konaklama İşletmelerinin web sayfa tasarımlarının ... · verilere içerik analizi...
TRANSCRIPT
15
Konaklama İşletmelerinin Web Sayfa Tasarımlarının Pazarlama
Uygulamaları Açısından İncelenmesi: Eskişehir Örneği*
Arş. Gör. Merve ASMADİLİ
Anadolu Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Eskişehir
e-posta: [email protected]
Doç. Dr. Gökçe YÜKSEK
Anadolu Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Eskişehir, e-posta: [email protected]
Öz
Eskişehir’de yer alan turizm işletme belgeli konaklama
işletmelerinin web sayfaları ile ilgili olan bu
araştırmanın amacı, Eskişehir ilinde faaliyet gösteren
turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin web
sayfa tasarımlarının pazarlama uygulamaları
açısından incelenmesidir. Bu amaçla Eskişehir’de yer
alan konaklama işletmeleri bu çalışmanın evrenini
oluştururken, amaçlı örnekleme yöntemiyle turizm
işletme belgeli konaklama işletmeleri seçilmiştir. Bu
kapsamda web sayfaları incelenerek elde edilen
verilere içerik analizi yapılmıştır. Web sayfalarının
büyük çoğunluğunda, çevrimiçi yardım formu, döviz
kuru bilgisi, çevrimiçi anket, öneri formu ve ziyaretçi
defteri gibi özelliklere sahip olmadığı saptanmıştır. Bu
bulgulardan hareketle, konaklama işletmeleri web
sayfalarının daha etkileşimli olmasına ve pazarlama
uygulamalarının etkin kullanılmasına dikkat edilmesi
gerektiği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Konaklama İşletmeleri, Web
Sayfa Tasarımı, Pazarlama Uygulamaları, Eskişehir.
*Bu çalışma 18. Ulusal Turizm Kongresinde bildiri olarak
sunulmuştur.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
Cilt.2, Sayı.1, 2018
ss.15-26.
DOI: 10.26677/tutad.2018.21
Önerilen Atıf:
Asmadili, M. ve Yüksek, G. (2018). Konaklama İşletmelerinin Web Sayfa
Tasarımlarının Pazarlama Uygulamaları Açısından İncelenmesi: Eskişehir Örneği,
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı.1, ss.15-26.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
16
Analysis of Website Designs of Hotels in Terms of Marketing Practices:
Eskisehir Example
Research Assistant Merve ASMADİLİ
Anadolu University, Faculty of Tourism, Eskisehir
e-mail: [email protected]
Associate Prof. Dr. Gökçe YÜKSEK
Anadolu University, Faculty of Tourism, Eskisehir
e-mail: [email protected]
Abstract
The purpose of this research is analyzing website of
the hotels which have tourism management certificate
in Eskisehir in terms of marketing practices. For this
purpose, while hotels in Eskisehir represent the
universe of this study, hotels which have tourism
management certificate have been selected by purpose
sampling method. Within this scope, websites were
analyzed and content analysis was used. The majority
of website have not had features such as online help
form, exchange rate information, online
questionnaire, proposal form, and visitor book. From
these findings, it can be said that attention should be
paid to the fact that the websites of the hotels should
be more active and that marketing practices are used
effectively.
Keywords: Hotels, Website Design, Marketing
Practices, Eskisehir.
Journal of Turkish Tourism Research
Vol. 2, Issue.1, 2018
pp.15-26.
Suggested Citation:
Asmadili, M. and Yüksek, G. (2018). Analysis of Website Designs of Hotels in Terms of
Marketing Practices: Eskisehir Example, Journal of Turkish Tourism Research, Vol.2, Issue.1,
pp.15-26.
