul dawn l-a˙˙ar˙mistax-il sena flimkien, huu Steve ˙assewx il-bΩonn lij iΩΩew©u, u ki f kienuj˙ossuhom min˙abba li makellhomx l-istess opportunitàli kellhom il-˙bieb tag˙hom.“Jien minn dejjem g˙o©obniΩ-Ωwie©, u Steve ukol l ,”iwie©eb Manuel. Jispjega liSteve huwa bisesswali, u fil-passat kellu relazzjonijiet ma’nisa wkoll, però g˙aΩel dinit-triq g˙ax japprezza l-fatt lisab im˙abba reçiproka, irrile-vanti mis-sess tal-persuna.

Jg˙id l i sa sena i lu masetg˙etx tkun possibbli, iΩdal lum i l -©urnata l i ja f l i l -Gvern preΩenti g˙adda l-Li©ital-Unjoni Çivili, g˙alihomkienet tfisser fer˙ kbir. “Iç-çurkett tat-tie© ilu fuq subg˙iiktar minn sena,” jg˙idManuel. “Iç-çurkett lil Stevetajtulu fil-Milied.”

Jirrakkonta l-mument emoz-zjonanti li fih ippropona lilSteve: din is-sena fuq it-TorriEiffel ta’ Franza. “Konna fil-Jules Verne Restaurant, fl-Eiffel Tower, meta ppropone-jtlu. L-ewwel waqa’ fil-muta,

u beda jibki, imbag˙ad jienbdejt nibki wkoll,” jirrakkon-ta Manuel. “Ovvjament qalliiva!” ikompli jg˙id Manuelbid-da˙ka.

Ippjana t - t ie© sal - inqasdettall

“It-tie© ippjanajtu sal-a˙˙ar,”jg˙id Manuel . Din kienetiktar façli peress li jaf tajjebil-gosti tal-mistednin. It-tie©ippjanah fil-perijodu qasir ta’erba’ ©img˙at , g˙alkemmisostni li m’g˙andu xejn dif-ferenti minn ta’ ˙addie˙or, use jkun jinkludi, fost o˙rajn,ikla b’erba’ platti. Kul˙adddera jassoçja lil Manuel ma’ikel tajjeb, allura Ωgur li l-iklatat-tie© tieg˙u mhux se tkundiΩappuntanti.

“Infaqt ˙afna flus fil-fjuri,”jammetti Manuel. “Min jafnijaf kemm in˙obb il-fjuri, unfaqt kwaΩi €2,000 fuqhom!”Jixtieq li kull min jasal jin-duna mil l -ewwel l i t - t ie©huwa ta ’ Manuel u Steve,g˙ax ikollu l-istil personalitag˙hom. JiΩvela li t-tie© sejsir f’Palazzo Castelletti fir-

MANUEL XUEREB huwa wiçç familjari ˙afna mal-Maltin, hekk kif g˙al dawn l-a˙˙ar snin bena isem g˙alih innifsu fix-xenatal-ispettaklu u t-televiΩjoni. Wara relazzjoni twila ta’ ˙mistax-il sena, g˙all-ewwel darba Manuel se jkollu ç-çans li jing˙aqadmas-sie˙eb tieg˙u Steve permezz tal-unjoni çivili. F’din l-intervista Manuel tkellem ma’ RITIANNE AGIUS dwar dak li g˙adda minnu,dak li tfisser g˙alih din l-opportunità, u t-tie© tieg˙u li se jsir f’Settembru li ©ej.

IL-LIÌI TAL-UNJONI ÇIVILI

Manuel, flimkien ma’ Steve u l-kelba tag˙hom Klara

07Intervista 04.05.2014

Rabat , l i i lu g˙al dawn l-a˙˙ar snin j i© i r inovat , uinfeta˙ issa.

Iç-çerimonja uffiçjali serissir fit-terazzin, imbag˙ad il-mistednin jinΩlu isfel g˙ar-riçeviment. Manuel jispjegakif qag˙ad attent li jΩommmal- is t i l modern vintage,b’attenzjoni g˙all-ilbies, il-vaΩuni , u anke l -plat t i .G˙alkemm dan l-istil g˙adumhux daqstant popolar if ’Mal ta , barra qed j intuΩa˙afna, jg˙id Manuel.

Possibbiltà ta’ tfal fil-futur

Nimxu g˙al su©©et t iktarserju li g˙adu jqajjem xi ftitkontroversja: it-trobbija tat-t fal minn koppji tal- is tesssess. Dwar il-possibbiltà ta’tfal, Manuel jg˙id li kemm huu kemm Steve i˙obbu ˙afnat- t fa l , però ma j˙ossx l ib˙al issa huwa Ωmien fe jnj is tg˙u j rabbu t- t fa l , ug˙alhekk dawn mhumiexippjanati g˙al issa.

“Steve dejjem xtaq it-tfalt ieg˙u, forsi iktar minni ,”jammett i Manuel . “U l lumnafu li fil-futur hemm il-pos-sibbiltà li jkollna t-tfal tag˙nawkoll. Ji©ifieri b˙alissa qedin˙ossu fer˙ kbir.”

Manuel j ins is t i l i n-niesir idu j i fhmu l i wie˙edjitwieled gay, u mhux g˙axjiddeçiedi li jaqbad din it-triq.Meta jifhmu dan il-kunçett,forsi j i fhmu g˙alfejn mhix

©usta l i persuna, g˙axtitwieled eterosesswali tkuntista’ tiΩΩewwe©, u persunao˙ra li titwieled omosesswali,qatt ma tista’ tiΩΩewwe©.

Argumenti li ma jag˙mluxsens

Dwar i l -kontrovers ja ta l -adozzjoni, Manuel jg˙id lihuwa jaf persuni omosess-wali li qed irabbu t-tfal. “Nafmissier l i kel lu t - t fa l iΩdallum qieg˙ed f’relazzjoni ma’ra©el ie˙or; ma jfissirx li danhuwa missier inqas tajjeb, ut-tfal m’g˙andhom xejn inqasminn ˙addie˙or,” isostniManuel. Nirreferih g˙al argumenti li t-t fa l j i s tg˙u j inf luwenzawru˙hom mill-©enituri u jsiruomosesswali. Manuel jg˙id li,appart i l i omosesswal it i twieled u mhux issir , i l -©eni tur i t ieg˙u kienueterosesswal i , u bl- is tessargument huwa mhux sup-post ‘sar’ omosesswali. “Metatieqaf u ta˙seb fuqha, verahawn banalità ta’ ˙sibijiet,”jis˙aq Manuel.

Manuel itemm jg˙id li dawnin-nies li g˙andhom opinjonidifferenti Ωgur jibdlu l-fehmatag˙hom meta din ir-realtàtasal biex tmiss i l - famil jatag˙hom ukoll, u jkollhomjif faççjaw si twazzjoni fe jnjaraw membru tal - famil jatag˙hom ji©i ssegregat mill-bqija tas-soçjetà.

Steve fejn it-Torri Eiffel, meta pproponielu Manuel

08 Lokali04.05.2014

ÓOlQa F’KatiNa tWilaKITBA TA’

RENÈ MONSEIGNEUR

28 ta’ april 1958

Ìrajja miktuba bid-demm tal-qawmien tal-poplu Malti li heΩΩeΩlill-Gvern IngliΩ u wera li b˙al©nus o˙ra jaf j˙oss l-effetti tas-sagrifiççji g˙all-˙elsien, li g˙amluhtassew dehen ta’ çittadin ta’ din l-art ˙elwa: l-istrajk nazzjonali u l-irvellijiet tat-28 ta’ April 1958.

L-elezzjoni ta’ Frar 1955 rat lill-PLjifforma t-tieni Gvern Laburista. Il-˙idma tal-Gvern kienet tikkonçen-tra fuq it-tifrix tas-servizzi soçjali,in-negozjar mall-Gvern IngliΩ g˙alinfiq aktar konsistenti u dwar il-fte-him tal-Integration. Wara li danfalla, il-PL beda ja˙dem bis-s˙i˙g˙as-self-determination u g˙all-˙elsien nazzjonali. It-trattattivibdew jitwalu, bil-Gvern Laburistajirnexxilu jikseb infiq akbar mill-Gvern IngliΩ, l i malajr bedajixxa˙˙a˙ fil-fondi u jhedded bis-sensji.

Il-konfront issokta. It-tensjonibdiet tikber. Wasal iΩ-Ωmien ta’azzjoni. Il-Gvern Laburista mal-OppoΩizzjoni Nazzjonalista g˙amlupressjoni fuq il-Gvern IngliΩ. Fit-30ta’ Diçembru 1957 tlaqqa’b’ur©enza l-Parlament g˙all-moz-zjoni mressqa minn Mintoff dwar l-a©ir irresponsabbli tal-Gvern IngliΩ.Kemm-il darba l-IngliΩi ma ono-rawx dmirhom, b’Malta tin˙all mill-pattijiet mag˙hom u lejn l-alleatitag˙hom. Il-Parlament ivvota unan-imament fuq il-Break with BritianResolution. Din serviet ta’ twissijalill-Gvern IngliΩ biex jer©a’ jqis id-deçiΩjonijiet li ˙a.

L-Ammiraljat ˙abbar g˙add ta’sensji u li se jie˙u passi kontra l-˙addiema li jistrajkjaw. Fil-meetingtat-22 ta’ Jannar, i l-G.W.U., l ikienet dejjem spalla ma’ spallamal-PL g˙all-©id tal-˙addiema,affrontaw l-intimidazzjonijiet. Matulil-meeting ta’ nhar is-6 ta’ April,Mintoff kiseb appo©© popolarig˙all-proposta g˙all-indipendenzau g˙all-˙elsien. Il-Gvern Laburistata ultimatum li jekk ma kienx sejsib sinjal ta’ kompromess, kien sejirreΩenja. Segwew g˙add ta’dimostrazzjonij iet b’turi ja ta’g˙adab kontra l-Gvern IngliΩ.

Fit-22 ta’ April Mintoff xolja l-Parlament. Dan se˙˙ primarjamentg˙ax sfaxxa l-pjan tal-Integration; l-IngliΩ riedu jag˙lqu t-Tarzna u jis-sensjaw il-˙addiema, bla impjiegalternattiv; il-Kummissarju de Graykien ˙ataf is-setg˙a fuq il-PulizijaMaltija u s-Segretarju IngliΩ g˙all-Kolonji ma kienx aççetta li jid-diskuti mal-Gvern Malti kostituz-zjoni g˙all-indipendenza. Il-Gvernatur avviçina lil Borg Olivierbiex jifforma gvern ©did ta’ mino-ranza, iΩda dan irrifjuta.

L-g˙ada l-˙addiema Maltin da˙lul-Belt biex jipprotestaw. Ta˙t il-pressjoni ta’ Laycock, il-pulizija ta’de Gray attakkat i l-˙addiema,b’mijiet jindarbu u jisfaw arrestati.Is-sensiela ta’ dimostrazzjonijietkompliet bil-G.W.U. issejja˙ meet-ing fil-Óamrun nhar il-25 ta’ April.L-attivisti tal-G.W.U. stinkawflimkien mal-partitarji Laburisti g˙al˙ajja a˙jar tal-˙addiema u g˙all-˙elsien, filwaqt li ssekondaw il-mozzjoni ta’ strajk ©enerali tat-Tnejn ta’ wara, it-28 ta’ April 1958.

Fost kull tfixkil mill-IngliΩi biex l-istrajk ifalli, twieled il- jum. Il-˙addiema segwew id-direttivi tal-G.W.U. u ma marrux g˙ax-xog˙ol.Sa min kmieni l-istrajk kiensuççess. Ûew© fatturi li ©ibdu l-

g˙adab tal-˙addiema li strajkjawkienu l-projbizzjoni mill-IngliΩi fuqil-G.W.U. li xxandar avviΩi dwar l-istrajk minn fuq ir-Rediffiusion fil-waqt li xxandar dak li kien fl-inter-ess tal-IngliΩi, u x-xufiera tat-trasport pubbliku ©ew intimidati u‘perswaΩi’ biex ja˙dmu, inkellatitte˙dilhom il-liçenzja.

Bosta toroq ©ew imblokkatib’barrikati u bit-tixrid taΩ-Ωjut biexixekklu t-traffiku tax-xarabanks, l-aktar fil-GΩira u fil-Marsa. Xi arblitar-Redifussion tqaççtu, bis-servizzji©i sospiΩ f’xi n˙awi. Il-BeltValletta seb˙et fi kwiet mhux tas-soltu, ˙wienet mag˙luqa, bistakkament kbir ta’ pulizija iΩdab’nuqqas ta’ dimostrazzjonijiet lidin id-darba ma kkonçentrawxf’folla wa˙da fil-Belt iΩda nfirxuf’lokalitaj iet diversi. L-inkwietfaqqa’ fl-in˙awi tal-Marsa u Ra˙alÌdid fejn se˙˙ew assedji s˙a˙ utaqbid bejn il-protestanti u l-pulizi-ja meg˙juna mill-commandosIngliΩi. Il-manifestanti ssawtu mill-pulizija ta’ de Gray, kburi li a©ixxab’lealtà u ta’ ‘serv tal-Kuruna’.B’ritaljazzjoni tal-©emg˙a, numruta’ vetturi IngliΩi u bosta g˙asesing˙ataw in-nar.

L-assedju tat-telg˙a ta’ Kordin jit-niΩΩel fl-istorja b˙ala l-ag˙ar taqbi-da bejn il-Maltin u l-pulizija. Id-dimostranti, madwar 700 b’kollox ufil-ma©©oranza Ωg˙aΩag˙ Laburisti,˙abtu jgaraw il-©ebel u jg˙ajru l-pulizija, li rrea©ixxiet bi tfig˙ ta’©ebel u b’çar©is vjolenti. InkwietiΩg˙ar infirex fil-Kottonera, f’ÓalTarxien u ÓaΩ-Ûabbar. Il-jum wasalfi tmiemu, iΩda l-˙akkiema IngliΩikomplew jimponu l-kmand perme-zz tal-qrati.

Mill-g˙ada tal-istrajk, l-IngliΩibdew jarrestaw lid-dimostranti.Mal-150 sfaw arrestati u mixlija bistorbju, vjolenza u theddid lill-˙addiema li xtaqu ja˙dmu. Il-ma©©oranza tal-etajiet ta’ dawkarrestati kienu ta˙t l-g˙oxrin sena.Fosthom niftakru lil Gerry Zammit,dakinhar Segretarju tat-Taqsima tal-Gvern tal-G.W.U., fundatur tal-G˙aqda Ûg˙aΩag˙ Laburisti, illumFÛL, u l-ewwel segretarju tal-g˙aqda. B˙al bosta uffiçjali o˙rajntal-G.W.U., intbag˙at 36 jum ˙absfuq akkuΩa ta’ intimidazzjoni.Ûag˙Ωug˙ ie˙or, ta’ 24 sena, lintbag˙at 14-il jum ˙abs kienPatrick Holland, membru tal-EΩekuttiv u ˙abrieki ferm fil-PL.Sfaw arrestati Ωew© ministri tal-Gvern Laburista ta’ bejn l-1955 u l-1958: Agatha Barbara u AlbertHyzler. L-akkuΩi kienu ta’ a©irintimidattiv u ksur tal-li©i industri-jali . Ìew miç˙uda l-l ibertàproviΩorja u ng˙ataw 32 jumpri©unerija.

Malta kellha ddum erba’ snin bil-Kostituzzjoni sospiΩa mill-GvernKolonjali, sal-elezzjoni tal-1962, likellha titniΩΩel fl-istorja b˙ala l-elezzjoni ta’ ‘Frar l-iswed’.

It-28 ta’ April hija ˙olqa f’katinaferm itwal ta’ ©rajjiet li wasslu l-poplu biex jissielet kontra l-˙akkiema, g˙all-indipendenza poli-tika u ekonomika u g˙all-ksib tal-˙elsien.

L-istorja kollha tal-istrajk u l-irvel-lijiet tat-28 ta’ April 1958, ritrattiuniçi ta’ dakinhar, id-dokumentikollha tal-Interdett jinsabu ppubb-likati fil-ktieb IΩ-Ûg˙aΩag˙ fil-PartitLaburista, riçerka u kitba ta’ RenèMonseigneur, pubblikazzjoni SKS.

Gerry Zammit meta ˙are© mill-˙abs

Id-dimostranti jag˙tu n-nar u jaqilbu vettura tal-awtoritajiet IngliΩi

Id-dimostranti ˙ar©u bi ˙©arhom minkejja t-theddid tal-IngliΩi

09Kun Af 04.05.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Il-KONFLITT FIL-GÛEJJER MALVINASIl-GΩejjer Malvinas, mag˙rufin ukoll b˙ala l-GΩejjer Falklands, jinsabu 400 mil’il barra mill-Ar©entina, fil-ba˙ar Atlantiku. Fost il-200 gΩira, miΩ-Ωg˙ar, tnejnbiss huma abitabbli. Il-popolazzjoni fuq dawn iΩ-Ωew© gΩejjer ma taqbiΩx l-2,000 ru˙. Min˙abba li l-gΩejjer huma viçin il-kontinent Antartiku, il-klima hijakies˙a s-sena kollha. L-abitanti ta’ dawn il-gΩejjer iΩolati, kellhom i˙abbtuwiççhom ma’ invaΩjoni u gwerra bejn il-©unta armata Ar©entina u forza militariIngliΩa.

Qabel l-1816 dawn il-gΩejjerkienu g˙eri u abbandunati.Meta l-Ar©entina ˙adet l-indipendenza minn Spanja fl-1816, kienet talbet biex il-GΩejjer Malvinas ikunu partimit-territorju tag˙ha. Wara likienu spiççaw il-konflitti bejnFranΩa u bliet Ewropej bejn l-1799 u l-1815, il-Brittanjakienet determinata li ter©a’tie˙u lura l-imperu tag˙˙a,fosthom il-GΩejjer Falklands,wara li kienu ©ew okkupatimill-Ar©entini. Fl-1833, il-forzanavali IngliΩa qabdet u keççi-et lill-Ar©entini mill-Falklands.Min˙abba dan l-att ta’aggressjoni l-Ar©entini baqg˙udejjem irrabjati u ˙alfu li xidarba riedu jpattuha lura lill-IngliΩi, j i©ifieri j ie˙du l-Malvinas. Skont il-li©ijiet internazzjonali

l-©unta Ar©entina ma kellhiexdritt tinvadi dawn il-gΩejjarmeta tqis li l-abitanti humadixxendenti SkoççiΩi u ilhomjg˙ixu hemm mill-1833, irab-bu n-nag˙a©. L-Ar©entina˙asbet li jekk jer©g˙u jokku-paw din l-art, l-Ingilterra makellhiex sa˙˙a biΩΩejjed litirba˙ lura dawn il-gΩejjermin˙abba d-distanza kbira liteΩisti bejn l-Ingilterra u l-Falklands. Óasbet ukoll lig˙all-ftit abitanti li jg˙ixu fuqdik l-art u g˙all-ftit sorsi lig˙andhom dawn il-gΩejjer, l-IngliΩi m’g˙adhomx iktarinteressati.

Il-bidu ta’ gwerra

Mhux l-ewwel darba li kienujsiru xi ta˙ditiet bejn l-Ar©enti-na u l-Ingilterra biex xi darbadawn il-gΩejjer jaqg˙u f’idejnl-Ar©entini. Il-©unta militarital-Ìeneral Galtieri ma riditxtitlef ˙in u qabdet u invadiet

il-gΩejjer qabel ma l-Ingilterratiççelebra l-150 anniversarjutas-saltna ta’ dawn il-gΩejjer.Min˙abba r-relazzjonijiettajbin li kien hemm bejn l-Istati Uniti ta’ Ronald Reaganu l-Ar©entina, l-Ar©entini˙asbu li f’kaΩ ta’ gwerra l-Amerikani se jg˙inuhom jekk

ikunu minn ta˙t. Ming˙ajrebda ra©uni, fil-25 ta’ Marzu1982, il-©unta militari Ar©enti-na keççiet ’il g˙oxrin royalmarine biex tokkupa l-gzirata’ South Georgia. Fit-2 ta’April numru ta’ truppiAr©entini invadew PortStanley, il-belt kapitali tal-Falklands. Kien Ωball ikrahg˙all-Ar©entina. Il-GvernIngliΩ immexxi min MargarateThatcher, b’dan l-a©ir gravi,˙ejja task force biex tmurminnufih u tirba˙ lura l-gΩejjerFalklands. Sfida kbira g˙all-armata IngliΩa g˙ax riedet tor-ganizza u tipprepara kolloxmalajr biex tba˙˙ar vja©© ta’8,250 mil. Ûew© vapuri tal-passiggieri: il-Canberra u QEII, ©ew issekwestrati urran©ati biex jakkomodaw ujwasslu 2,400 suldat armat sasnienhom g˙all-©lied. L-IstatiUniti ppruvat tberred din il-gwerra b’mod diplomatiku,imma kien tard wisq.

L-assalt

It-task force IngliΩa waslet fl-1ta’ Mejju u mill-ewwel ˙adetlura l-gΩira ta’ South Georgia.Imbag˙ad ˙ejjiet g˙all-aktarbiçça xog˙ol diffiçili: litavvanza lejn il-kapitali PortStanley. Fit-2 ta’ Mejju l-cruis-er Ar©entin Ìeneral Belgrano©ie attakkat u mg˙arraqf’ba˙ar imqalleb u kiesa˙ mis-sottomarin nukleari IngliΩHMS Conqueror. 700 ba˙ri©ew salvati minn fuq il-lifecrafts. L-IngliΩi g˙aΩlu li jav-vanzaw mid-da˙la fil-ba˙arSan Carlos li ti©i x-xaqliba l-o˙ra tal-gΩira ta’ Port Stanleybejn iΩ-Ωew© gΩejjer.

L-iΩbark beda fil-21 ta’ Mejjumill-Parachute Regiment u r-Royal Marine Commados. L-attakki min-na˙a tal-armataAr©entina kienu foqra u ftitoffrew reΩistenza. Dan g˙aliexil-biçça l-kbira tas-suldatikienu Ωg˙aΩag˙ maqbuda bil-lieva, ming˙ajr esperjenza ta’xejn u b’moral baxx. Però,b˙ala attakki mill-ajru, il-forza

Ar©entina g˙all-ewwel kieneta˙jar minn dik IngliΩa metatqis li l-baΩi tal-ajru Ar©entinakienet 400 mil ’il bog˙od.

In-Navy IngliΩa tilfet bostabastimenti: l-HMS Andent, l-HMS Antelope, l-HMSCoventry, id-destroyer l-HMSSheffield, u l-bastimentmerkantili l-MV AtlanticConveyor li kien mg˙obbi bil-˙elikopters. Ìew ibbumbard-jati u ntlaqtu wkoll bastimentiawΩiljarji o˙ra u sofrew ˙afna˙sarat b’numru konsiderevolita’ mwiet, fosthom SirGalahad u Sir Tristram. Il-©lied, kemm mill-ajru kif ukollmill-art, dam sejjer tliet©img˙at, sakemm l-Ar©entinaçediet fl-14 ta’ Ìunju 1982. Il-konflitt dam 74 ©urnata. L-IngliΩi tilfu 258 ru˙, fosthomil-Kurunell H. Jones tal-Parachute Re©iment, u 777kienu korruti; 16-il ajruplan(mhux uffiçjali). Fost il-mejtinkien hemm ˙amsa çivili. L-Ar©entini tilfu 649 ru˙. 368minnhom kienu fuq il-cruiserAr©entin il-General Belgranometa g˙erqet, u 1,068 korruti.12,278 inqabdu pru©unieri.Ma’ dawn l-Ar©entina tilfetsottomarin, light cruiser u 75ajruplan. Kien hemm xnig˙atli xi pru©unieri kienu ©ewittrattati ˙aΩin mill-IngliΩi.

Konsegwenzi

Meta l-Ar©entini çedew, il-President dittatur LeopoldoGaltieri rriΩenja u ˙afna mill-uffiçjali tal-©unta ©ewmitfug˙in il-˙abs g˙al Ωmientwil. Margaret Tatcher (likienet qed titlef il-popolarità)˙ar©et rebbie˙a. Bis-sa˙˙a ta’hekk bdiet it-triq g˙ad-demokrazjia. Fl-1992 iΩ-Ωew©pajjiΩi ©eddew ir-relazzjonijietdiplomatiçi bejniethom. L-Ingilterra nefqet mas-600miljun lira sterlina biexre©g˙et irran©at il-baΩi tal-ajruf’Port Stanley. Illum tirrennjal-paçi u ˙afna ˙addiemaAr©entini fl-industria taΩ-Ωejtja˙dmu fuq dawn il-gΩejjer.

HMS Sheffield tie˙u n-nar

Iktar minn 12,000 suldat Ar©entin içedu l-armi

10 Opinjoni04.05.2014

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Jekk dejjem m’iniex sej jerΩball, kien jixxandar kull nharta’ Óamis, l-introduzzjonitieg˙u kienet taffaxxinani, aer-ial shots bil-˙elikopter tal-Port il-Kbir, it-Tarzna fgatabix-xog˙ol; imbag˙ad jid˙olJoe Dimech fil-programm.Na˙seb di©à gerfixtilkhom il-garigori ming˙ajr g˙adna lan-qas bdejna. Mela ˙afna ilu l-©urnalist veteran Joe Dimechkien jippreΩenta programm ta’attwalità fuq TVM (li dak iΩ-Ωmien kien jismu XandirMalta), Malta u Lil HinnMinnha, minkejja li ma kontxnifhem x’kien ikun g˙addejmin˙abba l-età tenera li kelli,xorta kont nie˙u gost narah.

Fuq TVM ukoll jintwera pro-gramm ie˙or bl-istess isemMalta u Lil Hinn Minnha. Il-kontenut huwa kompletamentdifferenti minn ta’ dari; fihdan ting˙ata ˙arsa dwar l-agrikoltura, is-sajd, in-natura,u dak kollu konness ma’ gΩir-itna. B˙alma ji©ri f’˙afna pro-grammi o˙ra jinkludi t-tisjir; ul-preΩentatur Pawlu Mintoff,qisu qatt ma daq xejn, jibdajiekol waqt li jkun g˙aduja˙raq. Mill-bqija programmdivertenti li tie˙u gost tarahming˙ajr ma tiddejjaq.

Heidi

Meta konna Ωg˙ar konnanarawha ti©ri fil-kampanja, fil-muntanji u l-widien u taqbeΩu tog˙la fi l-f juri. Na˙sebindunajtu li qieg˙ed ng˙idg˙all-kartun ta’ Heidi! Melafuq TVM g˙addej reklam ta’

programm ©did, il-preΩenta-triçi tidher f’nofs g˙alqa mim-lija ©ar©ir u lellux isfar, din ftitilu semmejnieha u g˙edna li l-aktar preΩentatriçi kies˙a hi litidher fuq it-TiVi. La jibda l-programm tag˙ha ner©g˙unikkummentaw dwaru unaraw f’ l iema temperaturajinsab; jekk hux polari jewMediterranju.

Il-logo tal-Apple

Xi kultant nieqaf u na˙sebg˙ax mhux dejjem nifhemsew. Mela fuq TVM2 jintweraprogramm li jismu Tuffi˙atMigduma; meta nzertajtu kellinoqg˙od narah biex tal-anqasinkun naf g˙alfejn tawh dak l-isem. JippreΩentah JohnDemanuele: dan ilu fix-xandirlokali u fuq stazzjonijiet differ-

enti minn qabel ma sirnaRepubblika! Jien m’g˙andixejn kontrih u n˙oss li huwapreΩentatur li kapaçi j ip-preΩenta diversi programmib’su©©etti differenti.

Mela dan Tuffi˙at Migdumajittratta s-su©©ett tal-kotba.Demanuele jintervista awturita’ kotba u dawn er˙ilhom jir-rakkuntaw, apparti ˙ajjithom,il-kotba li jkunu ˙arbxu. Is-su©©ett dwar il-kotba g˙andujkunu interessanti u nixtieq lissir verΩjoni tieg˙u mmirathalejn it-tfal. Avolja g˙adni manistax nifhem x’g˙andhomx’jaqsmu t-tuffie˙ migdumamal-kotba, imma nsomma!

Inbid biss

Programmi tat-tisjir tista’ tg˙idli jo˙or©u minn widnejna, fuq

kull stazzjon u kwaΩi f’kull˙in, tqalleb fi x’˙in tqalleb,˙lief ikel ma narawx. Imma l-One g˙andhom programm lijitkellem biss fuq l-inbid. Is-su©©ett huwa wie˙ed interes-santi g˙ax fih nistg˙u narawdiversi faΩijiet kif issir din ix-xarba daqstant popolari. Il-preΩentatur, Josef Bonello,mhux xi wie˙ed li jtajjar in-nar u f’˙afna waqtiet te˙illuwkoll, minkejja li j idher lidilettant sew tal-inbid.

Jekk dan il-programm jista’jtejjeb kemxejn il-produzzjoni,kapaçi jkun aktar interessantiu mexxej. Nissu©©erixxi wkollli Bonello jpo©©i ftit fuq iç-charge qabel jibda jippreΩen-ta.

Ser nieqaf hawn illum.Inkomplu bil-kitbiet tag˙na l-Óadd li ©ej. Il-©urnata t-tajba.

ÓUdNI BIL-ÓLEwwA!Ilu sentejn! Ìara fl-4 ta’ Mejjutas-sena 2012. Mat-3.00pmbumm! Mela ˙in is-Sieg˙a tal-Óniena. Is-sieg˙a li nitolbuminn qalbna l-Kurunella tal-Óniena Divina g˙ad-dinjakollha. Il-jum kien il-Ìimg˙a!

Mat-tokki tat-3.00pm, is-sieg˙a li Ìesù miet, Ωviluppaliw©ig˙ kbir! Ósibtha kienet ir-roly-poly li kont g˙adni kifkilt . “Dan mhux ˙ruq ta’stonku!” irra©unajt. Imma le!Xammejt ˙aΩin. Ma kienx l-u©ig˙ ta’ ˙ruq ta’ stonku.G˙ax ˙ruq ta’ stonku maj©ag˙lekx teg˙req. Lanqas lijag˙millek u©ig˙ kbir ma’dirg˙ajk it-tnejn. U wisq inqasli jo˙loq fik tqallig˙ li tkuntrid tirremetti l- istonkutieg˙ek! Dak l-u©ig˙ kien xi˙a©a o˙ra. Xi ˙a©a li ankellum, minkejja t-trattamentbrillanti li g˙adni nirçievi mit-tobba g˙orrief tag˙na, mag˙andix il-kura©© inlissen il-kelma. Imma se jkolli nlissin-ha g˙aliex g˙addejt minnu:attakk tal-qalb!

IΩda kull deni ˙udu b’©id! Il-Mulej b’dan l-attakk tal-qalbfeta˙li orizzonti kbar f’˙ajti.Katina ta’ ©rajjiet, wa˙da waral-o˙ra, se˙˙ew u g˙adhomise˙˙u minn dakinnhar ’ lhawn. U l-˙ajta tad-deheb linsib minsu©a f’dawn il-©rajjietmhija xejn g˙ajr l-interventqaddis tal-Mulej li ‘fdieli ˙ajtimill-˙ofra tal-qerda’! Nistaqsi:l-g˙aliex? It-twe©iba g˙adhaqieg˙da tissawwar f’˙ajti. Li

naf hu li hija twe©iba sabi˙a.U tant kemm hi sabi˙a li partiminnha, kull nhar ta’ Óadd,qieg˙da ti©i mxandra f’dan il-©urnal li g˙alija, b˙al kull©urnal ie˙or li l-Mulej jip-peremettili li nikteb fih, huwata’ ©ie˙ kbir g˙alija li qieg˙edf’wa˙da mill-pa©ni tieg˙u!

