ks. dr t. wielebski , dr m. j. tutak

PARAFIALNE RADY DUSZPASTERSKIE W ŚWIETLE NAUCZANIA MAGISTERIUM I DOTYCHCZASOWYCH BADAŃ W POLSCE

Ks. dr T. Wielebski, dr M. J. TutakSpecjalizacja Teologii Pastoralnej Instytutu Teologii Praktycznej WT UKSW;Ks. dr W. Sadłoń SACInstytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC

II POLSKI SYNOD PLENARNY (1991-1999).

SÓL ZIEMI. POWOŁANIE I POSŁANNICTWO ŚWIECKICH.

• Niepokojącym zjawiskiem jest brak odpowiednio szerokiej współpracy kapłanów ze świeckimi w planowaniu przedsięwzięć duszpasterskich i materialnych w parafii.

• Świeccy często nie zdają sobie sprawy z możliwości takiej współpracy pod przewodnictwem proboszcza.

• W praktyce w wielu parafiach nie istnieją lub nie wypełniają swoich zadań rady duszpasterskie i ekonomiczne (29).

CEL ISTNIENIA PRD

działalność PRD należy widzieć w perspektywie przekształcania parafii w autentyczną wspólnotę;

stanie się to realne wówczas, gdy między PRD a rodzinami, zrzeszeniami religijnymi i zespołami parafialnymi dokona się proces wymiany:

z osób pogłębionych religijnie i uformowanych apostolsko zrodzi się PRD;

PRD swoją aktywnością i oddaniem Kościołowi będzie wpływać na uaktywnienie różnych organizmów w parafii.

DOKUMENTY MAGISTERIUM O DZIAŁALNOŚCI PRD

PRD jest sposobem dzielenia z duszpasterzami przez ludzi świeckich odpowiedzialności za parafię i przekształcania jej w communio;

teologiczne podstawy działalności PRD zostały wypracowane przez II Sobór Watykański, a następnie rozwinięte przez ustawodawstwo posoborowe;

WYBRANE DOKUMENTY MAGISTERIUM

O PRD

• II Sobór Watykański: Dekret o apostolstwie świeckich 10; 26; Dekret o posłudze i życiu prezbiterów 9;

• List okólny Kongregacji ds. Duchowieństwa Omnes christifideles 1973;

• Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 536;• Adhortacja apostolska bł. Jana Pawła II

Christifideles laici 27;• List apostolski bł. Jana Pawła II Novo millenio

ineunte 45;


O PRD

• Międzydykasterialna Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów Ecclesiae de mysterio (1997) art. 5, par. 2 i 3;

• Instrukcja Kongregacji ds. Duchowieństwa Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej (2002) 26;

• Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów Apostolorum Succesores (2004) 211-212;

• Przemówienie Benedykta XVI do trzeciej grupy biskupów polskich będących w Watykanie ad limina apostolorum 2005;


O PRD

• Dyrektorium Apostolstwa Świeckich Komisji Episkopatu Polski do Spraw Apostolstwa Świeckich (1969) 80-84;

• Wytyczne w sprawie Parafialnych Rad Duszpasterskich Komisji Episkopatu Polski do Spraw Apostolstwa Świeckich (1975);

• II Polski Synod Plenarny: Potrzeby i zadania nowej ewangelizacji na przełomie II i III Tysiąclecia Chrześcijaństwa (45-46); Sól ziemi. Powołanie i posłannictwo świeckich (29; 41);

CELE I ZADANIA PRD

PRD ma realizować ideę współodpowiedzialności osób duchownych i świeckich za parafię;

jest głosem doradczym proboszcza który ma udział w trosce duszpasterskiej o parafię i pomaga w ożywieniu działalności pasterskiej (KPK 536);

jej członkowie przedstawiają swoje opinie w kwestii dobra Kościoła;

PRD stawia rzeczową diagnozę stanu religijno-moralnego parafii i jej potrzeb;

pomaga w tworzeniu programu duszpasterskiego;

CELE I ZADANIA PRD

• wysuwa propozycje i sugestie dotyczące inicjatyw misyjnych, katechetycznych, apostolskich i charytatywnych;

• proponuje środki służące rozwijaniu formacji doktrynalnej i życia sakramentalnego wiernych;

• wspomaga działalność duszpasterską kapłanów w różnych środowiskach społecznych i terenach;

• sugeruje jak uwrażliwiać opinię publiczną w sprawach Kościoła;

SKŁAD OSOBOWY PRD I SPOSÓB POWOŁYWANIA JEJ CZŁONKÓW

PRD ma stanowić odzwierciedlenie całej wspólnoty parafialnej (stany, zawody, grupy wiekowe, wykształcenie, zamieszkanie – okręgi parafii);

należą do niej: proboszcz, wikariusze, katecheci, przedstawiciele zgromadzeń zakonnych, zrzeszeń, parafianie odznaczający się odpowiednimi cechami moralnymi i umysłowymi;

część osób może pochodzić w wyboru; optymalna liczba członków: 15-30 osób; obowiązek formacji duchowej i religijnej

członków PRD;

CZAS TRWANIA KADENCJI, CZĘSTOTLIWOŚĆ ZEBRAŃ,

PRZEWODNICTWO I PORZĄDEK ZEBRAŃ

czas trwania kadencji – 3 lata; można ją przedłużać i doprowadzać do

odnowienia składu (unika się stagnacji); zebrania PRD powinny odbywać się raz na

kwartał- zwoływane z inicjatywy proboszcza lub na życzenie członków;

zebraniom PRD przewodniczy proboszcz lub wyznaczony przez niego zastępca;



