Slayt 1

Kltr reten bir varlktr.Anlam reten bir varlktr.Sembol reten bir varlktr.Deer reten bir varlktr.

Dn ve davran ekilleri, retim biimleri asndan Sanayi ncesi yada geleneksel toplum19. Yzyl sonlarna sanayi toplumu yada modern toplum,Bilgi ToplumuA Toplumu

Toplumla lgili Baz SnflamalarGeleneksel toplum genellikle endstriyel, kentlemi ve kapitalist modern topluma kar kullanlr. Gelenek dendiinde belli bir yolu izleme, daha nceden birisinin ortaya koyarak genelletirdii eyi devam ettirme olarak anlalabilir. Gelenek ayrca gnlk dilde rf, adet ve tre anlamnda kullanlr. Bu anlamyla gelenek, toplum iinde belirli bir davran kmesini ynlendiren, belli davran kalplar reten ve insanlar bu kalplara gre davranmaya zorlar.(Armaan,1990)Geleneksel, modern , post-modern toplum,

bn-i Haldun toplumlar hayat tarzlarna gre bedevi(gebe), hadari(yerleik toplumlar) olmak zere ikiye ayrmt.

lk olarak bn-i Haldun, toplumu insanlar birbirine balayan duygu temelinde ikiye ayrr: Gebe (Bedevi) Toplum: Kan bayla bir araya gelmilerdir ve gebedirler. Yerleik (Hadari) Toplum: Belli amalarla bir araya gelmilerdir ve yerleik bir yaam srerler.

Comte toplumlarn tekamln ne srd mehur Hal Kanununa gre askeri toplum- hukuk toplumu ve sanayi toplumu,

Auguste Comte ise toplumun geliimine gre her toplumun ayr aamadan geeceini/getiini syler: Teolojik Aamadaki Toplum: Askeri ve monarik bir yap vardr. Askerler ve din adamlar Metafizik Aamadaki Toplum: Her olay dine gre yorumlanr. Dini kurallar toplumun ileyiini belirler. Batl inanlar (fallar, byler) sz konusudur. Pozitif Aamadaki Toplum: Tm doa ve toplum olaylar sadece somut verilerle aklanmaya allr. Bilimsel dnce egemendir. Sosyal karklklarn sona erecei aamadr.

E.Durkhiem organik toplum-mekanik toplumToplumu bir arada tutan ana unsur(lar) nelerdir? Ona gre toplumsal var olmann temelindeki dayanma, mekanik ve organik olmak zere ikiye ayrlmaktadr: Mekanik (Basit) Toplum: nsanlar arasnda yz yze ve samimi ilikilerin olduu, homojen (uzmanlamann olmad) toplumlardr.Benzerliklerden kaynaklanan dayanmadr. Bu dayanma trnde insanlar arasnda ok az fark vardr. Toplumun yeleri ayn duygular hissederler. Daha ok geleneksel toplumlarda karlalan dayanmadr. nsanlar ayn deerlere inanrlar. Burada bireysel eylem, kendiliinden kolektif bir kimlie brnr. Toplumsal farkllama, organik dayanmann egemen olduu toplumlardaki gibi deildir. Ortak bilin, bireysel bilincin nndedir. Toplum baskyla ynetilir. Organik (Karmak) Toplum: nsanlar arasnda resmi ilikilerin ve iblmnn olduu, geni nfustan dolay insanlar arasndaki kontroln toplumsal bask ile saland toplumlardr. Toplumlar gelitike toplumsal farkllama artar. Burada insanlar bir arada tutan bu farkllama yani iblmdr. Burada birey artk tmyle kollektif bilincin kontrolnde deildir. Bireysellik gelimitir. Ancak iblm arttka insanlarn birbirine olan bamllklar da artar. Durkheim, iblm kavramyla daha ok mesleklerin farkllamas ve endstriyel faaliyetlerin artn kastetmektedir.F.Tonnies cemaat-cemiyet

a. Cemaat (Gemeinschaft) : Duygusal ilikilerin hakim olduu bireylerin kiilikleriyle grup deerlerine bal olduu gruplar. Mekanik toplum gibi basit, rk ve etnik ynden farkllamam bireylerin kurduu toplumlardrCemaat yeleri arasnda scak, samimi, iten, duygusal ilikiler vardr. Aile, akrabalk, klan gibi kana bal; komulua dayanan ky gibi yere bal, dnce ve duygu benzerliine dayal topluluklar cemaate rnek verilebilir.b. Cemiyet (Gesellschaft): aklc, szlemeye dayanan kar ilikilerinin bulunduu gruplardr. Kiisel olmayan, souk, rasyonel ve zgr ilikiler zerine kuruludur. Sanayi ve ticaret iletmeleri, bask gruplar, ehirler gibi rnekler. Organik toplum gibi karmak, etnik ynden farkllam bireylerin kurduu toplumdur.H.Becker kutsal toplum-sekler toplum,