Merve ASMADİLİ ve Gökçe YÜKSEK
17
GİRİŞ
Bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, iletişim süreçlerinde önemli değişimleri
beraberinde getirmiştir. Yaşanan bu değişim, bilgilerin daha hızlı paylaşılmasına ve
sınırların ortadan kalkarak, mesafelerin önemini yitirmesine yol açmıştır. Bu
gelişmeler, pek çok sektöre canlılık kazandırmış, internet sayesinde ürün ve hizmet
pazarlamasında maliyetler azaltılmış, etkileşimli bir ortam yaratılmış ve süreçler
hızlanmıştır. Tüm bu avantajlar, özellikle hizmetlerin pazarlandığı işletmelerden
oluşan turizm endüstrisinde zaman maliyetinin düşürülmesine yardımcı olmaktadır
(Ateş ve Boz, 2015: 63).
Konaklama işletmelerinde verilerin hızlı ve verimli bir şekilde değerlendirilmesi
gerekliliği; verilerin elektronik ortamda işlenmesini zorunlu kılmıştır. Konaklama
işletmeleri, web sayfalarında, potansiyel tüketicileri cezbedecek özellikleri ön plana
çıkarmaya odaklanmışlardır. Bu özellikler, konaklama işletmelerinin sahip oldukları
ürün ve hizmetler başta olmak üzere, pazarlama faaliyetlerine yer veren çeşitli bilgi,
özellik ve hizmetleri içerebilmektedir (Karamustafa ve Öz, 2010: 192). Son yıllarda
yapılan araştırmalar, seyahat etmeden önce bilgi aramak için en çok kullanılan kanalın
internet olduğunu ve internetin seyahat kararı vermede önemli kaynaklardan biri
haline geldiğini göstermektedir (Lee, 2009; Chow ve Murphy, 2011; Hosany ve Prayag,
2013; Marmo ve Baggio, 2017; Pesonen ve Pasanen, 2017; Muhoho-Minni ve Lubbe,
2017). Web sayfaları, özellikle turizm sektöründe konaklama işletmeleri tarafından en
yaygın kullanılan pazarlama araçlarından biri olmuştur. Web sayfaları aracılığıyla,
potansiyel müşterilerinin sorularını ve isteklerini karşılayabilen, doğrudan rezervasyon
taleplerini en uygun, en hızlı ve güvenli biçimde yerine getiren konaklama işletmeleri,
pazardaki rekabet güçlerini arttırabilme şansı yakalamaktadırlar. Dolayısıyla
konaklama işletmelerinin, web sayfa tasarımına daha fazla özen göstermeleri
gerekmektedir (Güllü ve Kabasakal, 2016: 304).
Bu araştırmanın amacı, Eskişehir ilinde faaliyet gösteren turizm işletme belgeli
konaklama tesislerinin web sayfa tasarımlarının pazarlama uygulamaları açısından
incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, konaklama işletmelerinin web sayfaları
incelenerek mevcut durum değerlendirilmesi yapılmıştır. Turizm sektöründe,
müşterilerin genellikle satın alacakları hizmetleri önceden görme ve deneme imkânları
olmadığı için işletmenin web sayfasında yer alan özellikler ve güncel bilgiler önem
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
18
kazanmaktadır. Bu yönüyle çalışmanın hem alanyazına hem de konaklama
işletmelerine farkındalık kazandıracağı düşünülmektedir.
İLGİLİ ALANYAZIN
Geleneksel pazarlama anlayışında, bir hizmeti satın almada karar verme davranışında
etkili olan unsurlar arasında; dost-akraba tavsiyesi ya da o hizmetten daha önce
yararlanmış olma durumu söz konusudur. Günümüzde konaklama işletmelerinin etkin
pazarlama faaliyetleri gerçekleştirmelerinin bir zorunluluk haline geldiği konusu
düşünüldüğünde, yeni teknoloji ve pazarlama yaklaşımlarına uyum sağlanması
gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Bugün teknolojinin geldiği noktada, pazarlama
uygulamalarının da teknoloji ile beraber geliştiğini görmek mümkündür (Haas, 2002,
637). Teknolojinin imkânlarından yararlanarak bilgiyi üretebilen, etkileşimli olarak
paylaşabilen toplumlar, rekabet gücü yüksek toplumlar olarak değerlendirilmektedir.
