«Roker, zo zie je er vanbinnen uit.»

2

Hi,

My name is ........................ I am a boy/girl of É .. years old. I don’t know you. But maybe I have seen you on television, somewhere in the endless stream of refugees, appearing on the screen everyday. We look at it, listen to your stories and sympathise with you. Sometimes we even cry because there is so little we can do. We’re youngsters just like you. We happen to live in Belgium (you know that small country, capital city: Brussels, between the Netherlands, England, France and Germany). We go to school and we also talk about Kosovo during our courses. With this letter I want to wish you and your family all the luck and strength that you need. You must know that a lot of people, all around the world, feel for you. We try to raise money for first aid. But in our minds we are with you. This letter is a sign of hope. A ray of sunlight? I really hope you will be all right soon. Love!

«Een bom in ons huis» Jong en op de vlucht

Vladimir (17): «Ik ben in mei vorig jaar uit Kosovo weggevlucht toen de politie bij mij thuis binnenviel. Ze zochten mijn papa. Ik kon hen niet vertellen waar hij was. De politiemannen waren woedend en sloegen mij. Ze gooiden een bom in ons huis. Mijn hand is kapot (vier vingers kwijt) en ik ben blind aan een oog. Dat was hun wraak. Vlak daarna ben ik gevlucht. Geen idee waar ik zou uitkomen. Nu woon ik alleen op een kamer in België. Hoe het met mijn familie is, weet ik niet. Door de oorlog in Kosovo zijn veel mensen vermist. Ik ben wel blij dat ik nu in België ben, want hier ben ik veilig. Maar ik mis mijn ouders en mijn familie vreselijk. Ik kan ze niet bereiken, misschien zijn ze wel allemaal dood. Ik word niet goed als ik de televisiebeelden over Kosovo zie. Ik zou hier graag blijven. Ik heb nu voorlopig positieve papieren, maar ik moet nog eens terug naar Brussel voor een bijkomend gesprek. Dat is dan al het derde. Als dat positief is, mag ik hier blijven. Tijdens zo'n inter-view vragen ze van alles: waarom ik naar België gekomen ben, hoe ik dat gedaan heb, waar ik vandaan kom. Ze laten je verschillende keren hetzelfde verhaal vertellen om na te gaan of je niet liegt. Dat is niet om te la-chen, ik sterf telkens van de zenuwen. De rest van mijn leven hangt ervan af. Als ik hier in België mag blijven, wil ik profvoetballer worden. Ik leer Nederlands in een school voor anderstalige nieuwkomers. In het begin vond ik jullie taal moeilijk, maar nu gaat het al. Ik ga graag naar school want dan ben ik bezig. Ik kan aan iets anders denken en ontmoet andere jongeren. Vakanties en weekends zijn soms moeilijk. Ik hou niet van vrije tijd. Hoe kan je die vullen? Als het mooi weer is ga ik voetballen in het park. Eigenlijk kan ik alleen op school en bij mijn vluchtelingen-vrienden terecht. Dat vind ik jammer. Ik zou graag kennis maken met Belgische jon-geren, vriendschap sluiten. Het is niet gemakkelijk.»

Lulzim (16): «Ik ben hier sinds september. Met andere vluchtelingen meegekomen, verstopt in een vrachtwa-gen. Ik ben hier alleen, net als Vladimir. Mijn ouders zijn vermist. Ik weet niet of ze nog leven. Ik heb negatie-ve papieren: 26 bis. Als je die krijgt, is men van plan je uit te wijzen. Maar ik heb nog een kans want ik doe binnenkort nog een interview. Ik hoop echt dat ik hier mag blijven. Waar moet ik anders naartoe? Ik woon al-leen op een kamer. Ik vind dat moeilijk. Soms geraak ik niet naar school. Het is niet gemakkelijk elke ochtend op te staan voor school. Er is niemand die me wakker maakt en me stimuleert om naar school te gaan. Soms vraag ik me af wat de zin ervan is, als ik straks misschien toch het land uitgewezen word. Toch ga ik graag naar school. De enige vrienden die ik heb, ontmoet ik op school. Hier zitten jongeren van verschillende leeftij-den en verschillende nationaliteiten. Ze zijn allemaal op de vlucht. Ik spreek geen Afrikaans, Kazachstaans of Turks, maar we begrijpen elkaar in het Nederlands. We zijn vrienden. Als de oorlog voorbij is, ga ik zo snel mo-gelijk mijn familie zoeken in Kosovo. Maar wanneer zal dat zijn?»

Alleen in een oerwoud Er verblijven niet alleen vluchtelingen uit Kosovo in België. Ze komen van overal in de wereld. Het zijn niet enkel volwassenen en gezinnen, ook minderjarige jongeren komen soms helemaal alleen naar hier. Zij hebben niemand. «Ze worden meestal gewoon aan hun lot overgelaten», zegt Chris Bens, leerkracht van Vladimir en Lulzim in de school voor anderstalige nieuwkomers. «Er is geen specifieke opvang voor alleenstaande minder-jarigen. Ze moeten zelf hun weg zoeken in het oerwoud van administratie en regels, in een taal die ze niet verstaan. Ze kennen meestal geen Engels of Frans, alleen hun eigen taal. Sommigen zijn nauwelijks naar school geweest.» Vladimir ging in Kosovo 4 jaar naar school, Lulzim 1 jaar. Veel scholen zijn de voorbije jaren vernield en werden nooit heropgebouwd. Alleen privé-onderwijs thuis was nog een mogelijkheid. Maar dat kan lang niet iedereen betalen.

Hoeveel weet jij van de oorlog? Juist of fout? a Albanië is de hoofdstad van Kosovo J/Fb Milosevic is een Kosovaar J/Fc De Serviërs bombarderen de Nato J/Fd Bij de bommenwerpers zijn ook Russen. J/Fe De hoofdstad van Joegoslavië is Montenegro. J/Ff De meeste vluchtelingen trekken richting Joegoslavië. J/Fg De meeste Serviërs zijn moslims. J/Fh België is voorzitter van de NATO. J/Fi Pristina is de hoofdstad van Albanië. J/Fj Bosnië hoort bij Joegoslavië J/F

VIJFDUIZEND BRIEVEN VOOR KOSOVO Scheur het blad hiernaast uit en schrijf er je persoonlijke brief op voor een van je leeftijdgenoten die nu in een vluchtelingenkamp verblijft aan de grens met Kosovo. Artsen Zonder Grenzen en het Rode Kruis hebben toegezegd om de brieven ook écht te bezorgen aan jongeren in de kampen. Die zullen daar heel blij mee zijn, zeggen ze. Probeer het in het Engels. Dat moet niet perfect zijn en misschien willen je leraars wel helpen. Maak er een collage van, teken, schrijf …Waarom doet de hele klas of school niet mee?Voor elke brief die we ontvangen, schenken de sponsors van Klasse bovendien honderd frank aan de hulpactie voor Kosovo. Als we dus de vijfduizend brieven halen, verzamelen we meteen een half miljoen frank. Het kost jou een kleine moeite en de brieven zullen een groot hart onder de riem zijn van de duizenden jongeren die ook maar toevallig slachtoffer zijn geworden van een wre-de oorlog, niet eens zo ver hier vandaan.Hou de brief a.u.b. persoonlijk en maak er geen politiek pamflet van (geen kreten voor of tegen een of andere partij, gewoon een menselijke boodschap van begrip en solidariteit, een teken van hoop en leven). Het is ook echt niet nodig je persoonlijk adres te vermelden of te vragen om terug te schrijven. Je voornaam en je leeftijd zijn voldoende. Wie nog acties wil organiseren belt naar 070 23 32 54. Geld storten kan altijd op 000-0000012-12.Stuur de brieven naar Klasse voor Jongeren (Kosovo) - Jacqmainlaan 165 - 1210 Brussel

Vrienden Vladimir en Lulzim en enkele klasgenoten uit andere landen wonen alleen. Ze koken voor zichzelf, wassen hun kleren, moeten voor zichzelf zorgen. Soms voelen ze zich afgesloten van de rest van de samenleving. Ze kennen eigenlijk alleen maar andere vluchtelingen. Ze zouden graag contact leggen met Belgische jongeren, ze willen hun isolement doorbreken, erbij horen en af en toe eens onbezorgd gewoon domweg jong zijn. Ze zijn op zoek naar een weekend- en vakantiefamilie: een gezin met kinderen van hun leeftijd die hen tijdens het weekend en de schoolvakanties af en toe opvangen, die hen het gevoel geven dat ze een Belgische familie hebben. Wil jij een al-leenstaande minderjarige vluchteling af en toe opvangen? Praat er met je ouders over. Zien zij het ook zitten, schrijf dan een gemotiveerde brief naar Klasse voor Jongeren, Vluchteling, E. Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel. Wij bezorgen je brief aan organisaties zoals de school voor anderstalige nieuw-komers die contact houden met vluchtelingen.

➔➔

De oplossing: alle stellingen zijn fout.M

eer dan 7 op 10. Proficiat, je bent op de hoogte.Tussen 5 en 7. Je w

eet er iets van. M

aar dit kan beter.M

inder dan 5. Eigenlijk een schande. Zet die soap af!

3

Vladimir Lulzim

Klasse voor 05-06:99JongerenKlasse voor 05-06:99JongerenKlasse voor 05-06:99Jongeren25

///---------ééééé--éé--------------========--===--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/--éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========--===-------------==éé//-------éé--------------========--===-------------==éé-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééé///-====///---------éééééé///-=====-----/

//-------éé--------------éé--------------========--===------éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/ //-------éé--------------========

--===-------------==éé---------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========

--===-------------==éé--========--===-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééééééé////

--------========--===---------

----==ééééééé/

4

Het ruikt hier naar onzinDit is een feestelijk nummer van Klasse voor Jon-geren. Zoiets schrijven ze in zilver: nummer 25. We zijn (samen met jou) elk jaar wat beter en gro-ter geworden. Daar werken we (net als jij?) hard aan. Dit nummer telt méér blad-zijden dan ge-woonlijk. En we steken, on-danks het feestje, de kop niet in het zand. Jonge mensen hebben ook oog voor de pro-blemen van deze tijd. Daarom twee bladzijden en een actie (vijfduizend brieven en een half miljoen frank) voor Kosovo. Twee bladzijden, een gratis poster en een actie (in jouw school?) tegen de ge-zondheidsplaag van deze tijd: sigaretten. De kans van je leven om samen met Greenpeace gratis op

expeditie te gaan naar het Braziliaanse Regenwoud. Gratis tickets voor de grote zomerfestivals van dit jaar (o.a. Pukkelpop). Daarnaast: verhalen met pit

over mensen met hetzelfde. En natuurlijk de gebruikelij-ke onzin die je niet meteen verwacht van een blad dat wordt uitgege-ven door het departement Onderwijs van

het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Tenzij je weet wat de doelstelling is van dit blad: samen werken aan een actief onderwijs in Vlaanderen, waarin leerlingen ook een kans krijgen (om mee te weten, te doen en te denken). Veel plezier!Schrijf! Klasse voor Jongeren, Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

Zwart geldJe bent jong en je wil extra zakgeld. Juli en augustus komen er aan, de ideale periode om daar wat aan te doen. Vanaf je vijftiende mag je als jobstudent aan de slag. Maar hou je ogen open. 1. Maak goede afspraken. Vraag op voorhand wat je job precies inhoudt. Zo vermijd je onaangename verras-singen. Laat je ook niet verleiden tot gevaarlijk Rendier of ongezond werk. Jaarlijks lopen duizenden studenten een arbeidsongeval op.2. Doe geen zwartwerk. Je bent niet verzekerd. Vooral pijnlijk als je een ongeval hebt op het werk. Als je een maand werkt, betaal je slechts 2,5% solidariteitsbijdrage. Werk je langer, dan betaal je RSZ (Rijks Sociale Ze-kerheid: 13,07%).3. Laat je niet uitbuiten: onderbeta-ling, onbetaalde overuren, te lange werkdagen… het gebeurt allemaal. Als je jonger bent dan 18 mag je maximum 8 uur per dag werken of 40 uur per week. Je minimumloon be-draagt 30.340 frank (16-jarigen) en loopt op tot 38.142 frank (19-jarigen) bruto per maand.4. Hou het papierwerk in de gaten. Zorg dat je een exemplaar van je con-tract en een arbeidsreglement krijgt. Vraag steeds een bewijs van je uitbe-taling.Gratis brochures over studentenjobs en kinderarbeid krijg je bij het Minis-terie van Arbeid en Tewerkstelling, Belliardstraat 51, 1040 Brussel, tel. 02/233 42 11. Voor meer informatie kan je ook terecht bij de vzw Jobwer-king, Dr. L. Colenstraat, 8400 Oosten-de, tel. 059/55 25 25 en de jeugdor-ganisaties in je buurt. Advertenties vind je ondermeer op www.rendez-vous.be/ads/nl/ en www.student.be/nl/job/ framejob.htm of bargains.advalvas.be/

Jeugdhuis volDe doorsnee jongere brengt het groot-ste deel van zijn vrije tijd thuis door, maar ook in het jeugdhuis om de hoek. Meer en meer jongeren vragen naar een eigen stek in de gemeente. Die doen inspanningen om hen die te geven. Volgens marketingspecialist prof. Marc Hofmans passen jeugdhui-zen meer dan enkele jaren geleden in de jongerencultuur: «Hedendaagse jongeren hebben een specifiek gevoel voor humor en willen zeker niet als consumenten worden beschouwd. Ze houden van alternatieve reclamespots, dwepen met maatschappelijke antihel-den en zoeken een zekere huiselijkheid op verschillende plaatsen. Dat noemen we flexible cocooning. In plaats van zich op één plaats in te graven, schip-peren jongeren tussen verschillende 'cocoons'. Nu eens zitten ze thuis, dan gaan ze met vrienden sporten, dan met andere vrienden naar een concert kijken. Ze zoeken geborgenheid en op-vang op meer dan één plaats, en één van die omgevingen blijkt het lokale jeugdhuis of jongerencafé te zijn.»

Niks te zeggen?Op 13 juni zijn er verkiezingen. Mis-schien laten ze je koud, want 41 pro-cent van de jongeren heeft geen inte-resse voor politiek. «Jongeren zijn nochtans de toekomstige burgers», zeggen sociologen. «Maar opvoeden tot burgerzin mist zijn doel als de school er niets aan doet. Democratie mag niet abstract blijven, maar moet aansluiten bij de leefwereld en ervarin-gen van jongeren.» Daarom verzamel-de de overheid vakoverschrijdende eindtermen 'opvoeden tot burgerzin'. Eindtermen zijn de kennis en vaardig-heden die de meeste leerlingen op school moeten bereiken. Leerlingen

aanvaarden dat medeleerlingen uit an-dere culturen soms andere gewoonten hebben. Daarom sluiten ze hen niet uit de groep. Dat is één van die eindter-men voor opvoeden tot burgerzin die passen in het thema 'de klas en de school'. Er zijn ook eindtermen 'gezinsvormen en eigen leefkring', 'media' en 'democratische vormen van bestuur'. Hierbij kan je bijvoorbeeld uitleg vragen over wat partijen belang-rijk vinden en waarom ze bepaalde standpunten innemen. Deze eindter-men worden het liefst over de vakken heen toegepast, bijvoorbeeld in een schoolproject. Heel concreet begint opvoeden tot burgerzin al met een dui-delijk schoolreglement en een leerlin-genraad die echt iets te zeggen heeft.