Kutsaln rehberliinde bir dnya kurmak

Toplumsal pratii kutsala balayanH.Spencer basit toplum-karmak toplum

T.Parsonsilkel toplumlar-ara toplumlar ve modern toplumlar

G.Rocher geleneksel toplum-teknolojik toplum Ak, kapal toplum,

Bireyci ve kolektivist toplum

lkel, tarm, sanayi, sanayi sonras toplum,

Dou, bat toplumu

Toplumsal zmlemelerde Kullanlan Temel ParadigmaYapsal-ilevsel paradigma,atmac paradigma,Sembolik etkileimci paradigma.

Yapsal-levsel Paradigma Asndan ToplumToplumlar/rgtler/okullar, sosyal sistemlerdirToplumlar/rgtler/okullar, alt sistemlerden oluur. Bu alt sistemler, toplumsal istikrar ve dzeni salamak iin birlikte alr. Vurgu yaplan temel kavramlar, btnleme, uyum ve istikrardr. Temsilciler: Spencer, Comte, Durkheim, Parsons, Merton vb.

Yapsal-levsel Adan KltrYapsal-ilevsel adan kltr, belirli bir evrede, belirli bir sosyal sistem iinde yer alan insanlarn sosyal yaamlarn dzenli bir biimde srdrebilmeleri iin gerekli olan uyarlayc bir mekanizmadr. Bu adan kltr, dzenli sosyal yaam oluturmak, bu yaam ve uyarlama mekanizmalarn srdrmek, toplumun evresiyle dengesini salamak ve devam ettirmek iin sosyal yapy da iine alan bir sistem olarak grlr. Bu gelenee bal antropologlar, sosyal sistemlerin yap ve ilevlerden meydana geldiini ileri srerek herhangi bir sosyal olgunun aklanabilmesi iin onun hem yapsnn hem de ilevinin aklanmasn gerekli grr.

levsel Adan Kltrlevsel ynden kltr, bireylerin biyolojik ve psikolojik ihtiyalarnn karlanmas srasnda ortaya kan problemleri zmede bir aratr. Bu adan kltrel eler, temel insan ihtiyalarn karlayan ilevsel aralardr. levsel adan btn sosyal kurumlarn ve eitim kurumlarnn belirli ilevleri vardr. levselcilik, pek ok antropolog, sosyolog ve ynetim kuramcsnn yaklam ve teorilerine kaynaklk etmitir. levselcilik, yapsalclk, sistem yaklamlar ve yapsal-ilevsel yaklamlara biim vermitir.

atmac paradigma

atmac Paradigma Asndan ToplumToplum, sosyal eitsizlik ve atmalardan oluan karmak bir sistemdir. Toplum, birbiriyle yaran ve atan farkl gruplar, karlar, deerler demektir.Toplum, farkl ama, g ve karlara sahip snflarn atmalarndan oluan bir yapdr. Bir toplumda sosyal snf, etnik kken, cinsel vb. farkllklar yannda para, g, eitim, bilgi, stat vb. kaynaklar, bireyler ve gruplar arasnda eit ve adil olmayan bir biimde dalmtr.Bu eitsizlikler toplumsal atmann temel kayna ve nedenidir. K. Marks ve eletirel teori iinde yer alan birok aratrmac bu paradigmay benimser.