Günümüzde rekabet; bilginin değerlendirilme yeteneğine bağlı olarak değişken bir
yapıya sahiptir. Bu değişim sayesinde bilgi, ekonominin ve pazarlamanın temel
kaynağı haline gelmiştir (Çubukçu, 2010: 39). Kline, Morrison ve St. John (2004)’ün
konaklama işletmelerinin web sayfalarını incelediği araştırmada; kullanıcı dostu bir
web sayfası tasarımı, web sayfasının çekiciliği ve pazarlama etkinliği ve teknik
özellikler olmak üzere dört boyut ortaya konmuştur. Ayrıca web sayfalarının
çekiciliklerini kullanmada başarılı olduklarını, ancak diğer özelliklerinin geliştirmesi
gerektiği sonucuna varılmıştır.
Teknolojik yeniliklerle birlikte ortaya çıkan en önemli unsurlardan biri internettir.
İnternetin bir bilgi değerlendirme ortamı olarak kullanılması, pazarlama faaliyetlerinde
interneti kullanmayı beraberinde getirmiştir. Bilginin depolanabilmesi,
sınıflandırılabilmesi ve kullanılabilmesi mümkün hâle geldiğinde, internet, pazarlama
faaliyetleri için uygun ortam sağlayan bir mecraya dönüşmüştür (Boylu ve Tuncer,
2008: 12; Başfırıncı, 2008: 55-56).
Konaklama sektöründe internetin doğrudan bir dağıtım kanalı olarak kullanılmaya
başlanmasıyla, web sayfalarının oluşturulması, müşteri ile işletme arasındaki
duvarların kaldırılması işletmelerin başarısında kritik rol oynamaktadır (Jeong, Oh ve
Gregoire, 2003: 162). Bilgi teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte; potansiyel müşteri,
bilgiyi anında ve oturduğu yerden bilgisayar ekranında görebileceği ve karşılaştırma
yapabileceği gibi isteğine göre rezervasyon yapabilmektedir. Bu durum, söz konusu
müşterinin satın alma kararında doğrudan etkilidir (Sarı ve Kozak, 2005: 253).
Merve ASMADİLİ ve Gökçe YÜKSEK
19
Türkiye’de konaklama işletmelerinin web sayfalarının değerlendirildiği çalışmalara
bakıldığında, araştırmacıların farklı bakış açıları ile konuyu ele aldıkları görülmektedir.
Karamustafa vd., (2002) Türkiye’de faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin
pazarlama faaliyetlerinde turizm aracılarına bağımlı olmaları nedeniyle sahip oldukları
web sayfalarının, sadece tanıtım amaçlı ve etkileşimsiz bir özellik taşıdığını
söylemişlerdir. Güzel vd., (2014) yaptıkları çalışmada, konaklama işletmelerinin
pazarlama aracı olarak web sayfalarında yer alan rekreasyon faaliyetlerinin; su sporları,
spor aktiviteleri, eğlence, oyun etkinlikleri, bakım ve rehabilitasyon, animasyon, çocuk
etkinlikleri ve kurs etkinlikleri olmak üzere sekiz tema altında toplandığını
belirlemişlerdir. Özer (2015)’in çalışmasında İstanbul’da faaliyet gösteren 81 adet beş
yıldızlı otel işletmesinin kurumsal web sitelerinde yer verdikleri müşteri sadakat
programları incelenmiş ve büyük çoğunluğunun sadakat programları uyguladığı, bu
programların özel bir isme ve farklı kart seçeneklerine sahip oldukları belirlenmiştir.
Konaklama işletmelerinin web sayfalarının incelendiği çalışmalarla ilgili genelleme
yapmak gerekirse, web sayfalarında; konaklama işletmesinin ürün ve hizmetlerine dair
çok fazla bilginin var olduğu görülmüştür. Bu geniş bilgi yelpazesi içinden pazarlama
açısından en doğru bileşene ulaşmak ciddi bir problemdir. Üstelik teknolojik gelişmeler
bu problemi azaltmamakta, aksine yeni boyut ve özellikleri gündeme getirerek çözümü
daha da zorlaştırmaktadır (Pfaffenberg ve Burnett, 2007: 54). Bu kapsamda, sektöre ait
özelliklerin ve teknolojik gelişmelerin de dikkate alınarak, tüketici
değerlendirmelerinin ön planda tutulduğu çalışmalara sürekli ihtiyaç duyulmaktadır.