G˙ax f’kull artiklu ta’ kullnhar ta’ Óadd li l-Img˙allemjag˙tini biex ninvesti f’dan l-ispazju prezzjuΩ g˙ax fihhemm intom, g˙eΩieΩ qarrejja,intom li kull wie˙ed u wa˙daminnkom hu u hi unika, jienanilma˙ potenzjal fikom ilkom!Il-potenzjal li intom, bil-˙ajjasempliçi tag˙kom, hi x’inhi,hemm ma˙Ωuna fikom il-qawwa li tbiddlu s-soçjetà ud-dinja tag˙na f’wa˙da ta’m˙abba u ˙niena! Issa, jiena umma˙ma˙ fuq x’se nikteb fit-tieni anniversarju minn mindu˙ajti ©iet me˙lusa minn ˙alq

il-mewt, jitfaççça quddiemi l-infermier li g˙eni bis-s˙i˙ fis-sala tal-operazzjoni!

X’laqag˙tni fih dan l-infermi-er f ’dik l-istorja li mhu senne˙˙i qatt minn mo˙˙i? Il-˙lewwa li biha ©ab ru˙umieg˙i! F’dak il-waqt jien kelliw©ig˙ tassew kbir! Min bataattakk tal-qalb b˙alma batejtujien jaf eΩatt x’jiena ng˙id!Imma dan l-infermier, bi˙lewwa u dedikazzjoni tal-g˙a©eb li g˙andu, qalli :“TibΩax Father! Issa ˙anag˙tuk naqra morfina ˙at˙ossok a˙jar.” Dan hu l-kliemli bqajt niftakar. Naf Ωgur liqalli ˙afna aktar minn hekk.Imma li baqg˙et imwa˙˙lama’ qalbi kienet il-˙lewwakbira li wera mieg˙i! Kemm˙abbibni mal-operazzjoni likont se ng˙addi minnha!

Bi kliemu kkalmani!Tefag˙ni f’paçi liema b˙alha.

Ma rajt xejn iΩjed g˙aliexf’qalbi l-fejqan beda die˙elbil-gelgul. Kliemu niΩil l ig˙asel! Xi ©miel! F’le˙nu˙assejt lil Ìesù stess ikellimni!Ifarra©ni! Iqawwili qalbi!Jimlieni bi tjubitu! G˙alhekkkull darba li niltaqa’ mieg˙ung˙idlu: “Grazzi” minn qalbi,”u nag˙faslu jdejh! Jixraqlu! Bikliemu fejjaqni!

Il-˙lewwa li wera mieg˙idan l-infermier f’jum it-tienitwelid ta’ ˙ajti tfakkarni bil-bosta dak li jg˙allem PapaFran©isku fuq din il-virtù tantimportanti. “Meta Alla jiltaqa’mag˙na jg˙idlina Ωew© affari-jiet. L-ewwel ˙a©a li jg˙idilnahi: ˙a jkollkom it-tama… It-tieni ˙a©a li jg˙idilna hi:tibΩg˙ux mill-˙lewwa… Is-sempliçità ta’ Alla tg˙idlek:imxi ’ l quddiem, j ienamissierek li nΩieg˙el bik… Tul˙ajti b˙ala saçerdot, waqt likont immur minn parroççag˙all-o˙ra, dejjem ippruvajtng˙addi din il-˙lewwa, l-aktarmat-tfal u x-xju˙. Tag˙millitajjeb u tg˙inni niftakar fil-˙lewwa ta’ Alla lejna”.

U mela ˙allik mill-g˙ajjat,mid-dag˙a, mit-theddid, mill-©lied u l-vjolenza. Naddafilsienek minn kliem li jwe©©a’u jisfida! Ikkore©i bil-˙lewwa!U jien li niΩbalja, to˙odnix bil-˙awda! G˙ax iktar titlifni! Le!Kun g˙aqli u g˙aqlija! Ag˙melb˙all-infermier, li kien wie˙edmill-an©li li salvawli ˙ajti sen-tejn ilu: ˙udni bil-˙lewwa!

TiVi AwArds

11Opinjoni 04.05.2014

Josef Azzopardi

Viçi Segretarju FÛL u

Viçi Sindku tal-Marsa

Wara sena mir-reb˙a storikatal-Partit Laburista fl-elezzjoniÌenerali tad-9 ta’ Marzu 2013,l-elettorat Malti jinsab riesaqlejn elezzjoni o˙ra: dik tal-Parlament Ewropew. Il-PartitLaburista fil-Gvern, jew a˙jaril-Gvern Malti, mal-©uramentmill-ewwel beda ja˙dem biexibiddel g˙all-a˙jar lil Malta lisab. Illum, erbatax-il xaharwara, b’wiççna minn quddiemqed ng˙ixu f’paj j iΩ a˙jarf’diversi oqsma.

Din hi elezzjoni differenti;elezzjoni fejn l-elettoratg˙andu r-responsabbiltà lijag˙Ωel lil dawk il-kandidati lijistg˙u jag˙mlu ©id lil Malta fl-isfera Ewropea. Kandidati li,diment li jkunu eletti, iriduja˙dmu bla nifs biex jidde-fendu l-vuçi çkejkna ta’ Maltafost il-©ganti tal-Ewropa. Vuçili trid tkun imwa˙˙da umag˙quda fil-˙sieb, g˙aliexmeta tkun wa˙da, tista’ bisstkun b’sa˙˙itha. Fil-Parlamenttal-Ewropa, Malta hija rrap-preΩentata minn sitt si©©ijiet liminn Mejju li ©ej jiffurmawparti minn parlament ta’ 751membru.

Charge the Vote

Il-Kampanja tal-ForumÛg˙aΩag˙ Laburisti g˙all-elez-zjoni tal-24 ta’ Mejju 2014 ©ietimnedija bit-tema ‘Charge theVote’. Tema li qed t˙e©©e©lill-elettorat jo˙ro© bi ˙©aru ujivvota g˙all-kandidati kollhatal-Partit Laburista. Kampanjali hija ma˙duma miΩ-Ωg˙aΩag˙u mmirata lejn iΩ-Ωg˙aΩag˙.Kampanja li titwa˙˙ad ma’ diktal-Partit Laburista u minkejjali hija differenti hija fl-istess˙in kumplimentari.

G˙al darba o˙ra l-PartitLaburista qed jafda liΩ-Ωg˙aΩag˙ biex mill-©did ikunuprotagonisti waqt din il-kam-panja u jmexxu l-proposti u l-ideat taΩ-Ωg˙aΩag˙. IΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-Partit Laburistamhux qeg˙din hemm biexiΩejnu l-palk u l-billboardsbiss, iΩda l-˙idma tal-ForumÛg˙aΩag˙ Laburisti tmur aktarminn hekk.

Fil-fatt, huma Ω-Ωg˙aΩag˙stess li qed imorru jduru d-djar tal-ibliet u l-ir˙ula f’Maltau G˙awdex, iwasslu l-messa©©tal-Partit Laburista. Huma Ω-Ωg˙aΩag˙ li tarahom regolaride˙lin fiç-Çentru NazzjonaliLaburista qisha t-t ieni dartag˙hom, u g˙addejj inb’ener©ija f’˙idma g˙all-©idtal-Partit Laburista, g˙all-©idta’ Malta biex ji twassal i l-messa©© biex l-elettoratjag˙mel g˙aΩla tajba u din l-g˙aΩla twassal biex ikollnamembri parlamentari eletti lijag˙mlu ©ie˙ li l Malta fi l-Parlament Ewropew.

Vot ta’ fiduçja

L-ener©ija poΩittiva li biha qedja˙dem il-Gvern Malti hija xi˙a©a li wie˙ed ma jistax majinnotax. Hija ener©ija li qedi©©ib bidla f’pajjiΩna.

Bidla li fi ftit Ωmien wassletbiex jor˙su l-kontijiet tad-dawlu l-ilma u b’hekk iggwadan-jaw il-familji Maltin. Dan iwas-sal biex il-poplu jkollu aktarflus fil-but. L-iskema ta’ child-care centres b’xejn Ωgur li se

jkollha impatt dirett fuq il-familji. Din l-iskema se tg˙inbiex ikollna aktar nies lijo˙or©u ja˙dmu. Dawn l-inçentivi favur il-familji qedjg˙inu b’mod indirett biex tik-ber l-ekonomija tal-pajjiΩ.

Il-Partit Laburista minn dej-jem kien il-paladin tal-inkluΩjoni soçjali u matul is-snin l-img˙oddija ˙adem biexf’Malta jibdel l-mentalità kon-servattiva. Kien fuq quddiemnett fil-©lieda biex il-marajkollha d-dritt tal-vot; kienewlieni biex jo˙ro© mill-mo˙biet lill-persuni b’diΩab-biltà; kien hemm biex ida˙˙alil-li©i tad-divorzju minkejja likien fl-oppoΩizzjoni; u fil-ftitΩmien li ilu fil-Gvern sa˙˙a˙il-fehma tieg˙u u rrikonoxxapersuni transesswali bis-sessil-©did tag˙hom g˙all-finijietkollha tal-li©i. G˙adda wkollil-li©i mill-Parlament biex per-suni LGBT jkunu jistg˙ujg˙ixu f’unjoni çivili, u jkunuwkoll jistg˙u japplikaw biexjadottaw it-tfal. Kollox juri li l-Partit Laburista mhux biss jem-men fil-valuri umani uEwropej, iΩda jda˙˙alhom fil-li©i Maltija, mhux b’konven-jenza iΩda b’konvinzjoni.

Gvern li jemmen fid-

demokrazija vera li ˙adembiex, ming˙ajr antagoniΩmu ubi ftehim mal-Kurja, it-tribunaltal-Knisja ma jibqax superjurifuq il-Qorti Çivili f’kaΩijietdwar nullità taΩ-Ωwie©. Gvernli qed jippjana biex jidda˙˙als-su©©ett tal-Etika fl-iskejjeltag˙na. B˙alissa numru ta’g˙alliema qed jing˙ataw it-ta˙ri©, b’fondi ma˙ru©a mill-Gvern, fl-Università ta’ Maltabiex mis-sena d-die˙la jid˙oldan is-su©©ett g˙al dawk l-istudenti li ma jitg˙allmuxReli©jon.

Dan huwa Gvern li bil-fattij˙addan il-valuri Ewropej.Gvern li j isma’ u ja˙demg˙all-©id tal-familji tag˙na.Gvern li da˙˙al miΩuri l ikonna ilna snin twal nisten-new li jid˙lu b˙all-WhistleBlower’s Act. Gvern li ne˙˙al-preskrizzjoni g˙all-politiçifuq reati ta’ korruzzjoni.Wettaq il-weg˙da li jag˙ti lural-flus tar-re©istrazzjoni tal-karozzi li ji©u minn barra l-pajjiΩ.

Sa˙˙a˙ l-istipendji minflokne˙˙iehom kif kien ibeΩΩa’ l-Partit Nazzjonalista. Gvern liqed joffri privat b’xejn g˙aldawk li ma jg˙addux mill-eΩamijiet tal-Matrikola.

Erbg˙in elf student iggwadan-jaw mill-iskema tal-Gvern lijag˙ti l-Microsoft Officeb’xejn.

Óadem sa mill-ewwel xhurbiex jissielet kontra dawk il-pajjiΩi li qed jonqsu mill-obbli-gi tag˙hom biex i˙arsu l-vul-nerabbiltà tar-refu©jati. Kieniebes fil-konfront ta’ dawk lij i t traffikaw lir-refu©jati ujag˙mlu qlig˙ minn fuqhom.Semma’ le˙nu fi sferaEwropea u anke internazzjon-ali biex juri r-realtà tal-immi-grazzjoni irregolari.

Nivvotaw bi ˙©arna

Dawn il-miΩuri kollha dda˙˙lufi Ωmien sena. Gvern litabil˙aqq jist˙oqqlu vot ta’fiduçja. Ûgur li Gvern b˙aldan jag˙milna denji li a˙naMaltin u taj jeb li a˙na man˙allu ’ l ˙add jostakola l-˙idma tieg˙u.

G˙alhekk a˙na, iç-çittadiniMaltin, irridu no˙or©u bi˙©arna biex nivvotaw unag˙Ωlu l-kandidati Laburistisabiex inserr˙u mo˙˙na li majkollniex ostakli min-Nazzjonalisti, li dawn ming˙ajrmist˙ija ta’ xejn imorrujxewxu kontra l-interess Malti,u j˙amm©u lil pajjiΩna qud-diem il-kompetituri tag˙na.

No˙or©u nivvotaw sabiexMalta tibqa’ miexja fuq il-prinçipji Ewropej udemokratiçi. Il-Partit Laburista,li bl-ener©ija poΩittiva tieg˙uqed ja˙dem biex ikompli j©iblil Malta a˙jar milli ˙allewhan-Nazzjonalisti , g˙andujing˙ata l-mandat b’ma©©oran-za ta’ voti, kemm b˙ala vot ta’fiduçja u kemm g˙ax vera-ment nemmnu li g˙andna l-a˙jar kandidati.

Lejn eLezzjOnI OÓRA

FORU

M Û

GÓ

AÛAG

Ó L

ABU

RIST

I

)07=))#%#7=$7.0/7!'#+!#7+"7#!&+=)=%5"*'+'/0.0'=+71')"'+%77'+7*,1/7

=.."'+=7'))7=)77:97 9:777 9:7:77 0#+"#./*!/0#"1*0

"!!$!$!

,#.0'=+)7.=%.**#7767=&#/'=+7=)'!5799:

.=(#!07,.08++!#"7 570&#71.=,#+7+'=+71.=,#+7=!')71+"7

=8++!'+%7.0#7;>771+"/ 7;>70'=+)71+"/

$$%%##$$#$$# #$ $ $$# #$##$$# $ #+"#.7"=!1*#+0/7*57 #7.#-1#/0#"7 57#*')7=+70&#7#*')7"".#//7 #)=37=.7!=))#!0#"$.=*70&#71.!&/'+%7<#,.0*#+07070&#77"*'+'/0.0'2#71')"'+%7070&#7"".#// #)=37$.=*7=+"570=7.'"57$.=*7:&./70=79&./7+"7$.=*7&./70=7&./

#+"#./7/&=1)"7 #7,)!#"7'+70&#7,.#"".#//#"7#+2#)=,#7+"7"#,=/'0#"7'+70&#7,,.=,.'0#0#+"#.7 =47070&#77"*'+'/0.0'=+71')"'+%7070&#7"".#//7 #)=37 57+=7)0#.70&+#"+#/"570&7579707&./

&#7.'+!',)7=$70&#7)07=))#%#7=$7.0/7!'#+!#7+"7#!&+=)=%5+=0'8#/70&07=$$#./7$.=*7'+0#.#/0#"7,.0'#/73'))7 #7.#!#'2#"7$=.

12 Opinjoni04.05.2014

Ivan Grixti

Kandidat g˙all-Parlament

Ewropew

Miriam Dalli

Kandidata g˙all-Parlament

Ewropew

Fost l-anniversarji importantili pajjiΩna qed ifakkar din is-sena kien hemm dak tal -Óelsien. B’o©©ettività s˙i˙arr idu ng˙idu l i kieku ma˙adniex l-Indipendenza fl-1964, kieku ma kienx ikunpossibbl i l i paj j iΩnajakkwista ˙elsien s˙i˙ f l -1979 ta˙t it-tmexxija tal-PrimMinistru Dom Mintoff. Bl-ener©i ja poΩi t t iva l i qedi˙addan il-Gvern Laburistaser ji©i ççelebrat ukoll il-50sena mil l -kisba tal -Indipendenza aktar tard dinis-sena.

L-iΩvilupp tal-professjoni

Xtaqt f’dan l-artiklu ner˙i ftitl -aspett i pol i tç i l i humamarbuta ma’ dawn iΩ-Ωew©©rajjiet importanti fl-istorjata’ ©ensna u niffoka ftit fuql- iΩvi lupp tal -profess jonit ieg˙i ta l -accountancy l ikienet affettwata mhux bi ftitminn dawn il-©rajjiet.

Min˙abba li konna kolonjaIngl iΩa g˙al madwar 180sena, il-mudell tal-account-ing li n˙addnu huwa dak liwritna jew a˙jar li importaj-na mill-istess gvern kolonjali.Apparti li importajna mudellli ma japplikax mal-kulturatag˙na, huwa fatt interessan-t i l i l - imperjal iΩmu IngliΩkellu influwenza sa˙ansitrafuq l-accountancy. Tant huhekk li t-titlu ta’ charteredaccountant kien protet t

g˙all-a˙˙ar, fis-sens li qattma tbieg˙ed mix-xtut IngliΩibiex ji©i integrat fil-kolonjiIngl iΩ i . Infat t i , ç i t tadiniMaltin li riedu jsiru charteredaccountants ma kellhomxtriq o˙ra ˙lief li jmorru l-Ingilterra u jistudjaw hemm.Ekskolonji IngliΩi b˙al Maltasetg˙u jkollhom l-g˙aqdatag˙hom u juΩaw it-titlu ta’chartered accountant wara lijkunu ˙adu l-Indipendenza.

Tajjeb li wie˙ed isemmi lifl-1942 kien twaqqaf il-MaltaInst i tute of Accountants ,imma min˙abba dak li sem-mejt fil-paragrafu preçedentil -membri kienu dawk l ikkwalifkaw mill-Ingilterra.Bit-twaqqif tal-Income TaxAct ta l -1948 ( ta˙t GvernLaburista) beda jin˙ass il-bΩonn li jkun hemm g˙aqdata’ accountants li jkun jap-partieni aktar lil art twelidna.

Hekk li fl-1954 twaqqfet il-Malta Corporat ion ofAccountants ta˙t it-tmexxijata’ John Falzon. Il-politika ta’ifred u saltan kienet qed tin-f i l t ra anke l -qasam tal -accountancy! Ma nistax mansemmix li dawn il-mumentikienu wkoll riflessjoni tal-©l ieda g˙all- integration likien tant determinat fuqha l-mibki iΩda qatt minsi l-PeritDuminku Mintoff. Na˙seb likieku rnexxielu, Malta kienettkun l-ewwel pajjiΩ fl-ImperuIngl iΩ l i t israq i t - t i t lu ta ’chartered accountant!

L-ewwel le©iΩlazzjoni

Fl-1962 fe©©et l -ewwelle©iΩlazzjoni li tirregola l-kumpanj i kummerçjal if’pajjiΩna. Klawsola impor-tanti f’dik il-li©i kienet li l-konti j iet iridu jkunu veri-fikati minn awditur kwali-fikat u rikonoxxut mill-Istat.Sintendi, fil-proçess li din il-li©i tg˙addi mill-ParlamentMalti, iΩ-Ωew© g˙aqdiet kell-hom imsarinhom f’saqajhommin minnhom kien sa jkunrikonoxxut b˙ala awditur.G˙alkemm it - tnejn ©ewrikonoxxuti , ma kienxjag˙mel sens li jkollok mem-bri ta ’ Ωew© g˙aqdietjikkompetu g˙al ftit klijenti.Imma huwa interessanti li Ω-Ωew© g˙aqdiet ing˙aqdutmien xhur wara l-kisba tal-Indipendenza!

Professjoni rregolata

FiΩ-Ωmien li qed nirreferug˙alih l-accountancy kieng˙adu trat tat biss b˙alakwali f ika profess jonal i .Kemm f’Malta u kemm fl-Ingilterra kien prattikamentl-istess Ωmien li ng˙ata l-ista-tus ta’ materja li ti©i studjatafl-università. Tant hu hekkli kien proprju fl-1979, mill-©did ta˙t Gvern Laburista, limhux biss ©iet regolata l-profess joni permezz tal -Accountancy Profession Act,imma li ©ie marbut li biex

tie˙u l-warrant ta’ cerifiedpublic accountant trid tkuntemmejt b’suççess il-kors tal-Baçellerat fl-università.

Dan hu l-istess kors li jieng˙amilt bejn l-1986 u l-1991.Illum inkitbet faççata ©didafl-istorja tad-Dipartiment tal-Accountancy f i ˙dan l -Univers i tà ta ’ Malta. Dang˙aliex bil-kisba tad-Dottoratf l -Accountancy mil l -Università ta’ Southampton,issa, l-istudenti tieg˙i, mhuxbiss ser ikunu ndukrati bit-tag˙lim tal-kotba, imma sankun wkoll qed naqsammag˙hom ir-riçerka li jieninkun g˙addej biha.

G˙alhekk, 35 sena wara,mhux biss qed j in˙oloqgrupp ta’ nies akkademiçi fl-accountancy, li huma wkollg˙andhom Dottorat f’dan il-qasam, imma l i mil l -©didta˙t Gvern Laburis ta bl-ener©i ja poΩi t t iva t ieg˙ure©a’ estenda l -boroΩ ta ’studju fil-livell ta’ Masters uDottorat g˙all- im˙u˙ taΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na.

L-importanti hu li nirsistudej jem u kul l imkien biexdawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ l i j id-deçiedu l i j imir˙u barrajirnexxielna nattiraw investi-ment ©did lejn pajjiΩna fejnhuma jkunu jistg˙u jirritor-naw lura biex bi l -˙i l iet©odda tag˙homikunu jistg˙u jg˙inu fit-tkab-bir ekonomiku ©did ta ’pajjiΩna.

35 sEna ilu

G˙addew g˙axar snin mid-d˙ul ta’ Malta f l-UnjoniEwropea u l-a˙˙ar snin urewli tkun Ewropew mhux bil-bandiera jew l-istilel, iΩdab’dak li t˙oss – dak li tem-men fih, dak li ta˙dem fuquu dak li finalment twettaq.

Nemmen li l-Gvern preçe-denti kien wisq iddominatminn kumpless ta’ inferjoritàfl-Unjoni Ewropea. L-impor-tanti g˙alih kien il-preΩenzatieg˙u fil-kamra, madwar il-mejda. Jien nemmen f’atti-tudni differenti. Attitudni fejnmhux dejjem tg˙id iva g˙alkollox; attitudni fejn naraw l-affarijiet mil-lenti tag˙na umhux sempliçiment jekktg˙id xi ˙a©a l-UnjoniEwropea jfisser li g˙andhabilfors ra©un.

Jiena ma rridx sempliçimentnara lil pajjiΩi jsegwi dak lijag˙mlu pajjiΩi o˙ra. Irridnara l-pajjiΩi jkun il-mexxejf’diversi oqsma. Dan ifisser lijrid ikollna kunfidenza finanfusna. Dik il-kunfidenza linemmnu f i t- talentitag˙na u li nkunu kapaçinsemmg˙u le˙˙inna.

Ener©ija poΩittiva

Il-Partit Laburista huwa l-par-

t i t l i qed juri bi l - fat t i kifg˙andu l-ener©ija poΩittiva litant hi ja me˙tiega. Dik l-ener©ija li l-poplu dara f’dinl-ewwel sena biss: biexra˙˙asna l-kontijiet tad-dawlu l- i lma, biex Ωidna l-istipendji, biex da˙˙alna ç-childcare bla ˙las g˙alkul˙add, biex introduçejna s-servizz tal-kimoterapi jaf ’G˙awdex, biex bdejnanag˙tu lura l-˙las Ωejjed fuqir-re©istrazzjoni tal-karozzi.Din hija l-ener©ija li rriduna˙dmu biha, l-ener©ija lirr idu nitraΩmettu f i l -Parlament Ewropew. A˙na l-partit li g˙andu rieda poΩitti-va biex inbiddlu l-˙ajja taç-çittadini g˙all-a˙jar.

Hija din ir-rieda poΩittiva liqed t˙al l i r-r iΩultat i .PereΩempju, f l - immigraz-zjoni, f l -opinjoni t ieg˙i,konna qed ni©u injorati g˙alsnin twal. T˙alle jnawa˙edna. Il-Gvern preçeden-ti aççetta patt volontarju lirabtilna jdejna g˙as-snin ta’wara. Min-na˙a l-o˙ra, GvernLaburista f’din l-ewwel senane˙˙a s-sens ta’ inferjorità likien j iddomina l-mod kifna˙dmu. Ìibna l-Italja u l-Greçja mag˙na biex fassalnataskforce Mediterranja l i

˙are© bi 38 rakkomandaz-zjoni konkreta. Ing˙aqdumag˙na 14-il pajjiΩ ie˙or u˙alle jna l- frott . I l -Kunsi l lEwropew adotta dawn ir-rakkomandazzjoni j iet bl-iswed fuq l-abjad u ta man-dat lill-Kummissjoni Ewropeabiex tara li dawn ir-rakko-mandazzjoni j iet j i twettquf’timeframe ra©jonevoli.

Fost ir-rakkomandazzjoniji-et hemm li l-immigrazzjonitidda˙˙al fil-politika komuniEwropea tad-difiΩa u sigurtà,li l-persuni li ma jkollhomxdrit t g˙al l-aΩi l (medja ta ’1000 f’Malta) jintbag˙tu luralejn paj j iΩhom, u l i ssir˙idma mal-Libja l i rr idun˙arsu lejha b˙ala parti mis-soluzzjoni u mhux il-proble-ma. Dan huwa r-riΩultat tal-poΩizzjoni soda l i ˙adetMalta. G˙adna ma waslaniex;fadal wisq xoghol xi js ir ,imma huwa sinjal çar li Maltag˙andha vuçi daqs kull pajjiΩie˙or.

Irrikonoxxejna r-realtà

Wa˙da mis-simboli l-kbar tal-EwropeiΩmu se˙˙et metada˙˙alna l-Li©i tal-UnjoniÇivi l i . G˙al tant snin marrikonoxxejniex ir-realtà li

kienu qed jg˙ixu fiha numruta’ koppji. F’sena wa˙da bissdan il-Gvern wera x’inhumal-valuri Ewropej. Wera li dakli jag˙mlek Ewropew huwa l-˙idma li twettaq fost o˙rajnbiex tassigura drittijiet çivilig˙al kul˙add; huwa l-˙idmabiex kull persuna jkollha l-istess opportunità li tirnexxifil-˙ajja – hi min hi, temmenx’temmen, t˙obb l i l mint˙obb.

Nemmen li nistg˙u nkunuaktar effettivi fil-ParlamentEwropew billi jkollna politiçili jwettqu dak li jwieg˙du.Nemmen f ’at t i tudni umli ,©enwina u onesta man-nies.

Irridu npo©©u lil pajjiΩnab’mod qawwi fuq il-mappabiex uliedna jkollhom futura˙jar minna. Anke min majaqbilx mag˙na jaqbel l iMalta ftit kellha gvernijiet likellhom din l-ener©ija. A˙narridu lil Malta tkun l-aqwa fl-Ewropa bil- fat t i . Irr idummorru f i l -ParlamentEwropew biex niddefendu l-interess nazzjonali u, kifjag˙mlu l-ma©©oranza tal-parlamentari Ewropej ,immorru f i l -ParlamentEwropew biex noffru tama ufutur a˙jar l i l Malta uG˙awdex tag˙na.

GÓaxar snin mis-sÓubija fl-unjoni EwropEa

Ftit tal-jiem ilu d-dinjafakkret Jum il-Libertàtal-Istampa. Ming˙ajr

stampa b’sa˙˙itha ma jista’qatt ikollok demokrazija ta’veru. G˙alhekk lill-istamparridu n˙alluha ta˙dem b’mod˙ieles ming˙ajr ma mqarjid˙ol f’mo˙˙na li no˙onquha.Kull min g˙amel hekk tilef.Araw daqsxejn x’kien ©ara fil-pajjiΩi tal-Ewropa tal-Lvant uissa fit-Turkija.

IΩda l-istampa ˙ielsa mhuxbiss ma tridx issib minnjo˙noqha, iΩda g˙andhawkoll, kemm jista’ jkun, tkuno©©ettiva. G˙andna ˙afna©urnali l i jg˙idu li humaindipendenti, iΩda fir-realtàkul˙add jaf l i mhumiex.G˙alkemm kull editur g˙andus-simpatiji u l-antipatiji tieg˙u,l-istampa, biex tkun ˙ielsatassew, trid tkun kemm jista’jkun o©©ettiva.

Imma©inaw li kieku xiuffiççjal g˙oli tal-G.W.U.jag˙Ωel li jikkontesta mal-PartitLaburista fl-elezzjonijiet ©ener-ali, wara li jkun g˙amel sninjg˙id li l-G.W.U. ma jaraxkuluri. Ara li kieku kemm l-istampa ˙ielsa tg˙id li “Mr Xhas finally showed his truecolours!” Ìrat u ma ©ara xejn.Ìrat bil-kuntrarju. Gejtu Vella,eks-Segretarju tal-UÓM, mhuxbiss ing˙ata konsulenza mal-

Gvern ftit wara li spiçça mill-kariga fil-UÓM u qisu qatt ma©ara xejn, iΩda sa˙ansitra˙are© kandidat mal-PN fl-elez-zjonijiet ©enerali, kif g˙amelÇensu Farrugia meta kieng˙adu Direttur Ìenerali tal-GRTU. IΩda qisu ma ©ara xejn,l-istampa ˙ielsa baqg˙et muta.

Imma©inaw li kieku l-PartitLaburista g˙al kull ˙a©a ta’xejn kien joqg˙od jag˙melprotesta wara l-o˙ra mal-Awtorità tax-Xandir, sempliçi-ment biex jag˙ti l-impressjonili x-xandir pubbliku huwapre©udikat. Li kieku tg˙idxkemm jinkitbu editorjali li l-PLqieg˙ed ja˙li l-˙in ta’kul˙add. Din ©rat. IΩdaqieg˙ed ikun il-PartitNazzjonalista li kull darbajag˙mel dawn ix-xorta ta’protesti u kull darba majing˙atax ra©un. Ftit tal-jiemilu tilef Ωew© protesti quddieml-Awtorità tax-Xandir. Iridjag˙ti l-impressjoni li x-xandirpubbliku huwa pre©udikat,meta lanqas g˙andu x’jaqsamma’ dak li kien ji©ri sa senailu f’dan il-qasam.

Qatt ma n˙atru daqshekknies li ma jaqblux mal-partitfil-gvern daqskemm in˙atruf’dawn l-a˙˙ar 12-il xhar.Kieku n˙atar Lou Bondi biss,kieku anke din il-˙atrawa˙edha kienet tag˙mel id-

differenza kollha. B’dankollu,l- istampa ˙ielsa ma tiqafxiddoqq id-diska lin˙arqet f’Tal-Pietà, li mhuxveru hawn meritokrazija.I©ibu b˙ala eΩempju li kienhemm nies li xi darba kienuuffiçjali tal-Partit Laburista uwara 25 sena ©ew appuntatif’xi kariga.

Il-fatt biss li jg˙idu dan,huwa prova kemm huwaminnu li, meta kien hemm il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern,il-Laburisti kompetenti kienueskluΩi. Minflok jitkellmu fuqil-kompetenza, jitkellmu fuqil-kulur. Isemmu, pereΩempju,liç-Chairman tal-ADT jew tal-Port Óieles. IΩda mbag˙adkomodament jinsew li jokku-pa dawn iΩ-Ωew© karigi kienhemm persuna o˙ra li kienetekskandidat Nazzjonalista.Dakinhar, ebda stampa ˙ielsama ˙ar©et tikkritika lill-Gvernli ˙atar ekskandidat tal-partittieg˙u.

Beppe Fenech Adami kon-tinwament jikkritika lill-Gvernli hemm deputati parlamentariLaburisti li qed jieklu b’aktarminn ˙alq wie˙ed. Qieg˙edjirreferi g˙al Silvio Parnis uLuciano Busuttil g˙aliex tal-ewwel in˙atar fi l-KumitatRe©jonali tan-Na˙a t’Isfel ta’Malta, fejn tant ja˙dem ug˙amel ©id, u l-ie˙or

Chairman tal-KummissjoniNazzjonali g˙all-Isport.

