Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi – obecny stan prawny

Kuratorium Oświaty w Warszawie

Wydział Zwiększania Szans Edukacyjnych

Warszawa, 10 listopada 2010 r.

„Gdyby każdy miał to samo, nikt nikomu nie byłby potrzebny”

ks. Jan Twardowski

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami)

oraz rozporządzeniami ministra właściwego do spraw oświaty kształcenie specjalne jest integralną częścią systemu edukacji.

W myśl art. 71b ust. 1 ww. ustawy - kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy.

Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach/placówkach specjalnych: MOW, MOS, SOSW, SOW, ORW.

Uczniowie z różnymi rodzajami niepełnosprawności powinni posiadać:

orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego

rocznego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania (jeśli

stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły),

orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno - wychowawczych (dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim),

opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Uwaga: Dzieci i młodzież chore i przewlekle chore, przebywające

w zakładzie opieki zdrowotnej, w tym w zakładzie opiekuńczo-leczniczym i zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, a także w jednostce pomocy społecznej i kształcące się w szkole specjalnej lub oddziale specjalnym zorganizowanych w tych jednostkach, nie muszą posiadać ww. orzeczeń i opinii.

Powinny natomiast mieć zapewnioną odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, zorganizowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo - wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej (Dz. U. z 2003 r. Nr 51, poz. 446).

System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w:

przedszkolach, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkolach specjalnych oraz innych formach wychowania przedszkolnego – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko niepełnosprawne 10 r. ż. (od roku 2012 nie dłużej niż do ukończenia 8 r. ż.)

System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w:

szkołach podstawowych, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 18 r. ż.

gimnazjach, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 21 r. ż.

System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w:

szkołach ponadgimnazjalnych, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 24 r. ż. (projekt rozporządzenia przewiduje do 23 r. ż.)

Uwaga: Dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym

w stopniu głębokim w wieku od 3 do 25 r. ż., organizuje się w przedszkolach, szkołach, placówkach, zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze, prowadzone w formach: zespołowej lub indywidualnej.

Rodzaje ośrodków/placówek kształcenia specjalnego:

> młodzieżowe ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie,

> młodzieżowe ośrodki socjoterapii dla dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym lub uzależnieniem,

> specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze w szczególności dla dzieci i młodzieży:- niesłyszących i słabo słyszących;- niewidomych i słabo widzących;- z niepełnosprawnością ruchową;- z autyzmem;- ze sprzężonymi niepełnosprawnościami;- z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym.

> specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, realizujących obowiązek szkolny i obowiązek nauki poza ośrodkiem;

> ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami.

Uwaga: W myśl art. 3 pkt 18 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) przez niepełnosprawności sprzężone należy rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, z upośledzeniem umysłowym albo z autyzmem co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.

Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w wieku przedszkolnym realizują Podstawę programową wychowania przedszkolnego.

Uczniowie w normie intelektualnej: niewidomi, słabo widzący, niesłyszący, słabo słyszący, z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem, z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi, niedostosowani społecznie, zagrożeni uzależnieniem oraz uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim realizują Podstawę programową kształcenia ogólnego.

Jedynie uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, realizują Podstawę programową kształcenia ogólnego, odpowiednią dla tych niepełnosprawności.

Ich specjalne trudności w uczeniu się wymagają zaplanowania i realizacji zindywidualizowanych

oddziaływań w procesie edukacyjnym.

Obowiązujące akty prawne

•Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami) – Art. 1 pkt 5, 5a i art. 71b.

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 19, poz. 166).

Obowiązujące akty prawne

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i  młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz. 167).

Obowiązujące akty prawne

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. Nr 14, poz. 76).

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 114).

Obowiązujące akty prawne

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. z 2005 r. Nr 52 poz. 467 ze zm.) – dotyczy placówek: SOSW, SOW, MOW, MOS, ORW.

Obowiązujące akty prawne

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2008 r. Nr 175, poz. 1086).

Obowiązujące akty prawne

•Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo - wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej (Dz. U. z 2003 r. Nr 51, poz. 446).

Wspólne kształcenie wszystkich uczniów

W edukacji powinna spełniać się idea jedności w zróżnicowaniu. Oznacza to tworzenie takich warunków, w których – uznając indywidualne potrzeby i możliwości dzieci i młodzieży – zapewnia się wspólne kształcenie wszystkim uczniom, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Projekty 5 rozporządzeń zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej

•w sprawie udzielania i organizacji pomocy

psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,

•w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych,

•w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach,

•w sprawie szczegółowych zasad działania

publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych,

•w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej.

Dziękuję za uwagę.