Dure scholenAndrew (18) vindt Europa veel leuker dan de States. De atmosfeer in de school is er vriendelijker. Er zitten ook maar duizend leerlingen en dat vindt hij gezellig. Ik kijk hem ongelovig aan. Wablief? «Bij ons heb je van die mas-todontscholen», verklaart hij. «Daar

kent niemand je. Hier moeten we wel meer werken, maar leraars en leerlin-gen komen goed overeen en we krij-gen veel begeleiding. We hebben ook vijf vrije uren per week. Je kan wat op de pc gaan tokkelen, aan sport doen, naar de art studios gaan, op het gras gaan liggen soezen...» Andrews ou-ders betalen jaarlijks bijna 750.000 frank om hem hier naar school te la-ten gaan. Hier, dat is St-John’s Inter-national School in Waterloo, een van de tien internationale scholen in ons land. Privé-onderwijs in het Engels voor kinderen van buitenlandse za-kenlui, diplomaten, bankiers. Hoge kwaliteit, goede sfeer, enthousiaste leraars en weinig disciplineproble-men. De ouders betalen er dik voor (of de firma waarvoor ze werken). Straks moeten ze weer naar een ander land. Omdat daar ook internationale scholen zijn, valt de overgang voor hun kinderen nogal mee. Maar hun vrienden zijn ze kwijt.Internationale scholen op Internet: www.ecis.org

De Joule van FransZe verbruiken te veel. Leerkrachten die voor de klas staan verbruiken ge-middeld 400 Joule per uur, terwijl mensen die achter een bureau zitten, ingenieurs of boekhouders bijvoor-beeld, maar 100 Joule verbruiken. «Als je voor een klas staat, kan je het nooit eens kalmpjes aan doen», be-weert ingenieur Wim Govaerts, die gegevens over het energieverbruik van verschillende beroepen uit een wetenschappelijke studie plukte. Als ingenieur koos hij uiteindelijk zelf voor het onderwijs. Op het vooroor-deel dat leerkrachten geen ambitie hebben antwoordt hij: «Mensen zonder ambitie of luieriken zouden zich nooit zo hard inzetten.»

Ramp:ouders!«Het zit er weer boven-arms op thuis! Met die mensen valt Rendier echt niet te praten. Dat wordt onmiddellijk roepen en tieren. Eigenlijk doe ik zelf ook niets anders.

Kortom: een ramp! Zijn er eigenlijk wel mensen die met hun ouders kun-nen praten?» (Debbie, 15)Praten met je ouders doe je liefst ook vóór er grote vragen of conflicten zijn. Hier volgt een professionele snelcur-sus diplomatie in vier stappen. Mis-schien lukt het. Stap1: Oren open (bespreek het probleem)Ga met je ouders na wat het probleem precies is. Geef hen je mening over het onderwerp. Wat denk jij, wat wil-len zij? Dan is het voor iedereen dui-delijk waar het precies over gaat. Luister naar elkaar. Stap2: Frisse wind (bedenk moge-lijke oplossingen) Het is niet altijd gemakkelijk een goe-de oplossing te bedenken waar ie-dereen het mee eens is. Bedenk eerst verschillende oplossingen. Voorkom dat jij (of alleen je ouders) de oplos-singen bedenkt. Gebruik je fantasie. Spreek nog geen oordeel uit over de oplossingen («Maar dat lukt toch nooit!») en schrijf alle suggesties op. Ga na wat er eventueel gebeurt als de gemaakte afspraak niet wordt ge-respecteerd.Stap3: Hak de knoop door (kies een oplossing)Lees de lijst van mogelijke oplossin-gen - schrap wat niet haalbaar is - zet per oplossing voor- en nadelen op een rijtje - neem een beslissing - maak concrete afspraken over de uit-voering - zet de oplossing en de af-spraken op papier.Is de oplossing haalbaar? Wordt het probleem werkelijk opgelost zo? Zijn ook je ouders tevreden met de oplos-sing?Stap4: Kijk om (beoordeel de ge-

kozen oplossing)Na verloop van tijd kan je eens na-gaan of de gekozen oplossing wel de goede is. Waarom heeft ze al dan niet gewerkt? Ging iedereen wel ak-koord met de keuze? Wijzig indien nodig de gekozen oplossing.

En volgend jaar?Jongeren verzeilen soms in de ver-keerde studierichting. Dat komt om-dat ze zelf nog niet goed weten waar ze heen willen of hun klasgenoten naar dezelfde school volgen. Ze zijn verkeerd georiënteerd. Na de eerste graad in het secundair onderwijs hebben sommige scholen de neiging om de leerlingen verder te oriënteren naar studierichtingen die ze zelf or-ganiseren. Wie in een school voor al-gemeen secundair onderwijs begint, maar interesse heeft Rendier voor techniek, krijgt niet altijd de gepaste aanmoediging om in het technisch onderwijs de studierichting te kiezen die hem het beste ligt. Scholen ver-liezen immers niet graag leerlingen. Elke leerling telt mee voor subsidies.Volgend schooljaar worden secun-daire scholen aangemoedigd om vrij-willig samen te werken in een scho-lengemeenschap. Dit maakt de indi-viduele scholen niet grootschaliger en elke school bewaart haar eigen-heid. Alleen verschuiven bevoegdhe-den, zoals het algemene bestuur, naar een schooloverstijgend niveau, de scholengemeenschap. Dit soort samenwerking kan een meer correc-te leerlingenoriëntering mogelijk ma-ken. Een scholengemeenschap zorgt namelijk voor een evenwichtig on-derwijsaanbod. Alle onderwijsvor-men zijn aanwezig in een scholenge-meenschap.

Schudden voor gebruikMilieuvervuiling, oorlogen, armoede, werkloosheid, racisme en uitbuiting van de derde wereld. Voor die dingen willen jongeren hun gewei uitsteken. Zo blijkt uit een rondvraag bij meer dan 5500 jongeren. Worldshake is de verzamelnaam van 34 derdewereld- en jongerenorganisaties. Tot nu toe hadden jongeren weinig inspraak in de thema’s van die organisaties en daar wil Worldshake wat aan doen. De kloof tussen arm en rijk staat daarbij centraal. De vijf grootste deelnemende derdewereldorganisa-ties geven concrete opdrachten. De eerste komt van het NCOS (11.11.11). Je hoort er meer over in september ’99 via het gratis contact-blad Worldshaker dat in jeugdvereni-gingen wordt verspreid. Jongeren kunnen dan zelf werkgroepen opstel-len om de opdrachten uit te voeren. De evaluatie van Worldshake vindt plaats op 6 mei 2000 met een dave-rende manifestatie in Mechelen. Worldshake Secretariaat, Vlasfa-briekstraat 11, 1060 Brussel, 02 536 11 66, www.worldshake.ngonet.be

BLOEDBAD OP SCHOOL«Wie zit er in een sportteam?» vragen Dylan Klebold (17) en Eric Harris (18). Twee leerlingen steken hun hand op. Zij krijgen een kogel recht in het gezicht. Dood. De andere leerlingen duiken onder de bank, vluchten weg. Zij worden achtervolgd, struikelen over boekentassen en slaan in paniek. Leerlingen met een sportpet zijn het eerste doelwit. Vier uur lang jagen Klebold en Harris hun medeleerlingen als wild door de school. In de bibliotheek dwingen ze 45 leerlingen een reden op te geven “waarom ze hen niet zouden doodschieten”. Eén meisje smeekt iedereen te laten leven. Ze wordt meteen neergeknald.

Het gebeurde een maand geleden op een Amerikaanse school in Denver. De kranten stonden er eventjes vol van. Twaalf leerlingen en één leerkracht (de basketbalcoach) werden meteen doodgeschoten, meer dan twintig andere leerlingen ernstig gewond. Klebold en Harris pleegden na hun terreurdaad zelfmoord. Ze waren lid van “de regenjasmaffia”, een kliek van een tiental leerlingen die elke dag met een lange zwarte regenjas naar school kwamen. Ze bewonderden Hitler en droegen soms nazi-tekens of slogans als “ik haat mensen”.Enkele maanden voordien hadden ze tijdens de les al eens een video opgenomen waarin hun vrienden de rol van sportieve jongens speelden, die zij dan in de gang van de school doodschoten. For fun. Wat hebben zij tegen die sportieve jongens (“de jocks”)? In Amerika worden sportieve jongeren op handen gedragen: ze scoren in een sportteam, zien er goed uit, zijn goed gebouwd en dragen de juiste merkkleren. Zij mogen meer op school en de anderen kijken naar hen op. Wie niet in dat plaatje past, wordt snel uitgestoten. Klebold en Harris waren zo’n leerlingen die niet populair waren. Ze werden gepest. Daarom gingen ze zich moedwillig anders gedragen en kleden. “We nemen wraak”, riepen ze tijdens de schietpartij. Ook zwarten waren hun slachtoffers. “Wij haten negers”, riepen ze. Of hoe elke zondebok z'n eigen zondebok zoekt.

MEER WAPENSTien procent van de Amerikaanse scholen had vorig schooljaar te maken met gewelddadige misdaden. Er vielen 42 doden op scholen. In Amerika is het ook veel gemakkelijker dan bij ons om aan wapens te geraken. De wapenindustrie speelt daar een grote rol in. Wapenhandel brengt veel geld op. De voorzitter van de wapenbond (The National Rifle Association) reageerde op het bloedbad met de mededeling dat “het toch ongehoord is dat een school leerlingen toelaat om lange zwarte regenjassen te dragen”. Alsof daar de oorzaak ligt. Hij pleitte niet voor minder wapens, integendeel. “Als er gewapende bewakers voor de schoolpoort hadden gestaan, zou het allemaal niet gebeurd zijn”, zei hij. Welke kleren leerlingen dragen, zegt niets over wie ze zijn. Belangrijker is wat ze dénken, welke waarden ze hebben, of ze racistisch en onverdraagzaam zijn, of ze zomaar wapens willen gebruiken om anderen te doden…

SCHOLEN VERSCHILLENKan een school bijdragen tot minder racisme bij de leerlingen en een meer verdraagzame houding

tegenover andere mensen, gedachten en overtuigingen? Kortom, heeft een school invloed op de waarden van de leerlingen? Dat onderzochten twee sociologen twee jaar lang bij 4700

laatstejaarsleerlingen in 63 Vlaamse scholen. De resultaten van het onderzoek zijn heel interessant. Ze verschijnen op 1 juni in Klasse voor Leerkrachten. Hier zijn de meest opvallende besluiten.

Uiteraard hebben het gezin, de media, de vrienden en de massacultuur grote invloed op de “waarden” van jongeren. Maar (en dat hadden veel specialisten niet verwacht): de school kan er ook nog relatief veel invloed op hebben. Al zijn de verschillen tussen de scholen heel groot. Sommige scholen hebben veel meer invloed dan andere. In sommige scholen lopen véél meer racisten en onverdraagzame leerlingen rond dan in andere.

Er gaat weinig invloed uit van de leerstof en de lesinhouden zelf. Ook eenmalige projecten, gastsprekers, video’s enz. beïnvloeden de waarden en normen van de leerlingen niet. Bovendien maakt het weinig verschil of je in een kleine of grote school zit, of je in het katholiek, gemeenschaps, gemeentelijk of provinciaal onderwijs zit. Wat maakt dan wel een verschil? Welke scholen kunnen leerlingen minder racisme, meer openheid en verdraagzaamheid bijbrengen? 1 Democratische scholen. Een leerlingenraad is al een goed begin. Als er tenminste

rekening mee wordt gehouden. Leerlingen moeten het gevoel hebben dat onderwerpen die hen aanbelangen op school echt bespreekbaar zijn.

2 Scholen waar er buiten de les voor de leerlingen veel culturele en sociale activiteiten zijn. (Leerlingen die trouwens ook buiten de school actief zijn in verenigingen, zijn meestal ook verdraagzamer en minder racistisch.)

3 Scholen met duidelijke regels die niet om de haverklap veranderen of anders worden toegepast.

4 Scholen met een democratische directeur die ook luistert naar leerkrachten en leerlingen, hen kansen geeft enz.

5 Scholen met leraars die zich betrokken voelen bij de school en de leerlingen: geëngageerd en enthousiast. Het ergste zijn onverschillige leerkrachten: ze geven hun vak en dat is het dan. In scholen waar veel onverschillige leraars rondlopen, stijgt het racisme en de onverdraagzaamheid bij de leerlingen. Leerlingen voelen er zich ook minder thuis.

Om bloedbaden en oorlogen te voorkomen, hebben we verdraagzame mensen nodig die ergens hebben geleerd begrip voor elkaar op te brengen zonder meteen de wapens boven te halen. Zoiets leer je thuis (als ze daar ook al niet elk probleem met de vuist oplossen), in de samenleving (er zijn minder racistische jongeren

dan volwassenen!), in de media (als je niet alleen naar de gewelddadige films kijkt), bij de vrienden (als die zich niet isoleren in een kliekje-vol-eigen-gelijk)

en op school (als die dus niet alleen in woorden maar vooral in de dagelijkse praktijk democratisch is en echt rekening houdt met de leerlingen als

mens). Zwarte regenjassen verbieden lost niets op.

«Wij haten sportie

ve jongens.

Schiet z

e dood.»

5

De voorpagina van deze Klasse voor Jongeren is roetzwart. Dat is een idee van leerlingen uit het Sint-Norbertusinstituut in Duffel. Zij bedachten ook de slogan: “Roker, zo zie je er vanbinnen uit”. Die boodschap ver-spreidt Klasse deze maand op één miljoen exemplaren via de voorpagi-na’s van de drie Klasses (die voor leerkrachten, leerlingen en ouders). Het is de start van een campagne die de volgende maanden in Vlaanderen loopt en hoopt het aantal rokers (zeker bij jongeren) te verminderen. Alle onderdelen van de campagne werden (na een oproep in Klasse) door de jongeren zelf bedacht. Tientallen scholen organiseren tijdens de volgen-de weken acties tegen roken. Daarvoor kunnen ze in totaal een miljoen frank subsidie krijgen. De Werelddag zonder Tabak op maandag 31 mei zal niet onopgemerkt voorbij gaan. Wat doen jullie?