IΩda Beppe ma jg˙idx li kienhemm Ωmien, u dan sa senailu, l i hu stess kien jiekolb’aktar minn ˙alq wie˙ed.Avukat, membru parlamentari,assistent parlamentari g˙all-intern, jag˙mel xog˙ol g˙all-Kummissarju tat-Taxxi Interni,avukat tal-BOV fejn jid˙lukuntratti, kif fil-fatt g˙adu sal-lum, u jekk ma tridx kienanke direttur f’xi kummissjonijew kumpanija tal-Gvern. Ub˙alu kien hemm o˙rajn.Dakinhar, la Beppe u lanqas l-istampa ˙ielsa ma qatt tkellmufuq il-meritokrazija.

IΩda jekk irridu nitkellmufuq il-meritokrazija dulcis infundo, jew a˙jar iç-çirasa fuqil-kejk! Eddie Fenech Adamifrisk frisk minn Kap tal-PNg˙al President ta’ Malta. Kienil-kaΩ ta’ subito santo g˙alnofs Malta u mhux g˙an-nofsl-ie˙or. Dakinhar ˙add madawwar iç-çuqlajta tal-kritika, ˙lief g˙al xi Ìeremijasolitarju li ˙add ma ta kasu

Minn fuq issa qeg˙dinjitkaΩaw li Alfred Sant ser ikunkandidat g˙all-ParlamentEwropew! Min jaf, forsi jkunfil-kumpanija ta’ NormanVella…©urnalist ie˙ormill-aktar indipenden-ti!

13Editorjal 04.05.2014

ÌURNALISTI Ritianne Agius 2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com REkLAMI Alan Saliba 2090 1520 sales@kullhadd.com IMPAÌNAR U DISINN Leanne Grech 2090 1411 editorial@kullhadd.com

www.kullhadd.comÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun

DITORJALE

”

”Daniel Micallef

President tal-Partit Laburista

daniel.micallef@partitlaburista.org

Tliet ©img˙at

Daqshekk fadal g˙all-jum lifih il-poplu jer©a’ jkollu l-opportunità l i jesprimi l-©udizzju poli t iku t ieg˙u.Ìudizzju li l-Partit Laburistajiffaççja b’wiççu minn qud-diem, saqajh mal-art.

Ìudizzju li l-Partit Laburistaser jiffaççja sena biss wara ling˙ata l-mandat biex imexxidan il-pajjiΩ.

B˙alma a˙na konxji mis-suççessi u l-miΩuri poΩittivi lisaru f ’dawn l-ewwel 13-i lxahar, daqstant ie˙or konxji lifadal ˙afna xi jsir. Apparti l-weg˙diet minquxa f i l -Manifest Elet toral i l i l lumhuwa programm ta’ gvern,hemm diversi kaΩi j iet ta ’in©ustizzji li g˙adhom qedji©u indirizzati. Ingustizzji lihuma riΩultat ta’ 25 sena ta’a m m i n i s t r a z z j o n iNazzjonalista.

Hemm qbil li l-Gvern qedja˙dem, u li da˙˙al l-ener©ijatant me˙tie©a fl-amministraz-zjoni ta’ dan il-pajjiΩ. Hemmqbil ukoll l i dak l i ©iemwieg˙ed qed j i twettaq

b’ritmu li jiΩboq l-aspetattivatan-nies.

Hemm qbil ukoll li dak lig˙adu ma sarx wara sena,huwa biss Gvern Laburista lijista jwettqu.

L-appell tieg˙i huwa sabiexkul˙add jo˙ro© jivvota g˙all-kandidati Laburist i kollhanhar l-24 ta’ Mejju, sabiexinkomplu nag˙tu fiduçja lill-Prim Ministru jkompli l-˙idmatieg˙u fit-tmexxija ta’ dan il-pajjiΩ.

PajjiΩna jixraqlu l-a˙jar rap-preΩentazzjoni, kemm fil-foralokali kif ukoll dawk Ewropeju internazzjonali.

Dom Mintoff

Óadt gost nisma’ l -PrimMinistru Joseph Muscat waqtil-mass meeting ta’ Jum il-Óaddiem i˙abbar li l-monu-ment ikkummissjonat mill-Partit Laburista li jfakkar lill-eks-Prim Ministru DomMintoff ser isir proprju f’belttwelidu – f’Bormla. Waqt l-ist-ess meeting ma stajtx ma nif-takarx is-snin twal li Ω-Ωonata’ baçir numru wie˙ed damet

maqlug˙a u mit luqa.G˙alkemm ix-xog˙ol g˙adumhux lest , saru passi ta ’©gant ’il quddiem u m’hemmxdubju l i pro©ett b˙al danmeta jkun lest ser jag˙ti d-dinjità li tixraq lill-belt ta’Bormla u n-nies tag˙ha.

Ftit jiem ilu Ωorna wkoll ix-xog˙ol li g˙addej fuq l-istessmonument, fejn ©ie spjegatlilna l-proçess li hemm invo-lut sabiex monument b˙aldan isir. Wie˙ed ma jistax majirrimarkax l-abbiltajiet eççel-lenti tal-art is t Noel GaleaBason li ©ie kkummissjonatjag˙mel dan il-monument.

Grazzi kbira tmur ukoll lilsie˙bi Dr Toni Abela, li qedjikkoordina l-proçess sabiexdan il-monument isir realtà.

G˙awdex

B˙al dejjem, kien ta’ pjaçirg˙alija nΩur il-gΩira G˙awdxi-ja l -©img˙a l-o˙ra. Raj t l -ener©i ja l i g˙andhom l-attivisti G˙awdxin li g˙al snintwal baqg˙u jΩommu l-bandiera tal-Partit Laburista ’lfuq kontra kull kurrent,

sabiex sena ilu rajna l-kisbata’ riΩultat storiku g˙all-PartitLaburista fil-gΩira G˙awdxija.

Ir-riΩultati g˙al G˙awdexbdew jidhru. Fost affarijieto˙ra, din i l -©img˙a ©iem˙abbar li ser jin˙olqu, fuqmedda ta’ Ωmien, aktar minnmitt impjieg – dan ikomplijawgura g˙al xhur u sninpoΩittivi g˙all-gΩira G˙awdxi-ja.

Illum

Aktar tard illum nappella lilkul˙add sabiex t i©u saç-Çentru Nazzjonali Laburistag˙al Inizjattiva Ìbir ta’ Fondi,inizzjattiva li ser tg˙in sabiexil-Partit Laburista jkompli bil-kampanja tieg˙u g˙all-elez-zjonijiet ta’ Ìunju. Lil hinnmill-finanzi, is-sabi˙ ta’ jumb˙al-lum ikun li niltaqg˙ukollha flimkien fiç-Çentru,fejn b˙as-soltu hemmippreparat programm ta’divert iment g˙al kul˙add.Nirringrazzja bil-quddiem lill-dawk kollha involuti sabiexjum b˙al dan ikun possibbli.

Niltaqg˙u aktar tard.

IL-LIBERTÀ TAL-ISTAMPA

NAGÓTU FIDUÇJA LILL-PM

14 Ittri04.05.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

Sur Editur,

B˙al ˙afna nies kont ivvutajtg˙al Partnership g˙ax kontkonvint li ftehim mal-UnjoniEwropea kif ried il-PartitLaburista dak iΩ-Ωmien kienikun Ωgur aktar ta’ vanta©©g˙al Malta milli s˙ubija s˙i˙akif ried il-PN. Wara kollox,kien hemm diversi pajjiΩi,mhux fl-Ewropa biss iΩdaf’diversi kontinenti li g˙amluftehim mal-Unjoni Ewropea.

IΩda la l-ma©©oranza g˙aΩlets˙ubija s˙i˙a bit-tajjeb u l-˙aΩin tag˙ha, aççettajt din ir-realtà, anke jekk g˙andni xi ftitxettiku dwar çerti aspetti tal-politika tal-Unjoni Ewropea,kemm f’dik ekonomika, soçjaliu militari.

Però, la Malta tinsab f’din l-Unjoni rridu nag˙mlu ˙ilitnakollha biex niksbu benefiççjiekonomiçi kemm nistg˙u u fl-istess ˙in nilqg˙u g˙all-effetti˙Ωina li din l-Unjoni tista’ t˙alli.

Wa˙da mill-effetti ˙Ωiena li l-˙addiem Malti jrid jilqa’g˙aliha hu appuntu l-politikaparti©©jana u negattiva tal-PNfil-Parlament Ewropew. Kifrajna, u kif di©à stqarr pubb-likament, il-PN ser ikompli bil-politika tieg˙u ta’ tfixkil lill-Gvern Laburista permezz tal-membri parlamentari tieg˙u fil-Parlament Ewropew.

U dan bl-iskuΩa li jrid jidde-fendi l-interessi tag˙na metafil-fatt ikun qed ja˙dem kontral-interessi tal-familji Maltin uj©ib l-ewwel u qabel kollox l-

interessi politiçi egoistiçitieg˙u.

Il-PN qed jag˙mel enfasikbira biex itella’ t-tielet mem-bru fil-Parlament Ewropewbiex, fil-fehma soda tieg˙i,ikollu aktar façilità li jag˙melpropaganda qarrieqa kontra l-Gvern Laburista permezz ta’aktar kuntatti ma’ membri tal-Partit Popolari. Biex permezzta’ rizoluzzjonijiet iΩommkemm jista’ pro©etti ta’ fejda lil-Gvern tal-˙addiema jista’jo˙loq minn Ωmien g˙all-ie˙or.

G˙alhekk ma naqbel assolu-tament xejn ma’ dawk in-niesli huma ta’ fehma Laburista lib˙ali huma xettiçi dwar l-Unjoni Ewropea, tant li lesti lima jivvuttawx fl-elezzjonig˙all-Parlament Ewropew.

Dan g˙ar-ra©uni li pass b˙aldan ikun ta’ vanta©© kbir g˙all-PN. B’hekk il-PN ikollu aktarfaçilità biex, bil-politika tieg˙uta’ tfixkil, ikompli aktarisawwat ekonomikament mhuxbiss lil min ma jkunx tah il-vot,iΩda sa˙ansitra lil dawk lihuma xettiçi u l-vot tag˙homikunu ˙allewh id-dar.

Nifhem il-kaΩ ta’ dawk li,g˙ax g˙adhom jistennew li ssir©ustizzja mag˙hom, b˙alapressjoni lesti li ma jivvutawxg˙all-elezzjoni tal-ParlamentEwropew. Nifhem il-kaΩtag˙hom g˙ax mieg˙i wkollkienet saret in©ustizzja snin iluta˙t Gvern Nazzjonalista ubqajt inbati l-konsegwenzifinanzjarji.

Però, billi nies b˙al dawn majivvutawx, ma jkunux qedisolvu l-in©ustizzja li saretmag˙hom. L-ewwel nett çert lil-PN ser jiç˙ad li g˙amel xiin©ustizzja mag˙hom metakien fil-Gvern, a˙seb u arakemm nies b˙al dawn ser isibusapport u g˙ajnuna ming˙andl-istess PN biex tissewwa l-in©ustizzja li g˙amlilhom hustess illum qabel g˙ada. Tg˙idmhux ser jibg˙at g˙alihombiex jinfurmahom li ser isewwil-in©ustizzja li saret lilhommeta l-istess partit kien fil-Gvern!

Barra minn hekk Ωgur li per-mezz tal-MEPs Nazzjonalisti fil-Parlament Ewropew, dawn l-istess nies ser ibatu mill-atte©©jament parti©©jan unegattiv tal-PN permezz tar-riΩoluzzjonijiet fl-istessParlament biex iΩomm, itellefjew idewwem pro©etti ta’ fejdama˙luqa mill-Gvern Laburista.

Nirreferi wkoll g˙al min tanthu xettiku dwar l-UnjoniEwropea li jixtieq li Maltato˙ro© minnha ll-lum qabelg˙ada. Nifhimhom ukoll uanke nappo©©ja l-˙idmatag˙hom, iΩda meta ni©i g˙all-vot tieg˙i g˙all-ParlamentEwropew xorta nivvota g˙all-kandidati Laburisti. Dan g˙as-sempliçi ra©uni li f’Malta huferm diffiçli li kandidati xettiçidwar l-Unjoni Ewropea jsibuposthom fil-ParlamentEwropew b˙al ta’ pajjiΩi o˙ra.Il-vot hu arma politika fermimportanti u siewja li fil-fehma

tieg˙i rrid nuΩah tajjeb. Tanttajjeb li, kif jg˙id il-Malti:b’©ebla wa˙da rrid nolqotΩew© g˙asafar. Irrid nag˙tisa˙˙a lill-pajjiΩ permezz tal-MEPs Laburisti u nnaqqas il-parti©©janizmu politiku sfrenattal-MEPs Nazzjonalisti.

Il-˙ajja g˙allmitni li, metamxejt b’qalbi u mhux b’mo˙˙i,batejt. Imxejt ’il quddiem meta˙addimt mo˙˙i u mhux qalbi.

U hekk ser nag˙mel g˙all-elez-zjoni tal-Parlament Ewropew.Ser nivvota g˙al kandidati koll-ha Laburisti anke jekk jien xet-tiku dwar l-Unjoni Ewropea, udan biex niΩgura li ntellefkemm nista’ lill-PN millijag˙mel aktar ˙sara ekonomikalil pajjiΩi, lill-familja u lili.

ÓADDIEM REPUBBLIKAN,RAÓAL ÌDID

XettIku…IÛda nIvvota labour

Sur Editur,

Dan l-a˙˙ar il-qniepen tal-parroçça tar-Rabat ©ew ipprogrammatibiex idoqqu bil-˙in u skont l-okkaΩjoni. Nixtieq ng˙id prosittassew lil min ˙are© b’din l-idea brillanti u ˙aqqu ©ie˙ ir-Rabatg˙all-fjask li g˙amel. Possibbli li min g˙amilhom mhux qed jisma’l-kruha li qed idoqqu l-Ave Maria u l-moti? Sett qniepen sbie˙ b˙aldawk ©ew imkerrha, apparti l-˙sara li qed issirilhom.

Óafna huma r-Rabtin li qed igergru, u sa anke kien hemm min©ibed l-attenzjoni tal-Arçipriet. Ma nistax nifhem kif l-Arçipriet, lig˙amel tant ©id fil-parroçça tag˙na fejn jid˙ol patrimonju, g˙ameljew ˙alla ˙a©a b˙al din issir! Jekk hemm problema min˙abba li s-sagristan tal-parroçça wasal biex jirtira, kien imissu sab soluzzjonio˙ra, fosthom li ja˙dem bil-voluntiera u fi Ωmien il-festi j©ib il-bar-ranin u j˙allashom!L-Arçipriet ji©i u jitlaq, imma l-qniepen jibqg˙u hemm. Jekk issiril-

hom il-˙sara, a˙na ser inbatuhom il-konsegwenzi. Il-qniepenhuma mezz kif issejja˙ lill-poplu. Nittama u nitlob biex il-Kurja tin-tervieni biex ner©g˙u nibdew nisimg˙uhom sewwa u mhux qedi˙ammrulna wiççna quddiem kull minn jismag˙hom.

DIÛAPPUNTAT,IR-RABAT, MALTA

Il-QnIepen tal-parroÇÇatar-rabat

16 Ta’ Barra04.05.2014

ANALIÛI TA’LIAM GAUCI

G˙addew aktar minn g˙axarsnin mill-invaΩjoni Amerikanafl-Iraq u g˙adu mhuwiex çarjekk l-intervent tag˙homg˙amilx iktar ˙sara milli ©id.Minkejja l-fatt li kien hemmavvanz, fis-sens li ©iet stabbili-ta sistema demokratika min-flok dik dittatorjali ta’ SaddamHussein, il-vjolenza fil-pajjiΩΩdiedet ferm minn meta ©iemwarrab dan il-mexxej. Dankien se˙˙ hekk kif diversi faz-zjonijiet bdew ji©©ieldu bejni-ethom biex jippruvaw jimlewil-vojt li t˙alla minnu.

U©ig˙ ta’ ras

Din is-sitwazzjoni ˙olqotugig˙ ta’ ras kbira g˙all-Amerikani li ˙lew ˙afna riΩorsibiex jippruvaw iΩommu l-paçifil-pajjiΩ u jistabbilixxu sistemapolitika trasparenti u liberalikemm jista’ jkun fil-kuntestIraqqin. Wie˙ed jg˙id ‘˙lew’g˙aliex it-tul li ˙a dan il-proçess fisser li ˙afna biljuni lisetg˙u ©ew investiti biexjg˙ollu l-livell ta’ g˙ajxien tal-Iraqqini, minflok spiççawmo˙lijin fix-xiri ta’ armamenti

li ntuΩaw kontra l-˙afna grup-pi ribelli li tfaççaw.

Madankollu, wara tmien sninta’ tqanΩig˙, l-Amerikanispiççaw ˙ar©u t-truppitag˙hom mill-pajjiΩ hekk kifkien hemm nuqqas ta’ qbilmal-Gvern Iraqqin dwar xirwol g˙andu jkollha l-preΩen-za militari barranija fil-futur.

Il-pass lura tal-Amerikani, lise˙˙ fl-2011, malajr kixef li l-proporzjonijiet reali tad-diviΩjonijiet Iraqqini, g˙aliexdiversi gruppi ribelli ˙aduiktar kunfidenza meta raw li l-awtoritajiet tilfu l-appo©© bar-rani. Dan wassal g˙al Ωiedasostanzjali fil-vjolenza li ˙allaeluf kbar ta’ Iraqqini mejtin.Huwa f’dan il-kuntest instabblili qieg˙da ti©i kkontestata l-elezzjoni parlamentari.

Il-Prim Ministru Maliki,minkejja li g˙andu l-mertu li©ab xi ftit ta’ stabbiltà politikapermezz ta’ koalizzjoni soda,ma rnexxilux jasal g˙al ftehimta’ konçiljazzjoni mal-minoran-za Sunnita tal-pajjiΩ. It-tensjonili rriΩultat minn dan in-nuqqas

wassal biex ir-ribelli Sunnitijie˙du f’idejhom partijiet mill-pajjiΩ biex jistabbilixxu statIΩlamiku f’Anbar, provinçjamhux wisq ’il bog˙od minnBagdad.

F’din il-provinçja jinsabuΩew© bliet, Ramadi u Falluja, lihuma familjari ma’ min segwadan il-konflitt mill-bidu tieg˙u,hekk kif anke l-Amerikanibatew biex jie˙du u jΩommu l-kontroll fuqhom. Maliki iluxhur jipprova jeg˙leb lil dawnir-ribelli, imma s’issa ftit li xejnkellu suççess. Min˙abbaf’hekk huwa kellu jikkuntentaru˙u li jiΩolahom biex g˙all-inqas l-inkwiet ma jinxteridx firkejjen o˙ra tal-pajjiΩ.

Demokrazija fil-periklu

Jafu jg˙addu diversi ©img˙atqabel ma jo˙or©u r-riΩultatital-elezzjoni. Minkejja l-oppoΩizzjoni ˙arxa li g˙andukontrih, il-partit ta’ Maliki mis-tenni li jer©a’ jikseb l-iktarvoti. Però, iç-çans li Malikij©ib ma©©oranza parlamentari

hija baxxa ferm. L-a˙˙ar elez-zjoni wasslet g˙al sitwazzjonisimili fejn Maliki dam xejninqas minn disa’ xhur biexg˙aqqad koalizzjoni. Din id-darba n-negozjati jafu jie˙dusa˙ansitra iktar minn hekkg˙aliex Maliki jidher li se jkol-lu iktar si©©ijiet parlamentarix’ j imla min˙abba li huwastmat li ser jitlef numru mhux˙aΩin ta’ voti.

Ikun xi jkun ir-riΩultat tal-elezzjoni, jidher çar li l-pajjiΩg˙adu ferm ’il bog˙od mid-demokrazija b’sa˙˙itha li l-Amerikani kienu qeg˙din jitta-maw li jo˙olqu. Teoretikamentpass ’i l quddiem sar.Madankollu, il-Gvern attwalitilef il-kontroll ta’ diversi Ωonili qatt ma raw vjolenza udiviΩjonijiet daqskemm dehruf’dawn l-a˙˙ar snin. Wie˙edirid jara jekk il-Gvern il-©didhux ser ikollu r-rieda tajba u r-riΩorsi biex jindirizza dawn il-problemi. Jekk dan ma jse˙˙x,hemm riskju serju li d-demokrazija fl-Iraq ma jkoll-hiex ˙ajja twila.

L-Erbg˙a li g˙adda l-poplu Iraqqin ˙a sehemfl-ewwel elezzjoni parlamentari minn metal-Amerikani rtiraw il-preΩenza militari tag˙hommill-pajjiΩ. Din l-elezzjoni mhijiex biss sfidag˙all-Prim Ministru attwali Nouri al-Maliki, liqieg˙ed jitlob il-fiduçja tal-eletturi g˙at-tielet darba.Ta˙t eΩami wkoll hemm is-sistema demokratikab’mod ©enerali, li b˙alissa hija mhedda minndiviΩjonijiet kbar bejn il-fazzjonijiet kollha.

FUtUr InÇert

It-tensjoni fl-Ukraina kompliettiΩdied fil-jiem li g˙addewhekk kif il-Gvern beda jintensi-fika l-kampanja militari kontrar-ribelli pro-Russi. L-iktar belt lirat ©lied kienet Slaviansk, fejnir-ribelli rnexxielhomjwaqqg˙u Ωew© ˙elikoptersMi-24 li kienu involuti f’oper-azzjoni ta’ liberazzjoni taΩ-Ωona. L-attakk tal-Gvern makienx biΩΩejjed biex jer©a’ jik-seb il-kontroll tal-belt, imma l-armata rnexxielha tiΩolaha ˙alliti©i evitata l-wasla ta’ iktarappo©© estern.

Veduti differenti

Din l-eskalazzjoni ta’ vjolenza©iet ikkundannata mill-GvernRussu li akkuΩa lill-Ukraini liwettqu attakki kontra persuniçivili li kienu qeg˙din jip-protestaw b’mod spontanju.

B’hekk, sostnew ir-Russi, il-fte-him ta’ paçi li kien intla˙aq

f’Ìinevra x-xahar li g˙addaseta’ jitqies b˙ala null g˙aliex

dakinhar l-Ukraini kienuwieg˙du li mhux ser jeskalawil-konflitt b’dan il-mod.

Madankollu, il-Gvern Ukrainsostna li r-ribelljoni ma kinitxwa˙da spontanja, hekk kif in-nies involuti jidhru li humaorganizzati wisq biex wie˙edjemmen li kollox ©ie ppjanatf’temp qasir. Barra minn hekk,bosta mir-ribelli dehru li kell-hom armamenti Russi, similig˙al dawk li kellhom il-militan-ti li ˙adu kontroll tal-Krimea.G˙alhekk, il-Gvern Ukrainesprima l-fehma li kienu fil-fattir-Russi li kisru l-ftehim ta’April fejn huma kienu wieg˙duli ser juΩaw l-influwenzatag˙hom biex jippruvawiraΩΩnu t-tixrid tar-ribelljoni.

Iktar sanzjonijiet

F’dan l-istadju, minkejja li

kemm l-Unjoni Ewropea (UE),kif ukoll in-NATO qeg˙dinisegwu dawn l-iΩviluppi mill-viçin, huma m’g˙andhomxdritt li jintervienu f’dan il-kon-fl i t t min˙abba l-fatt l i l-Ukraina mhija membru tal-ebda wa˙da minn dawn l-o r g a n i z z a z z j o n i j i e t .Madankollu, il-UE u l-IstatiUniti approvaw l-estensjonitas-sanzjonij iet ekonomiçibiex jolqtu iktar interessiRussi.

Il-Punent s’issa qag˙ad attentkif jolqot is-setturi ener©etiçi ufinanzjarji b’dawn is-sanzjoni-jiet. Dan il-fatt jista’ jindika lil-UE u l-Amerika jemmnu lihemm probabbiltà kbira li r-Russi ser jag˙mlu interventmilitari fl-Ukraina u g˙alhekkippreferew li jΩommu l-iktarsanzjonijiet iebsin fil-kommag˙al din l-eventwalità.

Iktar InkwIet Fl-UkraIna

17Ta’ Barra 04.05.2014

Ser jer©a’ jipprova

Is-Segretar ju tal - Is tat Amerikan John Kerrywieg˙ed li ser jipprova jressaq lill-awtoritajietPalestinjani u IΩraeljani lura lejn il-mejda tan-negozjati fix-xhur li ©ejjin. L-a˙˙ar rawnd ta’diskussjoni ftit li xejn g˙amel progress hekk kifiΩ-Ωew© partijiet ˙adu passi li ˙olqu tensjonijiet©odda bejniethom.

Min˙abba dawn it-tensjonijiet, Kerry ˙ass lijkun g˙aqli illi jag˙ti l-opportunità liΩ-Ωew©gvernijiet li jiddiskutu l-o©©ezzjonijiet tag˙hominternament. G˙adu mhux çar kemm din il-mossaser tkun effettiva min˙abba l-fatt li kemm il-Gvern IΩrael jan ki f ukol l dak tal -Palest inaqeg˙din ikunu influwenzati dejjem iktar minnelementi aggressivi f i l -konfront ta l -©ir ientag˙hom. B’hekk hemm ir-riskju li fil-futur dawnin-negozjati se jkunu sa˙ansitra inqas effettivimilli kienu s’issa.

Assad jer©a’ jikkontesta l-elezzjoni presi-denzjali

Il-President Sirjan Bashar al-Assad re©a’ kkandi-da ru˙u g˙all-presidenza f’elezzjoni li se ssirf’Ìunju li ©ej. G˙all-ewwel darba Assad se jkunikkontestat minn numru ta’ kandidati o˙ra.Però, mhijiex mistennija kompetizzjoni serjamin-na˙a tag˙hom hekk kif jidher li t˙allew jip-parteçipaw biss biex jag˙tu l-i l luΩjoni tad-demokrazija.

Fil-fatt, fost il-li©ijiet li jirregolaw il-parteçipaz-zjoni f’din l-elezzjoni hemm l-obbligu li kandi-datura ti©i approvata minn ˙amsa u tletin mem-bru attwali tal-Parlament, istituzzjoni ddominatamill-alleati ta’ Assad stess. L-oppoΩituri tar-re©imSirjan, li ilhom jitolbu g˙ar-riΩenja ta’ Assad,mill-ewwel ikkundannaw id-deçiΩjoni tieg˙u lijer©a’ jikkuntesta u sostnew li b’dan l-a©ir huwase jkompli jtawwal iç-çiklu ta’ vjolenza li ˙akemlill-pajjiΩ g˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin.

Elezzjonijiet o˙ra fit-Tajlandja

Il-Kummissjoni Elettorali TajlandiΩa ˙abbret li sessir elezzjoni ©enerali o˙ra f’Lulju li ©ej wara lidik ta’ Frar ©iet pre©udikata min˙abba azzjoniji-et ostili li ©ew min-na˙a tal-oppoΩituri kontra l-Gvern immexxi minn Yingluck Shinawatra.

Dawn l-azzjonijiet wasslu biex diversi kandi-dati j i©u miΩmumin mil l i j i t fg˙u n-nominatag˙hom filwaqt li fi bliet o˙ra ©ie mbarrat l-aççess g˙all-postijiet tal-votazzjoni. Wara xiattentati minn Shinawatra biex tipprova tifformagvern stabbli, hija fehmet li dan kien impossib-bl i l i j se˙˙ f i l -kl ima at twal i u ta lbet l i l l -Kummissjoni Elettorali biex tag˙Ωel data g˙alelezzjonijiet ©odda. Madankollu, hemm çans taj-jeb illi l-OppoΩizzjoni ser ter©a’ twettaq atti ta’sabuta©© l i jer©g˙u j©ibu dan i l -proçess

demokratiku fix-xejn.

DiΩastru naturali

Numru ta’ trombi tal-arja li laqtu n-Nofsinhar tal-Amerika ˙allew g˙exieren mejtin u mijiet o˙ramidruba. Dawn it-trombi se˙˙ew waqt maltem-pata li affettwat diversi stati, fosthom il-Ìeor©ja,Arkansis, Alabama, Mississipi u Oklahoma.

Nies li kienu fuq il-post sostnew li t-trombikienu b’sa˙˙ithom biΩΩejjed biex jaqtg˙u d-djarminn mal-art u jarmuhom diversi metri ’l bog˙od.Din is-sa˙˙a distruttiva ˙alliet ˙sara kbira fiΩ-Ωona miltuqa u ˙olqot stat ta’ emer©enza li was-sal g˙al intervent immedjat mill-Forzi tal-Ordni udawk Armati li bdew ifittxu lin-nies qalb it-tifrik.

G˙adha mhijiex çara l-iskala tad-danni, immahuwa smat li madwar elfejn dar, kif ukoll mittstabbiliment kummerçjali ©ew milquta minn danid-diΩastru.

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA minn LIAM GAUCI

KITBA TA’RITIANNE AGIUS

META SE NARAW IN-NIES FUQ MARS?

Fl-a˙˙ar ©img˙at l-a©enzija spazjali Amerikana kienet qed tag˙ti x’wie˙edjifhem li qed tippjana missjoni bin-nies lejn il-pjaneta Mars, u fil-fatt issa dan il-pjan ©ie kkonfermat.

Sal-lum l-uniçi vetturi li niΩlu fuq Mars b’suççess kienu robotiçi, u g˙alhekkdin il-missjoni ©dida bin-nies mistennija tkun pass kbir u importantig˙all-umanità.

QabΩa fid-daqs

Il-missjoni biex jintbag˙tu n-nies fuq Mars mhux se tkunwa˙da façli. Dan peress lis’issa l-itqal vettura li niΩletfuq Mars kienet Curiosity,bid-daqs simil i g˙al MiniMinor u toqol ta’ 900 kilo-

gramma. IΩda jekk tintbag˙atvettura bin-nies, din kapaçitkun sa erbg˙in darba itqal.

Sabiex wie˙ed iqabbel l-iskala ta’ Curiosity ma’ dik ta’vettura bin-nies, il-ProfessurBobby Braun spjegaha hekk:“L-inΩul ta’ Curiosity kien ta’karozza Ωg˙ira nukleari. G˙al

missjoni bin-nies trid tniΩΩeldar ta’ Ωew© sulari, u daro˙ra ta ’ Ωew© sularima©enbha bil-fjuwil u r-riΩorsi.”

Il-problemi ewlenin jidherli huma abbinati mal-inΩul.O©©ett ta’ dan it-toqol mhuxse tkun tista’ titnaqqaslu l-

˙effa permezz ta’ parachutefl-atmosfera ta’ Mars, filwaqtli nΩul bir-rockets i˙arsu ’lisfel , b˙alma sar fuq i l -qamar, mhux possibbli lan-qas g˙ax jo˙loq ˙afna turbu-lenza.

G˙al dan il-g˙an inbnietvettura mg˙ammra bir-rock-ets li ©©ib l-isem ta’ Low-Density SupersonicDecelerator (LDSD). Din il-vettura mistennija ti©i varataf’Ìunju li ©ej mill-Hawajj, ujekk din it-teknolo©ija tkunsuççess, tintuΩa fil-missjoni lijmiss g˙al Mars fl-2018. Dinil-vettura mhux mistennijassolvi g˙al kollox il-proble-ma tal-inΩul, imma tista’ tkunl-ewwel parti tas-soluzzjoni.

Asterojdi madwar il-qamar

Missjoni o˙ra li tista’ tkunqed tg˙in il-proçess tal-inΩultan-nies fuq Mars hi ja l -Asteroid Redirect Mission,im˙abbra fl-a˙˙ar jiem. Dinil-missjoni tinvolvi l-qbid ta’asterojdi Ωg˙ira permezz ta’vettura spazjali, liema astero-jdi mbag˙ad titpo©©a fl-orbi-ta madwar il-qamar, biex l-astronawti jkunu jistg˙u jΩu-ruha fl-2025 permezz tal-vet-tura Orion Space Capsule.