Sembolik Etkileimci Paradigma Asndan ToplumToplumu oluturan bireyler, iinde yer aldklar sosyal gruplarn bir yesi olarak sosyal gerein olumasnda etkin biimde rol alr. Toplumsal yap, sosyal etkileime bal olarak biimlenir. nsan davrannn oluumunda nesnel olgu ve durumlarn insan iin ne anlam ifade ettii nemlidir.Gerek, olgusal ve nesnel olmaktan te zneldir. AYNA BENLKTemsilciler: Weber, Mead, Blumer, Cooley, Homans, Blau, Goffman vb.

deoloji deoloji, sosyal dnyann nasl ilediine ilikin inanlar kapsar,Kimilerine gre ideoloji, baz inan ve deerlerin oluumunda etkili olup kltrn bir boyutunu oluturur. Sosyal, ekonomik ve politik sistemlerin nasl ilediine ilikin inanlar dizisidir.Kabul edilebilir eylem ve durumlar tanmlarBaz ideolojiler (kapitalizm, sosyalizm, komnizm vb.), politik ve ekonomik ideolojiler olarak adlandrlr. deolojilerin bir ksm, baz felsefi akmlarla da ilgili olabilir. Sz konusu ideolojilerin topluma ilikin olduu kadar eitime ilikin de farkl tezleri olabilir.

1. nanlarKltrn yeleri tarafndan dnyann nasl ilediine ilikin paylalan ortak grlerdir. Gemiin yorumlanmasna, imdinin aklanmasna ve gelecein kestirilmesine yarar.Kltrn en derin ve en soyut ynn oluturur ve dier elere biim verir. Ksaca insanlarn ve sosyal gruplarn iinde yer aldklar evreye kar tavrn belirler2. Deerlernem verileni ve tercih edileni ifade eder. Soyut olmakla birlikte, inanlara gre daha somuttur. Dtan gzlenmesi gtr, davranlar iinde sezilebilir.

3. Normlarnsanlarn nasl davranmas gerektiini tanmlar ve deerlere gre oluur. nsanlarn ne yapmas ya da yapmamas, ne sylemesi ya da sylememesi gerektiini gsterir. Kaynan deerlerden alr, deerlere gre biimlenir. ??????????Gndelik yaamda insanlarn her trl eylem ve faaliyetlerine yol gsterir.??????

4. Sembollernsanlar iin baz anlamlar ifade eden eylem, davran, iaret, renk ve nesnelerdir. Benzer semboller, farkl kltrlerin insanlar iin farkl anlamlar ifade edebilir.Semboller iinde nemli elerden biri dildir. Kltr, byk lde dil araclyla retilir, paylalr ve aktarlr5. TeknolojiKltrn gzle grlen maddi ve teknik boyutunu oluturur. nsanlar iin belirli bir fiziksel, psikolojik ve sosyal evre oluturur, sz konusu evre de insan davranlarn ve ilikilerini etkiler. Belirli bir kltrn rn olduu gibi, kendisi de kltrn bir esi olarak grlr.

Kltrn levleriGrup yeliinin snrlarn belirlerGrup yeleri iin bir kimlik ve aitlik duygusu oluturur.Grubu paylalan ortak ilgi ve deerlerde birletirir.Sosyal sisteme istikrar ve dzenlilik kazandrr.Sosyal sistemde bir kontrol mekanizmas olarak i grr.Grup yeleri arasnda ibirlii ve btnlemeyi salar.Grup iinde verilecek kararlara yol gsterir.Grupta paylalan tutum ve davranlar oluturur.Grup yelerinin davranlarn yarglanmasn ve deerlendirilmesini salar.

Metafor Olarak KltrKurumu ne ile zde grdnz kurumunuzun ileyii hakknda bilgi verir. Kurumunuz ne olarak alglanr. (makine, ceza evi, aile, airet, gemi, kamp,vs)Bunu alanlara ve rencilere sormak faydal bilgiler salar

rgte likin Metaforlar ve OkulHer metafor, rgte ilikin farkl imajlar oluturur. Metaforlar, rgtn ne olduu, ne olmas ve nasl ynetilmesi gerektii konusunda baz ipular verir. Morgan, rgte ilikin yukardaki bak alarn bir takm metaforlarla ifade etmi, bunlar makine, organizma, beyin, kltr, politik sistem, ruhlarn hapishanesi, ak ve dnm, egemenlik aralar olmak zere sekiz balkta zmlemitir. maj ya da mecaz, insann dnyay belirli bir adan grp anlamaya almasn salar. nsanlar, gndelik yaamlarnda belli durumlar aklamada sklkla benzetmelerden yararlanr. Bu durum, ayn zamanda anlatma g katar.