ALLES WORDT ZWART

WAAR OF NIET WAAR?1 Volwassenen roken meer dan jongeren. Waar/Niet waar.(Bij volwassenen is het aantal rokers in ons land de voorbije jaren duidelijk gedaald. Vijftien jaar geleden stak nog 40 procent van de Belgen elke dag een sigaret op, nu nog 26 procent. Rond dat cijfer blijft het de jongste jaren hangen. Opmerkelijk is wel dat het aantal mannelijke rokers veel sterker daalt dan het aantal vrouwelijke. Op dit ogenblik zijn er procentueel meer jongeren die roken dan volwassenen. Die stijging is begonnen in 1990. De stelling is dus niet waar.)2 Meer dan de helft van de jongeren rookt elke dag een sigaret. Waar/Niet waar.(Dat is overdreven. Bij jongeren tussen 15 en 16 jaar rookt nu één op vijf elke dag. Tussen 17 en 18 jaar rookt één op drie dagelijks. De stelling is dus niet waar.)3 Jongens roken meer dan meisjes. Waar/Niet waar.(In twee jaar tijd steeg het aantal rokende meisjes van 17 naar 20 procent (tussen 15 en 16 jaar) en van 26 naar 30 procent (tussen 17 en 18 jaar). Bij de jongens daalde het aantal rokers van 23 naar 21 procent (tussen 15 en 16 jaar) en van 35 naar 31 procent (tussen 17 en 18 jaar). De jongens roken nog altijd iets meer dan de meisjes, maar de kloof is erg klein geworden. De stelling is dus waar.)4 Nu beginnen de snotneuzen ook al te roken. Waar/Niet waar.(In het vijfde en zesde leerjaar van de lagere school rookt minder dan één procent van de leerlingen. Maar in de twee eerste jaren secundair is dat al vijf procent. In Engeland zouden de tabaksfabrikanten lievelingssmaken van kinderen, vanille en chocolade, toevoegen aan de tabak om hen te verleiden. De stelling is waar.)5 Wie wil stoppen, kan stoppen. Waar/Niet waar.(Het is niet gemakkelijk. Ze hebben in tabak immers een heel verslavend product gestopt: nicotine. Als je er eenmaal mee begint is het heel moeilijk om nog te stoppen. Roken is gewoon een verslaving waar heel veel mensen wel van af willen maar het niet meer kunnen. De stelling is dus niet helemaal waar. Maar uiteraard zijn er ook mensen die er wél in slagen om te stoppen.)6 Wie rookt is stoer, cool en hoort bij de groep. Waar/Niet waar.(De reclame pompt er dat beeld wel in maar eigenlijk zijn rokers ook zwak, kunnen ze niet neen zeggen en verknoeien ze hun eigen gezondheid waar ze bij staan. Toch vinden sommige groepen dat je moet roken om erbij te ho-ren. Dat doen ze vooral om zichzelf te beschermen want wie niet rookt vormt eigenlijk met zijn ‘gezonde’ levenswijze een bedreiging voor hen. Spijtig ge-noeg is de stelling dus waar voor sommige groepen, maar roken is helemaal niet “cool”.)7 Roken is niet ongezond. Waar/Niet waar.(Elke dag sterven in ons land 20 mannen aan de gevolgen van roken. Roken is héél on-gezond. Het vermindert je levenskansen met véle jaren. Veel jonge-ren trekken zich daar niets van aan: de dood is blijkbaar nog ver weg. Maar misschien ken je ondertussen wel iemand in je fami-lie die aan kanker is gestorven. Zo ver weg is die ziekte niet.)

EEN MILJOEN FRANK VOOR JOUHet heeft in de krant gestaan: de tabaksfabrikanten benaderden Klasse om hun eigen actie (“Jongeren kunnen neen zeggen”) te ondersteunen. Dat vonden de jongerenredactie van Klasse en het Vlaams Instituut voor Ge-zondheidspromotie echter verdacht en schijnheilig. De tabakslobby legt immers het accent op de ‘vrije keuze’ van jongeren en weigert het bijvoorbeeld te hebben over de nadelige invloed van roken op de gezondheid. Wij hebben het geld dus niet aangenomen. Daarop stelde de Vlaamse minister van Gezondheidsbeleid één miljoen frank ter beschikking voor een mediacampagne in Klasse. Die campagne hebben de jongeren zelf bedacht. Wie in de eigen school nog acties wil organiseren om te strijden tégen het roken en voor méér gezondheid, kan daarvoor subsidie krijgen. Organiseer er dus maar op los en houd het in de anti-rooksfeer: een concertje, een fuif, een sticker-actie, een wandeling, een avontuur, een video, een wedstrijd, T-shirts, affiches, maffe dingen, uitdagingen, acties, zottigheid, marathons … Leg kort en duidelijk uit wat je wil organiseren, waar, wanneer, voor wie, hoe je het gaat aanpakken, wie meewerkt, hoe je bijdraagt aan de anti-rookcampagne en wat het prijskaartje is. Klasse voor Jongeren subsidieert de tofste voorstellen. Je kan 5000 frank krijgen, 20.000 frank … misschien zelfs 100.000 frank. Stuur je voorstel zo snel mogelijk op. Praat erover met een leerkracht en/of directie en laat hen je aanvraag ook ondertekenen. De kankerstokken zijn gewaarschuwd.Klasse voor Jongeren, Stop het roken, Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

BRAND!Ouders en leerkrachten zouden eigenlijk het goede voorbeeld moeten geven. Kinderen waarvan de ouders ro-ken lopen twee keer zoveel kans om zelf te roken. Daarom hebben ook Klasse voor Leerkrachten en Klasse voor Ouders het deze maand over de gevaren van roken. Samen hebben die bladen een oplage van meer dan een miljoen exemplaren. Misschien gaat er bij iemand (bij jou?) dan toch een lichtje branden (en een sigaretje uit). In Klasse voor Leerkrachten zit bovendien een extra dossier met Rendier een concreet stappenplan om tot een rookvrije school te komen. Daar kan bijvoorbeeld een leerlingenraad ook aan meewerken. Veel succes.

LAAT ONS A.U.B. ROKEN OP SCHOOLIn veel scholen vragen de leerlingen (soms via de leerlingenraad) om te mogen roken op school. Soms vinden ze het zelfs een hele overwinning dat uiteindelijk de oudste leerlingen (in een apart lo-kaal?) mogen roken. Dat is een valse overwinning. De school geeft er aan de jongste leerlingen een signaal mee dat roken “volwassen” is, dat het geen Rendier kwaad kan “als je ouder bent” enz. Het klinkt niet sympathiek maar eigenlijk zouden leerlin-gen blij moeten zijn dat de school roken verbiedt. Gewoon verbie-den helpt echter niet veel (de toiletten al gezien?). Liefst worden de leerlingen zelf betrokken bij het gezondheidsbeleid van de school: wat zijn de gevolgen van roken, hoe kunnen we het samen aanpakken enz. Er zijn lespakketten, gastsprekers, folders, affi-ches enz. Die kan je (vaak gratis) aanvragen via de Gezondheids-lijn (tel 070 344 144). Ondersteuning en meer informatie krijg je ook bij het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (tel.02 422 49 49) en de Vlaamse Liga tegen Kanker (tel 02 227 69 69). Directie, leerkrachten, ouders en leerlingen kunnen samenwerken. De jonge longen danken je.

EEN MILJOEN BIERVILTJESHet was het idee van Niels Van Regenmortel uit Bazel. Waarom zetten we de centrale boodschap niet op bierviltjes in (jongeren)cafés? Geen slecht idee. Een vruchtensappenproducent wilde wel meewerken en daardoor verschijnen er de vol-gende weken één miljoen zwarte bierkaartjes in de cafés, net zoals de cover van dit blad (met de kleine witte lettertjes: “roker, zo zie je er vanbin-nen uit”). Wedden dat dit een verzamelobject wordt? Heb je meteen een reden om op café te gaan (“Bierkaartjes zoeken, mam!”). En dan even een sigaretje opsteken, zeker.

GRATIS POSTER:HANG HEM OPIn het midden van dit blad zit een gratis poster die je kan op-hangen: thuis, in de klas, in een jeugdlokaal enz. Hij werd ontworpen door leerlingen van het Heilig Hartcollege (gezien in 'Man Bijt Hond'!) in Lanaken en wordt door Klasse voor Jongeren verspreid op meer dan 200.000 exemplaren. Echt vuur heb je zonder rook!

DE ENIGE BOODSCHAP: STOPPENDe belangrijkste boodschap over roken is: begin er niet aan. Ook al zijn er veel vrienden die het wel doen. Het is erg ongezond en je geraakt er snel aan verslaafd. Als je er al mee begonnen bent, probeer dan nu meteen te stoppen. Hoe langer je rookt, hoe moeilijker dat zal worden. Gewoon stoppen: vandaag nog. Wie denkt dat hij gewoon een siga-retje minder gaat roken en er later nog wel mee kan stoppen als hij wil, maakt zichzelf iets wijs.

Voor deze actie werkt Klasse samen met het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie, met de steun van de Vlaamse regering, de ministers van Onderwijs en Gezondheidsbeleid.6

«Ik rook en ik zie mezelf niet als ziek, zwak of verslaafd. Roken is toch ge-woon lekker en ik doe wat ik wil», zegt Hanne (16). Toch heeft ze meegewerkt aan de uitwerking van deze anti-rookcampagne in Klasse. «Die zwarte cover, de poster en de cijfers hebben me toch wel aan het denken gezet», zegt ze nu. «Ik hoop dat daardoor veel jongeren nooit beginnen te roken. Wat ik zelf ga doen? Ik weet het nog niet.»

«Je denkt als roker alles over roken te weten, maar tijdens een les over de gevol-gen van roken ben ik toch geschrokken: maar 15% van alle mensen die ooit be-ginnen roken slaagt erin om definitief te stoppen. Als ik dat destijds in het vijfde middelbaar had geweten, was ik er misschien nooit mee begonnen. Ik dacht vroe-ger 'ik stop ooit, op m'n dertigste of zo, en dan recupereer ik wel'. Dat was fout gedacht, bleek uit de les: ieder jaar dat je rookt, breekt een stuk longfunctie in se-rieuze hoeveelheden af. Die krijg je nooit terug. Je longcapaciteit - de hoeveelheid lucht die je in 1 seconde kan uitblazen - neemt onomkeerbaar af. Gezonde longen pompen tien liter per seconde. Hoe ouder je wordt, hoe minder longcapaciteit er overblijft. Als je dan ook nog eens rookt, bobbelt dat heel snel achteruit, tot je de invaliditeitsgrens bereikt. Zelfs als je stopt, kan je die schade nooit herstellen. Je kan nooit weer méér longcapaciteit krijgen. De achteruitgang kan je wel vertragen door met roken te stoppen.

Vandaag stop ikJe raakt er langzaam aan verslaafd. Je rolt een sigaret voor een vriend. Je neemt eens een trekje. Je rookt je eerste sigaret. Een tijdlang rook je erg weinig, enkele sigaretten per week. Maar voor je het weet ben je stevig bezig en ben je eraan voor de moeite.

Vandaag stop ikIk wil absoluut stoppen met roken. Ik doe aan polsstokspringen, ben bij de tien beste van België. Ik voel dat de rook aan me vreet. Ik denk wel dat er een seri-eus verschil zou zijn mocht ik niet roken. En dat is niet alles: als arts wil ik een voorbeeld zijn. Hoe kan je een patiënt ervan overtuigen dat roken niet gezond is en dat ie er beter mee stopt als je zelf rookt? Het is een kwestie van geloofwaar-digheid. Als mijn vader een opmerking maakt over mijn rookgedrag, snij ik hem de adem af: 'Dat moet jij zeggen, je hebt zelf jaren gerookt'. Hij pruttelt dan iets over karakter want hij is gestopt. Uiteindelijk pas op z'n 55ste. Dan denk ik me-teen 'ik heb nog veel tijd om te stoppen'. Da's een logische reactie. Als arts wil ik zo'n reactie niet van mijn patiënten. Ik heb al van alles geprobeerd om te stoppen: kauwgom, kruidensigaretten zonder nicotine, karakter.

Zonder benenBehalve longproblemen en hartkwalen riskeer je bepaalde kankers zoals keel-, mond- en slokdarmkanker. Verschrikkelijke, erg vieze aandoeningen. In de les kregen we een video te zien over een vrouw met een halve kin: keelkanker. En nog met een sigaret in haar mond. Pakkende beelden waar je niet goed van bent. Ik zag onlangs een Amerikaans filmpje: een dokter gaat een operatiekamer binnen en neemt een zaag van de muur. Volgend beeld: enkele mensen op een rij, zonder benen. Typisch Amerikaans, overdreven zodat het bijna grappig wordt. Maar het klopt wel: van stevig roken krijg je inderdaad hart- en aderpro-blemen. Ik mag er niet aan denken.

KettingrokerAlleen choqueren helpt niet, maar het kan wel een opener zijn. Je moet jongeren eerst even doen schrikken om hun aandacht te vangen, daarna kan je nuance-ren. Als jongere zeggen zwarte longen je niet veel. Dan denk je dat dat iets is voor die kettingrokers van veertig. En dat je tegen die tijd zelf wel bent gestopt. Niet dus. Ik zou het aanpakken met objectieve informatie. Je moet jongeren die nog niet roken (voor de anderen is het toch te laat) niet alleen proberen af te schrikken, maar vooral kennis bijbrengen. Zodat ze er nooit aan beginnen.»

Emmanuel (21): «Hou toch op met jongeren te bestoken met

campagnes om hen te doen stoppen met roken. Die halen

niets uit. Want als jongeren eenmaal roken zullen ze dat

blijven doen. De kans dat je er ooit mee kan stoppen is bijna nul. Ik kan het weten, want ik

ben zelf een roker. En ik kan er niet mee stoppen. Ik weet

nochtans heel goed hoe ongezond het is: ik studeer geneeskunde, vierde jaar.»

Tien literper seconde

7

VOOR JONGERENVOOR JONGERENVOOR JONGERENVOOR JONGEREN///---------ééééé--éé--------------========

--===--éé--------------========--===-------------==ééééééé////=-----/

--éé--------------======== --===-------------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========

--===-------------==éé//-------éé--------------========--===-------------==éé-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========--===-------------==ééé///-====///---------éééééé///-=====-----/

//-------éé--------------éé--------------========--===------éé--------------========

--===-------------==ééééééé////=-----/ //-------éé--------------========

--===-------------==éé---------==ééééééé////=-----///-------éé--------------========

--===-------------==éé--========--===-------------==ééééééé////=-----/

//-------éé--------------========

Massaal zie ik ze afdruipen. De slappelingen. Hun acht uurtjes zitten erop. Terug naar hun mama. De marathon is niet aan hen besteed. Tien borden spaghetti heb ik naar

binnen gedraaid om op scherp te staan. Met 44 vijfde- en zesdejaars blijven we over. Stefanie de hoofdorganisatrice verwelkomt me. Bewonderend bekijkt ze mijn afge-

trainde lichaam. Ze weet dat ik voor de overwinning kom.