Meta jag˙mlu dan, l -in©iniera u x-xjenzati jkunujistg˙u jaraw liema huma l-problemi li jistg˙u jinqalg˙uwaqt il-missjoni umana fuqMars, li huwa ma˙sub li sessir bejn ˙mistax u g˙oxrinsena o˙ra.

Missjoni li tintuΩa bl-iskopli tg˙in missjoni o˙ra di©à

saret fi l-passat. Dan metasaru l-missjonijiet mag˙rufab˙ala Gemini u Mercury,biex imbag˙ad kienet pos-sibbli l-missjoni ta’ Apollofuq il-qamar.

B˙alissa g˙adhom qed ji©ustudjati l-possibbiltajiet ta’ kifse ssir il-proçedura tal-qbidtal-asterojdi: jekk hux se tin-qabad asterojdi Ωg˙ira s˙i˙a,inkella part i minn wa˙dakbira.

Problemi ta’ finanzjament

Jidher li wa˙da mill-ikbarproblemi li qed tiffaççja n-NASA, u li min˙abba fihaqed ikollha t ipposponiΩviluppi importanti, hija l-finanzjament tal-pro©etti. Fl-a˙˙ar snin l-Amerikawaqg˙et lura fl-esplorazzjonispazjali proprju min˙abbanuqqas ta’ fondi.

Fil-fatt, l-iΩviluppi f’dan il-qasam se jkollhom jiddepen-du ˙afna fuq l-investimentmill-privat. Il-Kap tan-NASACharles Bolden sa˙aq fuq il-bΩonn l i enti ta j iet privat ijing˙aqdu mal-a©enzija naz-zjonli fuq inizjattivi fil-qasamspazjali.

Ta˙t il-President BarackObama, in-NASA di©à tat it-titjiriet kollha tal-cargo lejn l-Istazzjon Spazjal iInternazzjonali f’idejn Ωew©kumpaniji privati. Iktar tarddin is-sena mistenni jajintg˙aΩlu Ωew© kumpanijio˙ra biex jie˙du f’idejhomukoll it-titjiriet tal-astronawtilejn l-istazzjon sa tmiem l-2017.

18 Madwarna04.05.2014

ingredjenti gÓal negozju aÓjar ser jiÌu diskussi waqt il-Business foruM tal-2014

It-tieni edizzjoni tal-Family BusinessForum tal-2014 – Ingredjenti g˙alNegozju A˙jar, avveniment organizzatbi s˙ab bejn il-BOV u l-PwC, ser isirnhar is-7 ta’ Mejju 2014 fil-WestinDragonara Resort.

Bl-esperjenza li j˙addnu l-PwC u l-BOV, iΩ-Ωew© diskorsi prinçipali serjindirizzaw temi varji li jvarjaw mir-Rapporta©© Finanzjarju u l-GovernanzaKorporatt iva g˙al IntrapriΩi uInnovazzjoni. Id-diskussjoni fil-panel sertifta˙ fuq l-esperjenzi differenti li jil-taqg˙u mag˙hom sidien rinomati ta’negozji tal-familja.

Charles Borg, CEO tal-Bank of Vallettau Kevin Valenzi, Territory Senior Partertal-PwC, ser jindirizzaw il-forum, li waras-suççess li kiseb is-sena l-o˙ra mistennijkun avveniment importanti g˙all-komu-nità tan-negozjanti f’Malta. Il-Ministrutal-Finanzi, l-Onorevoli EdwardScicluna, ser jag˙laq dan l-avveniment.

In-numru ta’ postijiet huwa limitat.Biex tirriserva post ibg˙at emaillil: familybusiness.malta@mt.pwc.com,jew çempel in-numru 2564 7192.

L-offerti speçjali tal-HSBC Bank Maltag˙al self fuq djar u karozzi g˙adhomdisponibbli g˙all-klijenti.

Klijenti li japplikaw g˙al ipoteka tal-Homestart sal-valur ta’ €200,000 g˙all-ewwel dar tag˙hom jistg˙u jibbenefikawminn rata varjabbli u mnaqqsa ta’ 2.75%g˙all-ewwel 18-il xahar, filwaqt li jibbene-fikaw minn ˙las lura tal-interessi bissg˙all-ewwel 36 xahar tas-self.

Minbarra din l-offerta tal-Homestart, il-bank b˙alissa qed jipprovdi wkoll Ωew©offerti speçjali bir-rati fissi ta’ 1.99% fissisat-2 ta’ Awwissu 2015, u 2.65% sat-2 ta’Mejju 2016.

B˙alissa l-HSBC Bank Malta qed joffriwkoll rata fissa speçjali ta’ 4.99% fuq selftal-karozzi kollha me˙uda sat-30 ta’Ìunju 2014. L-offerta hi disponibbli g˙altermini ta’ 2, 3 u 5 snin, jew g˙al 7 sninjekk l-ammont tas-self ikun €10,000 jewaktar.

“A˙na g˙andna l-impenn li ng˙inu lix-xerrejja tal-ewwel dar kif ukoll ’il-klijentil-o˙ra li jridu jixtru proprjetà g˙al residen-za prinçipali jew sekondarja tag˙hom.G˙alhekk introduçejna dawn l-offerti fan-tastiçi biex jag˙tu aktar g˙aΩla lill-klijenti.

Din is-sena toffri l-opportunità eççezzjon-ali g˙al min qed ifittex biex jixtri l-ewwelproprjetà, b’mod speçjali meta tqis l-a˙˙arofferti tal-HSBC Malta u l-miΩura tal-ba©ittar-rinunzjar tat-taxxa tal-bolla fuq l-ewwel €150,000 tal-prezz tal-proprjetà,”qal il-Kap tar-Retail Banking & WealthManagement tal-HSBC Malta Paul Steel.

Ix-xerrejja tal-ewwel dar li japplikawg˙as-self mill-HSBC Malta jistg˙u wkollj ibbenefikaw ukoll minn tliet xhurming˙ajr ˙las ta’ premium fuq poloz©odda tal-assigurazzjoni tal-˙ajja.

“Dan hu Ωmien tajjeb g˙al klijenti li qedifittxu biex jixtru karozza. Minbarra lijibbenefikaw mir-rata speçjali tag˙na, il-klijenti jistg˙u jgawdu minn ser˙an il-mo˙˙ li r-rata fissa se tapplika g˙at-tulkollu tas-self,” qal Paul Steel.

Dawn l-offerti huma disponibbli bissg˙al perijodu limitat u termini u kundiz-zjonijiet japplikaw. Aktar tag˙rif dwar l-offerti, prodotti, u servizzi tal-HSBC Maltajinkiseb bl-internet fuqwww.hsbc.com.mt, bill i ççempel is-Servizz tal-Klijenti tal-HSBC Malta fuq2380 2380, jew billi ΩΩur kwalunkweferg˙a tal-HSBC f’Malta u G˙awdex.

offerti speÇjali tal-HsBC Malta gÓal self fuq djar u karozzi

KAROZZI SUPPLIMENT

Minn Alan SalibaMuscle car huwa terminu uΩatg˙al varjetà ta’ karozzi biprestazzjoni g˙olja. Dizzjunarjupartikolari jispjega t-terminu‘muscle car’ b˙ala ‘kwalunkwecoupè sportiva Amerikana b’Ωew© bibien, b’magnib’sa˙˙ithom ˙afna, iddisinjatig˙al sewqan bi prestazzjonig˙olja’.

Magna V8 kienet ti©i ffittjataf’karozza b’Ωew© bibien, tin-grana fuq wara, ideali g˙alfamilja, b’qies bejn karozzakbira u karozza ta’ qies medju,disinjata g˙al erba’ passi©©ierijew iΩjed.

Mibjug˙a bi prezz ra©onevoli,il-muscle cars huma ma˙subabiex jintuΩaw g˙al uΩu regolarifit-triq kif ukoll drag-racingokkaΩjonali. Huma distinti minnkarozzi sportivi 2-seater u2+2GTs ma˙suba g˙al vja©©arb’veloçità g˙olja u tlielaq fit-toroq. Barra li dawn ©ewΩviluppati fis-swieq tag˙homstess, ji©ifieri fis-swieqAmerikani, dawn il-muscle cars˙ar©u wkoll minn manifatturi ta’ditti fl-Awstralja, l-Afrika t’Isfel,-u r-Renju Unit, fost pajjiΩi o˙ra.L-istorja ta’ dan it-tip ta’ karozzihija wa˙da twila mhux ˙aΩin. ul-qofol tag˙hom kien bejn is-snin sittin u s-snin sebg˙in.

Il-ktieb ma˙ru© minn PeterHenshaw, bl-isem ta’ MuscleCars, jg˙id li d-definizzjoni ta’muscle car tinsab fl-isem innif-su. Hija prodott tal-industrija ta’karozzi Amerikani li jg˙aqqadil-filosofija tal-hot-rodder, dik litaqbad karozza Ωg˙ira, u tpo©©imagna pjuttost kbira fiha.Henshaw iΩid jg˙id li l-musclecars ©ew iddisinjati biex jin-staqu b’veloçità qawwija g˙ad-dritt u ma kellomx ix-chassissofistikati, integrità fl-in©inerijau d-dehra eleganti li kellom il-karozzi Ewropej bi prestazzjonig˙olja.

Sitt karozzi popolari fost il-˙afna li nsibu

Min˙abba li dawn huma ©eneruta’ karozzi li hawn bosta entuΩ-jasti li huma appassjonatifuqhom, wie˙ed diffiçli biexjag˙Ωel liema kienu l-isba˙ fostdawn il-muscle cars, imma metawie˙ed jikkompara kemmkienu mibjug˙a dawk il-karozzi,wie˙ed façilment jikkonkludiliema kienu l-iΩjed popolari.

Il-muscle cars Ωviluppaw mill-Oldsmobile Rocket88 tal-1949,imma l-akbar suççess ta’ dawnil-karozzi kien bejn l-1965 u l-1970, wara n-nuqqas fil-popo-larità li sar min˙abba l-piΩijietta’ Ωieda fil-prezz tal-fjuwil,exhaust pollution u spejjeΩ tal-assigurazzjoni.

Pontiac GTO tal-1967

Dawk il-persuni li ma jmorruxlura sal-era tal-OldsmobileRocket88, ji©ifieri fl-1949, iqisul-bidu tal-muscle cars mill-1964.General Motors kienet ˙ar©etdirettiva biex ma jinbnewxmagni kbar fuq karozzi Ωg˙ar.Magna kbira kienet titqies b˙alamagna ikbar minn 330 pulzierkubu. B’hekk Pontiac ˙ar©ub’karozza li kellha magna ta’389 pulzier kubu bil-V8, fuq il-mudell Tempest li ˙are© fl-1964.Ir-rispons kien wie˙ed qawwi ub’hekk witta t-triq g˙ad-dittiChevrolet, Oldsmobile, Buick uPontiac b˙ala muscle cars. Il-mudell tal-1967 kellu spintaqawwija min˙abba l-hood li

kellu fuq il-bonnet biexikessa˙ il-magna. Dan kellumagna b’qies ta’ 400 pulzierkubu V8, li ttella’ 360 horse-power.

Plymouth Road RunnerHemi tal-1968

L-isem ta’ din il-karozza minnPlymouth ©ie proprju mill-karattru famuΩ ta’ Disney li,flimkien mal-˙orn ta’ din il-karozza li ©ie mag˙mul biexjixbah lil dak tal-g˙asfur,ing˙ata l-isem Road Runner. L-isem g˙amlu wie˙ed mill-iΩjedmuscle cars popolari, b’425horsepower u b’magna ta’ 426pulzier kubu Hemi V8, dan il-mudell kien irieg˙ed it-toroqkollha kull nhar ta’ Sibtfilg˙axija fl-ibliet u kif ukollfost il-folla waqt id-drag racing.

Ford Mustang Boss 429 tal-1969

Meta wie˙ed isemmi n-NASCAR, ma jistax ma ji©ixf’mo˙˙u l-Mustang Boss 429.Ftit inqas minn 1400 kienu mib-nija bejn l-1969 u l-1970.Ma˙dum b’magna ta’ qies ta’429 pulzier kubu V8 li jil˙aq375 horsepower. Li jag˙mlupartikolari huwa l-fatt li kienma˙dum kollu bl-idejn. Mal-ewwel daqqa t’g˙ajn, kulmakien jiddistginwi l-Boss 429minn mudelli o˙ra kien il-forma tal-hood fuq il-bonnet ul-ispoiler trunk-mounted.

Chevrolet Camaro ZL1 tal-1969

Ix-Chevrolet Camaro ZL1, li˙are© fl-2013, ©ie msemmi g˙al

Camaro ZL1 tal-1969 g˙alra©uni valida. Bi ftit inqas minn70 mudell mibni, iΩ-ZL1 tas-69,mhux biss kellu l-iΩjed magnaChevrolet b’sa˙˙itha g˙aldeçennji s˙a˙, imma fost l-aktarkarozzi rari li ˙admetChevrolet, li la˙qet il-prezz ta’$7,200. Dan il-mudell, b’magnabbaΩata fuq il-427 V8, kellublokka tal-aluminju minflok tal-˙adid, u b’hekk saret l-ewwelmagna ta’ dan it-tip g˙alChevrolet.

Buick GSX Stage 1 tal-1970

Meta Buick iddeçidew li jid˙lufis-suq tal-muscle cars, dawkkienu fost l-aktar ditti lussuΩi ub’sa˙˙ithom. Id-dehra tal-GSXg˙al-ewwel kienet vijabblig˙all-GranSport 455 tal-1970,abbandunat totalment il-Buick

tradizzjonali, b’dehra aktar din-jituΩa bi spoiler fuq wara ustrixxi fil-©enb. Fost is-678GSXs mibnija, 488 minnhomkienu ordnati bi stage 1upgrade.

Chevrolet Chevelle SS 454tal-1970

Óafna jqisu s-sena 1970 b˙ala l-qofol tal-era tal-muscle cars udan il-mudell huwa evidenzab’sa˙˙itha g˙al dan l-argument.Chevrolet offriet Ωew© verΩjoni-jiet ta’ dan il-mudell b’magna ta’qies 454 pulzier kubu V8.Dawn kienu l-mudell LS5b’magna li ti©©enera 360 horse-power u l-LS6 b’sa˙˙a ta’ 450ponies. Kien il-verzjoni tal-LS6b’kurburatur four-barrel lipo©©a l-SS 454 fuq il-listi tal-iΩjed muscle cars popolari.

MUSCLE CARS

Chevrolet Camaro ZL1 tal-2013Oldsmobile Rocket88 tal-1949

20 Karozzi04.05.2014

5-Door, Petrol Engine, Air Conditioning, ABS, Remote Central Locking, Side Airbags, ESP, 15” Alloy Wheels, Bluetooth, Touch Screen, Split Rear Seats, Electric Folding Side Mirrors, MP3-USB Player, Front & Rear Electric Windows, Rear Parking Aid, Panoramic Glass Roof, Automatic Lighting/Wipers, LED Daytime Running Lamps, Leather Steering Wheel, Climate Control, Satellite Navigation & much more.

€14,850LIMITED EDITION

208 ACTIVE PLUS

Michael Attard Ltd. – National Road, Blata l-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelattard.com

Combined consumption (l/100 km): from 3.4 to 5.8. CO2 emissions (g/km): from 87 to 135.

www.peugeot.com.mt

PEUGEOT 208 Active PlusJoin Peugeot Malta on Facebook: www.facebook.com/peugeotmalta

SATELLITE NAVIGATION15” ALLOY WHEELSPAnoramic glass roof

€14,850

Wipersomatic Lighting/Aut, Electric Fear SeatsSplit R

, Air Col Engineetr, P5-Door5-Door, P

d. – National Rd LtarMichael Att

aceugeot Malta on FJoin P

8 A0T 2OEGUEP

, Leather St, LED Daytime Running LampsWipers, MP3-USB Playerorsolding Side Mirr, Electric F

entre Cemotonditioning, ABS, R, Air C

-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelatta load, Blatd. – National R

peugeotmaltaom/c.ebookac.febook: wwwac

sule Pvtic8 A

e C, Climateering Wheel, Leather Stear Electric Windowsont & Rr, F, MP3-USB Player, MP3-USB Player, F

, 15” Alloy Wheels, ESP, ESP, 15” Alloy Wheelsal Locking, Side Airbagsentr

-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelatt

peugeotmalta

e Navigation & much morellit, Satolontre Camic Glass Ranorarking Aid, Pear P, Rear Electric Windowsouch Scrooth, Tooth, Touch Scr, Bluet, 15” Alloy Wheels

omcd.ar-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelatt

.ee Navigation & much mor, oofoof, amic Glass R

een, ouch Scr

MAÓTUR MILL-ÌDID PRESIDENT

Chev. Maurice F. Mizzi, re©a’©ie ma˙tur b˙ala President ta’Mizzi Organisation. Il-Boardtad-Diretturi ta’ MizziOrganisation ˙abbru l-˙atramill-©did ta’ Chev. Maurice F.Mizzi b˙ala President ta’ MizziOrganisation g˙al teminuie˙or ta’ Ωmien. Chev. Mizzihuwa l-a˙˙ar wild tal-fundaturta’ Mizzi Organisation, SpiruMizzi.

Chev. Mizzi kellu rwol kruç-jali fin-negozzju tal-familja g˙alfuq minn 58 sena, fejn ˙adembiex Mizzi Organisation tevolviu jkollha forma ta’ suççess ukonglomerat familjari li hijallum. Hekk kif ˙are© mill-Univertistà ta’ Malta, Mizziimmedjatament ing˙aqad fin-negozju ta’ missieru fl-1957, ukien responsabbli mit-twaqqifu l-iΩvilupp ta’ Mizzi Ltd, illumimsemmija Zanussi Centre.Dawn l-a˙˙ar erbg˙in senahuwa kien responsabbli ug˙adu jokkupa l-kariga ta’CEO kemm g˙al ContinentalCars Ltd, li tinkludi ditti b˙alVolkswagen, SEAT, Audi u

Meqjus b˙ala ljun lest g˙all-isfidi li hemmlesti g˙alih. Din il-karozza tipprovdi indikaz-zjoni vivida g˙al vettura ©dida b’xewqa serjag˙as-suççess. Carlos Sainz u Cyril Despreshuma s-sewwieqa ta’ din il-vettura, u b’hekkser jiddefendu l-kuluri ta’ Team PeugeotTotal, fl-edizzjoni ta’ Dakar Rally ta’ Jannar li©ej.

Tliet ©img˙at wara l-a˙bar eçitanti l iPeugeot, Red Bull u Total iddeçidew lijing˙aqdu biex jikkontestaw ir-Rally ta’ Dakartal-2015. Issa l-vettura li ser tie˙u sehem g˙aldan it-tim ˙ar©et fil-pubbliku u b’hekk mabaqg˙etx mistura. 2008 DKR huwa mudellkompost minn ˙afna elementi tar-road-goingcrossover, iΩda dan mibni b’dehra iΩjedmuskolari kif ukoll proporzjonijiet iΩjedimposti, li ©ew ma˙luqa apposta g˙all-isfidi liser jiffaçja tul dan ir-rally. Il-linji spettakolarili dan il-mudell huwa kompost minnhom,huma frott il-kooperazzjoni bejn l-esperti ta’Peugeot Style Centre u l-kollegi tag˙hom ta’Peugeot Sport’s Design Deparment, u l-gostita’ dawk li ©ejjin mal-verΩjoni produttivahuma pjuttost impressjonanti.

Ferm aktar minn sempliçiment eΩerçizzjugrafiku, 2008 DKR juri puΩizzjoni agressiva,dettati mil-limitazzjonijiet tekniçi mal-missjonitag˙ha. Jean-Christopher Pailler, Project

Leader ta’ Peugeot Sport, spje©a li d-diparti-ment tag˙hom ipprova lil Peugeot StyleCentre bl-a˙jar tag˙mir. Ûied jg˙id lipprovdewlhom id-dimensjonijiet ewleninbaΩiçi flimkien ma’ informazzjoni o˙ra b˙all-ispazju g˙ax-xufiera me˙tie©, flimkien mal-qisien tar-roti u s-sa˙˙a tas-suspension.Dawn ing˙atawlom ukoll informazzjoni aero-dinamika li kien riΩultat ta’ ˙sibijiet minnkmieni.

Min-na˙a l-o˙ra, il-Peugeot Sports DesignTeam kellu jwie©eb mistoqsija fundamentali,fi stadju preliminari ˙afna: dik jekk din il-vet-tura tkun tingrana fuq erba’ roti jew fuqtnejn. Din id-deçiΩjoni kellha taffettwa d-disinn tal-karozza f’Ωew© aspetti ewlenin.Saret analiΩi dettaljata ta’ dak li di©à kienhemm fix-xena tal-cross-country rallying u©ew imkejla l-benefiççji g˙al soluzzjonijietdifferenti. Fl-a˙˙ar intg˙aΩlet strate©ija likienet totalment differenti minn dik kom-petittiva. Meta wie˙ed iqis il-kapaçitajiet tat-trasΩmissjoni ta’ vettura li tingrana fuq Ωew©roti, u l-abbiltajiet biex ti©ri fuq ir-ramel, dikkienet l-g˙aΩla li marru g˙aliha. B’hekk kieniΩjed façli g˙alihom li jiffittjaw roti ikbar kifukoll itejbu s-sistema ta’ suspension. Peugeot2008 DKR ©iet imwieg˙da fuq tyres Michelinta’ qies 37-inch (94çm).

Porsche, kif ukoll TitanInternational Ltd – l-id il-leminija f’dik li hija in©ineri-ja g˙al Mizzi Oranisation,sidien ewlenin g˙all-impor-tazzjoni u installazzjoni ta’lifts u air conditioners.

Chev. Mizzi kellu karrieras˙i˙a matul is-sninb’involviment mhux biss fl-organizzazzjoni familjari,imma wkoll f’numru ta’entitajiet governattivi. Kienma˙tur iç-Chairman tal-kumpanija li saret paras-tatali, Mediterranean FilmStudios, kif ukoll Chairmantal-Malta DevelopmentCorporation bejn l-1997 u l-2000. Huwa serva wkollb˙ala Direttur ta’ Maltacomplc, li llum hija GO plc,bejn l-1997 u l-2002, u kifukoll kellu l-poΩizzjoni ta’Chairman tal-European ArabChamber of Commerce bejnl-2002 u l-2003.

B˙alissa, minbarra lijokkupa l-kariga ta’President ta’ MizziOrganisations, Chev. Mizzihuwa Chairman ta’ OzoneLtd, President tal-Malta-Chinese Chamber ofCommerce, President tal-Association of New CarImporters, Konslu Ìeneralital-IΩlanda, u s-sena l-o˙rakien ma˙tur membru tal-Board tal-Kunsill tal-Università ta’ Malta.

B˙ala wa˙da mill-ikbarorganizzazzjonijiet privatiMaltin ta’ suççess, MizziOrganisation hija ewlenijaf’diversi setturi li jinkludu s-servizzi u l-bejg˙ ta’ vetturi,produzzjoni ta’ xorb, dis-tribuzzjoni u importazzjoni,bejg˙, turiΩmu, proprjetàimmobbli, skejjel, kif ukollkuntratti fl-elettriku u l-mekkanika. G˙aldaqstant,tul dawk l-a˙˙ar snin, MizziOrganisation iffurmat partif’diversi konsorzji, minnyacht repair centre u yachtmarina, kif ukoll f’kumpani-ja tal-lottu. MizziOrganations hija impenjatali l-klijenti tag˙ha, l-impje-gati u l-iΩvilupp tal-pajjiΩikompli jibni fuq is-sisiensodi tieg˙u u l-portfolju tan-negozju. Mizzi Organisationg˙andha 1200 impjegat u fl-2018 ser tiççelebra l-100sena fin-negozju.

PEUGEOT 2008 DKR

21Karozzi 04.05.2014

TOYOTA HYBRID SOLUZZJONI GÓAL KONTRA T-TNIÌÌIÛ

Kemm ir-Renju Unit u anke Franza issa saru konxji mit-twissijietdwar it-tni©©iΩ tal-arja li beda jag˙mel il-gvern tal-pajjiΩi rispettivi.L-anzjani u dawk bi problemi respiratorji ©ew mitluba li jibqg˙u©ewwa peress li l-livelli ta’ tni©©iΩ fl-arja la˙qu l-og˙la livellif’Ωoni madwar iΩ-Ωew© pajjiΩi msemmija.

Studji juru li kontributuri sinjifikanti g˙all-emissjonijiet NO2 fl-Ewropa huma vetturi li ja˙dmu b’magna diΩil.

Toyota fet˙et it-triq g˙at-teknolo©ija biex ti©i mtejba din il-kwistjoni partikolari. Emmissjonijiet mill-vetturi Toyota hybrid lijinkludu l-Auris, Prius u Yaris – li jikkumbinaw magna petrolkonvenzjonali ma’ mutur elettriku – ma g˙andhom l-ebda par-tikoli, livelli baxxi ˙afna ta’ ossidi nitro©eni (NOx), tinkludinitro©enu dijossidu, u jikkunsmaw livelli inqas ta’ CO2 minnmagni rivali o˙rajn ekwivalenti.

Imsemmija il-benefiççji varji ta’ hybrids, Jonathan Cremona,Marketing Manager g˙al Michael Debono Ltd, qal li vetturib’magni diΩil huma sors ma©©uri g˙al tni©©iΩ li jag˙mel il-˙sara,minkejja l-uΩu ta’ catalytic converters u filters li huma g˙aljin biexjinxtraw u biex ji©u kkurati. Huwa Ωied jg˙id li f’hybrid li ta˙demb’magna petrol, dawn l-emmissjonijiet partikolari huma komple-tament eliminati u l-livelli NOx huma fuq medja minn g˙axra tal-limitu ta’ diΩil, hekk kif stabbiliti mil-le©iΩlazzjonijiet Euro6 lijmiss.

Toyota jixtiequ jenfasizzaw l-abbiltajiet ta’ hybrid biex jibdewja˙dmu kompletament bl-elettriku b’veloçitajiet baxxi u emis-sjonijiet ta’ exhaust aktar nodfa. Cremona kompla billi qal liMalta, b˙al pajjiΩi Ewropej l-o˙ra, g˙andha bΩonn ittejjeb il-kwal-ità tal-arja tag˙ha. Il-messa©© li jrid jitwassal minn Toyota huwa liwie˙ed m’hemmx g˙alfejn ikun radikali; anzi, wie˙ed g˙andujnaqqas milli jag˙mel ˙sara lill-ambjent billi jag˙Ωel karozzahybrid li ta˙dem bil-petrol minflok diΩil. L-g˙aΩla ideali tkun vet-tura li tnaqqas il-˙sara lis-sa˙˙a u l-ambjent. Huwa kompla jg˙idli l-hybrid petrol hija l-g˙aΩla bis-sens f’dik li hija ekonomija, ullum il-©urnata hija vijabbli wkoll, g˙aliex Toyota hija l-unikaditta ta’ manifattura ta’ karozzi li huma kapaçi joffru vetturihybrid mill-g˙aΩla differenti ta’ karozzi, li dawn huma l-vetturipopolari Yaris, Auris u Prius.

G˙al iΩjed informazzjoni fuq vetturi Toyota hybrid u l-line-upta’ Toyota, wie˙ed g˙andu jΩur ix-showroom ta’ Toyota li tinsabfi Triq l-Imdina, ÓaΩ-Ûebbu©, iΩur il-pa©na ta’ Facebook jewiçempel 2269 4000.

Toyota Prius Hybrid

Toyota Auris Hybrid

Toyota Yaris Hybrid

22 Ikel04.05.2014

RIÇETTI BNINI MINNVICTORIA CASSAR

kOlazzjOn gÓall-mamÀB˙al-lum ©img˙a ja˙bat Jum l-Omm li, b˙al kull jum ie˙or ta’ çelebrazzjoni, sar ikkummerçjalizzat wisq. Allura m’hemm xejn isba˙biex nuru l-im˙abba u l-apprezzament tag˙na lejn ommijietna u dawk in-nisa kollha li jie˙du ˙siebna milli nippreparawlhom b˙alasorpriΩa l-ewwel ikla tal-©urnata: il-kolazzjon. Hawn ta˙t issibu tliet riçetti li jistg˙u ji©u ppreΩentati ma’ tazza meraq tal-larin©mag˙sur frisk u xi kikkra kafè jew te fuq gabarrè mΩejjen b’xi fjura friska u messa©© sabi˙. Ir-raba’ riçetta hija xarba (smoothie)friska, bnina u mimlija nutrijenti g˙al min jippreferi xi ˙a©a e˙fef.

Ingredjenti (g˙al erba’ persuni)• 4 ˙bejΩiet• 4 bajdiet• 4 kuççarini krema doppja• 150g faqqieg˙, imqatta’ rqiq• 150g bejken tal-g˙onq, imqatta’ rqiq• 100g ©obon Pecorino, ma˙kuk• 1 kuççarina origanu• 1 mg˙arfa butir, imdewweb• Mel˙, u bΩar mit˙un frisk

Sa˙˙an il-forn g˙al 190°C. Aqta’ l-quççata ta’ kull ˙bejΩa u bil-mod ne˙˙il-qalba ming˙ajr ma ttaqqab. Qalli l-bejken g˙al 2 minuti, Ωid il-faqqieg˙ ukompli sajjar g˙al 4 minuti o˙ra. Aqsam it-ta˙lita bejn il-˙bejΩiet u ofsoq bajdafil-wiçç ta’ kull wa˙da. Ferra’ kuççarina krema fuq kull bajda; roxx bil-mel˙ ul-bΩar, l-origanu, u l-©obon. Idlek il-˙bejΩiet u l-g˙otjien bil-butir. A˙mil-˙bejΩiet fuq tilar wa˙edhom g˙al 20-25 minuta, imbag˙ad da˙˙al ukolll-g˙otjien u kompli a˙mi g˙al 5 minuti o˙ra. Óalli kollox jibred g˙al ftitminuti, po©©i l-g˙otjin fuq il-˙bejΩiet u servi.

ÓBejÛa mimlija

Indredjenti (g˙al Ωew© persuni)• 200g frawli, imnaddaf u mqatta’• 2 kuççarini zokkor• Meraq ta’ nofs lumija• 4 biççiet ˙obΩ tal-FrançiΩ• Çikkulata li tiddellek• 2 bajdiet• 100ml ˙alib• 2 kuççarini butir• ¼ kuççarina kannella, mit˙una• ¼ kuççarina mel˙• 30g butir • Zokkor tal-©elu

Óallat flimkien il-frawli, iz-zokkor u l-meraq tal-lumi f’bieqja u ˙allihom joqog˙du.Idlek Ωew© biççiet mill-˙obΩ b’kemm tixtieq çikkulata, ming˙ajr ma twassalha sat-truf. G˙atti biΩ-Ωew© biççiet ˙obΩ l-o˙ra u ag˙fas flimkien it-truf tad-dawra tas-sandwich. Fi platt baxx ˙abbat il-bajda, il-˙alib, il-kannella u l-mel˙. Sa˙˙an ta©enkbir u dewweb fih il-butir. Sadanittant xarrab sewwa kull sandwich miΩ-Ωew©na˙at fit-ta˙lita tal-bajda. Aqli kull sandwich g˙al madwar minuta jew tnejn fuqkull wiçç. Jekk ikun hemm bΩonn Ωid aktar butir. Aqsam kull sandwich djagonal-ment. G˙arbel ftit zokkor tal-©elu fuq kull porzjon u servi bil-frawli.