YÖNTEM
Araştırmanın modeli, tarama modellerinden tekil tarama modelidir. Betimsel bir
araştırmadır. Araştırmanın evrenini Eskişehir’de yer alan bütün konaklama işletmeleri
oluşturmaktadır. Bu kapsamda, amaçlı örneklem yöntemiyle T.C. Kültür ve Turizm
Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan 30 Haziran 2017 tarihli Eskişehir’deki güncel
turizm işletme belgeli 33 konaklama işletmesi seçilmiştir. Bu çalışmada örneklemi
oluşturan 33 konaklama işletmesinden ikisinin web sayfasının bulunmamasından
dolayı, analiz 31 konaklama işletmesinin web sayfaları üzerinden yapılmıştır. Web
sayfaları, Baloglu ve Pekcan’ın 2006 yılında kullandığı ölçek uyarlanarak
değerlendirilmiştir. Ölçeğin orijinalinde 45 özellik vardır ancak, ölçek uyarlaması
yapılırken birçok maddenin aynı anlama gelmesi sebebiyle 38 madde kullanılmıştır.
Ölçek maddeleri; Etkileşim, Navigasyon, İşlevsellik ve Pazarlama Uygulamaları olmak
üzere dört boyut altında toplanmıştır. Buna göre; Etkileşim boyutu altına ele alınan
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
20
maddeler; telefon, adres, e-mail, çevrimiçi yardım formu, takvim, döviz kuru, çevrimiçi anket,
öneri formu ve ziyaretçi defteridir. Navigasyon boyutu altında ele alınan maddeler; diğer
linkler, diğer hizmetler, kolay navigasyon, link köprüleri, dizin ve sayfanın ziyaret edilme sayısı
olarak sıralanabilir. İşlevsellik boyutunda yer alan maddeler; kurumsal kimlik, arka plan
rengi, arka plan görüntüsü, video, ses, güncelleme tarihi, banner, sayfa kaydırma zorunluluğu,
kolay indirme, yenilik, bilgi çeşitliliği, dil seçeneği ve animasyonlardır. Son olarak Pazarlama
Uygulamaları boyutu altında; otelin resmi, oda resmi, promosyon, ürün ve hizmetlerin
tanıtımı, otelin haritası, çevrimiçi rezervasyon, turist bilgilendirme, fiyat bilgisi ve sosyal
medyadır. Sosyal Medya maddesi ölçeğin orijinalinde yer almazken, bu çalışmada
kullanılmıştır.
Etkileşim boyutu altında yer alan e-mail linki maddesi, diğer e-mail maddesi ile aynı
anlama geldiğinden çıkarılmıştır. Navigasyon boyutu altında yer alan doğru navigasyon
maddesi kolay navigasyonla hemen hemen aynı anlama geldiğinden ölçeğe alınmamıştır.
İşlevsellik boyutu altında yer alan indirme imkânları, ayrıntılı bilgi ve siteye erişim kolaylığı
maddeleri, aynı boyut altında yer alan maddelerle aynı anlama geldiğinden kullanım
dışı bırakılmıştır. Son boyut olan Pazarlama Uygulamaları boyutunda ise resimlerin
kalitesi, yazıların kalitesi, online ödeme ve e-mail ile rezervasyon maddeleri kullanılmamıştır.
Otel işletmelerinin web sayfalarının tasarım özellikleri ve pazarlama uygulamalarını
değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışmada nitel bir analiz olan içerik analizi tekniği
kullanılmıştır. Veriler; Var (1) ve Yok (2) şeklinde kodlanmıştır. Buna göre konaklama
işletmelerinin web sayfalarında yer alan özellikler sıklığına ve yüzdesine göre
değerlendirilmiştir.