10

u.18: Startschot. Met de groep loop ik naar het tekenlokaal. Stefanie loopt naast me. We kruipen achter de tekenbanken. Ik bekijk mijn tegenstanders. Nu lachen ze nog. Ene meneer Nuyttens begint met de les. Optische illusies. Hij haalt een pakje slides uit en projecteert ze op de muur. «Wat zie je hierin?», «Hoeveel fi-guren zie je?», «Wat klopt er niet aan deze tekening?» Het zijn prentjes die we kennen. Vroeger zat er één bij elk pakje Cha-Cha's. Toevallig mijn sponsor. Dit is duidelijk opwarming.u.18.50: Ik controleer of mijn rugnummer goed zit en ren met de groep naar het textielgebouw. Stefanie loopt achter me. We gaan T-shirts verven. Voor iedereen is er een tafel met emmer en handschoen. De meesten bla-zen de handschoenen op tot het uiers lijken. Energieverspilling, zal hen nog zuur opbreken. We mengen de kleurstoffen en bepalen de PH-waarde. De witte T-shirts worden kleurrijke pareltjes. Soms met voor-geprogrammeerde zweetvlekken. Ik trek het mijne onmiddellijk aan. Mijn sponsor en rugnummer verdwijnen uit de wedstrijd.u.19.40: Eerste bevoorrading. Hardcorebeats dreunen door de school. Ik spring de studio binnen waar Brecht alias DJ Beastie van de schoolradio zijn schijven draait. «De deelnemers hebben 65.000 frank binnengehaald. Minder dan vorig jaar, maar toen waren er ook dubbel zo veel deelnemers. Tweemaal een 24 uur in even-veel jaar is misschien van het goede te veel. Volgend jaar verzinnen we met de leerlingenraad wel wat anders.»

u.20: Beastie Brecht blaast de pauze af. Terug naar de uierklas om de T-shirts te bedrukken. Ik voel een pijnscheut in de lies en laat me terugzakken. Geen Stefanie te bespeuren. Ik spring opnieuw bij Brecht binnen om troost te zoeken. We praten over onze scholen, platen, leraars, T-shirts, Stefanie en hogedrukrei-nigers. De dingen van het leven. u.20.50: De pijn verbeten. Ik pik opnieuw aan bij de groep. We hollen naar de TV-studio voor het gastoptreden van de provinciegouverneur. Die klopt dus ook overuren. De gouverneur praat een uur over zijn job, zijn bevoegd-heden en de tijd dat hij nog les gaf. Boven de bedrukte T-shirts zie ik be-drukte gezichten. Het peloton slentert de studio uit. Het tempo ligt al wat lager. Cafeïne. Opwekkende stuff. We drinken elk een pot koffie voor we weer aan de slag moeten.u.22.20: Naar de computerklas om het programma Cabri-Géomet.II onder de Nikes te krijgen. Iedereen is nog wakker maar ik zie de eerste tekenen van verval. Ik babbel met autochtoon Timothy: «Ik doe gewoon mee om me te amuseren en omdat ik het een goed initiatief vind. Maar natuurlijk ook voor de kick. Doorgaan tot het einde.» Die Timothy moet ik in het oog houden.u.23.10: Karaoke in de Engelse les. De lerares praat de hits aan elkaar. De klassieke sing alongs. 'Hey Jude', 'Girls just wanna haven fun' (Waar is Ste-fanie?), "Roxanne" (Oké, die dan maar), 'Black is black'. De meesten komen weer wat tot leven. Met lucifers opengesperde ogen 'Eternal flame' zingen . u.00: Snijdende gitaren en zwevende technobeats. Een hongerige meute stort zich op friet met diverse saus-jes en frikadellen. Het menu van de echte marathonloper.u.01: Beastie sluit de friettent. Het parcours gaat richting sporthal. Eentje glijdt uit over een dot mayonaise en stagedivet tussen enkele meisjesbenen. Hilariteit in het peloton. De tonen van cha-cha-cha en andere stijldansmuziek echoën door de zaal. Geoliede benen, de eerste zweet-banden in het haar. De look is er, de fut niet meer. De leraar heeft alle moeite om ons aan het dansen te krij-gen. Hij trouwt volgende maand. Hopelijk krijgt hij zijn bruid op de dansvloer.u.01.50: Het nachtelijke uur van de liefde. De leraar godsdienst brengt ons de liefde voor het hout bij. Hij toont hoe we hout moeten bewerken en welke soort voor welke bewerking het meest geschikt is. Hier en daar vallen ogen dicht die enkele meters later rondspieden of iemand hun zwakheid heeft gezien. Ik sluit de mijne. Pure tactiek. Ik open mijn ogen en kijk in die van Griet: «Zo leer ik mijn klasgenoten kennen», zegt ze. «Vol-gend jaar ben ik er opnieuw bij. Ik hou vooral van de manier waarop de lessen worden verpakt.»u.03: Tijd voor mineralen. Ik zie mezelf al rondspringen in sprankelend water. Als ik hoor dat het over stenen gaat sla ik een zijgang in. Stenen heb ik al genoeg gevoeld.Ik maak een praatje met Brecht, Stefanie (exit Roxanne) en enkele supporterende leraars. De vierdejaars lopen een minder zwaar parcours. Ze bewerken een blanke muur. Voor een graffiti- kunstwerk heb ik geen tijd, maar ik spuit mijn tagje mee. Over tien jaar zal mijn handtekening hier geld waard zijn.u.03.50: Daar komen ze aan. Niemand heeft mijn afwezigheid opgemerkt. Ik doe of ik afzie en schakel over op wandelen. Spaanse tongval en grammatica. Een discussie over de Spaanse levenswijze. Ik ken er maar één: siësta. Spanje is veraf. Hasta la vista.u.04.40: Even voorbij halfweg. Liters koffie houden ons levend. Een regisseur van een griezelfilm vindt hier zijn acteurs. Twee van de organisatoren slapend betrapt in de leraarskamer. u.05: Dienstmededeling. De les over 'de fiets' gaat niet door. Geen gejuich, geen gemor. Opnieuw naar het compu-terlokaal voor een spelletje Quake. Hier en daar een lach. Met een beetje kosten is de groep nog levend te krijgen. u.05.50: Twee jonge leraressen geven babyverzorging. Iedereen krijgt een pop. Bij de jongens komt een zweem van moedergevoel naar boven. Eventjes toch. Poppen vliegen door de lucht. Pampers volgen. De lera-ressen vluchten in paniek het lokaal uit. Ze zitten nog fris.u.06.40: Zombies sabbelen aan een stapel boterkoeken en slurpen koffie. Zombies spreken niet. u.07.20: Een plons in het zwembad. Keuze tussen duiken of waterpolo. Een derde kiest voor verdrinken.u.08.10: Iemand van 'De Sleutel' vertelt over zijn leven. Vanaf zijn 18de was hij verslaafd. In Spanje kwam hij in contact met harddrugs. Hij misbruikte zijn familie voor geld, reisde door de goten van de hele wereld en be-landde uiteindelijk bij 'De Sleutel'. Schokkend of niet, na dit verhaal sukkelt drie vierde in slaap. De rest krijgt de genadeslag omu.09.20, want dan komt de gedopeerde van onderwijs (gedeputeerde, beweert Stefanie) over de rol van de provincie in het onderwijs vertellen. Die rol wordt door iedereen gelost. Dat is mijn Muur van Geraardsbergen.u.10.10: Vanachter de rug van de provinciale onderwijsman demarreer ik. Met enkele gangen voorsprong be-land ik in de refter van de school, voor de gelegenheid een Marokkaans restaurant. In vier minuten leer ik Ha-rira (Noord-Afrikaanse soep) en muntthee bereiden. De eerste journalisten vallen binnen. Ze komen de schade na 24 uur les opmeten.u.10.20: Nog drie gangen. Nog twee. De laatste rechte gang en dan drie rondjes op de speelplaats. Een loeiend ap-plaus. «Stijn Vandamme uit Wevelgem!» De 24 uur in 24 lessen, 6 pauzes en 1 ontbijt. Een West-Vlaams record. Op het ereschavot twee keer drie kussen van de lokale kiss-missen op mijn rode kaken. Ik overhandig de cheque van 65.000 aan de mensen van 'De Sleutel'. Met twee kanjers van ruikers stap ik op de bus naar Wevelgem.P.S: Wil het meisje met het gele bloesje dat mij vanuit het publiek gezien links kuste eens dringend met mij contact opnemen?

BETAALDE OVERURENLeraars, gastdocenten, Bekende Dorpelingen of Vlamingen geven op nachte-lijke uren les over een alternatief onderwerp. Leerlingen laten zich per les-uur sponsoren door familie, vrienden, kennissen of bedrijven. Dat is de 24-uren-lesmarathon. 24 lessen na elkaar voor de kick, het plezier, de solidari-teit én het goede doel. De totaalopbrengst loopt naar een zelfgekozen sociaal project. Uit de buurt of in de wereld. Meer en meer scholen organiseren een 24-uren-lesmarathon. Gewoonlijk neemt een werkgroep of de leerlingenraad hiertoe het initiatief. Een van de vele manieren om opwinding in de school binnen te smokkelen. Stijn (16, 5de jaar) klopte voor dit artikel zijn eerste 8 lesuren in de eigen school, de volgende 16 in een andere. De 4dejaars al-leen en de 5de- en 6dejaars samen lopen er elk hun eigen parcours. Samen zo'n 80 vrijwilligers. De opbrengst gaat naar 'De Sleutel', een vereniging die jongeren met verslavingsproblemen helpt en aan drugpreventie werkt.

BETAALDE OVERURENLeraars, gastdocenten, Bekende Dorpelingen of Vlamingen geven op nachte-lijke uren les over een alternatief onderwerp. Leerlingen laten zich per les-uur sponsoren door familie, vrienden, kennissen of bedrijven. Dat is de 24-uren-lesmarathon. 24 lessen na elkaar voor de kick, het plezier, de solidari-teit én het goede doel. De totaalopbrengst loopt naar een zelfgekozen sociaal project. Uit de buurt of in de wereld. Meer en meer scholen organiseren een 24-uren-lesmarathon. Gewoonlijk neemt een werkgroep of de leerlingenraad hiertoe het initiatief. Een van de vele manieren om opwinding in de school binnen te smokkelen. Stijn (16, 5de jaar) klopte voor dit artikel zijn eerste 8 lesuren in de eigen school, de volgende 16 in een andere. De 4dejaars al-leen en de 5de- en 6dejaars samen lopen er elk hun eigen parcours. Samen zo'n 80 vrijwilligers. De opbrengst gaat naar 'De Sleutel', een vereniging die jongeren met verslavingsproblemen helpt en aan drugpreventie werkt.

Cha-cha-cha?s n U R k !

11

Houtwormen in Zweuden

De sfeer zit er goed in. We stappen uit het vliegtuig en heel 6de Houttechniek kust de Zweedse grond. De meesten van ons hadden nog nooit gevlogen. Lars Olaf Johansson wacht ons op.

Zweedser kan niet. Hij is de onderdirecteur van de Viskastrandsgymnasiet, onze Zweedse school voor één week. Mijn eerste indruk van Zweden is dat het op de Ardennen lijkt maar dan grootser en mét meren. Vlug de koffers neerploffen in het hotel (Anna-Maj en Kerstin heten de

blondines aan de balie) en de stad in, we kunnen niet wachten.Alles is hier zo proper. Ook veel minder verkeer dan bij ons. Veel Volvo’s (geassembleerd in Genk!), sommigen nog met spijkerbanden tegen de sneeuw. Ik hoor veel amaais en waws. Duur terrasmateriaal staat daar zomaar voor het grijpen. Hebben ze hier nog nooit van vandalisme ge-hoord? Aha, een McDonalds. Dat kennen we. We gaan er iets kleins eten. Het zal trouwens niet de laatste keer zijn. Alles is hier zo verschrikkelijk duur. Vanavond eten we in een soort Engelse pub ‘Mc Ewans’. Grappig eigenlijk. Italiaans eten in een Engelse pub in Zweden. Als wij de grenzen niet opentrekken dan weet ik het niet meer. 44 kroon voor een pintje. Dat is ongeveer 200 Belgische frank. Veel te duur. Buikje rond, een stapje in het nachtleven zetten. Pech! Je mag hier nergens binnen onder de 20 jaar. Maar Tom, Claudio en nog een paar anderen geven niet op. «We zijn Belgische studenten en we willen het uitgangsleven in Zweden vergelijken met dat in België.» Bingo! We mogen binnen. Veel verschil is er niet. Ze draaien wel nog relatief oude muziek en de drankjes zijn duur. Morgenvroeg geen kater dus.

Bokhandel (zondag) Olaf en Barbara (de Zweedse juf Engels) wachten ons op. We verkennen de streek. Het is koud. Ik kijk door het raam en zie een landschap vol legendes en oude geschiedenis. Het sprookje is mijn hoofd nog niet uit of we stoppen aan een stenen kasteeltje. Olaf zegt dat het er spookt. Als je goed luistert kan je de geest nog horen. Ik huiver maar dat komt door de regen. Een onderdeel van ons project was de huizenbouw in Zweden. Nu zien we het voor ons: hier wordt veel hout gebruikt. En de Zweden zijn inderdaad niet zo gek (Ikea is nooit ver weg) want ze gebruiken bijna voor 100% naaldhout. Dat garandeert een lange levensduur. We bewijzen het door een foto te nemen van een houten boekhandel. Bokhandel. 1860 staat eronder. ‘s Avonds pizza, maar de kelner begrijpt geen Italiaans.

Viskastrandgymnasiet (maandag) Ik sta versteld. De school is een oude gerestaureerde fabriek. Echt artistiek. Zo ook de mooie Zweedse meisjes, niet te schatten. De kennismaking met de Zweedse klas hout Träteknik ver-loopt zéér vlot. We krijgen uitleg over het Zweeds onderwijssysteem. De leerlingen mogen veel meer dan bij ons. Pauzes nemen wanneer het hen zint. Ik zie oorbellen en piercings onder de oorbescher-mers. In de broekzakken gsm’s. Bijna iedereen heeft er een. En ik heb de hele voormiddag nog geen bel gehoord (bestaat hier niet hoor ik daarna). We helpen mee in de schrijnwerkerij. Christof mon-teert een stoel. Waarschijnlijk voor Sarah (een meisje dat behoorlijk goed Engels praat). Toch vind ik dat wij het in Helchteren beter doen. Ze werken hier echt op hun gemak. Ons niveau ligt hoger. De Zweden waren geïmponeerd door het filmpje over onze school. Vooral onze machines lieten hun mond open vallen. En dan is er … voetbal. Elsborg tegen Kalmar. Genkse slogans scanderen en de Zweden luisterden ernaar. De thuisploeg heeft dan ook gewonnen. Het mysterie van de dikke boven-lippen is ook opgelost. Sommige Zweedse jongeren proppen een bolletje vochtige tabak onder hun bovenlip. Onze leraar probeerde het ook eens, maar zijn hoofd ging er van trollen.