ÓOBÛ mOQli BiÇ-Çikkulata u Frawli

Ingredjenti ( g˙al porzjon)• 2 kiwi, imqaxxrin u mqattg˙in• 1 banana, imqaxxra u mqattg˙a• 150ml jogurt naturali, iffriΩat• 1 mg˙arfa g˙asel• Weraq tan-nag˙nieg˙

Po©©i l-ingredjenti kollha flimkien fi blender u it˙an sakemm isiru meraq.Servi f’tazza sabi˙a u Ωejjen bil-weraq tan-nag˙nieg˙.

XarBa tal-kiwi u l-Banana

Ingredjenti (g˙al Ωew© persuni)• 1 mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a• 300g weraq tal-ispinaçi• Sinna tewm, mis˙uqa• 6 bajdiet• 60ml jogurt Grieg• Mel˙ o˙xon, u bΩar mit˙un frisk• 100g ©bejniet bojod nixfin

Sa˙˙an iΩ-Ωejt f’ta©en fond. Ûid l-ispinaçi u t-tewm u sajjar sakemm l-ispinaçitibda titbiel. Ofsoq u ˙abbat il-bajd flimkien mal-jogurt fi skutella u ferra’ t-ta˙lita fuq l-ispinaçi. Fuq nar baxx kompli sajjar, filwaqt li t˙awwad kontinwa-ment, sakemm il-bajd jibda jag˙qad ming˙ajr ma t˙allih jixxotta. Ne˙˙i t-ta©enminn fuq in-nar, farrak il-©bejniet fuq it-ta˙lita u ˙awwad kollox flimkien.Servi ma’ biççiet ta’ ˙obΩ frisk jew mixwi.

Bajd scramBled Bil-ÌBejniet u l-ispinaÇi

23KurΩitajiet 04.05.2014

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

It-tattwa©©, li dari kien sinjalçar g˙ar-ribelljoni taΩ-Ωg˙aΩg˙,illum sar tant popolari u mxet-tel fost il-©enerazzjonijiet koll-ha.

Ûgur li meta ˙afna Ωg˙aΩag˙imorru fil-˙wienet tat-tattwa©©ijibdew ja˙sbu kif se jkunujidhru bihom meta jixjie˙u.

L-attur Johnny Depp, ta’ 50sena, darba qal: “Ismi hu l-©urnal tieg˙i u t-tattwa©©i lig˙andi huma mniex g˙addejt.”Sentiment li jidwi f’serje ta’ritratti li juru kemm humaelaborati t-tattwa©©i fuq ©ildaanzjana.

Illum il-©urnata adult minnkull ˙amsa fl-Istati Unitig˙andu tattwa©©. Sal-2003, l-Istitut tar-Riçerka Harris kiensab li 16% biss tal-popolaz-zjoni kellha wie˙ed.

G˙all-ewwel darba fl-istorjamiktuba nsibu li n-nisa humaaktar imxaqilbin li jkollhomtattwa©© mill-ir©iel –g˙alkemm meta jikbru, g˙alkull ra©el li jne˙˙ih, ikunhemm Ωew© nisa li jag˙mlu l-istess. Madankollu, 86% ta’dawk mistoqsija, qalu li qattma ddispjaçihom li g˙amlutattwa©©.

Isobel Varley, ta’ 77 sena, litniΩΩlet fil-Guinness Book ofRecords, b˙ala l-aktar anzjanab’tattwa©©i, stenniet li tkunwaslet g˙all-˙amsin senatag˙ha biex kellha l-ewwelxog˙ol ta’ tattwa©© fuqha, utant affaxxinat ru˙ha li llumg˙andha 76% ta’ ©isimha miksib’disinji bil-linka.

“Naf li dejjem ikun hemmnies li ma jiggustawhomx u

nirrispetta l-opinjonitag˙hom,” qalet f’intervista ma’Big Tattoo Planet.

“Fl-antik kien hemm tenden-za li n-nies i˙arsu biç-çieralejn min ikollu tattwa©© li jid-her. IΩda llum, li aktar niesqed jit˙ajru jag˙mluhom, par-tikolarment in-nisa, kolloxqisu qed jindara.”

Robert Seibert ta’ 64 senaminn Kentucky, ilu jkollutattwa©©i g˙al aktar minn 40sena. Hu qal: “Kull tattwa©© hib˙al speçi ta’ faΩi minn ˙ajti.G˙alija hi stampa tal-©rajjiet lig˙addejt minnhom.”

Taqbel ma’ dawn in-nies jewle, u grazzi g˙at-teknolo©ijaavvanzata, dawk li maΩ-Ωmienikunu jridu j˙assru t-tattwa©©ijistg˙u jag˙mlu dan permezztar-ra©©i tal-laser.

PoPolaritÀ fit-tattwaÌÌi

Tobba fl-Indja baqg˙umistag˙©bin meta sabu tnax-ilingott Ωg˙ir tad-deheb fl-istonkuta’ negozjant, li dda˙˙al l-isptarisofri minn u©ig˙ fl-istonku.

Il-pazjent, ra©el ta’ 63 sena,idda˙˙al l-isptar f’Delhi wara liqal li bela’ tapp ta’ flixkun tal-ilma, u xtaq li jo˙or©uhulu.

Ilmenta wkoll minn u©ig˙ urimettar, tant li l-ispeçjalistiqablu li joperawh. U metag˙amlu dan, sabu numru ta’

ingotti li fi flus, jammontaw g˙almadwar €16949.

Din kienet is-sejba tat-tobba:tnax-il ingott Ωg˙ir tad-deheb,kull wie˙ed jiΩen 33 gramma. L-ispeçjalista C.S. Ramachandran,li operah, qal li qatt ma ra daqs-tant “gallettini tad-deheb” fl-istonku ta’ pazjenti o˙ra li kellu.Ûied li kieku dak in-negozjantma dda˙˙alx l-isptar mill-ewwel, kien isofri minn telf kbirta’ demm u seta’ jaqsam l-intes-

tini.Hu mag˙ruf li l-Indja hi

wa˙da mill-ikbar konsumaturitad-deheb fid-dinja u dan l-a˙˙ar ˙arrxet il-li©ijiet tag˙hadwar l-importazzjoni ta’ dan il-metall. It-taxxa tal-importazzjonifuq id-deheb Ωdiedet bi tliet dar-biet. G˙alhekk mhix ˙a©a kbirali kul˙add jipprova xi ˙merija,b’detriment g˙al sa˙˙tu, biexikollu dan il-metall bi prezzir˙is!

Deheb fi stonku ta’ neGozjant

GÓal min tiqaflu l-karozza

Wara g˙axar snin jipprattika, Yang Dong, ÇiniΩ ta’ 20 sena,irnexxielu jg˙a©©eb lill-ispettaturi, meta f’Fuzhou, fiç-Çina,©ibed bi snienu vann li kellu fuqu disa’ adulti. U biex dan b˙alspeçi ma jkunx biΩΩejjed, mexa fuq tapit ta’ tlettax-il pied. Lifuqu tferrex ˙©ie© miksur tal-fliexken tal-birra.

Minkejja dan, g˙adu mhux çert jekk wettaqx rekord dinji. Is-sena li g˙addiet, ra©el li sejja˙ lilu nnifsu b˙ala Montystar A,ukoll ©ibed trakk ta’ tliet tunnellati b’˙alqu, f’Haryana, l-Indja,g˙alkemm ma rifisx fuq ˙©ie© miksur.

Dinosawri jtiru!

Artist ispirat min-natura jinsab lest li jo˙loq dehriet inkred-ibbli ta’ ajruplani. Dawn se jkollhom dehra li tvarja minndinosawri g˙al delfini, g˙al g˙asafar.

Alex Brady lest jo˙loq dawn l-ajruplani b’dehriet futuristiçiu sbie˙, iΩda l-esperti g˙adhom mhumiex konvinti li, bid-disinji tag˙hom, ikunu jistg˙u jtiru.

Waqt li m’g˙andu l-ebda studju fid-disinn tal-ajruplani,Alex pin©a ajruplani g˙all-filmati u log˙ob tal-kompjuter lijag˙tu lil wie˙ed x’ja˙seb li jista’ jsiefer fihom fil-futur.

Fost il-kreaturi li di©à uΩa Alex Brady, wie˙ed isib kreaturital-ba˙ar b˙all-manta rays, delfini u bram, Ωebri u rettiliantiki u estinti. Fil-filmati, dawn kollha jservu ta’ ajruplani ujittajru.

Alex isostni li l-ajruplani li jo˙loq hu fihom dehra li toffri˙biberija, minkejja li dawk li jintuΩaw g˙all-gwerra joqtlulin-nies. Barra minn dan jammetti li, waqt li kiber maΩ-Ωmien, baqa’ msa˙˙ar u marbut mad-dinosawri u jag˙mel˙iltu biex jinse© u jo˙ro© is-sabi˙ tag˙hom.

Meta staqsewh fuq din l-ammirazzjoni, Alex qal li “ma tis-tax issegwi dokumentarju ta’ David Attenborough ming˙ajrma ta˙seb u tifhem kemm hi sabi˙a u interessanti n-natura.U jien nitg˙axxaq meta l-karozzi u l-ajruplani jkunu sbie˙ uskulturati , b˙alma huma l- jott i j iet – mhux biss g˙axiba˙˙ru”.

IΩda l-Professur Ian Poll mill-Akkademja Rjali tal-In©inerijafi Cranfield, kif ukoll esperti fl-Istitut tal-In©inerija u t-Teknolo©ija, qalu li l-mudelli jafu j idhru sbie˙, iΩdab’daqshekk ma jfissirx li meta tpo©©ilhom il-magni jkunukapaçi jtiru. Apparti mid-disinn, ikun jonqos sew u fid-det-tall it-t˙addim tal-in©inerija.

24 Personalità04.05.2014

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

raMoNa PortellItkellmet mad-Direttur Ìenerali tas-Soçjetà Maltija tas-Salib l-A˙mar, PAULETTE FENECH

Il-volontarjat huwa mezz importanti fil-˙ajja ta’ kuljum. Importanti daqs kull xog˙ol ie˙or. Hawn˙afna persuni li jag˙tu mill-˙in prezzjuΩ tag˙hom lil xi g˙aqda volontarja. Fost dawn f’Malta nsibu s-Soçjetà Maltija tas-Salib l-A˙mar li t˙addan madwar mitt voluntier attiv, li jag˙tu sehem fuq baΩiregolari. B’kollox madwar id-dinja jeΩistu 189 g˙aqda tas-Soçjetà tas-Salib l-A˙mar, fosthom il-ferg˙aMaltija li ilha bil-˙idma tag˙ha mis-sena 1991.

Is-soÇjetÀ MaltIja tas-salIb l-aÓMar tIÇÇelebra dalwaqt

Il-voluntiera tag˙ha jag˙tu l-˙intag˙hom kemm fis-setturamministrattiv, finanzjarju, jewpermezz ta’ xog˙lijiet manwalifl-istrutturi tas-Soçjetà, kif ukollfuq il-vetturi li g˙andha s-Soçjetà, u anke fis-settur tal-anz-jani, dak li jag˙mel xog˙ol ma’persuni li tilfu l-kuntatt mal-g˙eΩieΩ tag˙hom, fil-qasammediku tal-ewwel g˙ajnuna, ukif ukoll f’dak ta’ salvata©©kemm fuq l-art kif ukoll fuq il-ba˙ar. Dawn ir-rwoli kollhajing˙aqdu flimkien meta s-Soçjetà tkun mitluba tassisti lilentitajiet tal-Gvern f’kaΩ ta’ inçi-dent ta’ massa jew inkella jekkji©i ddikkjarat diΩastru nazzjon-ali.

Sabiex insir naf aktar dwar dinis-Soçjetà tkellimt mad-DiretturÌenerali tal-Malta Red CrossSociety – Paulette Fenech.Paulette g˙andha sitta u tletinsena, tg˙ix il-Mellie˙a u fil-˙inliberu tag˙ha, u meta jkollhaçans, t˙obb issiefer, taqra, tip-passi©©a, u ssegwi xi film, speç-jalment dawk komiçi jewthrillers. T˙ossha fundamental-ment persuna introversa, perògrazzi g˙all-esperjenzi u rwolidiversi li ©iet esposta g˙alihomfis-snin li ilha mas-Soçjetà Maltijatas-Salib l-A˙mar, il-karattrutag˙ha nbidel u ssoda. “Illum il-©urnata n˙oss li l-isba˙ partiminn xog˙li hija meta nqatta’ ftit˙in nitkellem mal-voluntiera tas-Soçjetà. Jiena minn dejjem kelliammirazzjoni kbira lejn minkien jag˙mel xi tip ta’ volontarjatu dejjem ˙assejt sodisfazzjonkbir kull meta g˙ent lil min kienfil-bΩonn,” bdiet tg˙idli Paulettefil-bidu ta’ din l-intervista.

Mistoqsija kemm ilha tokkupal-kariga tag˙ha fi ˙dan is-SoçjetàMaltija tas-Salib l-A˙mar ux’jikkonsisti ir-rwol tag˙ha,Paulette we©bitni: “G˙alkemmilni mas-Soçjetà ’l fuq minng˙axar snin, ilni fil-karigapreΩenti g˙al dawn l-a˙˙ar sen-tejn. Xog˙li b˙alissa huwawie˙ed mani©erjali u r-rwoltieg˙i huwa li namministra r-riΩorsi umani, finanzi, it-tag˙limtal-ewwel g˙ajnuna u pro©etti,kif ukoll li nΩomm kuntatt kon-tinwu mal-MovimentInternazzjonali tas-Salib uQamar l-A˙mar li jikkonsistimill-kumitat internazzjonali, il-federazzjoni, kif ukoll is-soç-jetàjiet l-o˙rajn imxerrdin mad-dinja kollha.”

Sej˙a g˙all-voluntiera

Is-Soçjetà’ tas-Salib l-A˙mar hijag˙aqda volontarja u l-voluntiera,li mit-twelid dejjem kienu l-ikbar

parti tas-Soçjetà, huma meqjusinb˙ala l-qalb tas-Soçjetà Maltijatas-Salib l-A˙mar. G˙alkemmdin tal-a˙˙ar timpjega nukleuΩg˙ir ta’ ˙addiema, anke dawn limal-kategorija tag˙hom tid˙olPaulette stess, jag˙mlu ˙afnaxog˙ol fuq baΩi volontarja. Fil-fatt, jekk wie˙ed ikollu jie˙utotal akkumulattiv, dan ila˙˙aqg˙al madwar 300 sieg˙a fil-©img˙a.

Tkellimt mag˙ha dwar l-g˙aneΩatt tas-Soçjetà Maltija tas-Salibl-A˙mar fejn spjegatli li l-g˙anewlieni huwa li tipprevieni utnaqqas it-tbatija, u li b’imparz-jalità tg˙in biex ittejjeb is-sitwaz-zjoni ta’ dawk li huma l-iΩjedvulnerabbli ming˙ajr ma tid-diskrimina min˙abba r-razza,nazzjonalità, sess, klassi soçjali,reli©jon, twemmin jew oppinjoni

politika.Ridt inkun naf aktar dwar il-

proçess li jie˙u g˙al kull minjit˙ajjar jid˙ol voluntiermag˙hom. “Is-Soçjetà’ g˙andhadiversi setturi fejn wie˙ed jista’jag˙ti l-˙in volontarju tieg˙u.Kull settur huwa differenti, peròl-istruttura ta’ kif wie˙ed isir vol-untier hija wa˙da: wara li per-suna tikkuntattja lis-Soçjetà u turix-xewqa li tissie˙eb b˙ala vol-untiera, din ti©i mistiedna tatten-di g˙al-laqg˙a g˙al voluntiera l-©odda li jkun imiss. Waqt din il-laqg˙a din il-persuna ti©i espos-ta kemm g˙as-servizzi kif ukollg˙ar-rwoli li hija tkun tista’tag˙ti s-sehem tag˙ha fihom.Meta l-persuna tiddeçiedi liematriq tixtieq tie˙u, jibda l-proçesskemm ta’ montora©© kif ukoll ta’ta˙ri© skont l-esi©enzi. Jekk

jin˙ass li din il-persuna hijalesta, wara numru ta’ sig˙at ta’volontarjat, ti©i meqjusa b˙alavoluntiera. Jekk wie˙ed ikun jix-tieq jing˙aqad mas-SoçjetàMaltija tas-Salib l-A˙mar, jista’jag˙mel kuntatt mag˙na jewpermezz tan-numri 2122 1022,9938 8112, jew b’email liladmin@redcross.org.mt, jewinkella jΩur is-sit elettroniku jewil-pa©na Facebook,” spjegatli taj-jeb Paulette.

Jum Dinji tas-Salib l-A˙mar –stedina g˙all-pubbliku

Ftit jiem o˙ra, proprju nhar is-Sibt li ©ej, 10 ta’ Mejju 2014, is-Soçjetà Maltija tas-Salib l-A˙marser tkun qed ittella’ çelebrazzjonispeçjali. Fil-fatt, kull sena fil-©img˙a tat-8 ta’ Mejju, madwar

id-dinja ji©i ççelebrat il-Jum Dinjitas-Salib l-A˙mar. Din il-©urnatakienet intg˙aΩlet g˙aliex hija d-data tat-twelid tal-fundatur ta’dan il-moviment, Henry Dunant.G˙alkemm sa tliet snin iluf’Malta kienet ti©i ççelebrataf’diversi partijiet, b˙alma sar is-sena l-o˙ra, f’pajjiΩna din is-senaser ti©i ççelebrata f’lokalitàwa˙da, nhar is-Sibt 10 ta’ Mejju2014 fi Pjazza Tignè, TignèPoint, The Point. L-g˙an ta’ dinil-©urnata hija biex twassalg˙arfien fost il-Maltin dwar ix-xog˙ol tas-Salib l-A˙mar.

Xtaqt aktar tag˙rif dwar din il-©urnata mimlija attivitajiet utag˙rif g˙all-pubbliku, u Paulettea©©ornatni billi kkonfermatli limatul l-istess ©urnata ser ikunhemm ˙afna attivitajiet li ser jin-kludu dimostrazzjonijiet ta’ sal-vata©© kemm fuq l-art kif ukollfuq il-ba˙ar, dimostrazzjonijiettal-ewwel g˙ajnuna u esibiz-zjonijiet ta’ diversi strutturi, vet-turi u tag˙mir li jintuΩa g˙all-ewwel g˙ajnuna kemm mil-latmediku u minn dak ta’ salva-ta©©. “Matul din il-©urnata li sertibda fil-˙dax ta’ filg˙odu utibqa’ g˙addejja sas-sebg˙a ta’filg˙axija, ser ikun hemm kon-tinwament numru ta’ voluntierabiex jispjegaw lill-pubblikupreΩenti x-xog˙ol siewi li s-Soçjetà qed tag˙mel biex tg˙inlil dawk li huma vulnerabbli.B˙ala attivitajiet fejn il-pubblikuser ikun jista’ jipparteçipa serikun hemm segway rides fejndawk preΩenti ser ikunu jistg˙ujippruvaw dan il-mezz tat-trasport innovattiv, kif ukoll facepainting u zip line g˙at-tfal.Tajjeb ta’ min jg˙id li l-fondikollha li ser jid˙lu matul din il-©urnata ser imorru kollha g˙as-Soçjetà Maltija tas-Salib l-A˙marbiex din tkun tista’ tinvestihomfis-servizzi li hija toffri,” sa˙qetPaulette.

Fl-a˙˙ar nett, stedint lilPaulette tg˙addi messa©© lill-pubbliku in©enerali. “L-appelltieg˙i huwa li jekk wie˙edg˙andu interess li jsir parti mill-familja tas-Soçjetà tas-Salib l-A˙mar, biex b’hekk ikun jista’jil˙aq lil min hu fil-bΩonn, majoqg˙odx ja˙sibha u jag˙melkuntatt mag˙na mill-aktar fispossibbli u ji©i jiltaqa’ mag˙nafl-10 ta’ Mejju u jara b’g˙ajnejh ujmiss b’idejh il-˙idma li kontin-wament g˙addejja biha s-Soçjetà. Barra minn hekk nixtieqnag˙laq b’appell speçjali lildawk kollha li ˙ar©u bil-pen-sjoni biex jag˙tu çans lill-volon-tarjat ˙alli jirrealizzaw x’sens ta’sodisfazzjon dan jag˙ti lura,”temmet tg˙idli.

Paulette, bejn il-President Emeritu Dr George Abela u DrFrancesco Caponi, il-President tal-Kumitat Re©jonali tat-Toskana

25Kultura 04.05.2014

L-ewwel Ωew© iljieli tal-Festival Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar f’Malta, organiz-zat mill-Ministeru g˙at-TuriΩmu u l-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu, kienu suççess,b’˙afna nies li marru bi ˙©arhom biex jaraw il-Kompetizzjoni Internazzjonali Piro-MuΩikali fil-villa©© pittoresk ta’ Marsaxlokk u l-Kompetizzjoni Nazzjonali tal-log˙ob tan-nar li saret fil-qalba ta’ Bu©ibba. Ûew© kompetizzjonijiet spettakolari.

Is-serata f’Marsaxlokk, il-Ìimg˙a 25 ta’ April, kellha il-kompetizzjoni piro-muΩikali li ntreb˙et minn Pyrotex Fireworks mir-Renju Unit, waqt li t-tieni kompe-tizzjoni li saret f’Bu©ibba l-Óadd li g˙adda ntreb˙et mill-Kamra tan-NarSant’Andrija tal-Banda Unjoni ta’ Óal Luqa.

Fil-kompetizzjoni nazzjonali, il-Kamra tan-Nar San Ìor© ta’ Óal Qormi reb˙et it-tieni post, segwita mill-Kamra tan-Nar tal-Banda Sant’Andrija ta’ Óal Luqa fit-tieletpost.

Il-festival ta’ din is-sena ntemm nhar l-Erbg˙a li g˙adda b’final spettakolari piro-muzikali f’12am, minn PyroEmotions Fireworks tal-Italja. Dan fl-okkaΩjoni taç-çele-brazzjoni tal-10 anniversarju mid-d˙ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. G˙aldaqstant,il-Fondazzjoni Çelebrazzjoni Nazzjonali organizzat numru ta’ attivitajiet g˙al din l-okkaΩjoni fostom light projection display fuq is-sur, fuq wara tad-display GranFinali.

IL-FEsTIvAL TAn-nAR F’bUÌIbbA U M’XLOKKMAÓnUQA b’FOLOL KbAR TA’ nIEs

Iç-Chairman tal-MTA Dr Gavin Gulia jippreΩenta t-trofew lil wie˙ed mir-rappreΩentanti tal-Pyrotex Fireworks, tal-Gran Brittanja

Iç-Chairman tal-MTA Dr Gavin Gulia jippreΩenta t-trofew lil Joe Aquilina, rappreΩentant tal-Kamra tan-Nar Sant’Andrija tal-Banda Unjoni, ta’ Óal Luqa

ÇIKKU, IL-bIdWI MALTIRumanz ©did ta ’ Paul P.Borg, kitba miΩjuda u rivedu-ta tal-pubblikazzjoni ori©inalili kienet reb˙et l-ewwel postb˙ala l-a˙jar rumanz fl-1999fil-Premju Letteraju tal-Ktieb.

Fil-g˙odwa tal-Óamis 13 ta’Ìunju 1963, i l - festa ta ’Corpus Chris t i , waqt l i l -qniepen ixandru l-festa tal-Ìisem u d-Demm Imqaddesta’ Kristu, Alla l-Óaj, bidwijbattal xkubetta mimlija çombja˙raq f i l -©isem ta ’ bidwiie˙or. Bidwi joqtol bidwiie˙or fis-sa˙na tad-demm fit-toroq qodma tal-Mosta. Waqtli l-qattiel Ωag˙Ωug˙ jara ’ls ie˙bu m˙ar˙ar f ’demmu,taqbiΩlu bl-ikrah, jibqa’ jis-paralu u jkisser il-kanna fuqras il-moribond u fuq il-˙ajt.

Fran©isku Fenech,imlaqqam ‘Ta’ Van©iela’, limiet xi xhur ilu, kien qatel

bidwi ie˙or min˙abba tilwimli nqala ’ bejniethom fuqbejg˙ tal -ar t . I l -qat t ie limbag˙ad ja˙rab lejn l-irdu-mijiet imçappas kollu demm.Malta kollha tqum bi ˙©arhab’dak li ©ara. Kemm il-qattiel,ki f ukol l i l -maqtul kienuvittma ta’ dak it-tilwim bejni-et il-bdiewa.

Borg jislet minn dan kollu –minn dak li rrakkonta l-qat-tiel stess kif ukoll minn dakkollu li rrakkuntawlu ˙afnabdiewa o˙rajn – ©rajja mimli-ja intriççi fir-rumanz li g˙adukif ©ie ppubblikat fi ktieb,Çikku, il-bidwi Malti. Danhu rumanz dwar il-˙ajja tal-bidwi qadim Malti u r-rabtatieg˙u mal-art li ja˙dem. Danhu edizzjoni ©dida u rivedutatar-rumanz ori©inali ÇikkuFenech, il-qtil, il-˙arba, il-bidwi tal-1998.

Minkejja li l-ktieb mhuwiexbijografija tal-protagonist, l-awtur ji©bor xi ©rajjiet tieg˙ukif ukoll ©rajjiet ta’ bdiewao˙rajn biex jo˙loq ©ra j jamexxejja mimlija avventurimsejsin fuq i l-fehmiet tal-bidwi qadim Malti. L-awturisostni li g˙alkemm hu kitebdwar deli t t , qti l , t ixrid ta’demm, ©lied u kriminalità,ma jfissirx li l-kitba qed tig-glorifika l-vjolenza. Ir-realtàhi li hi, u dik li jag˙milha l-bniedem. Il-©rajja tal-©lied ul-qtil bejn il-bniedem hi qadi-ma daqs l-istess bniedem, ul-awtur juΩaha wkoll biex jil-lustra l -karat t ru ta l -bidwiarketip tal-©ens Malti. Bidwitwajjeb u ©wejjed, imma jafikun sod u qawwi. Bniedemli j˙obb l-art u l-ambjent,imma jaf jeqred il-˙olqien ujsarrfu wkoll fi flus meta jrid.G˙alhekk lil Çikku narawhqalb l-irdumijiet u x-xag˙ri,ja˙rab mill-qilla tal-©ustizzja,

qawwi u beΩg˙an. L-awturj i r rakkonta ki f Çikku js i ri˙obb mara u jixtieq mara,iΩda wkoll mg˙addas sewwaf’˙ajja ta’ perikli, kemm Maltakif ukol l meta kien l -Awstral ja. Naraw ukoll i l -bidwi Malti, li jaf ikun kemmbeΩΩig˙ kif ukoll qattiel blaskrupli, li meta taqbiΩlu xejnma jkun jista’ jΩommu.

MALTA U L-QORTIEWROPEAIl-Qorti tal-Ìustizzja ippubblikatil-ktieb Malta u l-Qorti tal-Ìustiz-zja tal-Unjoni Ewropea f’g˙eluql-g˙axar snin minn meta pajjiΩnasar membru tal-UE.

Dan il-ktieb, li jag˙ti ˙arsa lejnl-a˙˙ar g˙axar snin ta’ kollabo-razzjoni ©udizzjarja bejn Malta ul-Unjoni Ewropea, huwa l-ewwel pubblikazzjoni tal-Qortital-Ìustizzja tal-Unjoni Ewropeali qed ji©i stampat unikament bil-Malti.

F’din il-pubblikazzjoni wie˙edjista’ jsib is-sentenzi kollha tal-Qorti Ewropea li jinvolvu lilMalta. Peress li l-ammont ta’ sen-tenzi mhuwiex kbir, kien possib-bli li dawn jin©abru kollha fiktieb wie˙ed.

Huwa ktieb immirat mhux bissg˙all-professjonisti legali, immawkoll g˙all-pubbliku li jkun iridja©©orna ru˙u fuq l-iΩviluppi tal-kollaborazzjoni ©udizzjarja bejnil-Qorti tal-Ìustizzja u l-qratiMaltin fl-a˙˙ar g˙axar snin.

26 Kultura04.05.2014

Il-Fondazzjoni Valletta 2018˙abbret disinji g˙all-installaz-zjoni kontemporanja bit-titlu‘Prospettiva’, li se ssir f’tarfVjal Ìlormu Cassar, il-BeltValletta (qrib il-Foss ta’ SanÌakbu).

Waqt konferenza tal-a˙barji-et, li matulha ntwerew id-dis-inji tal-installazzjoni artistika,iç-Chairman tal-FondazzjoniValletta 2018 Jason Micallefqal li l-g˙an ta’ dan il-pro©etthuwa li ji©i ççelebrat it-titluta’ Kapital i Ewropea tal-Kultura, filwaqt li jesponi l-aqwa disinn Malti kontempo-ranju, arkitettoniku u art ipubblika fuq pjattaforma, fejndin tkun tista’ titgawda minnMaltin u barranin li jΩuru l-belt kapitali.

Il-Fondazzjoni Valletta 2018temmen li l-iktar mod effettivbiex tkun iççelebrata l-BeltKapitali tal-Kultura huwa billitpo©©i l-˙sieb kreatt iv f i l -quççata tal-attivitajiet tag˙ha.

Fl- indirizz t ieg˙u, l-Onor.Owen Bonnici, Ministru g˙all-Ìustizzja, Kultura u GvernLokali qal li t-titlu ta’ KapitaliEwropea tal-Kultura flimkienma’ serje ta’ avvenimentiimportanti f is-snin l i seriwasslu g˙all-2018, jag˙tunaopportunità unika biex niççel-ebraw il-wirt Malt i b’mod©did. Huwa qal l i l-Gvernjag˙ti s-sostenn tieg˙u lil danil-pro©ett g˙ax huwa pass sin-j i f ikanti biex i l-Belt t ibdatri©©enera l-wirt g˙al wara s-sena 2018 minn issa.

Iç-Chairman tal-©urija, il-Professur Richard England,introduça l-installazzjoni tal-Perit Chris Briffa – Prospettiva– li kienet mag˙Ωula f’kompe-tizzjoni bejn ˙ames art ist ikontemporanji Maltin li ©ewimsej˙a biex jie˙du sehem fil-pro©ett.

Chris Briffa jara l-BeltValletta b˙ala kollezzjoni ta’diversi stili, ta’ saffi ta’ arkitet-

tura li huma xhieda tal-ambiz-zjonijiet u l-ideali li laqtu dinil-Belt . Bieb i l-Belt huwaeΩempju çar ta’ dan: si tikoniku, minn dejjem kontro-versjali, li dan l-a˙˙ar re©a’©ie mibdul g˙all-˙ames darba.

Prospettiva mhix biss monu-ment, post fejn wie˙ed iqatta’ftit ˙in jedha jew jikkontem-pla, imma hija wkoll prestaz-zjoni arkitettonika g˙aliex l-idea t idher biss f ’mumentpreçiΩ fejn il-biççiet kollhajing˙aqdu f’simbolu tal-erba’bibien preçedenti, mag˙qudinf’avveniment wie˙ed.

“Prospettiva hija analo©ija ta’Valletta 2018 – pro©ett l ijg˙aqqad ideat differenti f’kol-laborazzjoni, armonija u per-spettiva,” qal Briffa.

L-instal lazzjoni ta’ ChrisBriffa ©iet mag˙Ωula minn©uri ja komposta mill-Professur Richard England,Rupert Cefai u CarloSchembri.