1. Makine Mecazrgte ilikin niter bak asna dayanr. Makine, fabrikay artrr. Fabrika ise youn retimin yapld bir yerdir.Makine, fabrikada retimi rutin hale getirdii gibi brokrasi de ynetim eylemlerini rutin hale getirir.Weber, brokrasiyi, mekanik dnya ve mekanik rgt tasarmlarna bal olarak ortaya kan bir rgtlenme olarak grmtr. rgtlerin insanlara uyarlanmas deil, insanlarn rgtsel grevlere uyarlanmalar n plandadr. Makine rgt imaj, rgt iindeki insanlar dnmeksizin ve sorgulamakszn yneticiler tarafndan syleneni aynen yapmaya tevik eder.

Organizma Mecazrgtleri, canl varlklar olarak dnmeye sevk etmitir.Biyolojik sistemlerin zmlemesinde kullanlan baz ilke ve kavramlar (hcre, molekl, ekoloji vb.) rgte uygulanmtr. Bu adan rgt, tpk canl bir varlk olarak tasarlanmtr. Canl varlklarn yaayabilmesi iin uygun evre ve koullar gerektii gibi rgtler de yaamlarn srdrebilmek iin uygun bir evrede doan, gelien, hatta len organizmalardr.Sistem teorisi rgte uygulanm ve rgt, yaamn srdrebilmek iin evreden eitli girdiler alan canl bir sistem olarak grlmtr. Darwinci grlerin etkisiyle rgtlerin tpk canl varlklarda olduu gibi ayakta kalabilmek iin yeterince girdi salamas ve rakipleriyle mcadele etmesi gerekli grlmtr. Bu etkiler, sosyal yaamda, sosyal yaamn doa yasalarna dayandn ve ancak gl olanlarn ayakta kalabileceini ileri sren Sosyal Darwinizm olarak gndeme gelmi; bu durum da kapitalizmin domasn destekleyen bir ideoloji olarak nitelendirilmitir.

Organizma MecazOrganizma mecaznda rgtle evre arasndaki karlkl bamlla dikkat ekilmekte ve rgt, ak bir sistem olarak grlmektedir. rgtlerle ilgili evresel uyum, yap, ilev, rgtsel salk, farkllama, btnleme, denge, rgtsel gelime, birey ve gruplar aras ilikiler, insan ihtiyalar, motivasyon gibi konular ne kmtr. Organizma mecaz, insan ilikileri yaklam balamnda gndeme gelen baz konularla yakndan ilgilidir. Bu mecazla birlikte rgt ve bireyin ihtiyalarnn birlikte dnlmesi, btnletirilmesi nem kazanmtr. Dier taraftan rgt tpk bir organizma gibi ilevsel alt sistemlerin bir btn olarak grp rgtsel atmalar gz ard etmitir.

Beyin MecazBu imaj, rgtleri bilgi reten, bilgiyi ileyen ve kullanan sistemler olarak grrrgtn bilisel ynne dikkati eker. rgtler, bilgi ve iletiim sistemleri olarak tanmlanr.Temel ynetim srelerinden biri olan karar sreci, bilgiye dayal olarak iler.Bu bak asna dayal gelitirilen baz kavramlatrmalar, dnen, zeki rgt, renen rgt, gibi nitelendirmelerdir. Buna bal olarak da rgtlerin evresel deime ve gelimelere zihinsel ynden de uyum salamasnn gerei zerinde durulur. Bu durum, toplam kalite ynetimi ile birlikte rgtte egemen gelenek ve normlarn, geleneksel ynetim teorilerini, denetim, hiyerari, merkeziyeti yap, merkezi liderlik, ak amalar gibi konularn yeniden sorgulanmasn salamtr.

Hapishane Mecazrgt, insanlarn icat ettii ve yine kendi kendilerini tutsak ettikleri bir hapishanedir. Hapishane ya da tutsaklk, fiziksel olmaktan te ruhi, psikolojik anlamdadr. Bu bak as, rgtleri bilinalt ve bilind etmenlerin biimlendirdiini savunur.Bireyin ve rgtn bilinalt ynne nem verirrgtte insanlar pek ok eyi bilinaltna iter, sergileme imkan bulamaz.rgtteki insanlar, kendi oluturduklar alarn tutsadr. Freudun psikanalist yaklam, rgt zmlemeye uygulanr. Freud, bir toplumda birlikte yaamak durumunda olan insanlarn, uyum iinde bir arada yaayabilmeleri iin baz igdlerini bastrmas ve denetim altna almas gerei zerinde durmutur. Freud, kltr, bastrmann grnr yn olarak nitelendirmitir. Ona gre toplumun z, bireyin bastrlmasna, bireyin z de kendisinin bastrlmasna dayanr