BULGULAR
Araştırmanın ölçeği dört boyuttan oluşmaktadır. İlk olarak, konaklama işletmelerinin
web sayfalarının Etkileşim Özellikleri, ikinci olarak web sayfalarının Navigasyon
Özellikleri, üçüncü boyut olarak İşlevsellik Özellikleri ve dördüncü ve son boyut olarak
da Pazarlama Uygulamalarına ilişkin bulgular elde edilmiş ve tartışılmıştır. Bu kapsamda
web sayfalarının sahip olduğu özellikler, içerik ve içeriklerin niteliği açısından
değerlendirilmiştir.
Eskişehir’de yer alan işletme belgeli konaklama işletmelerinin web sayfalarının
Etkileşim Özelliklerine ilişkin veriler Tablo 1’de yer almaktadır. Buna göre, 31 konaklama
işletmesinin hiç birinin web sayfalarında döviz kuru bilgisine yer vermediği, 31
Merve ASMADİLİ ve Gökçe YÜKSEK
21
konaklama işletmesinin yalnızca bir tanesinin çevrimiçi ankete sahip olduğu ve
yalnızca iki tanesinin öneri formuna sahip olduğu saptanmıştır.
Tablo 1. Web Sayfalarının Etkileşim Özelliklerine İlişkin
İfadelerin Sıklık-Yüzde Değerleri
Telefon Adres e-mail
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 31 100,0 Var 31 100,0 Var 29 93,5
Yok 2 6,5
Çevrimiçi Yardım Formu Takvim Döviz Kuru
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 12 36,4 Var 28 84,8
Yok 21 63,6 Yok 5 15,2 Yok 31 100,0
Çevrimiçi Anket Öneri Formu Ziyaretçi Defteri
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 1 3,2 Var 2 6,5 Var 5 16,1
Yok 30 96,8 Yok 29 93,5 Yok 26 83,9
Eskişehir’de yer alan işletme belgeli konaklama işletmelerinin web sayfalarının
Navigasyon Özellikleri’ne ilişkin veriler Tablo 2’de yer almaktadır. Buna göre, 31
konaklama işletmesinin tamamının web sayfalarında kolay gezinme imkânı
bulunduğu, 28 konaklama işletmesinin; web sayfalarında diğer linklere, diğer
hizmetlere ilişkin yönlendirmelere ve dizine yer verdiği saptanmıştır. Bununla beraber
29 konaklama işletmesinin web sayfasında, sayfanın kaç kez ziyaret edildiğine dair bir
sayaç bulunmadığı görülmüştür.
Tablo 2. Web Sayfalarının Navigasyon Özelliklerine İlişkin
İfadelerin Sıklık-Yüzde Değerleri
Diğer Linkler Diğer Hizmetler Kolay Navigasyon
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 28 90,3 Var 28 90,3 Var 31 100,0
Yok 3 9,7 Yok 3 9,7
Link Köprüleri Dizin Sayfanın Ziyaret
Edilme Sayısı
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 26 83,9 Var 28 90,3 Var 2 6,5
Yok 5 16,1 Yok 5 9,7 Yok 29 93,5
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
22
Tablo 3. Web Sayfalarının İşlevsellik Özelliklerine İlişkin
İfadelerin Sıklık-Yüzde Değerleri
Kurumsal
Kimlik Arka Plan Rengi
Arka Plan
Görüntüsü
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 29 97,0 Var 16 51,6 Var 14 45,2
Yok 2 3,0 Yok 15 48,4 Yok 17 54,8
Video Ses Güncelleme
Tarihi
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 10 32,3 Var 9 29,0 Var 17 54,8
Yok 21 67,7 Yok 22 71,0 Yok 14 45,2
Banner Sayfa Kaydırma
Zorunluluğu Kolay İndirme
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 7 22,6 Var 22 71,0 Var 25 80,6
Yok 24 77,4 Yok 9 29,0 Yok 6 19,4
Yenilik Bilgi Çeşitliliği Dil Seçeneği
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 28 90,3 Var 29 93,5 Var 21 67,7
Yok 3 9,7 Yok 2 6,5 Yok 10 32,3
Animasyonlar
Sıklık Yüzde
Var 24 77,4
Yok 7 22,6
Eskişehir’deki konaklama işletmelerinin web sayfalarının İşlevsellik Özelliklerine
ilişkin veriler Tablo 3’te görülmektedir. Buna göre 29 konaklama işletmesi web
sayfalarında kurumsal kimliklerine ilişkin bilgilere yer vermekte, 29 konaklama
işletmesi web sayfalarında işletmeye dair bilgi çeşitliliğine yer vermektedir. Ayrıca 28
konaklama işletmesinin web sayfasında yeniliklere ilişkin bilgilendirmelerin olduğu
görülmüştür.