Valletta 2018 B’ disinji GÓall-installazzjoni kontempoRanja

Fl-2008 lestejna r-restawr tas-saqaf tal-knisja parrokkjali.Kmieni fl-2009 bdejna bir-restawr tal-koppla, minn barrau minn ©ewwa. Dan il-pro©etttlesta u ©ie inawgurat fis-sajftal-2012. Sadanittant, bdejnabil-kumplament taΩ-Ωebg˙atal-knisja parrokkjali li nitta-maw li nlestuh sal-2015.Tajjeb niftakru li x-xog˙ol taΩ-Ωebg˙a qed isir kollu minngrupp ta’ voluntieri. I l-parroçça hija kburi ja l i

g˙andha sett ta’ t lettax-ilkwadru li huma verament pat-rimonju artistiku uniku. Humaxog˙ol mill-isba˙ ta’ artistiMaltin u barranin. Il- l istatitkellem wa˙idha!

Kwadru titular i ta’ SanGejtanu ta’ Pietro Gagliardi(1809)Marija Addolorata ta’ PietroGagliardi (1880)Madonna tal-Karmnu ta ’Giuseppe Calì (1879)Madonna tad-Duttrina ta ’Giuseppe Calì (1885)San ÌuΩepp ta’ Giuseppe Calì(1884)Sant’Antnin ta’ DomenicoBruschi (1884)San Benedi ttu u SantaSkolastika ta’ Giuseppe di

Giovanni (1878)Santa Apollonia ta’ Anna Forti(1874)Madonna tar -RuΩar ju ta ’Giuseppe Bonnici (1881)Madonna ta’ Lourdes (sekludsatax)Madonna taç-Çintura, probab-bli ta’ Enrico Regnaud (seklutmintax)Ûew© kwadri tawwalin ta’ SanGejtanu ta’ Giuseppe Briffa

Wara studju li sar minn esper-ti, ©ie konkluΩ li dawn il-pit-turi kollha jin˙tie©u restawrur©enti. Altimenti nistg˙unitilfu dan il-patrimonju artis-tiku. Il-kumpanija Prevarti –Art Restoration &Conservation ©iet ikkummis-sjonata bix-xog˙ol, wara l-approvazzjoni tal-awtoritajietekkleΩjastiçi u çivili. Huwastmat li dan il-pro©ett se ji©ijiswa ’l fuq minn €65,000.

Dan huwa pro©ett ma©©urig˙all-parroçça ta’ San Gejtanufil-Óamrun. Il-komunità par-rokkjali we˙eda ma tistaxtla˙˙aq ma’ dawn l-ispejjeΩ.G˙aldaqstant, permezz ta’skema ta’ sponsorship qednitolbu assistenza finanzjarjaminn kumpanij i stabbili t i ,assoçjazzjonijiet, istituzzjoniji-

et biex jissie˙bu mag˙na f’danil-pro©ett.

Il-parroçça, bl-g˙ajnuna ta’Prevarti, fil-futur qrib se torga-

nizza seminar g˙all-parruççaniu g˙all-pubbliku in©eneralibiex j ing˙ata aktar tag˙rifdwar ix-xog˙ol ta’ restawr ta’

dawn il-pitturi imprezzabbli.G˙amilna wkoll notice boardfil-knisja parrokkjali biexinΩommu l-pubbliku a©©ornat-dwar ir-restawr, kif ukoll dwarl-istadju tal-iff inanzjar tal-pro©ett.

I l-Kappilan Dun HenryBalzan jirringrazzja lill-par-ruççani kollha g˙as-sapporttag˙hom g˙ar-restawr tal-knis-ja parrokkjali. B’mod speçjalijirringrazzja lil Fr Joe Gatt,Viçi Parrokku, li flimkien ma’grupp ta’ voluntieri qedjie˙du ˙sieb iΩ-Ωebg˙a tal-knisja. O˙rajn qeg˙din joffrul-g˙ajnuna finanzjarjatag˙hom, anke anonimament.Huwa jirringrazzja lil kul˙add.Jirringrazzja lil dawk l-g˙aqdi-et li g˙enu fil-passat u dawk liqed jg˙inu din id-darba wkoll.Ming˙ajr din it-turi ja ta’parteçipazzjoni f ’dan ir-restawr ur©enti, il-pro©ett ikunimpossibbli li jitwettaq, jis˙aqDun Henry.Ma˙ru©a mill-Uffiççju tal-

Kappillan, Parroçça SanGejtanu, il-Óamrun.

G˙al aktar informazzjonikkuntattja lil Fr Henry Balzanfuq 9926 9416, jew email lil:parrocca.hamrun.sg@maltadio-cese.org

RestawR tal-knisja ta’ san Gejtanu

27Skeda 04.05.2014

06.00 Videocomic 06.30 Real School Il Divertinglese 07.00 Zorro La Riscossa Di Garcia 07.25 Lassie 07.50 Il Canyon Della Superstizione 08.20 Voyager Factory 09.05 Il Nostro Amico Charly 09.45 Nato Con La Camicia 10.30 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.40 Meteo 2 13.45 Quelli Che Aspettano 15.40 Quelli Che Il Calcio 17.05 Tg2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Countdown - Vendetta 20.30 Tg2 21.00 N.C.I.S. Alibi 21.45 Hawaii Five-0 22.40 La Domenica Sportiva

07.00 Omnibus07.30 TG La707.55 Omnibus09.45 L’Aria Che Tira11.00 Bersaglio Mobile13.30 TG La714.40 Assassinio Sul Treno16.40 La Libreria Del Mistero18.10 L’Ispettore Barnaby20.00 TG La720.30 Domenica Nel Paese Delle

Meraviglie21.20 Rob Roy

06.00 Queen of Bling 06.50 Kitchen Boss 09.45 Cake Boss10.35 Queen of Bling 11.25 Long Island Medium 13.05 Happily Ever Laughter 13.55 Surviving the In-Laws 14.45 Cake Boss 16.50 I Didn’t Know I Was Pregnant17.40 Hoarding18.30 All-American Muslim 19.20 The Undateables 20.10 Something Borrowed, Something

New 21.00 Left at the Altar 21.50 Hoarding22.40 Bizarre ER

06.00 Blinging Up Baby 07.00 Extreme Close-Up07.30 Style Star08.00 Macklemore’s Big Surprise 09.00 The Fabulist 10.00 Eric & Jessie10.30 Who Wore It Better? 11.00 E! News 11.30 Fashion Police 12.00 Giuliana & Bill15.00 Live From the Red Carpet16.00 E! News 17.00 Keeping Up With the

Kardashians18.00 RichKids of Beverly Hills18.30 Who Wore It Better? 19.00 Giuliana & Bill21.00 Beyond Candid with Giuliana22.00 Live From the Red Carpet23.00 Hello Ross 23.30 The Soup

06.00 Steve Irwin’s Wildlife Warriors06.25 My Cat From Hell 07.15 Too Cute! 08.10 Gator Boys 09.05 Call of the Wildman 09.30 Swamp Brothers 10.00 Tanked 10.55 Treehouse Masters 11.50 Search for the Knysna Elephants12.45 There’s a Rhino in My House!13.40 Uakari14.35 Natural World 16.25 Lions and Giants 17.20 Treehouse Masters 18.15 Natural World 19.10 Shamwari20.05 Perfect Predators 21.55 Shamwari22.50 Untamed and Uncut 23.45 Perfect Predators

06.00 Da Da Da Musica E Cinema 06.30 Unomattina In Famiglia 10.00 Buongiorno Benessere 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Regina 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde 13.30 Telegiornale 14.00 L'arena 16.28 Che Tempo Fa 16.30 Tg 1 16.35 Domenica In 18.50 L'eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Tg Sport 20.40 Affari Tuoi 21.25 Carosello Reloaded 21.30 Film: Sister Act

06.10 Tg4 Night News06.30 Televendita Media Shopping07.00 Super Partes07.55 Zorro I08.25 Magnifica Italia 309.25 I Santi10.00 Santa Messa10.50 Pianeta Mare11.30 Tg412.00 Pianeta Mare13.00 Ricette All'italiana13.55 Blue Beach Paradyse Story14.45 Come Rubare La Corona

D’Inghilterra16.40 La Valle Dell'eden18.55 Tg419.35 Il Segreto20.30 Tempesta D’amore 8 – Prima Tv21.15 I Dieci Comandamenti

06.00 How It’s Made 06.25 American Chopper07.15 Crisis Control08.10 MythBusters09.05 Salvage Hunters 09.55 Baggage Battles10.50 Flip Men11.40 Storage Hunters12.35 Auction Kings 13.30 Auction Hunters14.25 Gold Rush15.20 Gold Divers.16.15 Aircrash Confidential17.10 MythBusters18.05 Overhaulin’19.00 Outback Truckers 20.00 Wheeler Dealers21.00 Naked and Afraid22.00 Naked and Marooned With Ed

Stafford23.00 Klondike

08.05 Chasing the Yum 08.30 Extreme Cuisine With Jeff

Corwin 09.25 Candice Tells All 09.50 Color Splash 10.15 Color Correction 10.40 Design on a Dime 11.10 State of Style11.35 Easy Entertaining With Michael

Chiarello 12.00 Chef Abroad 12.25 House Hunters13.15 Suggs’ Italian Job 13.45 Million Dollar Rooms 14.35 My Yard Goes Disney 15.00 Selling New York 15.25 Kitchen Impossible15.50 My First Renovation 16.15 House Hunters17.05 Drop 5 lbs With Good

Housekeeping 17.30 Chef Abroad 18.00 Extreme Cuisine With Jeff

Corwin

08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.10 Sanjay and Craig 09.35 Kung Fu Panda10.00 The Penguins of Madagascar10.25 Turtles 10.50 SpongeBob SquarePants 11.15 Winx Club 11.40 iCarly 12.05 Sam & Cat 12.30 Victorious 12.55 Big Time Rush 13.20 Marvin Marvin 13.45 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins of Madagascar15.30 The Fairly OddParents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.10 Life With Boys 17.35 SpongeBob SquarePants 18.00 Turtles 18.25 The Penguins of Madagascar

07.00 L-G˙odwa t-Tajba07.30 Planets08.30 Dot Eu09.00 G˙awdex Illum09.30 Tuffi˙at Migduma10.00 Ta˙t l-Art10.30 Malta u lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet12.30 Óadd G˙alik14.00 A˙barijiet14.05 Óadd G˙alik…ikompli15.30 Gadgets16.00 A˙barijiet16.05 Planets16.35 Madwarna17.10 Malta u lil Hinn Minnha17.30 Pellikola18.00 A˙barijiet18.10 Madwarna18.40 Mr Fisherman19.15 Mixage20.00 A˙barijiet20.45 American Idol23.15 A˙barijiet

06.00 Prima Pagina Tg507.55 Traffico08.00 Tg508.45 Tgcom2408.50 Le Frontiere Dello Spirito10.05 La Vita Dei Mammiferi11.10 Supercinema12.00 Melaverde13.00 Tg513.40 L’ Arca Di Noè14.00 Il Segreto Di Thomas16.30 Rosamunde Pilcher18.50 Avanti Un Altro20.00 Tg520.40 Paperissima Sprint21.10 Amici Di Maria

10.35 FIA World Endurance Championship

12.00 UEFA Women’s Champions League Football

13.30 ISU Grand Prix, Figure Skating16.30 FIFA Under 17 World Cup

Football 18.00 UEFA Women’s Champions

League Football 21.00 ISU Grand Prix, Figure Skating23.00 Boxing

07.00 Net News08.30 Telebejg˙11.30 Nis©a Maltija12.00 Rafiki (R)12.30 Malta A˙jar – Djalogu14.00 Net News14.05 Miss World Malta 2014 (R)17.00 M Fashions Malta18.00 Net News18.05 Flusek (R)18.40 Wheelspin (R)19.30 Net News20.30 Iswed Fuq L-Abjad21.30 Net News21.35 Replay23.15 Net News

06.15 Life Bites07.00 Super Partes08.20 Til Death 08.45 Scooby-Doo! 10.25 Nancy Drew/Nancy Drew12.25 Studio Aperto13.00 Sport Mediaset Xxl14.00 Grande Fratello14.25 Sos17.25 Urban Wild18.30 Studio Aperto19.00 Coì Fan Tutte 219.50 Il Re Scorpione21.30 La Mummia 23.40 Confessione Reporter

08.05 Siba’s Table 08.30 Have Cake Will Travel 09.20 Barefoot Contessa 09.45 Extra Virgin 10.10 Siba’s Table 10.35 Cooking for Real 11.00 Andy Bates. Street Feasts 11.25 Unique Eats 11.50 Barefoot Contessa 12.15 Hungry Girl 13.05 Food Network Challenge13.55 Diners, Drive-Ins and Dives 14.45 Chopped 15.35 Siba’s Table 16.25 Guy’s Big Bite 16.50 Diners, Drive-Ins and Dives 17.40 Barefoot Contessa 18.05 Extra Virgin 18.30 Siba’s Table 18.55 Cooking for Real19.20 Chopped20.10 Food Network Challenge 21.00 Diners, Drive-Ins and Dives

08.35 Aroma Kitchen10.00 Breakfast News Weekend13.00 Maratona Ìbir ta’ Fondi 17.30 One News17.35 Maratona Ìbir ta’ Fondi 19.30 One News20.15 Maratona Ìbir ta’ Fondi 23.30 One News

06.00 Fuori Orario 07.40 La Grande Vallata 08.35 Film: Gli Amanti Di Toledo 09.55 Dietrich 10.45 Telecamere 11.10 Tgr 12.55 12 Idee Per La Crescita 13.25 Fuori Quadro Previsioni Del

Tempo 14.00 Tg 14.30 In 1/2 Ora 15.30 Tg3 Lis 15.35 Kilimangiaro Album 15.50 Film: Gli Amici Del Bar

Margherita 17.15 Film: Ci Sta Un Francese, un

Inglese… 19.00 Tg3 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 22.45 Tg3

07.05 Bobinogs 07.15 Nuzzle and Scratch07.35 Green Balloon Club 08.00 Poetry Pie 08.05 Gigglebiz 08.20 Last of the Summer Wine 08.50 Lorna Doone 09.40 Doctor Who 10.25 The Weakest Link 11.10 Absolutely Fabulous 11.40 Me and Mrs Jones 12.10 Last of the Summer Wine 12.40 The Weakest Link 13.25 Lorna Doone 14.15 Doctor Who 15.00 Doctors 17.30 Doctor Who 18.15 King George & Queen Mary19.05 Upstairs Downstairs 20.00 Me and Mrs Jones 20.30 Absolutely Fabulous 21.00 Silk 21.50 Waking the Dead

Agriculture Directorate Consultation on the Draft LegalNotice for the Implementation of Marketing Standards for

Fresh Fruit and Vegetables

The Directorate of Agriculture within the Ministry forSustainable Development, the Environment and Climate

Change is informing the public and all interested parties thatit intends to publish a Legal Notice establishing Marketing

Standards for fruit and vegetables.

Those interested parties as well as the general public areinvited to send their feedback regarding the draft Legal

Notice that is available on the Agriculture Directorate’s webpage, on john-baptist.cassar@gov.mt by the 13th June 2014.

MINISTRY FOR SUSTAINABLE

DEVELOPMENT THE ENVIRONMENT

AND CLIMATE CHANGE

28 Çinema04.05.2014

MIÇ-ÇINEMA jikteb CARMELO BONNICI

SIMSHAR IMPENJATTIV

RAKKONT VIVIDU TA’ TRAÌEDJA RIÇENTIAtturi Ewlenin: Lofti Abdelli, Claire Agius, Jimi Busuttil, SekoubaDoucourè, Adrian Farrugia, Kurt Zammit

Direttriçi: Rebecca Cremona Óin : 109 minMa˙ru© minn Kukumajsa Productions/Malta Film Fund

Çert. 12 A

Minn qalbi tassew nixtieqnifra˙ lil dawk kollha involutifl-iffilmjar ta’ Simshar, fejnwa˙da mill-ag˙ar tra©edji ta’Ωmienna qed tkun murija fuqil-liΩar taç-çinema. Kull metanara film purament Malti, l-ewwel ˙a©a li ti©i f’mo˙˙i hi l-limitazzjonijiet tag˙na f’dan il-medju u nipprova kemm jista’jkun ma mmaqdarx, anzi nfit-tex xi punti tajbin.

Waqt li kont qed naraSimshar dawn is-sentimenti˙ar©u minn mo˙˙i g˙ax˙assejtni nsegwi xog˙ol, issamhux ta’ dilettanti, iΩdawie˙ed li j˙abbatha sewwamal-krema ta’ pajjiΩi o˙ra. Dinil-produzzjoni ta’ kwalitajietg˙olja tgawdi minn reçtar sod-isfaçenti; muΩika evokattiva;fotografija çara b’sekwenziΩg˙ar u affaxxinanti ta˙t l-ilma, ma˙duma bil-proçess ta’liΩar wiesa’ (cinemascope –na˙seb l-ewwel wie˙ed g˙alMalta); u anke ˙oss dolbystereo u direzzjoni ˙erqana.

L-uniku difett hu forsi n-nuqqas ta’ CGI (imma©ni©©enerati bil-kompjuter) lijin˙assu waqt li d-dg˙ajsa tas-sajd tisplodi u tie˙u n-nar;però, hawn konxju li a˙nam’g˙andniex dawk il-miljuni

kbar ta’ flus biex nirrikreawdawn l-effetti ma©içi. Kifkul˙add jaf, Simshar jirrakkon-ta l-istorja ta’ tlieta min-nies(fil-verità kienu erbg˙a) u tifelli ˙ar©u bil-luzzu biex jabdu l-˙ut, u meta nhar it-11 ta’Lulju 2008 d-dg˙ajsa splodiet,dawn kollha salvaw, però fil-jiem li g˙amlu jΩommu f’wiççl-ilma, in-nuqqas ta’ ilma tax-xorb u x-xemx tisre© fuqrashom g˙amlu tag˙hom ukollha minbarra wie˙edg˙erqu.

It-tfittxija g˙alihom u n-nuqqas ta’ informazzjoni ˙adetsebat i j iem biex fl-a˙˙arinstab, kwaΩi mejjet, SimonBugeja (parti ma˙duma mill-attur TuneΩin Lofti Abdelli).Dawk li taw ˙ajjithom lill-ba˙ar jinkludu wkoll lilKarmenu (Jimi Busuttil),missier Simon; Moussa(Doucourè), ra©el bieΩel ˙afnaSomalu; u Theo (AdrianFarrugia), it-tifel ta’ 11-il senata’ Simon.

Sekwenzi o˙ra li jqanqluhuma l-anzjetà, it-taqtig˙ il-qalb u l-©iri ’l hawn u ’l hinn lig˙addiet minnhom Sharon(Claire Agius), il-mara ta’Simon, b’binha Adrian (KurtZammit) ta’ ˙ames snin

ankrat mag˙ha, tindagab’˙erqa dwar xi a˙bar fuq l-g˙eΩieΩ tag˙ha mitlufin bejnsema u ilma. Matul l-andamenttieg˙u, dan il-film juri l-˙ajjakomuni ta’ ra˙al Ωg˙ir b˙alMarsaxlokk, bil-festa tal-post,purçissjoni, banda u l-log˙obtan-nar, u anke r-rikreazzjonitan-nies, l-aktar sajjieda fil-˙anut tax-xorb.

Integrat ma’ din l-istorjansibu wkoll s-salvata©© tal-klandestini, kif dawn jg˙ixufil-kwartieri fejn jinΩammu, ur-reazzjoni ta’ xi w˙ud li majriduhomx f’pajjiΩna u o˙rajn lijesprimu att ta’ karità mal-batuti u ma˙qurin.

Simshar hu l-ewwel filmMalti fuq skala elaborata, b’tal-ent lokali u anke internazzjon-ali, iffilmjat kollu fit-tankijiettal-ilma tal-Mediterranean FilmStudios, fil-ba˙ar apert u mad-war 21 post ie˙or tal-GΩejjerMaltin. Il-film hu mitkellembil-Malti u bis-sottotitoli bl-lngliΩ.

Dan ix-xog˙ol hu ddedikat l-ewwel nett g˙at-tfajjel Theo,il-vittmi l-o˙ra tas-Simshar udawk l-emigranti illegali li tilfu˙ajjithom jaqsmu l-Mediterran.Kul˙add g˙andu jkun kburijara dan ix-xog˙ol ta’ livellg˙oli li qed jintwera fl-Embassy u Empire Cinemas.

TARZAN (3D) IMÓARREK

IL-LEÌÌENDA RINOMATA TIBDA MILL-BIDU NETTVuçijiet Ewlenin: Kellan Lutz, Spencer Locke, Les Bubb, Trevor StJohn, Mark Deklin, Jamie Ray Newman

Direttur: Reinhard Klooss. Óin: 94 min.Distributur: E-One Entertainment Films. Ma˙ru© mill-KRS Çert. PG

Meta l-awtur Edgar RiceBurroug˙s beda jikteb fuqTarzan fl-1912/13 – dak it-tfajjel

mitluf fil-©ungla u mrobbi mill-gorilli, Ωgur li ˙add ma basar lidan il-karattru se jkun tant popo-

lari fuq il-liΩar il-kbir, fuq it-TV ufil-kotba komiks.

Sa mill-1918, meta n˙adem l-ewwel film dwaru sal-preΩent,dehru mal-mitt addattazzjoni.Fost dawn, fl-1999, il-kumpanijaDisney ˙ar©et film animat bl-isem ta’ Tarzan.

Tarzan (2014) hi produzzjonibit-3D di©itali, ambjentata pjuttostfil-preΩent g˙all-©enerazzjonimoderna u ma˙duma b’perfor-mance capture – animazzjoni fejnil-wiçç jixbah sewwa lill-atturiumani.

Waqt spedizzjoni fil-qalba ta’©ungla Afrikana, John Greystokeu martu jmutu fi kraxx ta’˙elikopter meta kienu qed jinves-tigaw g˙ar fejn tinsab metjoritamisterjuΩa. Ikun biss it-tifeltag˙hom, JJ, imlaqqam Tarzan, lijsalva.

Grupp ta’ gorilli jie˙du liç-çke-jken u jrabbuh maΩ-Ωg˙artag˙hom. Tarzan jikber ujitg˙allem il-li©i ˙arxa tal-©ungla.Xi g˙axar snin wara jiltaqa’ mal-ewwel umana, Jane Porter, tfajlakura©©uΩa u sabi˙a. Mill-ewweltinteressa ru˙u fih – tmur warajh

b’çerta kurΩità u tesperjenza˙afna mill-uΩanzi tieg˙u, fosthomli jitbandlu flimkien minn si©rag˙all-o˙ra.

Il-˙ajja g˙alihom ma tibqaxdaqshekk ideali meta WilliamClayton, li vvja©©a hemm ma’Jane u missierha, juri l-intenzjoni-jiet ˙Ωiena tieg˙u u anke jipprovajeqred lil dan ir-re tax-xadini.Tarzan juΩa l-istint naturali li tantservieh biex jibqa’ jg˙ix fil-©ungla, biex jipprote©i lilu nniff-su u lit-tfajla li tant sar i˙obb.Dan ix-xog˙ol jiΩviluppa b’man-jiera m˙arrka sewwa, b’fotografi-ja tassew çara, panoramika ub’uΩu intelli©enti u appellanti tat-3D fejn l-isfond mill-g˙oli, mill-bog˙od u minn xi xifer ta’ xipreçipizju jidhru verament eΩiler-anti.

Tarzan imiss it-tema modernata’ ener©ija alternattiva u l-kilbatal-bniedem biex ja˙taf ta˙t idejhdawn l-elementi biex jikseb poterdubjuΩ. L-ilbies tal-karattri umanijindika Ω-Ωmien preΩenti. Din hiproduzzjoni sofistikata, l-aqwawa˙da s’issa b’teknolo©ija avvan-zata permezz tal-kompjuter.

29Çinema 04.05.2014

bejn it-23 u s-27 ta’ April

L-AQWA GÓAXAR FILMS

1. The Amazing Spiderman 22. Rio 23. Noah4. The Other Woman5. Divergent6. Captain America: The Winter Soldier7. The Grand Budapest Hotel8. Non-Stop9. The Love Punch10. I, Frankenstein

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Liema hi l-produzzjoni Maltija?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: C.CAMILLERI, 5, Triq il-Ferrovija, il-Óamrun, ÓMR 1902

KOMPETIZZJONIEMPIRE CINEMA

Atturi Ewlenin: Kit Harington, Emily Browning, AdewaleAkinnuoye-Agbaje, Carrie-Anne Moss, Jared Harris, KieferSutherland

Direttur: Paul W. S. Anderson Óin: 98 min.Distributur: E-One Entertainment Films Ma˙ru© mill-KRS Çert. 12A

KATASTROFIKUPOMPEII (3D)

GLADJATURI U QERDA SÓIÓA MINN VULKAN

Fis-sena 79 Wara Kristu, il-vulkan Vessuvju Ωbroffa b’tantqilla li f’inqas minn ©urnatawa˙da qered totalment il-blietta’ Pompeii u Herculaneum linlaqtu minn theΩΩiΩ qawwi tal-art, xita ta’ rmied ja˙raq,du˙˙an o˙xon u mew©iet ta’lava. Wie˙ed mill-kittieba ta’Ruma tal-antik, li kien fil-viçinjikkmanda flotta Rumana metase˙˙ dan il-katastrofi, l-istorikuPliny il-Kbir, kiteb fuq dak li rau ©arrab u pprova jsalva xinies mill-port.

Wara ftit Ωmien hu miet mid-du˙˙n velenuΩ li bela’ f’port˙ieles ftit ’il bog˙od minndawn l-ibliet tal-bajja ta’Napli. Din il-kalamità tantse˙˙et ta’ malajr li diversi per-suni nksew bil-lava li ©ietfuqhom u baqg˙u fl-istesspoΩizzjoni li kienu – issa statwital-©ebel.

Dan id-diΩastru kolossalin˙adem diversi drabi g˙aç-çinema, l-aktar mit-Taljani, fos-thom fl-1913 u fl-1959 bl-isemta’ Gli Ultimi Giorni diPompeii, dan tal-a˙˙ar bl-atturimmuskolat Amerikan SteveReeves; u produzzjoni minnHollywood tal-1935, The Last

Days of Pompeii. Id-direttur Amerikan, Paul W.

S. Anderson, li jispeçjalizzaf’films ta’ azzjoni qawwija uj˙obb jiffilmja bit-3D, sa minnmeta kien g˙adu tifel kieninteressat bil-kbir bl-istorja tal-Imperu Ruman u l-qerda ta’din il-belt lussuΩa li kienetisservi ta’ divertiment uvile©©jatura g˙all-kbaratRumani; minn dejjem kienaffaxxinat biha.

Pompeii, ma˙dum bit-3D, hufilm epiku minn banda, perònieqes mill-karatterizzazzjonisoda u minn skript diçenti. Il-˙erba li nassistu g˙aliha fl-a˙˙ar nofs sieg˙a tpatti g˙aldan.

Il-film jifta˙ fis-sena 60 AD fil-Brittanja ta’ Fuq fejn ir-Rumani,ta˙t il-kmand tas-Senatur kor-rott Corvo (Sutherland), jim-massakraw grupp ta’ ˙allelintaΩ-Ωwiemel ta’ razza Çeltika.Fost dawn ikun hemm il-famil-ja ta’ Milo (Harington). Meta jit-farfar, dan jinqabad ilsir u warajil˙aq gladjatur u jintbag˙atji©©ieled fl-arena ta’ Pompeii.Hemmhekk, Cassia(Browning), tfajla sabi˙a u sin-jura, tkun kontra qalbha

mwieg˙da lil Corvo. Hi, però,issir t˙obb lil Milo, te˙ilsu mill-mewt u, meta jiΩbroffa l-vulkan, dan jag˙mel minn kol-lox biex isalva lill-ma˙bubatieg˙u.

Fl-andament ta’ din il-©rajja,wie˙ed malajr jinnota sitwaz-zjonijiet simili ma’ films b˙alSpartacus (1960) it-ta˙ri© tal-gladjaturi fl-arena, il-˙biberijabejn Spartacus (Kirk Douglas)u Draba (Woody Strode), glad-jatur iswed, kif ukoll dawn il-©ellieda jsellmu lill-mexxejRuman bil-fraΩi: Those that areabout to die salute you!; u ankiGladiator (2000), g˙aldarb’o˙ra unjoni bejn Maximus(Russell Crowe) u Juba(Djimon Hounsou) l-iskjavNumidjan iswed, kif ukollmuΩika li tixbah lil dik ta’ HansZimmer waqt il-©lieda bejnMilo u l-gladjatur iswed,Atticus (Adewale Akinnuoye-Agbaje) li wara jikkumbinawflimkien.

Minkejja d-difetti li fih, danix-xog˙ol qam mal-mitt miljundollaru u l-ispettaklu tal-arenau l-katakliΩma tal-vulkanflimkien mal-azzjoni furjuΩa jix-hdu g˙al dan.

Atturi Ewlenin: Ice Cube, Kevin Hart, John Leguizamo, BruceMcGill, Tika Sumpter, Laurence Fishburne

Direttur: Tim Story Óin: 99min. Distributur: Universal Ma˙ru© mill-KRS Çert. 12A

IMQANÛAÓRIDE ALONG

KUMMIEDJA BL-AZZJONI PJUTTOST PWERILI

Ìeneralment , l -a t tur IceCube jkun ukoll il-produttur(jew wie˙ed minnhom) fil-films li jidher fihom permezztal-kumpanija tieg˙u CubeVision Productions. Bostadrabi hu jkun il-protagonistassolut u kwaΩi kollox ikunf ’ ide jh jew j iddependiminnu. Fil-kummiedja ©didamimlija azzjoni, Ride Along,i˙alli s-supremazija f’idejn˙addiehor.

Ice Cube ja˙dem il-parti ta’James Payton, pulizija/ditek-tiv ta’ Atlanta. Ben Barber(Hart) hu gwardjan tas-sig-ur tà l i j˙obb l i l Angela(Sumpter), o˙t James. Dan,min-na˙a tieg˙u, xejn majie˙u pjaçir bih, g˙ax Benhu lablabi, tip ta’ buffu lim’g˙andux kwiet f ’©ismu.Biex Ben juri li jist˙oqqluj iΩΩewwe© l i l Angela ,j ing˙aqad mad-di tekt ivfuq ronda ta ’ 24 s ieg˙as˙a˙.

G˙all-ewwel ma ji©ri xejnu Ben isir tedjanti ˙afna,b’diskors fierag˙ u mossi lij© ibu tbiss im. Però, metaJames jinzerta ˙jiel palpabblita ’ kaΩ l i i lu pendent i umhux solvut g˙al madwartliet snin, dawn it-tnejn sejinvolvu ru˙hom ma’ gangformidabbli u ma’ kriminalmisterjuΩ mag˙ruf biss b˙ala

Omar (Fishburne). Naturalment, meta James

jinqabad u jkun marbut, Benjipprova je˙ilsu billi jipprovaj impress jona l i l dawn i l -kriminali b’˙afna tpaçpiç ta’mala j r u ©est i f renet iç i ,f ’ sekwenza l i tant t idherimprattikabbli li Omar jis-taqsi : Who is this clown?G˙alkemm l-umoriΩmujispikka aktar f’Ride Along,l i g˙amel suççess f l -Amerika, l-azzjoni m˙arrkawkoll tilg˙ab parti mdaqqsa.

Dan jg˙odd g˙al mini˙obb kummiedji movimen-tati li ma j©ag˙lukx ta˙seb uli tie˙u pjaçir bihom waqt litarahom.

30 AvviΩi04.05.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI

)/6=))#%#6=$6-/.6!'#+!#6+"6#!&+=)=%4"*'+'./-/'=+60')"'+%66'+6*,0.6

=--"'+=6'))6=)66:96 9:666 9:6:66 /#+"#-.*!./#"0*/

""

,#-/'=+)6-=%-**#6656=&#.'=+6=)'!4699:

-=(#!/6,-/8++!#"6 46/&#60-=,#+6+'=+60-=,#+6=!')60+"6

=8++!'+%6-/#6;>660+". 6;>6/'=+)60+".