Rood Noors (dinsdag) Een bezoek aan een ramen- en deurenfabriek. Hier wordt veel bandwerk gedaan. Andere en onbekende technieken. We kijken even op. Hier werken opmerkelijk veel vrouwen. Oude vrou-wen. De jonge werken ‘s nachts. Dan verdienen ze meer. Vrouwen werken voorzichtiger, zegt men ons. Toch ligt het werkritme lager dan bij ons. Ze gebruiken ook andere houtsoorten. Rood Noorse grenen bijvoorbeeld. Wij gebruiken meestal tropische houtsoorten om onze ramen te maken. Maar het hoogtepunt van de dag is de zagerij. Het begint met een boom en eindigt met een vierzijdige gezaagde plank. Nu vallen monden open. 200 bomen per dag. We kregen er honger van. Petra van de McDonalds ziet ons graag komen.

Grazen Op Het Dak (woensdag) Hestra Parkstad. Een nieuw ontworpen stadsgedeelte geheel geïntegreerd in de na-tuur. Het resultaat van een wedstrijd tussen vijf architecten. Veel speelgelegenheid voor kleine kin-deren en een soort serviceflats voor bejaarden. Gewoon naast elkaar. Zonder de natuur te versto-ren. Er groeit zelfs gras op de daken. Ondertussen is het woensdagnamiddag. Wij hebben dan normaal geen les! Zweedse leerlingen dus wel. We bezoeken het stedelijk zwembad. Sauna, stoombad en zwemmen. De Zweden lachen een beetje om onze schaamte. In ons blootje lekker doodgewoon Zweeds doen. Moet kunnen.(donderdag) Bedrijvenbezoekdag in Tibor, dé houtsectorstad. Indrukwekkend, die computergestuur-de freesmachines. Maar de leerschool voor ambachtelijke technieken bekoort mij het meest. We kij-ken naar leerlingen die restauratietechnieken inoefenen. Veel handwerk: bladgoud, antieke stoffen en houtsculptuur. Ideeën genoeg om later mijn huis in te richten. We nemen ook een kijkje bij Forbo Parkett. Gaat er een bel rinkelen? Inderdaad, hier wordt parketvloer gemaakt. Het is midden april en het sneeuwt buiten. Op enkele uren tijd vijftien centimeter sneeuw! En Zweedse leerlingen vinden dat weinig. We eten een kleinigheid in de McDonalds. Petra is ons wel bijna moe gezien, denk ik.

ABBA(vrijdag) Götebörg. De stad waar de Zweden het Eurosongfestival organi-seerden. Ze doet mij een beetje aan Antwer-pen denken. Onze buschauffeur speelt gids. Hij spreekt een ongelooflijk grappig taaltje en weet ons te boeien. Maar het moet nog eens gezegd: Zweden is een prachtig land maar verdomd duur. Hoe kan het ook anders, we gaan naar de McDo-nalds. ‘s Avonds afscheidsdiner op school. Een Zweeds gerecht met vis. Nee, geen Rendier! Een glaasje Zweeds bier en een Belgische praline. Een beetje doorfuiven met onze Zweedse vrienden in het hotel. Die Zweedse gasten brouwen zelf alco-hol. Beter afblijven had de leraar gezegd. Niet al-les in Zweden is kwaliteit …

Tak Tak(zaterdag) Een ongezond vroeg uur om op te staan. Terug naar huis. De idee nog eens te vliegen fleurt mij op. Boven Nederland trekken de wolken op en ik bedenk dat we de Zweden ook eens naar Helchteren zullen uitnodigen. Ik vergat afscheid te nemen van Petra ….Tak.De leerlingen van 6HT.

P R I J S !Klas 6 Houttech-nieken (Don Bosco Helch-

teren) is één van de winaars

van de Klasse voor Jongeren Eu-

ropawedstrijd uit een vorige Klasse

voor Jongeren. Ze vertrokken tijdens

de paasvakantie voor een hele week

op eigen houtje naar houtland Zwe-

den. Op deze pagina vind je hun

avonturen tussen draaibanken, snijmachines en gerestau-

reerde meubelen.

K O M O P , E U R O P AOok zin?

Zin om met jouw klas ook eens een andere cultuur van dichtbij te bekijken? Een Ruil je Land te organiseren? Dat kan. Veel

scholen in heel Europa (en ook in Vlaanderen) zijn daar al mee bezig. Het departement Onderwijs biedt in samenwerking met

de Europese Unie een waaier van programma’s aan. Misschien krijg je er wel leraars voor warm. Die vinden informatie over Europese projecten in

hun eigen Klasse. Of recht-streeks bij het departement On-

derwijs, administratie secun-dair onderwijs, Ann Hottat, E.

Jacqmainlaan 165, 2C 11, 1210 Brussel, tel 02 553 89

49, fax 02 553 89 45, e-mail: ann.hottat@ond.vlaanderen.be

FOTO'S: 6HT-HELCHTEREN

David en Stephen. De gebroeders Dewaele. Zonen van Zaki. Samen de Gentse band Soulwax. Deze zo-

mer op tournee in de wereld en in juli op Rock Werchter. Vandaag zuchten en blazen ze boven de

Rendiertest van Klasse voor Jongeren. Tine (vierde jaar handel) haalde 8,5 op 10 voor deze toets esthe-

tica. Benieuwd wat David en Stephen ervan bakken.

de rendiertest

CHIPS CHAOTEN

David komt onmiddellijk in koppositie. Stephen giechelt, kijkt rond, schudt z'n hoofd. «Een dikke nul, dat wordt het.» Hij hengelt naar extra uitleg «Wat betekenen vormen in de schil-derkunst? Kom zeg, zo'n rare vragen! Wat wil die leerkracht daarmee zeggen?» David heeft ondertussen al een halve blad-zijde bijeengepend en veert recht. «Niet spieken en zwijgen, Steph. Ik heb hier al een hele uitleg.» Trinnggg. Gsm's gaan af en aan. «Alloo, met Steph. Ja ... oké... En complementaire kleuren? Wacht, herhaal dat nog eens? Ik noteer.» Knipoog-pretneus-haha. «Grapje.»Alloo«Nee serieus, zo'n vragen! Ik heb notabene plastische kunsten gestudeerd. Eigenlijk zou ik dat dus allemaal moeten weten. Maar als je schildert, ben je niet voortdurend met de betekenis ervan bezig. Als je een schilderij maakt, moet je op een goede manier kunnen weergeven wat je ervaart. Dan is de juiste termi-nologie niet belangrijk. Je doet het gewoon ... David maatje, niet bij mij kijken!» Trinnggg. «Wat is dat hier toch de hele tijd - Al-loo, met Steph. Bel straks eens terug, ik doe nu examen.»GruwelGoede studenten? In koor: «Nee.» David: «Wrééd slecht. De slechtste leerlingen die je je kan voorstellen. Ik maakte nooit huiswerk. Gevolg: elk jaar herexamens. Fysica, wiskunde, bi-ologie, geschiedenis. Ik was goed in talen, en dat was het.»Stephen: «Ik heb zelfs ooit een herexamen L.O. gehad omdat ik nooit naar de lessen kwam. Ik denk dat we wel intelligent genoeg zijn, maar te chaotisch om mee te draaien in zo'n schoolsysteem.»David: «Door af en toe te studeren hebben we uiteindelijk ons diploma gehaald, met vertraging. Het was een absolute gru-wel voor ons.»AmbetantDavid: «Meer geïndividualiseerd onderwijs, dat is de oplos-sing. Mijn leraars Frans en Duits hebben mij gestimuleerd. Ik was voor die vakken een beetje voor op de rest en ik mocht zelf het initiatief nemen. Ze gaven mij extra boeken te lezen. Dat vond ik interessant. Als je het gevoel krijgt dat iemand speciaal voor jou iets doet, dan ben je gemotiveerd. Als ze je op school laten voelen dat je gewoon één uit de vijftig bent die allemaal dezelfde cursus krijgen, dan is het logisch dat je er de brui aan geeft. Ik ging heel graag naar school. Maar de-zelfde leraars waar ik goed mee overweg kon, moesten mij soms buizen. Dan voel je je op een of andere manier ook een

beetje ambetant, want je stelt toffe leerkrachten teleur. Op-staan, naar school gaan, daar zitten en opletten: dat vond ik fijn. In tegenstelling tot andere leerlingen, die hun huiswerk wel altijd maakten maar zich in de schoolbanken zaten te ver-velen. Nooit gespijbeld. Steph wel.»Stephen: «Ik ging nochtans ook graag naar school. Maar sommige leraars zitten zo vastgeroest in het systeem en ge-tuigen van zo weinig interesse, dat ik geen zin had om tijdens die lessen in de klas te zitten. Dan had ik wel iets beters te doen: mijn medemens leren kennen of platenwinkels afschui-men bijvoorbeeld.»David: «In het middelbaar waren we vooral met muziek bezig. In het vierde jaar zijn we echt met muziek begonnen, in het zesde was er Soulwax. Dat was ook een van de redenen waar-om we nooit iets deden voor school. We traden elk weekend twee of drie keer op. Elke avond repeteren tot tien, elf uur. Daarna begon ik echt niet meer aan huiswerk. Dan wachtte ik tot acht uur 's ochtends, op school, om de taak van een klas-genoot over te pennen.»He KakiStephen: «Iedereen op school wist dat we de zonen van Zaki zijn. 't Was zeker niet zo dat we door onze bekende pa populairder waren. Als je pa op tv komt, ben je sowieso verdacht: meteen denkt iedereen in de klas dat je voorgetrokken wordt. Wij moes-ten eigenlijk beter ons best doen om het tegendeel te bewijzen. Dan waren we ook nog into muziek, wat betekent dat we onze ei-gen smaak hadden en andere dingen wilden dan de anderen. Op school zien ze je daardoor als een aparte en bla bla. Wij waren niet middle of the road en daar reageren ze op school wel op.»David: «We werden er op school mee gepest. Zaki-Kaki op de speelplaats. Wel grappig eigenlijk.»ValsStephen: «Muziek maken is niet iets waar je over nadenkt. Ik moet dit doen, dat voel ik. Het is geen keuze maar noodzaak. Dat gevoel krijg je niet alleen met muziek. Ik kan mij voorstellen dat mensen die automechanica doen en perfect een auto kun-nen in elkaar steken, hetzelfde voelen. Ik heb absoluut geen drang om mij kunstenaar te noemen. Kunstenaarschap associ-eer ik met valsheid, met een soort van institutionalisering zoals 'directeur', 'vice-president' en 'management'. Zoiets. Ik moet dit gewoon doen. Als morgen niemand onze cd’s koopt of ons niet meer vraagt voor een Rendiertest, dan zal ik mij op muziek blijven storten.»

A L L O O , L E R A A R E S T H E T I C A ? Filiep De Paepe: «Ja, hum, 3 en 5,5 op 10: hoge scores kan je dit niet noemen. Ik ben nog mild geweest, heb er rekening mee gehouden dat de twee voor mij onbeken-de bv's al een tijd van school af zijn. David geeft de let-terlijke betekenis van de gevraagde termen, hij plaatst ze niet in een esthetisch kader, doet wel z'n best om de witte ruimte te vullen. Daar kan ik echt geen punten op geven. De broer van David weet er duidelijk iets meer van. Maar hij verwart de zaken, complementaire met secundaire kleuren bijvoorbeeld. Voor het vak esthetica moet je de grondbeginselen kennen, die geef ik in en-kele inleidende lessen. Daar gaat deze toets over. Als je die termen niet kent, kan je in de volgende lessen over bouwkunde, schilderkunst en beeldhouwkunst niet meer volgen. Ik kan me wel voorstellen dat een kunste-naar minder belang hecht aan deze termen en creativi-teit belangrijker vindt. En creativiteit vind ik wel in deze testen, maar ik kan daar geen punten op geven.»

CHIPSVOORCHAOTEN

Stephen: «Wat heb jij hier allemaal opgeschreven. 't Is geestig.»David: «Ze gaan het wel niet kunnen lezen.»

12

Dit is de Rendiertest van Klasse voor Jongeren. Een bekende-mens-die-het-kan-weten lost een toets op, zoals jij er in een schooljaar vele maakt. Wat blijft er hangen van zijn of haar schoolse kennis? De Man met het Rendier test het uit. Heb je zelf een toets psychologie, aardrijkskunde, technologie, talen, informatica… liggen? Stuur hem samen met de juiste oplossing, je naam, klas, school en telefoonnummer op naar Klasse voor Jongeren, Ren-diertest, H. Consciencegebouw, E. Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

David: economie-moderne talen,gitarist Soulwax, dj

Stephen: kunsthumaniora,zanger Soulwax, dj

David en Stephen gooien 10 (vers ge-wassen en gestreken) T-shirts het raam uit. Je kan er een winnen als je weet hoe de tweede cd van Soulwax heet. Schrijven naar Klasse voor Jongeren, Soulwax, H. Consciencegebouw, E. Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

«Dit jaarben ikChina»

13

N

Zit je volgend jaar in het vijfde of zesde jaar en heb je zin om mee te spelen in het scholierenparlement? Maak een leraar warm en dien hem op aan Jongeren en de Wereld, Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen, tel. 03 227 27 85, fax 03 227 27 86, e-mail jdw@skynet.be Daar krijg je informatie over hoe, waar en wanneer.

De helft van Rusland ligt met griep in bed. Indië zit al ongeduldig te wachten. «Waar blijven die mannen van de Europese Unie?» De voorzitter kijkt op z'n horloge, wil de zitting in gang schieten want vandaag worden belangrijke moties gestemd. Op het programma: het broei-kaseffect en wat eraan te doen. Enkele delegaties overleggen over de te volgen strategie straks tijdens het debat. Andere groepjes klitten samen en sluiten fluisterend tijdelijke over-eenkomsten. Het scholierenparlement in actie. Jonge mensen zoals jij en ik.

Sjouke (17), Anneleen (17), Harko (19) en Stijn (17) zitten niet op dezelfde school, maar ze zien elkaar toch een keer per maand op woensdagnamiddag. Dan worden ze de vertegenwoordiger van respectievelijk Greenpeace, USA, Indië en de Europese Unie in het scholierenparlement. Ze kruipen samen met enkele klasgenoten en een begeleidende leerkracht een heel schooljaar lang in de huid van een land of belangengroep. Ze debatteren over de gevolgen van het broeikaseffect, het thema van dit jaar. «Gassen afkomstig van industrie, landbouw, veeteelt en aardgaswinning warmen de aarde op. Er moet iets gebeuren om te voorkomen dat gletsjers verder afsmelten, het zeewater stijgt en lager liggende gebieden overstromen. Wie moet maatregelen nemen: de indus-trielanden, de ontwikkelingslanden, de bedrijven, de consumenten? Hoe snel moet dat gebeuren? Hoeveel moet dat kosten en wie gaat dat betalen?» Moeilijke vragen waar de delegaties een ant-woord op zoeken.