Eskişehir’de bulunan konaklama işletmelerinin web sayfalarının Pazarlama
Uygulamalarına ilişkin veriler ise Tablo 4’te yer almaktadır. Buna göre, 31 konaklama
işletmesinin tamamının web sayfalarında; oda resimleri, ürün ve hizmetlerin tanıtımı
ve konaklama işletmesinin haritasına ilişkin bilgilere sahip olduğu saptanmıştır. 22
konaklama işletmesinin ise sosyal medyayı kullandığı belirlenmiştir.
Merve ASMADİLİ ve Gökçe YÜKSEK
23
Tablo 4. Web Sayfalarının Pazarlama Uygulamalarına İlişkin
İfadelerin Sıklık-Yüzde Değerleri
Otelin Resmi Oda Resmi Promosyon
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 29 93,5 Var 31 100,0 Var 27 87,1
Yok 2 6,5 Yok 4 12,9
Ürün ve Hizmetlerin
Tanıtımı Otelin Haritası Çevrimiçi Rezervasyon
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 31 100,0 Var 31 100,0 Var 26 83,9
Yok 5 16,1
Turist Bilgilendirme Fiyat Bilgisi Sosyal Medya
Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde Sıklık Yüzde
Var 27 87,1 Var 26 83,9 Var 22 71,0
Yok 4 12,9 Yok 5 16,1 Yok 9 29,0
Eskişehir’de yer alan konaklama işletmelerinin web sayfaları genel olarak
değerlendirildiğinde;
Etkileşim özellikleri bakımından yetersiz,
Navigasyon özellikleri açısından yeterli fakat bazı konularda eksik,
İşlevsellik açısından yetersiz ve
Pazarlama uygulamaları sıklık olarak bakıldığında yeterli gibi görünse de içerik
olarak yetersiz bulunmuştur.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, Eskişehir’de yer alan turizm işletme belgeli
konaklama işletmelerinin web sayfalarının etkileşim açısından değerlendirildiğinde,
etkileşim düzeylerinin düşük olduğu söylenebilir. Web sayfalarının büyük
çoğunluğunun; çevrimiçi yardım formu, döviz kuru bilgisi, çevrimiçi anket, öneri formu ve
ziyaretçi defteri gibi özelliklere sahip olmadığı görülmüştür. Döviz kurunun olmaması,
Bayram’ın 2008 yılında Türkiye’deki konaklama işletmelerinin web sayfalarını
incelediği çalışmasının sonucuyla benzerlik göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçlarına
göre, döviz çeviricisi ve bilgisi, sıkça sorulan sorular, farklı ödeme seçeneği,
rezervasyon hattı gibi özelliklerin web sayfalarında bulunmadığı ortaya konmuştur.
Bunların içinden özellikle çevrimiçi anket, öneri formu ve ziyaretçi defteri unsurlarının
müşteri ile konaklama işletmesinin arasındaki önemli bir etkileşim kurma aracı olduğu
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
24
söylenebilir. Konaklama işletmeleri, bu kanallar sayesinde müşterilerden aldıkları geri
bildirimle kendilerini ve hizmetlerini yenileyebilmekte, hatalarını giderebilmekte ve
verimliliklerini arttırabilmektedirler. Diğer taraftan müşteriler de bu kanallar yardımı
ile konaklama işletmesinden beklentilerini, şikâyetlerini işletmeye aktarabilmekte ve
diğer müşterilerin görüş ve önerilerine ulaşarak konaklama kararı verebilmektedirler.