""##!!""!"""!!""!!!#+"#-6 "=!0*#+/.6 *46 #6 !=))#!/#"6 $-=*6 /&#6 !!=0+/.6 <#,-/*#+/6 /6 /&#6 "*'+'./-/'1#60')"'+%6/6/&#6""-#..6 #)=26$-=*6=+"46/=6-'"46$-=*6:&-.6/=9&-.6+"6$-=*6&-.6/=6&-.6%'+./66$##6=$67:

#+"#-.6.&=0)"6 #6,)!#"6'+6/&#6,-#""-#..#"6#+1#)=,#6+"6"#,=.'/#"6'+6/&#6,,-=,-'/#/#+"#-6 =36/6/&#66"*'+'./-/'=+60')"'+%6/6/&#6""-#..6 #)=26 46+=6)/#-6/&+#"+#."46/&64696/6&-.

&#6-'+!',)6=$6/&#6)/6=))#%#6=$6-/.6!'#+!#6+"6#!&+=)=%4+=/'8#.6/&/6=$$#-.6$-=*6'+/#-#./#"6,-/'#.62'))6 #6-#!#'1#"6$=- PR OPRJETÀ

ÓaΩ-Ûabbar: Garaxx jesa’ 10karozzi, b’qies ta’ 121 metrukwadru, g˙all-kiri. Jinsab ÓaΩ-Ûabbar, fiΩ-Ωona mag˙rufab˙ala Ta’ San Pietru. Jista’ jin-tuΩa b˙ala ma˙Ωen. Prezz ta’€8 kuljum. Çempel 7995 5308. XGÓAJRA: Garaxx ta’ 3karozzi, g˙all-kiri, livell mat-triq, jinsab ix-Xg˙ajra ta’ ÓaΩ-Ûabbar. Prezz €2.47 kuljum.Çempel 7947 3621.

IS-SIÌÌIEWI. Elevatedground-floor shell maisonetteli fih tliet kmamar tas-sodda ukejl ta’ 188 metru kwadru.Faççata tieg˙u hemm greenarea u veduti mill-isba˙ tal-kampanja. €130,000

(Lm55,809). Çempel lis-sidfuq 7992 4120.

IL-FGURA: Appartament g˙all-bejg˙. Jinsab f’kantuniera ujikkonsisti fi 3 kmamar tas-sodda kbar, salott u kamratal-ikel, living-room, kçina ukamra tal-banju. G˙andu t-twieqi jag˙tu kollha g˙albarra. Prezz €85,000. Çempel7931 8222

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. J inbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙all-sulek il-kuntratt. Offerta speç-jali. G˙al aktar dettalji çempel9992 4999. Ming˙ajr a©entijekk jog˙©bok.

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-ÓamrunÓMR 1717

Offerta 1:

©img˙a wa˙da €3.50

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

31AvviΩi 04.05.2014

PR OPRJETÀ GÓALL-KIRI

SAN LAWRENZ GÓAWDEX: StLawrence Luxury Town House,Pjazza San Lawrenz, SanLawrenz, G˙awdex. Townhouse en-suite g˙all-kiri; Ωmientwil jew qasir. Kapaçità minn 2persuni sa 20 persuna. Fihawkoll swimming-pool kbira.Dirett ming˙and is-sid. G˙aliΩjed dettalji u ritratti Ωur is-sitwww.saviourborgqronfli.comjew Facebookwww.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Lança tal-fibre b’tul ta’ 28 pied,wiesg˙a 10 piedi u 6 pulzieri.Fiha Ωew© magni cummins123.9kw. Winch tal-parit ©did.Permess tal-pixxispad, tal-qieg˙,tal-lampuki, u tal-parit. Karru taj-jeb u rmi©©. Kundizzjoni tajba˙afna. Prezz €25,000. Çempel9924 3935.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm dig-ital jew analogs, varjetà kbira ta’alarm clocks, kemm Citizen,Seiko Dugena tal-marka PierreCardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuck-oos li ja˙dmu kemm bil-˙abel ubil-batterija. Prezzijiet tajbin.Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grand-father clocks. Nag˙mlu wkolltesting bil-pressure test machine,sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma(vacuum test u pressurised test)waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.Tiswija bil-garanzija. Irrikorru110, Triq il-KungressEwkaristiku, il-Mosta. Çempelg˙al aktar informazzjoni fuq2141 7253 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijietmoderati, tpartit aççettat. Ikollnawkoll salotti second hand.Çempel 2137 4823 jew 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piediwisa’, kundizzjoni mill-aqwa.

Çineg grit 60 u 120 biex imorrumag˙ha. G˙al aktar informaz-zjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diver-si su©©etti b˙all-Matematika,IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika uo˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module.Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktardettalji çempel 2166 2241 jew7766 2241 jew Ωur is-sit elettron-iku www.tudorinstitute.com

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI

Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’karozzi ÌappuniΩi u Koreani,fosthom Kia, Toyota, Isuzu,Daewoo, Mitsubishi, Honda,Subaru. Huma wkoll importaturita’ Ωjut u air filters, shockabsorbers, brake pads, clutches,eçç. Parts ©enwini. G˙al aktarinformazzjoni çempel 2144 6839jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.Email: alex@agrautoparts.com

NURSING

Care and Cure Group Ltd: infer-miera m˙arr©a, caring assistants,nannies, nies im˙arr©in biexiΩommu kumpanija, g˙ajnunafid-djar u night sitters. Servizz ta’24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, com-modes, walking frames u hospi-tal beds. G˙al aktar informaz-zjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku -mditajiet kollha. Staff ikkwali-fikat. Nur ses u care wor kers 24sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli lijibdew minn €25 kull persuna.Naç çettaw respite u bed ridden.Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjoniji-et o˙ra. DNA testijiet forensiçi,tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijietçivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.Problemi ta’ kumpaniji jewnegozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll

barra. Çempel 7959 0000 jewinfo@privateinvestigationmalta.com

TAGÓLIM TAS-SEWQAN

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual u kifukoll automatic. Cab service ukarozzi g˙all-kiri bi prezzijietra©onevoli. Ûur is-sitwww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadima jew©dida, kantun qadim, lavur ta’kull tip. Biex tikseb aktar infor-mazzjoni çempel lil Jason g˙alaktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 99477167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali, fuqil-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont,kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’cherry picker (tower ladder).G˙al aktar infromazzjoni çempelfuq 9945 4235 jew 2180 5811.

MUSIC LINK

Issibilna kull tip ta’ strumentimuΩikali, fosthom drums kemmakustiçi u elettriçi, cymbals, per-cussion, pjanijiet di©itali, babygrand pianos, sound mixers usound cards. Apparat ta’ DJ,sound systems, kitarri klassiçi uakustiçi, bass guitars, strumentitar-ram, wood winds, vjolini,spare parts u aççessorji o˙ra.G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music

Link, 262, Triq Fleur-de-Lys,B’Kara. Çempel 2148 2796.

DARREN WATER PROOFING

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gallariji-et, eçç. Membrane jew liquidmembrane. Mela pprote©i l-pro-prjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xitau çempel issa g˙al stima b’xejnbin-numru 7905 8883 jewid˙ol fuq is-sit www.dar-rendoitall.com

WATERPROOFING U MEM-BRANE

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema.Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’

waterproofing u membrane b’10snin garanzija. Xog˙ol pro-fessjonali bl-aqwa materjal ISOpool. G˙al stima bla obbliguçemplu 7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS

Tiswija u installazzjoni fuqestensjonijiet tat-telefowns g˙alkull tip ta’ linji fissi. G˙al aktarinfromazzjoni çempel fuq 79930419.

SITWAZZJONI VAKANTI

Jin˙tie©u persuni full time upart time biex ibig˙u f’gabbana– Balzan RTC Ltd, l-Imdina.Çemplu 9916 9169.

OFFERTA LI M’GÓANDEKX TITLEF

AVVIÛ GÓAL 5 ÌIMGÓAT

ISSA BI PREZZ TA’

€10 MINFLOK €14

2 AVVIÛI GÓAL 5 ÌIMGÓAT

€15 BISS!

32 Almanakk04.05.2014

Lottu Super 5

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

17 13 52 80 37 26 41 34

Grand Lottery 03 04 09 04 09 09 00

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, il-FurjanaSan Raffael Pharmacy, 247, Triq Óal Qormi, il-MarsaBrown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal QormiRational Pharmacy, 74/75, Triq il-Wied, BirkirkaraRemedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq l-Abate Rigird, Ta’ XbiexPembroke Pharmacy, 87, Triq Giuseppe Malfeggiani, PembrokeChemimart Ltd. 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-SliemaMisra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali, Ó’AttardTat-Tar©a Pharmacy, Plot nru 2, Triq il-Kostituzzjoni, il-MostaQawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-QawraTarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal TarxienMilia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-BirguFelice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-ÛabbarBlossoms Pharmacy, Triq il-Ìur©ier, BirΩebbu©aKirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroçça, Óal KirkopBrown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu©Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat Malta

G˙awdex

Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, Victoria G˙awdexVella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur G˙awdex

25 44 20 33 34

GÓANDEK­RITRATTIMILL-ANTIK?

IL-GAZZETTA­KULLÓADDQED­TAGÓTI­OPPORTUNITÀ­

LIL­DAWK­KOLLHA­LI­GÓANDHOMRITRATTI­ANTIKI­BIEX­JIÌU­

IPPUBBLIKATI­HAWN

IBGÓAT­KOPJA­TAR-RITRATT­B’EMAIL LIL­

gazzettakullhadd@gmail.comFL-EMAIL IKTEB­DESKRIZZJONI­TAR-RITRATT­U­

L-ISEM­TA’­MIN­QED­JIBGÓAT­IR-RITRATT

It-Tnejn It-Tlieta L-Erbg˙a

Il-Óamis Il-Ìimg˙a ­­Is-Sibt

HI 19°C

LO 13°C

20°C

13°C

20°C

13°C

HI 22°C

LO 14°C

23°C

8°C

24°C

18°C

IT-TEMP GÓAL-LUM

TWISSIJIET: Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 21°C

L-INQAS TEMPERATURA: 14°C

INDIÇI UV: 7

TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab

VIÛIBBILTÀ: Tajba

RIÓ: Ftit qawwi mill-Punent Majjistru li jsirftit qawwi g˙al qawwi

BAÓAR: Qawwi

IMBATT: Baxx mill-Majjistral

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

11th Malta Military Tattoo

Din is-sena dan l-avveniment ser jittella’ s-Sibt 11ta’ Ottubru u l-Óadd 12 ta’ Ottubru 2014.

Minbarra bands lokali ser jipparteçipaw ukoll:Ûew© bands mill-Federazzjoni Russa,The Historical Drum Corps tar-Royal Dutch MilitaryPolice,Ryan O’Shea Irish Dance Team,Scottish Highland Dance Group,The UK Army Cadet Force Band,Massed Pipes and Drums, mag˙mul minn muΩiçistilokali u barranin,

Il-prezzijiet tal-biljetti huma ta’ €20, €25 u €30.Biljetti jinxtraw minn www.ticketline.com.mt

G˙al aktar informazzjoni çempel 2137 6312 jew7906 8676.

AvviΩ minn Transport Malta

Fuq istruzzjonijiet ta’ Transport Malta, l-G˙aqdaMuΩikali Beland taΩ-Ûejtun tixtieq tavΩa lill-pubb-liku illi ser ting˙alaq parti minn Triq Óal Tarxien(IΩ-Ûejtun).

Dan ser isir peress li l-istess G˙aqda ser ittella’ l-attività Beland Music Festival b’risq Puttinu Cares.

L-imsemmija triq ser tkun mag˙luqa bejn it-Tlieta6 ta’ Mejju u t-Tnejn 19 ta’ Mejju 2014.

Eurovision Song Contest live fuq big screen

Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabbab’kollaborazzjoni mal-bartenders tal-istess kaΩin,ser torganizza attività soçjali, fejn dawk kollhapreΩenti ser ikollhom l-opportunità li jsegwu l-finalital-Eurovision Song Contest live fuq big screenminn Copenhagen, fid-Danimarka nhar is-Sibt 10ta ’ Mej ju 2014 f i t -8.30pm fi l -KaΩin tas-SoçjetàMuΩikali Madonna tal-Ìil ju l i j insab f i l -pjazzaewlenija tal-Imqabba.

Kul˙add huwa mistieden jattendi f’atmosferafamiljari u brijuΩa.

Appetizers ji©u servuti mill-bartenders u d˙ulming˙ajr ˙las.

G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit elettronikuuffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìil juwww.talgilju.com

Spring Concert

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tip-preΩenta Spring Concert bis-sehem tal-Fusion BrassBand fit-teatru miftu˙ tar-Razzett tal-MarkiΩ Çentruta’ Kultura Nazzjonali, Triq Wied il-G˙asel, i l-Mosta, nhar il-Óadd 18 ta’ Mejju 2014 fis-7.00pm.Kul˙add mistieden jattendi. D˙ul ming˙ajr ˙las.

Il-Fusion Brass Band ing˙aqdet fl-2010 u l-gruppjikkonsisti minn tmien muΩiçisti professjonali li jdo-qqu muΩika varjata b˙al pop, klassiku, jazz, swing,rock’n’roll u anke muΩika moderna. Il-Fusion BrassBand daqqet f’diversi okkaΩjonijiet b˙al ti©ijiet,gala nights u anke ljieli Maltin.

06.05.2013 – Jinstabu ˙ajjin it-tliet nisa li kienuilhom nieqsa g˙al g˙axar snin.

07.05.2007 – Arkeolo©isti IΩraeljani jiskopru l-qabar ta’ Herod il-Kbir.

33Kompetizzjoni Ktieb 04.05.2014

KOMPETIZZJONI KTIEB

Mistoqsija: F’liema belt kienet ta˙dem Paula?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End,

il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb ÇPAR, ©entilment ipprovdut minn SKS

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 11 ta’ Mejju

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità

mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb IMELDINA hija:

GEORGIA ANNE CASSAR, 37, Brooklyn Court, Flt 5, Triq J.Quintinus, il-Qawra, SPB 1304

ÌABRA TA’ RAKKONTI

Lejn tmiem is-sena li g˙addiet Alfred Santnieda x-xog˙ol t ieg˙u Çpar – AktarRakkonti u Divertimenti. Çpar jittratta l-avvenimenti fil-˙ajja tal-Maltin f’Malta u lilhinn minnha.

Din il-©abra ta’ g˙axar stejjer bil-Maltitkompli mal-©abra ta’ stejjer li n˙ar©u fil-©abra Pupu f i l -Ba˙ar – Rakkonti uDivertimenti.

Hawnhekk ukoll naraw sitwazzjonijiet lil-qarrej jista’ jag˙raf g˙ax b’xi mod ikung˙adda minnhom, imma forsi ma jistaxifisser g˙ax kienu biss ˙olma.

Waqt it-tnedija ta’ Çpar l-awtur kien qal lifl-istejjer li ˙oloq tispikka l-ambigwità u l-qerq l i ja˙bu w˙ud f l-g˙ani j iet real itag˙hom fil-˙ajja. Min˙abba dawn l-ambig-witajiet, l-azzjonijiet ta’ w˙ud mill-karattrijsiru misterjuΩi u n-nies isibu ru˙homf’çirkostanzi mçajpra.

Hekk ©ralha Paula, il-karattru ewlieni fl-istorja Çpar, li kienet ta˙dem fi Brussell fil-Kabinett tal-Kummissar ju Ewropew

Monterro, u issa tilfet l-impjieg tag˙ha. L-istor ja t iΩvol©i mil l -mewt tal-eks-Kummissarju Ewropew.

L-istess sens ta’ misteru jidher f’Reginalduta’ Piperno, li jipprova jifhem kif u g˙alasidu Tumas ta’ Akwinu kellu mewta blamistennija f’Fossa Nuova meta kien g˙aduqed itemm l-aktar xog˙ol filosofiku impor-tanti tieg˙u.

Hemm misteru wkoll kif id-direttriçi vet-erana tat-teatru Klara tmur ma’ Joyce,riçerkatriçi Universitarja dwar l-iΩvilupptat-teatru Malti fis-sittinijiet u s-sebg˙inijiet.

Alfred Sant kien qal li din il-©abra ta’ stej-jer se tkun l-a˙˙ar wa˙da g˙all-futur qrib,hekk kif issa bi˙siebu jiffoka fuq rumanzstoriku bi sfond ta’ fantaxjenza l i seje˙odlu s-snin.

L-a˙˙ar pubblikazzjonijiet ta’ Sant, fos-thom Pupu f i l -Ba˙ar u George Bushf’Malta, kienu ˙ar©u wara xulxin fi ftitxhur, iΩda l-awtur Ωvela li dawn kien ilusnin twal jiktibhom.

ÇPAR

J ien, Re©inaldu ta’Piperno, qed in˙ossnistramb tal-g˙a©eb li ,g˙ajjien u marid kif nins-

ab, fis-sittin sena tal-medda ta’˙ajti, minflok nag˙laq ˙alqi ˙liefg˙at-talb, u minflok in˙aresb’rassenjazzjoni u fer˙ lejn dak lil-mewt se tressaqni lejh – il-mewtli ma tbeΩΩag˙nix g˙alkemm qedtfu˙ warajja f’kull kuritur u f’kullkorsija li ng˙addi minnhom f’danil-monasteru, kif hu dmirha l itag˙mel ˙alli ti©borni u te˙odnimag˙ha biex, wara Ωmien xieraqta’ penitenza, nit tama li nkunnista’ fl-a˙˙ar ingawdi g˙al dejjemta’ dejjem lil dak l-Alla ˙anin utwajjeb li ˙uti u jien stinkajna blaheda g˙al snin twal biex nag˙tuh©ie˙ u glorja – iva: minflok inseg-wi l-eΩempju qaddis tal-img˙allemtieg˙i Tumas…hekk g˙amelf’Fossa Nuova sittax-il sena ilu,meta b˙ali llum kien mifni bid-deni u bil-g˙eja: minflok nintelaqmal-art biex b’g˙elm ta’ umiltà u

sagrifiççju, in˙alli l-kes˙a taç-çan-gaturi tkompli treΩΩa˙lig˙admi…jien qieg˙ed hawn waqtli l-lejl qed javvanza qatig˙, fiç-çella dejqa t ieg˙i l i Tumasg˙allimni nqisha b˙ala l-aktarspazju wiesa’ u mimli avventura liqatt bniedem jista’ j id˙olfih…ninsab hawn nikteb.

Iç-çella fejn nisahru, insumu,naqraw, nikkontemplaw, g˙akksu©isimna bis-swat, nirriflettu, nikt-bu, tag˙tina kull skop biex ng˙ixu˙aj ja dedikata l i l l -kbir AllaTippermettilna fiç-ça˙da tal-pjaçiri,nil˙qu l-og˙la qçaçet ta’ ˙sieb,minn fejn, sakemm indumu hawn,nistg˙u l-a˙jar nifhmu l-kobor ta’Alla: fil-passat, fil-preΩent u fil-futur li fassal g˙alina; Hu g˙ameldan kollu li jista’ jsir biex ˙ajjitnatie˙u l-aqwa tifsira tag˙na: g˙ax˙ajjitna g˙andha tifsira, li tahielnaHu.

Dalg˙odu, ˙afna qabel is-seb˙,qajjimni l-bieb jinfeta˙ b’salt u FraMikiel b’xemg˙a f ’ idu da˙al

b’©irja, bla nifs. Sa fejn nista’ nif-takar, kont qieg˙ed g˙akupptejjamal-©enb tas-sodda nitlob, attentg˙all-kliem li qed inlissen, nippro-va b’kull mezz neg˙leb il-bidu ta’bard qalil li ta’ spiss ja˙kimni warali fawra ta’ s˙ana tkun kwiet il-©ogi kollha ta’ ©ismi. U hekk hu lifil-frattarija li ˙oloq Fra Mikiel, jienu nistenba˙, sibt ru˙i mitluq mal-art, la b’deni fuqi, la nterter, immab’kes˙a xxoqq il-g˙adam inkollatamieg˙i.

– Img˙allem! Img˙allem! X’©ara?kien qed jg˙id Fra Mikiel, waqt lig˙enni nqum mill-art u npo©©i fit-tarf tas-sodda.

Çass, ma kellix twe©iba. Óa©astramba madankollu kif, fl-istesswaqt, minkej ja l-kes˙a l i qedtifgani, intba˙t li ç-çella kienetmixg˙ula biss bix-xemg˙a li ©abMikiel mieg˙u; tieg˙i li niftakarha˙ajja jien u nitlob, ilha li ntfiet.

– Smajtek miç-çella t ieg˙img˙allem…titkellem ma’ xi ˙add.Le˙nek kien sod, kif ma kienx fl-

a˙˙ar jiem.Çass kont u çass bqajt, jien u

n˙arislu dritt f’g˙ajnejh. Ma stajtxng˙id kienx imbeΩΩa’ jew kurjuΩ,mifxul Ωgur, liebes il-qmis twila ta’billejl li b’g˙an ta’ ça˙da kienetme˙juta bi drapp goff minsu© mill-ag˙ar qatg˙at tas-suf tal-mog˙oΩ.Imbag˙ad b˙al ©ietni lura tifkirata’ x’kien g˙adda minni waqt li x-xemg˙a baqg˙et t ifga fl- istessnugrufun tag˙ha u tbatti.

Jien sibt ru˙i f’dawl tal-g˙a©eb.B’fer˙ liema b˙alu fuqi, kont qednilqa’ l i l Tumas: Img˙allem!Img˙allem! g˙edltu: hekk kontnag˙mel fil-mumenti tal-akbar eçi-tament, wara xi laqg˙a ta’diskussjoni fejn kien i˙arbat lilmin ma jaqbilx mal-fehmiettieg˙u. Bqajt insejja˙lu mg˙allem,minkejja li hu dejjem sa˙aq mieg˙ili riedni nindirizzah f’kull waqtb˙ala ˙uh, b˙ala Fra Tumas. Kifkont taf li qed nixxennaqdaqstant biex ner©a’narak u nkellmek?

“

“

SILTA MILL-KTIEB

34 Log˙ob04.05.2014

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

045049070071108124142161189496527626667930970990

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

6

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

00811225127013151884206724972516260426212732317131973234354236594027409041575031609163236330658771627359754776067632785578878340

862687309123928192899380

08167189693176652467532305672158213635256411369184717777225575211767398126883540838708588687217932739327593511

144127191121212436617024

Bi 8 numri

33826433357445284818246386782507

DORIANNE SANT, 121, FLat 2, Triq il-Mit˙na l-Ìdida, il-Mellie˙a.

35Log˙ob 04.05.2014

Mimdudin:

1. Razza (5)4. Triq (4)7. Ara 69. ‘Time’ bil-Malti (3)10. Kien hawn ˙afna

minnu fl-antik (6)12. Óasad (6)16. ... Furrows (3)18,22. Sod? (5)19. Fra (3)20. Stroud tilef il-

qag˙qa (5)21. Michael Agius

Busuttil (1,1,1)23. L-og˙la parti ta’

©ismi (4)24. IΩen bl-IngliΩ (5)

Weqfin:

1. Inbati? (6)2,5. Mossa (5)3,11. PajjiΩ ©ar (5)5. Ara 26,7. Lingwa (5)8. NiΩguraw (9)11. Ara 3 12,21W. Bil-lejl jiddi (5)13,14. Jistg˙u jkunu Maltin

(9)14. Ara 1315. A˙firlu (6)17. Fl-affermattiv (3)21. Ara 12 wieqfa22. Ara 18

TISlIBA

17

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Sewwieqa tal-formula 1

Sewwieq 1:

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Johnny Depp Orlando Bloom

MARTIN BEZZINA, 4, Alley 3, Triq Sant’Andrea, Óal Lija

IRBAÓ €25 fI fluSL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. Bozza, 4. Fgat, 7,16. Grada, 9,12W. Balla,10. Regola, 12. Larin©, 19,21W. Re©ina, 20. Bajja, 21. Ian,23. Alla, 24. Tatoo.

Weqfin:

1. Bibbja, 2,11. Zalza, 3,15. Agrigento, 5,6. Grotta, 8. Reçipjent, 13. RPA, 14. Ìranet,17,18. Drapp,22. Nil.

Sewwieq 2:

36 Sports04.05.2014

VOjT LI GÓAdU MA MTELIExAYRTON SENNA 1960-1994

TRIBUT MINN LIAM GAUCI

FiΩ-Ωmien li g˙amel fil-kartingSenna di©à wera li kiensewwieq veloçi u kariΩmatiku.Dan malajr ©ibed l-attenzjoni ta’numru ta’ timijiet tal-F1 lioffrewlu l-opportunità li jsuqmag˙hom. Madankollu, fl-ista©un li kien ser jiddebuttafih, dak tal-1984, ma kienhemm l-ebda tim prominenti liseta’ joffrilu post b’mod immed-jat. Però, Senna kien determinatli jibda jsuq f’dan il-kampjonatmalajr kemm jista’ jkun uddeçieda li jie˙u r-riskju lijing˙aqad ma’ tim Ωg˙ir, minke-jja l-fatt li ma kienx kompetittiv.

Debutt promettenti

L-g˙aΩla tieg˙u waqg˙et fuq it-Toleman, tim IngliΩ li ftit li xejnkellu esperjenza fl-isport. Kifkien mistenni, l-ewwel sta©untieg˙u ma kienx façli. Però, fil-Grand Prix ta’ Monaco wasalviçin ˙afna li jitla’ fuq l-og˙latar©a tal-podju. Dan iç-çirkwitjitlob intelli©enza kbira fis-sewqan min˙abba d-djuqtieg˙u, kif ukoll in-nuqqas ta’Ωoni siguri fejn tiddirie©i l-karozza jekk titlef il-kontrolltag˙ha.

Biex taxxaq, l-edizzjoni tal-1984 saret waqt maltempatakbira li wasslet g˙al diversiinçidenti. Tant kienet dram-matika s-sitwazzjoni li kienubiss tmien karozzi minn 27 lirnexxielhom jikklassifikawru˙hom. Fosthom kien hemmSenna li, mit-13-il post li kkwal-ifika fih, saq tellieqa aggressiva˙afna fejn qabeΩ diversisewwieqa minkejja l-kundiz-zjonijiet diffiçli li ˙akmu ç-çirk-wit.

Attakk segwa ie˙or sakemmSenna sab ru˙u fit-tieni postwara Alain Prost, li sa dak iΩ-Ωmien kien ukoll fil-quççata tal-kampjonat. Senna seta’ façil-ment ikkuntenta ru˙u b’dik il-poΩizzjoni, li xorta kienet sertkun l-aqwa li qatt ©abu t-Toleman fl-istorja qasira

tag˙hom. Madankollu, is-sewwieq BraΩiljan kien dejjemisuq b’g˙ajnejh fuq l-ewwelpost u g˙afas kemm fela˙ biexjil˙aq lill-FrançiΩ.

Dawra wara dawra, Sennabeda joqrob lejn Prost, sakemmil-FrançiΩ xejjer idejh biex jindi-ka lill-uffiçjali taç-çirkwit lij˙oss li l-kundizzjonijiet kienu˙Ωiena wisq biex titkompla t-tellieqa. L-uffiçjali qablu ma’Prost u t-tellieqa ntemmet fil-31dawra, meta Senna kien naqqasid-distakk minnu g˙al 7.5sekondi. Il-mossa tal-FrançiΩ˙olqot kontroversja li g˙adhatidwi sal-©urnata tal-lum, hekkkif kien hemm min qal li huwatalab g˙as-sospensjoni tat-ti©rijag˙aliex kien qieg˙ed jibΩa’mill-attakk ta’ Senna.

Rivalità ma’ Prost

Kienet x’kienet il-motivazzjonita’ Prost, ir-rivalità ma’ Sennakienet g˙adha biss fil-bidutag˙ha. Il-potenzjal li weramat-Toleman attira l-interesstal-Lotus li offrewlu l-post ta’Nigel Mansell, li kien g˙adu kiftelaq lit-tim biex jing˙aqadmal-Williams. Fil-passat, il-Lotus kien tim kompetittiv likemm-il darba ©©ieled g˙ar-reb˙ tal-kampjonat.Madankollu, meta ng˙aqadmag˙hom Senna, il-Lotus kienudi©à qabdu t-triq g˙an-niΩla lieventwalment kellha twassal-hom biex jirtiraw mill-isportg˙al diversi snin.

Wara tliet sta©uni mal-Lotus,fejn kiseb biss sitt reb˙iet,Senna ng˙aqad mal-McLaren.Ironikament, wie˙ed min-niesli ˙e©©e© lid-diri©enti tat-timbiex joffru kuntratt lill-BraΩiljan, kien Alain Prost.Minkejja li sa dak iΩ-Ωmien il-FrançiΩ kien reba˙ Ωew© kam-pjonati: dawk tal-1985 u tal-1986, Senna ma kienx intimidatmill-kollega l-©did tieg˙u umill-ewwel da˙˙alha f’rasu lijuri li huwa aktar kapaçi minnufis-sewqan.

L-attitudni ta’ Senna wassletg˙al wa˙da mill-aktar rivalitaji-et emozzjonanti tal-istorja tal-F1. Fejn, tradizzjonalment, is-sewwieqa tal-istess tim kienujoqog˙du attenti li ma jtellfuxlil xulxin, Senna kien jirriserval-iktar sewqan aggressiv g˙all-kuntrasti ma’ Prost. Dawn il-konfronti ˙olqu tensjoni kbirabejniethom, kif ukoll inçidentili ddeçidew iΩ-Ωew© kam-pjonati li g˙amlu flimkien,ji©ifieri tal-1988 u l-1989, b’dantal-ewwel jintreba˙ mill-BraΩiljan u l-ie˙or mill-FrançiΩ.

It-tluq ta’ Prost mill-McLarenwitta t-triq g˙al Senna biexjirba˙ Ωew© kampjonati o˙ra fl-1990 u l-1991, hekk kif il-FrançiΩ sab ru˙u jsuq Ferrari likienet qieg˙da tesperjenza per-ijodu ta’ kriΩi. Dawn is-suççessikienu segwiti minn sentejniebsa g˙all-BraΩiljan hekk kiffl-1992 u l-1993 kien jidher çarilli l-McLaren kienu qedjaqag˙u lura fil-konfront tal-Williams.

Fl-1993 Senna di©à kien bedajit˙ajjar li jing˙aqad ma’ dan it-tim. Madankollu, Prost, li kieng˙adu kif da˙al mag˙hom,g˙amilha çara li ma kienx lestli jer©a’ jsuq fl-istess tim mal-

BraΩiljan wara l-problemi likellu mieg˙u fil-McLaren. Dinil-mossa serviet biss biex tip-posponi l-wasla ta’ Senna hekkkif fl-1994 ˙a post Prost, li kienirtira mill-isport wara li reba˙il-kampjonat fl-1993.

Sitwazzjoni diffiçli

Mal-Williams, Senna ˙ass likellu çans tajjeb li jirba˙ il-kampjonat hekk kif kienu tnejnmis-sewwieqa tag˙hom stess,Mansell u Prost, li la˙qu dan l-g˙an fiΩ-Ωew© sta©uni preçe-denti. Però, il-BraΩiljan kiensfortunat ˙afna g˙aliex il-waslatieg˙u ˙abtet mal-introduzzjonita’ regolamenti ©odda li ppro-jbixxew diversi partijietmekkaniçi u elettroniçi li kienug˙amlu uΩu minnhom il-Williams fl-ista©uni preçedenti.Dan it-tibdil ©eg˙elhomjiΩviluppaw il-karozza tag˙hommill-©did b’teknolo©ija li makinux familjari mag˙ha.