BoycotSjouke, Anneleen, Harko, Stijn en hun parlementaire collega's verkondigen tijdens de zittingen niet hun eigen mening. Ze debatteren vanuit het standpunt van de rol die ze spelen. Die rol kiezen ze in het begin van het schooljaar. «Sommigen zijn er echt op uit een moeilijk standpunt te verde-digen. Die kiezen voor de rol van China als het debat over mensenrechten gaat. Dan moet je echt argumenteren, je in alle mogelijke bochten wringen en vindingrijk discussiëren, want de rest van de wereld boycot je.» Het kan dus best dat je je een heel jaar inleeft in een rol die haaks staat op je eigen mening. De kunst is die rol zo goed mogelijk te spelen. Inclusief de spleetogen.

In mootjesJe speelt je rol nooit alleen. Altijd samen met klas- of schoolgenoten. In het begin van het parle-mentair werkjaar krijgt elk groepje een dossier, met uitleg over het scholierenparlement, over de thema's waar je zal over debatteren en de verschillende rollen op het wereldtoneel. Je krijgt ook contactadressen waar je meer info vindt - de ambassade van het land dat je vertegenwoordigt bij-voorbeeld - naast verwijzingen naar literatuur en url's met informatie. De spelregels staan er net-jes bij: hoe werkt een parlement, wat is het verschil tussen een motie en een resolutie, hoe kan je geldig stemmen enz. Zo kunnen jongeren de rol kiezen die ze willen spelen. Er staan telkens lan-den op de playlist die voor dat bepaalde onderwerp belangrijk zijn, naast belangenorganisaties zoals Greenpeace of Amnesty International. De pers vormt ook een groep. De journalisten ver-slaan de vergaderingen en brengen verslag uit in het leerlingenblad van hun school. Als iedereen zijn rol heeft gekozen, de spelregels beet heeft en zijn standpunten en die van de tegenstander kent, kan het spel beginnen.

A-politiekElk plaatselijk scholierenparlement sluit het werkjaar af met een slotzitting in het stadhuis. Daar gaan jongeren in debat met lokale politici en experts. De apotheose is de overkoepelende slotzit-ting voor alle Vlaamse scholierenparlementen in de Kamer, de Senaat, het Vlaams en het Euro-pees Parlement. Pas tijdens deze algemene slotzitting mag je je eigen mening verdedigen. Anne-leen: «Dan stappen we uit onze rol. Kunnen we meteen onze verworven kennis en inzichten aan de realiteit toetsen. We debatteren met elkaar en met de politici. De echte pers volgt de zitting. Ook de politici hebben er iets aan, want we laten ze voelen dat er wel degelijk jongeren zijn die zinninge dingen zeggen, die geïnformeerd zijn, die maatschappelijke ontwikkelingen in de gaten houden en een eigen mening verdedigen. We geven hen het gevoel dat jongeren weten waar het om draait en betrokken zijn. Niet alle jongeren zijn a-politiek.»

Sjouke: «Onze middagpauzes moeten eraan gelo-ven omdat we ons goed willen voorbereiden op de moties die we de volgende zitting bespreken. We bellen regelmatig met het 'echte' Greenpeace om raad te vragen en we volgen de actualiteit alsof ons leven ervan afhangt. Ik kijk echt uit naar de maandelijkse zittingen. Hoe beter je je voor-bereidt, hoe meer plezier je eraan beleeft. Dan wordt het spel ernst.»

Anneleen: «Het is meer dan zomaar een spelle-tje. Het is niet alleen spannend en leuk, je leert ook van alles. Je leert discussiëren, je een eigen mening vormen en die in een groep verdedigen, je leert samenwerken met anderen en ondertus-sen krijg je ook inzicht in politiek en actualiteit.»

Stijn: «Ik zou later graag iets doen mét poli-tiek, eerder dan zelf in de politiek te gaan. Ik heb in het scholierenparlement een nieuw en beter inzicht gekregen in de wereldpro-blemen.»

Harko: «Ik vind het belangrijk dat jongeren niet aan de kant blijven staan. Het is makkelijk om je niet te engageren. Maar je mag politici niet over je hoofd heen dingen in jouw plaats laten beslis-sen. Jongeren moeten meedenken en meedoen. Je moet een maatschappijvisie ontwikkelen en er voor gaan.»

«Dit jaarben ikChina»

«Ik moet liegenwant ik speel een rol»

Win een fiets van 20.000 fr.Het woord van mei«Ik heb die wedstrijd om een fiets te winnen proberen op te lossen. Maar volgens mijn her-sens (waar ik er toch wel meer van heb dan jullie blijkbaar) bestaat er geen dier met de let-ters KROKODML. Dus heb ik er maar krokodil van gemaakt. Foei, foei, dat ik dat nooit meer zie! En wie wint die fiets?» (Karolien, 16).Er is een plaats vacant voor quizsamensteller. De vorige hebben we gewoon voor de kroko-dillen geworpen. Solliciteren, Karolien! De winnaar van de fiets is Steven Van Sas uit Weelde.

Wie vindt het laatste woord van dit schooljaar? Van elk be-grip de eerste letter nemen, door elkaar gooien en er een nieuw woord mee maken, waarvan sommige leraars om ons te plezieren wel wat meer gebruik mochten maken.1 De vaten die het hardst klinken.2 De groep die Pretty Fly (for a white guy) zingt. (The …)3 De naam van het zomerfestival waarvoor je in deze Klasse

vijftig vrijkaarten kan winnen.4 De bevolkingsgroep waar president Milosevic deel van

uitmaakt.5 De letter waarmee de huidige jongerengeneratie (zie ook

de vorige Klasse) wordt aangeduid.6 De familienaam van de Genkse topschutter Souleymane.7 De naam van de grote rivier die door het Braziliaanse re-

genwoud stroomt (zie ook blz. 15).

14

De Man met het Rendier

D E R E N D I E R P R I J S Laatste aflevering. We vroegen aan 500 jongeren waar ze volgens hen zélf een oscar voor verdienen. Dit zijn de genomineerden.Ik verdien een oscar voor1 Mijn persoonlijkheid.2 Mijn uithoudingsvermogen.3 Mijn acteertalent.4 Mijn sportprestaties.5 Mijn bescheidenheid.Als we ergens goed in zijn dan is het in onze persoonlijkheid (gekke, leuke, toffe, originele en humoristische mensen, ja dat zijn we, al zeg-gen we het zelf). Daarna volgt ons uithoudingsvermogen (inzet, door-zetten, op school maar bijvoorbeeld ook om toch maar achter dat ene lief te blijven lopen). Ook niet slecht: ons acteertalent (dat gaat van de schijn kunnen ophouden en imitaties tot echte toneelrollen en “de beste hoofdrol in mijn eigen knotsgekke leven”). Veel jongeren kennen zich-zelf ook een oscar toe voor hun sportprestaties (al was het maar die dagelijkse fietstocht naar school). Nog nipt in de top vijf: onze beschei-denheid (en dat siert ons, nietwaar?).Andere voorstellen waren: mijn eigenschappen als babysitter, de kunst om geld te verkwisten, mijn innerlijke schoonheid, mijn capaciteiten als meest storend element in de klas, mijn zelfopoffering, mijn mooie voe-ten en (één stem) mijn fantastische Legobouwwerken.

DE WINNAARS■ Niet verstandig om je in het donker te verstoppen met een zwarte sticker van Klasse. Verraden door de witte letters (“Een mens met klasse”) en meteen bekogeld met een CD-bon van 1000 frank: Steven Cools uit Antwerpen en Karen Craenen uit Lanaken. Wil jij ook zo’n gratis stickers voor jezelf en/of je vrienden? Gewoon aanvragen bij Klasse voor Jonge-ren (Sticker) - Jacqmainlaan 165 - 1210 Brussel.■ Een overlevingsweek voor de hele klas. Dat kon je winnen met een vorige actie in Klasse voor Jongeren. Veel enthousiaste kandidaten maar slechts één winnaar om jaloers op te worden: 3 Onthaal-Toerisme van het Heilig Hartinstituut uit Halle. Het verslag van hun avontuur lees je volgend schooljaar in dit blad. Magere troost?■ De bedenkers van onderdelen van de anti-rookcampagne krijgen elk een cheque van 30 000 frank om iets creatiefs, gezonds en/of avontuurlijks te doen: klas 3C van het Sint-Nor-bertusinstituut uit Duffel (slogan “Roker zo zie je er vanbinnen uit”) en de leerlingen van de 3de graad van het Heilig Hartcollege van Lanaken (de middenposter). Emmanuel Audenaert uit Sint-Niklaas (getuige, zie pagina 7) en Niels Van Regenmortel uit Bazel (bierviltjes) win-nen voor 3000 frank cd’s.■ Winnen de schoolreis van hun leven (40.000 frank): de Eilandgroep van Don Bosco, Zwij-naarde.

Dit licht kan de gezondheid schaden.Cette lumière nuit à la santé.

De zonsverduistering van 11 augustus zal in heel België te zien zijn, maar ze is enkel 'totaal' in het uiterste zuiden van het land. Het maximum van de verduistering duurt 2 minuten en 27 seconden. Het wordt een boeiend spektakel, maar toch zijn de risico's op netvliesbeschadiging door rechtstreeks naar de zon te kijken voor of na de totale zonsverduistering niet te onderschatten. Daarom start de Koninklijke Sterrenwacht van België een informatiecampagne bestaande uit:• een website www.oma.be/KBS-ORB waar men alles over de zonsverduistering kan te weten komen.• een telefoonnummer (02 373 67 76) en een e-mailadres: zonsverduistering@oma.be voor de overblijvende vragen en een uitgebreide brochure.• het Eclip99-Planetarium-IMAX-project dat op 27 september in Brussel start: een spe-ciale eclipsvoorstelling in het plenetarium van Brussel en de IMAX-film The dream is alive op het grootste bioscoopscherm van België.De vorige totale zonsverduistering in België dateert van 1912. Als je toen niet kon komen moet je er nu zeker bij zijn. De volgende verduistering wordt in 2090 in België verwacht. We spreken dan af om 8 uur aan de kerk. Boterhammen en verrekijker meebrengen.

Niks in de cinema?Shakespeare in love Zeven Oscars sleuren zelfs de meest verstokte filmhater weleens naar de zaal. Wat je er deze keer voor krijgt is een verrukkelijk verfrissende komedie over een deel van het leven van de schrijver van het millennium. De jonge William raakt tijdens het bedenken van zijn Romeo en Juliet zelf verstrikt in een verboden liefde en vindt aldus de mosterd uit voor zijn megahit in het alledaagse zootje. De plot bestaat uit een meeslepend avontuur vol dubbele bodems en scherpzinnige toestanden, een sfeerscheppende grandeur en een snuif drama-tiek. De knappe muziek, de drive van het verhaal en het begeesterende spel van de acteurs spijkeren het respect voor de (Engelse! oude!) poëzie weer wat bij. En dat is in deze dagen toch maar mooi meegenomen.American History X Voor rauw en onsentimenteel anti-nazigeweld moet je deze dagen in de filmzaal zijn. Op een ongezien schitterende wijze wordt in 'American History X' het verhaal verteld van een intelli-gente toch overtuigde Hitleraanbidder die na zijn gevangenisstraf, waarin hij tot gezondere in-zichten komt, zijn jonge broer voor een gelijkaardige levenswandel wil behoeden. O jee, zou je zo denken, een daar-gaan-we-weer-thema, maar door een sterke belichting- en cameratech-niek, een geweldige regie (flash backs prachtig door het heden verweven), maar vooral het zelden vertoonde klasse-acteerwerk van geloofwaardige want onbekende en dus uiterst geta-lenteerde acteurs, wordt het twijfelachtige thema omgebogen tot een aangrijpende inhoud met diepe karakterevoluties en veel gevoel. Alleen het onevenwicht tussen het gewelddadige eerste en het meer psychologische tweede deel vormt voer voor kritiekspuiers, maar laat daar nie-mand zich het hoofd over breken. Dat doet voor jullie Jeroen, na twee knalfilms zonder poen.Lola Rennt Wat doe je als je vriend in moeilijkheden zit? Als het een kwestie van leven of dood is en een spurt tegen de tijd? Dan laat je je hersens werken, hou je de klok in de gaten en ren je naar een oplossing. Flitsende, spannende, meeslepende, Duitse film Lola Rennt.Cinemaverduistering Op maandag 17 mei zal zaal Capitol in Wommersom open zijn ondanks de volledige filmver-duistering. Kaartjes te bekomen bij W. Mertens, Kerkstraat 57, 3350 Wommersom.