Bu nedenle bir konaklama işletmesinin çevrimiçi anket, öneri formu ve ziyaretçi defteri
gibi özelliklere sahip olması, işletme-müşteri etkileşimi açısından önemlidir.
Navigasyon boyutunda yer alan özelliklere bakıldığında, web sayfalarının 29’unda;
sayfanın kaç kez ziyaret edildiğine dair bir sayaç bulunmadığı görülmüştür. Sayfanın
ziyaret edilme sayısı, işletmenin popülerlik algısı açısından önemli bir gösterge olabilir.
Bu da, konaklama işletmesinin imajı üzerinde olumlu bir katkı yaratabilir.
İşlevsellik boyutuna göre, konaklama işletmelerinin, çekiciliği arttırmak, görsel ve işitsel
duyulara hitap etmek için video, ses ve banner gibi özellikleri daha sık kullanması
önerilmektedir. İyi tasarlanmış bir web sayfası müşterinin kararında önemli bir role
sahip olabilmektedir.
İncelenen web sayfalarının pazarlama uygulamalarına bakıldığında; işletmelerden
22’sinin sosyal medya hesaplarına erişim verdikleri görülmüştür. Günümüzde sosyal
medya araçlarının popülerliği ve kullanım sıklığı düşünülecek olursa işletmelerin web
sayfalarının sosyal medya araçlarının bağlantılarını vermeleri pazarlama açısından
önemlidir. Müşteri sosyal medya bağlantılarına tıkladığı zaman aktif kullanılan bir araç
ile karşılaşabilmelidir. Bu sebeple sosyal medya araçları aktif olmayan işletmelerin bu
araçları aktif ve güncel hale getirmeleri önerilmektedir. Ayrıca pazarlama
uygulamalarından turist bilgilendirme özelliğine bakıldığında işletmelerin neredeyse
tamamında bu bilgilerin bulunduğu fakat kapsamlı olmadığı görülmüştür. Potansiyel
müşteriler, destinasyon hakkında web sayfasından edineceği bilgiler ile konaklama
kararı verebilmektedir. Özellikle destinasyonlarda bulunan çekicilik unsurlarının bu
bilgiler kapsamına alınması önerilmektedir. Örneğin, Eskişehir’in sahip olduğu somut
ve somut olmayan kültürel mirasına ilişkin daha kapsamlı bilgilere yer verilebilir. Bu
aynı zamanda destinasyon imajı üzerinde olumlu etki yaratabilir.
Web sayfaları, zengin bir bilgi kaynağı olarak düşünüldüğünde, tasarım özelliklerinin,
görsel araçların ve bilgilerin sürekli güncellenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu
güncelleme yapılırken konaklama işletmeleri, hitap ettikleri pazar bölümlerini iyi
tanımalı ve web sayfalarını müşterilerin özeliklerine göre tasarlamalıdırlar. Analiz
sonuçları değerlendirildiğinde Eskişehir’de yer alan konaklama işletmelerinin web
sayfalarının ihtiyaca ve müşteri profiline göre yeniden tasarlanması önerilmektedir.
Merve ASMADİLİ ve Gökçe YÜKSEK
25
Diğer taraftan müşterinin web sayfası üzerinden çevrimiçi alışveriş yapabilme imkânı
da önemli bir husustur. Kline, Morrison ve St. John, 2004 yılında yaptıkları
çalışmalarında çevrimiçi alışverişin web sayfalarına dâhil edilmesinin önemini
vurgulayarak, çevrimiçi alışveriş imkânının olduğu bir web sayfasının potansiyel
müşterileri daha uzun süre web sayfasında gezinmeye teşvik edebileceğini
belirtmişlerdir.
KAYNAKÇA
Akçi, Y. ve Olcay, A. (2014). Otel İşletmelerinin Pazarlama Faaliyetlerinin Yönetici
Görüşleriyle İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma (Gaziantep ve Adıyaman Örneği).
Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (32):78-94.
Baloglu, S. ve Pekcan, Y. A. (2006). The Website Design and Internet Site Marketing
Practices of Upscale and Luxury Hotels in Turkey. Tourism Management, 27(1):171-176.