Ir-riΩultat ta’ dan l-iΩviluppkien karozza inaffidabbli g˙all-a˙˙ar li wasslet lil Senna biexjirtira fl-ewwel Ωew© ti©rijiet tal-kampjonat tal-1994. Il-BraΩiljantant kien skomdu bil-karozzatieg˙u f’dawn it-tlielaq illi kien

Nhar il-Óamis li g˙adda fakkarna l-g˙oxrinanniversarju mill-mewt ta’ Ayrton Senna, meqjusminn bosta b˙ala l-aqwa sewwieq li qattipparteçipa fil-kampjonat tal-Formula 1. Sennahuwa wie˙ed minn dawk il-persona©©i li diffiçlitikteb dwaru g˙aliex tant kien kumpless i llimhuwiex façli li tag˙millu ©ustizzja bi ftit sentenzi.

Ayrton Senna jsuq il-karozza McLaren Honda MP4/6 fl-1991

37Sports 04.05.2014

sa˙ansitra stqarr ma’ xi nies lig˙all-ewwel darba fil-karrieratieg˙u kien qieg˙ed jibΩa’jsuq g˙aliex ˙ass li ma kelluxkontroll fuq il-vettura. Din il-biΩa’ u tensjoni kienet çara fuqwiçç Senna qabel dawn it-tlielaq hekk kif il-kameraskemm-il darba qabduh jippas-si©©a mal-garaxx tal-Williamsb’˙arsa inkwetata fuq wiççu.

Sat-tielet ti©rija, dik ta’Imola, Senna kien g˙adu blapunti u bl-avversarji tieg˙u,speçjalment MichaelSchumacher, qeg˙din jibnuvanta©© komdu fuqu fil-kam-pjonat. G˙alhekk, huwa ˙are©g˙at-tellieqa ta’ San Marinodeterminat illi jikseb l-ewwelreb˙a tieg˙u f’dak l-ista©un.

Imola

L-edizzjoni tal-1994 ta’ dan il-Grand Prix kienet ikkaratteriz-zata minn diversi inçidentikoroh li lil Senna tawh ©ewwa˙afna. Wara inçident serju,imma mhux fatali, ta’ RubensBarrichello fil-kwalifiki tal-Ìimg˙a, kien imiss lil RolandRatzenberger li ja˙bat.Madankollu, id-destin tieg˙ukien differenti minn ta’Barrichello hekk kif fil-kwalifikitas-Sibt da˙al head-on fil-barri-eri bi vjolenza kbira biΩΩejjedbiex tikkawΩalu frattura fatalif’rasu.

Is-serjetà ta’ dawn l-inçidentitefg˙et dell ikrah fuq it-tellieqatal-Óadd. Minkejja l-pole posi-tion li kien kiseb, Senna kellu˙arsa fuq wiççu li kienet tikxefil-fatt illi xtaq li t-ti©rija ti©iposposta. Il-BraΩiljan sa˙ansitraxengel rasu kemm-il darbawaqt li kien qieg˙ed fil-karozzatieg˙u jistenna l-bidu tal-tel-lieqa.

Senna rnexxielu jΩomm postuquddiem Schumacher u bedajipprova jibni vanta©© fuqu fl-ewwel dawriet. Però, fis-seba’dawra Senna ˙a l-kurvamag˙rufa b˙ala t-Tamburello˙aΩin u da˙al ©ol-barrierab’veloçità ta’ iktar minn mitejnkilometru fis-sieg˙a. L-impattkien fatali g˙all-BraΩiljan, limiet ftit wara li bdiet ting˙atalul-g˙ajnuna medika.Investigazzjoni tal-inçidentwasslet g˙all-konkluΩjoni likienet ˙sara fl-isteering li tell-fitlu l-kontroll tal-vettura.

Kampjun b’qalb kbira

Il-vojt li ˙alla warajh Sennajmur lil hinn mill-fatt li kiensewwieq ta’ kapaçità kbira.Huwa kien g˙amel tranΩizzjonili ftit persona©©i pubbliçijirnexxielhom jag˙mlu: dikminn persuna famuΩa biss fiΩmienha g˙al le©©enda li tibqa’tispira lin-nies g˙al snin twal.Dan g˙amlu mhux biss perme-zz tal-bravura tieg˙u fit-tlielaq,imma anke bil-©eneroΩità kbirali wera mal-proxxmu.

Din il-©eneroΩità ma dehritxbiss fl-azzjonijiet il-kbar, b˙all-˙idma bla heda tieg˙u biexji©©ieled il-faqar f’pajjiΩu, immaanke f’©esti Ωg˙ar b˙al dak lig˙amel jumejn biss qabel mamiet meta, waqt kollegamentteleviΩiv ma’ stazzjon FrançiΩfl-1994, huwa qal lil Prost likien ˙ass ˙afna n-nuqqastieg˙u meta rtira mill-isportminkejja r-rivalità iebsa li kell-hom.

G˙al ˙afna mid-dilettanti tal-F1, dan il-vojt g˙adu mamteliex. Minkejja l-fatt li kienhemm diversi sewwieqa ta’kwalità mill-1994 ’l hawn, ˙addminnhom ma ˙alla impatt fuqid-dinja, mhux biss dik sporti-va, daqs Ayrton Senna, il-kam-pjun b’qalb kbira.

Din is-sena l-MF Electrix Grand Prix tas-Subbuteo ©ie organizzat bejn is-Sibt u l-Óadd li g˙adda fil-kaΩin 12th May ÓaΩ-Ûebbu©.

L-avveniment tat-timijiet intlag˙ab is-Sibt bit-tim ta’ Valletta Subbuteo Clubjer©a’ g˙al darb’o˙ra jo˙ro© rebbie˙meta fil-finali huma g˙elbu l-isfida ta’Bormla SC bl-iskor ta’ 4-0. It-timijiet l-o˙ra: il-Valletta Lions TFC u AttardSubbuteo Club, spiççaw lag˙bu fis-semi-finali kontra xulxin wara li Ω-Ωew© Clubs©ew meg˙luba mill- istess VallettaSubbuteo u Bormla SC bl-iskor identikuta’ 2-0.

Il-Óadd intlag˙bu l-kategoriji. Fil-kate-gori ja open Mark Gauci rnexxielujeg˙leb lill-Ispanjol numru 2 fid-dinja,

Carlos Flores, bl-iskor ta’ 4-2. L-istessGauci wasal fil-finali billi fis-semifinalieg˙leb lill Jean Carl Tabone 6-1.

F’Kategorija o˙ra, hekk imsej˙a ‘tal-Veterani’, Massimo Cremona g˙eleb l-isfida qawwija li kellu minn CharlesAquilina bl-iskor ta’ 1-0. Fis-semifinalihuwa g˙eleb lil Joseph Mifsud 3-2 waral-g˙oti tal-penalties, peress li wara l-˙inbarrani l-iskor baqa’ dak ta’ 0-0. CharlesAquilina wasal g˙all-finali billi fis-semifi-nali g˙eleb lill Jason Pisani 2-0.

Il-kategorija ta’ ta˙t id-19-il sena ©ietmirbu˙a minn Melvin Barun tal-VallettaLions meta ©ie l-ewwel fil-grupp b’7punti, fi lwaqt li r-runner-up spiççaTristan Fenech ta’ Bormla SC b’5 punti.

Il-kategorija ta’ ta˙t il-15 il-sena ©iet

mirbu˙a minn Mark Calleja li huwa ple-jer ©did fi l- log˙ba u ng˙aqad ma’Valletta Lions TFC ftit tax-xhur ilu.Huwa reba˙ il-Grupp b’7 punti, warajh©ew Aiden Williams b’6 punti u JurgenBalzan b’4 punti. Il-plejers kollha jiffur-maw parti min-nursery tal-Valletta Lions.

Fil-kategorija ta’ ta˙t it-12 il-sena kell-na reb˙a assoluta o˙ra ta’ plejer ©did fil-log˙ba u li huwa prodott tal-VallettaLions Nursery. Dan mhu ˙add ˙liefAndrew Deguara li fil-grupp ©ie l-ewwelpost b’punti massimi ta’ 12. Il-poΩizzjonitar-runner-up ©ie me˙ud minn ThomasEbejer li bis-sa˙˙a tad-differenza fil-gowls g˙eleb lil Jamie Bonnici wara li Ω-Ωew© plejers ©abu punti ndaqs – 7punti.

GAUCI, CREMONA U VALLETTA SUBBUTEO CLUB JIRBÓU L-UNURI FIL-GRAND PRIX

Numru konsiderevoli ta’ atleti mill-iskola SKSM Karate Malta, ikkompetewflimkien g˙all-aktar trofew presti©juz lidin l-iskola toffri, dak ta’ SKSM KataChallenge Cup. Din kienet is-16-il edi-zjoni ta’ dan it-trofew, fejn g˙al 16-ilsena s˙a˙ dan il-premju jkun miΩmumminn rebbie˙a differenti. Din is-senakien hemm numru konsiderevoli ta’applikazzjonijiet f’kategoriji differentifejn ir-rebbie˙a tal-ewwel u t-tieni postta’ kull kategorija jer©g˙u jikkompetukontra xulxin biex ji©i stabbilit ir-reb-bie˙ finali. Fl-a˙˙ar kategorija, dik tal-Open Overall Category, kien hemmtotal ta’ 18-il atleta.

Ir -rebbie˙ ta ’ din is-sena kienJonathan Falzon, li sab quddiemu sfidiqawwija minn kompetituri b˙alu li ma˙allewx triq façli. B˙al kull atleta ie˙ormill-SKSM, huwa ta wirjiet tajbin ˙afnabiex b’hekk seta’ jakkumula l-akbarammont t’a punti mog˙tija mill-©urijapreΩenti. Falzon reba˙ total ta’ Ωew©kategoriji, dik taç-çintorini kannella u,proprju l-akbar kategori ja, dik tal-Overall. Fit-tieni post spiçça wie˙edmil l -aktar sf idanti favori t i , Gi lbertMangion, segwit minn Adrian Vella,Amber Camilleri u Luke Chen. G˙alFalzon din kienet l-ewwel darba linaqqax ismu fuq dan i t - t rofewpresti©juΩ u b’hekk reba˙ dan l-unur,fejn fis-snin l-img˙oddija dejjem kienjispiçça jokkupa t-tieni post.

Il-©urija kienet immexxija mill-uffiçjaltal-SKSM Lucienne Galea, bl-g˙ajnunata’ ©urati o˙ra li b˙alissa g˙addejjin

minn ta˙ri© kontinwu f’dan il-qasam.Chris Galea, kap tal-iskola SKSM KarateMalta, wera s-sodisfazzjon tieg˙u g˙al-livell miksub f’dan l-avveniment li tapjaçir bil-kbir permezz ta’ wirjiet mill-isba˙ lill-udjenza preΩenti.

Wara din l-attività, fi ftit ©ranet o˙ra,membri mill-istess skola SKSM se jkunuqed jikkompetu f’Londra, l-Ingilterra.SKSM ©iet mistiedna wara r-riΩultatitajba li qed ikollha f’kompetizzjonijietinternazzjonali barra minn Malta. Aktar

avvenimenti huma mniΩΩlin fil-kalen-darju ta’ SKSM, f’aktar pajjiΩi sal-a˙˙arta’ din is-sena, fosthom l-Ital ja, ir-Rumanija, l-Iskozja, l-Ingilterra, il-Ìer-manja u l-Polonja.

G˙al aktar informazzjoni fuq SKSMKarate Malta u l-opportunitajiet li tag˙tidin l - iskola l i l l - is tudent i tag˙ha,wie˙ed j is ta ’ jΩur is-s i twww.sksmalta.com jew i l -pa©naFacebook: Malta Karate SKSM, jewiçempel 2145 3706 jew 7953 7924.

FALZON REBBIEÓ TAL-SKSM CHALLENGE TROPHY 2014

38 Sports04.05.2014

RIÛULTATI

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

West Ham v Tottenham H

Aston Villa v Hull City

Man Utd v Sunderland

Newcastle U v Cardiff City

Stoke City v Fulham

Swansea City v Southampton

Everton v Manchester City

2 - 0

3 - 1

0 - 1

3 - 0

4 - 1

0 - 1

2 - 3

Arsenal v West Brom

Chelsea v Norwich City

14.30

17.00

TIM L R D T F K P

Manchester City 36 25 5 6 96 37 80Liverpool 36 25 5 6 96 46 80Chelsea 36 24 6 6 69 26 78Arsenal 36 22 7 7 65 41 73Everton 37 20 9 8 59 39 69Tottenham H 37 20 6 11 52 51 66Man Utd 36 18 6 12 60 41 60Southampton 37 15 10 12 53 45 55Newcastle United 37 15 4 18 42 57 49Stoke City 37 12 11 14 43 51 47Crystal Palace 36 13 4 19 28 43 43West Ham United 37 11 7 19 40 49 40Swansea City 37 10 9 18 51 53 39Aston Villa 36 10 8 18 39 54 38Hull City 36 10 7 19 37 48 37West Brom 35 7 15 13 42 54 36Sunderland 36 9 8 19 38 57 35Norwich City 36 8 8 20 28 60 32Fulham 37 9 4 24 38 83 31Cardiff City 37 7 9 21 31 72 30

PREMIER INGLIÛ

BUNDESLIGA3 - 2

3 - 1

0 - 1

0 - 2

0 - 2

1 - 4

0 - 2

1 - 2

2 - 0

RIÛULTATI

KLASSIFIKA

TIM L R D T F K P

Bayern Munich 33 28 3 2 93 23 87Borussia D 33 21 5 7 76 38 68Schalke 04 33 18 7 8 59 42 61Bayer Leverkusen 33 18 4 11 58 40 58Wolfsburg 33 17 6 10 60 49 57Borussia M 33 16 7 10 58 40 55Mainz 05 33 15 5 13 49 52 50Augsburg 33 14 7 12 45 46 49Hoffenheim 33 10 11 12 69 69 41Hertha Berlin 33 11 8 14 40 44 41Hannover 96 33 11 6 16 43 57 39Werder Bremen 33 10 9 14 41 64 39Eintracht Frankfurt 33 9 9 15 39 55 36Freiburg 33 9 9 15 41 58 36VfB Stuttgart 33 8 8 17 49 61 32Hamburger SV 33 7 6 20 49 72 27Nurnberg 33 5 11 17 36 66 26Braunschweig 33 6 7 20 28 57 25

Borussia D v Hoffenheim

Borussia M v Mainz 05

Braunschweig v Augsburg

E Frankfurt v Bayer L

Freiburg v Schalke 04

Hamburger SV v Bayern M

Nurnberg v Hannover 96

VfB Stuttgart v Wolfsburg

WBremen v Hertha Berlin

SERIE A

TIM L R D T F K PJuventus 35 30 3 2 75 23 93Roma 35 26 7 2 71 19 85SSC Napoli 35 20 9 6 64 36 69Fiorentina 35 18 7 10 59 38 61Inter 35 14 15 6 57 35 57Torino 35 14 10 11 54 45 52Lazio 35 14 10 11 49 47 52Hellas Verona 35 16 4 15 56 58 52Parma 35 13 12 10 53 45 51AC Milan 35 14 9 12 53 46 51Atalanta 35 14 5 16 40 47 47Sampdoria 35 12 8 15 43 52 44Genoa 35 10 10 15 38 46 40Cagliari 35 9 12 14 34 46 39Udinese 35 11 6 18 36 49 39ChievoVerona 35 8 6 21 31 52 30Sassuolo 35 7 7 21 34 65 28Bologna 35 5 13 17 27 55 28Livorno 35 6 7 22 36 69 25Catania 35 5 8 22 26 63 23

KLASSIFIKA

LOGÓOB GÓAL-GÓADA

Ctystal Palace v Liverpool 21.00

LOGÓOB GÓAL-LUM

Catania v Roma

ChievoVerona v Torino

Genoa v Bologna

Parma v Sampdoria

Udinese v Livorno

AC Milan v Inter

15.00

15.00

15.00

15.00

15.00

20.45

LOGÓOB GÓAL-GÓADA

Lazio v Hellas Verona

Juventus v Atalanata

19.00

21.00

Catania v Roma

Catanita g˙adhom bit-tama li jsal-vaw mir-relegazzjoni, g˙alkemmjidher li hija kemm xejn imposibblili jg˙elbu t-tim ta’ Rudi Garcia.

Ir-Roma reb˙u disa’ log˙biet infi-la, u t-titjib li wrew tul l-ista©unjuri li fl-ista©un li jmiss jistg˙ujkunu ta ’ sf ida akbar g˙al l -Juventini.

Din il-©img˙a kien hemm ftit bat-tibekki bejn Garcia u Conte. IΩdag˙al din il-©img˙a l-attenzjoni tar-Roma ˙a tkun li jiksbu tliet puntio˙ra ming˙and il-Catania.

Milan v Inter

Ilejla fl-Ital ja ser tintlag˙ab id-derby ta’ Milan. IΩ-Ωew© timijiet makellhomx sta©un li ssorprenda ug˙alkemm il-Milan j insabu si t tpunti ta˙t ir-rivali tag˙hom, it-tnejnkisbu l-istess ammont ta’ reb˙.

Fil-log˙ba tal-©img˙a li g˙addietkien hemm ftit tensjoni g˙at-timtar-Rossoneri. Lil hinn minn dawniç-çirkostanzi , id-derby del laMadonnina jista’ jwassal lil Milanisti(10 post) sabiex jiksbu posthom fl-Europa League. Huma jinsabu puntbiss ta˙t it-Torino, li kumbinazzjoniqed jokkupaw l-a˙˙ar post validug˙all-istess kompetizzjoni.

Juventus vs Atalanata

Reb˙a g˙all-Juventini tfisser ir-reb˙tat-30 titlu g˙alihom. G˙ada l-bian-coneri jilqg˙u f’darhom lil Atalantali b˙alissa qed jokkupaw il-˙dax-ilpost.

Conte g˙andu g˙ad-diΩpoΩizzjonitieg˙u lit-tim kollu. Arturo Vidaljer©g˙a jirritorna g˙al-log˙ob wara

li riçentamnet kien barra min˙abbaw©ig˙ fl-irkoppa.

G˙all-Atalanta – li l-˙olma lijkunu fl-Europa League sfaxxat fix-xejn– ser ikol lhom nieqes l i lCazzola, Moralez, Brienza, Cigariniu Livaja.

Il-Manchester City la˙qu lil-Liverpool fil-quççata tal-klassifika wara reb˙a drammatika ta’ 3-2 kontra l-Everton. Din ir-reb˙a po©©iet pressjoni kbira fuq il-Liverpool li issa jridu bilfors jirb˙u l-a˙˙ar Ωew©log˙biet tag˙hom biex jibqg˙u bit-tama li jer©g˙ujaqbΩu lis-City.

B’erba’ punti Ωvanta©© fil-konfront tal-Arsenal ulog˙ba wa˙da biss x’jilg˙abu, l-Everton jistg˙u jinsewli jiksbu r-raba’ post, li seta’ fet˙ilhom il-bibien g˙aç-Champions’ League.

Min-na˙a l-o˙ra, il-Manchester United soffrew telfao˙ra diΩappuntanti, din id-darba kontra s-Sunderland.Dawn tal-a˙˙ar, wara bidu diffiçli tal-kampjonat,irnexxielhom jirrankaw sew biex issa qeg˙din f’poΩiz-zjoni tajba biex jevitaw ir-relegazzjoni.

Il-United issa huma prattikament çerti li ˙a jkollhomjikkuntentaw fl-g˙axar post, imma ma kienx mistenni˙afna a˙jar hekk kif il-manager attwali Ryan Giggsqieg˙ed biss jipprova jillimita d-danni f’dan il-punt tal-ista©un.

G˙ad-differenza tas-Sunderland, il-Fulham u l-Cardiff ©ew ikkundannati b’mod definttiv li jilg˙abufiç-Championship fl-ista©un li ©ej.

Il-Fulham sabu ru˙hom fuq in-na˙a l-˙aΩina ta’ skorta’ 4-1, hekk kif l-Istoke City g˙addew minn fuqhombiex jippruvaw itemmu l-ista©un fuq nota tajba warakampjonat kemmxejn anonimu.

Il-Cardiff sabu ma’ wiççhom lin-Newcastle, li kienudeterminati li ji©bru ©ie˙hom wara li soffrew sitt telfietkonsekuttivi. Dan wassal lill-Magpies biex jo˙or©ub’tattika offensiva li sarrfet f’reb˙a komda ta’ 3-0.

Aston Villa kisbu reb˙a ta’ 3-1 kontra Hull City fisfida li setg˙et kienet determinanti g˙all-©lieda kontrar-relegazzjoni kieku ma kinitx g˙aΩ-Ωelqa tal-Cardiff ul-Fulham.

B’dan ir-riΩultat il-Villa huma çerti li evitaw ir-rel-egazzjoni, filwaqt li l-Hull g˙adhom qeg˙din igawduminn vanta©© ta’ ˙ames punti fuq in-Norwich, il-kandi-dati ewlenin g˙an-niΩla, b’Ωew© log˙biet biss x’jint-lag˙bu.

I l-biera˙ kompliet i t - taqtieg˙asabiex it-timijiet ta’ ta˙t jipruvawjevitaw ir-relegazzjoni, iΩda l-klas-sifika baqg˙et kif kienet. Hekk kifl-a˙˙ar tliet timijiet ma kisbu l-ebda punti meta kol lha kienumeg˙luba f’darhom.

It- t im ta’ Mirko Slomka ©ewmeg˙luba miç-champions Ìer-maninΩi , l i dawn tal -a˙˙arg˙alkemm ma kienux f l -a˙jarforma tag˙hom xorta wa˙da kisburiΩultat sabi˙ ta’ 4-1.

Il-Borussia ma kellhomx bidusabi˙ hekk kif mal-ewwel ˙amesminuti kienu minn ta˙t, b’gowlskurjat minn Roberto Firmino.Borussia ˙asdu l i l l -avversa jr itag˙hom hekk kif f ’ temp ta ’˙ames minuti fl-ewwel taqsima

skurjaw tliet gowls. Il-Hoffenheimirduppjaw fit-tieni taqsima perme-zz ta’ Niklas Süle, imma dan makienx biΩΩejjed. L-iskor finali kien3-2.

Ilbiera˙ ©ie kkonfermat li VfBStuttgart huma salvati mir-relegaz-zjoni anki wara li lbiera˙ tilfuf’darhom kontra Wolfsburg.

JITILFU L-AÓÓARTLIETA

Braunschweig jitilfu fl-a˙˙arminuta kontra Augsburg

39Sports 04.05.2014

Nhar il-Óamis li g˙adda Valletta kisbu d-Double qud-diem folla mdaqqsa li rathom jirb˙u l-F.A. Trophyg˙at-13-il darba bi prestazzjoni tajba, minkejja l-fatt lig˙amlu l-a˙˙ar 20 minuta b’ra©el inqas wara t-tkeççi-ja ta’ Hamza Barry.

Il-Beltin marru fil-vanta©© kmieni fil-partita meta fit-tieni minuta Elford-Alliyu rçieva ballun ming˙and DaSilva Souza, li dar tajjeb f’nofs il-kaxxa u tefa’ l-ballunfix-xibka. Is-SlimiΩi ma n˙asdux b’dan il-gowl u mill-ewwel bdew ifittxu d-draw. Sliema raw xuttmblukkat ta’ Matias Muchardi f’corner li wassal g˙alkarta safra lil Ivan Woods wara li miss l-ballun b’idufil-kaxxa.

Il-pressjoni ta’ Sliema ma waqfitx hemm hekk kifBarbetti ra x-xutt tieg˙u minn barra l-kaxxa ja˙batmal-mimduda u mir-rebound Muchardi xxuttja ftit ‘ilbarra. Kontraattakk SlimiΩ fit-23 minuta ra lilOhawuchi ji©i mwaqqaf fil-kaxxa minn Maisuradzewara cross ta’ Scerri.

Ftit wara n-nofs sieg˙a log˙ob Ωew© plejers Beltin,ji©ifieri Roderick Briffa u Alan Da Silva Souza, kell-hom ji©u ssostitwiti wara li soffrew injury li ma ˙alli-ethomx ikomplu jilg˙abu. Posthom ˙aduh EdmondAgius u Hamza Barry rispettivament.

Fl-a˙˙ar tal-ewwel taqsima Sliema re©g˙u resquviçin li j©ibu d-draw b’Ωew© corners konsekuttivi li

eventwalment waslu g˙al daqqa ta’ ras ta’ JonathanCaruana li g˙addiet ftit barra.

IΩ-Ωew© timijiet ˙ar©u g˙at-tieni taqsima ming˙ajrebda tibdil fil-formazzjonijiet. Sliema komplew bil-log˙ob offensiv tag˙hom meta ˙olqu çans li j©ibu l-gowl tad-draw b’azzjoni perikoluΩa ˙afna ta’Ohawuchi li ©ie wa˙du quddiem Revishvili b’dan tal-a˙˙ar jag˙mel salvata©© spettakolari.

Fit-62 minuta kienu l-Beltin li resqu viçin li jiskur-jaw meta Cremona u Elford-Aliyu ©ew we˙idhomquddiem il-gowler Zammit, iΩda dan ˙are© qabilhomu jixxuttja ’l fuq.

It-tensjoni bdiet tiΩdied matul din it-taqsima u, warali s-SlimiΩ Barbetti ©ie ammonit g˙al foul f’nofs il-grawnd, Valletta spiççaw b'g˙axra wara li r-refereeClayton Pisan keçça lil Hamza Barry meta kellu xijg˙id ma’ xi plejers ta’ Sliema.

Minkejja din it-tkeççija, Valletta Ωammew tajjeb u l-partita baqg˙et ekwilibrata b’azzjonijiet fuq iΩ-Ωew©na˙at. Il-pressjoni fuq Sliema bdiet tin˙ass hekk kifΩew© plejers o˙ra minn tag˙hom, ji©ifieri Muchardi uBianciardi, sabu ru˙hom ammoniti fit-80 u 82 minutarispettivament.

Il-Beltin ippruvaw jg˙alqu l-partit permezz ta’ xuttta’ Ian Fenech li kien milqug˙ tajjeb minn Zammit, liftit minuta wara ra xutt ta’ Agius jg˙addi barra. L-

a˙˙ar çans tal-partita ©ie minn saqajn Barbetti li però©ie devjat f’corner.

Formazzjonijiet:

Valletta:

Nukri Revishvili, Jonathan Caruana, Ryan Fenech,Roderick Briffa, Lateef Elford-Alliyu, Alan Da SilvaSouza, Shaun Bajada, Denni Rocha Dos Santos, IrakliMaisuradze, Llywelyn Cremona, Luke Dimech

Sostituti: Yenz Cini, Ian Azzopardi, Edmond Agius,Jean Pierre Mifsud Triganza, Luke Montebello,Hamza Barry

Sliema Wanderers:

Glenn Zammit, Alex Muscat, Mark Scerri, StanleyOhawuchi, Clifford Gatt Baldacchino, Ivan Woods,Trevor Cilia, Paltemio Barbetti, Mathias Muchardi,Beppe Muscat, Stefano Bianciardi

Sostituti: Henry Bonello, Jacob Borg, Kane Farrugia,Abubaker Bello-Osagie, Axl Xuereb, Carl Cassar,Gabriel Aquilina

Clayton Pisani - referee

Valletta JikSbu d-doubleValletta 1

Sliema 0

Ritr

atti:

STEPH

EN

GA

TT

40 Lokali04.05.2014

Din i l -©img˙a l-kandidatg˙all-Presidenza tal-Kummissjoni Ewropea JeanClaude Juncker Ωar Malta, fejnfost o˙rajn iltaqa’ mal-PrimMinistru u mal-Kap tal-OppoΩizzjoni. S ’hawn makien hemm xejn ˙aΩin.

IΩda l-Partit NazzjonalistauΩa din iΩ-Ωjara biex jipprovajirba˙ xi punti politiçi. Dang˙amlu billi organizza kon-ferenza kon©unta li fiha tkell-mu Simon Busuttil u Juncker.

Filwaqt li b˙al ma wie˙edjistenna, Busutt i l tkel lemb’mod part i©©jan fuq i l -˙olqien tal-impjiegi f’pajjiΩna,Juncker deher li qed jg˙inujimbotta l- is tess a©enda.G˙alkemm Juncker ammetta

l i r-rata tal-qg˙ad f ’Maltakienet baxxa, iΩda fl-istess˙in wissa li din ma kellhiextaqbeΩ is-7%.

Il-Malt i jg˙id l i biextiskon©ra trid tkun pur, u l-priedtka ta’ Juncker ikkon-fondiet mhux ftit lil dawk lihuma familjari mal-passat ta’dan il-politiku.

Mhux biss Juncker kiensfurzat jirriΩenja mill-karigatieg˙u ta’ Prim Ministru fil-Lussemburgu wara skandlukbir marbut mas-servizzisigriet i ta ’ paj j iΩu, iΩdasa˙ansitra kien wie˙ed minndawk li mbuttaw politika ta’awsterità fl-Ewropa, l iemapolitika kienet qatlet kwaΩig˙al kollox i l-˙olqien tal-

impjiegi.Fuq dan il-fatt ikkummenta

wkoll il-Kap tad-DelegazzjoniLaburista f i l -ParlamentEwropew Joseph Cuschieri, liddeskriva s-sitwazzjoni b˙alawa˙da ironika, fejn il-PN kienqed jappo©©ja wie˙ed mill-awturi prinçipali tal-akbardiΩastru ekonomiku li qattlaqat lill-Unjoni Ewropa.

I l-Kap tad-DelegazzjoniLaburista fakkar kif filwaqt lil-Partit Nazzjonalista mmexximinn Simon Busuttil kien qedjappo©©ja bis-s˙i˙ dawn il-miΩuri ta’ awsterità, kien bissil-Parit Laburista flimkien mal-Grupp tas-Soçjal ist i f i l -Parlament Ewropew li ©©ielduqatta’ bla ˙abel kontrihom.

M’GÓANDUX KREDENZJALI BIEX JIFTAÓAR

WEGÓDA OÓRA MWETTQA

Fl-ewwel 14-il xahar tieg˙uGvern Laburista di©à wettaqiktar minn 30% tal-manifestelettorali. Wara snin twal ta’Gvern Nazzjonalista li jibqa’ma jwettaqx l-istess weg˙diminn le©iΩlatura g˙all-o˙ra, dinis-sitwazzjoni hija wa˙da li ilnama naraw b˙alha.

L-a˙˙ar weg˙da li wettaq danil-Gvern kienet proprju dik tal-istabbilità tal-fjuwils. Minbarrali l-prezz tal-petrol u tal-gassra˙su u tad-diΩil baqa’ l-istess,dawn il-prezzijiet se jibqg˙ustabbli sal-a˙˙ar tas-sena. Danjippermetti lill-familji u lin-negozji biex jippjanaw g˙ax-xhur li ©ejjin. Din kienetwa˙da mill-weg˙di tal-PartitLaburista qabel l-elezzjoni

©enerali; weg˙da li l-PartitNazzjonalista kien sostna li masetg˙etx titwettaq.

Meta l-Gvern ˙abbar ir-ro˙s ul-istabbilità tal-prezzijiet din il-©img˙a, il-Partit Nazzjonalistapprova jg˙addi Ω-Ωmien bil-Gvern billi rrefera g˙alih b˙ala“l-Gvern tat-tonn taΩ-Ωejt”,g˙aliex qal li kien qed jifta˙arbit-tra˙˙is tal-fjuwils. IΩda l-Partit Nazzjonalista naqas millijg˙id li l-eks Kap tieg˙u,Lawrence Gonzi, kien jifta˙ar lise jivvota bil-qalb biex jog˙lewil-kontijiet tad-dawl u l-ilma.

Wa˙idha tqum il-mistoqsijadwar kif wie˙ed jista’ allurajiddeskrivi l-Gvern preçedenti,jekk il-Gvern preΩenti huwawie˙ed “tat-tonn taΩ-Ωejt.”