Niks op ’t Net?Klasse De wereld van Klasse op het Net: digitale postkaartjes, een prikbord met flash-nieuwtjes, een interactief gastenboek en een prijsvraag die je een cd-bon van 1.000 frank oplevert. www.klasse.beKunst Kunst voor en door jongeren: Artforum is into art. Klik naar beeldhouwkunst, theater, fotogra-fie of digitale kunst. Je eigen artistieke ei kan je er ook kwijt. www.ping.be/artforumGroen Word cyberactivist, proef frisgroen milieunieuws of bijt je door stevige dossiers heen over nu-cleair afval, bedreigde bossen en genetisch gemanipuleerde planten en kijk je ogen uit op de Greenpeace-site. www.greenpeace.org

L E E G G O E D A A N K A S S A 7

GRATIS MUZIKALE ZOMERIn Ettelbrück (Luxemburg) heeft van 15 tot 25 juli de 15de internationale muziekweek plaats. Praktijk-lessen en integratie van verschillende muziekstijlen (koor, orkest, kamermuziek, dans). Jongeren van-af 15 die minstens zes jaar een instrument bespelen en willen musiceren met jongeren uit andere lan-den kunnen gratis deelnemen aan dit kamp als zij de volgende vraag correct beantwoorden: Welke noot leggen de Luxemburgers tussen de do en de mi? Stuur een briefkaart naar JINT, Grétrystraat 26, 1000 Brussel. JINT pikt er twee winnaars uit. Inlichtingen: Katrien Van Belle, 070 233 950 (niet over de prijsvraag).PAK AAN!Voor alle jongeren die een tijdje willen wonen, werken of studeren in het buitenland publiceerde JINT een overzicht van mogelijkheden. Buitenlandse stages, taalcursussen, inleefverblijven, druivenoogst. Aanpakken en wegwezen vertelt je er alles over. Je bestelt de brochure voor 100 frank bij JINT, tel. 070 233 950. De eerste tien Klasse-lezers die telefonisch het wachtwoord 'U bent een mens met Klasse' fluisteren krijgen een gratis exemplaar.PRIKKELBOEK'Er zijn vele humoristische zaken op de wereld: onder meer dat de blanken denken dat ze minder wild zijn dan de andere wilden' (Mark Twain 1835-1910). De bewoners van de derde wereld hebben recht op meer dan een dochter die in de prostitutie zit of een zoon die de koffers van rijkelui versleept. De eigenheid van een land moet worden gerespecteerd, zowel economisch, cultureel als ecologisch. Het boekje 'Reizen naar het Zuiden: de duurzame toe-rist in 14 vragen, 6 citaten en 12 tips' geeft informatie over verantwoord toerisme, maar stelt er ook enkele vragen bij. SAGO wil jongeren ertoe brengen bewuster te kiezen voor 'ethisch verantwoorde' reisformules en de druk op de klassieke touroperators vergroten om meer aandacht te hebben voor de ontwikkeling van de plaatselijke samenleving in de toeristische landen van het Zuiden. Sla je ma, pa of rijke oom ermee om de oren. Dit prikkelboekje kost 50 frank en kan je komen afhalen of bestel-len bij SAGO, Lange Lozanastraat 14, 2018 Antwerpen, tel. 03 238 51 81, fax 03 248 66 82, e-mail sago@jeugdwerknet.beIN HET SPOOR VAN KING ARTHURMythen en sagen in Henegouwen, Napels zien en uit de bol gaan, zwerftocht door Portugal, Bende in de bergen, wandelen in het Rijk van de Steenbokken, met de ligfiets door Nederland. KrisKras organiseert geschifte weekends en reizen voor jongeren van 14 tot 17 en van 18 jaar en ouder. Je reist in kleine groepjes met respect voor de plaatselijke cultuur en natuur. De zomercatalogus ligt klaar. KrisKras, Prin-ses Clementinalaan 205, 9000 Gent, tel. 09 221 08 05, fax 09 221 49 29, e-mail: kriskras@pandora.beBOUWKAMPENWil je je handen uit je spaghettihemdje steken in bouw-kampen in binnen- en buitenland en dubbel scoren: men-sen helpen én vrienden maken? Vraag dan het program-ma aan bij de Bouworde, Tiensesteenweg 145, 3010 Leuven, tel. 016 25 91 44.

RENDIEREN GEZIEN IN VLAANDERENZe komen bijzonder weinig voor onder de korstmosgrens van het Hoge Noorden maar in Vlaanderen is onlangs een groep (zeg nooit “kudde”!) Rendieren gesignaleerd. Uiteraard was onze fotograaf daar als de suikerbieten bij om hen op de gevoelige plaats vast te leggen. De Rendiergroep is een uitgelaten verzameling lezers van Klasse voor Jongeren uit heel het land. Zij hebben zich opgegeven om elke maand één woensdagnamiddag naar Brussel te komen voor kritiek, commentaar en ideeën voor dit blad. Zij schrijven ook vaak mee, gaan op reportage, herschrijven teksten, organiseren mee acties enz. Bij sommigen komt er stilaan al een echt gewei uit de haardos opste-ken. Op de foto herken je min of meer van boven naar onder Rik, Je-roen, Stijn, Pieter, Christophe, Pie, Maarten, Eva, Sharon, Nathalie, Greet, Mieke, Nele, Tine en Karolien. (David, Els, Gilles, Ilke en Sofie waren met hun gewei aan de bomen in Brussel blijven hangen).Heb je zin om volgend jaar ook mee te draven met de Rendiergroep? Schrijf een briefje over jezelf en je motivatie. Misschien word je wel uitge-nodigd voor een eerste kennismaking. (Reiskosten vergoeden we altijd.) Klasse voor Jongeren, Rendiergroep, Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

15

«In '93 las ik over massaprocessen tegen mensen die protesteerden tegen de kaalkap

van het Grote Berenbos. Dat strekt zich uit van de Rocky Mountains tot de Stille

Oceaan», zegt Marleen (28). «De kern van dat gebied is vier keer groter dan België. Vroeger

zestien keer. Industriële houthakkers dynamiteren er wegen door het bos en kappen

dan links en rechts alles kaal. Samen met mijn vriend Wim trok ik in mei '97 naar

Canada. Daar sloten we ons aan bij een internationaal kamp van verschillende

milieuorganisaties.»

W I L J I J N A A R H E T R E G E N W O U D ? D A T K A N !Klasse voor Jongeren en Greenpeace zoeken twee jonge reporters (m/v) van minstens 16 om samen met een redacteur van Klasse en een begeleider van Greenpeace-België de voorbereidingen van de internationale Greenpeace-campagne in het Amazone-oerwoud te bezoeken. Een onvergetelijke er-varing in ruil voor jouw verhaal in dit blad. Je reist en logeert volledig gratis gedurende een tiental dagen in de tweede helft van augustus. Het wordt geen luxe-, wel een veilige reis. Geen tijger die het in zijn hoofd haalt jou te verslinden. Een unieke ervaring om nog jaren over door te bomen.Vraag nu meteen (zeker vóór 10 juni) een deelnemingsformulier aan om aan deze expeditie te kun-nen deelnemen. Voorlopig volstaat één zin: "Ja, ik wil mee naar het Regenwoud!" Op het formulier dat je daarna ontvangt, vind je enkele vragen over je persoonlijke motivatie om mee te gaan. De laatste dagen van juni of begin juli nodigen we enkele kandidaten uit voor een gesprek. Stuur je aan-vraag naar Klasse voor Jongeren, Regenwoud, Emile Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel.

Struikrovers in de Amazone

(vanonze

correspond

ent ter plaa

tse W. Merten

s)

MANAUS-B

RAZILIE.

Eenaanee

nschakeling

van ongerepte

regenwoud

en en

kronkelend

e rivieren

zo grootals de

Verenigde

Staten. Van

alle 1,4 miljo

en ver-

schillende

soorten plante

n en dierenop aarde

leefthier o

ngeveer de

helft.Een

vijfdevan al he

t zoetwate

r op aardeloopt

doorhet A

mazonegeb

ied. In heel

Frankrijk vind

je vijftigboom

soorten. Ee

n hectare bos i

n de Amazone

kan wel

tweehonder

d verschill

endeboom

soorten her

bergen. Maar ho

e langnog?

Internationa

le houtexplo

itanten hebbe

n grotedelen

van het gebied opgek

ocht.Het

Amazonege

biedis het

groene par

adijsdoor

zijn rijkebiodiv

ersiteit. No

g niet alle

planten en dieren

werden er on

tdekt.Het w

oud beschermen

betekent d

at 50mil-

joen mensen

die van het

bos leven k

unnenoverle

ven. Inheem

se culturen

uitroeien

doorhun le

efomgevin

g te verniet

igen is een

misdaad teg

en demens

heid.

Kaalkappen

Als er niet

dringend iets g

ebeurt, zal

er dekome

nde twinti

g jaar een bosop

per-

vlaktezo groot

als Europa

verdwijnen.

Daarom start

Greenpeace

een wereldwij-

de campag

ne omde Am

azonete be

schermen.

Ze volgen

de houtkap

activiteiten

op devoet o

m te voorkom

en dat indu

stri�lebedri

jven de moo

iste stukke

n regen-

woudverni

etigen. Gre

enpeace za

l vooral in

de Jurua V

allei in de s

taat Amazo

nas

campagne

voeren. Am

azonas is d

e laatste st

aat inBrazi

li� waar h

et regenwo

ud

nog zo goedals on

geschonden

is. Maar o

ok hier willen

de internationa

le hout-

kapgigante

n hetwoud

aanpakken.

Pintje rubber

Samen met

lokaleorgan

isaties wil

Greenpeace

bosvriende

lijke econom

ischeacti-

viteiten aan

moedigen.

Zo steunt he

t de rubber

tappers om

dat zij het w

oud gebrui

-

ken zonder het

te vernietig

en. Het zal

ook drukuitoef

enenop de ac

ht belang-

rijksteecono

mische land

en van de w

ereldom het A

mazonegeb

ied teredde

n. Er

moetsnel w

ordengehan

deld.Binne

n ��ngener

atie zal het

hiervoor te l

aat zijn.

Daarom sturen

Klasse voo

r Jongeren e

n Greenpea

ce-Belgi� i

n augustus

twee

jongerepor

ters naar B

razili�om de ca

mpagne vo

or hetbehou

d vanhet A

ma-

zonewoud m

ee opgang

te trekken. (

WM)

Marleenlaat haar

beren los

«Twee maanden woonden we in dat machtige woud om onze actie voor te bereiden. We bouwden een vlot in de fjord Green Inlet, een ongerepte riviervallei waar men met kappen ging beginnen. Met zijn vieren verbleven we enkele weken op dat vlot. Eén van ons had een camera. We wilden beelden van de kaalkap de wereld insturen. Dat noemen we bearing wit-ness: 'Als de wereld toekijkt, durven ze niet kappen'. Ondertussen hielden we contact met het basiskamp en met ons schip dat kilometers verder in de baai lag. Maar de industriëlen kregen lucht van onze actie en de houthakkers daagden niet op.

Slapende draakOndertussen vernamen we via de radio dat zuidelijker de Indianen op King Island in opstand kwamen omdat de houthakkers dààr begonnen te kappen. De Indianen smeekten om hulp. Daarom gooiden we onze plannen om en zetten met de Moby Dick koers naar King Island. Samen met de In-dianen bezetten we het eiland. De houthakkers trokken zich terug. Na drie weken werden we via een echt invasieplan aangehouden. Ik sloot mezelf op in een metershoge driepikkel, twee actievoerders ketenden zich dertig à veertig meter hoog aan een kraan vast. Wim probeerde de actie nog wat te rekken met de eco-guerillatechniek the sleeping dragon. Hij liet zijn arm midden in de weg betonneren. De Canadese politie zweette water en bloed om ons te ontzet-ten. 24 actievoerders vlogen voor één nacht de cel in. Maar ons doel was bereikt: de hele we-reldpers stortte zich op het Grote Berenbos.

TandenborstelNa één nacht lieten ze ons op borgtocht vrij. Voor ons proces moesten we naar Canada terug-keren. In België brak de campagne los. Verschillende Europese landen voerden actie tegen de invoer van hout uit de Canadese oerbossen. In maart '98 reisden we dan naar Vancouver voor ons proces: zes buitenlanders, zes Canadezen en zes Indianen. Het proces duurde een week. 's Nachts voortdurend GSM- gesprekken met journalisten over de hele wereld. Wat mij vooral aangreep was de actie van de vakbonden in de Antwerpse haven om ons te steunen. Zij boycotten het eerste Canadese schip met hout aan boord. Bij de uitspraak van het proces kreeg ik een lijstje met dingen die je mag meenemen als je de gevangenis indraait. Als een klein meisje met de tandenborstel op schoot wachtte ik het oordeel af. Ik vreesde voor twee maanden achter de tralies te verdwijnen. Het werden drie weken en twee jaar probatie. Ik zat effectief vijf dagen in de gevangenis en kreeg negen dagen elektronisch huisarrest: een zen-dertje aan je been slaat alarm als je je buiten het toegestane territorium begeeft. Onze gevan-genisstraf hield de aandacht van het publiek vast. Nu is er een verbod op kappen van bomen in 60 van de 400 valleien. Dat moratorium geldt voor twee jaar. In die twee jaar moeten rege-ring, milieuverenigingen, industriëlen, houthakkers en vakbonden tot een definitief akkoord komen. Ook over de toekomst van de andere valleien wordt er onderhandeld.

StortenOm aan langlopende acties te kunnen deelnemen koos ik er ook voor om als interim-secreta-resse te werken. Zo kan ik me gemakkelijk vrijmaken als Greenpeace me nodig heeft. In de toekomst wil ik mij wel meer in eigen omgeving engageren. Van mijn Canadees avontuur leerde ik twee dingen. Als individu kan je wél degelijk het verschil maken en als je naar een vreemd land trekt, kan je meer doen dan er gewoon rondtrekken. Werken als vrijwilliger en je middenin de mensen storten. Het zijn ervaringen die je nooit vergeet.»

De ogen van de tijgerBijna 80% van de oerwouden op aarde zijn vernietigd. Je vindt er nog in Noord- en Zuid-Amerika, in Siberië, in het Congo-bekken. Maar duizenden kettingzagen knabbelen de bomen weg. In Euro-pa en Azië is haast niks meer over. Het kappen van de oerwouden haalt het wereldklimaat onder-uit. Die stockeren miljoenen tonnen water. Geneesmiddelen tegen tientallen ziekten vinden we misschien terug in de jungle. Als bossen die duizenden jaren oud zijn niet meer respect verdie-nen, dan behoren grizzlybeer, jaguar, gorilla, tijger en paradijsvogel over tien jaar definitief tot de wereld van het stripverhaal. Na het succes van de actie voor het Grote Berenbos zet Greenpeace de volgende tien jaar alle middelen in om het immense Amazone-oerwoud te beschermen.

SWINGEN tot je er bij dood FESTIVALT

G R A T I S KAARTEN!