Başfırıncı, Ç. (2008). Bir Pazarlama İletişim Medyası Olarak Web Ortamında İçerik
Analizi Yapmanın Güçlükleri ve Olası Çözüm Önerileri, Yönetim, 19(61):52 – 71.
Bayram. M. (2008). Elektronik Ticarette Web Site Tasarımının Önemi: Türkiye Otel Web
Sitelerinin Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Boylu, Y. ve Tuncer A. (2008). Konaklama İşletmelerinin Yönetim Yapılarının Web
Tabanlı Pazarlama Faaliyetlerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Ticaret
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13):11-30.
Chow, I. and Murphy, P. (2011). Predicting Intended and Actual Travel Behaviors: An
Examination of Chinese Outbound Tourists to Australia. J. Travel Tourism Mark. 28: 318–
330.
Çubukçu, İ. M. (2010). Konaklama İşletmeleri Web Site İçeriklerinin Değerlendirilmesi,
İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, (1):39- 59.
Güzel, F. Ö., Türker, G. Ö. ve Türker, A. (2014). Bir Pazarlama Enstrümanı Olarak
Rekreasyon Faaliyetlerinin Otellerin Web Sitelerinde Kullanımı: Antalya
Destinasyonunda Bir Araştırma. Journal of Internet Applications and Management/İnternet
Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 5(2): 5-18.
Haas, R. (2002). The Austrian Country Market: A European Case Study on Marketing
Regional Products and Services in a Cyber Mall, Journal of Business Research, 55 (8):637–
664.
Türk Turizm Araştırmaları Dergisi
26
Hosany, S. and Prayag, G. (2013). Patterns of Tourists’ Emotional Responses,
Satisfaction, and Intention to Recommend. J. Business Res. 66:730–737.
Jeong, M., Oh. H. and Gregoire, M. (2003). Conceptualizing Web Site Quality and Its
Consequences in the Lodging Industry, Hospitality Management, (22):161 – 175.
Karamustafa, K. ve Öz, M. (2010). Türkiye’de Konaklama İşletmelerini Web Sitelerinde
Yer Verilen Faktörlerin Başarımı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, 5(2):189-
218.
Karamustafa, K., Biçkes, D.M. ve Ulama, Ş. (2002). Türkiye’deki Konaklama
İşletmelerinin İnternet Web Sitelerini Değerlendirmeye Yönelik Bir Çalışma, Erciyes
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (19):51–92.
Kline, S. F., Morrison, A. M. and St. John, A. (2004). Exploring Bed and Breakfast
Websites: A Balanced Scorecard Approach. Journal of Travel and Tourism Marketing, 17(2–
3):253–267. doi:10.1300/J073v17n02_19.
Lee, T.H. (2009). A Structural Model to Examine How Destination Image, Attitude, And
Motivation Affect the Future Behavior of Tourists. Leisure Sci. 31 (3):215– 236.
Marmo, R. and Baggio, R. (2017). Building Confidence Measures for Tourist Destination
Choice. International Journal of Tourism Sciences, 17(1):61-66.
Muhoho-Minni, P. and Lubbe, B. A. (2017). The Role of the Media in Constructing a
Destination Image: The Kenya Experience. Communicatio, 43(1):58-79.
Özer, S.U. (2015). İstanbul’da Faaliyet Gösteren Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinin Müşteri
Sadakat Programlarının İçerik Analizi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1).
Pesonen, J. and Pasanen, K. (2017). A Closer Look at Tourist Information Search
Behaviour When Travelling Abroad: What Is the Role of Online Marketing in Choice of
Destination? In Information and Communication Technologies in Tourism 2017 (pp. 431-
443). Springer, Cham.
Pfaffenberg, C. and J. Burnett, (2007), Users of Hotel Website Reservation Systems: A
Demographic Profile, The Consortium Journal, 11 (2): 51‐60.
Sarı, Y. ve Kozak, M. (2005). Turizm Pazarlamasında İnternetin Etkisi: Destinasyon Web
Siteleri İçin Bir Model Önerisi, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (9):248-271.