• porządek obrad oraz lista tematów, które mają być omawiane, ustalony jest przez proboszcza w porozumieniu z niektórymi – przynajmniej – członkami PRD i – o ile możności – podany wcześniej do wiadomości wszystkich członków;

• porządek ten nie powinien być narzucany czy ograniczany;

• członkowie PRD mają prawo poruszania wszystkich istotnych problemów parafii;

• musi być punkt wolne wnioski;• członkowie PRD mają też prawo proponować

tematy następnych zebrań;



każde zebranie PRD winno być zwięźle protokołowane;

protokół ma być odczytany i zatwierdzony na zebraniu następnym, z omówieniem postanowień wprowadzonych w życie z uzasadnieniem niewykonania nie zrealizowanych.

DOTYCHCZASOWE WYNIKI BADAŃ PRD W POLSCE

z danych uzyskanych przez ISKK SAC od księży proboszczów wynika, że różnego rodzaju rady (duszpasterskie; ekonomiczne; budowy Kościoła) istnieją w 1/5 polskich parafii (ISKK 2003; 2008);


Diecezja 2003 2008

Białostocka 19,1% 35,1%

Bielsko-Żywiecka 18,6% 34,0%

Bydgoska 25,2% 35,4%

Częstochowska 24,2% 22,0%

Drohiczyńska 11,6% 19,6%

Elbląska 15,3% 22,9%

Ełcka 11,9% 21,7%

Gdańska 11,7% 17,8%

Gliwicka 5,2% 11,7%

Gnieźnieńska 17,7% 36,8%

Kaliska 25,8% 35,2%

Katowicka 11,8% 15,5%

Kielecka 3,6% 5,9%

Koszalińsko-Kołobrzeska 15,3% 30,6%

Krakowska 41,6% 43,8%

Legnicka 30,2% 37,1%

Lubelska 43,8% 43,9%

Łódzka 9,9% 15,7%

Łomżyńska 8,9% 9,9%

Łowicka 17,8% 18,9%

Opolska 10,6% 18,9%

Diecezja 2003 2008

Ordynariat Polowy WP 23,1% 9,6%

Pelplińska 8,7% 15,0%

Płocka 34,2% 40,4%

Poznańska 46,6% 77,7%

Przemyska 40,7% 60,3%

Radomska 2,7% 4,7%

Rzeszowska 39,2% 48,7%

Sandomierska 7,6% 15,2%

Siedlecka 10,3% 10,7%

Sosnowiecka 10,2% 8,0%

Szczecińsko-Kamieńska 14,9% 18,2%

Świdnicka 26,2% 33,2%

Tarnowska 40,7% 52,3%

Toruńska 25,5% 43,3%

Warmińska 7,1% 10,1%

Warszawska 10,0% 27,1%

Warszawsko-Praska 14,2% 12,6%

Włocławska 16,2% 23,4%

Wrocławska 29,1% 34,2%

Zamojsko-Lubaczowska 27,0% 31,3%

Zielonogórsko - Gorzowska 13% -


• w latach 2003-2008 obserwuje się wzrost liczby rad parafialnych w Polsce;

• obserwuje się również znaczne zróżnicowanie terytorialne;

• w niektórych diecezjach odsetek parafii, w których istnieją rady parafialne, nie przekracza kilku procent;

• tylko częściowo to zróżnicowanie w częstości występowania rad parafialnych można wyjaśnić poziomem religijności diecezji;


• obecnie ISKK SAC prowadzi wraz z pracownikami Specjalizacji Teologii Pastoralnej Instytutu Teologii Praktycznej WT UKSW badania PRD w Polsce, których wyniki zostaną przedstawione na I Krajowym Kongresie PRD we wrześniu 2013 roku w Licheniu;

• z kolei badania CBOS przeprowadzone w 2011 roku pokazały, że istnienie PRD w parafii potwierdza 47% respondentów;

• z badań wynika, że ten odsetek istnienia PRD nie zmienił się na przestrzeni ostatnich lat: w 2005 roku wynosił on 49%, w 2008 roku 50%.

DZIAŁALNOŚĆ PRD – WYBRANA LITERATURA

J. Gręźlikowski, Rady Parafialne w świetle aktualnych potrzeb Kościoła w Polsce, Homo Dei 74:2004 nr 1, s. 45-58.

R. Kamiński, Parafialna Rada Duszpasterska, w: Teologia pastoralna szczegółowa, R. Kamiński (red.), Lublin 2002, s. 48-58;

A. Porębski (red.), Duszpasterskie Rady Parafialne. Ich rola i miejsce w Kościele, Kraków 1999.

NOVO MILLENIO INEUNTE

• Przestrzenie komunii należy kultywować i poszerzać każdego dnia i na wszystkich płaszczyznach życia poszczególnych Kościołów.

• Komunia powinna być wyraźnie widoczna w relacjach między (…) duszpasterzami a całym Ludem Bożym.

• W tym celu należy coraz lepiej wykorzystywać struktury aktywnej współpracy przewidziane przez Prawo Kanoniczne, takie jak (…) Rady duszpasterskie.

• Teologia i duchowość komunii pobudzają bowiem duszpasterzy i wiernych do uważnego słuchania siebie nawzajem (45).

ks. dr t. wielebski , dr m. j. tutak

Documents