Naam:

Adres:

Telefoon:

Graag gratis kaarten voor festival (vermeld max. 3 cijfers in volgorde van voorkeur): M M MStuur deze bon voor 15 juni op een briefkaart naar Klasse voor Jongeren, Zomerfestivals, E. Jacqmainlaan 165, Lokaal 5A21, 1210 Brussel

SWINGEN tot je er bij dood FESTIVALT Wie de zomer dacht door te brengen in zijn vochtige kruipkelder komt dit jaar bedrogen uit. Het wordt immers roestvrij festivalweer. Vlaanderen gaat smelten op zijn frisco’s en dan is Klasse voor Jongeren er graag bij. Iedere festivalganger vindt zijn smaak zeker terug in het lijstje free festivals. Met de vrijkaarten gaan we samen naar de betaalfestivals. Kickstart je zomer bijvoorbeeld in Brussel, tijdens Couleur Café, waar de beste wereldmuziek (Salif Keita, Kassav, Khaled) geprogrammeerd staat naast Belgische hip hop en Senegalese Raï. Wie gratis kaarten wil, stuurt de bon in. Voor meer informatie neem je best contact op met de festivals zelf.1 16-18/6 • Belgium Rhythm-’N’-Blues Festival • Festivalterrein Deusterstraat, Peer • 011/61 11 25.er worden 10 backstagepassen verloot onder de inzendingen naar BRBS contest / Postbus 42 / 3990 Peer2 25-26/6 • Kap-Stock-Festival • Sterrenhof, Kapellen • 03/665 05 54 • 5 gratis duoticketten3 25-27/6 • Couleur Café • Thurn & Taxis, Brussel • 0900/27 654 • http://www.couleurcafe.org • festival@couleurcafe.org • 5 gratis tickets op vrijdag4 26/6 • Rock Herk • Park Olmenhof, Herk-De-Stad • 013/55 13 59 • gratis5 30/6 • Pop-Eiland • Provinciaal Domein Puyenbroeck, Wachtebeke • 09/342 42 20 • 5 gratis duotickets6 2-3/7 • Open Tropen • Raadsherenpark, Turnhout • 014/42 09 61 • gratis voor –16-jarigen • 16-17-jarigen aan vvk-prijs7 2-4/7 • More Blues Festival • Beregemse Vijvers, Zottegem • 09/360 96 46 • zondag gratis8 3/7 • Recyclart-Festival • Station Kapellekerk, Brussel • 02/502 57 34 • gratis9 4-10/7 • Sint-Niklase Feesten • Sint-Nicolaasplein, St.-Niklaas • 03/776 41 22 • gratis10 7-9/7, 11/7, 14-16/7 • Klinkende Munt • Centrum Brussel • 02/513 82 90 • gratis11 9-11/7 • Cactusfestival • Minnewaterpark, Brugge • 050/33 20 14 • 5 gratis dagkaarten voor dag naar keuze12 10/7 • Cornerrock • Café ’t Huiseke, Diepenbeek • 011/32 18 59 • 5 gratis duotickets13 11/7, 23/7, 30/7, 6/8 • Folkavonden • Heemkundig Museum Turkeyenhof, Bredene • 059/32 09 98 • Tourisme.Bredene@pophost.cevi.be • gratis14 17-26/7 • Gentse Feesten • Centrum Gent • 09/225 36 76 • gratis15 23-24/7 • Bietenrock • JH De Bleek, Tienen • 016/82 38 64 • 5 gratis duotickets16 24/7 • The Village Goes Crazy • Dorp Bredene • 059/32 09 98 • Tourisme.Bredene@pophost.cevi.be • gratis17 24-30/7 • Kneifestival • Heldenplein, Knokke-Heist • 050/63 04 30 • gratis18 29/7, 5/8, 12/8, 19/8, 26/8 • Eeklose Helden in het Park • Heldenpark, Eeklo • 09/377 93 94 • gratis19 29/7-1/8 • Sfinks • Molenveld Boechout • 03/455 69 44 • http://www.sfinks.be • pdegroote@sfinks.be • donderdag gratis • vrijdag 2 gratis duotickets • zaterdag 2 gratis duotickets • zondag 2 gratis duotickets20 30/7-15/8 • Klinkers • Binnenstad Brugge • 050/44 86 86 • grotendeels gratis • 5 gratis duotickets voor een betaalconcert naar keuze21 31/7-1/8 • Suikerrock • Grote Markt, Tienen • 016/81 42 62 • gratis22 6-7/8 • Strandfuif • Grote Straat, Glabbeek • 016/77 73 72 • vrijdag 5 gratis duotickets • zaterdag Strandfuif23 6-8/8 • Dranouter Folk Festival • 057/44 64 24 • mdeswarte@unicall.be • 5 gratis duotickets24 7-8/8 • Reggae ’99 • Meerhoutsesteenweg, Geel • 014/85 37 03 • 5 gratis duotickets25 7-9/8 • Euro-Rock • Verbindingsweg Peer-Valkenswaard, Neerpelt • 011/80 00 37 • 2 duotickets per dag26 8/8 • Open Taptoe • Paelsteenveldpark, Bredene • 059/32 09 98 • Tourisme.Bredene@pophost.cevi.be • gratis27 11-17/8 • Parkfeesten • Paelsteenveld, Bredene • 059/32 09 98 • Tourisme.Bredene@pophost.cevi.be • gratis28 13/8 • Rock Op Het Plein • St-Maartensplein, Wervik • 056/31 06 73 • gratis29 15/8 • Teut-Rock • Terreinen De Waerde, Zonhoven • 011/81 05 20 • gratis30 19-29/8 • Beverse Feesten • Centrum Beveren • 03/775 06 33 • gratis31 20/8 • Bunk-Tek • Militair Domein, Glabbeek • 016/77 73 72 • 5 gratis duotickets32 20-22/8 • Begijnhoffeesten Dendermonde • Begijnhof, Dendermonde • 052/21 94 70 • vrijdag: 5 gratis duotickets • zaterdag: 5 gratis duotickets • zondag: gratis33 20-22/8 • Swing ’99 Bluesfestival • Festivalterrein, Wespelaar • 016/60 40 62 • gratis34 21/8 • Boerenrock • Festivalweide, Kortenaken • 013/46 16 91 • 5 gratis duotickets35 21-22/8 • Maanrock • Grote Markt, Mechelen • 015/29 76 60 • gratis36 21-22/8 • Skalulfeesten • JH Skalul • 075/95 58 17 • 5 gratis duotickets37 21-22/8 • Boogiewood Wereldmuziekfestival • Dorpsplein Den Dries, Buggenhout • 052/33 52 87 zaterdag: 5 gratis duotickets • zondag: gratis38 27/8 • Rock Eikerheide • Tent Koningin Astridlaan, Wintam/Bornem • 03/889 20 00 • 5 gratis duotickets39 3-4/9 • Hovelive • Gemeentepark, Hove • 03/455 72 32 • 5 gratis duotickets40 4/9 • Velo-Rock • Maria-Hendrika Park, Oostende • 059/50 99 72 • gratis41 17-19/9 • Leffingeleuren • Festivaltent, Leffinge • 059/70 08 22 • 1 gratis duoticket per dag42 18/9 • Straatgeweld • Centrale Gallerij, Roeselare • 051/22 78 92 • 5 gratis duotickets43 18/9 • Our House • Oude Mijngebouwen, Winterslag • 089/30 50 71 • 5 gratis duotickets44 19/9 • Nerorock • Ruusbroeckpark, Hoeilaart • 0495/55 95 69 • gratis

Shakespeare in loveWij zijn met onze leraar Engels naar de film “Shakespeare in love” gaan kijken. Op die manier ga je van Shakespeare houden (knap-pe gast trouwens). Waarom doen ze zoiets ook niet voor de andere vakken? (Mieke, 16)Weldra in uw bioscoop: De Onregelmatige Vervoeging, Suspensie in Erosië, De Maag-denburgse Halve BollenVolgend jaarWij zitten in het zesde jaar en volgend jaar gaat iedereen zijn eigen weg. De voorbije ja-ren zijn we echt wel van Klasse voor Jonge-ren gaan houden: een tof blad, eerlijk en rechtuit. Met een vormgeving die je nergens anders vindt. Maar volgend jaar krijgen we het dus niet meer. Is daar geen oplossing voor te bedenken? (Phil, 18 en de klas 6MT)Klasse voor Jongeren wordt gratis uitgedeeld in de scholen die dat vragen voor hun leerlingen van de tweede en derde graad secundair onderwijs (85% van de scholen doet mee, goed voor 200.000 exemplaren per maand, ‘t is een grote familie ja). Maar nà het zesde jaar kan je het blad alleen krij-gen als je een abonnement neemt. Dat kost je niet veel meer dan de postzegels: voor 250 frank krijg je negen keer per jaar een Klasse voor Jongeren. Storten op rek 091-2223020-03, met ver-melding Abo Klasse voor Jongeren.Niet gebuisdDe volhouder wint. Ik moet eerlijk zeggen dat ik Klasse voor Jongeren vroeger ook gewoon weg-gooide maar jullie hebben volgehouden en dit jaar heb ik er eens de moeite voor gedaan om het te lezen en het is zeker meegevallen. Ik heb er iets aan. Hebben jullie eigenlijk geen goede raad voor mij om er dit jaar zonder buizen door te komen? (Hans, 15)Je eerste zin?Eland geadopteerdWe hebben niet stilgezeten, Gewijde en ik. 317 jongeren zijn al lid van de Vlaamse Elandclub. Een ongelooflijk succes. En nu het grote nieuws. We hebben een eland geadopteerd in het dierenpark Planckendael bij Mechelen. Het werd geboren op 23 mei '95, is superintelligent en eet rendieren. Van de mensen van Planckendael moest zijn voornaam met een Q beginnen. De meeste van onze leden kozen voor Quantummechanica. Kom dus Quantummechanica bezoeken op zondag 23 mei. We plannen een groots doopfeest in het najaar. Omdat de meeste van onze leden meisjes zijn ver-tel ik in een volgende brief een eland-meisjesmop.(W.Mertens, 4de jaar b)Volgende briefWie is de meest slijmerige, kleverige mannelijke filmster van het ogenblik?Brad Pritt.(W.Mertens, @vier.be)TSO en BSO winnen opnieuwGraag had ik gereageerd op het artikel in de vorige Klasse voor Jongeren onder de titel ‘TSO en BSO winnen’. Ikzelf ben moeten overschakelen naar een TSO-richting. Dat was een pijnlijke stap, want het imago dat we over mensen van een TSO-richting hadden, was alles behalve positief. Vele leerkrach-ten schetsen een beeld van TSO-mensen alsof het een bende hooligans zijn. Toch heb ik na 1 jaar technisch een heel ander sfeerbeeld van een TSO-klas. En hierbij wil ik dan even rechtzetten voor de ASO-leerkrachten dat we niet dommer zijn. Want toch wordt dat nog steeds over TSO-mensen ge-zegd. Zo mogen we niet mee op culturele uitstappen ‘omdat de TSO-leerlingen toch niet geïnteres-seerd zijn’. Dat is allemaal maar een flauw excuus, want we krijgen ook nooit de kans om het tegen-deel te bewijzen. Daarom hierbij een tip voor de poster van de maand: een uitvergroting van dat arti-kel. Zodat we er de school en vooral de directrice haar kantoor mee kunnen opfleuren! (Sofie, 17)Dag JanPaasvakantie gedaan. De laatste vakantie voor de ‘grote’. Mijn laatste humaniorajaar zit er bijna op. Moet ik nu blij zijn? Ik kijk naar de klasfoto die hier boven mijn bureau hangt. Lachende gezichten alle-maal. Nu goed, Joris niet. Maar die lacht nooit op foto’s. Tina en Sofie staan naast mij. We hadden af-gesproken van die dag een rode T-shirt aan te doen. Haha, een rode vlek tussen al dat zwart! Drie jaar hebben we samen gezeten. Veel pret beleefd. Ook af en toe ruzie gemaakt. Maar altijd bijgelegd. Moet ik nu echt blij zijn? Joris wist het toen precies al. Hij kijkt streng in de lens. Boy, wat zal ik hem missen. En de anderen ook. Een periode van mijn jeugd achter mij, een nieuwe weg voor mij. Zal ik stappen, rennen? Nu wil ik slenteren. Af en toe blijven stilstaan, genieten van de momenten met mijn klasgeno-ten. Ik kijk naar buiten en de zon schijnt. (Nele, bijna 18)

G R A T I S N A A R P U K K E L P O PVijftig lezers van Klasse voor Jongeren kunnen op 27-28-29 augustus een heel weekend gratis naar Pukkelpop in Kiewit (Hasselt). Dat kost je normaal al snel 2000 frank. Maar het is dan ook één groot feest. Je duikt er in verschillende tenten en podia onder in de meest uiteenlopende muziek van dit moment. Wat moet je daarvoor doen? Eén prijsvraag beantwoorden (“Hoeveel keer staat het woord Rendier, ook in samenstellingen enz., in deze Klasse voor Jongeren?”) en een briefje schrijven met wat je goed en slecht vindt aan Klasse voor Jongeren, met voorstellen voor volgend jaar (slijmers maken niet méér kans: recht voor de raap dus, de onschuldige hand pikt er gewoon vijftig brieven uit). De winnaars krijgen bovendien ter plaatse een speciale MEET AND GREET (je wordt Rendier backstage uitgenodigd voor een persoonlijke ontmoeting met één van de optredende groepen). Stuur je brief (met de oplossing van de prijsvraag, jouw mening over Klasse, je klas, school, leef-tijd, naam en adres) voor 20 juni naar Klasse voor Jongeren (Pukkelpop), Jacqmainlaan 165, 1210 Brussel. De winnaars krijgen voor 10 juli hun ticket thuis. Veel succes!P.S. In hun eigen Klasse vinden leraars een superaanbod om zelf ook eens naar Pukkelpop te gaan (en al hun vooroordelen overboord te gooien). Klasse organiseert er een speciaal bezoek voor leer-krachten die ter plaatse kunnen kennis maken met de jongerencultuur waar zoveel van hun leerlin-gen zich graag in onderdompelen. Klasse bouwt graag bruggen (pakweg die van Kiewit, een mens moet ergens beginnen).

BijtenDit is het laatste nummer van Klasse voor Jongeren voor dit schooljaar. We hopen dat het er niet

hetzelfde uit ziet als jij (een pak dikker dan anders!). Wie in het zesde jaar zit, wensen we veel succes voor de toekomst (je studies, je werk, je dromen, je leven). De anderen zien we in sep-

tember weer, een vakantie ouder. Bijt je door de examens, zweef door de vakantie en zet je schrap voor wat daarna komt. Tot dan!

IN DEZE KLASSE VOOR JONGEREN

p. 2-3 Vladimir en vijfduizend brieven voor Kosovop. 4 Het Grote Nieuwsp. 5 Bloedbad op schoolp. 6-7 Zwarte longenp. 8-9 Gratis poster. (Hang hem op!)p.10 ‘s Nachts naar schoolp.11 Naar Zweden!p.12 De Rendiertest: Soulwaxp.13 Scholieren zeggen het zelfp.14 De Man met het Rendierp.15 Gratis naar het Regenwoudp.16 De zomerfestivals: tickets!

✁

Hoofdredacteur Leo BormansEindredacteur Jan Van den BosscheRedactie Veerle DevosRedactiesecretaris Leen Mortier

Productcoördinator Diana De CaluwéVormgeving Artefact Cartoons Camp, Mathias Cruyssaert Foto’s Luc Daelemans, Guy Kokken, Sven

Schoukens, Hulton Deutsch, KPT Power Photos, PhotoDisc Verantwoordelijke uitgever G. Monard - RAC - 1010 Brussel

Deze jongerenkrant is gratis en verschijnt maandelijks. Ze wordt uitgegeven door het departement Onderwijs van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Scholen die dat wensen kunnen zich inschrijven voor alle leerlingen van het derde tot het zevende jaar secundair onderwijs.

Wie het blad niet via de school krijgt, kan voor 250 frank een persoonlijk abonnement nemen. Er is ook een KLASSE voor Leerkrachten en een KLASSE voor Ouders (voor leer-lingen tot en met de eerste graad secundair onderwijs). Zo maken we samen school.

KLASSE VOOR JONGERENHendrik Consciencegebouw, E. Jacqmainlaan 165, 5A21, 1210 BrusselTel 02-553 96 92 - Fax 02-553 96 85URL: www.klasse.be e-mail: info@klasse.be